Giôùi Thieäu Maãu Ngöôøi Lyù Töôûng

Ngaøi An Theá Cao khi chöa xuaát gia moät haønh giaû Phaät töû, tinh thoâng phaät phaùp, ñöùc haïnh thanh cao. Ngaøi ñaõ coù moät cuoäc soáng giaûi thoaùt giöõa cuoäc ñôøi ñaày bieán ñoäng. Ñoäng cô töø boû ngai vaøng, truyeàn ngoâi cho chuù maø ñi tu chaéc chaén laø do chí nguyeän xuaát gia chín muoài.

Vôùi tö caùch laø moät ngöôøi Phaät töû cö só hieåu ñaïo vaø haønh ñaïo giöõa cuoäc ñôøi ñaày oâ nhieãm cuûa laïc thuù, Ngaøi hieåu raát roõ söï khoù khaên cuûa moät cö só höôùng veà con ñöôøng giaûi thoaùt. Ñoàng thôøi Ngaøi cuõng hieåu roõ vai troø vaø taùc duïng cuûa ngöôøi cö só ñoái vôùi cuoäc ñôøi: Chuyeån taûi ñaïo lyù vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi, khai môû tueä giaùc xaây döïng haïnh phuùc cho nhaân theá moät caùch phoå caäp, ñieàu maø vai troø tu só thoaùt tuïc raát khoù thöïc hieän.

- Ngaøi An theá Cao ñeán Trung Hoa vaøo thôøi nhaø Haùn. Baáy giôø, ngöôøi Haùn chöa ñöôïc pheùp xuaát gia laøm taêng. Trong quaù trình phieân dòch kinh ñieån, Ngaøi coù coäng söï laø cö só ngöôøi Haùn coù trình ñoä theá hoïc vaø Phaät hoïc cao nhö cö só Traàn Tueä, Nghieâm Phuø Ñieàu, Haøm Laâm, Bì Nghieäp... coäng taùc dòch thuaät coøn coù Ngaøi An Huyeàn laø ngöôøi ñoàng höông vôùi Ngaøi nhöng cuõng laø cö só. Sau naøy cö só Traàn Tueä, Bì Nghieäp sang giao chaâu mang theo moät soá kinh saùch maø Ngaøi An Theá Cao ñaõ dòch, hoï ñaõ tieáp tuïc söù maïng cuûa thaày mình truyeàn baù Phaät giaùo baèng con ñöôøng dòch thuaät kinh ñieån. Traàn Tueä ñaõ chuù giaûi Kinh An Ban Thuû Y Ù vaø Thieàn Sö Taêng Hoäi vieát lôøi töïa.

Nhöõng taùc phaåm maø Ngaøi An Theá Cao dòch phaàn lôùn thuoäc veà heä Nguyeân thuûy, laø nhöõng taùc phaåm caàn thieát vaø höôùng ñeán ngöôøi taêng só. Nhö vaäy, chaéc chaén Ngaøi ñaõ ñoïc qua kinh Baùt Nieäm cuûa Trung A Haøm. Treân cô sôû Taùm Ñieàu Suy Nieäm cuûa Baäc Ñaïi Nhaân, Ngaøi thieát laäp heä thoáng tu taäp qua Kinh Baùt Ñaïi Nhaân Giaùc mang saéc thaùi vöøa Nguyeân thuûy vöøa Ñaïi thöøa vaø muïc tieâu höôùng ñeán laø ngöôøi cö só.

Nhö ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn nhaän thöùc toång quaùt ñöôøng loái tu taäp cuûa kinh Baùt Nieäm laø ñöôøng loái tu taäp ñoaïn tröø laäu hoaëc vaø chöùng quaû A La Haùn. Loä trình tu taäp cuûa kinh Baùt Nieäm tieâu bieåu cho ñöôøng loái tu taäp truyeàn thoáng cuûa Sangha. Loä trình naøy goàm ba böôùc Giôùi - Ñònh - Tueä maø ñònh laø xöông soáng cuûa phaùp moân. Ñaây laø ñöôøng loái tu taäp khoâng thuaän tieän cho ngöôøi cö só taïi gia. Ñeå thieát laäp moät loä trình tu coù tính phoå bieán hôn, tích cöïc hôn, ñeå nhaèm ñaùp öùng nhu caàu tu taäp vaø hoaèng phaùp trong moät boái caûnh xaõ hoäi môùi nhö xaõ hoäi Trung Hoa vaøo thôøi Haùn, Phaät giaùo chöa ñöôïc chaáp nhaän moät caùch ñaày ñuû, caùc vò taêng só chöa ñöôïc xuaát gia, thaønh phaàn cö só laø chuû yeáu. Vì vaäy maø Kinh Baùt Ñaïi Nhaân Giaùc ra ñôøi. Ñaây nhö laø söï kieän taát yeáu, nghóa laø phaûi coù moät moâ thöùc môùi phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh môùi cho ngöôøi cö só taïi gia thöïc haønh, ñaëc bieät daønh cho nhöõng ngöôøi cö só coù ñaïo taâm lôùn - taâm thì muoán xuaát gia, thaân thì ôû theá tuïc. Con ñöôøng tu taäp naøy khoâng laáy Ñònh laøm cô sôû maø laáy chaùnh nieäm laøm cô sôû, töø ñoù yù chí vaø nguyeän löïc ñöôïc thieát laäp.

Söï ra ñôøi cuûa kinh Baùt Ñaïi Nhaân Giaùc moät maët laáy neàn taûng tu taäp cuûa Kinh Baùt Nieäm, maët khaùc döïa vaøo giaùo nghóa Ñaïói thöøa maø luùc baáy giôø coâng cuoäc vaän ñoäng Ñaïi thöøa ñang leân cao. Chaéc chaén Ngaøi An Theá Cao ñaõ thöøa höôûng saéc thaùi cuûa truyeàn thoáng Ñaïi thöøa moät caùch troïn veïn neân nhöõng ñieàu giaùc ngoä cuoái ñaõ chuyeån höôùng sang saéc thaùi Ñaïi thöøa moät caùch trieät ñeå. Kinh Baùt Ñaïi Nhaân Giaùc roõ raøng laø moät höôùng ñi môùi cho moät ñieàu kieän vaø xaõ hoäi môùi. Ñöôøng loái aáy meänh danh laø Boà Taùt ñaïo vaø muïc tieâu höôùng ñeán laø ngöôøi cö só taïi gia. Ngaøi An Theá Cao ñaõ gôûi gaám loøng mình qua maãu ngöôøi thöïc haønh Boà Taùt haïnh, giôùi thieäu moät maãu ngöôøi lyù töôûng ñeå kieán taïo moät xaõ hoäi lyù töôûng, xaõ hoäi Phaät hoùa ... Con ñöôøng tu taäp naøy, chuùng toâi cho raèng coù theå chia laøm saùu böôùc:

- Böôùc moät: Xaây döïng moät con ngöôøi coù ñaày ñuû nhaän thöùc saùng suoát veà baûn chaát cuûa cuoäc soáng, coù moät taàm nhìn chính xaùc vaø roäng raõi veà cuoäc ñôøi, veà vuõ truï thieân nhieân, veà ñôøi soáng xaõ hoäi, veà ñôøi soáng caù nhaân goàm caû hai maët thaân theå vaät lyù vaø hoaït ñoäng taâm lyù ( Ñieàu giaùc ngoä thöù nhaát ) coù ñöôïc moät taàm nhìn nhö vaäy goïi laø coù chaùnh kieán.

- Giaùo duïc trang bò tri thöùc hoaøn chænh vaø caên baûn laø böôùc ñi ñuùng höôùng, caàn thieát nhö Ñöùc Phaät daïy trong kinh Boán Möôi Phaùp: "Chaùnh kieán ñi haøng ñaàu trong loä trình tu taäp". Moät ngöôøi Phaät töû chaân chính laø ngöôøi coù caùi nhìn saùng suoát vaø hieåu saâu veà baûn chaát cuûa hieän töôïng giôùi.

- Böôùc thöù hai: Xaây döïng ñaïo ñöùc baûn thaân qua loái soáng thieåu duïc vaø tri tuùc. Ñi vaøo thöïc tieãn cuûa ñôøi soáng vaø döôùi söï soi chieáu cuûa nhaän thöùc chaùnh kieán, ngöôøi Phaät töû kheùp mình vaøo kyû luaät ñaïo ñöùc qua tu taäp haïnh thieåu duïc vaø tri tuùc. Caàn chuù yù laø trong kinh Baùt Nieäm noùi döùt khoaùt laø voâ duïc chöù khoâng noùi laø thieåu duïc. Voâ duïc cuûa kinh Baùt Nieäm laø ñöôøng loái Thaùnh ñaïo voâ nhieãm, voâ tröôùc cuûa ngöôøi xuaát gia. Thieåu duïc töùc laø ít ham muoán, nghóa laø coøn caùc duïc nhöng haïn cheá chuùng tôùi möùc toái thieåu. Nhôø ñôøi soáng kieàm cheá nhu caàu tieâu thuï vaø höôûng thuï, ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi cö só trôû neân taêng tröôûng vaø vöõng chaõi. Neáu cöù ñeå cho loøng ham muoán phaùt trieån khoâng coù giôùi haïn chaéc chaén seõ phaùt sinh cöôùp ñoaït, löøa ñaûo, gian traù vaø haõm haïi...

- Böôùc thöù ba: Qua quaù trình tu taäp ít ham muoán vaø bieát ñuû, ngöôøi Phaät töû seõ taïo ñöôïc cho taâm thöùc mình moät xu höôùng môùi: Xu höôùng vöôït thoaùt baûn naêng, taâm thöùc trôû neân höôùng thöôïng thanh cao. Töø con ngöôøi mang naëng daáu aán theá tuïc baét ñaàu hình thaønh con ñöôøng giaûi thoaùt, ñoù laø moät cuoäc caùch maïng taâm lyù, ñoøi hoûi coù söï noã löïc lôùuøn ñeå taïo moät chuyeån hoùa ñoät phaù trong taâm cuõng nhö ngoaïi giôùi (ñieàu giaùc ngoä thöù tö).

Khi maø ñôøi soáng duïc laïc, ham muoán vaät chaát giaûm, xu höôùng trí tueä taêng, ngöôøi Ph`aät töû coù moät höôùng ñi roõ: Nhöõng gì ñöa ñeán taêng tröôûng trí tueä ñeàu ñöôïc quan taâm, coi trí tueä laø söï nghieäp cuûa mình, do ñoù nhaän thöùc caøng saâu saéc vaø toaøn dieän (ñieàu giaùc ngoä thöù naêm).

- Böôùc thöù tö: Tri thöùc vaø trí tueä ñaõ vöôn tôùi taàm cao, ñieàu ñoù coù theå taïo ra moät höôùng ñi phi thöïc tieãn, trôû neân coâ ñoäc, duy lyù. Vì vaäy ñeå coù söï quaân bình, ngöôøi Phaät töû höôùng taâm vaø tueä cuûa mình vaøo ñôøi soáng thöïc tieãn ñeå hieåu vaø caûm thoâng vôùi noãi ñau cuûa quaàn chuùng, nhöõng thaùi ñoä baïo ñoäng, haèn hoïc, caêm thuø xuaát phaùt töø söï ngheøo tuùng khoán ñoán veà ñôøi soáng vaät chaát. Ngöôøi Phaät töû söû duïng naêng löïc trí tueä ñeå phaùt trieån tình thöông yeâu cöùu giuùp moïi ngöôøi, tu taäp haïnh boá thí ñeå quaân bình traùi tim vaø khoái oùc, ñoàng thôøi ñeå tích luõy coâng ñöùc trôï duyeân cho ñôøi soáng tu taäp vaø chí nguyeän ñoä sanh deã thaønh töïu (ñieàu giaùc ngoä thöù saùu).

- Böôùc thöù naêm: Ñieàu hoøa Bi-Trí song haønh taïo ñöôïc söï thaêng baèng veà taâm. Nhöng vì ñôøi soáng cö só taïi gia coù nhöõng raøng buoäc, nhöõng heä luïy veà tình aùi neân deã bò thoái taâm vaø khoù phaùt khôûi taâm töø bi ñeán choã khoâng giôùi haïn. Vì vaäy ñeán trình ñoä naøy, ngöôøi Phaät töû baét ñaàu thöïc haønh phaïm haïnh coi nheï tình aùi hay chaám döùt tình aùi vò kyû ñeå khai môû caùnh cöûa ñaïi bi taâm. Töø ñaây aûnh höôûng cuûa ngöôøi Phaät töû ñaõ coù taùc duïng roäng, tröôùc heát laø ñôøi soáng gia ñình ñöôïc thuaàn hoùa, sau ñoù laø moâi tröôøng xaõ hoäi xung quanh ñaõ coù nhöõng aûnh höôûng ñaïo ñöùc cuûa mình.

- Böôùc thöù saùu: Böôùc cuoái cuøng, trí tueäaû thaáu suoát baûn chaát noãi khoå cuûa chuùng sanh. Vì vaäy ñaïi bi taâm môû roäng, taâm hoàn cuûa ngöôøi Phaät töû theå nhaäp vaøo theá giôùi chuùng sanh, caûm thoâng vaø chia seû nieàm ñau cuûa quaàn chuùng. Ngöôøi Phaät töû khoâng sôï ñau khoå, duõng caûm daán thaân vaøo ñôøi, thaáy mình ôû trong chuùng sanh, chuùng sanh ôû trong mình, chuùng sanh vaø mình laø moät. Vì vaäy nieàm ñau cuûa con ngöôøi cuõng chính laø nieàm ñau cuûa mình, neân khoâng theå thôø ô tröôùc noãi ñau khoå cuûa nhaân loaïi. Hoï daán thaân vaøo ñôøi vôùi trí tueä voâ ngaõ sieâu vieät, vôùi traùi tim thöông yeâu khoâng giôùi haïn döôùi moïi hình thöùc, duøng moïi phöông tieän ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích ñöa con ngöôøi ñeán choã giaûi thoaùt an vui.

* Saùu böôùc ñi cuûa moät ngöôøi cö só thöïc haønh Boà Taùt haïnh nhö vaäy khoâng phaûi laø nhöõng böôùc ñi sieâu thöïc, maø ñoù laø nhöõng böôùc ñi hieän thöïc, laø nhöõng ñieàu kieän cho moät con ngöôøi toaøn dieän hay con ngöôøi lyù töôûng cho moät xaõ hoäi lyù töôûng: Moät xaõ hoäi bình ñaúng, an laïc, vaên minh vaø giaûi thoaùt.