Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
VI. Ñaïi Phaåm (I) (55) Sona
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Theá Toân truù taïi Raøjagaha (Vöông Xaù) nuùi Gijjhakuøta (Linh Thöùu). Luùc baáy giôø Toân giaû Sona truù ôû Raøjagaha, taïi röøng Sìta. Roài Toân giaû Sona, trong khi ñoäc cö Thieàn tònh, tö töôûng sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Nhöõng ai laø ñeä töû Theá Toân, soáng tinh caàn tinh taán, ta laø moät trong nhöõng vò aáy. Nhöng ta coøn chaáp thuû, taâm chöa giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc. Gia ñình ta coù taøi saûn, vaø ta coù theå höôûng thoï taøi saûn vaø laøm ñieàu coâng ñöùc. Vaäy ta haõy töø boû hoïc phaùp, hoaøn tuïc, thoï höôûng taøi saûn vaø laøm caùc coâng ñöùc". Roài Theá Toân vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc taâm cuûa Toân giaû Sona, nhö moät ngöôøi löïc só duoãi caùnh tay ñang co laïi hay co laïi caùnh tay ñang duoãi ra, bieán maát töø nuùi Gijjhakuøta, hieän ra tröôùc maët Toân giaû Sona, ôû röøng Sìta. Theá Toân ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. Toâng giaû Sona ñaûnh leã Theá Toân, roài ngoài xuoáng moät beân. Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Sona ñang ngoài moät beân:
- Naøy Sona, coù phaûi trong khi thaày ñoäc cö Thieàn tònh, tö töôûng sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Nhöõng ai laø ñeä töû Theá Toân, soáng tinh caàn tinh taán, ta laø moät trong nhöõng vò aáy. Nhöng ta coøn chaáp thuû, taâm chöa giaûi thoaùt caùc laäu hoaëc. Gia ñình ta coù taøi saûn, ta coù theå höôûng thoï taøi saûn aáy vaø laøm caùc coâng ñöùc. Vaäy ta haõy töø boû hoïc phaùp, hoaøn tuïc, thoï höôûng taøi saûn vaø laøm caùc coâng ñöùc"?
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
- Thaày nghó theá naøo, naøy Sona? Coù phaûi thuôû tröôùc, khi coøn laø gia chuû, Thaày gioûi ñaùnh ñaøn tyø-baø coù daây?
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
- Thaày nghó theá naøo, naøy Sona? Khi nhöõng sôïi daây ñaøn tyø-baø cuûa Thaày quaù caêng thaúng, trong khi aáy, ñaøn tyø-baø cuûa Thaày coù phaùt aâm hay söû duïng ñöôïc khoâng?
- Thöa khoâng, baïch Theá Toân.
- Thaày nghó theá naøo, naøy Sona? Khi nhöõng sôïi daây ñaøn tyø-baø cuûa Thaày quaù truøng, trong khi aáy, ñaøn tyø-baø cuûa Thaày coù phaùt aâm hay söû duïng ñöôïc khoâng?
- Thöa khoâng, baïch Theá Toân.
- Nhöng naøy Sona? Khi nhöõng sôïi daây ñaøn tyø-baø cuûa Thaày khoâng quaù caêng thaúng, khoâng quaù truøng xuoáng, nhöng vaën ñuùng möùc trung bình, trong khi aáy, ñaøn tyø-baø cuûa Thaày coù phaùt aâm hay söû duïng ñöôïc khoâng?
- Thöa ñöôïc, baïch Theá Toân.
- Cuõng vaäy, naøy Sona, khi tinh caàn tinh taán quaù caêng thaúng, thôøi ñöa ñeán dao ñoäng; khi tinh caàn tinh taán quaù thuï ñoäng, thôøi ñöa ñeán bieáng nhaùc. Do vaäy, naøy Sona, Thaày phaûi an truù tinh taán moät caùch bình ñaúng, theå nhaäp caùc caên moät caùch bình ñaúng, roài taïi ñaáy naém giöõ töôùng.
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Toân giaû Sona vaâng ñaùp Theá Toân. Roài Theá Toân sau khi giaùo giôùi Toân giaû Sona vôùi lôøi giaùo giôùi, nhö moät nhaø löïc só duoãi caùnh tay ñang co laïi, hay co laïi caùnh tay ñang duoãi ra, cuõng vaäy, Theá Toân bieán maát taïi röøng Sìta vaø hieän ra ôû nuùi Gijjhakuøta.
2. Roài Toân giaû Sona, sau moät thôøi gian an truù tinh taán moät caùch bình ñaúng, theå nhaäp caùc caên moät caùch bình ñaúng vaø taïi ñaáy naém giöõ töôùng. Roài Toân giaû Sona soáng ñoäc cö, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn, khoâng bao laâu, do muïc ñích gì caùc thieän nam töû chôn chaùnh xuaát gia töø boû gia ñình soáng khoâng gia ñình, vò aáy ngay trong hieän taïi, töï mình vôùi thaéng trí chöùng ngoä vaø chöùng ñaït voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh. Vò aáy roõ bieát: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, vieäc gì neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi nay nöõa". Toân giaû Sona trôû thaønh moät vò A-la-haùn. Sau khi chöùng ñöôïc A-la-haùn, Toân giaû Sona suy nghó nhö sau: "Ta haõy ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ta seõ noùi leân yù nghóa naøy vôùi Theá Toân". Roài Toân giaû Sona ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Sona baïch Theá Toân:
3. - Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo laø baäc A-la-haùn, ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, ñaõ laøm nhöõng vieäc caàn laøm, ñaõ ñaët gaùnh naëng xuoáng, ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích, höõu kieát söû ñaõ tröø dieät, ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt nhôø chaùnh trí; vò aáy coù saùu choã ñeå xu höôùng, xu höôùng xuaát ly, xu höôùng vieãn ly, xu höôùng voâ saân, xu höôùng aùi dieät, xu höôùng thuû dieät, xu höôùng voâ si.
4. Baïch Theá Toân, coù theå ôû ñaây, moät soá Toân giaû suy nghó nhö sau: "Coù Toân giaû naøy hoaøn toaøn chæ y cöù treân tín, coù xu höôùng xuaát ly". Vò Toân giaû aáy chôù coù quan ñieåm nhö vaäy! Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, baïch Theá Toân, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, caùc vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn thaáy trong mình coøn caùi gì caàn laøm, hay coøn caùi gì caàn phaûi laøm theâm; do ñoaïn dieät tham aùi, do vieãn ly tham aùi, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng xuaát ly; do ñoaïn dieät saân, do vieãn ly saân, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng xuaát ly; do ñoaïn dieät si, do vieãn ly si, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng xuaát ly.
5. Baïch Theá Toân, coù theå ôû ñaây moät soá Toân giaû suy nghó nhö sau: "Toân giaû naøy do tham muoán lôïi döôõng, cung kính, danh tieáng neân höôùng taâm veà xu höôùng vieãn ly". Toân giaû aáy chôù coù quan nieäm nhö vaäy! Baïch Theá Toân, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, ñaõ thaønh töïu Phaïm haïnh, ñaõ laøm nhöõng vieäc phaûi laøm, khoâng coøn thaáy trong mình coøn caùi gì caàn laøm hay coøn caùi gì caàn phaûi laøm theâm; do ñoaïn dieät tham aùi, do vieãn ly tham aùi, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng vieãn ly; do ñoaïn dieät saân, do vieãn ly saân, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng vieãn ly; do ñoaïn dieät si, do vieãn ly si, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng vieãn ly.
6-9. Baïch Theá Toân, coù theå ñaây moät soá Toân giaû suy nghó nhö sau: "Do ñi ngöôïc trôû laïi toái thaéng giôùi caám thuû, Toân giaû naøy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ saân". Toân giaû aáy chôù coù quan ñieåm nhö vaäy! Baïch Theá Toân, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, ñaõ thaønh töïu Phaïm haïnh, ñaõ laøm nhöõng vieäc phaûi laøm, khoâng coøn thaáy trong mình coøn caùi gì caàn phaûi laøm hay coøn caùi gì caàn phaûi laøm theâm; do ñoaïn dieät tham aùi, do vieãn ly tham aùi, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ saân; do ñoaïn dieät saân, do vieãn ly saân, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ saân; do ñoaïn dieät si, do vieãn ly si, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ saân... Do ñoaïn dieät tham aùi, do vieãn ly tham aùi, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng aùi dieät; do ñoaïn dieät saân, do vieãn ly saân, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng aùi dieät; do ñoaïn dieät si, do vieãn ly si, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng aùi dieät... Do ñoaïn dieät tham aùi, do vieãn ly tham aùi, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng thuû dieät; do ñoaïn dieät saân, do vieãn ly saân, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng thuû dieät; do ñoaïn dieät si, do vieãn ly si, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng thuû dieät. Do ñoaïn dieät tham aùi, do vieãn ly tham aùi, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ si; do ñoaïn dieät saân, do vieãn ly saân, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ si; do ñoaïn dieät si, do vieãn ly si, vò aáy höôùng taâm ñeán xu höôùng voâ si.
10. Nhö vaäy, vôùi Tyû-kheo coù taâm chôn chaùnh giaûi thoaùt, baïch Theá Toân, neáu nhieàu saéc do maét nhaän thöùc ñi vaøo trong giôùi vöùc cuûa maét, chuùng khoâng chinh phuïc taâm vò aáy, vaø taâm vò aáy khoâng loän xoän, an truù, ñaït ñöôïc khoâng dao ñoäng, quaùn thaáy taùnh dieät cuûa chuùng. Neáu nhieàu tieáng do tai nhaän thöùc... neáu nhieàu höông do muõi nhaän thöùc... neáu nhieàu vò do löôõi nhaän thöùc... neáu nhieàu xuùc do thaân nhaän thöùc... neáu nhieàu phaùp do yù nhaän thöùc ñi vaøo trong giôùi vöïc cuûa yù, chuùng khoâng chinh phuïc taâm cuûa vò aáy, vaø taâm vò aáy khoâng loän xoän, an truù, ñaït ñöôïc khoâng dao ñoäng, quaùn thaáy taùnh dieät cuûa chuùng.
11. Ví nhö, baïch Theá Toân, moät hoøn nuùi ñaù, khoâng coù raïn nöùt, khoâng coù troáng boïng, moät taûng ñaù lôùn, neáu töø phöông Ñoâng möa to gioù lôùn ñeán, khoâng coù laøm rung ñoäng, rung chuyeån, chuyeån ñoäng maïnh nuùi ñaù aáy. Neáu töø phöông Taây möa to gioù lôùn ñeán... neáu töø phöông Baéc möa to gioù lôùn ñeán.... neáu töø phöông Nam möa to gioù lôùn ñeán khoâng coù laøm rung ñoäng, rung chuyeån, chuyeån ñoäng maïnh nuùi ñaù aáy.
Cuõng vaäy, baïch Theá Toân, vôùi Tyû-kheo coù taâm chôn chaùnh giaûi thoaùt, neáu nhieàu saéc do maét nhaän thöùc ñi vaøo trong giôùi vöùc cuûa maét, chuùng khoâng chinh phuïc taâm vò aáy, vaø taâm vò aáy khoâng loän xoän, an truù, ñaït ñöôïc khoâng dao ñoäng, quaùn thaáy taùnh dieät cuûa chuùng. Neáu nhieàu tieáng do tai nhaän thöùc... neáu nhieàu höông do muõi nhaän thöùc... neáu nhieàu vò do löôõi nhaän thöùc... neáu nhieàu xuùc do thaân nhaän thöùc, neáu nhieàu phaùp do yù nhaän thöùc ñi vaøo trong giôùi vöïc cuûa yù, chuùng khoâng chinh phuïc taâm vò aáy, vaø taâm vò aáy khoâng loän xoän, an truù, ñaït ñöôïc khoâng dao ñoäng, quaùn thaáy taùnh dieät cuûa chuùng.
Vôùi ai höôùng xuaát ly,(II) (56) Phagguna
Taâm xu höôùng vieãn ly,
Vôùi ai höôùng voâ saân,
Taâm xu höôùng thuû dieät,
Vôùi ai höôùng aùi dieät,
Taâm xu höôùng voâ si,
Coù thaáy xöù sanh khôûi,
Taâm ñöôïc chaùnh giaûi thoaùt.
Vôùi vò chaùnh giaûi thoaùt,
Vò Tyû-kheo taâm tònh,
Khoâng caàn laøm theâm gì,
Khoâng coù gì phaûi laøm.
Nhö hoøn nuùi ñaù taûng,
Gioù khoâng theå dao ñoäng,
Cuõng vaäy, toaøn theå saéc,
Vò, tieáng, vaø höông, xuùc,
Cho ñeán taát caû phaùp,
Khaû aùi, khoâng khaû aùi,
Khoâng coù theå dao ñoäng,
Moät vò ñöôïc nhö vaäy,
Taâm kieân truù, giaûi thoaùt,
Thaáy taùnh dieät cuûa chuùng.1. Luùc baáy giôø, Toân giaû Phagguna bò beänh, khoå ñau, bò troïng beänh. Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, Toân giaû Phagguna bò beänh, khoå ñau, bò troïng beänh. Laønh thay, baïch Theá Toân, xin Theá Toân ñi ñeán Toân giaû Phagguna, vì loøng töø maãn.
Theá Toân im laëng nhaän lôøi. Roài Theá Toân vaøo buoåi chieàu, töø choã Thieàn tònh ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Phagguna. Toân giaû Phagguna thaáy Theá Toân töø xa ñi ñeán, thaáy vaäy, muoán rôøi khoûi giöôøng. Roài Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Phagguna:
- Thoâi ñöôïc roài, Phagguna! Thaày chôù coù rôøi khoûi giöôøng. Ñaõ coù nhöõng choã ngoài ñaõ soaïn töø tröôùc, Ta seõ ngoài taïi caùc choã aáy.
Roài Theá Toân ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. Sau khi ngoài, Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Phagguna:
- Naøy Phagguna, mong raèng Thaày coù theå kham nhaãn! Mong raèng Thaày coù theå chòu ñöïng! Mong raèng caùc khoå thoï ñöôïc giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng! Mong raèng trieäu chöùng giaûm thieåu ñöôïc thaáy roõ, khoâng taêng tröôûng!
- Baïch Theá Toân, con khoâng coù theå kham nhaãn. Con khoâng coù theå chòu ñöïng. Khoå thoï cuûa con taêng tröôûng, khoâng coù giaûm thieåu. Trieäu chöùng taêng tröôûng ñöôïc thaáy roõ, khoâng coù giaûm thieåu! Baïch Theá Toân, ví nhö moät ngöôøi löïc só cheùm ñaàu (moät ngöôøi khaùc) vôùi moät thanh kieám saéc beùn; cuõng vaäy, baïch Theá Toân, nhöõng ngoïn gioù kinh khuûng thoåi leân, ñau nhoùi trong ñaàu con. Baïch Theá Toân, con khoâng theå kham nhaãn, con khoâng coù theå chòu ñöïng. Khoå thoï cuûa con gia taêng, khoâng coù giaûm thieåu, trieäu chöùng gia taêng ñöôïc thaáy roõ, khoâng coù giaûm thieåu. Baïch Theá Toân, nhö moät ngöôøi löïc só laáy moät daây nòt baèng da cöùng quaán troøn quanh ñaàu roài sieát chaët; cuõng vaäy, baïch Theá Toân, con caûm thaáy ñau ñaàu moät caùch kinh khuûng. Baïch Theá Toân, con khoâng coù theå kham nhaãn, con khoâng coù theå chòu ñöïng, khoå thoï cuûa con gia taêng, khoâng coù giaûm thieåu. Trieäu chöùng gia taêng ñöôïc thaáy roõ, khoâng coù giaûm thieåu. Baïch Theá Toân, nhö moät ngöôøi ñoà teå thieän xaûo hay ñeä töû ngöôøi ñoà teå caét ngang buïng vôùi moät con dao caét thòt boø saét beùn; cuõng vaäy, baïch Theá Toân, moät ngoïn gioù kinh khuûng caét ngang buïng cuûa con. Baïch Theá Toân, con khoâng coù theå kham nhaãn, con khoâng coù theå chòu ñöïng. Nhöõng khoå thoï cuûa con gia taêng, khoâng coù giaûm thieåu, trieäu chöùng gia taêng ñöôïc thaáy roõ, khoâng coù giaûm thieåu. Baïch Theá Toân, ví nhö hai ngöôøi löïc só, sau khi naém caùnh tay cuûa moät ngöôøi yeáu hôn, nöôùng ngöôøi aáy, ñoát ngöôøi aáy treân moät hoá than höøng; cuõng vaäy, baïch Theá Toân, moät söùc noùng kinh khuûng khôûi leân trong thaân cuûa con. Baïch Theá Toân, con khoâng coù theå kham nhaãn, con khoâng coù theå chòu ñöïng. Nhöõng khoå thoï cuûa con gia taêng, khoâng coù giaûm thieåu, trieäu chöùng gia taêng ñöôïc thaáy roõ, khoâng coù giaûm thieåu.
Roài Theá Toân, vôùi phaùp thoaïi, noùi leân cho Toân giaû Phagguna bieát, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hæ, töø choã ngoài, ñöùng daäy vaø ra ñi.
2. Roài Toân giaû Phagguna, sau khi Theá Toân ra ñi khoâng bao laâu, lieàn meänh chung. Trong khi Toân giaû laâm chung, caùc caên ñöôïc saùng choùi. Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, Toân giaû Phagguna, sau khi Theá Toân ra ñi khoâng bao laâu, ñaõ meänh chung. Trong khi Toân giaû meänh chung, caùc caên ñöôïc saùng choùi.
- Naøy Ananda, taïi sao caùc caên cuûa Toân giaû Phagguna laïi khoâng saùng choùi chöù? Naøy Ananda, vôùi Tyû-kheo Phagguna, taâm chöa ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû. Sau khi nghe phaùp, taâm vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû. Coù saùu lôïi ích naøy, naøy Ananda, neáu nghe phaùp ñuùng thôøi, vaø thaåm saùt yù nghóa ñuùng thôøi. Theá naøo laø saùu?
3. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Tyû-kheo taâm chöa ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy trong khi maïng chung, ñöôïc thaáy Theá Toân. Theá Toân thuyeát phaùp cho vò aáy, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, ñeà cao ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû thanh tònh. Sau khi nghe thuyeát phaùp, taâm vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû. Ñaây laø lôïi ích thöù nhaát, naøy Ananda, khi ñöôïc nghe phaùp ñuùng thôøi.
4. Laïi nöõa, naøy Ananda, Tyû-kheo vôùi taâm chöa ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy trong khi meänh chung, khoâng ñöôïc thaáy Theá Toân, nhöng chæ ñöôïc thaáy ñeä töû Nhö Lai. Ñeä töû Nhö Lai thuyeát phaùp cho vò aáy, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, ñeà cao ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû thanh tònh. Sau khi nghe thuyeát phaùp, taâm vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû. Naøy Ananda, ñaây laø lôïi ích thöù hai khi ñöôïc nghe phaùp ñuùng thôøi.
5. Laïi nöõa, naøy Ananda, Tyû-kheo vôùi taâm chöa ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy trong khi meänh chung, khoâng ñöôïc thaáy Nhö Lai, cuõng khoâng ñöôïc thaáy ñeä töû cuûa Nhö Lai. Nhöng vôùi taâm tuøy taàm, tuøy töù, vôùi yù tuøy quaùn phaùp nhö ñaõ ñöôïc nghe, nhö ñaõ ñöôïc hoïc moät caùch thoâng suoát; do vò aáy, vôùi taâm tuøy taàm, tuøy töù, vôùi yù tuøy quaùn phaùp nhö ñaõ ñöôïc nghe, nhö ñaõ ñöôïc hoïc moät caùch thoâng suoát, neân taâm ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû. Naøy Ananda, ñaây laø lôïi ích thöù ba khi thaåm saùt yù nghóa ñuùng thôøi.
6. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Tyû-kheo vôùi taâm ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû, nhöng taâm chöa giaûi thoaùt ñoái vôùi voâ thöôïng ñoaïn dieät sanh y, vò aáy trong khi meänh chung ñöôïc thaáy Nhö Lai. Vaø Nhö Lai thuyeát phaùp cho vò aáy, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, ñeà cao ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn thanh tònh. Sau khi ñöôïc nghe thuyeát phaùp, taâm vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt ñoái vôùi voâ thöôïng ñoaïn dieät sanh y. Naøy Ananda, ñaây laø lôïi ích thöù tö khi ñöôïc nghe phaùp ñuùng thôøi.
7. Laïi nöõa, naøy Ananda, Tyû-kheo vôùi taâm ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû, nhöng taâm chöa giaûi thoaùt ñoái vôùi voâ thöôïng ñoaïn dieät sanh y, vò aáy trong khi maïng chung khoâng ñöôïc thaáy Nhö Lai, chæ ñöôïc thaáy ñeä töû cuûa Nhö Lai. Ñeä töû Nhö Lai thuyeát phaùp cho vò aáy, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, ñeà cao ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn thanh tònh. Sau khi ñöôïc nghe thuyeát phaùp, taâm vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt ñoái vôùi voâ thöôïng ñoaïn dieät sanh y. Naøy Ananda, ñaây laø lôïi ích thöù naêm khi ñöôïc nghe phaùp ñuùng thôøi.
8. Laïi nöõa, naøy Ananda, Tyû-kheo vôùi taâm ñöôïc giaûi thoaùt khoûi naêm haï phaàn kieát söû, nhöng taâm chöa giaûi thoaùt ñoái vôùi voâ thöôïng ñoaïn dieät sanh y, vò aáy trong khi meänh chung khoâng ñöôïc thaáy Nhö Lai, cuõng khoâng ñöôïc thaáy ñeä töû Nhö Lai. Nhöng vôùi taâm tuøy taàm, tuøy töù, vôùi yù tuøy quaùn phaùp nhö ñaõ ñöôïc hoïc thoâng suoát, do vò aáy vôùi taâm tuøy taàm, tuøy töù, vôùi yù tuøy quaùn phaùp nhö ñaõ ñöôïc nghe, nhö ñaõ ñöôïc hoïc thoâng suoát, neân taâm ñöôïc giaûi thoaùt ñoái vôùi voâ thöôïng ñoaïn dieät sanh y naøy. Naøy Ananda, ñaây laø lôïi ích thöù saùu khi ñöôïc thaåm saùt yù nghóa ñuùng thôøi.
Coù saùu lôïi ích naøy, naøy Ananda, khi ñöôïc nghe phaùp ñuùng thôøi, vaø khi ñöôïc thaåm saùt yù nghóa ñuùng thôøi.
(III) (57) Saùu Sanh Loaïi
1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Raøijagaha (Vöông Xaù), taïi nuùi Gijjhakuøta (Linh Thöùu). Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:
2. - Baïch Theá Toân, Toân giaû Puørana Kassapa trình baøy saùu sanh loaïi: sanh loaïi ñen, sanh loaïi xanh, sanh loaïi ñoû, sanh loaïi vaøng, sanh loaïi traéng, sanh loaïi heát söùc traéng. ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, ñaây laø loaïi sanh ñen do Puørana Kassapa trình baøy: "Keû gieát cöøu, keû gieát heo, keû gieát chim, keû saên thuù, keû hung baïo, ngöôøi ñaùnh caù, keû aên troäm, keû aên troäm gieát ngöôøi, keû nguïc toát vaø nhöõng ngöôøi khaùc theo ngheà taøn aùc". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, ñaây laø caùc sanh loaïi xanh do Puørana Kassapa trình baøy: "Caùc Tyû-kheo soáng nhö coû gai ñaâm beân hoâng, vaø taát caû nhöõng ai khaùc chuû tröông nghieäp nhaân luaän, nghieäp quaû luaän". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, ñaây laø caùc sanh loaïi ñoû do Puørana Kassapa trình baøy: "Caùc Ni-kieàn-töû vaø nhöõng keû maëc moät taám vaûi". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, laø caùc sanh loaïi vaøng do Puørana Kassapa trình baøy: "Caùc gia chuû vaø ñeä töû nhöõng ngöôøi ôû traàn truoàng". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, ñaây laø caùc sanh loaïi traéng do Puørana Kassapa trình baøy: "Caùc taø maïng ngoaïi ñaïo vaø ñeä töû cuûa hoï". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, ñaây laø caùc sanh loaïi heát söùc traéng do Puørana Kassapa trình baøy: "Nanda Vaccha, Kisa Sankicca vaø Makkhali Gosaøla". Baïch Theá Toân, saùu sanh loaïi naøy do Puørana Kassapa trình baøy.
3. - Naøy Ananda, coù phaûi toaøn theá giôùi ñeàu ñoàng yù chaáp nhaän söï trình baøy thaønh saùu sanh loaïi naøy cuûa Puørana Kassapa khoâng?
- Thöa khoâng, baïch Theá Toân.
- Ví nhö naøy Ananda, moät ngöôøi ngheøo khoå, khoâng coù sôû höõu, soáng tuùng thieáu, daàu mieãn cöôõng, khoâng muoán, ngöôøi ta quaêng cho ngöôøi aáy moät mieáng thòt vaø noùi: "Haõy aên mieáng thòt naøy, naøy Ngöôøi kia, vaø traû tieàn luoân". Cuõng vaäy, naøy Ananda laø lôøi tuyeân boá cuûa Puørana Kassapa veà saùu sanh loaïi naøy cho nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân aáy, khoâng ñöôïc hoï ñoàng yù, nhö bôûi moät keû ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng bieát thích öùng, baát thieän. Naøy Ananda, Ta tuyeân boá coù saùu sanh loaïi, haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi:
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Toân giaû Ananda vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
- Naøy Ananda, theá naøo laø saùu sanh loaïi?
4. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù moät soá sanh loaïi ñen, sanh ra caùc phaùp ñen. Nhöng ôû ñaây, naøy Ananda, coù moät soá sanh loaïi ñen sanh ra phaùp traéng. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù moät soá sanh loaïi ñen sanh ra Nieát-baøn, khoâng ñen khoâng traéng. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù moät soá sanh loaïi traéng sanh ra phaùp ñen. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù moät soá sanh loaïi traéng sanh ra phaùp traéng. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù moät soá sanh loaïi traéng sanh ra Nieát-baøn, khoâng ñen khoâng traéng. Vaø naøy, Ananda, theá naøo laø moät soá sanh loaïi ñen sanh ra phaùp ñen?
5. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù moät soá ngöôøi sanh ra trong gia ñình thaáp keùm, gia ñình ngöôøi ñoå phaân hay gia ñình ngöôøi thôï saên, hay gia ñình ngöôøi ñan tre, hay gia ñình ngöôøi ñoùng xe, hay gia ñình ngöôøi queùt raùc, hay trong gia ñình moät ngöôøi ngheøo khoå, khoù tìm ñöôïc ñoà aên uoáng ñeå soáng, khoù tìm cho ñöôïc ñoà aên ñoà maëc. Vaø ngöôøi aáy xaáu xí, khoù nhìn, luøn thaáp, nhieàu beänh hoaïn, ñui moät maét, taøn taät, coøm, queø, hay ñi khaáp kheånh, khoâng coù ñöôïc ñoà aên, ñoà uoáng, ñoà maëc, xe coä, voøng hoa, höông, phaán saùp, choã naèm, choã ôû vaø ñeøn. Ngöôøi aáy laøm aùc haïnh veà thaân, laøm aùc haïnh veà lôøi, laøm aùc haïnh veà yù. Ngöôøi aáy do laøm aùc haïnh veà thaân, veà lôøi, veà yù, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø haïng sanh loaïi ñen sanh ra phaùp ñen. Vaø naøy Ananda, theá naøo laø haïng sanh loaïi ñen sanh ra phaùp traéng?
6. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù haïng ngöôøi sanh ra trong gia ñình thaáp keùm... choã naèm, choã ôû vaø ñeøn. Ngöôøi aáy laøm thieän haïnh veà thaân, laøm thieän haïnh veà lôøi, laøm thieän haïnh veà yù. Ngöôøi aáy do laøm thieän haïnh veà thaân, veà lôøi, veà yù, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh vaøo coõi laønh, Thieân giôùi, theá giôùi naøy. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø haïng sanh loaïi ñen sanh ra phaùp traéng. Vaø naøy Ananda, theá naøo laø haïng sanh loaïi ñen sanh ra Nieát-baøn, khoâng ñen khoâng traéng?
7. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù haïng ngöôøi sanh ra trong gia ñình thaáp keùm... vaø ngöôøi aáy xaáu xí, khoù nhìn, luøn thaáp. Ngöôøi aáy, sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa, xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi, laøm cho muoäi löôïc caùc kieát söû veà taâm vôùi trí tueä, truù taâm treân Boán nieäm xöù, nhö thaät tu taäp Baûy giaùc chi, sanh ra Nieát-baøn khoâng ñen khoâng traéng. Nhö vaäy, naøy Ananda laø haïng sanh loaïi ñen sanh ra Nieát-baøn, khoâng ñen khoâng traéng. Vaø naøy Ananda, theá naøo laø sanh loaïi traéng sanh ra phaùp ñen?
8. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù haïng ngöôøi sanh ra trong gia ñình cao quyù, trong gia ñình Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay trong gia ñình Baø-la-moân ñaïi phuù, hay trong gia ñình gia chuû ñaïi phuù, phuù haøo, coù tieàn cuûa lôùn, taøi saûn lôùn, coù nhieàu vaøng baïc, coù nhieàu taøi saûn, vaät duïng, nhieàu tieàn cuûa, nguõ coác. Ngöôøi aáy laïi ñeïp trai, deã nhìn, deã thöông, vôùi maøu da tuyeät ñeïp, myõ mieàu. Ngöôøi aáy laïi ñöôïc aên ñoà aên, ñoà uoáng, aùo maëc, xe coä, voøng hoa, höông lieäu, phaán saùp, choã naèm, choã truù, ñeøn ñuoác. Ngöôøi aáy laøm aùc haïnh veà thaân, laøm aùc haïnh veà lôøi, laøm aùc haïnh veà yù. Ngöôøi aáy do laøm aùc haïnh veà thaân, do laøm aùc haïnh veà lôøi, do laøm aùc haïnh veà yù, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñaïo xöù, ñòa nguïc. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø haïng sanh loaïi traéng sanh ra phaùp ñen. Vaø naøy Ananda, theá naøo laø haïng sanh loaïi traéng sanh ra phaùp traéng?
9. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù haïng ngöôøi sanh ra trong gia ñình cao quyù, trong gia ñình Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù... choã truù, ñeøn ñuoác. Ngöôøi aáy laøm thieän haïnh veà thaân, laøm thieän haïnh veà lôøi, laøm thieän haïnh veà yù. Ngöôøi aáy do laøm thieän haïnh veà thaân, do laøm thieän haïnh veà lôøi, do laøm thieän haïnh veà yù, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy. Nhö vaäy, naøy Ananda, laø haïng sanh loaïi traéng sanh ra phaùp traéng. Vaø naøy Ananda, theá naøo laø haïng sanh loaïi traéng sanh ra Nieát-baøn, khoâng ñen khoâng traéng?
10. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, coù haïng ngöôøi sanh ra trong gia ñình cao quyù, trong gia ñình Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù... choã truù, ñeøn ñuoác. Vò aáy, sau khi caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi, laøm cho muoäi löôïc caùc kieát söû veà taâm vôùi trí tueä, truù taâm treân Boán nieäm xöù, nhö thaät tu taäp Baûy giaùc chi, sanh ra Nieát-baøn khoâng ñen khoâng traéng. Nhö vaäy, naøy Ananda laø haïng sanh loaïi traéng sanh ra Nieát-baøn, khoâng ñen khoâng traéng.
Naøy Ananda, ñaây laø saùu sanh loaïi.
(IV) (58) Caùc Laäu Hoaëc
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaày, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñoái vôùi caùc laäu hoaëc phaûi do phoøng hoä maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do phoøng hoä; ñoái vôùi caùc laäu hoaëc phaûi do thoï duïng maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do thoï duïng; ñoái vôùi caùc laäu hoaëc phaûi do kham nhaãn maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do kham nhaãn; ñoái vôùi caùc laäu hoaëc phaûi do traùnh neù maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do traùnh neù; ñoái vôùi caùc laäu hoaëc phaûi do tröø dieät maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do tröø dieät; ñoái vôùi caùc laäu hoaëc phaûi do tu taäp maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do tu taäp. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc phaûi do phoøng hoä maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø do phoøng hoä?
3. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo chôn chaùnh giaùc saùt, soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä nhaõn caên. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo aáy soáng khoâng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä nhaõn caên, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä nhaõn caên, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa. Vò chôn chaùnh giaùc saùt, soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä nhó caên... soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä tyû caên... soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä thieät caên... soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä thaân caên... soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä yù caên. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo aáy soáng khoâng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä yù caên, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä yù caên, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu soáng khoâng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä caùc caên, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo coù theå khôûi leân. Neáu soáng phoøng hoä vôùi söï phoøng hoä caùc caên, nhö vaäy caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coù theå khôûi leân.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc phaûi do phoøng hoä maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø phoøng hoä. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc phaûi do thoï duïng maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø thoï duïng?
4. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây, Tyû-kheo chôn chaùnh giaùc saùt thoï duïng y phuïc chæ ñeå ngaên ngöøa laïnh, ngaên ngöøa noùng, ngaên ngöøa söï xuùc chaïm cuûa ruoài, muoãi, gioù, söùc noùng maët trôøi, caùc loaøi boø saùt, chæ vôùi muïc ñích che ñaäy söï hoå theïn. Vò aáy chôn chaùnh giaùc saùt thoï duïng moùn aên khaát thöïc, khoâng phaûi ñeå vui ñuøa, khoâng phaûi ñeå ñam meâ, khoâng phaûi ñeå trang söùc, khoâng phaûi ñeå töï laøm ñeïp mình, maø chæ ñeå thaân naøy ñöôïc soáng laâu vaø ñöôïc baûo döôõng, ñeå thaân naøy khoûi bò thöông haïi, ñeå hoã trôï Phaïm haïnh, nghó raèng: "Nhö vaäy, ta dieät tröø caùc caûm thoï cuõ vaø khoâng cho khôûi leân caùc caûm thoï môùi, vaø ta seõ khoâng coù loãi laàm, soáng ñöôïc an oån. Vò aáy chôn chaùnh giaùc saùt thoï duïng saøng toïa chæ ñeå ngaên ngöøa laïnh, ngaên ngöøa noùng, ngaên ngöøa söï xuùc chaïm cuûa ruoài, muoãi, gioù, söùc noùng maët trôøi, caùc loaøi boø saùt, chæ giaûi tröø nguy hieåm cuûa thôùi tieát, chæ vôùi muïc ñích soáng ñoäc cö an tònh. Vò aáy chôn chaùnh giaùc saùt thoï duïng nhöõng döôïc phaåm trò beänh, chæ ñeå ngaên chaän caùc caûm giaùc thoáng khoå ñaõ sanh ñeå ñöôïc ly khoå hoaøn toaøn. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu vò aáy khoâng chôn chaùnh giaùc saùt khi thoï duïng nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy coù chôn chaùnh giaùc saùt khi thoï duïng nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc phaûi do thoï duïng maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø thoï duïng. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc phaûi do kham nhaãn maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø kham nhaãn?
5. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù Tyû-kheo chôn chaùnh giaùc saùt kham nhaãn laïnh noùng, ñoùi khaùt, söï xuùc chaïm cuûa ruoài, muoãi, gioù, söùc noùng maët trôøi, caùc loaøi boø saùt, kham nhaãn nhöõng caùch noùi maï lî phæ baùng, vò aáy coù taùnh kham nhaãn caùc caûm thoï veà thaân, nhöõng caûm thoï thoáng khoå, khoác lieät, ñau nhoùi, nhöùc nhoái khoâng sung söôùng, khoâng thích thuù, cheát ñieáng ngöôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu vò aáy khoâng kham nhaãn nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy kham nhaãn nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc phaûi do kham nhaãn maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø kham nhaãn. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc phaûi do traùnh neù maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø traùnh neù?
6. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây Tyû-kheo chôn chaùnh giaùc saùt, traùnh neù voi döõ, traùnh neù ngöïa döõ, traùnh neù boø döõ, traùnh neù choù döõ, raén, khuùc caây, gai goùc, hoá saâu, vöïc nuùi, ao nöôùc nhôùp, vuõng nöôùc. Nhöõng choã ngoài khoâng xöùng ñaùng neáu ngoài, nhöõng truù xöù khoâng neân lai vaõng neáu ñeán, nhöõng baïn beø aùc ñoäc, neáu giao du bò caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí nghi ngôø khinh thöôøng. Vò chôn chaùnh giaùc saùt traùnh neù choã ngoài khoâng xöùng ñaùng aáy, truù xöù khoâng neân lai vaõng aáy vaø caùc baïn beø ñoäc aùc aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu vò aáy khoâng traùnh neù nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy traùnh neù nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc phaûi do traùnh neù maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø traùnh neù. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc phaûi do tröø dieät maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø tröø dieät?
7. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây vò Tyû-kheo chôn chaùnh giaùc saùt khoâng chaáp nhaän duïc nieäm ñaõ khôûi leân, töø boû, tröø khöû, dieät taän, khoâng cho toàn taïi duïc nieäm aáy; khoâng chaáp nhaän saân nieäm ñaõ khôûi leân, töø boû, tröø khöû, dieät taän, khoâng cho toàn taïi saân nieäm aáy; khoâng chaáp nhaän haïi nieäm ñaõ khôûi leân, töø boû, tröø khöû, dieät taän, khoâng cho toàn taïi haïi nieäm aáy; khoâng chaáp nhaän caùc aùc baát thieän phaùp luoân luoân khôûi leân, töø boû, tröø khöû, dieät taän, khoâng cho toàn taïi caùc aùc baát thieän phaùp aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu vò aáy khoâng tröø khöû nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy tröø khöû nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc phaûi do tröø dieät maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø tröø dieät. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc phaûi do tu taäp maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø tu taäp?
8. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây Tyû-kheo chôn chaùnh giaùc saùt tu taäp nieäm giaùc chi, nieäm giaùc chi naøy y xuaát y, y ly tham, y dieät taän, ñöa ñeán töø boû, chôn chaùnh giaùc saùt tu taäp traïch phaùp giaùc chi... (nhö treân)... tu taäp tinh taán giaùc chi... tu taäp hyû giaùc chi... tu taäp khinh an giaùc chi... tu taäp ñònh giaùc chi... tu taäp xaû giaùc chi; xaû giaùc chi naøy y xuaát ly, y ly tham, y dieät taän, ñöa ñeán töø boû. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu vò aáy khoâng tu taäp nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy coù theå khôûi leân. Neáu vò aáy tu taäp nhö vaäy, caùc laäu hoaëc taøn haïi vaø nhieät naõo aáy khoâng coøn nöõa.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc phaûi do tu taäp maø ñöôïc ñoaïn tröø, chuùng ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø nhôø tu taäp.
Naøy caùc Tyû-kheo, thaønh töïu saùu phaùp naøy, Tyû-kheo ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø ruoäng phöôùc voâ thöôïng ôû ñôøi.
(V) (59) Ngöôøi Baùn Cuûi
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Theá Toân ôû Naødika, taïi giaûng ñöôøng baèng gaïch. Baáy giôø coù gia chuû baùn cuûi ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Theá Toân noùi vôùi ngöôøi baùn cuûi ñang ngoài xuoáng moät beân:
2. - Naøy Gia chuû, trong gia ñình OÂng coù boá thí khoâng?
- Baïch Theá Toân, trong gia ñình con coù boá thí. Nhöõng Tyû-kheo laø vò soáng ôû röøng, theo haïnh khaát thöïc, maëc aùo laáy vaûi löôïm töø ñoáng raùc, baäc A-la-haùn, hay thöïc haønh A-la-haùn ñaïo, nhöõng Tyû-kheo nhö vaäy, baïch Theá Toân, ñeàu ñöôïc boá thí.
3. - Nhöng chaéc chaén, naøy Gia chuû, ñaây thöïc laø moät söï khoù khaên cho OÂng, moät ngöôøi taïi gia thoï duïng caùc duïc, bò con chaùu troùi buoäc, ñöôïc duøng höông chieân ñaøn töø Kaøsi, ñöôïc ñeo vaø thoa vôùi voøng hoa, höông, höông lieäu, ñöôïc tieâu duøng vaøng vaø baïc ñeå coù theå noùi ai laø baäc A-la-haùn, ai laø baäc thöïc haønh A-la-haùn ñaïo. Tyû-kheo truù taïi röøng nuùi, naøy Gia chuû, neáu thaùo ñoäng, kieâu caêng dao ñoäng, laém moàm, laém mieäng, laém lôøi, thaát nieäm, khoâng tænh giaùc, khoâng ñònh tónh, taâm taùn loaïn, caùc caên thaû loûng, thôøi vò aáy veà phöông dieän naøy ñaùng bò chæ trích. Naøy Gia chuû, neáu Tyû-kheo truù ôû röøng nuùi, khoâng thaùo ñoäng, khoâng kieâu caêng, khoâng dao ñoäng, khoâng laém moàm, laém mieäng, khoâng laém lôøi, chaùnh nieäm, tænh giaùc, ñònh tónh, nhaát taâm, vôùi caùc caên ñöôïc phoøng hoä, thôøi vò aáy veà phöông dieän naøy ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Neáu Tyû-kheo soáng ôû cuoái laøng, naøy Gia chuû, thaùo ñoäng, kieâu caêng... caùc caên thaû loûng; vò aáy veà phöông dieän naøy ñaùng bò chæ trích. Neáu Tyû-kheo soáng ôû cuoái laøng, naøy Gia chuû, khoâng thaùo ñoäng, khoâng kieâu caêng... caùc caên ñöôïc phoøng hoä, thôøi vò aáy veà phöông dieän naøy ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Neáu vò Tyû-kheo theo haïnh khaát thöïc, naøy Gia chuû, nhöng coøn thaùo ñoäng, kieâu caêng... ñaùng bò chæ trích. Neáu Tyû-kheo theo haïnh khaát thöïc, naøy Gia chuû, nhöng khoâng thaùo ñoäng, khoâng kieâu caêng... ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Neáu Tyû-kheo naøo nhaän lôøi môøi, naøy Gia chuû, nhöng coøn thaùo ñoäng... ñaùng bò chæ trích. Neáu Tyû-kheo naøo nhaän lôøi môøi, naøy Gia chuû, nhöng khoâng thaùo ñoäng... ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Neáu Tyû-kheo naøo maëc aùo laáy vaûi löôïm töø ñoáng raùc, naøy Gia chuû, nhöng coøn thaùo ñoäng... ñaùng bò chæ trích. Neáu Tyû-kheo naøo maëc aùo laáy vaûi löôïm töø ñoáng raùc, naøy Gia chuû, nhöng khoâng thaùo ñoäng... ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Neáu Tyû-kheo naøo mang y töø ngöôøi Gia chuû cuùng, nhöng khoâng thaùo ñoäng... ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Tuy vaäy, naøy Gia chuû, haõy cuùng döôøng chuùng Taêng. Neáu OÂng cuùng döôøng chuùng Taêng, taâm seõ ñöôïc ñònh tín. Neáu OÂng coù taâm ñònh tín, luùc thaân hoaïi maïng chung, seõ ñöôïc sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy.
- Baïch Theá Toân, baét ñaàu töø hoâm nay, con seõ boá thí cuùng döôøng chuùng Taêng.
(VI) (60) Hatthisaøriputta
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Baøraønasi taïi Isipatana, vöôøn Loäc Uyeån. Luùc baáy giôø, nhieàu vò Tyû-kheo tröôûng laõo, sau buoåi aên, sau khi ñi khaát thöïc trôû veà, ngoài tuï hoïp taïi ngoâi nhaø hình troøn vaø thuyeát veà Thaéng phaùp luaän. Taïi ñaáy, Toân giaû Hatthisaøriputta, trong khi caùc tyû-kheo tröôûng laõo ñang thuyeát veà Thaéng phaùp luaän, laïi noùi xen vaøo chaëng giöõa. Roài Toân giaû Mahaøkotthita noùi vôùi Toân giaû Hatthisaøriputta:
- Toân giaû Citta Hatthisaøriputta, trong khi caùc tyû-kheo tröôûng laõo ñang thuyeát veà Thaéng phaùp luaän, chôù coù noùi xen vaøo chaëng giöõa! Toân giaû Citta haõy chôø cho ñeán cuoái caâu chuyeän.
Ñöôïc nghe noùi vaäy, caùc Tyû-kheo baïn beø cuûa Toân giaû Citta Hatthisaøriputta noùi vôùi Toân giaû Mahaøkotthita:
- Toân giaû Kotthita chôù coù baát maõn Toân giaû Citta Hatthisaøriputta! Toân giaû Citta Hatthisaøriputta laø baäc Hieàn trí. Toân giaû Citta Hatthisaøriputta coù theå noùi chuyeän veà Thaéng phaùp luaän vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo vaø thaät raát khoù loøng cho caùc Hieàn giaû ñeå bieát ñöôïc taâm tö cuûa ngöôøi khaùc.
2. ÔÛ ñaây, thöa caùc Hieàn giaû, coù haïng ngöôøi, khi coøn soáng gaàn vò Boån sö hay soáng gaàn moät vò ñoàng Phaïm haïnh ñoùng vai troø y chæ sö, trong khi aáy, laø ngöôøi nhu hoøa nhaát trong nhöõng ngöôøi nhu hoøa, laø ngöôøi khieâm toán nhaát trong nhöõng ngöôøi khieâm toán, laø ngöôøi an tònh nhaát trong nhöõng ngöôøi an tònh. Khi ngöôøi aáy rôøi khoûi baäc Ñaïo Sö, rôøi khoûi caùc vò ñoàng Phaïm haïnh ñoùng vai troø y chæ sö, vò aáy soáng giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo, caùc Tyû-kheo-ni, vôùi caùc nam cö só, nöõ cö só, vôùi caùc vua chuùa, caùc ñaïi thaàn cuûa vua, vôùi caùc ngoaïi ñaïo, caùc ñeä töû ngoaïi ñaïo. Do vò aáy soáng giao thieäp, phoùng tuùng, thoâ loã, ñam meâ noùi chuyeän, tham aùi taán coâng taâm vò aáy. Vò aáy, vôùi taâm bò tham aùi taán coâng, lieàn töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Ví nhö, naøy caùc Hieàn giaû, moät con boø aên luùa, bò daây coät laïi, hay bò nhoát trong chuoàng. Naøy Hieàn giaû, neáu coù ai noùi nhö sau: "Con boø aên luùa naøy seõ khoâng bao giôø ñi xuoáng ruoäng luùa nöõa", noùi nhö vaäy, thöa caùc Hieàn Giaû, laø noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
- Thöa khoâng, thöa Hieàn giaû, söï kieän naøy, thöa Hieàn giaû, coù xaûy ra: Con boø aên luùa aáy, sau khi böùt daây, hay phaù saäp chuoàng, coù theå xuoáng ruoäng luùa nöõa.
Cuõng vaäy, naøy caùc Hieàn giaû, ôû ñaây, moät soá ngöôøi khi coøn soáng gaàn vò Boån Sö, hay soáng gaàn moät vò ñoàng Phaïm haïnh ñoùng vai troø y chæ sö, trong khi aáy, laø ngöôøi nhu hoøa nhaát trong nhöõng ngöôøi nhu hoøa, laø ngöôøi khieâm toán nhaát trong nhöõng ngöôøi khieâm toán, laø ngöôøi an tònh nhaát trong nhöõng ngöôøi an tònh. Khi ngöôøi aáy rôøi khoûi baäc Ñaïo Sö, rôøi khoûi vò ñoàng Phaïm haïnh ñoùng vai troø y chæ sö, vò aáy soáng giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo, caùc Tyû-kheo-ni, vôùi caùc nam cö só, nöõ cö só, vôùi caùc vua chuùa, caùc ñaïi thaàn cuûa vua, vôùi caùc ngoaïi ñaïo, caùc ñeä töû ngoaïi ñaïo. Do vò aáy soáng giao thieäp, phoùng tuùng, thoâ loã, ñam meâ noùi chuyeän, tham aùi taán coâng taâm vò aáy. Vò aáy, vôùi taâm bò tham aùi taán coâng, lieàn töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
3. Ví nhö coù haïng ngöôøi ly duïc..., chöùng vaø truù sô Thieàn. Vôùi tö töôûng: "Ta ñaõ ñöôïc sô Thieàn", vò aáy soáng giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Ví nhö, naøy caùc Hieàn giaû, moät côn möa to lôùn xaûy ra taïi ngaõ tö ñöôøng, khieán cho buïi baëm bieán maát vaø buøn hieän ra. Naøy caùc Hieàn giaû, neáu coù ai noùi nhö sau: "Nay taïi ngaõ tö ñöôøng naøy, buïi seõ khoâng hieän ra nöõa". Ngöôøi aáy noùi nhö vaäy coù noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
- Thöa khoâng, thöa Hieàn giaû. Söï kieän naøy coù xaûy ra, thöa Hieàn giaû: "Taïi ngaõ tö ñöôøng naøy, coù ngöôøi ñi qua, hay coù traâu boø ñi qua, hay gioù vaø noùng coù theå laøm cho khoâ khí aåm öôùt vaø buïi seõ hieän ra trôû laïi.
- Cuõng nhö vaäy, thöa caùc Hieàn giaû, ôû ñaây coù haïng ngöôøi ly duïc... chöùng vaø truù Thieàn thöù nhaát. Vò aáy, vôùi yù nghóa: "Ta ñaõ chöùng sô thieàn", soáng giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Hieàn giaû, coù haïng ngöôøi laøm cho tònh chæ taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Vò aáy, vôùi yù nghóa: "Ta ñaõ chöùng ñöôïc Thieàn thöù hai", giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Ví nhö, thöa caùc Hieàn giaû, moät hoà nöôùc lôùn gaàn moät laøng hay thò traán. Taïi ñaáy, moät côn möa to xaûy ñeán, khieán cho caùc loaøi soø oác, caùc ñaù soûi bieán maát.
Thöa caùc Hieàn giaû, neáu coù ai noùi nhö sau: "Nay taïi hoà nöôùc naøy, caùc loaïi soø oác, caùc ñaù soûi seõ khoâng xuaát hieän ra nöõa". Ngöôøi aáy noùi nhö vaäy coù noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
- Thöa khoâng, thöa Hieàn giaû. Söï kieän naøy coù xaûy ra, thöa Hieàn giaû: Taïi hoà nöôùc naøy, loaøi Ngöôøi coù theå uoáng, hay loaøi traâu boø coù theå uoáng, hay gioù vaø söùc noùng coù theå laøm cho khoâ khí aåm öôùt, vaø caùc loaøi soø oác, caùc ñaù soûi coù theå xuaát hieän ra laïi.
- Cuõng vaäy, thöa caùc Hieàn giaû, ôû ñaây coù haïng ngöôøi laøm cho tònh chæ taàm vaø töù... chöùng vaø truù Thieàn thöù hai. Vò aáy vôùi yù nghó: "Ta ñaõ chöùng ñöôïc Thieàn thöù hai", giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
5. ÔÛ ñaây, thöa caùc Hieàn giaû, coù haïng ngöôøi töø boû hyû... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Vò aáy vôùi yù nghó: "Ta ñaõ chöùng ñöôïc Thieàn thöù ba", giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Ví nhö, thöa caùc Hieàn giaû, coù ngöôøi ñaõ aên ñoà aên thöôïng vò, khoâng öa thích caùc ñoà aên hoâm qua ñeå laïi. Thöa caùc Hieàn giaû, neáu ai noùi nhö sau: "Nay ngöôøi naøy khoâng coøn öa thích ñoà aên nöõa", thöa caùc Hieàn giaû, ngöôøi aáy noùi nhö vaäy coù noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
- Thöa khoâng, thöa Hieàn giaû. Söï kieän coù xaûy ra: Ngöôøi naøy, thöa Hieàn giaû, khi aên ñoà aên thöôïng vò, cho ñeán khi naøo chaát dinh döôõng coøn toàn taïi trong thaân, cho ñeán khi aáy, khoâng coù moät moùn aên naøo khaùc seõ laøm vò aáy öa thích. Cho ñeán khi chaát dinh döôõng tieâu maát, khi aáy moùn aên coù theå laøm cho vò aáy öa thích.
- Cuõng vaäy, naøy caùc Hieàn giaû, ôû ñaây coù haïng ngöôøi töø boû hyû... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba, vò aáy vôùi yù nghó: "Ta ñaõ chöùng ñöôïc Thieàn thöù ba", giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
6. Ví nhö, naøy caùc Hieàn giaû, coù haïng ngöôøi töø boû laïc, töø boû khoå... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö. Vò aáy vôùi yù nghó: "Ta ñaõ chöùng ñöôïc Thieàn thöù tö", giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Ví nhö, naøy caùc Hieàn giaû, moät hoà nöôùc trong khe nuùi, khoâng coù gioù, khoâng coù soùng. Roài thöa caùc Hieàn giaû, neáu coù ai noùi nhö sau: "Nay trong hoà nöôùc naøy seõ khoâng hieän ra soùng nöõa", ngöôøi aáy, thöa caùc Hieàn giaû, coù noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
- Thöa khoâng, thöa Hieàn giaû. Söï kieän naøy coù theå xaûy ra: Neáu töø phöông Ñoâng, möa to gioù lôùn ñeán, möa to gioù lôùn aáy laøm cho hoà nöôùc aáy khôûi soùng; neáu töø phöông Taây... neáu töø phöông Baéc... neáu töø phöông Nam, möa to gioù lôùn ñeán, möa to gioù lôùn aáy laøm cho hoà nöôùc aáy khôûi soùng.
- Cuõng vaäy, naøy caùc Hieàn giaû, ôû ñaây coù haïng ngöôøi töø boû laïc, töø boû khoå... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö. Vò aáy vôùi yù nghó: "Ta ñaõ chöùng ñöôïc Thieàn thöù tö", giao thieäp vôùi Tyû-kheo... töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
7. ÔÛ ñaây, naøy caùc Hieàn giaû, coù haïng ngöôøi khoâng taùc yù taát caû caùc töôùng, chöùng ñaït vaø an truù voâ töôùng taâm ñònh. Vò aáy, vôùi yù nghó: "Ta ñaõ chöùng ñaït ñöôïc voâ töôùng taâm ñònh", soáng giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo, caùc Tyû-kheo-ni, vôùi caùc nam cö só, nöõ cö só, vôùi caùc vua chuùa, ñaïi thaàn caùc vua chuùa, vôùi caùc ngoaïi ñaïo, caùc ñeä töû ngoaïi ñaïo. Do vò aáy soáng giao thieäp, phoùng tuùng, thoâ loã, ñam meâ noùi chuyeän, neân tham aùi taán coâng taâm vò aáy. Vò aáy, vôùi taâm bò tham aùi taán coâng, lieàn töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Ví nhö, thöa caùc Hieàn giaû, moät vò vua, hay ñaïi thaàn cuûa vua, ñang ñi giöõa ñöôøng cuøng vôùi boán loaïi binh chuûng, ñeán truù ôû moät ñeâm taïi moät khoùm röøng. ÔÛ ñaáy, do tieáng voi, tieáng ngöïa, tieáng xe, tieáng boä binh, tieáng troáng lôùn, troáng nhoû, tieáng tuø vaø, neân tieáng cuûa con deá bieán maát. Roài naøy caùc Hieàn giaû, coù ngöôøi noùi nhö sau: "Nay trong khoùm röøng naøy, tieáng keâu cuûa con deá khoâng hieän ra nöõa". Ngöôøi aáy noùi nhö vaäy, thöa caùc Hieàn giaû, coù noùi moät caùch chôn chaùnh khoâng?
- Thöa khoâng, thöa Hieàn giaû. Söï kieän naøy coù xaûy ra, thöa Hieàn giaû: Khi naøo vua hay vò ñaïi thaàn cuûa vua ra ñi khoûi khoùm röøng naøy, khi aáy tieáng con deá keâu seõ hieän höõu.
- Cuõng vaäy, thöa caùc Hieàn giaû, ôû ñaây, coù haïng ngöôøi do khoâng taùc yù taát caû caùc töôùng, chöùng ñaït vaø an truù voâ töôùng taâm ñònh. Vò aáy, vôùi yù nghó: "Ta ñaït ñöôïc voâ töôùng taâm ñònh", soáng giao thieäp vôùi caùc Tyû-kheo, caùc Tyû-kheo-ni, vôùi caùc nam cö só, nöõ cö só, vôùi caùc vua chuùa, caùc ñaïi thaàn cuûa vua, vôùi caùc ngoaïi ñaïo, caùc ñeä töû ngoaïi ñaïo. Do vò aáy soáng giao thieäp, phoùng tuùng, thoâ loã, ñam meâ noùi chuyeän, neân tham aùi taán coâng taâm vò aáy. Vò aáy, vôùi taâm bò tham aùi taán coâng, lieàn töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
8. Roài Toân giaû Citta Hatthisaøriputta sau moät thôøi gian töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc. Roài caùc Tyû-kheo, baïn cuûa Toân giaû Citta Hatthisaøriputta ñi ñeán Toân giaû Mahaøkotthita, sau khi ñeán noùi vôùi Toân giaû Mahaøkotthita:
- Coù phaûi Toân giaû Mahaøkotthita bieát ñöôïc taâm cuûa Citta Hatthisaøriputta vôùi taâm cuûa mình: "Citta Hatthisaøriputta ñaõ chöùng quaû chöùng naøy, quaû chöùng naøy, hay laø chö Thieân baùo cho bieát veà vaán ñeà naøy; tuy vaäy, vò aáy seõ töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc"?
- Thöa chö Hieàn, toâi bieát ñöôïc taâm cuûa Citta Hatthisaøriputta vôùi taâm cuûa toâi, raèng Citta ñaõ chöùng ñöôïc quaû chöùng naøy, quaû chöùng naøy, vaø chö Thieân cuõng baùo cho bieát veà vaán ñeà naøy: "Thöa Toân giaû, Citta Hatthisaøriputta ñaõ chöùng ñöôïc quaû chöùng naøy, quaû chöùng naøy, nhöng vò aáy seõ töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc".
Roài caùc baïn beø cuûa Citta Hatthisaøriputta ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, Citta Hatthisaøriputta ñaõ chöùng ñöôïc quaû chöùng naøy, quaû chöùng naøy, nhöng ñaõ töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc.
- Naøy caùc Tyû-kheo, Citta khoâng bao laâu seõ nghó ñeán xuaát ly.
9. Roài Citta Hatthisaøriputta khoâng bao laâu caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Roài Toân giaû Citta Hatthisaøriputta soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn, khoâng bao laâu chöùng ñöôïc muïc ñích maø caùc thieän nam töû chaân chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, höôùng ñeán. Ñoù laø voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh, vò aáy ngay trong hieän taïi ñaõ töï mình vôùi thaéng trí chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù. Vò aáy bieát roõ raèng: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, vieäc caàn laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa".
Vaø Toân giaû Citta Hatthisaøriputta trôû thaønh moät vò A-la-haùn.
(VII) (61) Con Ñöôøng Ñi Ñeán Bôø Beân Kia
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi Theá Toân truù ôû Baøraønasi, taïi Isipatana, vöôøn Loäc Uyeån. Luùc baáy giôø, nhieàu Tyû-kheo tröôûng laõo, sau böõa aên, treân con ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, ngoài tuï hoïp taïi ngoâi nhaø hình troøn, vaø caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân:
- Naøy chö Hieàn, Theá Toân ñaõ noùi nhö sau trong "Con ñöôøng ñeán bôø beân kia" trong caâu hoûi cuûa Metteyya:
Ai bieát hai cöïc ñoan,- Thöa Hieàn giaû, theá naøo laø moät cöïc ñoan? Theá naøo laø cöïc ñoan thöù hai? Theá naøo laø chaëng giöõa? Theá naøo laø ngöôøi deät vaûi?
Giöõa baäc Trí khoâng nhieãm,
Ta goïi baäc Ñaïi nhaân,
Ñaây, vöôït ngöôøi deät vaûi.2. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Thöa chö Hieàn, xuùc laø moät cöïc ñoan. Xuùc taäp khôûi laø cöïc ñoan thöù hai. Xuùc dieät laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi thôï deät; vì raèng aùi deät, neân khieán cho vò aáy phaûi sanh ôû höõu naøy. Cho ñeán nhö vaäy, thöa chö Hieàn, Tyû-kheo thaéng tri ñöôïc ñieàu coù theå thaéng tri, lieãu tri ñöôïc ñieàu coù theå lieãu tri. Do thaéng tri ñöôïc ñieàu coù theå thaéng tri, do lieãu tri ñöôïc ñieàu coù theå lieãu tri, ngay trong hieän taïi, vò aáy coù theå chaám döùt khoå ñau.
3. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Quaù khöù, thöa chö Hieàn, laø moät cöïc ñoan. Töông lai laø cöïc ñoan thöù hai. Hieän taïi laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi deät vaûi. Do aùi deät, neân khieán cho vò aáy phaûi sanh ôû höõu naøy. Cho ñeán nhö vaäy, thöa chö Hieàn, Tyû-kheo thaéng tri ñöôïc ñieàu coù theå tri... vò aáy coù theå chaám döùt khoå ñau.
4. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Laïc, thöa chö Hieàn, laø moät cöïc ñoan. Khoå laø cöïc ñoan thöù hai. Khoâng khoå khoâng laïc laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi deät vaûi. Do aùi deät, neân khieán cho vò aáy phaûi sanh ôû höõu naøy... coù theå chaám döùt khoå ñau.
5. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Danh, thöa chö Hieàn, laø moät cöïc ñoan. Saéc laø cöïc ñoan thöù hai. Thöùc laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi deät vaûi. Do aùi deät... coù theå chaám döùt khoå ñau.
6. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Saùu noäi xöù, thöa chö Hieàn, laø moät cöïc ñoan. Saùu ngoaïi xöù laø cöïc ñoan thöù hai. Thöùc laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi deät vaûi. Do aùi deät... coù theå chaám döùt khoå ñau.
7. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Thaân, thöa chö Hieàn, laø moät cöïc ñoan. Thaân taäp khôûi laø cöïc ñoan thöù hai. Thaân kieán dieät laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi deät vaûi. Do aùi deät... coù theå chaám döùt khoå ñau.
8. Ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo khaùc thöa vôùi caùc Tyû-kheo tröôûng laõo:
- Thöa chö Hieàn, taát caû chuùng toâi ñaõ traû lôøi tuøy theo söï hieåu bieát cuûa chuùng toâi. Thöa chö Hieàn, chuùng ta seõ ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, chuùng ta seõ hoûi Theá Toân veà yù nghóa naøy. Theá Toân traû lôøi cho chuùng ta nhö theá naøo, chuùng ta seõ thoï trì nhö vaäy.
- Thöa vaâng, thöa Hieàn giaû.
Caùc Tyû-kheo tröôûng laõo vaâng ñaùp Tyû-kheo aáy. Roài caùc tröôûng laõo ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû -kheo tröôûng laõo thuaät laïi vôùi Theá Toân taát caû caâu chuyeän ñaõ xaûy ra vaø thöa:
- Baïch Theá Toân, ai laø ngöôøi ñaõ kheùo noùi?
- Taát caû caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, ñeàu kheùo noùi theo phöông phaùp cuûa mình. Nhöng, ñaây laø vaán ñeà Ta noùi veà con ñöôøng ñi ñeán bôø beân kia trong caùc caâu hoûi cuûa Metteyya.
Ai bieát hai cöïc ñoan,Haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ noùi:
Giöõa baäc Trí khoâng nhieãm,
Ta goïi baäc Ñaïi nhaân,
Ñaây, vöôït ngöôøi deät vaûi.- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Caùc vò Tyû-kheo tröôûng laõo vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
- Xuùc, naøy caùc Tyû-kheo, laø cöïc ñoan. Xuùc taäp khôûi laø cöïc ñoan thöù hai. Xuùc dieät laø chaëng giöõa. AÙi laø ngöôøi deät vaûi; vì raèng aùi deät neân khieán cho vò aáy phaûi sanh ôû höõu naøy. Cho ñeán nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo thaéng tri ñöôïc ñieàu coù theå thaéng tri, lieãu tri ñöôïc ñieàu coù theå lieãu tri. Do thaéng tri ñöôïc ñieàu coù theå thaéng tri, lieãu tri ñöôïc ñieàu coù theå lieãu tri, ngay trong hieän taïi, vò aáy coù theå chaám döùt khoå ñau.
(VIII) (62) Lôøi Caûm Höùng
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Theá Toân ñang du haønh giöõa daân chuùng Kosala vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo, ñi ñeán moät thò traán cuûa daân chuùng Kosala teân laø Dandakappaka. Roài Theá Toân töø treân ñöôøng böôùc xuoáng, ngoài xuoáng treân choã ñaõ ñöôïc söûa soaïn döôùi moät goác caây; coøn caùc Tyû-kheo aáy ñi vaøo Dandakappaka ñeå tìm choã ôû. Baáy giôø Toân giaû Auïnanda cuøng vôùi moät soá ñoâng Tyû-kheo, ñi ñeán soâng Aciravatì ñeå röûa tay chaân, sau khi röûa tay chaân ôû soâng Aciravatì xong, ra khoûi soâng, ñöùng treân bôø ñaép moät y ñeå phôi tay chaân cho khoâ.
2. Roài moät Tyû-kheo ñi ñeán Toân giaû Ananda, sau khi ñeán, thöa vôùi Toân giaû Ananda:
- Coù phaûi Theá Toân taäp trung taát caû taâm, thöa Toân giaû Ananda, ñeå tuyeân boá veà Devadatta nhö sau: "Devadatta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, phaûi sanh vaøo ñòa nguïc cho ñeán moät kieáp, khoâng theå cöùu hoä ñöôïc" hay coù phaûi nhôø moät Thieân nhaân?
- Thaät ñuùng nhö Theá Toân ñaõ tuyeân boá.
Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:
- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, vôùi moät soá ñoâng Tyû-kheo, con ñi ñeán soâng Aciravatì ñeå röûa tay chaân, sau khi röûa tay chaân ôû soâng Aciravatì xong, ra khoûi soâng, ñöùng treân bôø ñaép moät taám y ñeå phôi tay chaân cho khoâ. Roài baïch Theá Toân, moät Tyû-kheo ñi ñeán con, sau khi ñeán thöa vôùi con: "Coù phaûi Theá Toân taäp trung taát caû taâm, thöa Toân giaû Ananda, ñeå tuyeân boá veà Devadatta nhö sau: 'Devadatta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, phaûi sanh vaøo ñòa nguïc cho ñeán moät kieáp, khoâng theå cöùu ñoä ñöôïc' hay coù phaûi nhôø moät Thieân nhaân? "
Khi ñöôïc noùi vaäy, baïch Theá Toân, con traû lôøi Tyû-kheo aáy: "Thöa Hieàn giaû, thaät ñuùng nhö Theá Toân ñaõ tuyeân boá".
- Naøy Ananda, hoaëc Tyû-kheo aáy laø vò taân nhaäp, xuaát gia chöa ñöôïc bao laâu, hay vò aáy laø Tyû-kheo tröôûng laõo ngu si, khoâng thoâng minh. Laøm sao khi ta ñaõ tuyeân boá moät chieàu, ôû ñaây laïi coù theå coù tröôøng hôïp thöù hai ñöôïc? Ta khoâng theå thaáy veà moät ngöôøi naøo khaùc, naøy Auïnanda, sau khi taäp trung taát caû taâm, Ta ñaõ tuyeân boá nhö vaäy, tröø vôùi Devadatta! Cho ñeán khi naøo, naøy Ananda, Ta thaáy moät phaùp traéng nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa ôû Devadatta, thôøi Ta ñaõ khoâng tuyeân boá veà Devadatta nhö sau: "Devadatta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, phaûi sanh vaøo ñòa nguïc cho ñeán moät kieáp, khoâng theå cöùu ñoä ñöôïc". Cho ñeán khi naøo, naøy Ananda, Ta khoâng thaáy moät phaùp traéng nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa ôû Davadatta, cho neân Ta ñaõ tuyeân boá veà Devadatta nhö sau: "Devadatta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, phaûi sanh vaøo ñòa nguïc cho ñeán moät kieáp, khoâng theå cöùu hoä ñöôïc". Ví nhö, naøy Ananda, moät hoá phaân cao hôn ñaàu ngöôøi, ñaày caû phaân, vaø moät ngöôøi rôi vaøo hoá phaân cho ñeán caû ñaàu. Roài moät ngöôøi khaùc ñi ñeán, muoán lôïi ích, muoán haïnh phuùc, muoán ngöôøi aáy an oån khoûi caùc khoå aùch, muoán keùo ngöôøi aáy ra khoûi hoá phaân aáy. Ngöôøi naøy ñi voøng quanh hoá phaân vaø khoâng thaáy cho ñeán moät ñieåm nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa ôû ngöôøi aáy maø khoâng bò dính phaân, ñeå coù theå naém laáy choã aáy vaø keùo leân. Cuõng vaäy, naøy Ananda, cho ñeán khi naøo, Ta thaáy moät phaùp traéng nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa ôû Devadatta, thôøi Ta ñaõ khoâng tuyeân boá veà Devadatta nhö sau: "Devadatta phaûi sanh vaøo ñoïa xöù, phaûi sanh vaøo ñòa nguïc cho ñeán moät kieáp, khoâng theå cöùu hoä ñöôïc". Neáu thaày muoán nghe, naøy Ananda, Nhö Lai seõ phaân tích veà caên trí cuûa con ngöôøi.
- Nay ñaõ ñeán thôøi, baïch Theá Toân! Nay ñaõ ñeán thôøi, baïch Thieân Theä, ñeå Theá Toân phaân tích caùc caên trí cuûa con ngöôøi, sau khi nghe Theá Toân, caùc Tyû-kheo seõ thoï trì.
- Vaäy naøy Ananda, haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ noùi:
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Toân giaû Ananda vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
3. - ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa moät ngöôøi khaùc: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian khaùc, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp baát thieän ñang hieän höõu, nhöng coøn coù coäi goác thieän chöa bò caét ñöùt. Vaø phaùp thieän seõ khôûi leân töø coäi goác thieän aáy". Nhö vaäy ngöôøi naøy seõ khoâng bò thoái ñoïa trong töông lai. Ví nhö, naøy Ananda, caùc hoät gioáng chöa bò beå vuïn, chöa bò hö thoái, chöa bò gioù vaø söùc noùng phaù hoaïi, coøn giöõ ñöôïc söùc soáng baùm saâu trong caùnh ñoàng, ñöôïc gieo treân maûnh ñaát kheùo söûa soaïn. Naøy Ananda, Thaày coù theå bieát nhöõng hoät gioáng naøy seõ ñöôïc lôùn leân, ñöôïc taêng tröôûng, ñöôïc lôùn maïnh khoâng?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Cuõng vaäy, naøy Ananda, ôû ñaây, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa moät ngöôøi khaùc: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian khaùc, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp baát thieän ñang hieän höõu. Nhöng coøn coù coäi goác thieän chöa bò caét ñöùt. Vaø thieän phaùp seõ khôûi leân töø coäi goác thieän aáy". Nhö vaäy ngöôøi naøy seõ khoâng bò thoái ñoïa trong töông lai. Nhö vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc taâm cuûa loaøi Ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình ñaõ bieát ñöôïc caùc caên trí cuûa ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc phaùp sanh khôûi trong töông lai.
4. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa moät ngöôøi khaùc: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian khaùc, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp baát thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp thieän ñang hieän höõu, nhöng coøn coù coäi goác baát thieän chöa bò caét ñöùt vaø caùc phaùp baát thieän seõ khôûi leân töø coäi goác baát thieän aáy". Nhö vaäy ngöôøi naøy seõ bò thoái ñoïa trong töông lai. Ví nhö, naøy Ananda, caùc hoät gioáng chöa bò beå vuïn, chöa bò hö thoái, chöa bò gioù vaø söùc noùng phaù hoaïi, coøn giöõ ñöôïc söùc soáng, ñöôïc baùm saâu trong caùnh ñoàng, ñöôïc gieo treân maûnh ñaát ñaày soûi ñaù. Naøy Ananda, Thaày coù theå roõ bieát nhöõng hoät gioáng naøy seõ khoâng coù theå ñöôïc lôùn leân, ñöôïc taêng tröôûng, ñöôïc lôùn maïnh khoâng?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Cuõng vaäy, naøy Ananda, ôû ñaây, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian khaùc, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp baát thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp thieän ñang hieän höõu, nhöng coäi goác cuûa phaùp baát thieän chöa ñöôïc caét ñöùt vaø caùc phaùp baát thieän seõ khôûi leân töø coäi goác baát thieän aáy. Nhö vaäy ngöôøi naøy seõ bò thoái ñoïa trong töông lai". Nhö vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình, ñaõ bieát ñöôïc taâm cuûa loaøi Ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình ñaõ bieát ñöôïc caùc caên trí cuûa ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc phaùp sanh khôûi trong töông lai.
5. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Ngöôøi naøy khoâng coù phaùp traéng cho ñeán nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa. Ngöôøi naøy thaønh töïu vôùi nhöõng phaùp baát thieän, chæ moät maët maøu ñen, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc". Ví nhö, naøy Ananda, caùc hoät gioáng bò beå vuïn, bò hö thoái, bò gioù vaø söùc noùng phaù hoaïi, ñöôïc baùm saâu trong caùnh ñoàng, ñöôïc gieo treân maûnh ñaát kheùo söûa soaïn. Naøy Auïnanda, Thaày coù theå roõ bieát nhöõng hoät gioáng naøy khoâng theå ñöôïc lôùn leân, ñöôïc taêng tröôûng, ñöôïc lôùn maïnh khoâng?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Cuõng vaäy, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, vaø nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Ngöôøi naøy khoâng coù phaùp traéng cho ñeán nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa. Ngöôøi naøy thaønh töïu vôùi nhöõng phaùp baát thieän, chæ moät maët maøu ñen, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ bò sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc". Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc taâm cuûa loaøi Ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình ñaõ bieát ñöôïc caùc caên trí cuûa ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình, bieát ñöôïc phaùp sanh khôûi trong töông lai.
Khi ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân:
- Baïch Theá Toân, coù theå tuyeân boá ba haïng ngöôøi khaùc ñoàng loaïi vôùi ba ngöôøi naøy hay khoâng?
- Coù theå ñöôïc, naøy Ananda.
Theá Toân noùi nhö sau:
6. - ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc nhö sau: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp baát thieän ñang hieän khôûi; vaø coäi goác thieän chöa bò caét ñöùt vaø nhöng ñi ñeán hoaøn toaøn bò nhoå leân bôûi ngöôøi aáy. Nhö vaäy, ngöôøi naøy seõ ñi ñeán thoái ñoïa trong töông lai". Ví nhö, naøy Ananda, caùc cuïc than chaùy ñoû, röïc chaùy, chaùy löûa ngoïn, ñöôïc quaêng treân ñaát soûi. Naøy Ananda, Thaày coù bieát khoâng, ñoáng than naøy khoâng coù theå lôùn leân, taêng tröôûng, lôùn maïnh?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
Ví nhö, naøy Ananda, vaøo buoåi chieàu, maët trôøi ñang laën, Thaày coù theå bieát ñöôïc chaêng, naøy Ananda, bieát raèng: "AÙnh saùng ñaõ bieán maát, boùng toái ñaõ xuaát hieän"?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
Ví nhö, naøy Ananda, khi ñeâm ñaõ qua moät phaàn, trong thôøi gian aên côm, Thaày coù bieát chaêng, naøy Ananda, bieát raèng: "AÙnh saùng ñaõ bieán maát, boùng toái ñaõ xuaát hieän"?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Cuõng vaäy, naøy Ananda, ôû ñaây vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc nhö sau: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy, bieát raèng: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp baát thieän ñaõ hieän khôûi. Vaø coäi goác thieän chöa bò caét ñöùt, ñi ñeán hoaøn toaøn bò nhoå leân bôûi ngöôøi aáy. Nhö vaäy, ngöôøi naøy seõ ñi ñeán thoái ñoïa trong töông lai". Cuõng vaäy, naøy Auïnanda, Nhö Lai bieát ñöôïc taâm cuûa loaøi Ngöôøi, vôùi taâm cuûa mình. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình ñaõ bieát ñöôïc caùc caên trí cuûa ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình, bieát ñöôïc phaùp sanh khôûi trong töông lai.
7. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc nhö sau: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, caùc phaùp baát thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp thieän hieän khôûi; coäi goác baát thieän chöa bò caét ñöùt, nhöng ñi ñeán hoaøn toaøn bò nhoå leân bôûi ngöôøi aáy. Nhö vaäy, ngöôøi naøy seõ khoâng phaûi bò thoái ñoïa trong töông lai". Ví nhö, naøy Ananda, ñoáng than chaùy ñoû, röïc chaùy, chaùy löûa ngoïn, quaêng treân moät ñoáng coû khoâ, hay treân ñoáng cuûi khoâ. Naøy Ananda, Thaày coù bieát chaêng, ñoáng than naøy seõ ñöôïc lôùn leân, taêng tröôûng, lôùn maïnh?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Ví nhö, naøy Ananda, ñeâm ñaõ gaàn maõn, maët trôøi ñang moïc; naøy Ananda, Thaày coù bieát chaêng boùng toái saép söûa bieán maát, aùnh saùng seõ hieän ra"?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Ví nhö, naøy Ananda, trong moät thôøi gian sau, vaøo giöõa tröa, vaøo giôø aên côm, Thaày coù bieát chaêng, naøy Ananda, boùng toái ñaõ bieán maát, aùnh saùng ñaõ hieän ra"?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Cuõng vaäy, naøy Ananda, ôû ñaây, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc nhö sau: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian khaùc, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy, phaùp baát thieän ñaõ bieán maát, caùc phaùp thieän ñöôïc hieän khôûi; coäi goác baát thieän chöa bò caét ñöùt, nhöng ñi ñeán hoaøn toaøn bò nhoå leân bôûi ngöôøi aáy. Nhö vaäy, ngöôøi naøy seõ khoâng phaûi bò thoái ñoïa trong töông lai". Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai bieát ñöôïc taâm cuûa loaøi Ngöôøi vôùi taâm cuûa mình. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình ñaõ bieát ñöôïc caùc caên trí cuûa ngöôøi. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình, bieát ñöôïc phaùp sanh khôûi trong töông lai.
8. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc nhö sau: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, cuõng coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy khoâng coù phaùp baát thieän cho ñeán nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa. Ngöôøi naøy thaønh töïu vôùi nhöõng phaùp thuaàn tuùy traéng, nhöõng phaùp khoâng coù loãi laàm, ngay trong hieän taïi, seõ ñöôïc nhaäp Nieát-baøn". Ví nhö, naøy Ananda, nhöõng cuïc than nguoäi laïnh, ñaõ daäp taét, bò quaêng treân ñoáng coû hay treân ñoáng cuûi khoâ. Naøy Ananda, Thaày coù bieát chaêng, ñoáng than naøy khoâng theå lôùn leân, taêng tröôûng, lôùn maïnh?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
Cuõng vaäy, ôû ñaây naøy Auïnanda, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi khaùc nhö sau: "Trong ngöôøi naøy, coù nhöõng phaùp thieän, cuõng coù nhöõng phaùp baát thieän". Sau moät thôøi gian, cuõng vaäy, vôùi taâm cuûa Ta, Ta roõ bieát taâm cuûa ngöôøi aáy: "Trong ngöôøi naøy khoâng coù phaùp baát thieän cho ñeán nhoû nhö ñaàu sôïi loâng ñuoâi ngöïa. Ngöôøi naøy thaønh töïu vôùi nhöõng phaùp thuaàn tuùy traéng, nhöõng phaùp khoâng coù loãi laàm, ngay trong hieän taïi, seõ ñöôïc nhaäp Nieát-baøn". Nhö vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai bieát ñöôïc taâm cuûa loaøi Ngöôøi vôùi taâm cuûa mình. Cuõng vaäy, naøy Ananda, Nhö Lai vôùi taâm cuûa mình ñaõ bieát ñöôïc caên trí cuûa mình, bieát ñöôïc phaùp sanh khôûi trong töông lai.
ÔÛ ñaây, naøy Ananda, ba haïng ngöôøi tröôùc, moät trong ba ngöôøi aáy khoâng phaûi bò thoái ñoïa, moät phaûi bò thoái ñoïa, moät bò rôi vaøo ñoïa xöù, ñòa nguïc. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, trong ba haïng ngöôøi sau, moät trong ba haïng ngöôøi naøy khoâng phaûi bò thoái ñoïa, moät phaûi bò thoái ñoïa, moät ñöôïc nhaäp Nieát-baøn.
(IX) (63) Moät Phaùp Moân Quyeát Traïch
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát cho caùc Thaày phaùp moân theå nhaäp, phaùp moân phaùp. Haõy nghe vaø taùc yù, Ta seõ giaûng.
- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.
Caùc vò Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
2. - Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phaùp moân theå nhaäp (quyeát traïch), phaùp moân phaùp?
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc duïc, caàn phaûi bieát duyeân khôûi caùc duïc, caàn phaûi bieát caùc duïc sai bieät, caàn phaûi bieát caùc duïc dò thuïc, caàn phaûi bieát caùc duïc ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc duïc ñoaïn dieät. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caûm thoï, caàn phaûi bieát caùc caûm thoï duyeân khôûi, caàn phaûi bieát caùc caûm thoï sai bieät, caàn phaûi bieát caùc caûm thoï dò thuïc, caàn phaûi bieát caùc caûn thoï ñoaïn dieät, caàn phaæ bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc caûm thoï ñoaïn dieät. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc töôûng, caàn phaûi bieát caùc töôûng duyeân khôûi, caàn phaûi bieát caùc töôûng sai bieät, caàn phaûi bieát caùc töôûng dò thuïc, caàn phaûi bieát caùc töôûng ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc töôûng ñoaïn dieät. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc laäu hoaëc, caàn phaûi bieát caùc laäu hoaëc duyeân khôûi, caàn phaæ bieát caùc laäu hoaëc sai bieät, caàn phaûi bieát caùc laäu hoaëc dò thuïc, caàn phaûi bieát caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát nghieäp, caàn phaûi bieát duyeân khôûi caùc nghieäp, caàn phaûi bieát caùc nghieäp sai bieät, caàn phaûi bieát caùc nghieäp dò thuïc, caàn phaûi bieát caùc nghieäp ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán nghieäp ñoaïn dieät. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát khoå, caàn phaûi bieát khoå duyeân khôûi, caàn phaûi bieát khoå sai bieät, caàn phaûi bieát khoå dò thuïc, caàn phaûi bieát khoå ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán khoå ñoaïn dieät.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc duïc, caàn phaûi bieát caùc duïc duyeân khôûi, caàn phaûi bieát caùc duïc sai bieät, caàn phaûi bieát caùc duïc dò thuïc, caàn phaûi bieát caùc duïc ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc duïc ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Vaø do duyeân gì ñöôïc noùi nhö vaäy?
Naøy caùc Tyû-kheo, coù naêm duïc tröôûng döôõng naøy: Caùc saéc do maét nhaän thöùc, khaû laïc, khaû yù, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Caùc tieáng do tai nhaän thöùc... caùc höông do muõi nhaän thöùc... caùc vò do löôõi nhaän thöùc... caùc xuùc do thaân nhaän thöùc... khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Naøy caùc Tyû-kheo, daàu chuùng khoâng phaûi duïc, chuùng ñöôïc goïi laø duïc tröôûng döôõng trong giôùi luaät cuûa baäc Thaùnh.
Caùc tö duy tham aùi,4. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc duïc duyeân khôûi? Xuùc, naøy caùc Tyû-kheo, laø caùc duïc duyeân khôûi.
Laø duïc cuûa con ngöôøi,
Caùc hoa myõ ôû ñôøi,
Chuùng khoâng phaûi laø duïc,
Caùc tö duy tham aùi
Laø duïccuûa con ngöôøi,
Caùc hoa myõ an truù
Nhö vaäy ôû treân ñôøi,
ÔÛ ñaây nhöõng baäc Trí,
Nhieáp phuïc ñöôïc loøng duïc.Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc duïc sai bieät? Naøy caùc Tyû-kheo, duïc treân caùc saéc laø khaùc, duïc treân caùc tieáng laø khaùc, duïc treân caùc höông laø khaùc, duïc treân caùc vò laø khaùc, duïc treân caùc xuùc laø khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø caùc duïc sai bieät.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc duïc dò thuïc? Naøy caùc Tyû-kheo, khi muoán moät caùi gì, sanh khôûi moät töï ngaõ khôûi leân töø vaät aáy, töø vaät aáy, ñeå döï phaàn phöôùc ñöùc, hay ñeå döï phaàn khoâng phöôùc ñöùc, Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc duïc dò thuïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc duïc ñoaïn dieät? Xuùc ñoaïn dieät, naøy caùc Tyû-kheo laø duïc ñoaïn dieät. Ñaây laø con ñöôøng Thaùnh ñaïo taùm ngaønh ñöa ñeán caùc duïc ñoaïn dieät. Töùc laø chaùnh tri kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh. Khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû roõ bieát caùc duïc nhö vaäy, roõ bieát caùc duïc sanh khôûi nhö vaäy, roõ bieát caùc duïc sai bieät nhö vaäy, roõ bieát caùc duïc dò thuïc nhö vaäy, roõ bieát caùc duïc ñoaïn dieät nhö vaäy, roõ bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc duïc ñoaïn dieät nhö vaäy, khi aáy, vò aáy ñöôïc roõ bieát Phaïm haïnh theá nhaäp naøy nhö laø caùc duïc ñoaïn dieät.
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc duïc... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán duïc ñoaïn dieät, Ñoaïn dieät ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøy, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy.
5. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc caûm thoï... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc caûm thoï ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Do duyeân gì ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy?
Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba caûm thoï naøy: laïc thoï, khoå thoï, phi khoå phi laïc thoï.
6. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc caûm thoï sanh khôûi? Xuùc, naøy caùc Tyû-kheo, laø caùc caûm thoï sanh khôûi. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc caûm thoï sai bieät? Naøy caùc Tyû-kheo, coù caùc laïc thoï lieân heä ñeán vaät chaát coù caùc laïc thoï khoâng lieân heä ñeán vaät chaát; coù caùc khoå thoï khoâng lieân heä ñeán vaät chaát, coù caùc khoå laïc thoï khoâng lieân heä ñeán vaät chaát; coù caùc caûm thoï khoâng khoå khoâng laïc lieân heä ñeán vaät chaát, coù caùc caûm thoï khoâng khoå khoâng laïc khoâng lieân heä ñeán vaät chaát. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc caûm thoï sai bieät.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc caûm thoï dò thuïc? Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo caûm thoï caùi gì, sanh khôûi moät töï ngaõ khôûi leân töø vaät aáy, töø vaät aáy, ñeå döï phaàn phöôùc ñöùc, hay ñeå döï phaàn khoâng phöôùc ñöùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc caûm thoï dò thuïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc caûm thoï ñoaïn dieät? Xuùc ñoaïn dieät, naøy caùc Tyû-kheo, laø caùc caûm thoï ñoaïn dieät. Ñaây laø con ñöôøng Thaùnh ñaïo taùm ngaønh ñöa ñeán caùc caûm thoï ñoaïn dieät. Töùc laø chaùnh tri kieán... chaùnh ñònh. Vaø khi naøo, naøy caùc Tyû kheo, vò thaùnh ñeä töû ñaõ bieát caùc caûm thoï nhö vaäy, roõ bieát caùc caûm thoï sanh khôûi nhö vaäy, roõ bieát caùc caûm thoï sai bieät nhö vaäy, roõ bieát caùc caûm thoï dò thuïc nhö vaäy, roõ bieát caùc caûm thoï ñoaïn dieät nhö vaäy, khi aáy, vò aáy ñöôïc roõ bieát Phaïm haïnh theå nhaäp naøy nhö laø caùc caûm thoï ñoaïn dieät.
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc caûm thoï... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc caûm thoï ñoaïn dieät, ñaõ noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøy, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy.
7. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc töôûng...caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc töôûng ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Do duyeân gì ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy?
Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu töôûng naøy: Saéc töôûng, thanh töôûng, höông töôûng, vò töôûng, xuùc töôûng, phaùp töôûng.
8. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø töôûng sanh khôûi? Naøy caùc Tyû-kheo, xuùc laø caùc töôûng sanh khôûi.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc töôûng sai bieät? Naøy caùc Tyû-kheo, caùc töôûng trong caùc saéc laø khaùc, caùc töôûng trong caùc höông laø khaùc, caùc töôûng trong caùc vò laø khaùc, caùc töôûng trong caùc xuùc laø khaùc, caùc töôûng trong caùc phaùp laø khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc töôûng sai bieät.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc töôûng dò thuïc? Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá raèng caùc töôûng laø keát quaû cuûa thoùi quen, khi naøo ngöôøi ta bieát söï vaät nhö theá naøo, nhö theá naøo, ngöôøi ta noùi söï vaät aáy nhö sau, nhö sau: "Nhö vaäy toâi töôûng". Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc töôûng dò thuïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc töôûng ñoaïn dieät? Xuùc ñoaïn dieät, naøy caùc Tyû-kheo, laø töôûng ñoaïn dieät. Ñaây laø Thaùnh ñaïo taùm ngaønh ñöa ñeán caùc töôûng ñoaïn dieät. Töùc laø chaùnh tri kieán... chaùnh ñònh. Khi naøo naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû roõ bieát caùc töôûng nhö vaäy, roõ bieát caùc töôûng sanh khôûi nhö vaäy, roõ bieát caùc töôûng sai bieät nhö vaäy, roõ bieát caùc töôûng dò thuïc nhö vaäy, roõ bieát caùc töôûng ñoaïn dieät nhö vaäy, roõ bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc töôûng ñoaïn dieät nhö vaäy, khi aáy, vò aáy ñöôïc roõ bieát Phaïm haïnh theå nhaäp naøy nhö laø caùc töôûng ñoaïn dieät.
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc töôûng... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc töôûng ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøy ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy.
9. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc laäu hoaëc... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøo ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy? Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba laäu hoaëc naøy: duïc laäu, höõu laäu, voâ minh laäu.
10. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc sanh khôûi? Voâ minh, naøy caùc Tyû-kheo, laø caùc laäu hoaëc sanh khôûi.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc sai bieät? Naøy caùc Tyû-kheo, coù caùc laäu hoaëc ñöa ñeán ñòa nguïc, coù caùc laäu hoaëc ñöa ñeán baøng sanh, coù caùc laäu hoaëc ñöa ñeán ngaï quyû, coù caùc laäu hoaëc ñöa ñeán theá giôùi loaøi ngöôøi, coù caùc laäu hoaëc ñöa ñeàn theá giôùi chö Thieân. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc sai bieät.
Vaø naøy caùc Tyû Kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc dò thuïc ? Naøy caùc Tyû kheo, khi naøo vì voâ minh caùi gì sanh khôûi, moät töï ngaõ khôûi leân töø vaät aáy, töø vaät aáy, ñeå döï phaán phöôùc ñöùc, hay ñeå döï phaán khoâng phöôùc ñöùc. Naøy caùc Tyû kheo, ñaây goïi laø caùc laäu hoaëc dò thuïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät? Voâ minh ñoaïn dieät, naøy caùc Tyû-kheo, laø caùc laäu ñoaïn dieät. Ñaây laø con ñöôøng Thaùnh ñaïo taùm ngaønh ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät. Töùc laø chaùnh tri kieán... chaùnh ñònh. Khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû roõ bieát caùc laäu hoaëc laø nhö vaäy, roõ bieát caùc laäu hoaëc sanh khôûi nhö vaäy, roõ bieát caùc laäu hoaëc sai bieät nhö vaäy, roõ bieát caùc laäu hoaëc dò thuïc nhö vaäy, roõ bieát caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät nhö vaäy, roõ bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät nhö vaäy, khi aáy, vò aáy ñöôïc roõ bieát Phaïm haïnh theå nhaäp naøy nhö laø caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät.
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc laäu hoaëc... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøy ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy.
11. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc nghieäp... caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc nghieäp ñoaïn dieät ñöôïc noùi nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi nhö vaäy?
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá raèng suy tö laø nghieäp; sau khi suy tö, taïo nghieäp veà thaân, veà lôøi, veà yù.
12. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc nghieäp sanh khôûi? Naøy caùc Tyû-kheo, xuùc laø caùc nghieäp sanh khôûi.
- Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc nghieäp sai bieät? Naøy caùc Tyû-kheo, coù nghieäp ñöa ñeán caûm thoï ôû ñòa nguïc, coù nghieäp ñöa ñeán caûm thoï loaøi baøng sanh, coù nghieäp ñöa ñeán caûm thoï coõi ngaï quyû, coù nghieäp ñöa ñeán caûm thoï theá giôùi loaøi Ngöôøi, coù nghieäp ñöa ñeán caûm thoï theá giôùi chö Thieân. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caùc nghieäp sai bieät. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caùc nghieäp dò thuïc? Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá raèng coù ba loaïi nghieäp dò thuïc: ÔÛ ngay ñôøi hieän taïi, hay ôû ñôøi sau, hay ôû moät ñôøi sau nöõa. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø caùc nghieäp dò thuïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø nghieäp ñoaïn dieät? Xuùc ñoaïn dieät, naøy caùc Tyû-kheo, laø nghieäp ñoaïn dieät. Ñaây laø Thaùnh ñaïo taùm ngaønh, con ñöôøng ñöa ñeán caùc nghieäp ñoaïn dieät. Ñoù laø chaùnh tri kieán... chaùnh ñònh. Khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû roõ bieát caùc nghieäp nhö vaäy, roõ bieát caùc nghieäp sanh khôûi nhö vaäy, roõ bieát caùc nghieäp sai bieät nhö vaäy, roõ bieát caùc nghieäp dò thuïc nhö vaäy, roõ bieát caùc nghieäp ñoaïn dieät nhö vaäy, roõ bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc nghieäp ñoaïn dieät nhö vaäy, khi aáy, vò aáy roõ bieát Phaïm haïnh theå nhaäp naøy nhö laø caùc nghieäp ñoaïn dieät.
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát caùc nghieäp... caàn phaûi roõ bieát con ñöôøng ñöa ñeán caùc nghieäp ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøy ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy.
13. Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát khoå, caàn phaûi bieát khoå sanh khôûi, caàn phaûi bieát khoå sai bieät, caàn phaûi bieát khoå dò thuïc, caàn phaûi bieát khoå ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán khoå ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân gì ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy?
Sanh laø khoå, giaø laø khoå, beänh laø khoå, cheát laø khoå, saàu bi khoå naõo laø khoå, caàu khoâng ñöôïc laø khoå, toùm laïi naêm thuû uaån laø khoå.
14. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø khoå sanh khôûi? AÙi, naøy caùc Tyû-kheo, laø khoå sanh khôûi.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø khoå sai bieät? Naøy caùc Tyû-kheo coù khoå lôùn, coù khoå nhoû, coù khoå chaäm bieán, coù khoå mau bieán. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø khoå sai bieät.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø khoå dò thuïc? Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây coù haïng ngöôøi bò khoå chinh phuïc, taâm bò troùi buoäc, öu saàu, bi thaûm, than van, ñaäp ngöïc, khoùc loùc, ñi ñeán baát tænh; do bò khoå chinh phuïc, taâm bò troùi buoäc, neân ñi tìm phía beân ngoaøi xem coù ai bieát ñöôïc moät caâu, hai caâu thaàn chuù ñeà ñoaïn dieät khoå naøy.
Naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá raèng khoå ñem laïi keát quaû meâ loaïn, ñem laïi keát quaû tìm kieám. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø khoå dò thuïc.
Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø khoå ñoaïn dieät?
AÙi ñoaïn dieät, naøy caùc Tyû-kheo, laø khoå ñoaïn dieät. Ñaây laø Thaùnh ñaïo taùm ngaønh ñöa ñeán khoå ñoaïn dieät. Ñoù laø chaùnh kieán... chaùnh ñònh. Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo Thaùnh ñeä töû roõ bieát khoå nhö vaäy, roõ bieát khoå sanh khôûi nhö vaäy, roõ bieát khoå sai bieät nhö vaäy, roõ bieát khoå dò thuïc nhö vaäy, roõ bieát khoå ñoaïn dieät nhö vaäy, roõ bieát con ñöôøng ñöa ñeán khoå ñoaïn dieät nhö vaäy, khi aáy, vò aáy ñöôïc roõ bieát Phaïm haïnh theå nhaäp naøy nhö laø khoå ñoaïn dieät.
Naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi bieát khoå, caàn phaûi bieát khoå sanh khôûi, caàn phaûi bieát khoå sai bieät, caàn phaûi bieát khoå dò thuïc, caàn phaûi bieát khoå ñoaïn dieät, caàn phaûi bieát con ñöôøng ñöa ñeán khoå ñoaïn dieät, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy. Chính do duyeân naøy, ñaõ ñöôïc noùi nhö vaäy.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø theå nhaäp phaùp moân, phaùp phaùp moân.
(X) (64) Tieáng Roáng Con Sö Töû
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu Nhö Lai löïc cuûa Nhö Lai, do thaønh töïu caùc löïc naøy, Nhö Lai töï nhaän cho mình ñòa vò ngö vöông, roáng tieáng roáng con sö töû trong caùc hoäi chuùng, chuyeån baùnh xe phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhö thaät roõ bieát xöù laø xöù, phi xöù laø phi xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhö thaät roõ bieát xöù laø xöù, phi xöù laø phi xöù, nhö vaäy laø Nhö Lai löïc cuûa Nhö Lai. Chính nhôø Nhö Lai löïc naøy, Nhö Lai töï nhaän cho mình ñòa vò ngöu vöông, roáng tieáng roáng con sö töû trong caùc hoäi chuùng, chuyeån baùnh xe phaùp.
3. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû kheo, Nhö Lai nhö thaät roõ bieát quaû baùo tuøy thuoäc sôû do, tuøy thuoäc sôû nhaân cuûa caùc thoï nghieäp quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Naøy caùc Tyû kheo , Nhö Lai nhö thaät roõ bieát quaû baùo tuøy thuoäc sôû do, tuøy theo sôû nhaân cuûa caùc haønh nghieäp quaù khöù, vò lai, hieän taïi, nhö vaäy laø Nhö Lai löïc cuûa Nhö Lai.... chuyeån baùnh xe phaùp.
4. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhö thaät roõ bieát söï taïp nhieãm, söï thanh tònh, söï xuaát khôûi cuûa nhöõng thaønh ñaït veà Thieàn, veà giaûi thoaùt, veà ñònh. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhö thaät bieát... vaø chuyeån baùnh xe phaùp.
5. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi... Nhö vaäy, Nhö Lai nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát. naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhö thaät roõ bieát... vaø chuyeån baùnh xe phaùp.
6. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh, sieâu nhaân, thaáy söï soáng vaø cheát cuûa chuùng sanh... Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhö thaät roõ bieát... vaø chuyeån baùnh xe phaùp.
7. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhôø ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc, töï mình vôùi thaéng trí, chöùng ngoä thaønh töïu vaø an truù ngay trong hieän taïi voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt. Naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai nhôø ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc, töï mình vôùi thaéng trí, chöùng ngoä, thaønh töïu vaø an truù ngay trong hieän taïi voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt. Chính nhôø Nhö Lai löïc naøy, Nhö Lai töï nhaän cho mình ñòa vò ngö vöông, roáng tieáng con sö töû trong caùc hoäi chuùng vaø chuyeån baùnh xe phaùp.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu Nhö Lai löïc naøy cuûa Nhö Lai, do thaønh töïu caùc löïc naøy, Nhö Lai töï nhaän cho mình ñòa vò ngö vöông, roáng tieáng roáng con sö töû trong caùc hoäi chuùng, chuyeån baùnh xe chaùnh phaùp.
8. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc ñeán hoûi Nhö Lai caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà xöù laø xöù, phi xöù laø phi xöù, naøy caùc Tyû-kheo, tuøy theo, tuøy theo nhö thaät trí hieåu bieát cuûa Nhö Lai veà xöù laø xöù, phi xöù laø phi xöù; tuøy theo nhö vaäy, tuøy theo nhö vaäy, Nhö Lai traû lôøi caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà xöù laø xöù, phi xöù laø phi xöù.
9. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc ñeán hoûi Nhö Lai caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà quaû baùo tuøy thuoäc sôû do, tuøy theo sôû nhaân cuûa caùc thoï nghieäp quaù khöù, vò lai, hieän taïi, naøy caùc Tyû-kheo, tuøy theo, tuøy theo nhö thaät trí hieåu bieát cuûa Nhö Lai veà quaû baùo tuøy thuoäc sôø do, tuøy theo sôû nhaân cuûa caùc thoï nghieäp quaù khöù, vò lai, hieän taïi; tuøy theo nhö vaäy, tuøy theo nhö vaäy, Nhö Lai traû lôøi caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà quaû baùo tuøy thuoäc sôû do, tuøy thuoäc sôû nhaân cuûa caùc thoï nghieäp quaù khöù, vò lai, hieän taïi.
10. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc ñeán hoûi Nhö Lai caùc caâu hoûi lieân heä ñeán söï taïp nhieãm, söï thanh tònh, söï xuaát khôûi cuûa nhöõng thaønh ñaït veà thieàn, veà giaûi thoaùt, veà ñònh, naøy caùc Tyû-kheo; tuøy theo, tuøy theo nhö thaät trí hieåu bieát cuûa Nhö Lai veà söï taïp nhieãm, söï thanh tònh, söï xuaát khôûi cuûa thaønh töïu veà Thieàn, veà giaûi thoaùt, veà ñònh; tuøy theo nhö vaäy, tuøy theo nhö vaäy, Nhö Lai traû lôøi caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï taïp nhieãm, söï thanh tònh, söï xuaát khôûi cuûa nhöõng thaønh ñaït veà Thieàn, veà giaûi thoaùt, veà ñònh.
11. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc ñeán hoûi Nhö lai caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, tuøy theo, tuøy theo nhö thaät trí hieåu bieát cuûa Nhö Lai, veà nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù; tuøy theo nhö vaäy, tuøy theo nhö vaäy, Nhö Lai traû lôøi caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù.
12. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc ñeán hoûi Nhö Lai caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï sanh dieät cuûa caùc chuùng sanh, naøy caùc Tyû-kheo, tuøy theo, tuøy theo nhö thaät trí hieåu bieát cuûa Nhö Lai veà söï sanh dieät cuûa caùc chuùng sanh; tuøy theo nhö vaäy, tuøy theo nhö vaäy, Nhö Lai traû lôøi caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï sanh dieät cuûa caùc chuùng sanh.
13. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo neáu coù nhöõng ngöôøi khaùc ñeán hoûi Nhö Lai caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí... veà söï ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc; hieåu bieát cuûa Nhö Lai veà söï ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc; tuøy theo nhö vaäy, tuøy theo nhö vaäy, Nhö Lai traû lôøi caùc caâu hoûi lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc.
14. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, lieân heä ñeán nhö thaät trí naøy, veà xöù laø xöù, phi xöù laø phi xöù, Ta tuyeân boá raèng trí aáy chæ coù ñoái vôùi ngöôøi coù Thieàn ñònh, khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng Thieàn ñònh. Lieân heä ñeán nhö thaät trí veà quaû baùo tuøy thuoäc sôû do, tuøy theo sôû nhaân cuûa caùc thoï nghieäp quaù khöù, vò lai, hieän taïi, Ta tuyeân boá raèng trí aáy chæ coù ñoái vôùi ngöôøi coù Thieàn ñònh, khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng coù Thieàn ñònh. Lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï taïp nhieãm, söï thanh tònh, söï xuaát khôûi cuûa nhöõng thaønh ñaït veà Thieàn, veà giaûi thoaùt, veà ñònh, Ta tuyeân boá raèng trí aáy chæ coù ñoái vôùi ngöôøi coù Thieàn ñònh, khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng coù Thieàn ñònh. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, lieân heä ñeán nhö thaät trí, nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, Ta tuyeân boá raèng trí aáy chæ coù ñoái vôùi ngöôøi coù Thieàn ñònh, khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng thieàn ñònh. Lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï sanh dieät cuûa chuùng sanh, Ta tuyeân boá raèng trí aáy chæ coù ñoái vôùi ngöôøi coù Thieàn ñònh. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, lieân heä ñeán nhö thaät trí veà söï ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc, Ta tuyeân boá raèng trí aáy chæ coù ñoái vôùi ngöôøi coù Thieàn ñònh, khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng coù thieàn ñònh . Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñònh laø chaùnh ñaïo, khoâng ñònh laø taø ñaïo.
VII. Phaåm Chö Thieân
(I) (65) Vò Baát Lai
1. - Do khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ñöôïc quaû Baát lai. Theá naøo laø saùu?
2. Baát tín, khoâng taøm, khoâng quyù, bieáng nhaùc, thaát nieäm, aùc tueä. Do khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ñöôïc quaû Baát lai.
3. Do ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ñöôïc quaû Baát lai. Theá naøo laø saùu?
4. Baát tín, khoâng taøm, khoâng quyù, bieáng nhaùc, thaát nieäm, aùc tueä. Naøy caùc Tyû-kheo, do ñoaïn taän saùu phaùp naøy, coù theå chöùng ñöôïc quaû Baát lai.
(III) (66) A-La-Haùn
1. - Do khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn. Theá naøo laø saùu?
2. Hoân traàm, thuïy mieân, traïo cöû, hoái quaù, baát tín, phoùng daät. Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, khoâng coù theå chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn.
3. Do ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn. Theá naøo laø saùu?
4. - Hoân traàm, thuïy mieân, traïo cöû, hoái quaù, baát tín, phoùng daät. Naøy caùc Tyû-kheo, do ñoaïn taän saùu phaùp naøy, coù theå chöùng quaû A-la-haùn.
(III) (67) Nhöõng Ngöôøi Baïn
1. - Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy, laø aùc thaân höõu, aùc baèng höõu, aùc baïn beø, thaân caän, haàu haï, toân kính aùc thaân höõu, chaáp nhaän taø kieán cuûa hoï, seõ laøm cho vieân maõn haønh trì phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng vieân maõn haønh trì phaùp, seõ coù theå laøm cho vieân maõn höõu hoïc phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng vieân maõn höõu hoïc phaùp, seõ vieân maõn caùc giôùi luaät, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng vieân maõn caùc giôùi luaät, seõ töø boû duïc tham, saéc tham, hay voâ saéc tham, söï kieän naøy khoâng xaûy ra
2. Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy, laø thieän thaân höõu, thieän baèng höõu, thieän baïn beø, thaân caän, haàu haï, toân kính thieän thaân höõu, chaáp nhaän chaùnh kieán cuûa hoï, seõ laøm cho vieân maõn haønh trì phaùp, söï kieän naøy coù theå xaûy ra. Sau khi vieân maõn haønh trì phaùp, seõ coù theå laøm cho vieân maõn höõu hoïc phaùp, söï kieän naøy coù theå xaûy ra. Sau khi laøm cho vieân maõn höõu hoïc phaùp, seõ laøm cho vieân maõn caùc giôùi luaät, söï kieän naøy coù xaûy ra. Sau khi laøm cho vieân maõn caùc giôùi luaät seõ töø boû duïc tham, saéc tham, hay voâ saéc tham, söï kieän naøy coù xaûy ra.
(IV) (68) Hoäi Chuùng
1. - Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy öa thích hoäi chuùng, vui thích hoäi chuùng, chuyeân taâm öa thích hoäi chuùng, öa thích ñoà chuùng, vui thích ñoà chuùng, chuyeân taâm öa thích ñoà chuùng, vui thích ñoà chuùng seõ hoan hyû soáng moät mình, soáng vieãn ly, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng hoan hyû soáng moät mình, soáng vieãn ly, vò aáy seõ naém giöõ töôùng cuûa taâm, söï kieän naøy khoâng xaûy ra, Khoâng naém giöõ töôùng cuûa taâm, seõ laøm cho vieân maõn chaùnh kieán, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng laøm cho vieân maõn chaùnh kieán, seõ laøm cho vieân maõn chaùnh ñònh, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng laøm cho vieân maõn chaùnh ñònh, seõ töø boû caùc kieát söû, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng töø boû caùc kieát söû, seõ chöùng ngoä Nieát-baøn, söï kieän naøy khoâng xaûy ra.
2. Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy khoâng öa thích hoäi chuùng, khoâng vui thích hoäi chuùng, khoâng chuyeân taâm öa thích hoäi chuùng, khoâng öa thích ñoà chuùng, khoâng vui thích ñoà chuùng, khoâng chuyeân taâm öa thích ñoà duøng, khoâng vui thích ñoà duøng, khoâng chuyeân taâm öa thích ñoà duøng, seõ hoan hyû soáng moät mình, soáng vieãn ly, söï kieän naøy coù xaûy ra. Hoan hyû soáng moät mình, soáng vieãn ly, vò aáy seõ naém giöõ töôùng cuûa taâm, söï kieän naøy coù xaûy ra. Naém giöõ töôùng cuûa taâm, seõ laøm cho vieân maõn chaùnh kieán, söï kieän naøy coù xaûy ra. Laøm cho vieân maõn chaùnh kieán, seõ laøm cho vieân maõn chaùnh ñònh, söï kieän naøy coù xaûy ra. Laøm cho vieân maõn chaùnh ñònh, seõ töø boû caùc kieát söû, söï kieän naøy coù xaûy ra. Töø boû caùc kieát söû, seõ chöùng ngoä Nieát-baøn, söï kieän naøy coù xaûy ra.
(V) (69) Vò Thieân Nhaân
1. Baáy giôø coù moät Thieân nhaân, sau ñeâm gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, vò Thieân nhaân aáy baïch Theá Toân:
- Coù saùu phaùp naøy, baïch Theá Toân, daét daãn vò Tyû-kheo ñi ñeán khoâng thoái ñoïa. Theá naøo laø saùu? Toân kính Ñaïo Sö, toân kính Phaùp, toân kính Taêng, toân kính hoïc phaùp, toân kính thieän ngoân, toân kính thieän baèng höõu. Saùu phaùp naøy, baïch Theá Toân, daét daãn vò Tyû-kheo ñi ñeán khoâng thoái ñoïa.
Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy, baäc Ñaïo Sö chaáp nhaän. thieân nhaân aáy, vôùi yù nghó: "Baäc Ñaïo Sö ñaõ chaáp nhaän ta", ñaûnh leã Theá toân, thaân phía höõu höôùng veà Ngaøi, roài bieán maát taïi choã.
2. Roài Theá Toân sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn, goïi caùc Tyû-kheo vaø noùi:
- Naøy caùc Tyû-kheo, ñeâm nay coù moät Thieân nhaân, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng, choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Ta, sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta, roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, vò Thieân nhaân aáy baïch vôùi Ta: "Coù saùu phaùp naøy, baïch Theá Toân, daét daãn vò Tyû-kheo ñi ñeán khoâng thoái ñoïa. Theá naøo laø saùu? Toân kính baäc Ñaïo Sö, toân kính Phaùp, toân kính Taêng, toân kính hoïc phaùp, toân kính thieän ngoân, toân kính thieän baèng höõu. Saùu phaùp naøy, baïch Theá Toân, daét daãn Tyû-kheo ñi ñeán khoâng thoái ñoïa". Naøy caùc Tyû-kheo, vò Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy, noùi nhö vaäy xong, ñaûnh leã Ta, thaân beân höõu höôùng veà Ta roài bieán maát taïi choã.
3. Ñöôïc noùi nhö vaäy, Toân giaû Saøriputta ñaûnh leã Theá Toân vaø thöa raèng:
- Baïch Theá Toân, lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Theá Toân, con hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö vaày: ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, Tyû-kheo töï mình toân kính baäc Ñaïo sö vaø noùi lôøi taùn thaùn söï toân kính baäc Ñaïo Sö. Ñoái vôùi caùc Tyû-kheo khaùc khoâng toân kính baäc Ñaïo Sö, hoï ñöôïc khích leä trong söï toân kính baäc Ñaïo Sö. Vaø ñoái vôùi caùc Tyû-kheo khaùc coù toân kính baäc Ñaïo Sö, vò aáy noùi leân lôøi taùn thaùn vôùi hoï, nhö chaân, nhö thaät, ñuùng thôøi. Töï mình toân kính Phaùp... töï mình toân kính thieän ngoân... töï mình toân kính thieän baèng höõu vaø noùi lôøi taùn thaùn söï toân kính thieän baèng höõu. Ñoái vôùi caùc Tyû-kheo khaùc khoâng toân kính thieän baèng höõu, hoï ñöôïc khích leä trong söï toân kính thieän baèng höõu, vò aáy noùi leân lôøi taùn thaùn vôùi hoï, nhö chaân, nhö thaät, ñuùng thôøi. Baïch Theá Toân, lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Theá Toân, con hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö vaäy.
- Laønh thay, laønh thay, naøy Saøriputta! Laønh thay naøy Saøriputta, Thaày ñaõ hieåu lôøi noi vaén taét naøy cuûa Ta moät caùch roäng raõi nhö vaäy. ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, Tyû-kheo töï mình toân kính baäc Ñaïo Sö, vaø noùi lôøi taùn thaùn söï toân kính baäc Ñaïo Sö.
Ñoái vôùi caùc vò Tyû-kheo khaùc khoâng toân kính baäc Ñaïo Sö, hoï ñöôïc khích leä trong söï toân kính baäc Ñaïo Sö. Vaø ñoái vôùi caùc vò Tyû-kheo khaùc coù toân kính baäc Ñaïo Sö, vò aáy noùi leân lôøi taùn thaùn vôùi hoï nhö chaân, nhö thaät, ñuùng thôøi. Töï mình toân kính Phaùp... töï mình toân kính Taêng... töï mình toân kính hoïc phaùp... töï mình toân kính thieän ngoân... töï mình toân kính thieän baèng höõu vaø noùi lôøi taùn thaùn söï toân kính thieän baèng höõu. Ñoái vôùi caùc Tyû-kheo khaùc khoâng toân kính thieän baèng höõu, hoï ñöôïc khích leä trong söï toân kính thieän baèng höõu. Vaø ñoái vôùi caùc Tyû-kheo khaùc coù toân kính baèng höõu, vò aáy noùi leân lôøi taùn thaùn vôùi hoï nhö chaân, nhö thaät, ñuùng thôøi. Naøy Saøriputta lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Ta caàn phaûi hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi.
(VI) (70) Thaàn Thoâng
1. - Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy khoâng coù Thieàn ñònh, tòch tónh, khoâng ñaït ñöôïc khinh an thuø dieäu, khoâng chöùng ñaéc noäi tónh nhöùt taâm, seõ chöùng ñöôïc nhieàu loaïi thaàn thoâng. Moät thaân hieän ra nhieàu thaân... nhieàu thaân hieän ra moät thaân... coù theå töï thaân bay ñeán coõi Phaïm thieân, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Vôùi thieân nhó thanh tònh sieâu nhaân seõ nghe hai loaïi tieáng chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi, xa vaø gaàn, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Sau khi ñi saâu vaøo taâm cuûa caùc chuùng sanh, cuûa loaøi Ngöôøi vôùi taâm cuûa mình, vò aáy seõ roõ bieát ñöôïc: "Taâm coù tham, bieát laø taâm coù tham... taâm khoâng giaûi thoaùt, bieát laø taâm khoâng giaûi thoaùt" söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Seõ nhôù ñeán caùc Ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi. Seõ nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Vôùi thieân nhaõn thanh tònh sieâu nhaân, seõ thaáy ñöôïc caùc chuùng sanh... vò aáy seõ roõ bieát caùc chuùng sanh tuøy theo haïnh nghieäp cuûa hoï, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Do ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc... sau khi chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù, söï kieän naøy khoâng xaûy ra.
2. Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy coù Thieàn ñònh tòch tónh, ñaït ñöôïc söï khinh an thuø dieäu, chöùng ñaéc noäi tónh nhöùt taâm, seõ chöùng ñöôïc nhieàu loaïi thaàn thoâng. Moät thaân hieän ra nhieàu thaân, nhieàu thaân hieän ra moät thaân... coù theå töï thaân bay ñeán coõi Phaïm thieân, söï kieän naøy coù theå xaûy ra. Vôùi thieân nhó thanh tònh sieâu nhaân, seõ nghe hai loaïi tieáng chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi, xa vaø gaàn, söï kieän naøy coù xaûy ra. Sau khi ñi saâu vaøo taâm cuûa caùc chuùng sanh, cuûa loaøi Ngöôøi vôùi taâm cuûa mình, vò aáy seõ roõ bieát: "Taâm coù tham, bieát ñöôïc laø taâm coù tham... taâm khoâng giaûi thoaùt, bieát ñöôïc laø taâm khoâng giaûi thoaùt", söï kieän naøy coù xaûy ra. Vò aáy seõ nhôù ñeán caùc ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi... seõ nhôù ñeán ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát, söï kieän naøy coù xaûy ra. Vôùi thieân nhaõn thanh tònh sieâu nhaân, seõ thaáy ñöôïc caùc chuùng sanh... vò aáy seõ roõ bieát caùc chuùng sanh tuøy theo haïnh nghieäp cuûa hoï", söï kieän naøo coù xaûy ra. Do ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc... sau khi chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù, söï kieän naøy coù xaûy ra.
(VII) (71) Chöùng Nhaân
1- Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå ñaït ñöôïc ñòa vò chöùng nhaân, quaû chöùng naøy hay quaû chöùng khaùc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng nhö thaät roõ bieát: "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo thoái ñoïa", khoâng nhö thaät roõ bieát: "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo an truù", khoâng nhö thaät roõ bieát: "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo thaéng tieán hay thuø thaéng", khoâng nhö thaät roõ bieát: "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo theå nhaäp", laøm vieäc khoâng chu toaøn vaø laøm vieäc khoâng coù lôïi ích.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå ñaït ñöôïc ñòa vò moät chöùng nhaân, quaû chöùng naøy hay quaû chöùng khaùc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo.
3. Thaønh töïu saùu phaùp naøy, caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo nhö thaät roõ bieát: "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo thoái ñoïa", nhö thaät roõ bieát: "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo an truù", nhö thaät roõ bieát:" Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo thaéng tieán", Nhu thaät roõ bieát "Nhöõng phaùp naøy döï phaàn vaøo döï phaàn vaøo theå nhaäp", laøm vieäc coù chu toaøn, laøm vieäc coù lôïi ích.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå ñaït ñöôïc ñòa vò chöùng nhaân, qua chöùng naøy hay qua chöùng khaùc, daàu thuoäc loaïi xöù naøo
(VIII) (72) Söùc Maïnh
1. - Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå ñaït ñöôïc söùc maïnh trong Thieàn ñònh. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng thieän xaûo ñaït ñöôïc thieàn ñònh, khoâng thieän xaûo an truù ñöôïc Thieàn ñònh, khoâng thieän xaûo xuaát khoûi thieàn ñònh, laøm vieäc khoâng chu toaøn, laøm vieäc khoâng kieân trì vaø laøm vieäc khoâng coù lôïi ích.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå ñaït ñöôïc söùc maïnh trong Thieàn ñònh.
3. Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo coù theå ñaït ñöôïc söù maïnh trong Thieàn ñònh. Theá naøo laø saùu?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo thieän xaûo ñaït ñöôïc Thieàn ñònh, thieän xaûo an truù ñöôïc Thieàn ñònh, thieän xaûo xuaát khoûi Thieàn ñònh, laøm vieäc coù chu toaùn, laøm vieäc coù kieân trì, laøm vieäc coù lôïi ích.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, moät Tyû-kheo coù theå ñaït ñöôïc söùc maïnh trong Thieàn ñònh.
(XI) (73) Thieàn (1)
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå ñaït ñöôïc an truù sô Thieàn. Theá naøo laø saùu?
2. Duïc tham, saân, hoân traàm, thuïy mieân, traïo hoái, nghi, khoâng nhö thaät kheùo thaáy vôùi chaùnh trí tueä caùc nguy haïi trong caùc duïc. Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô thieàn.
3. Ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô Thieàn. Theá naøo laø saùu?
4. Duïc tham, saân, hoân traàm thuïy mieân, traïo hoái, nghi, nhö thaät kheùo thaáy vôùi chaùnh trí tueä caùc nguy haïi trong caùc duïc. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô Thieàn.
(74) Thieàn (2)
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô Thieàn. Theá naøo laø saùu?
2. Duïc taâm, saân taâm, haïi taâm, duïc töôûng, saân töôûng, haïi töôûng. Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô Thieàn.
3. Ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô Thieàn. Theá naøo laø saùu?
4. Duïc taàm, saân taàm, haïi taàm, duïc töôûng, saân töôûng, haïi töôûng. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå ñaït ñöôïc vaø an truù sô Thieàn
VIII. Phaåm A-La-Haùn
(I) (75) Khoå
1.- Thaønh töïu vôùi saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngay trong hieän taïi soáng ñau khoå, hieàm haän, coù öu naõo, coù nhieät naõo, sau khi thaân hoaïi maïng chung, chôø ñôïi laø aùc thuù. Theá naøo laø saùu?
2. Vôùi duïc taàm, vôùi saân taàm, vôùi haïi taàm, vôùi duïc töôûng, vôùi saân töôûng, vôùi haïi töôûng. Thaønh töïu vôùi saùu phaùp naøy, caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngay trong hieän taïi soáng ñau khoå, hieàm haän, coù öu naõo, coù nhieät naõo, sau khi thaân hoaïi maïng chung, chôø ñôïi laø aùc thuù.
3. Thaønh töïu vôùi saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngay trong hieän taïi soáng an laïc, khoâng hieàm haän, khoâng öu naõo, khoâng nhieät naõo, sau khi thaân hoaïi maïng chung, chôø ñôïi laø thieän thuù.
4. Vôùi xuaát ly taàm, vôùi voâ saân taàm, vôùi baát haïi taàm, vôùi xuaát ly töôûng, vôùi voâ saân töôûng, vôùi baát haïi töôûng. Thaønh töïu vôùi saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngay trong hieän taïi soáng an laïc, khoâng hieàm haän, khoâng öu naõo, khoâng nhieät naõo, sau khi thaân hoaïi maïng chung, chôø ñôïi laø thieän thuù.
(II) (76) A-La-Haùn Quaû
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn. Theá naøo laø saùu?
2. Maïn, ty maïn, quaù maïn, taêng thöôïng maïn, coá chaáp, ty lieät maïn. Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn.
3. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn. Theá naøo laø saùu?
4. Maïn, ty maïn, quaù maïn, taêng thöôïng maïn, coá chaáp, ty lieät maïn. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn.
(III) (77) Thöôïng Nhaân Phaùp
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ngoä caùc phaùp thöôïng nhaân tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. Theá naøo laø saùu?
2. Thaát nieäm, khoâng tænh giaùc, khoâng phoøng hoä caùc caên, khoâng coù theå tieát ñoä trong aên uoáng, nguïy traù, hö ñaøm. Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ngoä caùc phaùp thöôïng nhaân tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh.
3. Ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ngoä caùc phaùp thöôïng nhaân tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùng baäc Thaùnh. Theá naøo laø saùu?
4. Thaát nieäm, khoâng tænh giaùc, khoâng phoøng hoä caùc caên, tieát ñoä trong aên uoáng, nguïy traù, hö ñaøm. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ngoä caùc phaùp thöôïng nhaân tri kieán thuø thaéng xöùng ñaùnh baäc Thaùnh
(VI) (78) Laïc Hyû
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngay trong hieän taïi soáng vôùi nhieàu laïc hyû, ñoái vôùi vò aáy nguyeân nhaân ñaõ ñöôïc hình thaønh ñeå ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo öa thích phaùp, öa thích tu taäp, öa thích ñoaïn tröø, öa thích vieãn ly, öa thích khoâng coù saân haän, öa thích khoâng coù hyù luaän. Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngay trong hieän taïi soáng vôùi nhieàu laïc hyû, ñoái vôùi vò aáy, nguyeân nhaân ñaõ ñöôïc hình thaønh ñeå ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc.
(V) (79) Chöùng Ñaéc
1. - Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo khoâng coù theå chöùng ñaéc thieän phaùp chöa chöùng ñaéc, hay khoâng coù theå taêng tröôûng thieän phaùp ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng thieän xaûo khi ñi vaøo, khoâng thieän xaûo khi ñi ra, khoâng thieän xaûo khi ñeán gaàn, khoâng khôûi leân yù nghóa muoán ñaït ñöôïc nhöõng thieän phaùp chöa ñaït ñöôïc, khoâng phoøng hoä caùc thieän phaùp ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc, khoâng coù coá gaéng ñeå kieân trì tieáp tuïc.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå chöùng ñaéc thieän phaùp chöa chöùng ñaéc, hay khoâng coù theå taêng tröôûng thieän phaùp ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc.
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå chöùng ñaéc thieän phaùp chöa chöùng ñaéc, hay coù theå taêng tröôûng thieän phaùp ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc. Theá naøo laø saùu?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo thieän xaûo khi ñi vaøo, thieän xaûo khi ñi ra, thieän xaûo khi ñeán gaàn, khôûi leân yù muoán ñaït ñöôïc nhöõng thieän phaùp chöa ñaït ñöôïc, phoøng hoä caùc thieän phaùp ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc, coù coá gaéng ñeå kieân trì tieáp tuïc.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå chöùng ñaéc thieän phaùp chöa chöùng ñaéc, hay coù theå taêng tröôûng thieän phaùp ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc.
(VI) (80) Lôùn Maïnh
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng bao laâu chöùng ñaït söï lôùn maïnh, söï taêng tröôûng trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo nhieàu aùnh saùng, nhieàu quaùn haïnh, nhieàu hoan hyû, nhieàu khoâng töï baèng loøng, khoâng töø boû gaùnh naëng ñoái vôùi caùc thieän phaùp, ñi thaúng ñeán bôø kia.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng bao laâu chöùng ñaït söï lôùn maïnh, söï taêng tröôûng trong caùc thieän phaùp.
(VII) (81) Ñòa Nguïc
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng bò rôi vaøo ñòa nguïc. Theá naøo laø saùu?
2. Saùt sanh, laáy cuûa khoâng cho, taø haïnh trong caùc duïc, noùi laùo, aùc duïc vaø taø kieán. Thaønh töïu saùu phaùp naøy, nhö vaäy töông xöùng bò rôi vaøo ñòa nguïc.
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng ñöôïc sanh leân coõi Trôøi. Theá naøo laø saùu?
4. Töø boû saùt sanh, töø boû laáy cuûa khoâng cho, töø boû taø haïnh trong caùc duïc, töø boû noùi laùo, khoâng aùc duïc vaø chaùnh tri kieán. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng ñöôïc sanh leân coõi Trôøi.
(VIII) (82) Ñòa Nguïc (2)
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng bò rôi vaøo ñòa nguïc. Theá naøo laø saùu?
2. Noùi laùo, noùi hai löôõi, noùi lôøi aùc ngöõ, noùi lôøi phuø phieám, tham duïc, aên noùi taùo baïo, traéng trôïn. Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng bò rôi vaøo ñòa nguïc
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng ñöôïc sanh leân coõi Trôøi. Theá naøo laø saùu?
4. Töø boû noùi laùo, töø boû noùi hai löôõi, töø boû noùi lôøi thoâ aùc, töø boû noùi lôøi phì phieám, khoâng tham duïc vaø khoâng noùi lôøi taùo baïo, traéng trôïn. Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, nhö vaäy töông xöùng ñöôïc sanh leân coõi Trôøi.
(IX) (83) Phaùp Toái Thöôïng
1- Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå chöùng ngoä phaùp toái thöôïng A-la-haùn. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù loøng tin, khoâng coù loøng xaáu hoå, khoâng coù loøng sôï haõi, bieáng nhaùc, aùc tueä, thaân vaø maïng nhieàu öôùc voïng
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå chöùng ngoä phaùp toái thöôïng A-la-haùn.
3- Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå chöùng ngoä phaùp toái thöôïng A-la-haùn. Theá naøo laø saùu?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù loøng tin, coù loøng xaáu hoå, coù loøng sôï haõi, tinh caàn tinh taán, coù trí tueä, thaân vaø maïng khoâng coù öôùc voïng
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå chöùng ngoä phaùp toái thöôïng A-la-haùn.
(X) (84) Ngaøy vaø Ñeâm
1. - Neáu Tyû-kheo thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, thôøi baát luaän ñeâm hay ngaøy, chôø ñôïi laø söï thoái ñoïa trong caùc thieän phaùp, khoâng coù taêng tröông. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù duïc lôùn, coù hieàm haän, khoâng baèng loøng vôùi baát cöù nhöõng vaät duïng caàn thieát naøo nhö y aùo, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, caùc döôïc phaåm trò beänh, khoâng coù loøng tin, aùc giôùi, bieáng nhaùc, thaát nieäm, aùc tueä.
Neáu Tyû-kheo thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thôøi baát luaän ñeâm hay ngaøy, chôø ñôïi laø söï thoái ñoïa trong caùc thieän phaùp.
3. Neáu Tyû-kheo thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, thôøi baát luaän ñeâm hay ngaøy, chôø ñôïi laø söï taêng tröôûng trong caùc thieän phaùp, khoâng coù thoái ñoïa. Theá naøo laø saùu?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù duïc lôùn, khoâng hieàm haän, baèng loøng vôùi baát cöù vaät duïng caàn thieát naøo, nhö y aùo, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, caùc döôïc phaåm trò beänh, coù loøng tin, thieän giôùi, tinh caàn tinh taán, coù nieäm, coù trí tueä.
Neáu Tyû-kheo thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thôøi baát cöù ñeâm hay ngaøy, chôø ñôïi laø söï taêng tröôûng trong caùc thieän phaùp, khoâng coù thoái ñoïa.
IX. Phaåm Maùt Laïnh
(I) (85) Maùt Laïnh
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå chöùng ngoä voâ thöôïng thanh löông. Theá naøo laø saùu?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khi naøo taâm caàn haïn cheá, khi aáy khoâng haïn cheá taâm; khi naøo taâm caàn phaûi phaán chaán, khi aáy, laïi khoâng phaán chaán taâm; khi naøo taâm caàn phaûi laøm cho hoan hyû, khi aáy laïi khoâng laøm taâm hoan hyû; khi naøo taâm caàn phaûi truù xaû, quaùn saùt, khi aáy laïi khoâng laøm cho taâm truù xaû, quaùn saùt; xu höôùng veà haï lieät; hoan hyû thaân kieán.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng coù theå chöùng ngoä voâ thöôïng thanh löông.
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå chöùng ngoä voâ thöôïng thanh löông. Theá naøo laø saùu?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khi naøo taâm caàn phaûi haïn cheá, khi aáy haïn cheá taâm; khi naøo taâm caàn phaûi phaán chaán, khi aáy phaán chaán taâm; khi naøo taâm caàn phaûi laøm cho hoan hyû, khi aáy laøm cho taâm hoan hyû; khi naøo taâm caàn phaûi truù xaû, quaùn saùt khi aáy laøm taâm truù xaû, quaùn saùt; xu höôùng veà thuø thaéng; hoan hyû Nieát-baøn.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù theå chöùng ngoä voâ thöôïng thanh löông.
(II) (86) Chöôùng Ngaïi
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, daàu coù nghe dieäu phaùp, khoâng coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. Thaønh töïu nghieäp chöôùng, thaønh töïu phieán naõo chöôùng, thaønh töïu dò thuïc chöôùng, khoâng coù loøng tin, khoâng coù öôùc muoán, vaø aùc tueä.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, daàu coù nghe phaùp, khoâng coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp.
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nghe dieäu phaùp, coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
4. Khoâng thaønh töïu nghieäp chöôùng, khoâng thaønh töïu phieàn naõo chöôùng, khoâng thaønh töïu dò thuïc chöôùng, coù loøng tin, coù öôùc muoán, vaø coù trí tueä.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù nghe dieäu phaùp, coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp.
(III) (87) Nghieäp Chöôùng
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, daàu coù nghe dieäu phaùp, cuõng khoâng coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. Ñoaïn maïng soáng cuûa meï; ñoaïn maïng soáng cuûa cha; ñoaïn maïng soáng cuûa A-la-haùn; vôùi aùc taâm laøm Nhö Lai chaûy maùu; phaù hoøa hieäp Taêng; aùc tueä, si meâ, caâm ngoïng.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, daàu cho coù nghe dieäu phaùp, khoâng coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp.
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc nghe dieäu phaùp, coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
4. Khoâng ñoaïn maïng soáng cuûa meï; khoâng ñoaïn maïng soáng cuûa cha; khoâng ñoaïn maïng soáng cuûa A-la-haùn; khoâng vôùi aùc taâm laøm Nhö Lai chaûy maùu; khoâng phaù hoøa hôïp Taêng; coù trí tueä, khoâng si meâ, caâm ngoïng.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu ñöôïc nghe dieäu phaùp, coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp.
(IV) (88) Khoâng Öa Nghe
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, daàu ñöôïc nghe dieäu phaùp, cuõng khoâng coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. Khi Phaùp vaø Luaät ñöôïc Nhö Lai thuyeát giaûng, khoâng öa nghe, khoâng coù loùng tai, khoâng coù an truù taâm lieãu giaûi, naém giöõ ñieàu khoâng lôïi ích, boû qua ñieàu lôïi ích, khoâng thaønh töïu tuøy thuaän nhaãn nhuïc.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, daàu cho coù nghe dieäu phaùp, khoâng coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp.
3. Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, neáu ñöôïc nghe dieäu phaùp, coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø saùu?
4. Khi Phaùp vaø Luaät ñöôïc Nhö Lai thuyeát giaûng, coù öa nghe, coù loùng tai, coù an truù taâm lieãu giaûi, naém giöõ ñieàu lôïi ích, boû qua ñieàu khoâng lôïi ích, thaønh töïu tuøy thuaän nhaãn nhuïc.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu ñöôïc nghe dieäu phaùp, coù theå böôùc vaøo quyeát ñònh taùnh trong caùc thieän phaùp.
(V) (89) Caàn Phaûi Ñoaïn Taän
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng tri kieán ñaày ñuû. Theá naøo laø saùu?
2. Thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû, tham ñöa ñeán ñoïa xöù, saân ñöa ñeán ñoïa xöù, si ñöa ñeán ñoïa xöù. Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng tri kieán ñaày ñuû.
3. Ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng tri kieán ñaày ñuû. Theá naøo laø saùu?
4. Thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû, tham ñöa ñeán ñoïa xöù, saân ñöa ñeán ñoïa xöù, si ñöa ñeán ñoïa xöù. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng tri kieán ñaày ñuû.
(VI) (90) Chöùng Ñöôïc Ñoaïn Taän
1. - Saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc ngöôøi ñaày ñuû tri kieán ñoaïn taän. Theá naøo laø saùu?
2. Thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû, tham ñöa ñeán ñoïa xöù, saân ñöa ñeán ñoïa xöù, si ñöa ñeán ñoïa xöù. Saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc ngöôøi ñaày ñuû tri kieán ñoaïn taän
(VII) (91) Laøm Cho Sanh Khôûi
1. - Moät ngöôøi ñaày ñuû tri kieán, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå laøm cho sanh khôûi saùu phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. Thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû, tham ñöa ñeán ñoïa xöù, saân ñöa ñeán ñoïa xöù, si ñöa ñeán ñoïa xöù. Moät ngöôøi ñaày ñuû tri kieán, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå laøm cho sanh khôûi saùu phaùp naøy.
(VIII) (92) Baäc Ñaïo Sö
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu tröôøng hôïp khoâng theå xaûy ra. Theá naøo laø saùu?
2. Ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå soáng khoâng toân kính, khoâng tuøy thuaän baäc ñaïo Sö; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå soáng khoâng toân kính, khoâng tuøy thuaän chaùnh phaùp; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå soáng khoâng toân kính, khoâng tuøy thuaän chuùng Taêng; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå soáng khoâng toân kính, khoâng tuøy thuaän hoïc phaùp; ngöôøi ñaàu ñuû tri kieán khoâng theå rôi trôû laïi vaøo nhöõng vaán ñeà khoâng neân trôû laïi; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå laøm cho sanh khôûi höõu thöù taùm.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø saùu tröôøng hôïp khoâng theå xaûy ra.
(IX) (93) Haønh
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu tröôøng hôïp khoâng theå xaû ra. Theá naøo laø saùu?
2. Ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå chaáp nhaän baát cöù haønh naøo laø thöôøng coøn; ngöôøi ñaàu ñuû tri kieán khoâng theå chaáp nhaän baát cöù haønh naøo laø laïc; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå chaáp nhaän baát cöù haønh naøo laø ngaõ; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå laøm haønh ñoäng voâ giaùn; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå laøm cho thanh tònh vôùi nhöõng leã nghi ñaëc bieät; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå ñi tìm caùc vò ñaùng ñöôïc cuùng döôøng ngoaøi chö Taêng.
Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø saùu tröôøng hôïp khoâng theå xaûy ra.
(X) (94) Meï
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu tröôøng hôïp naøy khoâng theå xaûy ra. theá naøo laø saùu?
2. Ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå ñoaïn maïng soáng cuûa meï; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå ñoaïn maïng soáng cuûa cha; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå ñoaïn maïng soáng cuûa vò A-la-haùn; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå vôùi aùc taâm laøm Nhö Lai phaûi chaûy maùu; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå phaù hoøa hôïp Taêng; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå ñeà cöû moät vò Ñaïo Sö khaùc.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu tröôøng hôïp naøy khoâng theå xaûy ra.
(XI) (95) Töï Laøm
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu tröôøng hôïp naøy khoâng theå xaûy ra. Theá naøo laø saùu?
2. Ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå trôû lui laïi quan ñieåm laïc khoå do töï mình laøm; ngöôøi ñaàu ñuû tri kieán khoâng theå trôû lui laïi quan ñieåm laïc khoå do ngöôøi khaùc laøm; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå trôû lui laïi quan ñieåm laïc khoå do töï mình laøm, do ngöôøi khaùc laøm; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå trôû lui laïi quan ñieåm laïc khoå khoâng do töï mình laøm, do töï nhieân sanh; ngöôøi ñaày ñuû tri kieán khoâng theå trôû lui laïi quan ñieåm laïc khoå khoâng do töï mình laøm vaø khoâng do ngöôøi khaùc laøm, do töï nhieân sanh. Vì côù sao?
Naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi ngöôøi coù ñaày ñuû tri kieán, nhaân vaø caùc phaùp do nhaân sanh ñaõ kheùo thaáy.
Naøy caùc Tyû-kheo, coù saùu tröôøng hôïp naøy khoâng theå xaûy ra.
X. Phaåm Lôïi Ích
(I) (96) Söï Xuaát Hieän
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, söï xuaát hieän cuûa saùu söï kieän khoù tìm ñöôïc ôû ñôøi. Theá naøo laø saùu?
2. Söï xuaát hieän cuûa Nhö Lai, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc khoù tìm ñöôïc ôû ñôøi; söï xuaát hieän cuûa ngöôøi thuyeát giaûng Phaùp vaø Luaät do Nhö Lai tuyeân thuyeát khoù tìm ñöôïc ôû ñôøi; söï taùi sanh trong Thaùnh xöù khoù tìm ñöôïc ôû ñôøi; khoâng khieám khuyeát caùc caên khoù tìm ôû ñôøi; khoâng si meâ, khoâng caâm ngoïng khoù tìm ôû ñôøi; öôùc muoán thieän phaùp khoù tìm ñöôïc ôû ñôøi.
Naøy caùc Tyû-kheo, söï xuaát hieän cuûa saùu söï kieän khoù tìm ñöôïc ôû ñôøi.
(II) (97) Caùc Lôïi Ích
1. - Coù saùu lôïi ích, naøy caùc Tyû-kheo, khi chöùng ngoä quaû Döï löu. Theá naøo laø saùu?
2. Söï quyeát ñònh ñoái vôùi dieäu phaùp khoâng coù bò thoái ñoïa; khoâng coù bò ñau khoå; laøm caùc vieäc bò sanh töû haïn cheá; thaønh töïu trí tueä; khoâng cuøng chia seû vôùi caùc dò sanh; nguyeân nhaân vaø caùc phaùp do nhaân sanh ñöôïc kheùo thaáy.
Coù saùu lôïi ích naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khi chöùng ngoä quaû Döï löu.
(III) (98) Voâ Thöôøng
1. - Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo naøo thaáy baát cöù haønh naøo laø thöôøng coøn, seõ thaønh töïu ñöôïc nhaãn nhuïc tuøy thuaän, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Khoâng thaønh töïu nhaãn nhuïc tuøy thuaän, seõ nhaäp vaøo chaùnh taùnh quyeát ñònh, söï kieän naøy khoâng theå xaûy ra. Khoâng nhaäp vaøo chaùnh taùnh quyeát ñònh, seõ chöùng ngoä quaû Döï löu, hay quaû Nhaát Lai, hay quaû Baát lai, hay quaû A-la-haùn, söï kieän naøy khoâng xaûy ra.
2. Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo naøo thaáy baát cöù haønh naøo laø voâ thöôøng, seõ thaønh töïu ñöôïc nhaãn nhuïc tuøy thuaän, söï kieän naøy coù xaûy ra. Thaønh töïu nhaãn nhuïc tuøy thuaän, seõ nhaäp vaøo chaùnh taùnh quyeát ñònh, söï kieän naøy coù xaûy ra. Nhaäp vaøo chaùnh taùnh quyeát ñònh, seõ chöùng ngoä quaû Döï löu, quaû Nhaát lai, quaû Baát lai, hay quaû A-la-haùn, söï kieän naøy coù xaûy ra.
(VI) (99) Khoå
- Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo naøo thaáy baát cöù haønh naøo laø laïc, seõ thaønh töïu... (nhö treân vôùi nhöõng thay ñoåi caàn thieát).
(V) (100) Voâ Ngaõ
- Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo naøo thaáy baát cöù haønh naøo laø ngaõ, seõ thaønh töïu... (nhö kinh 98 vôùi nhöõng thay ñoåi caàn thieát).
(VI) (101) Nieát Baøn
- Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo naøo thaáy Nieát-baøn laø khoå, seõ thaønh töïu ñöôïc nhaãn nhuïc tuøy thuaän, söï kieän naøy khoâng xaûy ra... (nhö kinh 98 vôùi nhöõng thay ñoåi caàn thieát).
(VII) (102) Khoâng Coù Haïn Cheá (1)
1. - Thaáy ñöôïc saùu lôïi ích, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø vöøa ñuû ñeå vò Tyû-kheo laøm cho an truù töôûng voâ thöôøng, khoâng coù haïn cheá trong taát caû haønh. Theá naøo laø saùu?
2. Taát caû haønh hieän ra vôùi toâi, khoâng coù an truù; yù cuûa toâi khoâng öa thích taát caû theá giôùi; yù cuûa toâi seõ xuaát khoûi taát caû theá giôùi; yù cuûa toâi seõ nghieâng veà Nieát-baøn; caùc kieát söû cuûa toâi ñi ñeán ñoaïn dieät; vaø toâi seõ thaønh töïu toái thöôïng Sa-moân haïnh.
Thaáy ñöôïc saùu lôïi ích naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø vöøa ñuû ñeå Tyû-kheo laøm cho an truù töôûng voâ thöôøng, khoâng coù haïn cheá trong taát caû haønh.
(VIII) (103) Khoâng Coù Haïn Cheá (2)
1. - Thaáy ñöôïc saùu lôïi ích naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø vöøa ñuû ñeå Tyû-kheo laøm cho an truù töôûng khoå, khoâng coù haïn cheá trong taát caû haønh. Theá naøo laø saùu?
2. Trong taát caû haønh, töôûng Nieát-baøn seõ ñöôïc an truù trong toâi, ví nhö keû gieát ngöôøi ñang ñöa dao leân cheùm; yù cuûa toâi seõ xuaát khoûi taát caû theá giôùi; toâi seõ trôû thaønh moät ngöôøi thaáy ñöôïc tònh laïc trong Nieát-baøn; caùc tuøy mieân trong toâi seõ ñöôïc nhoå leân; toâi seõ laø ngöôøi ñaõ laøm caùc vieäc neân laøm; toâi seõ vôùi töø taâm haàu haï baäc Ñaïo Sö.
Thaáy ñöôïc saùu lôïi ích naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø vöøa ñuû ñeå Tyû-kheo laøm cho an truù töôûng khoå khoâng coù haïn cheá trong taát caû haønh.
(IX) (104) Khoâng Coù Haïn Cheá (3)
1. - Thaáy ñöôïc saùu lôïi ích, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø vöøa ñuû ñeå Tyû-kheo laøm cho an truù töôûng voâ ngaõ khoâng coù haïn cheá trong taát caû haønh. Theá naøo laø saùu?
2. Trong taát caû theá giôùi, toâi seõ khoâng döï phaàn vaøo trong aáy; caùi gì taïo ra caùi "toâi" trong toâi seõ ñöôïc chaän ñöùng; caùi gì taïo ra caùi "cuûa toâi" trong toâi seõ ñöôïc chaän ñöùng; toâi seõ thaønh töïu trí; khoâng cuøng chia seû vôùi ngöôøi khaùc; nguyeân nhaân vaø caùc phaùp do nhaân sanh ñöôïc toâi kheùo thaáy.
Thaáy ñöôïc saùu lôïi ích naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø vöøa ñuû ñeå Tyû-kheo laøm cho an truù töôûng voâ ngaõ khoâng coù haïn cheá trong taát caû haønh.
(X) (105) Höõu
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba höõu naøy caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi ñöôïc hoïc taäp trong hoïc taäp trong ba hoïc phaùp. Theá naøo laø ba höõu caàn phaûi ñoaïn taän?
2. Duïc höõu, saéc höõu, voâ saéc höõu. Ba höõu naøy caàn phaûi ñoaïn taän.
Trong ba hoïc phaùp naøo, caàn phaûi hoïc taäp?
3. Taêng thöôïng giôùi hoïc, taêng thöôïng ñònh hoïc, taêng thöôïng tueä hoïc. Trong ba hoïc phaùp naøy, caàn phaûi hoïc taäp.
4. Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän ba höõu naøy, ñaõ hoïc taäp trong ba hoïc phaùp naøy, Tyû-kheo aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc goïi laø Tyû-kheo ñaõ chaët ñöùt khaùt aùi, ñaõ giaûi toûa kieát söû do chôn chaùnh hieän quaùn kieâu maïn, ñaõ ñoaïn taän khoå ñau.
(XI) (106) Khaùt AÙi
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, ba khaùt aùi vaø ba maïn naøy caàn phaûi ñoaïn dieät. Theá naøo laø ba khaùt aùi caàn phaûi ñoaïn dieät?
2. Duïc aùi, höõu aùi, phi höõu aùi. Ba khaùt aùi naøy caàn phaûi ñoaïn dieät.
Theá naøo laø ba maïn caàn phaûi ñoaïn dieät?
3. Maïn, tuøy maïn, quaù maïn. Ba maïn naøy caàn phaûi ñoaïn dieät.
4. Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo Tyû-kheo ñaõ ñöôïc taän ba khaùt aùi vaø ba maïn naøy, vò naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc goïi laø Tyû-kheo ñaõ chaët ñöùt khaùt aùi, ñaõ giaûi toûa kieát söû, do chôn chaùnh hieän quaùn maïn kieâu, ñaõ ñoaïn taän khoå ñau.
XI. Phaåm Ba Phaùp
(I) (107) Tham
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Tham, saân, si. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän tham, baát tònh caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän saân, töø taâm caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän si, trí tueä caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(II) (108) AÙc Haønh
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Thaân aùc haønh, khaáu aùc haønh, yù aùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, ba phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän thaân aùc haønh, thaân thieän haønh caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän khaåu aùc haønh, khaåu thieän haønh caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän yù aùc haønh, yù thieän haønh caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi ñöôïc tu taäp.
(III) (109) Suy Taàm
1.- Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Duïc taàm, saân taàm, haïi taàm. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, ba phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän duïc taàm, xuaát ly taàm phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän saân taàm, voâ saân taàm caàn phaûi tu taäp, Ñeå ñoaïn taän haïi taàm, baát haïi taàm caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(IV) (110) Töôûng
... (Nhö kinh treân, chæ coù töôûng theá cho taâm).(V) (111) Giôùi... (Nhö kinh (109), chæ coù giôùi theá cho taâm).(VI) (112) Thoûa Maõn1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Thoûa maõn kieán, tuøy ngaõ kieán, taø kieán. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän thoûa maõn kieán, töôûng voâ thöôøng caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän tuøy ngaõ kieán, töôûng voâ ngaõ caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän taø kieán, chaùnh kieán caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy phaûi tu taäp.
(VII) (113) Baát Laïc
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Baát laïc, haïi, phi phaùp haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän baát laïc, hyû caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän haïi, baát haïi caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän phi phaùp haønh, phaùp haønh caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(VIII) (114) Bieát Ñuû
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Khoâng bieát ñuû, khoâng tænh giaùc, coù nhieàu duïc. Naøy caùc Tyû-kheo, coù bao phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän khoâng bieát ñuû, bieát ñuû caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän khoâng tænh giaùc, tænh giaùc caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän coù nhieàu duïc, ít duïc caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(IX) (115) AÙc Ngoân
1.- Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. AÙc ngoân, aùc baèng höõu, taâm dao ñoäng. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän aùc ngoân, thieän ngoân caàn phaûi tu taäp. ñeå ñoaïn taän aùc baèng höõu, thieän baèng höõu caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän taâm dao ñoäng, nieäm hôi thôû vaøo hôi thôû ra caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(X) (116) Traïo Cöû
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy. Theá naøo laø ba?
2. Traïo cöû, khoâng baûo veä, phoùng daät. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba phaùp naøy.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp ñoù, ba phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø ba?
3. Ñeå ñoaïn taän traïo cöû, chæ caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän khoâng baûo veä, baûo veä caàn phaûi tu taäp. Ñeå ñoaïn taän phoùng daät, khoâng phoùng daät caàn phaûi tu taäp.
Ñeå ñoaïn taän ba phaùp kia, naøy caùc Tyû-kheo, ba phaùp caàn phaûi tu taäp.
XII. Phaåm Caùc Kinh Khoâng Nhieáp Trong Phaåm
(117) Quaùn (1)
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå truù quaùn thaân treân thaân. Theá naøo laø saùu?
2. Öa thích coâng vieäc, öa thích noùi chuyeän, öa thích nguû nghæ, öa thích hoäi chuùng, khoâng phoøng hoä caùc caên, khoâng tieát ñoä trong aên uoáng. Naøy caùc Tyû-kheo, khoâng ñoaïn taän saùu phaùp naøy, khoâng theå truù quaùn thaân.
3. Ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå truù quaùn thaân treân thaân. Theá naøo laø saùu?
4. Öa thích coâng vieäc, öa thích noùi chuyeän, öa thích nguû nghæ, öa thích hoäi chuùng, khoâng phoøng caùc caên, khoâng tieát ñoä trong aên uoáng. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå truù quaùn thaân treân thaân.
(118) Quaùn (2)
1. - Khoâng ñoaïn taän saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå quaùn thaân treân noäi thaân... treân ngoaïi thaân... treân noäi ngoaïi thaân... treân caùc caûm thoï... treân caùc noäi thoï... treân caùc ngoaïi thoï... treân caùc noäi ngoaïi thoï... treân taâm... treân noäi taâm... treân ngoaïi taâm... treân caùc noäi ngoaïi taâm... treân caùc phaùp... treân caùc noäi phaùp... treân caùc ngoaïi phaùp... treân caùc noäi ngoaïi phaùp. Theá naøo laø saùu?
2. Öa thích coâng vieäc, öa thích noùi chuyeän, öa thích nguû nghæ, öa thích hoäi chuùng, khoâng phoøng hoä caùc caên, khoâng tieát ñoä trong aên uoáng. Ñoaïn taän saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå truù quaùn phaùp treân noäi ngoaïi phaùp.
(119) Thaáy Baát Töû
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, gia chuû Tapussa ñi ñeán cöùu caùnh nôi Nhö Lai, soáng thaáy ñöôïc baát töû, chöùng ngoä baát töû. Theá naøo laø saùu?
2. Vôùi loøng tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi Phaät, vôøi loøng tin tín baát ñoäng ñoái vôùi Phaùp, vôùi loøng tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi Taêng, vôùi Thaùnh giôùi, vôùi Thaùnh trí, vôùi Thaùnh giaûi thoaùt.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, gia chuû Tapussa ñi ñeán cöùu caùnh nôi Nhö Lai, soáng thaáy ñöôïc baát töû, chöùng ngoä baát töû.
(120) Thaáy Ñöôïc Baát Töû
1. - Thaønh töïu saùu phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, gia chuû Bhallika... gia chuû Sudatta Anaøthapindika... gia chuû Citta Macchikaøsandika... Hatthaka Alavaka... Mahaønaøma Sakka... gia chuû Ugga ngöôøi Vesaølì... gia chuû Uggata... Suøra Ambattha... Jivaka Komaørabhacca... gia chuû Nakulapitaø... gia chuû Tavakannika...gia chuû Puørana... gia chuû Isidatta... gia chuû Sandhaøna... gia chuû Vijaya... gia chuû Vajjiyamahito... gia chuû Mendaka... cö só Vaøsettha... cö só Arittha... cö só Saøragga ñi ñeán cöùu caùnh nôi Nhö Lai, soáng thaáy ñöôïc baát töû, chöùng ngoä ñöôïc baát töû. Theá naøo laø saùu?
2. Vôùi loøng tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi Phaät, vôùi loøng tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi Phaùp, vôùi loøng tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi Taêng, vôùi Thaùnh giôùi, vôùi Thaùnh trí, vôùi Thaùnh giaûi thoaùt.
Thaønh töïu saùu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, cö só Saøragga ñi ñeán cöùu caùnh nôi Nhö Lai, soáng thaáy ñöôïc baát töû, chöùng ngoä ñöôïc baát töû.
(121) Tham (1)
1. - Ñeå thaéng tri tham, naøy caùc Tyû-kheo, saùu phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø saùu?
2. Thaáy voâ thöôïng, nghe voâ thöôïng, lôïi ñaéc voâ thöôïng, hoïc phaùp voâ thöôïng, phuïc vuï voâ thöôïng, tuøy nieäm voâ thöôïng. Ñeå thaéng tri tham, naøy caùc Tyû-kheo, saùu phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(122) Tham (2)
1. - Ñeå thaéng tri tham, naøy caùc Tyû-kheo, saùu phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø saùu?
2. Tuøy nieäm Phaät, tuøy nieäm Phaùp, tuøy nieäm Taêng, tuøy nieäm Giôùi. tuøy nieäm Thí, tuøy nieäm Thieân. Ñeå thaéng tri tham, naøy caùc Tyû-kheo, saùu phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(123) Tham (3)
1. - Ñeå thaéng tri tham, naøy caùc Tyû-kheo, saùu phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø saùu?
2. Töôûng voâ thöôøng, töôûng khoå trong voâ thöôøng, töôûng voâ ngaõ trong khoå, töôûng ñoaïn taän, töôûng ly tham, töôûng ñoaïn dieät. Ñeå thaéng tri tham, naøy caùc Tyû-kheo, saùu phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(124) Tham (4)
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå lieãu tri tham... ñeå ñoaïn dieät... ñeå ñoaïn taän... ñeå tröø dieät, ñeå laøm cho taøn taï, ñeå ly tham, ñeå ñoaïn dieät, ñeå tröø boû, ñeå töø boû tham, saùu phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø saùu?
(Xem kinh 121-123)2. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri saân... si, phaãn noä, hieàm haän, giaû doái, naõo haïi, taät ñoá, xan laãn, löøa ñaûo, man traù, phaûn traéc, ngoan coá, boàng boät, noâng noãi, maïn, thöôïng maïn, kieâu, phoùng daät... ñeå lieãu tri, ñeå ñoaïn dieät, ñeå tröø dieät, ñeå laøm cho taøn taï, ñeå ly tham, ñeå ñoaïn dieät, ñeå tröø boû, ñeå töø boû... saùu phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.Theá Toân thuyeát nhö vaäy, caùc Tyû-kheo hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân daïy.
-ooOoo-
Muïc Luïc caùc Chöông: 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | Giôùi thieäu