I. Tröôûng Laõo Ni Khemaø (S.iv,374) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Saøvatthi, taïi Jetavana, vöôøn oâng Anaøthapindika. 

2) Luùc baáy giôø, Tyû-kheo-ni Khemaø ñang ñi du haønh giöõa daân chuùng Kosala vaø truù ôû taïi Toranavatthu, giöõa Saøvatthi vaø Saøketaø. 

3) Vua Pasenadi nöôùc Kosala cuõng ñang ñi töø Saøketa ñeán Saøvatthi vaø truù moät ñeâm ôû Toranavatthu, giöõa Saøketa vaø Saøvatthi. 

4) Roài vua Pasenadi nöôùc Kosala goïi moät ngöôøi vaø noùi: 

-- Haõy ñeán, naøy Ngöôøi kia. OÂng coù bieát vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ôû taïi Toranavatthu ñeå hoâm nay ta coù theå ñeán yeát kieán vò aáy? 

-- Thöa vaâng, taâu Ñaïi vöông. 

Ngöôøi aáy vaâng ñaùp vua Pasenadi nöôùc Kosala, ñi tìm khaép Toranavatthu khoâng thaáy coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeå vua Pasenadi nöôùc Kosala coù theå ñeán yeát kieán. 

5) Roài ngöôøi aáy thaáy Tyû-kheo-ni Khemaø ñeán truù ôû Toranavatthu; sau khi thaáy, ngöôøi aáy ñi ñeán vua Pasenadi nöôùc Kosala vaø thöa: 

-- Taâu Ñaïi vöông, taïi Toranavatthu khoâng coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeå Ñaïi vöông coù theå yeát kieán. Nhöng taâu Ñaïi vöông, coù Tyû-kheo-ni Khemaø laø ñeä töû cuûa Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. Tieáng ñoàn toát ñeïp sau ñaây ñöôïc truyeàn ñi veà baäc nöõ Toân giaû aáy: "Nöõ Toân giaû laø baäc hieàn trí, thoâng minh, coù trí, nghe nhieàu, lôøi noùi ñeán taâm, öùng ñaùp lanh lôïi". Ñaïi vöông coù theå ñeán yeát kieán vò aáy. 

6) Roài vua Pasenadi nöôùc Kosala ñi ñeán Tyû-kheo-ni Khemaø; sau khi ñeán, ñaûnh leã vò aáy roài ngoài xuoáng moät beân. 

7) Ngoài moät beân, vua Pasenadi nöôùc Kosala thöa vôùi Tyû-kheo-ni Khemaø: 

-- Thöa Nöõ Toân giaû, Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát khoâng? 

-- Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát". 

8) -- Theá laø, thöa Nöõ Toân giaû, Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". 

9) -- Theá laø, thöa Nöõ Toân giaû, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

10) -- Theá laø, thöa Nöõ Toân giaû, Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

11) -- Ñöôïc hoûi: "Thöa Nöõ Toân giaû, Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát khoâng?", Nöõ Toân giaû traû lôøi: "Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát"". Ñöôïc hoûi: "Theá laø, thöa Nöõ Toân giaû, coù phaûi Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát khoâng?", Nöõ Toân giaû traû lôøi: "Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát"". Ñöôïc hoûi: "Theá laø, thöa Nöõ Toân giaû, coù phaûi Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát?", Nöõ Toân giaû traû lôøi: "Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát"". Ñöôïc hoûi: "Theá laø, thöa Nöõ Toân giaû, coù phaûi Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?", Nöõ Toân giaû traû lôøi: "Taâu Ñaïi vöông, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"". Thöa Nöõ Toân giaû, do nhaân gì, do duyeân gì, Theá Toân laïi khoâng traû lôøi? 

12)-- Vaäy thöa Ñaïi vöông, ôû ñaây, toâi seõ hoûi Ñaïi vöông. Ñaïi vöông kham nhaãn nhö theá naøo, haõy traû lôøi nhö vaäy. 

13) Ñaïi vöông nghó theá naøo, thöa Ñaïi vöông, Ñaïi vöông coù ngöôøi keá toaùn naøo, chöôûng aán naøo (muddiko), toaùn soá naøo coù theå ñeám ñöôïc caùt soâng Haèng coù soá hoät caùt nhö vaäy, coù soá traêm hoät caùt nhö vaäy, coù soá ngaøn hoät caùt nhö vaäy, coù soá traêm ngaøn hoät caùt nhö vaäy? 

-- Thöa khoâng, thöa Nöõ Toân giaû. 

14) -- Ñaïi vöông coù ngöôøi keá toaùn naøo, coù ngöôøi chöôûng aán naøo, coù ngöôøi toaùn soá naøo coù theå ñong löôøng ñöôïc nöôùc cuûa bieån lôùn coù soá ñaáu nöôùc nhö vaäy, coù soá traêm ñaáu nöôùc nhö vaäy, coù soá ngaøn ñaáu nöôùc nhö vaäy, coù soá traêm ngaøn ñaáu nöôùc nhö vaäy? 

-- Thöa khoâng, thöa Nöõ Toân giaû. 

-- Vì sao? 

-- Thöa Nöõ Toân giaû, vì raèng bieån lôùn thaâm saâu, voâ löôøng, khoù doø ñeán ñaùy. 

15) -- Cuõng vaäy, thöa Ñaïi vöông, neáu coù ngöôøi muoán ñònh nghóa Nhö Lai ngang qua saéc thaân (rupeena), nhöng saéc thaân aáy, Nhö Lai ñaõ ñoaïn taän, caét ñöùt taän goác reã, laøm cho nhö thaân caây ta-la, laøm cho khoâng theå taùi sanh, laøm cho khoâng theå sanh khôûi trong töông lai; ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï öôùc löôïng cuûa saéc thaân. Thöa Ñaïi vöông, Nhö Lai laø thaâm saâu, voâ löôøng, khoâng theå ñeán taän ñaùy, nhö bieån lôùn. Noùi raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát", khoâng theå chaáp nhaän. Noùi raèng: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. Noùi raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. Noùi raèng: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. 

16) Neáu coù ngöôøi muoán ñònh nghóa Nhö Lai ngang qua caûm thoï, nhöng caûm thoï aáy, Theá Toân ñaõ ñoaïn taän, caét ñöùt taän goác reã, laøm cho nhö thaân caây ta-la, laøm cho khoâng theå taùi sanh, laøm cho khoâng theå sanh khôûi trong töông lai; ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï öôùc löôïng cuûa caûm thoï. Thöa Ñaïi vöông, Nhö lai laø thaâm saâu, voâ löôøng, khoâng theå ñeán taän ñaùy, nhö bieån lôùn. Noùi raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát", khoâng theå chaáp nhaän... Noùi raèng: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. 

17-19) Neáu coù ngöôøi muoán ñònh nghóa Nhö Lai qua caùc töôûng... qua caùc haønh... qua caùc thöùc; nhöng thöùc aáy, Nhö Lai ñoaïn taän, caét ñöùt taän goác reã, laøm cho nhö thaân caây ta-la, laøm cho khoâng theå taùi sanh, laøm cho khoâng theå sanh khôûi trong töông lai; ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï öôùc löôïng cuûa thöùc. Thöa Ñaïi vöông, Nhö Lai laø thaâm saâu, voâ löôøng, khoâng theå ñeán taän ñaùy, nhö bieån lôùn. Noùi raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát", khoâng theå chaáp nhaän. Noùi raèng: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. Noùi raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. Noùi raèng: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát", cuõng khoâng theå chaáp nhaän. 

20) Roài vua Pasanadi nöôùc Kosala hoan hyû, tín thoï lôøi cuûa Tyû-kheo-ni Khemaø, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Tyû-kheo-ni Khemaø, thaân phía höõu höôùng veà Nöõ Toân giaû roài ra ñi. 

21) Roài vua Pasenadi nöôùc Kosala, sau moät thôøi gian, ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

22) Ngoài moät beân, vua Pasenadi nöôùc Kosala baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát khoâng? 

-- Thöa Ñaïi vöông, Ta khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát". 

23) Theá laø, thöa Theá Toân, Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát? 

-- Thöa Ñaïi vöông, Ta cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". 

24-25)... (Nhö treân)... 

26-34... (Nhö treân, töø soá 11 ñeán soá 19, vôùi nhöõng thay ñoåi caàn thieát)... 

35) -- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Vì raèng giöõa Ñaïo sö vôùi nöõ ñeä töû, yù nghóa vôùi yù nghóa, vaên ngoân vôùi vaên ngoân coù söï töông ñoàng, coù söï töông hoøa, khoâng coù söï maâu thuaãn, töùc laø toái thöôïng vaên cuù. 

36) Moät thôøi, baïch Theá Toân, con ñi ñeán Tyû-kheo-ni Khemaø vaø hoûi veà yù nghóa naøy. Nöõ Toân giaû aáy ñaõ traû lôøi cho con veà yù nghóa naøy vôùi nhöõng caâu naøy, vôùi nhöõng lôøi naøy, gioáng nhö Theá Toân. Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Thaät laø hy höõu, baïch Theá Toân! Vì raèng giöõa Ñaïo sö vôùi nöõ ñeä töû, yù nghóa vôùi yù nghóa, vaên ngoân vôùi vaên ngoân coù söï töông ñoàng, coù söï töông hoøa, khoâng coù söï maâu thuaãn, töùc laø toái thöôïng vaên cuù. Baïch Theá Toân, nay con phaûi ñi, con coù nhieàu coâng vuï, nhieàu vieäc phaûi laøm. 

-- Thöa Ñaïi vöông, nay Ñaïi vöông haõy laøm nhöõng gì Ñaïi vöông nghó laø hôïp thôøi. 

37) Roài vua Pasenadi nöôùc Kosala hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân noùi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi roài ra ñi. 

II. Anuraødha. (S.iv380) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Vesaøli, taïi Ñaïi Laâm, ôû Truøng Caùc giaûng ñöôøng. 

2) Luùc baáy giôø Toân giaû Anuraødha ñang ôû moät ngoâi choøi trong röøng khoâng xa Theá Toân bao nhieâu. 

3) Roài raát nhieàu du só ngoaïi ñaïo ñi ñeán Toân giaû Anuraødha; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Anuraødha nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

4) Ngoài moät beân, caùc ngoaïi ñaïo du só aáy thöa vôùi Toân giaû Anuraødha: 

-- Naøy Hieàn giaû Anuraødha, Nhö Lai laø baäc Thöôïng Nhaân, laø baäc Toái thaéng nhaân, laø baäc ñaõ ñaït ñöôïc ñòa vò toái thöôïng. Baäc Nhö Lai aáy ñaõ ñöôïc trình baøy döôùi boán tröôøng hôïp: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

-- Thöa chö Hieàn, Nhö Lai aáy laø baäc Thöôïng nhaân, baäc Toái thaéng nhaân, laø baäc ñaõ ñaït ñöôïc ñòa vò toái thöôïng. Baäc Nhö Lai aáy ñöôïc trình baøy ngoaøi boán tröôøng hôïp sau ñaây: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy noùi vôùi Toân giaû Anuraødha: 

-- Tyû-kheo naøy coù leõ laø môùi tu, xuaát gia khoâng bao laâu. Hay neáu laø vò tröôûng laõo, thôøi vò naøy laø ngu si, khoâng coù thoâng minh. 

5) Caùc du só ngoaïi ñaïo aáy, sau khi cheâ traùch (apasaødetvaø) Toân giaû Anuraødha laø ngöôøi môùi tu vaø ngu si, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

6) Roài Toân giaû Anuraødha, sau khi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy ra ñi khoâng bao laâu, lieàn suy nghó: "Neáu caùc du só ngoaïi ñaïo aáy hoûi ta theâm caâu hoûi nöõa, ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo ñeå caâu ta traû lôøi cho caùc du só ngoaïi ñaïo aáy laø ñuùng vôùi lôøi Theá Toân, ta khoâng coù xuyeân taïc Theá toân vôùi ñieàu khoâng thaät. Ta traû lôøi ñuùng phaùp, thuaän phaùp, vaø nhöõng ai noùi lôøi töông öùng ñuùng phaùp, khoâng coù cô hoäi ñeå chæ trích". 

7) Roài Toân giaû Anuraødha ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

8) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Anuraødha baïch Theá Toân: 

-- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con truù trong moät ngoâi choøi trong röøng, khoâng xa Theá Toân bao nhieâu. Roài, baïch Theá Toân, raát nhieàu du só ngoaïi ñaïo ñi ñeán con, sau khi ñeán, noùi leân vôùi con nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, baïch Theá Toân, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy noùi vôùi con: "Naøy Hieàn giaû Anuraødha, Nhö Lai laø baäc Thöôïng nhaân, laø baäc Toái thaéng nhaân, laø baäc ñaõ ñaït ñöôïc ñòa vò toái thöôïng. Baäc Nhö Lai aáy ñaõ ñöôïc trình baøy döôùi boán tröôøng hôïp: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"". Baïch Theá Toân, khi ñöôïc noùi vaäy, con noùi vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhö sau: "Thöa chö Hieàn, Nhö Lai laø baäc Thöôïng nhaân, laø baäc Toái thaéng nhaân, laø baäc ñaõ ñaït ñöôïc ñòa vò toái thaéng. Baäc Nhö Lai aáy ñöôïc trình baøy ngoaøi boán tröôøng hôïp nhö sau: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"". Khi ñöôïc noùi vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy noùi vôùi con: "Tyû-kheo naøy coù leõ laø môùi tu, xuaát gia chöa bao laâu. Hay neáu laø vò tröôûng laõo, thôøi vò naøy laø ngu si, khoâng coù thoâng minh". Caùc du só ngoaïi ñaïo aáy, sau khi cheâ traùch con laø ngöôøi môùi tu vaø ngu si, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

9) Baïch Theá Toân, khi caùc vò du só ngoaïi ñaïo aáy ñi khoâng bao laâu con suy nghó nhö sau: "Neáu caùc vò du só ngoaïi ñaïo aáy hoûi ta theâm caâu hoûi nöõa, ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo ñeå caâu traû lôøi cuûa ta cho caùc du só ngoaïi ñaïo aáy laø ñuùng vôùi lôøi Theá Toân, ta khoâng coù xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thaät. Ta traû lôøi ñuùng phaùp, thuaän phaùp vaø nhöõng ai noùi lôøi töông öng ñuùng phaùp, khoâng coù cô hoäi ñeå chæ trích". 

10)-- OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Thoï laø thöôøng hay voâ thöôøng?. .. Töôûng laø thöôøng hay voâ thöôøng?... Caùc haønh laø thöôøng hay voâ thöôøng?. .. Thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

11) -- Do vaäy, naøy Anuraødha, phaøm coù saéc gì quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû saéc caàn phaûi nhö thaät quaùn vôùi chaùnh trí tueä raèng: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø toâi. Caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Phaøm coù thoï gì, quaù khöù, vò lai, hieän taïi... Phaøm coù töôûng gì... Phaøm coù caùc haønh gì... Phaøm coù thöùc gì quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû thöùc caàn phaûi nhö thaät quaùn vôùi chaùnh trí tueä raèng: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø toâi. Caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

12) Thaáy vaäy, naøy Anuraødha, vò Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi saéc, nhaøm chaùn ñoái vôùi thoï, nhaøm chaùn ñoái vôùi töôûng, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc haønh, nhaøm chaùn ñoái vôùi thöùc. Do nhaøm chaùn neân vò aáy ly tham. Do ly tham neân vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, khôûi leân trí bieát raèng: "Ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

13) OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn saéc laø Nhö Lai khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn thoï laø Nhö Lai khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn töôûng laø Nhö Lai khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn caùc haønh laø Nhö Lai khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn thöùc laø Nhö Lai khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

14-18) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû trong saéc khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû ngoaøi saéc khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû trong thoï khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû ngoaøi thoï khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû trong töôûng khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû ngoaøi töôûng khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû trong caùc haønh khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû ngoaøi caùc haønh khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû trong thöùc khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai ôû ngoaøi thöùc khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

19-20) -- OÂng nghó nhö theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn Nhö Lai laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc hay khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn Nhö Lai laø khoâng coù saéc, khoâng coù thoï, khoâng coù töôûng, khoâng coù caùc haønh, khoâng coù thöùc hay khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

21) -- ÔÛ ñaây, naøy Anuraødha, OÂng ngay trong hieän taïi khoâng coù naém ñöôïc Nhö Lai moät caùch chaân thaät, moät caùch xaùc chöùng, thôøi coù hôïp lyù chaêng khi OÂng tuyeân boá veà Nhö Lai raèng:  

"Thöa chö Hieàn, Nhö Lai laø baäc Thöôïng nhaân, laø baäc Toái thaéng nhaân, laø baäc ñaõ ñaït ñöôïc ñòa vò toái thöôïng. Baäc Nhö Lai aáy ñöôïc bieát ñeán ngoaøi boán tröôøng hôïp sau ñaây: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"". 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

22) -- Laønh thay, laønh thay! Naøy Anuraødha. Tröôùc ñaây vaø hieän nay, naøy Anuraødha, Ta chæ noùi leân söï khoå vaø söï dieät khoå. 

III. Saøriputta-Kotthika (1) (hay Truù tröôùc) (S.iv,384) 

1) Moät thôøi Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaø Kotthika truù ôû Baraønasi, taïi Isipatana, trong vöôøn Nai. 

2) Roài Toân giaû Mahaø Kotthika, vaøo buoåi chieàu, töø choã Thieàn tònh ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Saøriputta, sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Saøriputta nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, Toân giaû Mahaø Kotthika noùi vôùi Toân giaû Saøriputta: 

-- Thöa Hieàn giaû Saøriputta, Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát hay khoâng? 

-- Thöa Hieàn giaû, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát". 

4)-- Theá laø, thöa Hieàn giaû, Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Thöa Hieàn giaû, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

5)-- Theá laø, thöa Hieàn giaû, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Thöa Hieàn giaû, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

6)-- Theá laø, thöa Hieàn giaû, Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Thöa Hieàn giaû, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

7) -- Ñöôïc hoûi: "Thöa Hieàn giaû, Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát khoâng?", Hieàn giaû traû lôøi: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát"". Ñöôïc hoûi: "Thöa Hieàn giaû, theá laø Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát?", Hieàn giaû traû lôøi: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát"". Ñöôïc hoûi: "Theá laø, thöa Hieàn giaû, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát?", Hieàn giaû traû lôøi: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát"". Ñöôïc hoûi: "Thöa Hieàn giaû, theá laø Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?", Hieàn giaû traû lôøi: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toaøn taïi sau khi cheát"". Thöa Hieàn giaû, do nhaân gì, do duyeân gì, Theá Toân laïi khoâng traû lôøi? 

8) "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát", thöa Hieàn giaû, laø chaáp tröôùc saéc. "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc saéc. "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc saéc. "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc saéc. 

9) "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thoï. "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thoï. "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thoï. "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thoï. 

10) "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc töôûng. "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc töôûng. "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc töôûng. "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc töôûng. 

11) "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc caùc haønh. "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc caùc haønh. "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc caùc haønh. "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc caùc haønh. 

12) "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thöùc. "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thöùc. "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thöùc. "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát" laø chaáp tröôùc thöùc. 

13) Naøy Hieàn giaû, do nhaân naøy, do duyeân naøy, Theá Toân khoâng traû lôøi. 

IV. Saøriputta - Kotthika (2) (hay Taäp khôûi) (S.iv,387) 

1) Moät thôøi, Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaø Kotthika truù ôû Baøranasi (Ba-la-naïi), taïi Isipatana, choã vöôøn Nai... 

2-7) -- Thöa Hieàn giaû, do nhaân gì Theá Toân khoâng traû lôøi caâu hoûi aáy? 

8) -- Thöa Hieàn giaû, do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc; do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc taäp khôûi; do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc ñoaïn dieät; do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy con ñöôøng ñöa ñeán saéc ñoaïn dieät neân môùi coù quan ñieåm raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát..". 

9-11). .. thoï... töôûng... caùc haønh... 

12) Do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc; do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc taäp khôûi; do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc ñoaïn dieät; do khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy con ñöôøng ñöa ñeán thöùc ñoaïn dieät neân môùi coù quan ñieåm raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

13) Do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc; do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc taäp khôûi; do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc ñoaïn dieät; do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy con ñöôøng ñöa ñeán saéc ñoaïn dieät neân khoâng coù quan ñieåm raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát".  

14-16). .. thoï... töôûng... caùc haønh... 

17) Do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc; do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc taäp khôûi; do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc ñoaïn dieät; do nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy con ñöôøng ñöa ñeán thöùc ñoaïn dieät neân khoâng coù quan ñieåm raèng: "Nhö Lai coù toàn taïi sau cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

18) Thöa Hieàn giaû, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, ñaây laø lyù do maø Theá Toân khoâng traû lôøi vaán ñeà aáy. 

V. Saøriputta - Kotthika (3) (hay AÙi) (S.iv,368) 

1) Moät thôøi, Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaø Kotthika truù ôû Baøranasi (Ba-la-naïi), taïi Isipatana, choã vöôøn Nai... 

2-7) -- Thöa Hieàn giaû, do nhaân gì, do duyeân gì, Theá Toân khoâng traû lôøi caâu hoûi aáy?  

8) -- Thöa Hieàn giaû, ñoái vôùi ai chöa ñoaïn tröø tham ñoái vôùi saéc, chöa ñoaïn tröø duïc, chöa ñoaïn tröø aùi, chöa ñoaïn tröø khaùt, chöa ñoaïn tröø nhieät taâm, chöa ñoaïn tröø khaùt aùi, thôøi ngöôøi aáy coù quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

9-11). .. ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... ñoái vôùi caùc haønh... 

12) Thöa Hieàn giaû, ñoái vôùi ai chöa ñoaïn tröø tham ñoái vôùi thöùc, chöa ñoaïn tröø duïc, chöa ñoaïn tröø aùi chöa ñoaïn tröø khaùt, chöa ñoaïn tröø nhieät taâm, chöa ñoaïn tröø khaùt aùi, thôøi ngöôøi aáy coù quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

13) Naøy Hieàn giaû, ñoái vôùi ai ñaõ ñoaïn tröø tham ñoái vôùi saéc, ñaõ ñoaïn tröø duïc, ñaõ ñoaïn tröø aùi, ñaõ ñoaïn tröø khaùt, ñaõ ñoaïn tröø nhieät taâm, ñaõ ñoaïn tröø khaùt aùi, ngöôøi aáy seõ khoâng coù quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát".  

14-16). .. ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... ñoái vôùi caùc haønh... 

17) Naøy Hieàn giaû, ñoái vôùi ai ñaõ ñoaïn tröø loøng tham ñoái vôùi thöùc,ñaõ ñoaïn tröø duïc, ñaõ ñoaïn tröø aùi, ñaõ ñoaïn tröø khaùt, ñaõ ñoaïn tröø nhieät taâm, ñaõ ñoaïn tröø khaùt aùi, thôøi ngöôøi aáy khoâng coù quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

18) Naøy Hieàn giaû, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, ñaây laø lyù do maø Theá Toân khoâng traû lôøi vaán ñeà aáy. 

VI. Saøriputta - Kotthika (4) (hay Vöôøn) (S.iv,388) 

I 

1) Moät thôøi Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaø Kotthika truù ôû Baøranasì, taïi Isipatana, ôû vöôøn Nai. 

2) Roài Toân giaû Saøiputta, vaøo buoåi chieàu, töø choã tònh cö ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Mahaø Kotthika; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Mahaø Kotthika nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, Toân giaû Saøriputta noùi vôùi Toân giaû Kotthika: 

-- Thöa Toân giaû Kotthika, Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát?... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?... Ñöôïc hoûi vaäy, Hieàn giaû traû lôøi: "Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"".  

Do nhaân gì, thöa Hieàn giaû, do duyeân gì, Theá Toân khoâng traû lôøi vaán ñeà aáy? 

4) -- Thöa Hieàn giaû, vôùi ai coøn aùi laïc saéc, öa thích saéc, hoan hyû saéc, khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy coù quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". Thöa Hieàn giaû, vôùi ai coøn aùi laïc thoï, öa thích thoï, hoan hyû thoï, khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thoï ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"... töôûng... caùc haønh... Thöa Hieàn giaû, vôùi ai coøn aùi laïc thöùc, öa thích thöùc, hoan hyû thöùc, khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

5) Naøy Hieàn giaû, ñoái vôùi ai khoâng aùi laïc saéc, khoâng öa thích saéc, khoâng hoan hyû saéc, nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy saéc ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy khoâng coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. .. Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". Thöa Hieàn giaû, vôùi ai khoâng coøn aùi laïc thoï... töôûng... caùc haønh... khoâng aùi laïc thöùc, khoâng öa thích thöùc, khoâng hoan hyû thöùc, nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thöùc ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy khoâng coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

6) Naøy Hieàn giaû, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, ñaây laø lyù do maø Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy. 

II 

7) -- Thöa Hieàn giaû, coù lyù do naøo khaùc, do ñaáy Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy? 

-- Thöa coù, naøy Hieàn giaû. 

8) Ai coøn aùi laïc höõu, thöa Hieàn giaû, öa thích höõu, hoan hyû höõu, khoâng nhö thaät bieát, khoâng nhö thaät thaáy höõu ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

9) Ai khoâng coøn aùi laïc höõu, thöa Hieàn giaû, khoâng öa thích höõu, khoâng hoan hyû höõu, nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy höõu ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy khoâng coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

10) Thöa Hieàn giaû, ñaây laø lyù do vì sao Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy. 

III 

11) -- Thöa Hieàn giaû, coù lyù do naøo khaùc, do vaäy Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy? 

-- Thöa coù, naøy Hieàn giaû. 

12) Ai coøn aùi laïc thuû, thöa Hieàn giaû, öa thích thuû, hoan hyû thuû, khoâng nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thuû ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy coù nhöõng quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

13) Ai khoâng coøn aùi laïc thuû, thöa Hieàn giaû, khoâng öa thích thuû, khoâng hoan hyû thuû, nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy thuû ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy khoâng coù nhöõng quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

14) Thöa Hieàn giaû, ñaây laø lyù do vì sao Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy. 

IV 

15) -- Thöa Hieàn giaû, coù lyù do naøo khaùc, do vaäy Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy? 

-- Thöa coù, naøy Hieàn giaû. 

16) Vôùi ai coøn aùi laïc aùi, thöa Hieàn giaû, öa thích aùi, hoan hyû aùi, khoâng nhö thaät bieát, khoâng nhö thaät thaáy aùi ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy coù nhöõng quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

17) Vôùi ai, thöa Hieàn giaû, khoâng coøn aùi laïc aùi, khoâng öa thích aùi, khoâng hoan hyû aùi, vaø nhö thaät bieát, nhö thaät thaáy aùi ñoaïn dieät, thôøi ngöôøi aáy khoâng coù caùc quan ñieåm: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

18) Thöa Hieàn giaû, ñaây laø lyù do vì sao Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy. 

V 

19) -- Thöa Hieàn giaû, coù lyù do naøo khaùc, do vaäy Theá Toân khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy? 

-- ÔÛ ñaây, thöa Hieàn giaû Saøriputta, sao Hieàn giaû coøn muoán hoûi theâm chi nöõa. Ñoái vôùi Tyû-kheo ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt nhôø ñoaïn taän aùi, thôøi khoâng coøn gì ñeå neâu roõ laø ñöôïc taêng tröôûng. 

VII. Moggalaøna (hay Xöù) (S.iv.391) 

1). .. 

2) Roài du só Vacchagotta ñi ñeán Toân giaû Mahaø Moggalaøna; sau khi ñeán, noùi vôùi Toân giaû Mahaø Moggalaøna nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, du só Vacchagotta thöa vôùi Toân giaû Mahaø Moggalaøna: 

-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, theá giôùi laø thöôøng coøn? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn". 

4) -- Vaäy thöa Toân giaû Moggalaøna, theá giôùi laø voâ thöôøng? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø voâ thöôøng". 

5) -- Thöa Toân giaû Moggalaøna, coù phaûi theá giôùi laø höõu bieân? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø höõu bieân". 

6) -- Vaäy thöa Toân giaû Moggalaøna, theá giôùi laø voâ bieân? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø voâ bieân". 

7) -- Thöa Toân giaû Moggalaøna, coù phaûi sinh maïng vaø thaân theå laø moät? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Sinh maïng vaø thaân theå laø moät". 

8)-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, vaäy sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc". 

9)-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, coù phaûi Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát". 

10)-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, vaäy Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát". 

11) -- Thöa Toân giaû Moggalaøna, vaäy Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

12)-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, vaäy Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

13)-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, do nhaân gì, do duyeân gì caùc vò du só ngoaïi ñaïo, khi ñöôïc hoûi nhö theá naøy, thôøi traû lôøi nhö theá naøy: "Theá giôùi laø thöôøng coøn. Hay theá giôùi laø voâ thöôøng. Hay theá giôùi laø höõu bieân. Hay theá giôùi laø voâ bieân. Hay sinh maïng vaø thaân theå laø moät. Hay sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc. Hay Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

14) Thöa Toân giaû Moggalaøna, do nhaân gì, do duyeân gì, Sa-moân Gotama, khi ñöôïc hoûi nhö theá naøy, thôøi khoâng traû lôøi nhö theá naøy: "Theá giôùi laø thöôøng coøn. Hay theá giôùi laø voâ thöôøng. Hay theá giôùi laø höõu bieân. Hay theá giôùi laø voâ bieân. Hay sinh maïng vaø thaân theå laø moät. Hay sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc. Hay Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? 

15) -- Naøy Vaccha, vì raèng caùc du só ngoaïi ñaïo quaùn con maét laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi";. .. quaùn tai... quaùn muõi... quaùn löôõi... quaùn thaân... quaùn yù laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi". Do vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo, neân khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Hay Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

16) Vaø Nhö Lai, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, naøy Vaccha, quaùn con maét laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø toâi. Caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi"... quaùn tai... quaùn muõi... quaùn löôõi... quaùn thaân... quaùn yù laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa toâi". Do vaäy, Nhö Lai khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, khoâng coù traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

17) Roài du só Vacchagotta töø choã ngoài ñöùng daäy ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

18) Ngoài moät beân, Vacchagotta baïch Theá Toân: 

-- Thöa Toân giaû Gotama, theá giôùi thöôøng coøn? 

-- Naøy Vaccha, Ta khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn". 

19-26)... (nhö treân)... 

27) -- Thöa Toân giaû Gotama, coù phaûi Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Ta khoâng coù traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

28) -- Thöa Toân giaû Gotama, do nhaân gì, do duyeân gì caùc du só ngoaïi ñaïo, khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, thôøi traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? Thöa Toân giaû Gotama, do nhaân gì, do duyeân gì, khi Toân giaû Gotama ñöôïc hoûi nhö vaäy, laïi khoâng traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? 

29)-- Naøy Vaccha, caùc du só ngoaïi ñaïo quaùn con maét laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi", quaùn tai... quaùn muõi... quaùn löôõi... quaùn thaân... quaùn yù laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi". Do vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, neân traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

30) Coøn Nhö Lai, naøy Vaccha, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, quaùn con maét laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa toâi", quaùn tai... quaùn muõi... quaùn löôõi... quaùn thaân... quaùn yù laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø toâi. Caùi naøy khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa toâi". Do vaäy, Nhö Lai khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, khoâng traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

31) -- Thaät vi dieäu thay, thöa Toân giaû Gotama! Thaät hy höõu thay, thöa Toân giaû Gotama! Vì raèng giöõa Ñaïo sö vôùi nam ñeä töû, yù nghóa vôùi yù nghóa, vaên ngoân vôùi vaên ngoân coù söï töông ñoàng, coù söï töông hoøa, khoâng coù söï maâu thuaãn, töùc laø toái thöôïng vaên cuù. 

32) Thöa Toân giaû Gotama, nay con ñi ñeán Sa-moân Mahaø Moggalaøna vaø noùi veà yù nghóa naøy. Sa-moân Moggalaøna, vôùi nhöõng caâu nhö theá naøy, vôùi nhöõng lôøi nhö theá naøy ñaõ traû lôøi veà yù nghóa naøy gioáng nhö Toân giaû Gotama. Vì raèng giöõa Ñaïo sö vôùi nam ñeä töû, yù nghóa vôùi yù nghóa, vaên ngoân vôùi vaên ngoân coù söï töông ñoàng, coù söï töông hoøa, khoâng coù söï maâu thuaãn, töùc laø toái thöôïng vaên cuù. 

VIII. Vaccha (hay Troùi buoäc) (S.iv,395) 

1). .. 

2) Roài du só Vacchagotta ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, du só Vacchagotta baïch Theá Toân: 

-- Thöa Toân giaû Gotama, theá giôùi coù phaûi laø thöôøng coøn? 

-- Naøy Vaccha, Ta khoâng coù traû lôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn..". 

4-11)... (nhö treân)... 

12) -- Thöa Toân giaû Gotama, coù phaûi Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Ta khoâng coù traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

13) -- Thöa Toân giaû Gotama, do nhaân gì, do duyeân gì, caùc du só ngoaïi ñaïo khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, thôøi traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? Do nhaân gì, do duyeân gì, thöa Toân giaû Gotama, khi Toân giaû Gotama ñöôïc hoûi nhö vaäy, laïi khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? 

14) -- Naøy Vaccha, caùc du só ngoaïi ñaïo quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay saéc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong saéc. Hoï quaùn thoï nhö laø töï ngaõ... quaùn töôûng... quaùn caùc haønh... quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. Do vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, lieàn traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

15) Nhö Lai, naøy Vaccha, laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, quaùn saéc khoâng phaûi laø töï ngaõ, hay töï ngaõ khoâng phaûi coù saéc, hay saéc khoâng ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ khoâng ôû trong saéc. Nhö Lai quaùn thoï khoâng phaûi töï ngaõ... quaùn töôûng... quaùn caùc haønh... quaùn thöùc khoâng phaûi laø töï ngaõ, hay töï ngaõ khoâng phaûi coù thöùc, hay thöùc khoâng ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ khoâng ôû trong thöùc. Do vaäy, Nhö Lai khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, laïi khoâng traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

16) Roài du só ngoaïi ñaïo Vacchagotta töø choã ngoài ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Mahaø Moggalaøna; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Mahaø Moggalaøna nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

17) Ngoài moät beân, du só Vacchagotta noùi vôùi Toân giaû Mahaø Moggalaøna: 

-- Thöa Toân giaû Moggalaøna, coù phaûi theá giôùi laø thöôøng coøn? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn". 

18-26)... (nhö treân)... 

27) -- Thöa Toân giaû Moggalaøna, coù phaûi Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng coù traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

28) -- Thöa Toân giaû Moggalaøna, do nhaân gì, do duyeân gì, caùc du só ngoaïi ñaïo khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, lieàn traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? Do nhaân gì, do duyeân gì, thöa Toân giaû Moggalaøna, Sa-moân Gotama khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, laïi khoâng traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"? 

29) -- Naøy Vaccha, caùc du só ngoaïi ñaïo quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay saéc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong saéc. Hoï quaùn thoï... quaùn töôûng... quaùn caùc haønh... quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. Do vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, lieàn traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

30) Coøn Nhö Lai, naøy Vaccha, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, quaùn saéc khoâng phaûi laø töï ngaõ, hay töï ngaõ khoâng phaûi coù saéc, quaùn saéc khoâng ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ khoâng ôû trong saéc. Nhö Lai quaùn thoï... quaùn töôûng... quaùn caùc haønh... quaùn thöùc khoâng phaûi laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. Do vaäy, Nhö Lai khi ñöôïc hoûi nhö vaäy, khoâng coù traû lôøi nhö vaày: "Theá giôùi laø thöôøng coøn... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

31) -- Thaät vi dieäu thay, thöa Toân giaû Moggalaøna! Vì raèng, giöõa Ñaïo sö vaø nam ñeä töû, yù nghóa vôùi yù nghóa, vaên ngoân vôùi vaên ngoân coù söï töông ñoàng, coù söï töông hoøa, khoâng coù söï maâu thuaãn, töùc laø toái thöôïng vaên cuù. 

32) Thöa Toân giaû Moggalaøna, nay toâi ñi ñeán Sa-moân Gotama, sau khi ñeán toâi hoûi veà yù nghóa naøy. Sa-moân Gotama vôùi nhöõng caâu vaên, vôùi nhöõng lôøi vaên ñaõ traû lôøi veà yù nghóa naøy gioáng nhö Toân giaû Moggalaøna. Thaät vi dieäu thay, Toân giaû Moggalaøna! Thaät hy höõu thay, Toân giaû Moggalaøna! Vì raèng, giöõa Ñaïo sö vaø nam ñeä töû, yù nghóa vôùi yù nghóa, vaên ngoân vôùi vaên ngoân coù söï töông ñoàng, coù söï töông hoøa, khoâng coù söï maâu thuaãn, töùc laø toái thöôïng vaên cuù. 

IX. Luaän Nghò Ñöôøng (Kutuøhalasaølaø) (S.iv,398) 

1). .. 

2) Roài du só Vacchagotta ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, du só Vacchagotta thöa vôùi Theá Toân: 

-- Thöa Toân giaû Gotama, nhöõng ngaøy veà tröôùc, nhöõng ngaøy veà tröôùc nöõa, raát nhieàu Sa-moân, Baø-la-moân laø du só ngoaïi ñaïo ngoài tuï taäp, tuï hoäi taïi Luaän nghò ñöôøng, vaø caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Vò Puørana Kassapa naøy laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng". Khi noùi veà moät ñeä töû töø traàn, meänh chung, hoï noùi sanh xöù cuûa vò aáy nhö sau: "Vò naøy sanh taïi choã naøy. Vò naøy sanh taïi choã naøy". Neáu ñeä töû laø vò thöôïng nhaân, toái thöôïng nhaân, ñaõ ñaït ñòa vò toái thaéng, khi vò naøy töø traàn, meänh chung, hoï noùi sanh xöù cuûa vò aáy nhö sau: "Vò naøy sanh taïi choã naøy. Vò naøy sanh taïi choã naøy". 

4-9) Makkhali Gosaøla... Nigantha Naøtaputta... Sanjaya Belatthiputta... Pakuddha Kaccaøyana... vò Ajita Kesakambala naøy laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng. Khi noùi veà moät ñeä töû töø traàn, meänh chung, hoï noùi sanh xöù cuûa vò aáy nhö sau: "Vò naøy sanh taïi choã naøy. Vò naøy sanh taïi choã naøy". Neáu ñeä töû laø vò thöôïng nhaân, toái thöôïng nhaân, ñaõ ñaït ñòa vò toái thaéng, khi vò naøy töø traàn, meänh chung, hoï noùi sanh xöù cuûa vò aáy nhö sau: "Vò naøy sanh taïi choã naøy. Vò naøy sanh taïi choã naøy". 

10) Coøn Sa-moân Gotama naøy laø vò hoäi chuû, vò giaùo tröôûng, vò sö tröôûng giaùo hoäi, coù tieáng toát, coù danh voïng, khai toå giaùo phaùi, ñöôïc quaàn chuùng toân suøng. Khi noùi veà moät ñeä töû ñaõ töø traàn, ñaõ meänh chung, Sa-moân Gotama noùi sanh xöù cuûa vò aáy nhö sau: "Vò naøy sanh taïi choã naøy. Vò naøy sanh taïi choã naøy". Neáu ñeä töû laø baäc thöôïng nhaân, toái thaéng nhaân ñaõ ñaït ñòa vò toái thöôïng, khi vò naøy töø traàn, meänh chung, Sa-moân Gotama khoâng coù traû lôøi: "Vò naøy sanh taïi choã naøy. Vò naøy sanh taïi choã naøy". Nhöng Ngaøi noùi veà vò aáy nhö sau: "Vò aáy ñaõ chaët ñöùt aùi, ñaõ phaù huûy caùc kieát phöôïc, nhôø chôn chaùnh thaáy roõ kieâu maïn, ñaõ ñoaïn taän khoå ñau". 

11) Thöa Toân giaû Gotama, con coù khôûi leân phaân vaân vaø nghi ngôø nhö sau: "Nhö theá naøo, caàn phaûi thaáu hieåu phaùp cuûa Sa-moân Gotama?" 

12) -- Naøy Vaccha, thoâi vöøa roài söï phaân vaân cuûa OÂng. Thoâi vöøa roài söï nghi ngôø cuûa OÂng. Chính do treân ñieåm OÂng phaân vaân maø nghi ngôø ñöôïc khôûi leân. Ta tuyeân boá söï sanh khôûi, naøy Vaccha, ñoái vôùi nhöõng ai coù chaáp thuû, khoâng phaûi ñoái vôùi ai khoâng coù chaáp thuû. 

13) Ví nhö, naøy Vaccha, moät ngoïn löûa chaùy ñoû khi naøo coù nhieân lieäu (saupaødaøna), khoâng phaûi khoâng coù nhieân lieäu. Cuõng vaäy, naøy Vaccha, Ta tuyeân boá veà sanh khôûi ñoái vôùi ngöôøi coù chaáp thuû (sanh y), khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng coù chaáp thuû. 

14) -- Thöa Toân giaû Gotama, trong khi coù gioù thoåi ngoïn löûa ñi thaät xa, thôøi Toân giaû Gotama tuyeân boá caùi gì laøm nhieân lieäu cho ngoïn löûa naøy? 

-- Naøy Vaccha, trong khi coù gioù thoåi ngoïn löûa ñi thaät xa, thôøi Ta noùi chính gioù laø nhieân lieäu. Trong khi aáy, naøy Vaccha, chính gioù laø nhieân lieäu (upaødaøna). 

15) -- Thöa Toân giaû Gotama, trong khi moät loaøi höõu tình quaêng boû thaân naøy ñeå sanh vaøo moät thaân khaùc, thôøi Toân giaû Gotama tuyeân boá caùi gì laøm nhieân lieäu cho thaân naøy? 

-- Naøy Vaccha, trong khi moät loaøi höõu tình quaêng boû thaân naøy vaø sanh vaøo moät thaân khaùc, naøy Vaccha, Ta tuyeân boá raèng trong khi aáy chính aùi (tanhaø) laø nhieân lieäu (upaødaønam). 

X. Ananda (hay Söï coù maët cuûa ngaõ) (S.iv,400) 

1). .. 

2) Roài du só Vacchagotta ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, du só Vacchagotta thöa vôùi Theá Toân: 

-- Thöa Toân giaû Gotama, coù töï ngaõ khoâng? 

Khi ñöôïc hoûi vaäy, Theá Toân im laëng. 

-- Thöa Toân giaû Gotama, coù töï ngaõ khoâng? 

Laàn thöù hai, Toân giaû Gotama giöõ im laëng. 

Roài du só Vacchagotta töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

4) Roài Toân giaû Ananda, sau khi du só Vacchagotta ra ñi khoâng bao laâu, lieàn baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, vì sao Theá Toân khoâng traû lôøi caâu hoûi cuûa du só Vacchagotta? 

5) -- Naøy Ananda, neáu ñöôïc hoûi: "Coù töï ngaõ khoâng?", vaø Ta traû lôøi cho du só Vacchagotta laø: "Coù töï ngaõ", nhö vaäy, naøy Ananda, thuoäc veà phaùi caùc Sa-moân, Baø-la-moân chaáp thöôøng kieán. 

6) Vaø naøy aønanda, neáu ñöôïc hoûi: "Coù phaûi khoâng coù töï ngaõ?"Vaø Ta traû lôøi cho du só Vacchagotta laø: "Khoâng coù töï ngaõ", nhö vaäy, naøy Ananda, laø thuoäc veà phaùi caùc Sa-moân, Baø-la-moân chaáp ñoaïn kieán. 

7) Laïi nöõa, naøy Ananda, neáu ñöôïc hoûi: "Coù töï ngaõ khoâng?" vaø Ta traû lôøi cho du só Vacchagotta laø: "Coù töï ngaõ", nhö vaäy, caâu traû lôøi cuûa Ta coù phuø hôïp vôùi trí khôûi leân raèng: "Taát caû caùc phaùp laø voâ ngaõ"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

8) -- Laïi nöõa, naøy Ananda, neáu ñöôïc hoûi: "Coù phaûi khoâng coù töï ngaõ?" vaø Ta traû lôøi cho du só Vacchagotta laø: "Khoâng coù töï ngaõ", nhö vaäy, naøy Ananda, laïi laøm cho du só Vacchagotta caøng ngô ngaùc boái roái hôn nöõa: "Tröôùc ñaây ta coù töï ngaõ, nay khoâng coù töï ngaõ nöõa". 

XI.Sabhiya (S.iv,401) 

1) Moät thôøi, Toân giaû Sabhiya Kaccaøna truù ôû Naøtika, taïi ngoâi nhaø baèng gaïch. 

2) Roài du só Vacchagotta ñi ñeán Toân giaû Sabhiya Kaccaøna; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Sabhiya Kaccaøna nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, du só Vacchagotta noùi vôùi Toân giaû Sabhiya Kaccaøna nhö sau: 

-- Thöa Toân giaû Kaccaøna, coù phaûi Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát". 

4) -- Theá laø, thöa Toân giaû Kaccaøna, Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

5) Theá laø, thöa Toân giaû Kaccaøna, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

6) -- Theá laø, thöa Toân giaû Kaccaøna, Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát? 

-- Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

7) -- Thöa Toân giaû Kaccaøna, vì sao khi ñöôïc hoûi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát?", Toân giaû laïi noùi: "Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng coù traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát""? 

8) Thöa Toân giaû Kaccaøna, vì sao khi ñöôïc hoûi: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?", Toân giaû laïi noùi: "Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát""? 

9) Thöa Toân giaû Kaccaøna, vì sao khi ñöôïc hoûi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát?", Toân giaû laïi noùi: "Naøy Vaccha, Theá Toân khoâng traû lôøi: "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát""? 

10) Thöa Toân giaû Kaccaøna, vì sao khi ñöôïc hoûi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát?" Toân giaû laïi noùi: "Naøy Vaccha, Theá Toân cuõng khoâng traû lôøi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"". 

11) Thöa Toân giaû Kaccaøna, do nhaân gì, do duyeân gì, Sa-moân Gotama laïi khoâng traû lôøi veà vaán ñeà aáy? 

12) -- Naøy Vaccha, do nhaân gì, do duyeân gì, maø trình baøy ngöôøi aáy laø coù saéc, hay khoâng coù saéc, coù töôûng hay khoâng coù töôûng, khoâng coù töôûng hay khoâng khoâng coù töôûng, thì khi nhaân aáy, duyeân aáy ñöôïc ñoaïn dieät khoâng coù dö taøn, moät caùch toaøn dieän, moät caùch hoaøn toaøn, khi aáy laáy caùi gì ñeå trình baøy ngöôøi aáy laø coù saéc, hay khoâng coù saéc, coù töôûng hay khoâng coù töôûng, khoâng coù töôûng hay khoâng khoâng coù töôûng? 

13) -- Naøy Toân giaû Kaccaøna, Toân giaû xuaát gia ñaõ bao laâu? 

-- Thöa Hieàn giaû, khoâng laâu, chæ coù ba naêm. 

14) -- Haõy xem, vôùi thôøi gian ngaén nhö vaäy, laïi ñöôïc thaáy nhieàu nhö vaäy. Coøn noùi gì ñeán caùc vaán ñeà vi dieäu!