Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang Chuû] [ Index Vieät ] [Index Pali]
Trung Boä Kinh
Majjhima Nikaya141. Kinh Phaân bieät veà Söï thaät
(Saccavibhanga sutta)
Nhö vaày toâi nghe.
Moät thôøi Theá Toân ôû Baranasi (Ba la naïi), Isipatana (choã chö Tieân ñoïa), taïi Migadaya (Loäc Uyeån).
Taïi ñaáy Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy caùc Tyû-kheo". -- "Baïch Theá Toân". Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
-- Voâ thöôïng Phaùp luaân ñaõ ñöôïc Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc chuyeån vaän ôû vöôøn Loäc Uyeån, choã chö Tieân ñoïa, taïi Ba-la-naïi. Khoâng moät Sa-moân, Baø-laø-moân, chö Thieân, Ma (vöông), Phaïm thieân hay moät ai ôû ñôøi coù theå chaän ñöùng, chuyeån vaän ngöôïc laïi, töùc laø söï khai thò, tuyeân thuyeát, thi thieát, kieán laäp, môû roäng, phaân bieät, hieån loä boán Thaùnh-ñeá.
Theá naøo laø boán? Söï khai thò, tuyeân thuyeát, thi thieát, kieán laäp, môû roäng, phaân bieät, hieån loä Khoå Thaùnh ñeá; söï khai thò, tuyeân thuyeát... veà Taäp khoå Thaùnh ñeá; söï khai thò, tuyeân thuyeát... veà Khoå dieät Thaùnh ñeá; söï khai thò, tuyeân thuyeát... veà Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá. Voâ thöôïng Phaùp luaân, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ ñöôïc Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc chuyeån vaän ôû vöôøn Loäc Uyeån, choã chö Tieân ñoïa, taïi Ba la naïi. Khoâng moät Sa-moân, Baø-la-moân... hay moät ai ôû ñôøi coù theå chaän ñöùng, chuyeån vaän ngöôïc laïi, töùc laø söï khai thò, tuyeân thuyeát, thi thieát, kieán laäp, môû roäng, phaân bieät, hieån loä boán Thaùnh-ñeá.
Naøy caùc Tyû-kheo, haõy thaân caän Sariputta vaø Moggallana, Naøy caùc Tyû-kheo, haõy gaàn guõi Sariputta vaø Moggallana; caùc vò aáy laø nhöõng Tyû-kheo hieàn trí (pandita), laø nhöõng vò saùch taán caùc ñoàng Phaïm haïnh. Nhö moät sanh maãu, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy laø Sariputta! Nhö moät döôõng maãu, nhö vaäy laø Moggalana! Naøy caùc Tyû-kheo, Sariputta höôùng daãn ñeán quaû Döï löu, coøn Moggallana höôùng daãn ñeán toái thöôïng nghóa. Naøy Tyû-kheo, Sariputta coù theå khai thò, tuyeân thuyeát, thi thieát, kieán laäp, môû roäng, phaân bieät hieån loä moät caùch roäng raõi boán Thaùnh ñeá.
Theá Toân noùi nhö vaäy; noùi nhö vaäy xong, Thieän Theä töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñi vaøo tinh xaù.
Taïi ñaáy, Toân giaû Sariputta, sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, lieàn goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy chö Hieàn". -- "Thöa vaâng, Hieàn giaû". Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Sariputta. Toân giaû Sariputta noùi nhö sau:
-- Chö Hieàn, Voâ thöôïng Phaùp luaân ñaõ ñöôïc Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc chuyeån vaän ôû vöôøn Loäc Uyeån, choã chö Tieân ñoïa, taïi Ba la naïi... söï khai thò, tuyeân thuyeát, thi thieát, kieán laäp, môû roäng, phaân bieät, hieån loä veà Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá.
Vaø naøy chö Hieàn, theá naøo laø Khoå Thaùnh ñeá? Sanh laø khoå, giaø laø khoå, (beänh laø khoå), cheát laø khoå, saàu, bi, khoå, öu, naõo laø khoå; caàu khoâng ñöôïc laø khoå. Toùm laïi naêm thuû uaån laø khoå.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø sanh? Moãi moãi haïng chuùng sanh, trong töøng giôùi loaïi, söï xuaát saûn, xuaát sanh, xuaát thaønh, taùi sanh cuûa chuùng, söï xuaát hieän caùc uaån, söï hoaïch ñaéc caùc caên. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø sanh.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø giaø? Moãi moãi haïng chuùng sanh, trong töøng giôùi loaïi, söï nieân laõo, söï huû hoaïi, traïng thaùi ruïng raêng, traïng thaùi toùc baïc, da nhaên, tuoåi thoï ruùt ngaén, caùc caên huûy hoaïi. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø giaø.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø cheát? Moãi moãi haïng chuùng sanh trong töøng giôùi loaïi, söï taï theá, söï töø traàn, thaân hoaïi, söï dieät vong, söï cheát, söï töû vong, thôøi ñaõ ñeán, caùc uaån ñaõ taän dieät, söï vaát boû töû thi. Naøy chö Hieàn nhö vaäy goïi laø cheát.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø saàu? Naøy chö Hieàn, vôùi nhöõng ai gaëp phaûi tai naïn naøy hay tai naïn khaùc; vôùi nhöõng ai caûm thoï söï ñau khoå naøy hay söï ñau khoå khaùc, söï saàu cuûa ngöôøi aáy. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø saàu.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø bi? Naøy chö Hieàn, vôùi nhöõng ai gaëp phaûi tai naïn naøy hay tai naïn khaùc; vôùi nhöõng ai caûm thoï söï ñau khoå naøy hay söï ñau khoå khaùc, söï bi ai, söï bi thaûm, söï than van, söï than khoùc, söï bi thaùn, söï bi thoáng cuûa ngöôøi aáy. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø bi.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø khoå? Naøy chö Hieàn, söï ñau khoå veà thaân, söï khoâng saûng khoaùi veà thaân, söï ñau khoå do thaân caûm thoï, söï khoâng saûng khoaùi do thaân caûm thoï. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø khoå.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø öu? Naøy chö Hieàn, söï ñau khoå veà taâm, söï khoâng saûng khoaùi veà taâm, söï ñau khoå do taâm caûm thoï, söï khoâng saûng khoaùi do taâm caûm thoï. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø öu.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø naõo? Naøy chö Hieàn, vôùi nhöõng ai gaëp tai naïn naøy hay tai naïn khaùc; vôùi nhöõng ai caûm thoï söï ñau khoå naøy hay söï ñau khoå khaùc, söï aùo naõo, söï bi naõo, söï thaät voïng, söï tuyeät voïng cuûa ngöôøi aáy. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø naõo.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø caàu baát ñaéc khoå? Naøy chö Hieàn, chuùng sanh bò sanh chi phoái, khôûi söï mong caàu: "Mong raèng ta khoûi bò sanh chi phoái! Mong raèng ta khoûi phaûi ñi thaùc sanh". Lôøi mong caàu aáy khoâng ñöôïc thaønh töïu. Nhö vaäy goïi laø caàu baát ñaéc khoå. Naøy chö Hieàn, chuùng sanh bò giaø chi phoái... chuùng sanh bò beänh chi phoái... chuùng sanh bò cheát chi phoái... chuùng sanh bò saàu, bi, khoå, öu, naõo chi phoái, khôûi söï mong caàu: "Mong raèng ta khoûi bò saàu, bi, khoå, öu, naõo chi phoái!" Mong raèng ta khoûi ñöông chòu saàu, bi, khoå, öu naõo!" Lôøi mong caàu aáy khoâng ñöôïc thaønh töïu. Nhö vaäy goïi laø caàu baát ñaéc khoå.
Naøy chö Hieàn, nhö theá naøo laø toùm laïi, naêm thuû uaån laø khoå? Nhö saéc thuû uaån, thoï thuû uaån, töôûng thuû uaån, haønh thuû uaån, thöùc thuû uaån. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy toùm laïi, naêm thuû uaån laø khoå.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø Khoå taäp Thaùnh ñeá? Söï tham aùi ñöa ñeán taùi sanh, caâu höõu vôùi hyû vaø tham, tìm caàu hyû laïc choã naøy choã kia; nhö duïc aùi, höõu aùi, voâ höõu aùi. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø Khoå taäp Thaùnh ñeá.
Naøy chö Hieàn, vaø theá naøo laø Khoå dieät Thaùnh ñeá? Söï dieät taän khoâng coøn luyeán tieác tham aùi aáy, söï xaû ly, söï khí xaû, söï giaûi thoaùt, söï voâ nhieãm (tham aùi aáy). Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø Khoå dieät Thaùnh ñeá.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá? Ñoù laø Thaùnh ñaïo taùm ngaønh, töùc laø chaùnh tri kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh tri kieán? Naøy chö Hieàn, tri kieán veà Khoå, tri kieán veà Khoå taäp, tri kieán veà Khoå dieät, tri kieán veà Khoå dieät ñaïo. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh tri kieán.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh tö duy? Tö duy veà ly duïc, tö duy veà voâ saân, tö duy veà baát haïi. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh tö duy.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh ngöõ? Töï cheá khoâng noùi laùo, töï cheá khoâng noùi hai löôõi, töï cheá khoâng aùc khaåu, töï cheá khoâng noùi lôøi phuø phieán. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh ngöõ.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh nghieäp? Töï cheá khoâng saùt sanh, töï cheá khoâng troäm caép, töï cheá khoâng taø daâm. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh nghieäp.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh maïng? Naøy chö Hieàn, ôû ñaây vò Thaùnh ñeä töû töø boû taø maïng, sinh soáng baèng chaùnh maïng. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh maïng.
Naøy chö Hieàn, vaø theá naøo laø chaùnh tinh taán? Naøy chö Hieàn, ôû ñaây Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc aùc, baát thieän phaùp chöa sanh, khôûi leân yù muoán khoâng cho sanh khôûi; vò naøy noã löïc, tinh taán, quyeát taâm, trì chí. Ñoái vôùi caùi aùc, baát thieän phaùp ñaõ sanh, khôûi leân yù muoán tröø dieät; vò naøy noã löïc, tinh taán, quyeát taâm, trì chí. Ñoái vôùi caùc thieän phaùp chöa sanh, khôûi leân yù muoán khieán cho sanh khôûi; vò naøy noã löïc, tinh taán, quyeát taâm, trì chí. Ñoái vôùi caùc thieän phaùp ñaõ sanh khôûi, khôûi leân yù muoán khieán cho an truù, khoâng cho baêng hoaïi, khieán cho taêng tröôûng, phaùt trieån, vieân maõn; vò naøy noã löïc, tinh taán, quyeát taâm, trì chí. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh tinh taán.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh nieäm? Naøy chö Hieàn, ôû ñaây, Tyû-kheo soáng quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, ñeå cheá ngöï tham öu ôû ñôøi... quaùn thoï treân caùc caûm thoï... quaùn taâm treân caùc taâm... quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm tænh giaùc, chaùnh nieäm ñeå cheá ngöï tham öu ôû ñôøi. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh nieäm.
Naøy chö Hieàn, theá naøo laø chaùnh ñònh? Naøy chö Hieàn, ôû ñaây, Tyû-kheo ly duïc, ly aùc baát thieän phaùp, chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, vôùi taàm, vôùi töù. (Vò Tyû-kheo aáy) dieät taàm, dieät töù, chöùng vaø truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm, khoâng töù, noäi tónh nhaát taâm, (Tyû-kheo) ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm, tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng vaø truù Thieàn thöù ba (Tyû-kheo aáy) xaû laïc, xaû khoå, dieät hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, chöùng vaø truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå, khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh. Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø chaùnh ñònh.
Naøy chö Hieàn, nhö vaäy goïi laø Khoå dieät ñaïo Thaùnh ñeá.
Chö Hieàn, Voâ thöôïng Phaùp luaân ñaõ ñöôïc Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc chuyeån vaän ôû vöôøn Loäc Uyeån, choã chö Tieân ñoïa, taïi Ba-la-naïi, Khoâng moät Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân, Ma (vöông), Phaïm thieân hay moät ai ôû ñôøi coù theå chuyeån vaän ngöôïc laïi, töùc laø söï khai thò, tuyeân thuyeát, thi thieát, kieán laäp, môû roäng, phaân bieät, hieån loä boán Thaùnh ñeá.
Toân giaû Sariputta thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Toân giaû Sariputta daïy.
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät
Chaân thaønh caùm ôn anh HDC vaø nhoùm Phaät töû VH ñaõ coù thieän taâm göûi taëng aán baûn ñieän töû.
(Bình Anson hieäu ñính, döïa theo baûn Anh ngöõ "The Middle Length Discourses of the Buddha", Tyø kheo Nanamoli vaø Tyø kheo Bodhi dòch, 1995).
11-10-2003
Source = BuddhaSasana
[Muïc luïc kinh Trung Boä]