I. Canda (Taøn baïo) (S.iv,305) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Saøvatthi (Xaù-veä), Jetavana (Thaéng Laâm), taïi vöôøn oâng Anaøthapindika (Caáp Coâ Ñoäc). 

2) Roài thoân tröôûng Canda baïch Theá Toân: 

-- Do nhaân gì, baïch Theá Toân, do duyeân gì ôû ñaây, coù ngöôøi ñöôïc goïi teân laø taøn baïo? Do nhaân gì, do duyeân gì ôû ñaây, coù ngöôøi ñöôïc goïi laø hieàn laønh (suørato)? 

4) -- ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tham duïc (raøyo) chöa ñöôïc ñoaïn taän. Do tham duïc (raøga) chöa ñöôïc ñoaïn taän, ngöôøi aáy bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä. Do bò ngöôøi khaùc laøm phaãn noä neân phaãn noä hieän haønh. Ngöôøi aáy do vaäy ñöôïc goïi laø taøn baïo. Saân chöa ñöôïc ñoaïn taän. Do saân chöa ñöôïc ñoaïn taän, ngöôøi aáy bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä.Do bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä neân phaãn noä hieän haønh. Ngöôøi aáy do vaäy ñöôïc goïi laø taøn baïo. Si chöa ñöôïc ñoaïn taän. Do si chöa ñöôïc ñoaïn taän, ngöôøi aáy bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä. Do bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä neân phaãn noä hieän haønh. Ngöôøi aáy do vaäy ñöôïc goïi laø taøn baïo. 

Naøy Thoân tröôûng, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, ôû ñaây, coù ngöôøi ñöôïc goïi teân laø taøn baïo. 

5) Nhöng ôû ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tham duïc ñöôïc ñoaïn taän. Do tham duïc ñöôïc ñoaïn taän neân ngöôøi aáy khoâng bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä. Do khoâng bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä neân phaãn noä khoâng hieän haønh. Ngöôøi aáy do vaäy ñöôïc goïi laø hieàn laønh. Saân ñöôïc ñoaïn taän. Do saân ñaõ ñöôïc ñoaïn taän neân ngöôøi aáy khoâng bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä. Do khoâng bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä neân phaãn noä khoâng hieän haønh. Ngöôøi aáy do vaäy ñöôïc goïi laø hieàn laønh. Si ñaõ ñöôïc ñoaïn taän. Do si ñaõ ñoaïn taän neân ngöôøi aáy khoâng bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä. Do khoâng bò ngöôøi khaùc laøm cho phaãn noä neân phaãn noä khoâng hieän haønh. Ngöôøi aáy do vaäy ñöôïc goïi laø hieàn laønh. 

Naøy Thoân tröôûng, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, ôû ñaây, coù ngöôøi ñöôïc goïi teân laø hieàn laønh. 

6) Ñöôïc nghe noùi vaäy, thoân tröôûng Canda baïch Theá Toân: 

-- Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Baïch Theá Toân, nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho keû bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc. Cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Baïch Theá Toân, con nay xin quy y Phaät, Phaùp vaø chuùng Taêng. Mong Theá Toân nhaän con laøm ñeä töû cö só, töø nay trôû ñi cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng! 

II. Puta (S.iv,306) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), taïi Truùc Laâm, choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 

2) Roài Talaputa, nhaø vuõ kòch sö (natagaømani), ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, vuõ kòch sö Talaputa baïch Theá Toân: 

-- Con ñöôïc nghe, baïch Theá Toân, caùc vò Ñaïo sö, Toå sö thuôû xöa noùi veà caùc nhaø vuõ kòch, noùi raèng: "Ai laø nhaø vuõ kòch, treân saân khaáu giöõa kòch tröôøng, vôùi caùc ñieäu boä giaû söï thaät, laøm quaàn chuùng vui cöôøi, thích thuù; ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh coïng truù vôùi chö Thieân hay cöôøi (pahaøsadeve)". ÔÛ ñaây, Theá Toân noùi nhö theá naøo? 

-- Thoâi vöøa roài, naøy Thoân tröôûng. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy. 

4) Laàn thöù hai, vuõ kòch sö Talaputa baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, con coù nghe caùc vò Ñaïo sö, Toå sö thuôû xöa noùi veà caùc nhaø vuõ kòch, noùi raèng: "Ai laø nhaø vuõ kòch, treân saân khaáu hay giöõa kòch tröôøng, vôùi caùc ñieäu boä giaû söï thaät, laøm quaàn chuùng vui cöôøi, thích thuù; ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh coïng truù vôùi chö Thieân hay cöôøi". ÔÛ ñaây, Theá Toân noùi nhö theá naøo? 

-- Thoâi vöøa roài, naøy Thoân tröôûng. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy. 

5) Laàn thöù ba, vuõ kòch sö Talaputa baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, con coù nghe caùc vò Ñaïo sö, caùc vò Toå sö thuôû xöa noùi veà caùc nhaø vuõ kòch, noùi raèng: "Ai laø nhaø vuõ kòch, treân saân khaáu hay giöõa kòch tröôøng, vôùi caùc ñieäu boä giaû söï thaät, laøm quaàn chuùng vui cöôøi, thích thuù; ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh coäng truù vôùi chö Thieân hay cöôøi". ÔÛ ñaây, Theá Toân noùi nhö theá naøo? 

-- Thaät söï, Ta ñaõ khoâng chaáp nhaän vaø noùi raèng: "Thoâi vöøa roài, naøy Thoân tröôûng. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy". Tuy vaäy, Ta seõ traû lôøi cho OÂng. 

6) Naøy Thoân tröôûng, ñoái vôùi nhöõng loaøi höõu tình thuôû tröôùc chöa ñoaïn tröø loøng tham, coøn bò loøng tham troùi buoäc, neáu nhaø vuõ kòch treân saân khaáu hay trong kòch tröôøng, taäp trung nhöõng phaùp haáp daãn, thôøi khieán loøng tham cuûa hoï caøng taêng thònh. Naøy Thoân tröôûng, ñoái vôùi nhöõng loaïi höõu tình thuôû tröôùc chöa ñoaïn tröø loøng saân, coøn bò loøng saân troùi buoäc, neáu nhaø vuõ kòch treân saân khaáu hay trong kòch tröôøng taäp trung nhöõng phaùp lieân heä ñeán saân, thôøi khieán cho loøng saân cuûa hoï caøng taêng thònh. Naøy Thoân tröôûng, ñoái vôùi loaøi höõu tình thuôû tröôùc chöa ñoaïn tröø loøng si, coøn bò loøng si troùi buoäc, neáu nhaø vuõ kòch treân saân khaáu hay trong kòch tröôøng taäp trung nhöõng phaùp lieân heä ñeán si, thôøi khieán cho loøng si cuûa hoï caøng taêng thònh. 

7) Ngöôøi aáy töï mình ñaém say, phoùng daät, laøm ngöôøi khaùc ñaém say vaø phoùng daät, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh trong ñòa nguïc Hyù tieáu (Pahaøso). Neáu ngöôøi aáy coù (taø) kieán nhö sau: "Ngöôøi vuõ kòch naøo, treân saân khaáu hay giöõa kòch tröôøng, vôùi caùc ñieäu boä giaû söï thaät, laøm quaàn chuùng vui cöôøi, thích thuù; ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh coäng truù vôùi chö Thieân hay cöôøi". Nhö vaäy laø taø kieán. Ai rôi vaøo taø kieán, naøy Thoân tröôûng, Ta noùi raèng ngöôøi aáy chæ coù moät trong hai sanh thuù: moät laø ñòa nguïc, hai laø suùc sanh. 

8) Khi ñöôïc noùi vaäy, vuõ kòch sö Talaputa phaùt khoùc vaø rôi nöôùc maét. 

-- Chính vì vaäy, naøy Thoân tröôûng, Ta ñaõ khoâng chaáp nhaän vaø noùi: "Thoâi vöøa roài, naøy Thoân tröôûng. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy". 

-- Baïch Theá Toân, con khoùc khoâng phaûi vì Theá Toân ñaõ noùi nhö vaäy. Nhöng, baïch Theá Toân, vì con ñaõ bò caùc Ñaïo sö, caùc Toå sö vuõ kòch thôøi tröôùc ñaõ laâu ngaøy löøa doái con, doái traù con, daét daãn laàm laïc con raèng: "Ngöôøi vuõ kòch naøo treân saân khaáu hay giöõa kòch tröôøng, vôùi caùc ñieäu boä giaû söï thaät, laøm quaàn chuùng vui cöôøi, thích thuù; ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coäng truù vôùi chö Thieân hay cöôøi". 

9) Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Baïch Theá Toân, nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho keû bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc. Cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Baïch Theá Toân, con nay xin quy y Phaät, Phaùp vaø chuùng Taêng. Mong Theá Toân cho con ñöôïc xuaát gia vôùi Theá Toân, ñöôïc thoï ñaïi giôùi! 

10) Vuõ kòch sö Talaputa ñöôïc xuaát gia vôùi Theá Toân, ñöôïc thoï ñaïi giôùi. 

11) Thoï ñaïi giôùi khoâng bao laâu, Toân giaû Talaputa... trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 

III. Yodhaøjivo (Keû chieán ñaáu) (S.vi,308) 

1) ... 

2) Roài chieán ñaáu sö Yodhaøjivo ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài xuoáng moät beân, chieán ñaáu sö baïch Theá Toân: 

-- Con ñöôïc nghe, baïch Theá Toân, caùc vò Ñaïo sö, Toå sö thuôû xöa noùi veà caùc chieán ñaáu vieân, noùi raèng: "Vò chieán ñaáu vieân naøo trong chieán tröôøng, haêng say, tinh taán; do haêng hay tinh taán nhö vaäy, bò ngöôøi khaùc taøn saùt, ñaùnh baïi; vò aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân teân laø Saraøjitaø". ÔÛ ñaây, Theá Toân noùi nhö theá naøo? 

-- Thoâi vöøa roài, naøy Chieán ñaáu sö. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy. 

4) Laàn thöù hai... 

5) Laàn thöù ba, chieán ñaáu sö baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, con ñöôïc nghe caùc vò Ñaïo sö, Toå sö thuôû xöa noùi veà caùc chieán ñaáu vieân, noùi raèng: "Vò chieán ñaáu vieân naøo trong chieán tröôøng haêng say, tinh taán; do haêng say, tinh taán nhö vaäy, bò ngöôøi khaùc taøn saùt, ñaùnh baïi, vò aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân teân laø Saraøjitaø". ÔÛ ñaây, Theá Toân noùi nhö theá naøo? 

-- Thaät söï, Ta ñaõ khoâng chaáp nhaän vaø (noùi raèng): "Thoâi vöøa roài, naøy Chieán ñaáu sö. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy". Tuy vaäy, Ta seõ traû lôøi. 

6) Naøy Thoân tröôûng, ñoái vôùi chieán ñaáu vieân naøo trong chieán tröôøng haêng say, tinh taán, taâm cuûa vò aáy tröôùc ñoù phaûi coù nhöõng yù nghó thaáp keùm, aùc yù, aùc nguyeän nhö sau: "Mong raèng caùc loaøi höõu tình aáy bò gieát, bò baét, bò taøn saùt, bò taøn haïi!", hay: "Mong hoï chôù coù toàn taïi!" Do vò aáy haêng haùi, tinh taán nhö vaäy, neáu vò aáy bò ngöôøi khaùc taøn saùt, ñaùnh baïi, thôøi ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, bò sanh vaøo ñòa nguïc teân laø Saraøjitaø. Neáu ngöôøi aáy coù (taø) kieán nhö sau: "Vò chieán ñaáu vieân naøo giöõa chieán tröôøng haêng say, tinh taán; do haêng say, tinh taán nhö vaäy, bò ngöôøi khaùc taøn saùt, ñaùnh baïi, vò aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân teân laø Saraøjitaø". Nhö vaäy laø taø kieán. Ai rôi vaøo taø kieán naøy, naøy Chieán ñaáu sö, Ta noùi raèng, ngöôøi aáy chæ coù moät trong hai sanh thuù: Moät laø ñòa nguïc, hai laø suùc sanh. 

7) Khi ñöôïc noùi vaäy, vò chieán ñaáu sö phaùt khoùc, rôi nöôùc maét. 

-- Chính vì vaäy, naøy Thoân tröôûng, Ta khoâng chaáp nhaän vaø noùi: "Thoâi vöøa roài, naøy Chieán ñaáu sö. Haõy döøng ôû ñaây. Chôù coù hoûi Ta veà ñieàu naøy". 

-- Baïch Theá Toân, con khoùc khoâng phaûi vì Theá Toân ñaõ noùi nhö vaäy. Nhöng, baïch Theá Toân, vì con ñaõ bò caùc Ñaïo sö, caùc Toå sö, caùc chieán ñaáu vieân thuôû tröôùc ñaõ laâu ngaøy löøa doái con, doái traù con, daét daãn con laàm laïc, noùi raèng: "Ai laø ngöôøi chieán ñaáu vieân giöõa caùc chieán tröôøng haêng say, tinh taán; do haêng say, tinh taán nhö vaäy, bò ngöôøi khaùc taøn saùt, ñaùnh baïi, vò aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân teân laø Saraøjitaø". 

8) Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân!... Töø nay cho ñeán meänh chung con troïn ñôøi quy ngöôõng! 

IV. Voi (S.iv,310) 

1) ... 

2-8) (Gioáng nhö kinh tröôùc, chæ khaùc ñaáy laø vò töôïng sö hay ngöôøi naøi voi). 

V. Ngöïa (S.iv,310) 

1-8) (Gioáng nhö kinh tröôùc, chæ khaùc ñaáy laø vò maõ sö hay ngöôøi huaán luyeän ngöïa). 

VI. Ngöôøi Ñaát Phöông Taây hay Ngöôøi Ñaõ Cheát (S.iv,311) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Naølandaø, taïi röøng Paøvaørikamba. 

2) Roài thoân tröôûng Asibandhakaputta ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài xuoáng moät beân, thoân tröôûng Asibandhakaputta baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, caùc vò Baø-la-moân truù ñaát phöông Taây, mang theo bình nöôùc, ñeo voøng hoa hueä (sevaøla), nhôø nöôùc ñöôïc thanh tònh. Nhöõng ngöôøi thôø löûa, khi moät ngöôøi ñaõ cheát, ñaõ meänh chung, hoï nhaéc boång vaø mang vò aáy ra ngoaøi (uyyaøpenti), keâu teân vò aáy leân, vaø daãn vò aáy vaøo Thieân giôùi. Coøn Theá Toân, baïch Theá Toân, laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Theá Toân coù theå laøm nhö theá naøo cho toaøn theå theá giôùi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy? 

4) -- Vaäy, naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, Ta seõ hoûi OÂng. Neáu OÂng kham nhaãn haõy traû lôøi. 

5) Naøy Thoân tröôûng, OÂng nghó theá naøo? ÔÛ ñaây, moät ngöôøi saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi lôøi ñoäc aùc, noùi lôøi phuø phieám, tham lam, saân haän, theo taø kieán. Roài moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo, tuï taäp, tuï hoïp laïi, caàu khaån, taùn döông, chaáp tay ñi cuøng khaép vaø noùi raèng: "Mong ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân Thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy!" OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, ngöôøi aáy do nhaân caàu khaån cuûa ñaïi quaàn chuùng aáy, hay do nhaân taùn döông, hay do nhaân chaáp tay ñi cuøng khaép, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ngöôøi aáy ñöôïc sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

6) -- Ví nhö, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi laáy moät taûng ñaù lôùn neùm xuoáng moät hoà nöôùc saâu. Roài moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo, tuï taäp, tuï hoïp laïi, caàu khaån, taùn döông, chaáp tay ñi cuøng khaép vaø noùi raèng: "Haõy ñöùng leân, taûng ñaù lôùn! Haõy noåi leân, taûng ñaù lôùn! Haõy troâi vaøo bôø, naøy taûng ñaù lôùn!" OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, taûng ñaù lôùn aáy do nhaân caàu khaån cuûa ñaïi quaàn chuùng aáy, hay do nhaân taùn döông, hay do nhaân chaáp tay ñi cuøng khaép, coù theå troài leân, hay noåi leân, hay troâi daït vaøo bôø khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Cuõng vaäy, naøy Thoân tröôûng, ngöôøi naøo saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi lôøi ñoäc aùc, noùi lôøi phuø phieám, tham lam, saân haän, theo taø kieán. Roài moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo, tuï taäp, tuï hoïp laïi, caàu khaån, taùn döông, chaáp tay ñi cuøng khaép vaø noùi raèng: "Mong ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân Thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy!" Nhöng ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

7) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? ÔÛ ñaây, coù ngöôøi töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû soáng taø haïnh trong caùc duïc, töø boû noùi laùo, töø boû noùi hai löôõi, töø boû noùi lôøi ñoäc aùc, töø boû noùi lôøi phuø phieám, khoâng coù tham, khoâng coù saân haän, coù chaùnh tri kieán. Roài moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo, tuï taäp, tuï hoïp laïi, caàu khaån, taùn döông, chaáp tay ñi cuøng khaép vaø noùi raèng: "Mong ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc!" OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, ngöôøi aáy do nhaân caàu khaån cuûa quaàn chuùng ñoâng ñaûo aáy, hay do nhaân taùn döông, hay do nhaân chaáp tay ñi cuøng khaép, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

8) -- Ví nhö, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi nhaän chìm moät gheø söõa ñoâng (sappi) hay moät gheø daàu vaøo trong moät hoà nöôùc saâu roài ñaäp beå gheø aáy. ÔÛ ñaây, gheø aáy trôû thaønh töøng mieáng vuïn, hay töøng maûnh vuïn vaø chìm xuoáng nöôùc. Coøn söõa ñoâng hay daàu thôøi noåi leân treân. Roài moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo, tuï taäp, tuï hoïp laïi, caàu khaån, taùn döông, chaáp tay ñi cuøng khaép vaø noùi: "Haõy chìm xuoáng, naøy söõa ñoâng vaø daàu! Haõy chìm saâu xuoáng, naøy söõa ñoâng vaø daàu. Haõy chìm xuoáng taän ñaùy, naøy söõa ñoâng vaø daàu!". OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, söõa ñoâng aáy, daàu aáy, coù do nhaân caàu khaån cuûa ñaùm quaàn chuùng ñoâng ñaûo aáy, do nhaân taùn döông, do nhaân chaáp tay ñi cuøng khaép cuûa quaàn chuùng ñoâng ñaûo aáy neân bò chìm xuoáng, hay chìm saâu xuoáng, hay ñi xuoáng taän ñaùy khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Cuõng vaäy, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû soáng taø haïnh trong caùc duïc, töø boû noùi laùo, töø boû noùi hai löôõi, töø boû noùi lôøi ñoäc aùc, töø boû noùi lôøi phuø phieám, khoâng coù tham, khoâng coù saân, theo chaùnh tri kieán. Roài moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo, tuï taäp, tuï hoïp laïi, caàu khaån, taùn döông, chaáp tay ñi cuøng khaép vaø noùi: "Mong raèng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh vaøo coõi döõ aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc!" Nhöng ngöôøi aáy sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy. 

9) Khi nghe noùi vaäy, thoân tröôûng Asibandhakaputta baïch Theá Toân: 

-- Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Baïch Theá Toân, nhö ngöôøi döïng ñöùng laïi nhöõng gì bò quaêng ngaõ xuoáng, phôi baøy nhöõng gì bò che kín, chæ ñöôøng cho keû bò laïc höôùng, ñem ñeøn saùng vaøo trong boùng toái ñeå nhöõng ai coù maét coù theå thaáy saéc. Cuõng vaäy, Chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän trình baøy, giaûi thích. Baïch Theá Toân, con nay xin quy y Phaät, Phaùp vaø chuùng Taêng. Mong Theá Toân nhaän con laøm ñeä töû cö só, töø nay trôû ñi cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng! 

VII. Thuyeát Phaùp (S.iv,314) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Naølandaø, taïi röøng Paøvaørikamba. 

2) Roài thoân tröôûng Asibandhakaputta ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài xuoáng moät beân, thoân tröôûng Asibandhakaputta baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, coù phaûi Theá Toân soáng vì haïnh phuùc, vì loøng thöông töôûng ñoái vôùi taát caû chuùng sanh vaø loaøi höõu tình? 

-- Ñuùng vaäy, naøy Thoân tröôûng, Nhö Lai soáng vì haïnh phuùc, vì loøng thöông töôûng ñoái vôùi taát caû chuùng sanh vaø loaøi höõu tình. 

4) -- Nhöng vì sao, baïch Theá Toân, ñoái vôùi moät soá ngöôøi, Theá Toân thuyeát phaùp moät caùch hoaøn toaøn troïn veïn; ñoái vôùi moät soá ngöôøi, Theá Toân thuyeát phaùp khoâng hoaøn toaøn troïn veïn nhö vaäy? 

-- Vaäy, naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, Ta seõ hoûi OÂng, OÂng kham nhaãn nhö theá naøo, haõy traû lôøi nhö vaäy. 

5) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, moät ngöôøi caøy ruoäng coù ba thöûa ruoäng, moät loaïi toát, moät loaïi baäc trung, moät loaïi xaáu, ñaát cöùng, coù chaát muoái, ñaát ñoäc. OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Ngöôøi caøy ruoäng aáy muoán gieo hoät gioáng, thôøi gieo ôû thuôû ruoäng naøo tröôùc, ruoäng toát, hay ruoäng baäc trung, hay ruoäng loaïi xaáu, ñaát cöùng, coù chaát muoái, ñaát ñoäc? 

-- Baïch Theá Toân, ngöôøi gia chuû caøy ruoäng muoán gieo hoät gioáng, gieo vaøo thöûa ruoäng toát; sau khi gieo ôû ñaáy xong, laïi gieo vaøo thöûa ruoäng loaïi trung; sau khi gieo ôû ñaáy xong, vò aáy coù theå gieo hay khoâng gieo haït gioáng vaøo thöûa ruoäng loaïi xaáu, ñaát cöùng, coù chaát muoái, ñaát ñoäc. Vì sao? Toái thieåu cuõng coù theå laøm moùn aên cho caùc traâu boø. 

6) -- Ví nhö thöûa ruoäng toát, naøy Thoân tröôûng, laø caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni cuûa Ta. Ñoái vôùi hoï, Ta thuyeát phaùp sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên. Ta noùi leân cho hoï bieát ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn, thanh tònh. Vì sao? Naøy Thoân tröôûng, vì hoï soáng laáy Ta laøm ngoïn ñeøn, laáy Ta laøm hang aån, laáy Ta laøm choã che chôû, laáy Ta laøm choã nöông töïa. 

7) Ví nhö thöûa ruoäng loaïi trung, naøy Thoân tröôûng, laø caùc vò nam cö só, nöõ cö só cuûa Ta. Ta thuyeát phaùp cho hoï, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên. Ta noùi leân cho hoï bieát ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn, thanh tònh. Vì sao? Naøy Thoân tröôûng, vì hoï soáng laáy Ta laøm ngoïn ñeøn, laáy Ta laøm hang aån, laáy Ta laøm choã che chôû, laáy Ta laøm choã nöông töïa. 

8) Ví nhö thöûa ruoäng xaáu, ñaát cöùng, coù chaát muoái, ñaát ñoäc, naøy Thoân tröôûng, laø caùc ngoaïi ñaïo Sa-moân, Baø-la-moân, du só. Ta thuyeát phaùp cho hoï sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa coù vaên, trình baøy cho hoï bieát ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn, thanh tònh. Vì sao? Vì raèng, neáu hoï hieåu ñöôïc chæ moät caâu, nhö vaäy laø hoï ñöôïc haïnh phuùc, an laïc laâu daøi. 

9) Ví nhö, naøy Thoân tröôûng, moät ngöôøi coù ba bình nöôùc, moät bình nöôùc khoâng nöùt raïn, khoâng chaûy nöôùc, khoâng thaám nöôùc; moät bình nöôùc khoâng nöùt raïn, nhöng chaûy nöôùc vaø thaám nöôùc; moät bình nöôùc nöùt raïn, chaûy nöôùc, thaám nöôùc. OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Neáu coù ngöôøi muoán chöùa nöôùc, ngöôøi aáy seõ chöùa nöôùc ôû ñaâu tröôùc, ngöôøi aáy chöùa bình nöôùc khoâng nöùt raïn, khoâng chaûy nöôùc, khoâng thaám nöôùc, hay bình nöôùc khoâng nöùt raïn, nhöng chaûy nöôùc vaø thaám nöôùc, hay bình nöôùc nöùt raïn, chaûy nöôùc vaø thaám nöôùc? 

-- Baïch Theá Toân, ngöôøi aáy muoán chöùa nöôùc, ngöôøi aáy seõ chöùa vaøo bình nöôùc khoâng coù nöùt raïn, khoâng coù chaûy nöôùc, khoâng coù thaám nöôùc. Sau khi chöùa nöôùc vaøo ñaáy roài, ngöôøi aáy môùi chöùa nöôùc vaøo bình nöôùc khoâng nöùt raïn, nhöng chaûy nöôùc vaø thaám nöôùc. Sau khi chöùa nöôùc vaøo ñaáy roài, ngöôøi aáy môùi chöùa nöôùc hay khoâng chöùa nöôùc vaøo bình nöôùc bò nöùt raïn, bò chaûy nöôùc, bò thaám nöôùc. Vì sao? Vì ít nhöùt cuõng coù theå duøng ñeå röûa vaät duïng. 

10) -- Ví duï vôùi bình nöôùc khoâng nöùt raïn, khoâng chaûy nöôùc, khoâng thaám nöôùc, naøy Thoân tröôûng, laø caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni cuûa Ta. Ta thuyeát phaùp cho hoï, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, trình baøy ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn, thanh tònh. Vì sao? Naøy Thoân tröôûng, vì hoï soáng laáy Ta laøm ngoïn ñeøn, laáy Ta laøm hang aån, laáy Ta laøm choã che chôû, laáy Ta laøm choã nöông töïa. 

11) Ví duï vôùi caùi bình nöôùc khoâng nöùt raïn, nhöng chaûy nöôùc vaø thaám nöôùc, naøy Thoân tröôûng, laø caùc nam cö só, nöõ cö só cuûa Ta. Ta thuyeát phaùp cho hoï, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa coù vaên, trình baøy ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn,thanh tònh. Vì sao? Naøy Thoân tröôûng, vì hoï laáy Ta laøm ngoïn ñeøn, laáy Ta laøm hang aån, laáy Ta laøm choã che chôû, laáy Ta laøm choã nöông töïa. 

12) Ví duï vôùi caùi bình nöôùc bò nöùt raïn, bò chaûy nöôùc, bò thaám nöôùc, naøy Thoân tröôûng, laø caùc ngoaïi ñaïo Sa-moân, Baø-la-moân, du só. Ta thuyeát phaùp cho hoï, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa coù vaên, trình baøy cho hoï bieát ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn, thanh tònh. Vì sao? Vì raèng, neáu hoï chæ hieåu ñöôïc moät caâu, nhö vaäy laø hoï ñöôïc haïnh phuùc, an laïc laâu daøi. 

13) Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, thoân tröôûng Asibandhakaputta baïch Theá Toân: 

-- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân!... töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng. 

VIII. Voû OÁc (S.iv,317) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Naølandaø, taïi röøng Paøvaørikamba. 

2) Roài Thoân tröôûng Asibandhakaputta, ñeä töû cuûa phaùi Ni-kieàn-töû ñi ñeán Theá Toân... 

3) Theá Toân noùi vôùi thoân tröôûng Asiband-hakaputta ñang ngoài moät beân: 

-- Naøy Thoân tröôûng, Nigantha Naøtaputta thuyeát phaùp nhö theá naøo cho chuùng ñeä töû? 

4) -- Baïch Theá Toân, Nigantha Naøtaputta thuyeát phaùp cho chuùng ñeä töû nhö sau: "Ai saùt haïi sanh maïng, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ai laáy cuûa khoâng cho, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ai soáng taø haïnh trong caùc duïc, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ai noùi laùo, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Phaøm soáng toái ña, toái ña nhö theá naøo, chieàu höôùng aáy sanh thuù cuûa hoï seõ nhö vaäy". Nhö vaäy, baïch Theá Toân, Nigantha Naøtaputta thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû. 

-- Phaøm soáng toái ña, toái ña nhö theá naøo, naøy Thoân tröôûng, chieàu höôùng aáy sanh thuù cuûa hoï seõ nhö vaäy. Neáu söï thaät laø vaäy, thôøi seõ khoâng coù ai phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc nhö lôøi cuûa Nigantha Naøtaputta. 

5) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Coù ngöôøi saùt haïi sanh maïng, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng laøm. Thôøi naøo laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy saùt haïi sanh maïng, hay thôøi vò aáy khoâng saùt haïi sanh maïng? 

-- Baïch Theá Toân, coù ngöôøi saùt haïi sanh maïng, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng laøm. Thôøi naøy laø ít hôn, laø thôøi vò aáy saùt haïi sanh maïng. Vaø thôøi kia laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy khoâng saùt haïi sanh maïng. 

-- Phaøm soáng toái ña, toái ña nhö theá naøo, naøy Thoân tröôûng, chieàu höôùng aáy sanh thuù cuûa vò aáy seõ nhö vaäy. Neáu söï thaät laø vaäy, thôøi seõ khoâng coù ai phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc nhö lôøi cuûa Nigantha Naøtaputta. 

6) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Coù ngöôøi laáy cuûa khoâng cho, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng laøm. Thôøi naøo laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy laáy cuûa khoâng cho hay thôøi vò aáy khoâng laáy cuûa khoâng cho? 

-- Baïch Theá Toân, coù ngöôøi laáy cuûa khoâng cho, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng laøm. Thôøi naøy laø ít hôn, thôøi vò aáy laáy cuûa khoâng cho. Vaø thôøi kia laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy khoâng laáy cuûa khoâng cho. 

-- Phaøm soáng toái ña, toái ña nhö theá naøo, naøy Thoân tröôûng, chieàu höôùng aáy sanh thuù cuûa vò aáy seõ nhö vaäy. Neáu söï thaät laø vaäy, thôøi seõ khoâng coù ai sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc nhö lôøi cuûa Nigantha Naøtaputta. 

7) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Coù ngöôøi soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng laøm. Thôøi naøo laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, hay thôøi vò aáy khoâng soáng theo taø haïnh trong caùc duïc? 

-- Baïch Theá Toân, coù ngöôøi soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng laøm. Thôøi naøy laø ít hôn, thôøi vò aáy soáng theo taø haïnh trong caùc duïc. Vaø thôøi kia laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy khoâng soáng theo taø haïnh trong caùc duïc. 

-- Phaøm soáng toái ña, toái ña nhö theá naøo, naøy Thoân tröôûng, chieàu höôùng aáy sanh thuù cuûa vò aáy seõ nhö vaäy. Neáu söï thaät laø vaäy, thôøi khoâng coù ai seõ sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc nhö lôøi cuûa Nigantha Naøtaputta. 

8) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Coù ngöôøi soáng noùi laùo, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng noùi. Thôøi naøo laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy noùi laùo, hay thôøi vò aáy khoâng noùi laùo? 

-- Baïch Theá Toân, coù ngöôøi noùi laùo, ban ñeâm hay ban ngaøy, hay thænh thoaûng noùi. Thôøi naøy laø ít hôn, thôøi vò aáy noùi laùo. Vaø thôøi kia laø nhieàu hôn, thôøi vò aáy khoâng noùi laùo. 

-- Phaøm soáng toái ña, toái ña nhö theá naøo, naøy Thoân tröôûng, chieàu höôùng aáy sanh thuù cuûa vò aáy seõ nhö vaäy. Neáu söï thaät laø vaäy, thôøi khoâng ai seõ sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc nhö lôøi cuûa Nigantha Naøtaputta. 

9) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Ai saùt haïi sanh maïng, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ai laáy cuûa khoâng cho, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ai soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ai noùi laùo, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc". Naøy Thoân tröôûng, ngöôøi ñeä töû ñaët loøng tin töôûng vaøo vò Ñaïo sö aáy. 

10) Vò aáy suy nghó: "Thaày ta noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Ai saùt haïi sanh maïng taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc'. Nay ta coù saùt haïi moät sanh maïng. Nhö vaäy, ta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc". Vò aáy chaáp tröôùc taø kieán aáy. Naøy Thoân tröôûng, khoâng ñoaïn taän lôøi aáy, khoâng ñoaïn taän taâm aáy, khoâng töø boû kieán aáy, vò aáy chaéc chaén seõ rôi vaøo ñòa nguïc nhö vaäy. " Thaày ta noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Ai laáy cuûa khoâng cho,taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc'. Nay ta coù laáy cuûa khoâng cho. Nhö vaäy, ta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc" Vò aáy chaáp tröôùc taø kieán aáy. Naøy Thoân tröôûng, khoâng ñoaïn taän lôøi aáy, khoâng ñoaïn taän taâm aáy, khoâng töø boû kieán aáy, vò aáy chaéc chaén rôi vaøo ñòa nguïc vaäy. "Thaày ta noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Ai soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc'. Nay ta soáng theo taø haïnh trong caùc duïc. Nhö vaäy, ta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc". Vò aáy chaáp tröôùc taø kieán aáy. Naøy Thoân tröôûng, khoâng ñoaïn taän lôøi aáy, khoâng ñoaïn taän taâm aáy, khoâng töø boû kieán aáy, vò aáy chaéc chaén rôi vaøo ñòa nguïc nhö vaäy. "Thaày ta noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Ai noùi laùo, taát caû phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc'. Nay ta noùi laùo. Nhö vaäy, ta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc". Vò aáy chaáp tröôùc taø kieán aáy. Naøy Thoân tröôûng, khoâng ñoaïn taän lôøi aáy, khoâng ñoaïn taän taâm aáy, khoâng töø boû kieán aáy, vò aáy chaéc chaén rôi vaøo ñòa nguïc nhö vaäy. 

11) ÔÛ ñaây, naøy thoân tröôûng, Nhö Lai sanh ra ôû ñôøi, baäc öùng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân; Nhö Lai duøng nhieàu phöông tieän chæ trích, coâng kích saùt sanh vaø noùi: "Chôù coù saùt sanh"; chæ trích, coâng kích laáy cuûa khoâng cho vaø noùi: "Chôù coù laáy cuûa khoâng cho"; chæ trích, coâng kích soáng theo taø haïnh trong caùc duïc vaø noùi: "Chôù coù soáng theo taø haïnh trong caùc duïc"; chæ trích, coâng kích noùi laùo vaø noùi: "Chôù coù noùi laùo". Naøy Thoân tröôûng, ngöôøi ñeä töû ñaët loøng tin töôûng vaøo vò Ñaïo Sö aáy. Vò aáy suy tö nhö sau: 

12) "Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän chæ trích, coâng kích saùt sanh vaø noùi: 'Chôù coù saùt sanh". Nay ta coù saùt haïi nhö theá naøy, hay nhö theá kia. Nhö vaäy laø khoâng neân (sutthu), nhö vaäy laø khoâng toát. Vaø do duyeân aáy ta coù theå hoái haän: 'AÙc nghieäp ta laøm, nay seõ khoâng laøm nöõa'". Ngöôøi aáy do suy tö nhö vaäy, lieàn töø boû saùt sanh. Vaø trong töông lai, ngöôøi aáy ñình chæ saùt sanh. Nhö vaäy, aùc nghieäp aáy ñöôïc vöôït qua. 

13) "Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän chæ trích, coâng kích laáy cuûa khoâng cho vaø noùi: 'Chôù coù laáy cuûa khoâng cho". Nay ta coù laáy cuûa khoâng cho nhö theá naøy, hay nhö theá kia. Nhö vaäy laø khoâng neân, nhö vaäy laø khoâng toát. Vaø do duyeân aáy, ta coù theå hoái haän: 'AÙc nghieäp ta laøm, nay seõ khoâng laøm nöõa'. Ngöôøi aáy do suy tö nhö vaäy, lieàn töø boû laáy cuûa khoâng cho. Vaø trong töông lai, ngöôøi aáy ñình chæ laáy cuûa khoâng cho. Nhö vaäy, aùc nghieäp aáy ñöôïc vöôït qua. 

14) "Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän chæ trích, coâng kích soáng theo taø haïnh trong caùc duïc..".. 

15) "Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän chæ trích, coâng kích noùi laùo..".. 

16) Do ñoaïn taän saùt sanh, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi khoâng saùt sanh. Do ñoaïn taän laáy cuûa khoâng cho, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi khoâng laáy cuûa khoâng cho. Do ñoaïn taän soáng theo taø haïnh trong caùc duïc, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi khoâng soáng theo taø haïnh trong caùc duïc. Do ñoaïn taän noùi laùo, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi töø boû noùi laùo. Do ñoaïn taän noùi hai löôõi, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi töø boû noùi hai löôõi. Do ñoaïn taän noùi lôøi ñoäc aùc, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi töø boû noùi lôøi ñoäc aùc. Do ñoaïn taän lôøi noùi phuø phieám, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi töø boû noùi lôøi phuø phieám. Ñoaïn taän tham, khoâng coù tham lam, ñoaïn taän saân, khoâng coù saân taâm, ñoaïn taän taø kieán, ngöôøi aáy trôû thaønh ngöôøi theo chaùnh kieán. Naøy Thoân tröôûng, vò Thaùnh ñeä töû aáy töø boû tham, töø boû saân, töø boû si, chaùnh nieäm, tænh giaùc, vôùi taâm caâu höõu vôùi töø, soáng bieán maõn moät phöông. Nhö vaäy, phöông thöù hai. Nhö vaäy, phöông thöù ba. Nhö vaäy, phöông thöù tö. Nhö vaäy, cuøng khaép theá giôùi, treân döôùi, beà ngang, heát thaûy phöông xöù, cuøng khaép voâ bieân giôùi, vò aáy an truù bieán maõn vôùi taâm caâu höõu vôùi töø, quaûng ñaïi voâ bieân, khoâng haän, khoâng saân. 

17) Ví nhö, naøy Thoân tröôûng, moät ngöôøi löïc só thoåi tuø vaø (baèng con oác), vôùi ít meät nhoïc laøm cho boán phöông ñöôïc bieát. Cuõng vaäy, naøy Thoân tröôûng, tu taäp töø taâm giaûi thoaùt nhö vaäy, laøm cho taêng tröôûng nhö vaäy, phaøm nghieäp laøm coù haïn löôïng, ôû ñaây, seõ khoâng coøn dö taøn; ôû ñaây, seõ khoâng coøn toàn taïi. Naøy Thoân tröôûng, vò Thaùnh ñeä töû aáy, nhö vaäy töø boû tham, töø boû saân, töø boû si, chaùnh nieäm, tænh giaùc, vôùi taâm caâu höõu vôùi bi... vôùi taâm caâu höõu vôùi hyû... vôùi taâm caâu höõu vôùi xaû, soáng bieán maõn moät phöông. Nhö vaäy, phöông thöù hai. Nhö vaäy, phöông thöù ba. Nhö vaäy, phöông thöù tö. Nhö vaäy, cuøng khaép theá giôùi treân döôùi beà ngang, heát thaûy phöông xöù, cuøng khaép voâ bieân giôùi vò aáy an truù bieán maõn vôùi taâm caâu höõu vôùi xaû, quaûng ñaïi voâ bieân, khoâng haän, khoâng saân. 

18) Ví nhö, naøy Thoân tröôûng, moät ngöôøi löïc só thoåi tuø vaø, vôùi ít meät nhoïc laøm cho boán phöông ñöôïc bieát. Cuõng vaäy, naøy Thoân tröôûng, tu taäp xaû taâm giaûi thoaùt nhö vaäy, laøm cho taêng tröôûng nhö vaäy, phaøm nghieäp laøm coù haïn löôïng, ôû ñaây, seõ khoâng coøn dö taøn; ôû ñaây, seõ khoâng coøn toàn taïi. 

19) Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, thoân tröôûng Asibandhakaputta baïch Theá Toân: 

-- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân!... töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng. 

IX. Gia Toäc (S.iv,322) 

1) Moät thôøi Theá Toân du haønh ôû giöõa daân toäc Kosala cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo vaø ñi ñeán Naølandaø. Taïi ñaây, Theá Toân truù ôû Naølandaø, taïi röøng Paøvarikamba. 

2) Luùc baáy giôø, Naølandaø ñang bò ñoùi keùm, khoù ñeå lo mieäng soáng (dviihitikaø), xöông traéng ñaày traøn, luùa chæ coøn coïng raï (saølaøkaøvuttaø). 

3) Luùc baáy giôø Nigantha Naøtaputta soáng ôû Naølandaø vôùi ñaïi chuùng Nigantha. 

4) Roài Thoân tröôûng Asibandhakaputta, ñeä töû cuûa Nigantha Naøtaputta, ñi ñeán Nigantha Naøtaputta; sau khi ñeán ñaûnh leã Nigantha Naøtaputta roài ngoài xuoáng moät beân. 

5) Nigantha Naøtaputtta noùi vôùi thoân tröôûng Asibandhakaputta ñang ngoài moät beân: 

-- Haõy ñeán, naøy Thoân tröôûng, haõy ñeán caät vaán Sa-moân Gotama. Nhö vaäy, tieáng ñoàn toát ñeïp seõ ñöôïc lan khaép veà OÂng: "Sa-moân Gotama, moät vò coù thaàn löïc nhö vaäy, coù uy löïc nhö vaäy, ñaõ bò thoân tröôûng Asibandhakaputta caät vaán!" 

-- Thöa Toân giaû, laøm theá naøo con coù theå caät vaán Sa-moân Gotama, moät vò coù ñaïi thaàn löïc nhö vaäy, coù ñaïi uy löïc nhö vaäy? 

6) -- Haõy ñeán, naøy Thoân tröôûng, haõy ñeán Sa-moân Gotama; sau khi ñeán noùi vôùi Sa-moân Gotama nhö sau: 

"-- Baïch Theá Toân, coù phaûi Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän taùn thaùn, thöông kính caùc gia ñình, taùn thaùn baûo veä caùc gia ñình, taùn thaùn töø maãn vôùi caùc gia ñình"? 

Naøy Thoân tröôûng, ñöôïc hoûi nhö vaäy, neáu Sa-moân Gotama, traû lôøi nhö sau: 

"-- Ñuùng nhö vaäy, naøy Thoân tröôûng, Nhö Lai duøng nhieàu phöông tieän taùn thaùn, thöông kính caùc gia ñình, taùn thaùn söï baûo veä, taùn thaùn loøng töø maãn". 

Thôøi oâng hoûi Sa-moân Gotama: 

"-- Vaäy vì sao, baïch Theá Toân, Theá Toân cuøng ñaïi chuùng Tyû-kheo laïi du haønh taïi Naølandaø ñoùi keùm, khoù ñeå lo mieäng soáng, xöông traéng ñaày traøn, luùa chæ coøn coïng raï? Nhö vaäy, Theá Toân thöïc haønh taøn phaù caùc gia ñình, thöïc haønh söï baát haïnh cho caùc gia ñình, thöïc haønh söï toån haïi cho caùc gia ñình". 

Nhö vaäy, naøy Thoân tröôûng, bò oâng hoûi vôùi caâu hoûi coù hai ñaàu nhoïn, Sa-moân Gotama khoâng coù theå nhoå ra, cuõng nhö khoâng coù theå nuoát xuoáng. 

7) -- Thöa vaâng, Toân giaû. 

Thoân tröôûng Asibandhakaputta vaâng ñaùp Nigantha Naøtaputta, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Nigantha Naøtaputta, thaân phía höõu höôùng veà ngöôøi roài ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, thoân tröôûng ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

8) Ngoài xuoáng moät beân, thoân tröôûng Asiband-hakaputta baïch Theá Toân: 

-- Coù phaûi, baïch Theá Toân, Theá Toân duøng nhieàu phöông tieän taùn thaùn, thöông kính caùc gia ñình, taùn thaùn söï baûo veä, taùn thaùn loøng töø maãn? 

-- Ñuùng vaäy, naøy Thoân tröôûng, Nhö Lai duøng nhieàu phöông tieän taùn thaùn, thöông kính caùc gia ñình, taùn thaùn söï baûo veä, taùn thaùn loøng töø maãn. 

-- Vaäy vì sao, baïch Theá Toân, Theá Toân cuøng ñaïi chuùng Tyû-kheo laïi du haønh taïi Naølandaø ñoùi keùm, khoù ñeå lo mieäng soáng, xöông traéng ñaày traøn, luùa chæ coøn coïng raï? Nhö vaäy, Theá Toân thöïc haønh taøn phaù caùc gia ñình, thöïc haønh baát haïnh cho caùc gia ñình, thöïc haønh toån haïi cho caùc gia ñình. 

9) -- Naøy Thoân tröôûng, Ta nhôù töø chín möôi moát kieáp veà tröôùc, Ta khoâng heà bieát ñaõ coù laøm haïi moät gia ñình cho ñeán moät böõa côm naáu cuùng döôøng. Caùc gia ñình aáy ñeàu raát giaøu, tieàn cuûa nhieàu, taøi saûn nhieàu, vaøng baïc nhieàu, vaät duïng nhieàu, nguõ coác nhieàu. Taát caû taøi saûn aáy ñöôïc thaâu hoaïch do boá thí, ñöôïc thaâu hoaïch moät caùch chaân thaät, ñöôïc thaâu hoaïch moät caùch töï cheá. 

10) Naøy Thoân tröôûng, coù taùm nhaân, coù taùm duyeân laøm toån haïi caùc gia ñình. Do quoác vöông, caùc gia ñình ñi ñeán toån haïi. Hay do troäm cöôùp, caùc gia ñình ñi ñeán toån haïi. Hay do löûa, caùc gia ñình ñi ñeán toån haïi. Hay do nöôùc, caùc gia ñình ñi ñeán toån haïi. Hay hoï tìm khoâng ñöôïc tieàn cuûa daáu caát. Hay do bieáng nhaùc, hoï boû beâ coâng vieäc. Hay trong gia ñình khôûi leân keû phaù hoaïi gia ñình, ngöôøi aáy phaân taùn, phaù hoaïi, laøm toån haïi (vikirati vidhamati viddhamseti). Vaø voâ thöôøng laø thöù taùm. Naøy Thoân tröôûng, chính taùm nhaân, taùm duyeân naøy laøm toån haïi caùc gia ñình. 

11) Naøy Thoân tröôûng, vì raèng taùm nhaân naøy, taùm duyeân naøy coù maët, coù hieän höõu, neáu ai noùi veà Ta nhö sau: "Theá Toân thöïc haønh taøn phaù caùc gia ñình, thöïc haønh baát haïnh cho caùc gia ñình, thöïc haønh toån haïi cho caùc gia ñình; thôøi naøy Thoân tröôûng, neáu ngöôøi aáy khoâng boû lôøi noùi aáy, khoâng boû taâm aáy, khoâng töø boû kieán aáy, chaéc chaén (yathaøhatam) ngöôøi aáy seõ bò neùm vaøo ñòa nguïc nhö vaäy. 

12) Khi ñöôïc noùi vaäy, thoân tröôûng Asiband-hakaputta baïch Theá Toân: 

-- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân!... töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng. 

X. Manicuølam (Chaâu baùu treân ñænh ñaàu) (S.iv,325) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), Veluvana (Truùc Laâm), taïi choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 

2) Luùc baáy giôø trong cung vua, quaàn thaàn nhaø vua ñang ngoài tuï hoïp, caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Caùc Sa-moân thuoäc doøng Thích töû ñöôïc pheùp duøng vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû ñöôïc giöõ vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû ñöôïc nhaän laáy vaøng baïc". 

3) Luùc baáy giôø, thoân tröôûng Manicuølaka ñang ngoài trong hoäi chuùng aáy. 

4) Roài thoân tröôûng Manicuølaka thöa vôùi hoäi chuùng aáy: "Caùc Toân giaû chôù coù noùi nhö vaäy. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc pheùp duøng vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc giöõ vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc nhaän laáy vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû töø boû chaâu baùu vaø. Hoï ñaõ ly khai vaøng vaø baïc". Nhöng thoân tröôûng Manicuølaka khoâng coù theå laøm cho hoäi chuùng aáy chaáp nhaän. 

5) Roài thoân tröôûng Manicuølaka ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

6) Ngoài moät beân, thoân tröôûng Manicuølaka baïch Theá Toân: 

-- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, trong cung vua, moät soá quaàn thaàn nhaø vua ñang ngoài tuï hoïp, vaø caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Caùc Sa-moân Thích töû ñöôïc pheùp duøng vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû ñöôïc giöõ vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû ñöôïc nhaän laáy vauïng baïc". Khi ñöôïc noùi vaäy, baïch Theá Toân, con noùi vôùi hoäi chuùng aáy: "Caùc Toân giaû chôù coù noùi nhö vaäy. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc pheùp duøng vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc giöõ vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc nhaän laáy vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû töø boû chaâu baùu vaø vaøng. Hoï ñaõ ly khai vaøng vaø baïc". Nhöng baïch Theá Toân, con khoâng coù theå laøm cho hoäi chuùng aáy chaáp nhaän. 

7) Traû lôøi nhö vaäy, baïch Theá Toân, khoâng bieát con coù noùi ñuùng lôøi Theá Toân? Con khoâng xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thaät? Con ñaõ traû lôøi thuaän phaùp, ñuùng phaùp vaø khoâng moät ai noùi lôøi töông öùng ñuùng phaùp coù lyù do ñeå chæ trích? 

-- Traû lôøi nhö vaäy, naøy Thoân tröôûng, OÂng noùi ñuùng lôøi cuûa Ta. OÂng khoâng xuyeân taïc Ta vôùi ñieàu khoâng thaät. OÂng ñaõ traû lôøi thuaän phaùp, ñuùng phaùp vaø khoâng moät ai noùi lôøi töông öùng ñuùng phaùp coù lyù do ñeå chæ trích. 

8) Naøy Thoân tröôûng, caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc pheùp duøng vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc giöõ vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû khoâng ñöôïc nhaän laáy vaøng baïc. Caùc Sa-moân Thích töû ñaõ töø boû chaâu baùu vaø vaøng baïc. Hoï ñaõ ly khai vaøng vaø baïc. Ñoái vôùi ai ñöôïc duøng vaøng baïc, ngöôøi aáy cuõng ñöôïc pheùp duøng naêm duïc coâng ñöùc. Ñoái vôùi ai ñöôïc pheùp duøng naêm duïc coâng ñöùc, ngöôøi aáy hoaøn toaøn thoï trì phi Sa-moân phaùp, phi Thích töû phaùp. Naøy Thoân tröôûng, Ta noùi nhö sau: Coû ñöôïc ñi tìm caàu bôûi ai caàn ñeán coû. Cuûi ñöôïc ñi tìm caàu bôûi ai caàn ñeán cuûi. Coã xe ñöôïc ñi tìm caàu bôûi ai caàn ñeán coã xe. Ngöôøi ñöôïc ñi tìm caàu bôûi ai caàn ñeán ngöôøi. Nhöng naøy Thoân tröôûng, khoâng baát cöù moät lyù do gì Ta noùi raèng vaøng, baïc ñöôïc chaáp nhaän, ñöôïc tìm caàu. 

XI. Bhadra (Hieàn) hay Bhagandha-Hat- Thaha (S.iv,327) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû giöõa daân chuùng Malla taïi Uruvelakappa, moät thò traán cuûa daân chuùng Malla. 

2) Roài thoân tröôûng Bhadraka ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài xuoáng moät beân, thoân tröôûng Bhadraka baïch Theá Toân: 

-- Laønh thay Theá Toân, neáu Theá Toân thuyeát cho con veà söï taäp khôûi vaø söï chaám döùt cuûa khoå! 

-- Naøy Thoân tröôûng, neáu y cöù vaøo thôøi quaù khöù, Ta thuyeát cho OÂng veà söï taäp khôûi vaø söï chaám döùt cuûa khoå, noùi raèng: "Nhö vaäy ñaõ xaûy ra trong thôøi quaù khöù"; ôû ñaây, OÂng seõ phaân vaân, seõ coù nghi ngôø. Naøy Thoân tröôûng, neáu y cöù vaøo thôøi vò lai, Ta thuyeát cho OÂng veà söï taäp khôûi vaø söï chaám döùt cuûa khoå, noùi raèng: "Nhö vaäy seõ xaûy ra trong thôøi töông lai"; ôû ñaây, OÂng seõ coù phaân vaân, seõ coù nghi ngôø. Nhöng nay Ta ngoài chính ôû ñaây, naøy Thoân tröôûng, vôùi OÂng cuõng ngoài ôû ñaây, Ta seõ thuyeát cho OÂng veà söï taäp khôûi vaø söï chaám döùt cuûa khoå. Haõy laéng nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ noùi. 

-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân. 

Thoân tröôûng Bhadraka vaâng ñaùp Theá Toân. 

4) Theá Toân noùi nhö sau: 

-- OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, ôû taïi Uruvelakappa coù nhöõng ngöôøi, neáu hoï bò gieát, hay bò tuø, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, OÂng coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo khoâng? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân. ÔÛ taïi Uruvelakappa coù nhöõng ngöôøi, neáu hoï bò gieát hay bò tuø, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, thì con coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo. 

5) -- Naøy Thoân tröôûng, ôû taïi Uruvelakappa naøy coù nhöõng ngöôøi, neáu hoï bò gieát, hay bò tuø, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, nhöng OÂng khoâng khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân, ôû taïi Uruvelakappa coù nhöõng ngöôøi, neáu hoï bò gieát, hay bò tuø, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, nhöng con khoâng khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo. 

-- Do nhaân gì, do duyeân gì, naøy Thoân tröôûng, ñoái vôùi moät soá ngöôøi ôû taïi Uruvelakappa, neáu hoï bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, thì OÂng coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo? Do nhaân gì, do duyeân gì, naøy Thoân tröôûng, ñoái vôùi moät soá ngöôøi ôû Uruvelakappa, neáu hoï bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích nhöng OÂng khoâng khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo? 

-- Ñoái vôùi moät soá ngöôøi ôû taïi Uruvelakappa, baïch Theá Toân, neáu hoï bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, con coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo, laø vì con coù duïc vaø tham ñoái vôùi hoï. Nhöng ñoái vôùi moät soá ngöôøi ôû taïi Uruvelakappa, baïch Theá Toân, neáu hoï bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, nhöng con khoâng khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo, laø vì con khoâng coù duïc vaø tham ñoái vôùi hoï. 

-- OÂng noùi: "Con coù loøng duïc tham ñoái vôùi hoï. Con khoâng coù loøng duïc tham ñoái vôùi hoï". Naøy Thoân tröôûng, coù phaûi ñöôïc thaáy, ñöôïc bieát, ñöôïc ñaït tôùi töùc thôøi, ñöôïc theå nhaäp nhôø phaùp naøy, OÂng uoán naén phöông phaùp (naya) theo phöông phaùp aáy ñoái vôùi quaù khöù, vò lai? Neáu coù khoå naøo khôûi leân trong quaù khöù, taát caû khoå aáy khôûi leân laáy duïc laøm caên baûn, laáy duïc laøm sôû nhaân. Duïc laø caên baûn cuûa khoå. Phaøm coù khoå naøo khôûi leân trong töông lai, taát caû khoå aáy khôûi leân laáy duïc laøm caên baûn, laáy duïc laøm sôû nhaân. Duïc laø caên baûn cuûa khoå. 

-- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Thaät laø kheùo noùi, lôøi noùi naøy cuûa Theá Toân: "Phaøm coù khoå gì khôûi leân, taát caû khoå aáy khôûi leân ñeàu laáy duïc laøm caên baûn, laáy duïc laøm sôû nhaân. Duïc laø caên baûn cuûa khoå!" 

7) Baïch Theá Toân, con coù ngöôøi con trai teân laø Ciravaøsii, soáng xa ôû ñaây. Khi giôø noù daäy, baïch Theá Toân, con cöû ngöôøi ñi vaø noùi: "Naøy OÂng, haõy ñi vaø hoûi thaêm ñöùa treû Ciravaøsii". Cho ñeán khi ngöôøi aáy trôû veà, baïch Theá Toân, con ôû trong tình traïng boàn choàn hoài hoäp: "Khoâng bieát ñöùa treû Ciravaøsii coù beänh taät gì khoâng?" 

8) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, neáu ñöùa treû Ciravaøsii cuûa OÂng bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, OÂng coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo khoâng? 

-- Baïch Theá Toân, neáu ñöùa con trai Ciravaøsii cuûa con bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, hay sinh maïng bò ñoåi khaùc, thôøi laøm sao con khoâng khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc? 

-- Vôùi phaùp moân naøy, naøy Thoân tröôûng, caàn phaûi hieåu nhö sau: Phaøm coù khoå naøo khôûi leân, taát caû khoå aáy ñeàu laáy duïc laøm caên baûn, laáy duïc laøm sôû nhaân. Duïc laø caên baûn cuûa khoå. 

9) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, neáu OÂng khoâng thaáy, khoâng nghe meï cuûa Ciravaøsi, OÂng coù loøng duïc, loøng tham hay loøng aùi ñoái vôùi meï cuûa Ciravaøsii khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Nhöng naøy Thoân tröôûng, khi OÂng thaáy ñöôïc, naøy Thoân tröôûng, khi OÂng nghe ñöôïc, thôøi OÂng coù loøng duïc, hay loøng tham, hay loøng aùi ñoái vôùi meï cuûa Ciravaøsi khoâng? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân. 

10) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng, neáu meï cuûa Ciravaøsii bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, thôøi OÂng coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo khoâng? 

-- Baïch Theá Toân, neáu meï cuûa Ciravaøsii bò gieát, hay bò baét, hay bò thieät haïi, hay bò chæ trích, hay maïng soáng bò ñoåi khaùc, thôøi laøm sao con khoâng khôûi saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc? 

-- Vôùi phaùp moân naøy, naøy Thoân tröôûng, caàn phaûi hieåu bieát nhö sau: Phaøm coù khoå gì khôûi leân, taát caû khoå aáy ñeàu laáy duïc laøm caên baûn, laáy duïc laøm sôû nhaân. Duïc laø caên baûn cuûa ñau khoå. 

XII. Raøsiya (S.iv,330) 

1) ... 

2) Moät thôøi thoân tröôûng Raøsiya ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, thoân tröôûng Raøsiya baïch Theá Toân: 

-- Con coù nghe raèng Sa-moân Gotama chæ trích taát caû khoå haïnh, baøi baùc, choáng baùng hoaøn toaøn moïi ngöôøi soáng khoå haïnh, moïi loái soáng khaéc khoå. Nhöõng ngöôøi noùi nhö vaäy, baïch Theá Toân, khoâng bieát coù noùi ñuùng vôùi lôøi Theá Toân, khoâng xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thöïc, traû lôøi thuaän phaùp, ñuùng phaùp, vaø khoâng moät ai noùi lôøi töông öùng ñuùng phaùp coù lyù do ñeå chæ trích? 

-- Naøy Thoân tröôûng, nhöõng ai ñaõ noùi nhö sau: "Sa-moân Gotama chæ trích taát caû khoå haïnh, baøi baùc, choáng baùng hoaøn toaøn moïi loái soáng khaéc khoå"; hoï noùi khoâng ñuùng lôøi Ta noùi, hoï xuyeân taïc Ta vôùi ñieàu khoâng thaät, vôùi ñieàu khoâng chôn chaùnh. 

I 

4) Coù hai cöïc ñoan maø ngöôøi xuaát gia khoâng neân thöïc haønh: Moät laø say ñaém duïc laïc ñoái vôùi caùc duïc voïng haï lieät, ñeâ tieän, phaøm phu, khoâng xöùng Thaùnh haïnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích. Hai laø haønh haï töï thaân, khoå ñau, khoâng xöùng baäc Thaùnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích. Töø boû hai cöïc ñoan naøy laø con ñöôøng trung ñaïo, ñaõ ñöôïc Nhö Lai giaùc ngoä, taùc thaønh maét, taùc thaønh trí, ñöa ñeán an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

5) Theá naøo laø con ñöôøng trung ñaïo aáy, naøy Thoân tröôûng, ñaõ ñöôïc Nhö Lai giaùc ngoä, taùc thaønh maét, taùc thaønh trí, ñöa ñeán an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn? Ñaây laø con ñöôøng Thaùnh ñaïo Taùm ngaønh, töùc laø chaùnh tri kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh. Ñaây laø con ñöôøng trung ñaïo, naøy Thoân tröôûng, ñöôïc Nhö Lai giaùc ngoä, taùc thaønh maét, taùc thaønh trí, ñöa ñeán an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

II 

6) Naøy Thoân tröôûng, coù ba haïng ngöôøi höôûng thoï vaät duïc coù maët ôû trong ñôøi. Theá naøo laø ba? 

II.(i) 

7) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, khoâng hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(ii) 

8) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(iii) 

9) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(iv) 

10) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, khoâng hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(v) 

11) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(vi) 

12) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû, laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(vii) 

13) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp, khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, khoâng hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(viii) 

14) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn moät caùch hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. 

II.(ix) 

15) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû, vaø laøm caùc coâng ñöùc. Nhöng ngöôøi aáy höôûng thoï vôùi taâm tham tröôùc, ñaém say, phaïm toäi, khoâng thaáy söï nguy hieåm, khoâng vôùi trí tueä xuaát ly. 

II.(x) 

16) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Nhöng ngöôøi aáy höôûng thoï vôùi taâm khoâng tham tröôùc, khoâng say ñaém, khoâng phaïm toäi, thaáy söï nguy hieåm vaø vôùi trí hueä xuaát ly. 

III 

III.(i) 

17) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, khoâng hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän bò chæ trích. Veà ba phöông dieän naøo chæ bò chæ trích? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng vui söôùng, khoâng hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù ba naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. 

Naøy Thoân tröôûng, ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy veà ba phöông dieän bò chæ trích. 

III.(ii) 

18) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, nhöng khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän bò chæ trích, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. Veà hai phöông dieän gì bò chæ trích? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Veà moät phöông dieän gì ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. 

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän bò chæ trích, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. 

III.(iii) 

19) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui veû, hoan hyû, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän bò chæ trích, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. Veà moät phöông dieän gì ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Veà phöông dieän gì ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy töï mình vui veû, hoan hyû, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn.  

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän bò chæ trích, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. 

III.(iv) 

20) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, khoâng hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà ba phöông dieän bò chæ trích. Moät phöông dieän gì ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn moät caùch hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Veà ba phöông dieän naøo ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn moät caùch phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, khoâng hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù ba naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích.  

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà ba phöông dieän bò chæ trích. 

III.(v) 

21) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn moät caùch hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, töï mình vui söôùng, hoan hyû, nhöng khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà hai phöông dieän bò chæ trích. Veà hai phöông dieän naøo ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Veà hai phöông dieän naøo ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích.  

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà hai phöông dieän bò chæ trích. 

III.(vi) 

22) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà moät phöông dieän bò chæ trích. Veà ba phöông dieän naøo ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù ba naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Theá naøo laø moät phöông dieän ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, veà moät phöông dieän naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. 

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà moät phöông dieän bò chæ trích. 

III.(vii) 

23) ÔÛ ñaây, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, naøy Thoân tröôûng, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, hoan hyû, khoâng san seû vaø khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà hai phöông dieän bò chæ trích. Veà moät phöông dieän naøo ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Veà hai phöông dieän naøo ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy khoâng töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích.  

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà hai phöông dieän bò chæ trích. 

III.(viii) 

24) ÔÛ ñaây, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, naøy Thoân tröôûng, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà moät phöông dieän bò chæ trích. Veà hai phöông dieän naøo ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Veà moät phöông dieän naøo ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích.  

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà moät phöông dieän bò chæ trích. 

III.(xi) 

25) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi höôûng thoï caùc taøi saûn moät caùch tham tröôùc, say ñaém, phaïm toäi, khoâng thaáy söï nguy hieåm, vôùi trí tueä khoâng xuaát ly. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà moät phöông dieän bò chæ trích. Veà ba phöông dieän naøo ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù ba naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Veà moät phöông dieän naøo ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi höôûng thoï caùc taøi saûn aáy vôùi taâm tham tröôùc, say ñaém, phaïm toäi, khoâng thaáy söï nguy hieåm, vôùi trí tueä khoâng xuaát ly, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. 

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän ñöôïc taùn thaùn, veà moät phöông dieän bò chæ trích. 

III.(x) 

26) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi höôûng thoï vaät duïc, tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi aáy höôûng thoï caùc taøi saûn aáy, khoâng coù tham tröôùc, khoâng coù say ñaém, khoâng coù phaïm toäi, thaáy söï nguy hieåm vaø vôùi trí tueä xuaát ly. Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà boán phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. Veà boán phöông dieän naøo ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy tìm caàu taøi saûn hôïp phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy töï mình vui söôùng, hoan hyû, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc, veà phöông dieän thöù ba naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy höôûng thoï taøi saûn aáy khoâng coù tham tröôùc, khoâng coù say ñaém, khoâng coù phaïm toäi, veà phöông dieän thöù tö naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. 

Ngöôøi höôûng thoï vaät duïc naøy, naøy Thoân tröôûng, veà boán phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. 

IV 

IV.(i) 

27) Naøy Thoân tröôûng, coù ba haïng ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, coù maët hieän soáng ôû ñôøi. 

28) Naøy Thoân tröôûng, coù haïng ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, do loøng tin ñaõ xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Vò aáy nghó raèng: "Mong raèng ta chöùng ñöôïc thieän phaùp; mong raèng ta chöùng ngoä caùc Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh!". Vò aáy töï mình haønh xaùc, haønh khoå, nhöng khoâng chöùng ñöôïc thieän phaùp naøo, khoâng chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh naøo. 

IV.(ii) 

29) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, nghó raèng: "Mong raèng ta chöùng ñöôïc thieän phaùp ; mong raèng ta chöùng ngoä caùc Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh!". Ngöôøi aáy töï mình haønh xaùc, haønh khoå, chöùng ñöôïc thieän phaùp, nhöng khoâng chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. 

IV.(iii) 

30) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, vì loøng tin xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, nghó raèng: "Mong raèng ta chöùng ñöôïc thieän phaùp ; mong raèng ta chöùng ngoä caùc Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh!" Ngöôøi aáy töï mình haønh xaùc, haønh khoå, chöùng ñöôïc thieän phaùp, chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh.  

V 

V.(i) 

31) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, töï mình haønh xaùc, haønh khoå, khoâng chöùng ñöôïc thieän phaùp, khoâng chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. Ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän bò chæ trích. Theá naøo laø veà ba phöông dieän bò chæ trích? Ngöôøi aáy töï mình haønh xaùc, haønh khoå, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng chöùng ñaéc thieän phaùp, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh, veà phöông dieän thöù ba naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. 

Ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå naøy, naøy Thoân tröôûng, veà ba phöông dieän naøy bò chæ trích. 

V.(ii) 

32) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, töï mình haønh xaùc, haønh khoå, chöùng ñöôïc thieän phaùp, nhöng khoâng chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. Ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän bò chæ trích, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. Theá naøo laø veà hai phöông dieän ngöôøi aáy bò chæ trích? Ngöôøi aáy töï mình haønh xaùc, haønh khoå, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Ngöôøi aáy khoâng chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Theá naøo laø veà moät phöông dieän ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy chöùng ñöôïc thieän phaùp, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn.  

Ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå naøy, naøy Thoân tröôûng, veà hai phöông dieän bò chæ trích, veà moät phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. 

V.(iii) 

33) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, coù ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå, töï mình haønh xaùc, haønh khoå, chöùng ñöôïc thieän phaùp, vaø chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. Ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå naøy veà moät phöông dieän bò chæ trích, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. Veà moät phöông dieän naøo bò chæ trích? Ngöôøi aáy töï mình haønh xaùc, haønh khoå, veà phöông dieän naøy, ngöôøi aáy bò chæ trích. Veà hai phöông dieän naøo ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn? Ngöôøi aáy chöùng ñöôïc thieän phaùp, veà phöông dieän thöù nhaát naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. Ngöôøi aáy chöùng ngoä Thöôïng nhaân phaùp, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh, veà phöông dieän thöù hai naøy, ngöôøi aáy ñöôïc taùn thaùn. 

Ngöôøi tu khoå haïnh, soáng khaéc khoå naøy, naøy Thoân tröôûng, veà moät phöông dieän bò chæ trích, veà hai phöông dieän ñöôïc taùn thaùn. 

VI 

34) Naøy Thoân tröôûng, coù ba phaùp thieát thöïc hieän taïi, khoâng coù giaø laõo, coù hieäu quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi coù trí töï mình giaùc hieåu. Theá naøo laø ba? 

VI.(i) 

35) Phaøm ngöôøi tham duïc (raøga), do nhaân tham duïc, nghó ñeán töï haïi, nghó ñeán haïi ngöôøi khaùc, nghó ñeán haïi caû hai. Khi tham duïc ñöôïc ñoaïn taän, ngöôøi aáy khoâng nghó ñeán töï haïi, khoâng nghó ñeán haïi ngöôøi khaùc, khoâng nghó ñeán haïi caû hai. Nhö vaäy, nhöõng (quaû naøy) thieát thöïc hieän taïi, khoâng coù giaø laõo, coù hieäu quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi coù trí töï mình giaùc hieåu. 

VI.(ii) 

36) Phaøm ngöôøi saân haän, do nhaân saân haän, nghó ñeán töï haïi, nghó ñeán haïi ngöôøi khaùc, nghó ñeán haïi caû hai. Khi saân haän ñöôïc ñoaïn taän, ngöôøi aáy khoâng nghó ñeán töï haïi, khoâng nghó ñeán haïi ngöôøi khaùc, khoâng nghó ñeán haïi caû hai. Nhö vaäy, nhöõng (quaû naøy) thieát thöïc hieän taïi, khoâng coù giaø laõo, coù hieäu quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi coù trí töï mình giaùc hieåu. 

VI.(iii) 

37) Phaøm ngöôøi si meâ, do nhaân si meâ, nghó ñeán töï haïi, nghó ñeán haïi ngöôøi khaùc, nghó ñeán haïi caû hai. Khi si meâ ñöôïc ñoaïn taän, vò aáy khoâng nghó ñeán töï haïi, khoâng nghó ñeán haïi ngöôøi khaùc, khoâng nghó ñeán haïi caû hai. Nhö vaäy, nhöõng (quaû naøy) thieát thöïc hieän taïi, khoâng coù giaø laõo, coù hieäu quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi trí töï mình giaùc hieåu. 

Ba phaùp naøy, naøy Thoân tröôûng, thieát thöïc hieän taïi, khoâng coù giaø laõo, coù hieäu quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi trí töï mình giaùc hieåu. 

38) Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, thoân tröôûng Raøsiya baïch Theá Toân: 

-- Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân!... töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng! 

XIII. Paøtali (Khaû yù) (S.iv,340) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû giöõa daân chuùng Koliya, taïi thò traán cuûa daân chuùng Koliya teân laø Uttara. 

2) Roài thoân tröôûng Paøtaliya ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

Ngoài moät beân, thoân tröôûng Paøtaliya baïch Theá Toân: 

-- Con ñöôïc nghe raèng, baïch Theá Toân, Sa-moân Gotama bieát huyeãn thuaät. Baïch Theá Toân, nhöõng ai noùi raèng Sa-moân Gotama bieát huyeãn thuaät; nhöõng ngöôøi aáy, baïch Theá Toân, coù noùi ñuùng vôùi lôøi Theá Toân hay khoâng? Hoï khoâng xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thaät, hoï traû lôøi ñuùng phaùp, tuøy phaùp? Vaø nhöõng ai noùi lôøi töông öùng ñuùng phaùp khoâng coù lyù do gì ñeå chæ trích. Baïch Theá Toân, chuùng con khoâng muoán choáng baùng Theá Toân (abbhakkhaøti). 

3) -- Nhöõng ai noùi raèng, naøy Thoân tröôûng, Sa-moân Gotama bieát huyeãn thuaät, nhöõng ngöôøi aáy noùi ñuùng lôøi noùi cuûa Ta. Hoï khoâng xuyeân taïc Ta vôùi ñieàu khoâng thaät. Hoï noùi lôøi ñuùng phaùp, tuøy phaùp. Vaø nhöõng ai noùi lôøi töông öùng ñuùng phaùp khoâng coù lyù do ñeå chæ trích. 

4) -- Nhö vaäy laø ñuùng söï thaät, baïch Theá Toân tuy raèng con khoâng tin caùc vò Sa-moân, Baø-La-Moân aáy, noùi raèng Sa-moân Gotama bieát huyeãn thuaät. Nhö vaäy, baïch Theá Toân, cuoái cuøng Sa-moân Gotama laø ngöôøi soáng theo huyeãn thuaät. 

-- Ai noùi raèng: "Nhö Lai bieát huyeãn thuaät", ngöôøi aáy coù noùi raèng Nhö Lai laø ngöôøi soáng theo huyeãn thuaät, noùi raèng nhö vaäy laø Theá Toân, nhö vaäy laø Thieän Theä? Vaäy naøy Thoân tröôûng, veà vaán ñeà naøy Ta seõ hoûi OÂng. Neáu coù theå kham nhaãn, OÂng coù theå traû lôøi. 

I 

I.(i) 

5)-- OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? OÂng coù bieát, naøy Thoân tröôûng, caùc ngöôøi laøm thueâ cuûa daân chuùng Kosala coù buùi toùc thoøng xuoáng? 

-- Con coù bieát, baïch Theá Toân, caùc ngöôøi laøm thueâ cuûa daân chuùng Kosala coù buùi toùc thoøng xuoáng. 

6) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? Duøng vaøo muïc ñích gì maø nhöõng ngöôøi laøm thueâ cuûa daân chuùng Kosala coù buùi toùc thoøng xuoáng? 

-- Nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala ñöôïc duøng ñeå cheá ngöï caùc ngöôøi aên troäm vaø ñeå mang ñi caùc tin töùc cho daân chuùng Kosala. Ñöôïc duøng vaøo muïc ñích aáy, baïch Theá Toân, laø nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala. 

7) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? OÂng coù bieát nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala laø nhöõng ngöôøi trì giôùi hay laø nhöõng ngöôøi aùc giôùi? 

-- Con ñöôïc bieát, baïch Theá Toân, nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala laø nhöõng ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp. Neáu coù nhöõng ngöôøi theo aùc giôùi, theo aùc phaùp ôû ñôøi, chính laø nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala, khoâng coù ai khaùc. 

8) -- Naøy Thoân tröôûng, neáu coù ai noùi raèng: "Thoân tröôûng Paølaliya bieát ñöôïc caùc ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala laø ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, thôøi thoân tröôûng Paøtaliya cuõng laø ngöôøi theo aùc giôùi, theo aùc phaùp", ngöôøi noùi nhö vaäy coù noùi moät caùch chaân chaùnh khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. Nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa caùc daân chuùng Kosala laø khaùc. Coøn con laø khaùc. Töï taùnh cuûa nhöõng ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala laø khaùc. Töï taùnh cuûa con laø khaùc. 

9) -- Naøy Thoân tröôûng, OÂng seõ ñöôïc tieáng nhö sau: "Thoân tröôûng Pataliya bieát raèng, caùc ngöôøi laøm thueâ coù buùi toùc thoøng xuoáng cuûa daân chuùng Kosala laø nhöõng ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp. Nhöng thoân tröôûng Pataliya khoâng phaûi laø ngöôøi coù aùc giôùi, theo aùc phaùp". Nhö vaäy, taïi sao Nhö Lai laïi khoâng ñöôïc tieáng raèng Nhö Lai laø ngöôøi bieát huyeãn thuaät, nhöng Nhö Lai khoâng phaûi laø ngöôøi soáng theo huyeãn thuaät? Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát huyeãn thuaät vaø quaû dò thuïc cuûa huyeãn thuaät. Vaø thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi laøm huyeãn thuaät, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ta roõ bieát nhö vaäy. 

II.(ii) 

10) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát saùt sanh vaø quaû dò thuïc cuûa saùt sanh. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi saùt sanh, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

11) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát laáy cuûa khoâng cho vaø quaû dò thuïc cuûa laáy cuûa khoâng cho. Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi laáy cuûa khoâng cho, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

12) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát söï soáng taø haïnh trong caùc duïc vaø quaû dò thuïc cuûa söï soáng theo taø haïnh trong caùc duïc. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi soáng taø haïnh trong caùc duïc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

13) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát noùi laùo vaø quaû dò thuïc cuûa noùi laùo. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi noùi laùo, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

14) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát noùi hai löôõi vaø quaû dò thuïc cuûa noùi hai löôõi. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi noùi hai löôõi sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

15) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát noùi lôøi ñoäc aùc vaø quaû dò thuïc cuûa noùi lôøi ñoäc aùc. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi noùi lôøi ñoäc aùc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

16) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát noùi lôøi phuø phieám vaø quaû dò thuïc cuûa noùi lôøi phuø phieám. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi noùi lôøi phuø phieám, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

17) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát loøng tham duïc vaø quaû dò thuïc cuûa loøng tham duïc. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi coù loøng tham duïc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

18) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát loøng saân haän vaø quaû dò thuïc cuûa loøng saân haän. Vaø Ta cuõng roõ bieát söï thöïc haønh nhö theá naøo maø moät ngöôøi coù loøng saân haän, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñoïa nguïc. 

19) Naøy Thoân tröôûng, Ta roõ bieát taø kieán vaø quaû dò thuïc cuûa taø kieán. Vaø Ta cuõng roõ bieát moät ngöôøi coù taø kieán, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. 

20) Naøy Thoân tröôûng, coù moät soá Sa-moân, Baø-la-moân noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Ai saùt haïi sanh maïng; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu. Ai laáy cuûa khoâng cho; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu. Ai soáng taø haïnh trong caùc duïc; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu. Ai noùi laùo; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu". 

II.(i) 

21) Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai, kheùo taém, kheùo thoa daàu saùp, toùc raâu chaûi chuoát, ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua. Veà ngöôøi naøy, hoï hoûi:  

-- "Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø ñöôïc ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai, ñöôïc kheùo taém, toùc raâu chaûi chuoát, ñöôïc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

-- "Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ ñaäp tan keû thuø nghòch cuûa vua vaø ñoaït maïng soáng cuûa keû ñoù. Nhaø vua hoan hyû ñoái vôùi ngöôøi aáy, neân ñaõ thöôûng cho ngöôøi aáy. Do vaäy, ngöôøi naøy ñöôïc ñeo voøng hoa, ñöôïc ñeo boâng tai, ñöôïc kheùo taém, raâu toùc chaûi chuoát, ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua". 

II.(ii) 

22) Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi hai tay bò troùi chaët ra ñaèng sau bôûi moät sôïi daây thaät chaéc, ñaàu caïo troïc, vôùi tieáng troáng chaùt tai, ñöôïc daãn ñi töø ñöôøng naøy qua ñöôøng khaùc, töø ngaõ tö ñöôøng naøy qua ngaõ tö ñöôøng khaùc, roài ñöôïc daét ra khoûi cöûa thaønh phía Nam, vaø bò chaët ñaàu taïi cöûa thaønh phía Nam. Veà ngöôøi naøy, hoï hoûi: 

"-- Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø hai tay bò troùi chaët ra ñaèng sau bôûi moät sôïi daây thaät chaéc, ñaàu caïo troïc, vôùi tieáng troáng chaùt tai, ñöôïc daãn ñi töø ñöôøng naøy qua ñöôøng khaùc, töø ngaõ tö ñöôøng naøy qua ngaõ tö ñöôøng khaùc, roài ñöôïc daét ra khoûi cöûa thaønh phía Nam, vaø bò chaët ñaàu taïi cöûa thaønh phía Nam?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

"-- Naøy Baïn, ngöôøi naøy laø keû thuø cuûa vua. Ngöôøi naøy ñaõ ñoaït maïng soáng moät ngöôøi ñaøn baø hay moät ngöôøi ñaøn oâng. Do vaäy, ngöôøi cuûa vua baét ngöôøi naøy vaø ñoái xöû nhö vaäy vôùi ngöôøi naøy". 

23) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? OÂng coù bao giôø thaáy hay nghe moät ngöôøi nhö vaäy chaêng?  

-- Baïch Theá Toân, con töøng thaáy vaø nghe moät ngöôøi nhö vaäy, vaø seõ ñöôïc nghe trong töông lai. 

24) -- ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, nhöõng ngöôøi Sa-moân hay Baø-la-moân naøo noùi nhö sau: "Ai saùt haïi sanh maïng; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu". Hoï noùi ñuùng söï thaät hay noùi laùo? 

-- Baïch Theá Toân, hoï noùi laùo. 

-- Vaø nhöõng ngöôøi noùi lôøi hö nguïy, noùi laùo, hoï laø ngöôøi trì giôùi hay aùc giôùi. 

-- Laø ngöôøi aùc giôùi, baïch Theá Toân. 

-- Nhöõng ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp laø taø haïnh hay chaùnh haïnh? 

-- Laø taø haïnh, baïch Theá Toân. 

-- Nhöõng ngöôøi taø haïnh laø nhöõng ngöôøi coù taø kieán hay coù chaùnh kieán? 

-- Laø nhöõng ngöôøi coù taø kieán, baïch Theá Toân. 

-- Vaø nhöõng ngöôøi coù taø kieán, coù hôïp lyù chaêng khi ñaët tin töôûng vaøo hoï? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

II.(iii) 

25) -- Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua. Veà ngöôøi naøy, hoï hoûi:  

"-- Ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø ñöôïc ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

"--Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ ñaäp tan keû thuø nghòch cuûa vua vaø ñem veà chaâu baùu. Nhaø vua hoan hyû vôùi ngöôøi aáy neân ñaõ thöôûng ngöôøi aáy. Do vaäy, ngöôøi naøy ñöôïc ñeo voøng hoa, ñöôïc ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua". 

II.(iv) 

26) Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi hai tay bò troùi chaët ra ñaèng sau... vaø bò chaët ñaàu taïi cöûa thaønh phía Nam. Veà ngöôøi naøy, hoï hoûi: 

"-- Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø hai tay bò troùi chaët ra ñaèng sau... taïi cöûa thaønh phía Nam?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

"-- Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ töø laøng hay töø ngoâi röøng laáy nhöõng vaät khoâng cho, ñöôïc goïi laø aên troäm. Do vaäy, nhöõng ngöôøi cuûa nhaø vua baét ngöôøi naøy vaø ñoái xöû nhö vaäy vôùi ngöôøi naøy". 

27) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? OÂng coù bao giôø thaáy hay nghe moät ngöôøi nhö vaäy chaêng? 

-- Baïch Theá Toân, con töøng thaáy vaø nghe moät ngöôøi nhö vaäy, vaø seõ ñöôïc nghe trong töông lai. 

28)-- ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, nhöõng ngöôøi Sa-moân, hay Baø-la-moân naøo noùi nhö vaäy, thaáy nhö sau: "Ai laáy cuûa khoâng cho; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu". Hoï noùi ñuùng söï thaät hay hoï noùi laùo?... (nhö treân soá 24)... Vaø nhöõng ngöôøi coù taø kieán, coù hôïp lyù chaêng khi ñaët tin töôûng vaøo hoï? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

II.(v) 

29) -- Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua. Veà ngöôøi naøy, hoï noùi: 

-- "Ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø ñöôïc ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

--"Naøy Baïn, ngöôøi naøy coù taø haïnh vôùi nhöõng ngöôøi vôï cuûa keû thuø nghòch cuûa vua. Nhaø vua hoan hyû vôùi ngöôøi aáy neân ñaõ thöôûng ngöôøi aáy. Do vaäy, ngöôøi aáy ñöôïc ñeo voøng hoa, ñöôïc ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua". 

II.(vi) 

30)-- Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi hai tay bò troùi chaët... vaø bò chaët ñaàu taïi cöûa thaønh phía Nam. Veà ngöôøi naøy, hoï noùi: 

--"Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø hai tay bò troùi chaët ra ñaèng sau... taïi cöûa thaønh phía Nam?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

--"Naøy Baïn, ngöôøi aáy ñaõ phaïm taø haïnh vôùi caùc phuï nöõ vaø caùc con gaùi caùc gia ñình. Do vaäy, caùc ngöôøi cuûa nhaø vua baét ngöôøi aáy vaø ñoái xöû nhö vaäy vôùi ngöôøi aáy". 

31) OÂng nghó theá naøo, naøy Thoân tröôûng? OÂng coù bao giôø thaáy hay nghe moät ngöôøi nhö vaäy chaêng? 

-- Baïch Theá Toân, con töøng thaáy vaø nghe moät ngöôøi nhö vaäy, vaø seõ ñöôïc nghe trong töông lai. 

32) -- ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, nhöõng ngöôøi Sa-moân, Baø-la-moân naøo noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Ai coù taø haïnh trong caùc duïc; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu" Hoï noùi ñuùng söï thaät hay hoï noùi laùo?... (nhö treân soá 24)... Vaø nhöõng ngöôøi coù taø kieán, coù hôïp lyù chaêng khi ñaët tin töôûng vaøo hoï? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

33) -- Nhöng ôû ñaây, naøy Thoân tröôûng, chuùng ta thaáy coù ngöôøi ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua. Veà ngöôøi aáy, hoï noûi: 

--"Ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø ñöôïc ñeo voøng hoa, ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

--"Naøy Baïn, ngöôøi naøy laøm cho vua cöôøi vôùi lôøi noùi laùo. Nhaø vua hoan hyû vôùi ngöôøi aáy neân ñaõ thöôûng ngöôøi aáy. Do vaäy, ngöôøi aáy ñöôïc ñeo voøng hoa, ñöôïc ñeo boâng tai... ñöôïc caùc nöõ nhaân phuïc vuï caùc duïc chaúng khaùc vò vua". 

II.(viii) 

34) -- Nhöng naøy Thoân tröôûng, ôû ñaây, chuùng ta thaáy coù ngöôøi hai tay bò troùi chaët... vaø bò chaët ñaàu taïi cöûa thaønh phía Nam. Veà ngöôøi naøy, hoï hoûi: 

--"Naøy Baïn, ngöôøi naøy ñaõ laøm gì maø hai tay bò troùi chaët ra ñaøng sau... taïi cöûa thaønh phía Nam?" 

Caùc OÂng traû lôøi veà ngöôøi aáy nhö sau: 

--"Naøy Baïn, ngöôøi aáy do noùi laùo, ñaõ phaù haïi taøi saûn cuûa ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû. Do vaäy, caùc ngöôøi cuûa nhaø vua baét ngöôøi aáy vaø ñoái xöû nhö vaäy vôùi ngöôøi aáy". 

35) Naøy Thoân tröôûng, OÂng nghó theá naøo? OÂng coù bao giôø thaáy hay nghe moät ngöôøi nhö vaäy chaêng? 

-- Baïch Theá Toân, con töøng thaáy vaø nghe moät ngöôøi nhö vaäy, vaø seõ ñöôïc nghe trong töông lai. 

36) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Ai noùi laùo; taát caû, ngay trong hieän taïi, caûm thoï khoå öu". Hoï noùi ñuùng söï thaät hay noùi laùo... (nhö treân soá 24)... Vaø nhöõng ngöôøi coù taø kieán, coù hôïp lyù chaêng khi ñaët tin töôûng vaøo hoï? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

III 

37) Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Thaät laø hy höõu, baïch Theá Toân! Con coù moät ngoâi nhaø nghæ maùt, taïi ñaáy coù nhöõng giöôøng, coù nhöõng choã ngoài, coù nhöõng ñeøn daàu. Coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeán truù nguï taïi ñaáy, tuøy theo khaû naêng, tuøy theo söùc löïc, con chia seû vôùi caùc vò aáy. Thuôû tröôùc, baïch Theá Toân, coù boán vò Ñaïo sö coù quan ñieåm khaùc nhau, coù (kham nhaãn) khaùc nhau, coù sôû thích khaùc nhau ñeán truù nguï taïi ngoâi nhaø nghó maùt aáy. 

III.(i) 

38) Moät vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Khoâng coù boá thí, khoâng coù leã hy sinh, khoâng coù teá töï, khoâng coù quaû dò thuïc caùc nghieäp thieän aùc, khoâng coù ñôøi naøy, khoâng coù ñôøi sau, khoâng coù cha, khoâng coù meï, khoâng coù loaïi hoùa sanh ; ôû ñôøi, khoâng coù nhöõng vò Sa-moân, nhöõng vò Baø-la-moân chaùnh höôùng chaùnh haïnh, ñaõ töï mình chöùng tri, chöùng ngoä ñôøi naøy ñôøi khaùc, vaø truyeàn daïy laïi". 

III.(ii) 

39) Moät vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Coù boá thí, coù leã hy sinh, coù teá töï, coù quaû dò thuïc caùc nghieäp thieän aùc, coù ñôøi naøy, coù ñôøi sau, coù cha, coù meï, coù loaïi hoùa sanh ; ôû ñôøi, coù nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân chaùnh höôùng, chaùnh haïnh, ñaõ töï mình chöùng tri, chöùng ngoä ñôøi naøy ñôøi khaùc, vaø truyeàn daïy laïi". 

III.(iii) 

40) Moät vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Töï laøm, hay khieán ngöôøi laøm, cheùm gieát, hay töï mình cheùm gieát, ñoát naáu, hay khieán ngöôøi ñoát naáu, gaây phieàn muoän, hay khieán ngöôøi gaây phieàn muoän, gaây aûo naõo, hay khieán ngöôøi gaây aûo naõo, töï mình gaây sôï haõi, hay khieán ngöôøi gaây sôï haõi, saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, phaù cöûa nhaø maø vaøo, cöôùp boùc, ñaùnh cöôùp moät nhaø leû loi, chaän ñöôøng cöôùp giöït, tö thoâng vôï ngöôøi, noùi laùo. Do duyeân nhö vaäy, khoâng coù toäi aùc, khoâng coù ñi ñeán toäi aùc. Neáu laáy moät baùnh xe saéc beùn, gieát haïi taát caû chuùng sanh treân coõi ñaát thaønh moät ñoáng thòt, thaønh moät choàng thòt; do duyeân aáy, cuõng khoâng coù toäi aùc, khoâng ñi ñeán toäi aùc. Neáu coù ngöôøi ñi treân bôø phía Nam soâng Haèng gieát haïi, taøn saùt, cheùm gieát, khieán ngöôøi cheùm gieát, ñoát naáu, khieán ngöôøi ñoát naáu; do duyeân aáy cuõng khoâng coù toäi aùc, khoâng ñi ñeán toäi aùc. Neáu coù ngöôøi ñi treân bôø phía Baéc soâng Haèng boá thí, khieán ngöôøi boá thí, teá leã, khieán ngöôøi teá leã; do duyeân aáy, khoâng coù coâng ñöùc, khoâng ñi ñeán coâng ñöùc". 

III.(iv) 

41) Moät vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: "Töï mình laøm hay khieán ngöôøi laøm, cheùm gieát, hay töï mình cheùm gieát, ñoát naáu, hay khieán ngöôøi ñoát naáu, gaây phieàn muoän, hay khieán ngöôøi gaây phieàn muoän, gaây aûo naõo, hay khieán ngöôøi gaây aûo naõo, töï mình gaây sôï haõi, hay khieán ngöôøi gaây sôï haõi, saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, phaù cöûa nhaø maø vaøo, cöôùp boùc, ñaùnh cöôùp moät nhaø leû loi, chaän ñöôøng cöôùp giöït, tö thoâng vôï ngöôøi, noùi laùo. Haønh ñoäng nhö vaäy coù toäi aùc, coù ñi ñeán toäi aùc. Neáu laáy moät baùnh xe saéc beùn, gieát haïi taát caû chuùng sanh treân coõi ñaát thaønh moät ñoáng thòt, thaønh moät choàng thòt; vì vaäy coù toäi aùc, coù ñi ñeán toäi aùc. Neáu coù ngöôøi ñi ñeán bôø phía Nam soâng Haèng gieát haïi, taøn saùt, cheùm gieát, khieán ngöôøi cheùm gieát, ñoát naáu, khieán ngöôøi ñoát naáu, coù toäi aùc; do duyeân nhö vaäy, coù ñi ñeán toäi aùc. Neáu coù ngöôøi ñi treân bôø phía Baéc soâng Haèng boá thí, khieán ngöôøi boá thí, teá leã, khieán ngöôøi teá leã; do duyeân nhö vaäy, coù coâng ñöùc, coù ñi ñeán coâng ñöùc". 

III.(v) 

42) -- Veà vaán ñeà naøy, baïch Theá Toân, con coù phaân vaân, con coù nghi ngôø. Giöõa nhöõng Toân giaû Sa-moân, Baø-la-moân naøy ; ai laø ngöôøi noùi söï thaät, ai laø ngöôøi noùi laùo? 

-- Thoâi vöøa roài, naøy Thoân tröôûng, laø söï phaân vaân cuûa OÂng. Thoâi vöøa roài, laø söï nghi ngôø cuûa OÂng. Chính do ôû ñieåm phaân vaân maø nghi ngôø khôûi leân. 

-- Baïch Theá Toân, nhöng con coù loøng tín thaønh nhö vaäy ñoái vôùi Theá Toân. Theá Toân coù theå thuyeát phaùp cho con ñeå söï phaân vaân naøy coù theå ñoaïn dieät. 

IV 

43)-- Naøy Thoân tröôûng, coù phaùp Thieàn ñònh (Dhammasamaødhi). ÔÛ ñaây, neáu OÂng chöùng ñöôïc taâm ñònh (cittasamaødhi), thôøi OÂng coù theå ñoaïn dieät söï phaân vaân naøy cuûa OÂng. Vaø naøy Thoân tröôûng, theá naøo laø phaùp Thieàn ñònh?  

IV.(i) 

44) ÔÛ ñaây, naøy Thoân tröôûng, vò Thaùnh ñeä töû sau khi ñoaïn taän saùt sanh, soáng töø boû saùt sanh. Sau khi ñoaïn taän laáy cuûa khoâng cho, vò aáy soáng töø boû laáy cuûa khoâng cho. Sau khi ñoaïn taän taø haïnh trong caùc duïc, vò aáy soáng töø boû taø haïnh trong caùc duïc. Sau khi ñoaïn taän noùi laùo, vò aáy soáng töø boû noùi laùo. Sau khi ñoaïn taän noùi hai löôõi, vò aáy soáng töø boû noùi hai löôõi. Sau khi ñoaïn taän noùi lôøi ñoäc aùc, vò aáy soáng töø boû noùi lôøi ñoäc aùc. Sau khi ñoaïn taän noùi lôøi phuø phieám, vò aáy soáng töø boû noùi lôøi phuø phieám. Sau khi ñoaïn taän tham duïc, vò aáy soáng töø boû loøng tham. Sau khi ñoaïn taän loøng saân, vò aáy soáng töø boû loøng saân. Sau khi töø boû taø kieán, vò aáy soáng theo chaùnh kieán. 

Vò Thaùnh ñeä töû aáy, naøy Thoân tröôûng, vôùi loøng tham töø boû nhö vaäy, vôùi loøng saân töø boû nhö vaäy, khoâng coù loøng si, tænh giaùc, chaùnh nieäm, soáng bieán maõn moät phöông vôùi taâm caâu höõu vôùi töø; cuõng vaäy, phöông töø hai; cuõng vaäy, phöông thöù ba; cuõng vaäy, phöông thöù tö; nhö vaäy, cuøng khaép theá giôùi, treân döôùi, beà ngang, heát thaûy phöông xöù cuøng khaép voâ bieân giôùi. Vò aáy an truù vôùi taâm caâu höõu vôùi töø, quaûng ñaïi, voâ bieân, khoâng haän, khoâng saân. Vò aáy suy tö nhö sau: "Vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Khoâng coù boá thí, khoâng coù leã hy sinh, khoâng coù teá töï, khoâng coù quaû dò thuïc caùc nghieäp thieän aùc, khoâng coù ñôøi naøy, khoâng coù ñôøi sau, khoâng coù cha, khoâng coù meï, khoâng coù loaïi hoùa sanh. ÔÛ ñôøi khoâng coù nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân chaùnh höôùng, chaùnh haïnh, ñaõ töï mình chöùng tri, chöùng ngoä ñôøi naøy, ñôøi khaùc, vaø truyeàn daïy laïi". Neáu vò Toân giaû Ñaïo sö naøy noùi ñuùng söï thaät, ta cuõng khoâng coù toäi loãi gì. Vì ta khoâng coù haïi moät ai, keû yeáu hay keû maïnh, ôû ñaây caû hai phöông dieän, ta laø keû gieo queû gaëp may. Thaân ta ñöôïc hoä trì, lôøi noùi ñöôïc hoä trì, yù ñöôïc hoä trì. Vaø sau khi thaân hoaïi maïng chung, ta seõ ñöôïc sanh thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy". Vôùi vò aáy, haân hoan sanh khôûi; do haân hoan, hyû sanh khôûi; do hyû, thaân ñöôïc khinh an; do thaân khinh an, laïc thoï ñöôïc caûm giaùc; vôùi ngöôøi caûm giaùc laïc thoï, taâm ñöôïc ñònh tónh. Naøy Thoân tröôûng, ñaây laø phaùp Thieàn ñònh. ÔÛ ñaây, neáu OÂng ñöôïc taâm ñònh nhö vaäy, söï phaân vaân cuûa OÂng ñöôïc ñoaïn dieät. 

IV.(ii) 

45) Vò Thaùnh ñeä töû aáy, naøy Thoân tröôûng, vôùi loøng tham ñöôïc töø boû nhö vaäy, vôùi loøng saân ñöôïc töø boû nhö vaäy, khoâng coù loøng si, soáng tænh giaùc, chaùnh nieäm, bieán maõn moät phöông vôùi taâm caâu höõu vôùi töø; cuõng vaäy, phöông thöù hai; cuõng vaäy, phöông thöù ba; cuõng vaäy, phöông thöù tö; nhö vaäy, cuøng khaép theá giôùi, treân döôùi beà ngang, heát thaûy phöông xöù, cuøng khaép voâ bieân giôùi. Vò aáy an truù bieán maõn vôùi taâm caâu höõu vôùi töø, quaûng ñaïi voâ bieân, khoâng haän, khoâng saân. Vò aáy suy tö nhö sau: "Vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Coù boá thí, coù leã hy sinh, coù teá töï, coù quaû dò thuïc caùc nghieäp thieän aùc, coù ñôøi naøy, coù ñôøi sau, coù cha, coù meï, coù caùc loaïi hoùa sanh. ÔÛ ñôøi, coù nhöõng vò Sa-moân, Baø-la-moân chaùnh höôùng, chaùnh haïnh, ñaõ töï mình chöùng tri, chöùng ngoä ñôøi naøy, ñôøi khaùc vaø truyeàn daïy laïi". Neáu vò Toân giaû Ñaïo sö naøy noùi ñuùng söï thaät, ta cuõng khoâng coù toäi loãi gì, vì ta khoâng haïi moät ai, keû yeáu hay keû maïnh. ÔÛ ñaây, caû hai phöông dieän, ta laø keû gieo queû gaëp may. Thaân ta ñöôïc hoä trì. Lôøi noùi ta ñöôïc hoä trì. Y Ù ta ñöôïc hoä trì. Vaø sau khi thaân hoaïi maïng chung, ta seõ ñöôïc sanh thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy". Vôùi vò aáy haân hoan sanh khôûi... (nhö treân, soá 44)... nhö vaäy, söï phaân vaân cuûa OÂng ñöôïc ñoaïn dieät. 

IV.(iii) 

46) Vò Thaùnh ñeä töû, naøy Thoân tröôûng, vôùi loøng tham ñöôïc töø boû nhö vaäy... bieán maõn moät phöông vôùi taâm caâu höõu vôùi töø... khoâng haän, khoâng saân. Vò aáy suy tö nhö sau: "Vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Töï laøm hay khieán ngöôøi laøm... (nhö treân, soá 40)... haønh ñoäng nhö vaäy khoâng coù toäi aùc gì'. Neáu vò Toân giaû Ñaïo sö naøy noùi ñuùng söï thaät, ta cuõng khoâng coù toäi loãi gì..". (nhö treân, soá 44)... nhö vaäy, söï phaân vaân cuûa OÂng ñöôïc ñoaïn dieät. 

IV.(iv) 

47) Vò Thaùnh ñeä töû, naøy Thoân tröôûng, vôùi loøng tham ñöôïc töø boû nhö vaäy... bieán maõn moät phöông taâm caâu höõu vôùi töø... khoâng haän, khoâng saân. Vò aáy suy tö nhö sau: "Vò Ñaïo sö noùi nhö sau, thaáy nhö sau: 'Töï laøm hay khieán ngöôøi khaùc laøm... (nhö treân, soá 41)... do duyeân aáy, coù toäi aùc, coù ñi ñeán toäi aùc... do nhaân duyeân aáy, coù coâng ñöùc, coù ñi ñeán coâng ñöùc". Neáu Toân giaû Ñaïo sö naøy noùi ñuùng söï thaät, ta cuõng khoâng coù toäi loãi gì..". (nhö treân, soá 44)... nhö vaäy, söï phaân vaân cuûa OÂng ñöôïc ñoaïn dieät. 

V 

V.(i) 

48) Vò Thaùnh ñeä töû, naøy Thoân tröôûng... (hoaøn toaøn gioáng nhö ñoaïn (i) soá 44, chæ khaùc, tröôùc laø taâm caâu höõu vôùi töø, nay laø taâm caâu höõu vôùi bi. .. taâm caâu höõu vôùi hyû. .. taâm caâu höõu vôùi xa). 

V.(ii) 

49)... (gioáng nhö ñoaïn (ii) soá 45, chæ khaùc, ñaây vôùi taâm caâu höõu vôùi bi. .. caâu höõu vôùi hyû... taâm caâu höõu vôùi xaû). 

V.(iii) 

50)... (gioáng nhö ñoaïn (iii) soá 46, chæ khaùc, ñaây vôùi taâm caâu höõu vôùi bi... caâu höõu vôùi hyû... caâu höõu vôùi xaû). 

V.(iv) 

51)... (gioáng nhö ñoaïn (iv) soá 47, chæ khaùc, ôû ñaây vôùi taâm caâu höõu vôùi bi... caâu höõu vôùi hyû... caâu höõu vôùi xaû). 

52) Khi ñöôïc noùi vaäy, thoân tröôûng Paøtaliya baïch Theá Toân: 

-- Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân, thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân!... Töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng.