I. Kieát Söû (S.iv,281) 

1) Moät thôøi, moät soá ñoâng Tyû-kheo tröôûng laõo truù ôû Macchikasanda, taïi röøng Ambaøtaka. 

2) Luùc baáy giôø, moät soá ñoâng Tyû-kheo tröôûng laõo, sau buoåi aên ñi khaát thöïc trôû veà, ngoài tuï hoïp taïi ngoâi nhaø troøn, vaø giöõa nhöõng vò naøy, caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: 

-- Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø, hay ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø? 

3) ÔÛ ñaây, moät soá Tyû-kheo tröôûng laõo traû lôøi: 

-- Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø. 

Moät soá Tyû-kheo tröôûng laõo traû lôøi: 

-- Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; nhöõng phaùp naøy laø ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø. 

4) Luùc baáy giôø, cö só Citta ñi ñeán Migapathaka ñeå laøm moät soá coâng vieäc phaûi laøm. 

5) Cö só Citta ñöôïc nghe coù moät soá ñoâng Tyû-kheo tröôûng laõo, sau buoåi aên ñi khaát thöïc trôû veà, ngoài tuï hoïp taïi ngoâi nhaø troøn, vaø giöõa nhöõng vò naøy, caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø, hay ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø?" Moät soá Tyû-kheo tröôûng laõo traû lôøi: "Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; nhöõng phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø". Moät soá Tyû-kheo tröôûng laõo traû lôøi: "Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; nhöõng phaùp naøy laø ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø". 

6) Roài cö só Citta ñi ñeán caùc Tyû-kheo tröôûng laõo aáy; sau khi ñeán, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo roài ngoài xuoáng moät beân. 

7) Ngoài moät beân, cö só Citta thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo: 

-- Baïch chö Thöôïng toïa, (chuùng con) ñöôïc nghe coù moät soá ñoâng Tyû-kheo tröôûng laõo, sau buoåi aên ñi khaát thöïc trôû veà, ngoài tuï hoïp taïi ngoâi nhaø troøn, vaø giöõa caùc vò naøy, khôûi leân caâu chuyeän sau ñaây: "Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø, hay ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø". Moät soá Tyû-kheo tröôûng laõo traû lôøi: "Naøy chö Hieàn, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; nhöõng phaùp naøy ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø". 

-- Coù vaäy, naøy Cö só. 

8) -- Baïch chö Thöôïng toïa, kieát söû hay caùc phaùp bò kieát söû; caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa vaø cuõng khaùc ngoân töø. Baïch chö Thöôïng toïa, con seõ noùi leân moät ví duï cho quyù vò. ÔÛ ñaây, moät soá ngöôøi coù trí, nhôø ví duï hieåu ñöôïc yù nghóa lôøi noùi. 

9) Baïch chö Thöôïng toïa, ví nhö moät con boø ñöïc ñen vaø con boø ñöïc traéng ñöôïc dính laïi vôùi nhau bôûi moät sôïi daây hay moät caùi aùch. Neáu coù ngöôøi noùi: "Con boø ñöïc ñen laø kieát söû cho con boø ñöïc traéng, vaø con boø ñöïc traéng laø kieát söû cho con boø ñöïc ñen". Noùi nhö vaäy coù phaûi laø noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Cö só. Naøy Cö só, con boø ñöïc ñen khoâng phaûi laø kieát söû cuûa con boø ñöïc traéng. Vaø con boø ñöïc traéng cuõng khoâng phaûi laø kieát söû cuûa con boø ñöïc ñen. Do vì chuùng bò dính bôûi moät sôïi daây hay bôûi moät caùi aùch, ôû ñaây chính caùi aáy laø kieát söû. 

10) -- Cuõng vaäy, baïch chö Thöôïng toïa, con maét khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa caùc saéc; caùc saéc khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa con maét. Vaø ôû ñaây, do duyeân caû hai khôûi leân duïc tham gì, duïc tham aáy ôû ñaây chính laø troùi buoäc. Caùi tai khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa caùc tieáng... Muõi khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa caùc höông... Löôõi khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa caùc vò... Thaân khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa caùc xuùc... Y Ù khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa caùc phaùp. Caùc phaùp cuõng khoâng phaûi laø troùi buoäc cuûa yù. Vaø ôû ñaây, do duyeân caû hai khôûi leân duïc tham gì, duïc tham aáy ôû ñaây chính laø troùi buoäc. 

11) -- Lôïi ích thay cho OÂng, naøy Gia chuû! Kheùo lôïi ích thay cho OÂng, naøy Cö só! Vì raèng tueä nhaõn cuûa OÂng tieáp tuïc (kamati) lôøi daïy thaâm saâu cuûa ñöùc Phaät. 

II. Isidattaø (1) (S.iv,283) 

1) Moät thôøi, nhieàu Tyû-kheo tröôûng laõo truù ôû Macchikaøsanda, taïi röøng Ambaøtaka. 

2) Roài cö só Citta ñi ñeán caùc Tyû-kheo tröôûng laõo; sau khi ñeán, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, cö só Citta thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo: 

-- Baïch chö Thöôïng toïa, mong raèng chö vò tröôûng laõo ngaøy mai nhaän lôøi môøi duøng böõa aên cuûa con.  

Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo im laëng nhaän lôøi. 

4) Roài cö só Citta, sau khi bieát caùc Tyû-kheo tröôûng laõo ñaõ nhaän lôøi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo, thaân phía höõu höôùng veà caùc vò roài ra ñi. 

5) Caùc vò Tyû-kheo tröôûng laõo, sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn, vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt, ñi ñeán truù xöù cuûa cö só Citta; sau khi ñeán, ngoài xuoáng choã ñaõ soaïn saün. 

6) Cö só Citta ñi ñeán caùc Tyû-kheo tröôûng laõo; sau khi ñeán, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo roài ngoài xuoáng moät beân. 

7) Ngoài moät beân, cö só Citta thöa vôùi Toân giaû Thera: 

-- Thöa Toân giaû Thera, "Giôùi sai bieät, giôùi sai bieät" (dhaøtunaønattam) ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Baïch Thöôïng toïa, cho ñeán nhö theá naøo, Theá Toân noùi ñeán giôùi sai bieät?  

Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, Toân giaû Thera giöõ im laëng. 

8) Laàn thöù hai, cö só Citta thöa vôùi Toân giaû Thera: 

-- Thöa Toân giaû Thera, "Giôùi sai bieät, giôùi sai bieät" ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Baïch Thöôïng toïa, cho ñeán nhö theá naøo, Theá Toân noùi ñeán giôùi sai bieät? 

Laàn thöù hai, Toân giaû Thera giöõ im laëng. 

9) Laàn thöù ba, gia chuû Citta thöa vôùi Toân giaû Thera: 

-- Thöa Toân giaû Thera, "Giôùi sai bieät, giôùi sai bieät" ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Baïch Thöôïng toïa, cho ñeán nhö theá naøo, Theá Toân noùi ñeán giôùi sai bieät? 

Laàn thöù ba, Toân giaû Thera giöõ im laëng. 

10) Luùc baáy giôø, Toân giaû Isidattaø laø Tyû-kheo môùi tu nhaát trong chuùng Tyû-kheo aáy. 

11) Roài Toân giaû Isidattaø thöa vôùi Toân giaû Thera: 

-- Baïch Thöôïng toïa, con xin traû lôøi caâu hoûi aáy cuûa cö só Citta. 

-- Naøy Isidattaø, haõy traû lôøi caâu hoûi aáy cuûa gia chuû Citta. 

12) -- Naøy Gia chuû, coù phaûi OÂng hoûi: "'Giôùi sai bieät, giôùi sai bieät', baïch Thöôïng toïa Thera, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Thöôïng toïa, Theá Toân noùi ñeán veà giôùi sai bieät" chaêng? 

-- Thöa vaâng, baïch Thöôïng toïa. 

-- Naøy Gia chuû, Theá Toân noùi veà giôùi sai bieät taùnh nhö sau: "Nhaõn giôùi, saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi... Y Ù giôùi, phaùp giôùi, yù thöùc giôùi". Cho ñeán nhö vaäy, naøy Cö só, Theá Toân noùi veà giôùi sai bieät taùnh. 

13) Gia chuû Citta, sau khi hoan hyû, tín thoï lôøi Toân giaû Isidattaø noùi, töï tay laøm cho thoûa maõn, töï tay cuùng döôøng caùc Tyû-kheo tröôûng laõo vôùi caùc moùn aên thöôïng vò loaïi cöùng vaø loaïi meàm. 

14) Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo, sau khi aên xong, rôøi tay khoûi baùt, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

15) Roài Toân giaû Thera noùi vôùi Toân giaû Isidattaø: 

-- Laønh thay, naøy Hieàn giaû Isidattaø, caâu hoûi naøy ñaõ ñöôïc OÂng traû lôøi. Caâu hoûi naøy khoâng ñöôïc ta traû lôøi. Naøy Hieàn giaû Isidattaø, trong dòp khaùc, neáu caâu hoûi töông töï khôûi leân, Hieàn giaû haõy traû lôøi nhö vaäy. 

III. Isidattaø (2) (S.iv,285) 

1) Moät thôøi, moät soá ñoâng Tyû-kheo tröôûng laõo truù ôû Macchikaøsanda, taïi röøng Ambaøtaka. 

2) Roài gia chuû Citta ñi ñeán caùc Tyû-kheo tröôûng laõo; sau khi ñeán, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, gia chuû Citta thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo: 

-- Baïch chö Thöôïng toïa, mong raèng chö vò Tröôûng laõo ngaøy mai nhaän lôøi môøi duøng böõa aên cuûa con. 

Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo im laëng nhaän lôøi. 

4) Roài gia chuû Citta, sau khi bieát caùc Tyû-kheo tröôûng laõo ñaõ nhaän lôøi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo, thaân phía höõu höôùng veà caùc vò aáy roài ra ñi. 

5) Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo aáy, sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn, vaøo buoåi saùng, ñaép y, caàm y baùt, ñi ñeán truù xöù cuûa gia chuû Citta; sau khi ñeán, ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. 

6) Roài gia chuû Citta ñi ñeán Tyû-kheo tröôûng laõo; sau khi ñeán, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo roài ngoài xuoáng moät beân. 

7) Ngoài moät beân, gia chuû Citta baïch Toân giaû Thera: 

-- Baïch Thöôïng toïa Thera, coù moät soá (taø) kieán naøy khôûi leân ôû ñôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn, hay theá giôùi laø khoâng thöôøng coøn? Theá giôùi laø höõu bieân, hay theá giôùi laø voâ bieân? Sinh maïng vaø thaân theå laø moät, hay sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc? Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát, hay Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát? Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát, hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?". Laïi coù theâm 62 taø kieán naøy ñöôïc noùi leân trong kinh Phaïm Voõng. Baïch Thöôïng toïa, caùc taø kieán naøy do caùi gì coù maët, chuùng coù maët? Do caùi gì khoâng coù maët, chuùng khoâng coù maët? 

Khi ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Thera im laëng. 

8) Laàn thöù hai, gia chuû Citta... 

9) Laàn thöù ba, gia chuû Citta baïch Toân giaû Thera: 

-- Baïch Thöôïng toïa Thera, coù moät soá (taø) kieán naøy khôûi leân ôû ñôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn, hay theá giôùi laø voâ thöôøng? Theá giôùi laø höõu bieân, hay theá giôùi laø voâ bieân? Sinh maïng vaø thaân theå laø moät, hay sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc? Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát, hay Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát? Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát, hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?" Laïi coù theâm 62 taø kieán naøy ñöôïc noùi leân trong kinh Phaïm Voõng. Baïch Thöôïng toïa, caùc taø kieán naøy do caùi gì coù maët, chuùng coù maët? Do caùi gì khoâng coù maët, chuùng khoâng coù maët?  

Laàn thöù ba, Toân giaû Thera giöõ im laëng. 

10) Luùc baáy giôø, Toân giaû Isidattaø laø Tyû-kheo môùi tu nhaát trong chuùng Tyû-kheo aáy. 

11) Roài Toân giaû Isidattaø thöa vôùi Toân giaû Thera: 

-- Baïch Thöôïng toïa, con xin traû lôøi caâu hoûi aáy cuûa gia chuû Citta. 

-- Naøy Isidattaø, haõy traû lôøi caâu hoûi aáy cuûa gia chuû Citta. 

12) -- Naøy Gia chuû, coù phaûi OÂng hoûi nhö sau: "Baïch Thöôïng toïa Thera, coù moät soá (taø) kieán naøy khôûi leân ôû ñôøi: 'Theá giôùi laø thöôøng coøn...' Baïch Thöôïng toïa, caùc taø kieán naøy do caùi gì coù maët, chuùng coù maët? Do caùi gì khoâng coù maët, chuùng khoâng coù maët" chaêng? 

-- Thöa vaâng, baïch Thöôïng toïa. 

-- Naøy Gia chuû, moät soá (taø) kieán naøy khôûi leân ôû ñôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn, hay theá giôùi laø voâ thöôøng? Theá giôùi laø höõu bieân, hay theá giôùi laø voâ bieân? Sinh maïng vaø thaân theå laø moät, hay sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc? Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát, hay Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát? Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát, hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?" Laïi coù theâm 62 taø kieán naøy ñöôïc noùi leân trong kinh Phaïm Voõng. Naøy Gia chuû, do thaân kieán coù maët, neân caùc taø kieán naøy coù maët. Do thaân kieán khoâng coù maët, neân chuùng khoâng coù maët? 

13) -- Baïch Thöôïng toïa, nhö theá naøo laø thaân kieán coù maët? 

-- ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, keû voâ vaên phaøm phu khoâng ñöôïc thaáy caùc baäc Thaùnh, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng ñöôïc thaáy caùc baäc Chaân nhaân, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân. Hoï quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay saéc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong saéc... quaùn thoï nhö laø töï ngaõ... töôûng... caùc haønh... quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. Nhö vaäy, naøy Gia chuû, laø thaân kieán coù maët. 

14) -- Vaø nhö theá naøo, baïch Thöôïng toïa, laø thaân kieán khoâng coù maët? 

-- ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, vò Ña vaên Thaùnh ñeä töû ñöôïc thaáy caùc baäc Thaùnh, thuaàn phuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh, ñöôïc thaáy caùc baäc Chaân nhaân, thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân. Vò aáy khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay saéc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong saéc, khoâng quaùn thoï... töôûng... haønh... khoâng quaùn thöùc nhö töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. Nhö vaäy, naøy Gia chuû, laø thaân kieán khoâng coù maët. 

15) -- Baïch Thöôïng toïa, Toân ñöùc (Ayyo) Isidattaø töø ñaâu ñeán? 

-- Naøy Gia chuû, toâi töø Avanti ñeán. 

-- Baïch Thöôïng toïa, taïi Avanti, coù moät thieän nam töû teân Isidattaø, moät ngöôøi baïn xa caùch cuûa chuùng toâi, ñaõ xuaát gia tu haønh? 

-- Thöa phaûi, naøy Gia chuû. 

-- Baïch Thöôïng toïa, hieän nay Toân giaû aáy ôû ñaâu? 

Khi ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Isidattaø im laëng. 

-- Baïch Thöôïng toïa, coù phaûi Toân ñöùc aáy laø Isidattaø chaêng? 

-- Thöa phaûi, naøy Gia chuû. 

-- Vaäy baïch Thöôïng toïa, Toân ñöùc Isidattaø haõy thoûa thích ôû taïi Macchikaøsanda. Khaû aùi laø röøng Ambaøtaka! Con seõ heát söùc coá gaéng ñeå cuùng döôøng Toân ñöùc Isidattaø vôùi caùc vaät duïng nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh. 

-- Thaät laø lôøi noùi chí thieän, naøy Gia chuû. 

16) Roài Gia chuû Citta hoan hyû, tín thoï lôøi noùi cuûa Toân giaû Isidattaø, töï tay laøm thoûa maõn, töï tay cuùng döôøng caùc Tyû-kheo tröôûng laõo vôùi caùc moùn aên thöôïng haïng loaïi cöùng vaø loaïi meàm. 

17) Roài caùc Tyû-kheo tröôûng laõo, sau khi aên xong, rôøi tay khoûi baùt, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

18) Roài Toân giaû Thera noùi vôùi Toân giaû Isidattaø: 

-- Laønh thay, naøy Hieàn giaû Isidattaø, caâu hoûi naøy ñaõ ñöôïc Hieàn giaû traû lôøi. Caâu hoûi naøy khoâng ñöôïc ta traû lôøi. Naøy Hieàn giaû Isidattaø, trong dòp khaùc, neáu caâu hoûi töông töï khôûi leân, Hieàn giaû haõy traû lôøi nhö vaäy. 

IV. Mahaka (S.iv,288) 

1) Moät thôøi, moät soá ñoâng caùc Tyû-kheo tröôûng laõo truù taïi Macchikaøsanda, taïi röøng Ambaøtaka. 

2) Roài gia chuû Citta ñi ñeán caùc Tyû-kheo tröôûng laõo; sau khi ñeán, ñaûnh leã caùc Tyû-kheo tröôûng laõo roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, gia chuû Citta thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo: 

-- Baïch chö Thöôïng toïa, mong raèng chö vò tröôûng laõo ngaøy mai nhaän lôøi môøi duøng böõa aên cuûa con. 

Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo im laëng nhaän lôøi. 

4-5) (Nhö ñoaïn 4,5 cuûa kinh tröôùc). 

6) Roài gia chuû Citta töï tay laøm cho thoûa maõn, töï tay cuùng döôøng caùc Tyû-kheo tröôûng laõo vôùi caùc moùn aên thöôïng vò loaïi cöùng vaø loaïi meàm. 

7) Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo sau khi aên xong, rôøi tay khoûi baùt, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. Roài gia chuû Citta, sau khi noùi: "Haõy thaâu löôïm laïi caùc ñoà aên dö taøn", lieàn ñi theo sau löng caùc Tyû-kheo tröôûng laõo. 

8) Luùc baáy giôøi, trôøi noùng raát laø gay gaét (kutthitam). Vaø caùc Tyû-kheo tröôûng laõo aáy ñi vôùi thaân nhö bò chaûy thaønh nöôùc, vì caùc vò aáy ñaõ aên böõa aên ñaày ñuû. 

9) Luùc baáy giôø, Toân giaû Mahaka laø vò môùi tu nhaát giöõa chuùng Tyû-kheo aáy. Roài Toân giaû Mahaka thöa vôùi Toân giaû Thera: 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa Thera, neáu coù luoàng gioù maùt thoåi, coù côn gioâng noåi leân, coù möa töøng hoät xuoáng. 

-- Laønh thay, naøy Hieàn giaû Mahaka, neáu coù luoàng gioù maùt thoåi, coù côn gioâng noåi leân, coù möa töøng hoät xuoáng. 

10) Roài Toân giaû Mahaka thöïc haønh thaàn thoâng khieán cho gioù maùt thoåi, côn gioâng noåi leân, coù möa töøng hoät xuoáng. 

11) Roài cö só Citta suy nghó nhö sau: "Tyû-kheo môùi tu nhaát trong chuùng Tyû-kheo naøy laïi coù ñöôïc thaàn thoâng löïc nhö vaäy". 

12) Roài Toân giaû Mahaka sau khi ñeán ngoâi vöôøn (tònh xaù) lieàn noùi vôùi Toân giaû Thera: 

-- Baïch Thöôïng toïa Thera, nhö vaäy laø vöøa roài. 

-- Nhö vaäy laø vöøa roài, naøy Hieàn giaû Mahaka. Laøm nhö vaäy laø vöøa roài, naøy Hieàn giaû Mahaka. Cuùng döôøng nhö vaäy laø vöøa roài, naøy Hieàn giaû Mahaka. 

13) Roài caùc Tyû-kheo tröôûng laõo ñi ñeán ngoâi tònh xaù, coøn Toân giaû Mahaka ñi ñeán tònh xaù cuûa mình. 

14) Roài gia chuû Citta ñi ñeán Toân giaû Mahaka; sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Mahaka roài ngoài xuoáng moät beân. 

15) Ngoài moät beân, gia chuû Citta noùi Toân giaû Mahaka: 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa, neáu Toân ñöùc Mahaka thò hieän cho con thaáy thöôïng nhaân phaùp thaàn thoâng. 

-- Vaäy naøy Gia chuû, haõy traûi thöôïng y trong haønh lang vaø raûi moät boù coû. 

-- Thöa vaâng, baïch Thöôïng toïa. 

Gia chuû Citta vaâng ñaùp Toân giaû Mahaka, cho traûi thöôïng y trong haønh lang, vaø raûi moät boù coû. 

16) Roài Toân giaû Mahaka vaøo trong tònh xaù, gaøi then cöûa laïi, thöïc haønh thaàn thoâng löïc khieán cho ngoïn löûa phun ra töø loã oáng khoùa vaø giöõa caùc khe cöûa, ñoát chaùy coû nhöng khoâng ñoát chaùy thöôïng y. 

17) Gia chuû Citta ñaäp thöôïng y, hoaûng hoát, loâng toùc döïng ngöôïc, ñöùng moät beân. 

18) Roài Toân giaû Mahaka, töø tònh xaù ñi ra vaø noùi vôùi gia chuû Citta: 

-- Thoâi, nhö vaäy laø vöøa roài, naøy Gia chuû. 

-- Thoâi, nhö vaäy laø vöøa roài, thöa Thöôïng toïa Mahaka. Laøm nhö vaäy laø vöøa roài, thöa Thöôïng toïa Mahaka. Cuùng döôøng nhö vaäy laø vöøa roài, thöa Thöôïng toïa Mahaka. Baïch Thöôïng toïa, mong Toân ñöùc Mahaka haõy soáng thoaûi maùi ôû taïi Macchikaøsanda. Khaû aùi laø röøng Ambaøtaka! Con seõ coá gaéng cuùng döôøng cho Toân giaû Mahaka caùc vaät duïng nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh. 

-- Thaät laø lôøi noùi chí thieän, naøy Gia chuû! 

19) Roài Toân giaû Mahaka doïn deïp saøng toïa, caàm y baùt, ñi ra khoûi Macchikaøasanda, vaø nhö vaäy töø bieät Macchikaøsanda khoâng coøn trôû lui laïi nöõa. 

V. Kaømabhuø (1)(S.iv,291) 

1) Moät thôøi Toân giaû Kaømabhuø truù ôû Macchikaøsanda, taïi röøng Ambaøtaka. 

2) Roài gia chuû Citta ñi ñeán Toân giaû Kaømabhuø; sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Kaømabhuø roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Toân giaû Kaømabhuø noùi vôùi gia chuû Citta ñang ngoài moät beân: 

-- Naøy Gia chuû, lôøi naøy ñöôïc noùi ñeán: 

Boä phaän ñöôïc tinh thuaàn, 
Maùi traàn che maàu traéng, 
Chæ coù moät baùnh xe, 
Coã xe lieân tuïc chaïy. 
Haõy xem vò ñang ñeán, 
Khoâng vi phaïm loãi laàm, 
Chaët ñöùt ñöôïc doøng nöôùc, 
Khoâng coøn bò troùi buoäc.

-- Baïch Thöôïng toïa, coù phaûi lôøi noùi naøy ñöôïc Theá Toân noùi ñeán? 

-- Ñuùng vaäy, naøy Gia chuû. 

-- Vaäy haõy chôø moät laùt, baïch Thöôïng toïa, con seõ nghó ñeán yù nghóa. 

4) Roài cö só Citta, sau khi im laëng moät laùt, thöa vôùi Toân giaû Kaømabhuø: 

-- "Boä phaän ñöôïc tinh thuaàn", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi caùc giôùi luaät. "Maùi traàn che maøu traéng", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi giaûi thoaùt. "Moät baùnh xe", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi nieäm. "Lieân tuïc chaïy", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi ñi tôùi ñi lui. "Coã xe", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi caùi thaân do boán ñaïi taïo thaønh naøy, do cha meï sanh ra, do côm chaùo nuoâi döôõng, voâ thöôøng, bò bieán hoaïi, bò tieâu moøn, bò tieâu huûy, bò huûy dieät. Tham, baïch Thöôïng toïa, laø moät loãi laàm. Saân laø moät loãi laàm. Si laø moät loãi laàm. Ñoái vôùi Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, chuùng ñöôïc ñoaïn taän, chaët ñöùt töø goác reã, laøm cho nhö thaân caây ta-la, khoâng coù theå taùi sanh, khoâng coù theå sanh khôûi trong töông lai. Do vaäy, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc ñöôïc goïi laø khoâng vi phaïm loãi laàm. "Vò ñang ñeán", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi vò A-la-haùn. "Doøng nöôùc", baïch Thöôïng toïa, laø ñoàng nghóa vôùi khaùt aùi. Ñoái vôùi Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, khaùt aùi aáy ñöôïc ñoaïn taän, caét ñöùt taän goác reã, laøm cho nhö thaân caây ta-la, khoâng coù theå taùi sanh, khoâng coù theå sanh khôûi trong töông lai. Do vaäy, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc ñöôïc goïi laø chaët ñöùt ñöôïc doøng nöôùc. 

Tham, baïch Thöôïng toïa, laø troùi buoäc. Saân laø troùi buoäc. Si laø troùi buoäc. Tyû-kheo ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, chuùng ñöôïc ñoaïn taän, chaët ñöùt taän goác reã, laøm cho nhö thaân caây ta-la, khoâng theå taùi sanh, khoâng theå sanh khôûi trong töông lai. Do vaäy, Tyû-kheo ñoaïn taän caùc laäu hoaëc ñöôïc goïi laø khoâng bò troùi buoäc. 

5) Nhö vaäy, baïch Thöôïng toïa, lôøi noùi naøy ñöôïc Theá Toân noùi ñeán: 

Boä phaän ñöôïc tinh thuaàn, 
Maùi traàn che maàu traéng, 
Chæ coù moät baùnh xe, 
Coã xe lieân tuïc chaïy. 
Haõy xem vò ñang ñeán, 
Khoâng vi phaïm loãi laàm, 
Chaët ñöùt ñöôïc doøng nöôùc, 
Khoâng coøn bò troùi buoäc.

6) --Lôïi ñaéc thay cho OÂng, naøy Gia chuû! Kheùo lôïi ñaéc thay cho OÂng, naøy Gia chuû!  

Vì raèng tueä nhaõn cuûa OÂng tieáp tuïc lôøi daïy thaâm saâu cuûa ñöùc Phaät. 

VI. Kaømabhuø (2) (S.iv,193) 

1) Moät thôøi Toân giaû Kaømabhuø truù taïi Macchikaøsanda, taïi röøng Ambaøtaka. 

2) Roài gia chuû Citta ñi ñeán Toân giaû Kaømabhaø; sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Kaømabhuø, roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, gia chuû Citta thöa Toân giaû Kaømabhuø: 

-- Baïch Thöôïng toïa, coù bao nhieâu haønh taát caû? 

-- Naøy Gia chuû coù ba haønh: thaân haønh, khaåu haønh vaø yù haønh. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa. 

Gia chuû Citta hoan hyû, tín thoï lôøi Toân giaû Kaømabhuø noùi, roài hoûi theâm Toân giaû Kaømabhuø moät caâu nöõa: 

-- Baïch Thöôïng toïa, theá naøo laø thaân haønh? Theá naøo laø khaåu haønh? Theá naøo laø yù haønh? 

-- Hôi thôû voâ, hôi thôû ra, naøy Gia chuû, laø thaân haønh. Taàm vaø töù laø khaåu haønh. Töôûng vaø thoï laø yù haønh. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa. 

Gia chuû Citta hoan hyû, tín thoï lôøi Toân giaû Kaømabhuø noùi... hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

5) -- Vì sao, baïch Thöôïng toïa, thôû voâ thôû ra laø thaân haønh? Vì sao taàm vaø töù laø khaåu haønh? Vì sao töôûng vaø thoï laø yù haønh? 

-- Thôû voâ thôû ra, naøy Giaû chuû, thuoäc veà thaân. Caùc phaùp naøy lieân heä ñeán thaân; do vaäy, thôû voâ thôû ra laø thaân haønh. Tröôùc phaûi taàm caàu, tö saùt, naøy Gia chuû, sau môùi phaùt lôøi noùi; do vaäy, taàm vaø töù laø khaåu haønh. Töôûng vaø thoï thuoäc veà yù. Nhöõng phaùp naøy lieân heä ñeán taâm; do vaäy, töôûng vaø thoï laø yù haønh. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa. 

... hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

6) -- Nhö theá naøo, baïch Thöôïng toïa, laø chöùng Dieät thoï töôûng ñònh? 

-- Naøy Gia chuû, Tyû-kheo chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh khoâng coù nghó raèng: "Toâi seõ chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh", hay: "Toâi ñang chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh", hay: "Toâi ñaõ chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh". Do taâm vò aáy tröôùc ñaõ ñöôïc tu taäp nhö vaäy, neân ñöa ñeán thaønh töïu nhö thaät nhö vaäy. 

-- Laønh thay... 

... hoûi theâm caâu nöõa: 

7) -- Tyû-kheo chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh, baïch Thöôïng toïa, nhöõng phaùp naøo ñöôïc ñoaïn dieät tröôùc, thaân haønh, hay khaåu haønh, hay yù haønh? 

-- Tyû-kheo chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh, naøy Gia chuû, khaåu haønh ñöôïc dieät tröôùc, thöù ñeán thaân haønh, roài ñeán yù haønh. 

-- Laønh thay... 

... hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

8) -- Baïch Thöôïng toïa, ngöôøi ñaõ cheát, ñaõ meänh chung, vaø Tyû-kheo chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh, giöõa nhöõng ngöôøi naøy coù nhöõng sai khaùc gì? 

-- Ñoái vôùi ngöôøi ñaõ cheát, ñaõ meänh chung, naøy Gia chuû, thaân haønh ngöôøi aáy ñöôïc ñoaïn dieät, ñöôïc khinh an; khaåu haønh ñöôïc ñoaïn dieät, ñöôïc khinh an; yù haønh ñöôïc ñoaïn dieät, ñöôïc khinh an, thoï maïng ñöôïc ñoaïn taän; söùc noùng ñöôïc tònh chæ; caùc caên bò huûy hoaïi. Coøn Tyû-kheo ñaõ chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh, naøy Gia chuû, thaân haønh ñöôïc ñoaïn dieät, khinh an; khaåu haønh ñöôïc ñoaïn dieät, khinh an; yù haønh ñöôïc ñoaïn dieät, khinh an; thoï maïng khoâng bò ñoaïn taän; söùc noùng khoâng bò tònh chæ; caùc caên ñöôïc trong saùng. Naøy Gia chuû, ngöôøi ñaõ cheát, ñaõ meänh chung vaø Tyû-kheo chöùng ñaït Dieät thoï töôûng ñònh, giöõa nhöõng ngöôøi naøy coù nhöõng sai khaùc nhö vaäy. 

-- Laønh thay... 

... hoûi theâm caâu hoûi nöõa. 

9) -- Nhö theá naøo, baïch Thöôïng toïa, laø ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh? 

-- Naøy Gia chuû, Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh khoâng coù suy nghó: "Toâi seõ ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh", hay: "Toâi ñang ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh", hay: "Toâi ñaõ ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh". Do taâm vò aáy tröôùc ñaõ ñöôïc tu taäp nhö vaäy, neân ñöa ñeán thaønh töïu nhö thaät nhö vaäy. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa... 

... hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

10) -- Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh, baïch Thöôïng toïa, phaùp naøo khôûi leân tröôùc, thaân haønh, khaåu haønh, hay yù haønh? 

-- Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh, naøy Gia chuû, yù haønh khôûi leân tröôùc, roài ñeán thaân haønh, roài ñeán khaåu haønh. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa... 

...hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

11) -- Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh, baïch Thöôïng toïa, caûm giaùc ñöôïc bao nhieâu xuùc? 

-- Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh caûm thoï ñöôïc ba xuùc: khoâng xuùc, voâ töôùng xuùc, voâ nguyeän xuùc. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa. 

Gia chuû Citta hoan hyû, tín thoï... vaø hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

12) -- Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh, baïch Thöôïng toïa, taâm thieân veà ñaâu, höôùng veà ñaâu, nghieâng veà ñaâu? 

-- Tyû-kheo ra khoûi Dieät thoï töôûng ñònh, naøy Gia chuû, taâm vò aáy thieân veà vieãn ly, höôùng veà vieãn ly, nghieâng veà vieãn ly. 

-- Laønh thay, baïch Thöôïng toïa. 

Gia chuû Citta hoan hyû, tín thoï lôøi Toân giaû Kaømabhuø noùi roài hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

13) -- Baïch Thöôïng toïa, coù bao nhieâu phaùp giuùp ñôõ nhieàu cho söï chöùng ñaéc Dieät thoï töôûng ñònh? 

-- Thaät söï, naøy Gia chuû, ñieàu Gia chuû caàn phaûi hoûi tröôùc, Gia chuû laïi hoûi sau. Tuy vaäy, ta seõ traû lôøi cho Gia chuû. Naøy Gia chuû, coù hai phaùp giuùp ñôõ raát nhieàu cho Dieät thoï töôûng ñònh ñöôïc chöùng ñaéc. Ñoù laø Chæ vaø Quaùn. 

VII. Godatta (S.iv,295) 

1) Moät thôøi Toân giaû Godatta truù ôû Macchikaøsanda, taïi Ambaøtavana. 

2) Roài gia chuû Citta ñi ñeán Toân giaû Godatta; sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Godatta roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Toân giaû Godatta noùi vôùi gia chuû Citta ñang ngoài moät beân: 

-- Naøy Gia chuû, voâ löôïng taâm giaûi thoaùt, voâ sôû höõu taâm giaûi thoaùt, khoâng taâm giaûi thoaùt, voâ töôùng taâm giaûi thoaùt, nhöõng phaùp naøy laø khaùc ngoân töø, hay ñoàng nghóa chæ khaùc ngoân töø? 

-- Baïch Thöôïng toïa, coù phaùp moân, theo phaùp moân aáy, caùc phaùp naøy khaùc nghóa, khaùc ngoân töø. Baïch Thöôïng toïa, cuõng coù phaùp moân, theo phaùp moân aáy, caùc phaùp naøy ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø. 

4) -- Nhöng, naøy Gia chuû, phaùp moân naøo, theo phaùp moân aáy, caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø? 

5) -- ÔÛ ñaây, baïch Thöôïng toïa, Tyû-kheo an truù, bieán maõn moät phöông vôùi taâm caâu höõu vôùi töø; cuõng vaäy, phöông thöù hai; cuõng vaäy, phöông thöù ba; cuõng vaäy, phöông thöù tö. Nhö vaäy, cuøng khaép theá giôùi, treân, döôùi, beà ngang, heát thaûy phöông xöù, cuøng khaép voâ bieân giôùi, vò aáy an truù bieán maõn vôùi taâm caâu höõu vôùi töø, quaûng ñaïi voâ bieân, khoâng haän, khoâng saân. Vôùi taâm caâu höõu vôùi bi... vôùi taâm caâu vôùi hyû... an truù bieán maõn moät phöông vôùi taâm caâu höõu vôùi xaû; cuõng vaäy, phöông thöù hai; cuõng vaäy, phöông thöù ba; cuõng vaäy, phöông thöù tö. Nhö vaäy, cuøng khaép theá giôùi, treân, döôùi, beà ngang, heát thaûy phöông xöù, cuøng khaép voâ bieân giôùi, vò aáy an truù bieán maõn vôùi taâm caâu höõu vôùi xaû, quaûng ñaïi voâ bieân, khoâng haän, khoâng saân. Baïch Thöôïng toïa, ñaây goïi laø voâ löôïng taâm giaûi thoaùt. 

6) Vaø baïch Thöôïng toïa, nhö theá naøo laø voâ sôû höõu taâm giaûi thoaùt? ÔÛ ñaây, Tyû-kheo vöôït leân Thöùc voâ bieân xöù moät caùch hoaøn toaøn, nghó raèng: "Khoâng coù vaät gì", chöùng vaø truù Voâ sôû höõu xöù. Baïch Thöôïng toïa, ñaây goïi laø voâ sôû höõu taâm giaûi thoaùt. 

7) Vaø baïch Thöôïng toïa, theá naøo laø khoâng taâm giaûi thoaùt? ÔÛ ñaây, baïch Thöôïng toïa, Tyû-kheo ñi ñeán röøng, hay ñi ñeán goác caây, hay ñi ñeán caên nhaø troáng vaø suy tö: "Caùi naøy laø troáng khoâng töï ngaõ hay ngaõ sôû höõu". Baïch Thöôïng toïa, ñaây goïi laø khoâng taâm giaûi thoaùt. 

8) Vaø baïch Thöôïng toïa, theá naøo laø voâ töôùng taâm giaûi thoaùt? ÔÛ ñaây, baïch Thöôïng toïa, Tyû-kheo khoâng taùc yù taát caû töôùng, chöùng vaø truù Voâ töôùng taâm ñònh. Baïch Thöôïng toïa, ñaây goïi laø voâ töôùng taâm giaûi thoaùt. 

9) Ñaây laø phaùp moân, baïch Thöôïng toïa, theo phaùp moân aáy, caùc phaùp naøy laø khaùc nghóa, khaùc ngoân töø. 

10) Vaø baïch Thöôïng toïa, phaùp moân naøo, theo phaùp moân aáy, caùc phaùp naøy laø ñoàng nghóa, chæ khaùc ngoân töø? 

11) Tham duïc (raøga) laøm söï ño löôøng, saân laøm söï ño löôøng, si laøm söï ño löôøng. Ñoái vôùi Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, chuùng bò ñoaïn taän, bò caét taän goác reã, bò laøm nhö thaân caây ta-la, laøm cho khoâng theå taùi sanh, khoâng theå sanh khôûi trong töông lai. Baïch Thöôïng toïa, ñoái caùc voâ löôïng taâm giaûi thoaùt, baát ñoäng taâm giaûi thoaùt ñöôïc xem laø toái thöôïng. Nhöng baát ñoäng taâm giaûi thoaùt naøy troáng khoâng, khoâng coù tham; troáng khoâng, khoâng coù saân; troáng khoâng, khoâng coù si. 

12) Tham duïc, baïch Thöôïng toïa, laø moät chöôùng ngaïi, saân laø moät chöôùng ngaïi, si laø moät chöôùng ngaïi. Ñoái vôùi Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, chuùng bò ñoaïn taän, bò caét taän goác reã, bò laøm nhö thaân caây ta-la, laøm cho khoâng theå taùi sanh, khoâng theå sanh khôûi trong töông lai. Baïch Thöôïng toïa, ñoái vôùi caùc voâ sôû höõu taâm giaûi thoaùt, baát ñoäng taâm giaûi thoaùt ñöôïc xem laø toái thöôïng. Nhöng baát ñoäng taâm giaûi thoaùt naøy ñöôïc troáng khoâng, khoâng coù tham; troáng khoâng, khoâng coù saân; troáng khoâng, khoâng coù si.  

13) Tham duïc, baïch Thöôïng toïa, taùc thaønh töôùng, saân taùc thaønh töôùng, si taùc thaønh töôùng. Ñoái vôùi Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, chuùng bò ñoaïn taän, bò caét ñöùt taän goác reã, bò laøm nhö thaân caây ta-la, laøm cho khoâng theå taùi sanh, khoâng theå sanh khôûi trong töông lai. Baïch Thöôïng toïa, ñoái vôùi caùc voâ töôùng taâm giaûi thoaùt, baát ñoäng taâm giaûi thoaùt ñöôïc xem laø toái thöôïng. Nhöng baát ñoäng taâm giaûi thoaùt naøy troáng khoâng, khoâng coù tham; troáng khoâng, khoâng coù saân; troáng khoâng, khoâng coù si. 

14) Ñaây laø phaùp moân, baïch Thöôïng toïa, do phaùp moân aáy, caùc phaùp naøy laø ñoàng nghóa chæ khaùc ngoân töø. 

VIII. Nigantha (Ni-kieàn-töû) (S.iv,297) 

1-2) Luùc baáy giôø, Nigantha Naøtaputta ñaõ ñi ñeán Macchikaøsanda vôùi moät ñaïi chuùng Nigantha. 

3) Gia chuû Citta ñöôïc nghe Nigantha Naøtaputta ñaõ ñi ñeán Macchikaøsanda vôùi moät ñaïi chuùng Nigantha. 

4) Roài gia chuû Citta cuøng vôùi moät soá ñoâng gia chuû khaùc ñi ñeán Niganttha Naøtaputta; sau khi ñeán, noùi leân nhöõng lôøi hoûi thaêm xaõ giao, sau khi noùi leân nhöõng lôøi hoûi thaêm xaõ giao thaân höõu lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

5) Nigantha Naøtaputta noùi vôùi gia chuû Citta ñang ngoài moät beân: 

-- Coù phaûi, naøy Gia chuû, OÂng tin töôûng vaøo lôøi daïy naøy cuûa Sa-moân Gotama: "Coù moät ñònh khoâng taàm, khoâng töù, coù söï ñoaïn dieät caùc taàm vaø töù"? 

-- Thöa Toân giaû, ôû ñaây toâi khoâng coù ñaët loøng tin vaøo Theá Toân trong vaán ñeà: "Coù moät Thieàn ñònh khoâng taàm, khoâng töù, coù söï ñoaïn dieät caùc taàm vaø töù". 

6) Ñöôïc nghe noùi vaäy, Nigantha Naøtaputta nhìn quanh hoäi chuùng cuûa mình vaø noùi: 

-- Chö Toân giaû coù thaáy chaêng? Thaät chaát tröïc laø gia chuû Citta naøy! Thaät khoâng hö nguïy laø gia chuû Citta naøy! Thaät khoâng hö voïng laø gia chuû Citta naøy! Ai nghó raèng taàm vaø töù coù theå ñoaïn dieät ñöôïc töùc laø nghó raèng coù theå troùi ñöôïc gioù trong caùi löôùi. Ai nghó raèng taàm vaø töù coù theå ñoaïn dieät ñöôïc töùc laø nghó raèng coù theå duøng naém tay cuûa mình ñeå chaän ñöùng doøng nöôùc soâng Haèng. 

7) -- Toân giaû nghó theá naøo, thöa Toân giaû, caùi gì thuø thaéng hôn, trí hay laø loøng tin? 

-- Naøy Gia chuû, trí thuø thaéng hôn loøng tin. 

8) -- Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, ly duïc, ly baát thieän phaùp, toâi chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù. Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, toâi laøm tònh chæ caùc taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, toâi ñoaïn taän hyû... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, toâi coù theå ñoaïn taän laïc... chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Bieát nhö vaäy, thöa Toân giaû, thaáy nhö vaäy, toâi seõ ñi ñeán loøng tin ñoái vôùi baát cöù vò Sa-moân hay vò Baø-la-moân naøo raèng: "Coù Thieàn ñònh khoâng taàm, khoâng töù, coù söï ñoaïn dieät caùc taàm vaø töù". 

9) Khi nghe noùi vaäy, Nigantha Naøtaputta nhìn quanh hoäi chuùng cuûa mình vaø noùi: 

-- Chö Toân giaû coù thaáy chaêng? Thaät khoâng chaát tröïc laø gia chuû Citta naøy! Thaät hö nguïy laø gia chuû Citta naøy! Thaät hö voïng laø gia chuû Citta naøy! 

-- Thöa Toân giaû, toâi hieåu lôøi noùi cuûa Toân giaû raèng: "Chö Toân giaû coù thaáy chaêng? Thaät chaát tröïc laø gia chuû Citta naøy! Thaät khoâng hö nguïy laø gia chuû Citta naøy! Thaät khoâng hö voïng laø gia chuû Citta naøy!". Vaø naøy, thöa Toân giaû, toâi hieåu lôøi noùi cuûa Toân giaû raèng: "Chö Toân giaû coù thaáy chaêng? Thaät khoâng chaát tröïc laø gia chuû Citta naøy! Thaät hö nguïy laø gia chuû Citta naøy! Thaät hö voïng laø gia chuû Citta naøy!" 

10) Thöa Toân giaû, neáu lôøi noùi ñaàu tieân cuûa Toân giaû laø chôn chaùnh, thôøi lôøi noùi sau cuûa Toân giaû laø hö nguïy. Thöa Toân giaû, neáu lôøi noùi sau cuûa Toân giaû laø chôn chaùnh, thôøi lôøi noùi ñaàu cuûa Toân giaû laø hö nguïy. Thöa Toân giaû, coù möôøi caâu hoûi hôïp lyù naøy, neáu Toân giaû hieåu yù nghóa cuûa chuùng, thôøi Toân giaû ñaám traû (patihareyyaøsi) toâi moät ñaám cuøng vôùi chuùng Nigantha. Moät caâu hoûi, moät caâu giaûi thích, moät caâu traû lôøi. Hai caâu hoûi, hai caâu giaûi thích, hai caâu traû lôøi. Ba caâu hoûi, ba caâu giaûi thích, ba caâu traû lôøi. Boán caâu hoûi, boán caâu giaûi thích, boán caâu traû lôøi. Naêm caâu hoûi, naêm caâu giaûi thích, naêm caâu traû lôøi. Saùu caâu hoûi, saùu caâu giaûi thích, saùu caâu traû lôøi. Baûy caâu hoûi, baûy caâu giaûi thích, baûy caâu traû lôøi. Taùm caâu hoûi, taùm caâu giaûi thích, taùm caâu traû lôøi. Chín caâu hoûi, chín caâu giaûi thích, chín caâu traû lôøi. Möôøi caâu hoûi, möôøi caâu giaûi thích, möôøi caâu traû lôøi. 

11) Roài gia chuû Citta khoâng hoûi Nigantha Naøtaputta möôøi caâu hoûi hôïp lyù naøy, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

IX. Acela (Loõa theå) (S.iv,300) 

1). .. 

2) Luùc baáy giôø loõa theå Kassapa ñaõ ñi ñeán Macchikaøsanda, moät baïn cuõ cuûa gia chuû Citta khi coøn laø gia chuû. 

3) Gia chuû Citta nghe loõa theå Kassapa, moät baïn cuõ cuûa mình khi coøn laø gia chuû, ñaõ ñeán Macchikaøsanda. 

Roài gia chuû Citta ñi ñeán loõa theå Kassapa; sau khi ñeán, noùi leân vôùi loõa theå Kassapa nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

4) Ngoài moät beân, gia chuû Citta noùi vôùi loõa theå Kassapa: 

-- Toân giaû Kassapa, Toân giaû xuaát gia ñaõ bao laâu? 

-- Naøy Gia chuû, ta ñaõ xuaát gia khoaûng ba möôi naêm. 

5) -- Thöa Toân giaû, trong ba möôi naêm aáy, Toân giaû coù chöùng ñöôïc phaùp thöôïng nhôn naøo, tri kieán thuø thaéng naøo xöùng ñaùng baäc Thaùnh vaø ñöôïc laïc truù? 

-- Naøy Gia chuû, trong suoát ba möôi naêm aáy, ta khoâng chöùng ñöôïc vaø khoâng ñöôïc laïc truù moät phaùp thöôïng nhaân naøo, moät tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh, ngoaïi tröø söï loõa theå, söï troïc ñaàu, söï phuûi buïi vaø ñaát caùt (paøvaølanipphotana). 

6) Khi nghe noùi vaäy, gia chuû Citta noùi vôùi loõa theå Kassapa: 

-- Thaät laø baát tö nghì, thaät laø hy höõu, chaùnh phaùp ñöôïc thuyeát trong suoát ba möôi naêm aáy, khoâng chöùng ñöôïc, khoâng ñöôïc laïc truù moät phaùp thöôïng nhaân naøo, moät tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh! 

7) -- Naøy Gia chuû, ñaõ bao laâu OÂng laøm ngöôøi cö só? 

-- Thöa Toân giaû, toâi thaønh ngöôøi cö só ñaõ ñöôïc ba möôi naêm. 

8) -- Trong suoát ba möôi naêm aáy, naøy Gia chuû, OÂng coù chöùng ñöôïc vaø ñöôïc laïc truù phaùp thöôïng nhaân naøo, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh? 

-- Sao laïi khoâng vaäy ñöôïc, thöa Toân giaû! Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, toâi ly duïc, ly phaùp baát thieän, chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù. Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, toâi chæ tònh taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, ly hyû... toâi chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Neáu toâi muoán, thöa Toân giaû, ñoaïn taän laïc... toâi chöùng vaø truù Thieàn thöù tö. Neáu toâi meänh chung sôùm hôn Theá Toân, thöa Toân giaû, khoâng coù gì laï, neáu Theá Toân seõ noùi veà toâi nhö sau: "Khoâng coù moät kieát söû naøo, do bò troùi buoäc bôûi kieát söû aáy, Citta trôû lui taïi theá giôùi naøy nöõa". 

9) Khi nghe noùi vaäy, loõa theå Kassapa noùi vôùi gia chuû Citta: 

-- Thaät laø vi dieäu, thöa Toân giaû! Thaät laø hy höõu, thöa Toân giaû, Chaùnh phaùp ñöôïc kheùo thuyeát. Moät gia chuû maëc aùo traéng laïi coù theå chöùng ñaït ñöôïc, laïi coù theå laïc truù phaùp thöôïng nhaân, tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh! Thöa Gia chuû, haõy cho toâi ñöôïc xuaát gia trong Phaùp vaø Luaät naøy. Haõy cho toâi thoï ñaïi giôùi. 

10) Roài gia chuû Citta ñöa loõa theå Kassapa ñeán moät soá Tyû-kheo tröôûng laõo; sau khi ñeán, thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo: 

-- Baïch chö Thöôïng toïa, loõa theå Kassapa naøy laø moät ngöôøi baïn cuûa chuùng con khi chuùng con coøn laø gia chuû. Chö Thöôïng toïa haõy cho ngöôøi naøy xuaát gia, cho thoï ñaïi giôùi. Con seõ coá gaéng cuùng döôøng caùc vaät lieäu nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh. 

11) Loõa theå Kassapa ñöôïc xuaát gia trong Phaùp vaø Luaät naøy, ñöôïc thoï ñaïi giôùi. Ñöôïc thoï ñaïi giôùi khoâng bao laâu, Toân giaû Kassapa soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. Khoâng bao laâu vò aáy ñaït ñöôïc muïc ñích maø caùc thieän nam töû chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình höôùng ñeán: ñoù laø Voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh, töï mình chöùng tri vôùi thöôïng trí, chöùng ñaït vaø an truù. Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

12) Vaø Toân giaû Kassapa trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 

X. Thaêm Ngöôøi Beänh (S.iv,302) 

1-2) Luùc baáy giôø, gia chuû Citta bò beänh, khoå ñau, bò troïng beänh. 

3) Roài soá ñoâng chö Thieân ôû hoa vieân, chö Thieân ôû röøng, chö Thieân ôû caây, chö Thieân ôû röøng caùc döôïc thaûo, caùc caây trong röøng tuï hoäi laïi vaø noùi vôùi gia chuû Citta: 

-- Naøy Gia chuû haõy nguyeän: "Trong töông lai, ta seõ thaønh vua Chuyeån luaân Thaùnh vöông!" 

Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, gia chuû Citta noùi vôùi chö Thieân ôû hoa vieân, chö Thieân ôû röøng, chö Thieân ôû caây, chö Thieân ôû röøng caùc döôïc thaûo, caùc caây trong röøng: 

-- Caùi aáy laø voâ thöôøng, caùi aáy laø khoâng thöôøng haèng, caùi aáy caàn phaûi boû ñi vaø vöôït qua. 

4) Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, caùc baïn beø thaân höõu, caùc baø con huyeát thoáng noùi vôùi gia chuû Ciita: 

-- Naøy Thieän gia nam töû, haõy an truù chaùnh nieäm, chôù coù noùi lung tung. 

-- Toâi noùi vôùi caùc vò nhöõng gì khieán caùc vò noùi vôùi toâi: "Naøy Thieän gia nam töû, haõy an truù chaùnh nieäm, chôù coù noùi lung tung"? 

-- Naøy Thieän nam töû, vì OÂng noùi nhö sau: "Caùi aáy laø voâ thöôøng, caùi aáy laø khoâng thöôøng haèng, caùi aáy caàn phaûi boû ñi vaø vöôït qua". 

-- Vì raèng, chö Thieân caùc hoa vieân, chö Thieân ôû röøng, chö Thieân ôû caây, chö Thieân truù ôû röøng caùc döôïc thaûo, caùc caây trong röøng ñaõ noùi vôùi toâi nhö sau: "Naøy Gia chuû, haõy nguyeän: 'Trong töông lai, ta seõ thaønh vua Chuyeån luaân Thaùnh vöông'". Cho neân toâi môùi traû lôøi vôùi hoï: 'Caùi aáy laø voâ thöôøng, caùi aáy laø khoâng thöôøng haèng, caùi aáy caàn phaûi boû ñi vaø vöôït qua'". 

5) -- Naøy Thieän gia nam töû, caùc chö Thieân ôû hoa vieân... caùc caây trong röøng ñaõ quaùn thaáy yù nghóa gì maø noùi vôùi OÂng: "Naøy Gia chuû haõy nguyeän: 'Trong töông lai, ta seõ thaønh vua Chuyeån luaân Thaùnh vöông""? 

-- Caùc chö Thieân ôû hoa vieân, chö Thieân ôû röøng, chö Thieân ôû caây, chö Thieân truù ôû röøng caùc döôïc thaûo, caùc caây trong röøng aáy ñaõ suy nghó nhö sau: "Gia chuû Citta naøy giöõ giôùi, taùnh thieän, neáu phaùt nguyeän: 'Trong töông lai, ta seõ thaønh vò Chuyeån luaân Thaùnh vöông!" Taâm nguyeän thanh tònh, ñuùng phaùp, seõ laøm cho thaønh coâng ngöôøi trì giôùi, seõ ñem ñeán quaû ñuùng phaùp". Chö Thieân ôû hoa vieân, chö Thieân ôû röøng, chö Thieân ôû caây, chö Thieân ôû röøng caùc döôïc thaûo, caùc caây trong röøng aáy, do quaùn thaáy yù nghóa nhö vaäy neân ñaõ noùi nhö sau: "Naøy Gia chuû, haõy phaùt nguyeän: 'Trong töông lai ta laøm vò Chuyeån luaân Thaùnh vöông"". Do vaäy, toâi noùi vôùi hoï: "Caùi aáy laø voâ thöôøng, caùi aáy laø khoâng thöôøng haèng, caùi aáy caàn phaûi boû ñi vaø vöôït qua". 

-- Naøy Thieän gia nam töû, haõy giaùo giôùi cho chuùng toâi. 

-- Vaäy caùc OÂng caàn phaûi hoïc nhö sau: "Chuùng toâi seõ ñaày ñuû loøng tin baát ñoäng ñoái vôùi ñöùc Phaät: 'Vò aáy laø Theá Toân, baäc öùng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân". Chuùng toâi seõ coù ñuû loøng tin baát ñoäng ñoái vôùi Phaùp: 'Ñaây laø Phaùp do Theá Toân kheùo thuyeát, thieát thöïc hieän taïi, coù keát quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi trí töï mình giaùc hieåu'. Chuùng toâi seõ coù ñaày ñuû loøng tin baát ñoäng ñoái vôùi chuùng Taêng: 'Thieän haïnh laø chuùng ñeä töû cuûa Theá Toân. Tröïc haïnh laø chuùng ñeä töû cuûa Theá Toân. Nhö lyù haïnh laø chuùng ñeä töû cuûa Theá Toân. Thanh tònh haïnh laø chuùng ñeä töû cuûa Theá Toân. Töùc laø boán ñoâi taùm chuùng. Chuùng ñeä töû cuûa Theá Toân laø ñaùng ñöôïc toân kính, ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc kính leã, ñaùng ñöôïc chaáp tay, laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi'. Taát caû nhöõng gì coù theå ñem cho trong gia toäc, taát caû phaûi ñem cuùng döôøng, phaân phaùt cho nhöõng vò trì giôùi vaø coù thieän taùnh". 

Nhö vaäy, caùc OÂng caàn phaûi hoïc taäp. 

7) Khi gia chuû Citta khieán cho caùc baïn beø thaân höõu, caùc baø con huyeát thoáng coù tònh tín ñoái vôùi ñöùc Phaät, ñoái vôùi chuùng Taêng vaø khuyeân hoï boá thí, vò aáy lieàn meänh chung.