Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Home Page] 

---

IV. Phaåm Chö Thieân

(I) (31) Khoâng Phoùng Daät

1. Baáy giôø coù moät Thieân nhaân, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân nhaân aáy baïch Theá Toân:

- Coù baûy phaùp naøy, baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc. Theá naøo laø baûy? Toân kính baäc Ñaïo Sö, toân kính Phaùp; toân kính chuùng Taêng; toân kính hoïc taäp; toân kính ñònh; toân kính khoâng phoùng daät; toân kính nghinh ñoùn. Baûy phaùp naøy, baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc.

Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy. Baäc Ñaïo Sö chaáp nhaän. Roài Thieân nhaân aáy vôùi yù nghó: "Baäc Ñaïo Sö ñaõ chaáp nhaän ta", thaân phía höõu höôùng veà Ngaøi roài bieán maát taïi choã.

2. Roài Theá Toân, sau khi ñeâm aáy ñaõ qua, lieàn baûo caùc vò Tyû-kheo:

- Ñeâm nay, naøy caùc Tyû-kheo, moät Thieân nhaân sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana ñi ñeán Ta; sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, naøy caùc Tyû-kheo, Thieân nhaân aáy thöa vôùi Ta: "Coù baûy phaùp, baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc. Theá naøo laø baûy? Toân kính baäc Ñaïo Sö, toân kính Phaùp; toân kính Taêng, toân kính hoïc phaùp; toân kính ñònh; toân kính khoâng phoùng daät, toân kính nghinh ñoùn. Baûy phaùp naøy baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc". Naøy caùc Tyû-kheo, Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy, sau khi noùi xong, ñaûnh leã Ta, thaân phía höõu höôùng veà Ta, roài bieán maát taïi choã.

Kính troïng baäc Ñaïo Sö,
Kính troïng Phaùp vaø Taêng,
Kính troïng ñònh, nhieät taâm,
Chí thaønh kính hoïc taäp,
Kính troïng khoâng phoùng daät,
Chí thaønh kính nghinh ñoùn,
Khoâng theå bò ñoïa laïc,
Tyû-kheo gaàn Nieát-baøn.

(II) (32) Xaáu Hoå

1. - Ñeâm naøy, naøy caùc Tyû-kheo, moät Thieân nhaân, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana ñi ñeán Ta; sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta roài ñöùng moät beân, Thieân nhaân aáy thöa vôùi Ta: "Coù baûy phaùp naøy, baïch Theá Toân khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc. Theá naøo laø baûy? Toân kính baäc Ñaïo Sö, toân kính Phaùp; toân kính Taêng, toân kính hoïc phaùp; toân kính ñònh; toân kính xaáu hoå, toân kính sôï haõi. Baûy phaùp naøy, baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán thoái ñoïa". Naøy caùc Tyû-kheo, Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy, noùi nhö vaäy xong, ñaûnh leã Ta, thaân beân höõu höôùng veà Ta roài bieán maát taïi choã.

Kính troïng baäc Ñaïo Sö,
Kính troïng Phaùp vaø Taêng,
Kính troïng ñònh, nhieät taâm,
Chí thaønh kính hoïc phaùp,
Ñaày ñuû taøm vaø quyù,
Tuøy thuaän vaø toân kính,
Khoâng theå bò ñoïa laïc,
Vò aáy gaàn Nieát-baøn.

(III) (33) Deã Noùi (1)

... (Gioáng nhö kinh 32, chæ khaùc laø thay theá hai phaùp cuoái cuøng taøm vaø quyù baèng thieän ngoân (deã noùi) vaø thieän baèng höõu)...

(IV) (34) Deå Noùi (2)

1. - Ñeâm nay, naøy caùc Tyû-kheo, moät Thieân nhaân sau khi ñeâm aáy ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana ñi ñeán Ta; sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, vò aáy thöa vôùi Ta: "Baûy phaùp naøy, baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc. Theá naøo laø baûy? Toân kính baäc Ñaïo Sö, toân kính Phaùp; toân kính Taêng, toân kính hoïc phaùp; toân kính ñònh; toân kính thieän ngoân, toân kính thieän baèng höõu. Baûy phaùp naøy, baïch Theá Toân, khoâng ñöa Tyû-kheo ñeán ñoïa laïc". Naøy caùc Tyû-kheo, Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy, sau khi noùi xong, ñaûnh leã Ta, thaân beân höõu höôùng veà Ta roài bieán maát taïi choã.

2. Ñöôïc nghe noùi vaäy, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân:

3. - Lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Theá Toân, baïch Theá Toân, con hieåu moät caùch roäng raõi nhö sau: ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, Tyû-kheo töï mình toân kính baäc Ñaïo Sö, taùn thaùn söï toân kính baäc Ñaïo Sö. Ñoái vôùi nhöõng Tyû-kheo khaùc khoâng toân kính baäc Ñaïo Sö, vò aáy khích leä hoï toân kính baäc Ñaïo Sö. Ñoái vôùi nhöõng Tyû-kheo khaùc toân kính baäc Ñaïo Sö, vò aáy taùn thaùn moät caùch chôn thaät, chôn chaùnh, ñuùng thôøi. Töï mình toân kính Phaùp... töï mình toân kính chuùng Taêng... töï mình toân kính hoïc phaùp... töï mình toân kính thieän ngoân... töï mình toân kính thieän baèng höõu, taùn thaùn söï toân kính thieän baèng höõu. Ñoái vôùi nhöõng Tyû-kheo khaùc khoâng toân kính thieän baèng höõu, vò aáy khích leä hoï toân kính thieän baèng höõu. Ñoái vôùi nhöõng Tyû-kheo khaùc Toân kính thieän baèng höõu, vò aáy taùn thaùn moät caùch chôn thaät, chôn chaùnh, ñuùng thôøi. Lôøi noùi vaén taét naøy caùc Theá Toân, baïch Theá Toân, con hieåu moät caùch roäng raõi nhö vaäy.

4. - Laønh thay, laønh thay, naøy Saøriputta! Naøy Saøriputta, lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Ta, ñaõ ñöôïc Thaày hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö vaäy. ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, Tyû-kheo töï mình toân kính baäc Ñaïo Sö... (nhö treân, vôùi nhöõng thay ñoåi caàn thieát)... moät caùch chôn thöïc, chôn chaùnh, ñuùng thôøi. Lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Ta, naøy Saøriputta, caàn phaûi hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö vaäy.

(V) (35) Baïn Höõu(1)

1. - Thaønh töïu baûy chi phaàn, naøy caùc Tyû-kheo, moät Tyû-kheo caàn phaûi thaân caän nhö moät ngöôøi baïn. Theá naøo laø baûy?

2. Cho nhöõng gì khoù cho, laøm nhöõng gì khoù laøm, nhaãn nhöõng gì khoù nhaãn, noùi leân nhöõng gì bí maät cuûa mình, che giaáu bí maät cuûa ngöôøi khaùc, khoâng töø boû khi gaëp baát haïnh, khoâng coù khinh reõ khi taøi saûn khaùnh taän.

Thaønh töïu baûy chi phaàn naøy, naøy caùc Tyû-kheo, moät Tyû-kheo caàn phaûi thaân caän nhö moät ngöôøi baïn.

Baïn cho ñieàu khoù cho,
Laøm nhöõng ñieàu khoù laøm,
Kham nhaãn nhöõng lôøi noùi,
Thaät khoù loøng kham nhaãn,
Noùi leân bí maät mình,
Che giaáu bí maät ngöôøi,
Baát haïnh, khoâng töø boû,
Khaùnh taän, khoâng cheâ khinh,
Trong nhöõng tröôøng hôïp treân,
Tìm ñöôïc ngöôøi nhö vaäy,
Vôùi ai caàn baïn höõu,
Haõy gaàn baïn nhö vaäy.

(VI) (36) Baïn Höõu (2)

1. - Thaønh töïu baûy chi phaàn, naøy caùc Tyû-kheo, laø ngöôøi baïn caàn phaûi thaân caän, caàn phaûi giao thieäp, caàn phaûi haàu caän, daàu coù bò xua ñuoåi. Theá naøo laø baûy?

2. Khaû aùi, khaû yù; toân troïng; ñaùng ñöôïc baét chöôùc; nhaø thuyeát giaû; kham nhaãn lôøi noùi; noùi lôøi saâu kín; khoâng coù hoái thuùc nhöõng ñieàu khoâng hôïp lyù.

Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø ngöôøi baïn, caàn phaûi thaân caän, caàn phaûi giao thieäp, caàn phaûi haàu haï, daàu coù bò xua ñuoåi.

Khaû aùi vaø ñaùng kính,
Ñaùng baét chöôùc, thuyeát giaû,
Kham nhaãn caùc lôøi noùi,
Noùi nhöõng lôøi thaâm saâu,
Khoâng hoái thuùc eùp buoäc,
Nhöõng ñieàu khoâng hôïp lyù,
Ai coù nhöõng phaùp naøy,
ÔÛ ñôøi, ngöôøi nhö vaäy,
Ngöôøi aáy laø baïn höõu,
Vôùi ai caàn baïn höõu,
Ngöôøi mong muoán lôïi ích,
Vôùi loøng töø ai maãn.
Daàu coù bò ñuoåi xua,
Haõy thaân caän baïn aáy.

(VII) (37) Voâ Ngaïi Giaûi

1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng bao laâu, vôùi thaéng trí töï mình chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù boán voâ ngaïi giaûi. Theá naøo laø baûy?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khi naøo taâm thuï ñoäng, nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø taâm ta thuï ñoäng"; khi naøo taâm muoäi löôïc, nhö thaät roõ bieát: "Noäi taâm ta muoäi löôïc"; khi naøo taâm taùn loaïn, höôùng ngoaïi". Nhö thaät roõ bieát taâm ta taùn loaïn höôùng ngoaïi. Vò aáy nhaän thöùc ñöôïc caùc thoï khôûi leân, nhaän thöùc ñöôïc caùc thoï an truù, nhaän thöùc ñöôïc caùc thoï ñi ñeán tieâu dieät; nhaän thöùc ñöôïc caùc töôûng khôûi leân, nhaän thöùc ñöôïc caùc töôûng an truù, nhaän thöùc ñöôïc caùc töôûng tieâu dieät; nhaän thöùc ñöôïc caùc taàm khôûi leân, nhaän thöùc ñöôïc caùc taàm an truù, nhaän thöùc ñöôïc caùc taàm tieâu dieät. Ñoái vôùi caùc phaùp thích hôïp hay khoâng thích hôïp, ñoái vôùi caùc phaùp haï lieät hay thuø thaéng, ñoái vôùi caùc phaùp döï phaàn ñen hay döï phaàn traéng, vò aáy kheùo naém giöõ töôùng, kheùo taùc yù, kheùo thoï trì, kheùo theå nhaäp vôùi trí tueä.

Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo khoâng bao laâu, vôùi thaéng trí töï mình chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù boán voâ ngaïi giaûi.

3. Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo Saøriputta vôùi thaéng trí töï mình chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù boán voâ ngaïi giaûi. Theá naøo laø baûy?

4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Saøriputta khi naøo taâm thuï ñoäng, nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø taâm ta thuï ñoäng"; khi naøo taâm muoäi löôïc, nhö thaät roõ bieát: "Noäi taâm ta muoäi löôïc";... (nhö treân, soá 2,... chöùng ñaït vaø an truù boán voâ ngaïi giaûi).

(VIII) (38) Ñieàu Phuïc

1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñieàu phuïc taâm vaø khoâng ñeå mình bò taâm ñieàu phuïc. Theá naøo laø baûy?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo thieän xaûo veà ñònh, thieän xaûo nhaäp ñònh, thieän xaûo an truù ñònh, thieän xaûo xuaát khoûi ñònh, thieän xaûo trong söï thoaûi maùi cuûa ñònh, thieän xaûo trong caûnh giôùi cuûa ñònh, thieän xaûo trong daãn phaùt ñeán ñònh.

Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñieàu phuïc taâm vaø khoâng ñeå mình bò taâm ñieàu phuïc.

3. Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû kheo, Sariputta ñieàu phuïc taâm vaø Sariputta khoâng ñeå mình bò taâm ñieàu phuïc. Theá naøo laø baûy

4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Saøriputta thieän xaûo veà ñònh, thieän xaûo nhaäp ñònh, thieän xaûo an truù ñònh, thieän xaûo xuaát khoûi ñònh, thieän xaûo trong söï thoaûi maùi veà Thieàn ñònh, thieän xaûo trong caûnh giôùi ñònh, thieän xaûo trong daãn phaùt ñeán ñònh.

Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Saøriputta ñieàu phuïc taâm vaø Saøriputta khoâng ñeå mình bò taâm ñieàu phuïc.

(IX) (39) Söï Thuø Dieäu (1)

1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Saøvatthì, taïi Jetavana, trong khu vöôøn oâng Anathapindika. Baáy giôø Toân giaû Saøriputta vaøo buoåi saùng, ñaép y, caàm y baùt, ñi vaøo Saøvatthì ñeå khaát thöïc. Toân giaû Saøriputta suy nghó nhö sau: "Thaät laø quaù sôùm ñeå ñi khaát thöïc ôû Saøvatthì, vaäy ta haõy ñi ñeán khu vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo". Roài Toân giaû Saøriputta ñi ñeán khu vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo, sau khi ñeán khu vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo, sau khi ñeán, noùi leân vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân.

2. Luùc baáy giôø, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy ñang ngoài tuï hoïp vaø caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Naøy chö Hieàn, ai soáng möôøi hai naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn". Roài Toân giaû Saøriputta khoâng tuøy huûy, khoâng chæ trích lôøi noùi cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo aáy; khoâng tuøy hyû, khoâng chæ trích, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi vôùi yù nghó: "Ta seõ roõ bieát yù nghóa naøy töø Theá Toân".

3. Roài Toân giaû Saøriputta, sau khi khaát thöïc ôû Saøvatthì xong, sau buoåi aên, treân con ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân:

- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, vaøo buoåi saùng, con ñaép y, caàm y baùt, ñi vaøo Saøvatthì ñeå khaát thöïc. Roài baïch Theá Toân, con suy nghó nhö sau: "Thaät laø quaù sôùm ñeå ñi khaát thöïc ôû Saøvatthì, vaäy ta haõy ñi ñeán khu vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo". Roài baïch Theá Toân, con ñi ñeán khu vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo; sau khi ñeán, noùi leân vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài, con ngoài xuoáng moät beân. Luùc baáy giôø, baïch Theá Toân, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy ñang ngoài tuï hoïp vaø caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Naøy chö Hieàn, ai soáng möôøi hai naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn". Roài baïch Theá Toân, con khoâng tuøy hyû, khoâng chæ trích lôøi noùi cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo aáy; khoâng tuøy hyû, khoâng chæ trích, con töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi vôùi yù nghó: "Ta seõ roõ bieát yù nghóa naøy töø Theá Toân". Baïch Theá Toân, trong Phaùp vaø Luaät naøy, coù theå neâu roõ moät Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn, hoaøn toaøn do ñeám soá naêm chaêng?

- Naøy Saøriputta, trong Phaùp, vaø Luaät naøy, khoâng coù theå neâu roõ moät Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn, hoaøn toaøn do ñeám soá naêm. Baûy söï thuø dieäu naøy, naøy Saøriputta, sau khi vôùi thaéng trí, Ta töï chöùng ngoä, chöùng ñaït, an truù, vaø tuyeân thuyeát. Theá naøo laø baûy?

4. ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, Tyû-kheo tha thieát haønh trì hoïc phaùp vaø trong töông lai khaùt voïng haønh trì hoïc phaùp; tha thieát quaùn phaùp vaø trong töông lai khaùt voïng quaùn phaùp; tha thieát nhieáp phuïc loøng duïc; vaø trong töông lai khaùt voïng nhieáp phuïc loøng duïc, tha thieát Thieàn tònh, trong töông lai khaùt voïng Thieàn tònh; tha thieát tinh caàn tinh taán vaø trong töông lai khaùt voïng tinh caàn tinh taán; tha thieát nieäm tueä vaø trong töông lai khaùt voïng nieäm tueä; tha thieát theå nhaäp tri kieán vaø trong töông lai khaùt voïng theå nhaäp tri kieán.

Naøy Saøriputta, baûy thuø dieäu söï naøy ñöôïc Ta töï mình vôùi thaéng trí chöùng ngoä, chöùng ñaït, an truù vaø tuyeân thuyeát.

5. Thaønh töïu baûy thuø dieäu söï naøy, naøy Saøriputta, Tyû-kheo, neáu trong möôøi hai naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!". Neáu trong hai möôøi boán naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!" Neáu trong ba möôi saùu naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!". Neáu trong boán möôi taùm naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!"

(X) (40) Söï Thuø Dieäu (2)

1. Nhö vaày toâi nghe:

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Kosambì, taïi khu vöôøn Ghosita. Roài Toân giaû Ananda vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt, ñi vaøo Kosambì ñeå khaát thöïc. Toân giaû Ananda suy nghó: "Thaät laø quaù sôùm ñeå ñi khaát thöïc ôû Kosambì, vaäy ta haõy ñi ñeán khu vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo". Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán khi vöôøn cuûa caùc du só ngoaïi ñaïo, sau khi ñeán, noùi leân vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân.

2-3. ... (Gioáng nhö 2-3 cuûa kinh treân, chæ khaùc Toân giaû Ananda theá cho Toân giaû Saøriputta)... Theá naøo laø baûy?

4. ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Tyû-kheo coù loøng tin, coù loøng xaáu hoå, coù loøng sôï haõi, coù nghe nhieàu, coù tinh caàn tinh taán, coù chaùnh nieäm, coù trí tueä.

Baûy thuø dieäu söï naøy, naøy Ananda, ñöôïc Ta töï mình vôùi thaéng trí chöùng ngoä, chöùng ñaït, an truù vaø tuyeân thuyeát.

5. Thaønh töïu baûy thuø dieäu söï naøy, naøy Ananda, Tyû-kheo neáu trong möôøi hai naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi" Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!". Neáu trong hai möôøi boán naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!" Neáu trong ba möôi saùu naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!". Neáu trong boán möôi taùm naêm haønh trì Phaïm haïnh vieân maõn thanh tònh, thaät laø vöøa ñuû ñeå noùi: "Vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc taùn thaùn!".
 
 

V. Phaåm Ñaïi Teá Ñaøn

(I) (41) Thöùc Truù

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy thöùc truù naøy. Theá naøo laø baûy?

2. Coù caùc loaøi höõu tình, naøy caùc Tyû-kheo, thaân khaùc, töôûng khaùc nhö loaøi Ngöôøi, moät soá Thieân nhaân, moät soá caùc loaøi ôû trong ñoïa xöù. Ñaây laø thöùc truù thöù nhaát.

3. Coù caùc loaøi höõu tình, naøy caùc Tyû-kheo, thaân khaùc, töôûng laø moät Phaïm chuùng thieân ñöôïc sanh nhôø chöùng sô Thieàn. Ñaây laø thöùc truù thöù hai.

4. Coù caùc loaøi höõu tình, naøy caùc Tyû-kheo, thaân laø moät, töôûng khaùc nhö chö Thieân Quang aâm. Ñaây laø thöùc truù thöù ba.

5. Coù caùc loaøi höõu tình, naøy caùc Tyû-kheo, thaân laø moät, töôûng laø moät nhö chö Thieân Bieán Tònh. Ñaây laø thöùc truù thöù tö.

6. Coù caùc loaøi höõu tính, naøy caùc Tyû-kheo, vöôït hoaøn toaøn caùc saéc töôûng, chaám döùt caùc chöôùng ngaïi töôûng, khoâng taùc yù sai bieät töôûng, ñaït ñeán Khoâng voâ bieân xöù, bieát raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân". Ñaây laø thöùc truù thöù naêm.

7. Coù caùc loaøi höõu tình, naøy caùc Tyû-kheo, vöôït hoaøn toaøn Khoâng voâ bieân xöù, ñaït ñeán Thöùc voâ bieân xöù, bieát raèng: "Thöùc laø voâ bieân". Ñaây laø thöùc truù thöù saùu.

8. Coù caùc loaøi höõu tình, naøy caùc Tyû-kheo, vöôït hoaøn toaøn Thöùc voâ bieân xöù, ñaït ñeán Voâ sôû höõu xöù, bieát raèng: "Khoâng coù vaät gì". Ñaây laø thöùc truù thöù baûy.

Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy thöùc truù naøy.

(II) (42) Tö Löông Cho Ñònh

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy tö löông naøy cuûa ñònh. Theá naøo laø baûy?

2. Chaùnh tri kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm. Nhaát taâm, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc baûy chi phaàn naøy laøn tö löông; ñaây ñöôïc goïi laø Thaùnh chaùnh ñònh, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi caùc sôû yù, vôùi caùc tö löông.

(III) (43) Löûa (1)

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy loaïi löûa naøy. Theá naøo laø baûy?

2. Löûa tham, löûa saân, löûa si, löûa nhöõng vò ñaùng cung kính, löûa gia chuû, löûa caùc vò ñaùng cuùng döôøng, löûa cuûi.

Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy loaïi löûa naøy.

(IV) (44) Löûa (2)

1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Saøvatthì, taïi Jetavana, khu vöôøn cuûa oâng Anaøthapindika. Luùc baáy giôø, moät teá ñaøn lôùn ñang ñöôïc thieát laäp cho Baø-la-moân Uggatasarìra, naêm traêm con boø ñöïc ñöôïc daét ñeán truï teá ñaøn, naêm traêm con ngheù ñöïc ñöôïc daét ñeán truï teá ñaøn, naêm traêm con ngheù caùi ñöôïc daét ñeán truï teá ñaøn, naêm traêm con deâ ñöôïc daét ñeán truï teá ñaøn, vaø naêm traêm con cöøu ñöôïc daét ñeán truï teá ñaøn. Roài Baø-la-moân Uggatasarìra ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Baø-la-moân Uggatasarìra thöa vôùi Theá Toân:

- Toâi ñöôïc nghe nhö sau, thöa Toân giaû Gotama: "Nhen nhuùm ngoïn löûa vaø döïng leân truï teá ñaøn coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn".

- Naøy Baø-la-moân, Ta cuõng coù nghe: "Nhen nhuùm ngoïn löûa vaø döïng leân truï teá ñaøn coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn".

Laàn thöù hai... Laàn thöù ba, Baø-la-moân Uggatasarìra thöa vôùi Theá Toân:

- Toâi ñöôïc nghe nhö sau, thöa Toân giaû Gotama: "Nhen nhuùm ngoïn löûa vaø döïng leân truï teá ñaøn coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn".

- Naøy Baø-la-moân, Ta cuõng coù nghe: "Nhen nhuùm ngoïn löûa vaø döïng leân truï teá ñaøn coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn".

- Nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama, chuùng ta ñoàng moät muïc ñích, Toân giaû Gotama vaø chuùng toâi; thaät vaäy, chuùng ta hoaøn toaøn ñoàng nhau.

2. Ñöôïc nghe noùi vaäy, Toân giaû Ananda noùi vôùi Baø-la-moân Uggatasarìra:

- Naøy Baø-la-moân, khoâng neân hoûi Nhö Lai raèng: "Toâi ñöôïc nghe nhö sau, thöa Toân giaû Gotama: "Nhen nhuùm ngoïn löûa vaø döïng leân truï teá ñaøn coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn". Naøy Baø-la-moân, caàn hoûi Nhö Lai nhö sau: "Baïch Theá Toân, con muoán nhen nhuùm ngoïn löûa, con muoán döïng leân truï teá ñaøn. Baïch Theá Toân, Theá Toân haõy giaùo giôùi cho con! Baïch Theá Toân, Theá Toân hay thuyeát daïy cho con, ñeå con ñöôïc haïnh phuùc an laïc laâu daøi!"

3. Roài Baø-la-moân Uggatasarìra baïch Theá Toân:

- Thöa Toân giaû Gotama, con muoán nhen nhuùm ngoïn löûa, con muoán döïng truï teá ñaøn. Thöa Toân giaû Gotama, Toân giaû Gotama haõy giaùo giôùi cho con; Toân giaû Gotama haõy thuyeát daïy cho con, ñeå con ñöôïc haïnh phuùc, an laïc laâu daøi.

- Naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi teá leã ñaøn, döïng leân ba caây kieám baát thieän ñöa ñeán khoå sanh khoå dò thuïc. Theá naøo laø ba?

4. Thaân kieám, ngöõ kieám, yù kieám. Naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, khôûi leân yù nghó: "Chöøng aáy con boø ñöïc caàn phaûi gieát cho leã teá ñaøn, chöøng aáy con ngheù ñöïc caàn phaûi gieát cho leã teá ñaøn, chöøng aáy con ngheù caùi caàn phaûi gieát cho leã teá ñaøn, chöøng aáy con deâ caàn phaûi gieát cho leã teá ñaøn, chöøng aáy con cöøu caàn phaûi gieát cho leã teá ñaøn". Vò aáy nghó raèng: "Toâi laøm coâng ñöùc", laïi laøm baát thieän; nghó raèng: "Toâi tìm con ñöôøng ñöa ñeán coõi laønh", laïi tìm con ñöôøng ñöa ñeán coõi döõ. Naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, döïng leân yù kieám thöù nhaát, baát thieän ñöa ñeán khoå sanh, khoå dò thuïc.

5. Laïi nöõa, naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, noùi nhö sau: "Haõy gieát chöøng aáy con boø ñöïc cho leã teá ñaøn. Haõy gieát chöøng aáy con ngheù ñöïc cho leã teá ñaøn. Haõy gieát chöøng aáy con ngheù caùi cho leã teá ñaøn. Haõy gieát chöøng aáy con deâ cho leã teá ñaøn. Haõy gieát chöøng aáy con cöøu cho leã teá ñaøn.". Vò aáy nghó raèng: "Toâi laøm coâng ñöùc", laïi laøm phi coâng ñöùc; nghó raèng: "Toâi laøm thieän", laïi laøm baát thieän; nghó raèng: "Toâi tìm con ñöôøng ñöa ñeán coõi laønh", laïi tìm con ñöôøng ñöa ñeán coõi döõ. Naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, döïng leân ngöõ kieám thöù hai, baát thieän ñöa ñeán khoå sanh, khoå dò thuïc.

6. Laïi nöõa, naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, töï mình baét ñaàu khôûi söï coâng vieäc: "Haõy gieát caùc con boø ñöïc cho leã teá ñaøn"; töï mình baét ñaàu khôûi söï coâng vieäc: "Haõy gieát caùc con ngheù ñöïc cho leã teá ñaøn"; töï mình baét ñaàu khôûi söï coâng vieäc: "Haõy gieát caùc con ngheù caùi cho leã teá ñaøn"; töï mình baét ñaàu khôûi söï coâng vieäc: "Haõy gieát caùc con deâ cho leã teá ñaøn"; töï mình baét ñaàu khôûi söï coâng vieäc: "Haõy gieát caùc con cöøu cho leã teá ñaøn". Vò aáy nghó raèng: "Toâi laøm coâng ñöùc", laïi laøm phi coâng ñöùc; nghó raèng: "Toâi laøm thieän", laïi laøm baát thieän; nghó raèng: "Toâi tìm con ñöôøng ñöa ñeán coõi laønh", laïi tìm con ñöôøng ñöa ñeán coõi döõ. Naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, döïng leân thaân kieám thöù ba, baát thieän ñöa ñeán khoå sanh, khoå dò thuïc.

Naøy Baø-la-moân, ngöôøi nhen nhuùm ngoïn löûa, döïng leân truï teá ñaøn, tröôùc khi leã teá ñaøn, döïng leân ba caây kieám naøy, ñöa ñeán khoå sanh, khoå dò thuïc.

7. Naøy Baø-la-moân, ba ngoïn löûa naøy caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa. Theá naøo laø ba?

8. Löûa tham, löûa saân, löûa si. Vì sao, naøy Baø-la-moân, löûa tham caàn phaûi ñoaïn dieät, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän?

9. Ngöôøi bò tham laøm cho aùi nhieãm, chinh phuïc, taâm bò xaâm chieám, naøy Baø-la-moân, laøm aùc haïnh vôùi thaân, laøm aùc haïnh vôùi lôøi noùi, laøm aùc haïnh vôùi yù. Ngöôøi aáy sau khi laøm aùc haïnh vôùi thaân, laøm aùc haïnh vôùi lôøi noùi, laøm aùc haïnh vôùi yù, khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Do vaäy, löûa tham naøy caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän. Vaø naøy Baø-la-moân, vì sao löûa saân caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän?

10. Ngöôøi bò saân laøm cho töùc giaän, chinh phuïc, taâm bò xaâm chieám, naøy Baø-la-moân, laøm aùc haïnh vôùi thaân, laøm aùc haïnh vôùi lôøi noùi, laøm aùc haïnh vôùi yù. Ngöôøi aáy sau khi laøm aùc haïnh vôùi thaân, laøm aùc haïnh vôùi lôøi noùi, laøm aùc haïnh vôùi yù, khi thaân hoaïi maïng chung sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Do vaäy löûa saân naøy caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän. Vaø naøy Baø-la-moân, vì sao löûa si caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän?

11. Ngöôøi bò si laøm cho meâ môø, chinh phuïc, taâm bò xaâm chieám, naøy Baø-la-moân, laøm aùc haïnh vôùi thaân, laøm aùc haïnh vôùi lôøi noùi, laøm aùc haïnh vôùi yù. Ngöôøi aáy sau khi laøm aùc haïnh vôùi thaân, laøm aùc haïnh vôùi lôøi noùi, laøm aùc haïnh vôùi yù, khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Do vaäy löûa si naøy caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän.

Ba löûa naøy, naøy Baø-la-moân, caàn phaûi ñoaïn taän, caàn phaûi traùnh xa, khoâng neân thaân caän.

12. Ba löûa naøy, naøy Baø-la-moân, ñöôïc cung kính, ñöôïc toân troïng, ñöôïc cuùng döôøng, phaûi ñem laïi chaùnh laïc. Theá naøo laø ba?

13. Löûa ñaùng cung kính, löûa gia chuû, löûa ñaùng cuøng döôøng. Vaø naøy Baø-la-moân, theá naøo laø löûa ñaùng cung kính?

14. ÔÛ ñaây, naøy Baø-la-moân, nhöõng ngöôøi meï, nhöõng ngöôøi cha cuûa ngöôøi aáy, naøy Baø-la-moân, ñaây goïi laø löûa ñaùng cung kính. Vì sao? Vì töø ñoù löûa ñaùng cung kính naøy khieán cho mang laïi, khieán cho sanh ra. Do vaäy, naøy Baø-la-moân, löûa ñaùng cung kính naøy ñöôïc cung kính, ñöôïc toân troïng, ñöôïc cuùng döôøng, phaûi ñem laïi chaùnh laïc. Vaø naøy Baø-la-moân, theá naøo laø löûa gia chuû?

15. ÔÛ ñaây, naøy Baø-la-moân, nhöõng ngöôøi con, nhöõng ngöôøi vôï, nhöõng ngöôøi phuïc dòch, nhöõng ngöôøi ñöa tin, hoaëc nhöõng ngöôøi laøm coâng cho ngöôøi aáy, naøy Baø-la-moân, ñaây goïi laø löûa gia chuû. Do vaäy löûa gia chuû naøy ñöôïc cung kính, ñöôïc toân troïng, ñöôïc cuùng döôøng, phaûi ñem laïi chaùnh laïc. Vaø naøy Baø-la-moân, theá naøo laø löûa ñaùng ñöôïc cuùng döôøng?

16. ÔÛ ñaây, naøy Baø-la-moân, nhöõng Sa-moân, Baø-la-moân naøo töø boû kieâu maïn, phoùng daät, soùng kham nhaãn nhu hoøa; moãi ngöôøi ñieàu phuïc töï ngaõ; moãi ngöôøi an chæ töï ngaõ; moãi ngöôøi laéng dòu töï ngaõ. Naøy Baø-la-moân, ñaây goïi laø ngoïn löûa ñaùng ñöôïc cuùng döôøng. Do vaäy löûa ñaùng ñöôïc cuùng döôøng naøy ñöôïc cung kính, ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, phaûi ñem laïi chaùnh laïc.

Naøy Baø-la-moân, ba ngoïn löûa naøy ñöôïc cung kính, ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, phaûi ñem laïi chaùnh laïc.

Coøn löûa cuûi naøy, naøy Baø-la-moân, caàn phaûi thöôøng thöôøng nhen ñoát noù leân, caàn phaûi thöôøng thöôøng chaêm soùc duy trì, caàn phaûi thöôøng thöôøng daäp taét, caàn phaûi thöôøng thöôøng ñeå moät beân.

17. Ñöôïc noùi nhö vaäy, Baø-la-moân Uggatasarìra baïch Theá Toân:

- Thaät vi dieäu thay, thöa Toân giaû Gotama! Thaät vi dieäu thay, thöa Toân giaû Gotama! Toân giaû Gotama haõy nhaän coøn laøm ñeä töû cö só, töø nay cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng. Vaø thöa Toân giaû Gotama, con seõ thaû naêm traêm con boø ñöïc vaø cho chuùng soáng; con seõ thaû naêm traêm con ngheù ñöïc vaø cho chuùng soáng; con seõ thaû naêm traêm con ngheù caùi vaø cho chuùng soáng; con seõ thaû naêm traêm con deâ vaø cho chuùng soáng; con seõ thaû naêm traêm con cöøu vaø cho chuùng soáng. Haõy ñeå chuùng aên coû xanh; haõy ñeå chuùng uoáng nöôùc maùt; haõy ñeå gioù thoåi chuùng maùt.

(V) (45) Töôûng (1)

1. - Coù baûy töôûng naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh. Theá naøo laø baûy?

2. Töôûng baát tònh, töôûng cheát, töôûng nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc moùn aên, töôûng khoâng hoan hyû ñoái vôùi taát caû theá giôùi, töôûng voâ thöôøng, töôûng khoå trong voâ thöôøng, töôûng voâ ngaõ trong khoå.

Baûy töôûng naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh.

(VI) (46) Töôùng (2)

1. - Coù baûy töôûng naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh. Theá naøo laø baûy?

2. Töôûng baát tònh, töôûng cheát, töôûng nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc moùn aên, töôûng khoâng hoan hyû ñoái vôùi taát caû theá giôùi, töôûng voâ thöôøng, töôûng khoå trong voâ thöôøng, töôûng voâ ngaõ trong khoå.

3. Töôûng baát tònh, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

4. Naøy caùc Tyû-kheo, khi moät Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng baát tònh, thôøi taâm thoái lui, taâm trôû löng, quay löng ñeå khoâng ñaém vaøo caùc daâm duïc; do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, loâng gaø hay laø daây gaân quaêng vaøo löûa thôøi thoái lui, trôû löng, quay löng, vaø khoâng caêng thaúng; cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi moät Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng baát tònh, thôøi taâm thoái lui, taâm trôû löng, quay löng ñeå khoâng ñaém vaøo caùc daâm duïc; do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn.

Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng baát tònh, nhöng taâm laïi chaûy theo, ñaém vaøo daâm duïc, khoâng khôûi leân nhaøm chaùn, thôøi Tyû-kheo aáy caàn phaûi hieåu raèng: "Töôûng baát tònh khoâng ñöôïc ta tu taäp; ôû nôi ta khoâng coù söï sai khaùc tröôùc vaø sau. Ta khoâng ñaït ñöôïc quaû tu taäp". ÔÛ ñaáy, vò aáy tænh giaùc nhö vaäy. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng baát tònh, thôøi taâm thoái lui, taâm trôû löng, quay löng ñeå khoâng ñaém vaøo caùc daâm duïc; do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn, thôøi Tyû-kheo aáy caàn phaûi hieåu raèng: " Töôûng baát tònh khoâng ñöôïc ta tu taäp; ôû nôi ta khoâng coù söï sai khaùc tröôùc vaø sau. Ta khoâng ñaït ñöôïc quaû tu taäp". ÔÛ ñaáy, vò aáy tænh giaùc nhö vaäy. Töôûng baát tònh, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

5. Töôûng cheát, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

6. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi töôûng cheát, thôøi taâm thoái lui, taâm trôû löng, quay löng khoâng thích thuù söï soáng, do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn, thôøi... (nhö soá 4 ôû treân, chæ khaùc tröôùc laø töôûng baát tònh, ñaây laø töôûng cheát, vôùi söï thay ñoåi caàn thieát)... Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

7. Töôûng nhaøm chaùn ñoái vôùi moùn aên, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

8. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng ñoái vôùi caùc moùn aên, thôøi taâm thoái lui... khoâng tham aùi caùc vò; do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn, thôøi... (nhö soá 4 ôû treân, chæ khaùc ñaây laø töôûng nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc moùn aên)... Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

9. Töôûng khoâng hoan hyû ñoái vôùi caùc theá giôùi, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

10. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi taâm khoâng hoan hyû ñoái vôùi caùc theá giôùi, thôøi taâm thoái lui, taâm trôû löng, quay löng vôùi caùc loøe loeït cuûa theá giôùi; do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn, thôøi... (nhö soá 4 ôû treân, chæ khaùc ñaây laø taâm khoâng hoan hyû ñoái vôùi caùc theá giôùi vaø nhöõng thay ñoåi caàn thieát)... Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

11. Töôûng voâ thöôøng, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

12. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi töôûng voâ thöôøng, thôøi taâm thoái lui, taâm trôû löng, quay löng vôùi caùc lôïi döôõng, cung kính danh voïng; do ñoù taâm vò aáy khoâng caêng thaúng, thanh thaûn, khôûi leân nhaøm chaùn, thôøi... (nhö soá 4 ôû treân, chæ khaùc ñaây laø töôûng voâ thöôøng vôùi nhöõng thay ñoåi caàn thieát)...

13. Töôûng khoå treân voâ thöôøng, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

14. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng khoå treân voâ thöôøng, thôøi caùc töôûng sôï haõi saéc beùn ñöôïc an laäp treân thuï ñoäng, bieáng nhaùc, thaû loûng, phoùng daät, khoâng chuù taâm, khoâng quaùn saùt; ví nhö moät keû gieát ngöôøi giô ñao leân. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng khoå treân voâ thöôøng, nhöng caùc töôûng sôï haõi saéc beùn khoâng ñöôïc an laäp treân thuï ñoäng, bieáng nhaùc, thaû loûng, phoùng daät, khoâng chuù taâm, khoâng quaùn saùt; thôøi gioáng nhö moät keû gieát ngöôøi giô ñao leân. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy caàn phaûi hieåu raèng: "Töôûng khoå treân voâ thöôøng khoâng ñöôïc ta tu taäp; ôû nôi ta khoâng coù söï sai khaùc tröôùc vaø sau. Ta khoâng ñaït ñöôïc quaû cuûa söï tu taäp." ÔÛ ñaây, vò aáy tænh giaùc nhö vaäy. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng khoå treân voâ thöôøng, thôøi caùc töôûng sôï haõi saéc beùn an laäp treân thuï ñoäng, bieáng nhaùc, thaû loûng, phoùng daät, khoâng chuù taâm, khoâng quaùn saùt, ví nhö moät keû gieát ngöôøi giô ñao leân. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo caàn phaûi hieåu raèng: "Töôûng khoå treân voâ thöôøng khoâng ñöôïc ta tu taäp; ôû nôi ta khoâng coù söï sai khaùc tröôùc vaø sau. Ta ñaït ñöôïc quaû cuûa söï tu taäp." ÔÛ ñaây, vò aáy tænh giaùc nhö vaäy. Töôûng khoå treân voâ thöôøng, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm muïc ñích, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

15. Töôûng voâ ngaõ treân khoå, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm muïc ñích, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy?

16. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng voâ ngaõ treân khoå, naøy caùc Tyû-kheo, yù cuûa vò aáy thoaùt khoûi caùc tö töôûng ngaõ, ngaõ sôû, ngaõ maïn, ñoái vôùi caùi thaân coù thöùc naày vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, kheùo giaûi thoaùt, ñöôïc an tònh, vöôït qua caùc thieân kieán. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi taâm chaát chöùa töôûng voâ ngaõ treân khoå, naøy caùc Tyû-kheo, yù cuûa vò aáy khoâng thoaùt khoûi caùc tö töôûng ngaõ, ngaõ sôû, ngaõ maïn, ñoái vôùi caùi thaân coù thöùc naày vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, khoâng kheùo giaûi thoaùt, khoâng ñöôïc an tònh, khoâng vöôït qua caùc thieân kieán. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy caàn phaûi hieåu raèng: "Töôûng voâ ngaõ treân khoå khoâng ñöôïc ta tu taäp; ôû nôi ta khoâng coù söï sai khaùc tröôùc vaø sau. Ta khoâng ñaït ñöôïc quaû cuûa söï tu taäp." ÔÛ ñaây, vò aáy tænh giaùc nhö vaäy. Nhöng naøy Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo soáng nhieàu vôùi caùc töôûng voâ ngaõ treân khoå, naøy caùc Tyû-kheo, yù cuûa vò aáy thoaùt khoûi caùc tö töôûng ngaõ, ngaõ sôû, ngaõ maïn ñoái vôùi caùi thaân coù thöùc vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, kheùo giaûi thoaùt, ñöôïc an tònh, vöôït qua caùc thieân kieán. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo aáy caàn phaûi hieåu raèng: "Töôûng voâ ngaõ treân khoå ñöôïc ta tu taäp; ôû nôi ta coù söï sai khaùc tröôùc vaø sau. Ta ñaït ñöôïc quaû cuûa söï tu taäp." ÔÛ ñaây, vò aáy tænh giaùc nhö vaäy. Töôûng voâ ngaõ treân khoå, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Do duyeân gì ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

Baûy töôûng naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho vieân maõn, coù quaû lôùn, coù lôïi ích lôùn, theå nhaäp vaøo baát töû, laáy baát töû laøm cöùu caùnh.

(VII) (47) Daâm Duïc

1. Baáy giôø coù Baø-la-moân Jaønussoni ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm... Ngoài xuoáng moät beân, Baø-la-moân Jaønussoni baïch Theá Toân:

- Thöa Toân giaû Gotama, Toân giaû coù töï xem mình laø soáng Phaïm haïnh khoâng?

- Naøy Baø-la-moân, ai noùi moät caùch chôn chaùnh phaûi noùi nhö sau: "Vò aáy soáng Phaïm haïnh, khoâng coù beå vuïn, khoâng coù khuyeát phaïm, khoâng coù nhieãm oâ, khoâng bò ñieåm chaám, vieân maõn, thanh tònh". Naøy Baø-la-moân, neáu noùi veà Ta moät caùch chôn chaùnh, thôøi phaûi noùi nhö vaäy: "Ta soáng Phaïm haïnh, khoâng coù beå vuïn, khoâng coù khuyeát phaïm, khoâng coù nhieãm oâ, khoâng bò ñieåm chaám, vieân maõn, thanh tònh".

- Thöa Toân giaû Gotama, Phaïm haïnh nhö theá naøo, thöa Toân giaû Gotama, laø bò beå vuïn, bò khuyeát phaïm, bò oâ nhieãm, bò ñieåm chaám?

2. - ÔÛ ñaây, naøy Baø-la-moân, coù Sa-moân hay Baø-la-moân, töï xem mình soáng Phaïm haïnh moät caùch chôn chaùnh, tuy khoâng coù haønh daâm vôùi nöõ nhaân, nhöng höôûng thuï ñöôïc nöõ nhaân thoa, boùp, taém, xöùc daàu. Vò aáy thích thuù, öôùc muoán, bò kích thích bôûi nöõ nhaân. Naøy Baø-la-moân, ñaây goïi laø Phaïm haïnh bò beå vuïn, bò khuyeát phaïm, bò nhieãm oâ, bò ñieåm chaám. Naøy Baø-la-moân, ñaây goïi laø haønh Phaïm haïnh khoâng thanh tònh, bò lieân heä, bò heä luïy vôùi daâm duïc, khoâng giaûi thoaùt khoûi sanh, giaø, cheát, saàu bi, khoå, öu, naõo. Ta noùi raèng khoâng thoaùt khoûi khoå.

3. Laïi nöõa, naøy Baø-la-moân, ôû ñaây coù Sa-moân hay Baø-la-moân, töï xem mình soáng Phaïm haïnh moät caùch chôn chaùnh, tuy khoâng coù haønh daâm vôùi nöõ nhaân, khoâng coù höôûng thuï ñöôïc nöõ nhaân thoa, boùp, taém, xöùc daàu, nhöng cöôøi giôõn, chôi ñuøa, vui chôi vôùi nöõ nhaân... tuy khoâng cöôøi giôõn, chôi ñuøa, vui chôi vôùi nöõ nhaân, nhöng laáy maét nhìn maét, tröøng maét nhìn theo nöõ nhaân... tuy khoâng laáy maét nhìn maét, tröøng maét nhìn theo nöõ nhaân, nhöng nghe tieáng cuûa nöõ nhaân, tieáng cöôøi, tieáng noùi, tieáng haùt, tieáng khoùc ngang qua vaùch, ngang qua haøng raøo... tuy khoâng nghe tieáng cuûa nöõ nhaân, tieáng cöôøi, tieáng noùi, tieáng haùt, tieáng khoùc ngang qua vaùch, ngang qua haøng raøo, nhöng nhôù ñeán tieáng cöôøi, tieáng noùi, tieáng ñuøa giôõn tröôùc kia ñaõ coù vôùi nöõ nhaân... tuy khoâng nhôù ñeán tieáng cöôøi, tieáng noùi, tieáng ñuøa giôõn tröôùc kia ñaõ coù vôùi nöõ nhaân, nhöng xem gia chuû hay con gia chuû thoï höôûng, thöôûng thöùc thích thuù trong naêm duïc coâng ñöùc... tuy khoâng xem gia chuû hay con gia chuû thoï höôûng, thöôûng thöùc thích thuù trong naêm duïc coâng ñöùc, nhöng soáng Phaïm haïnh vôùi taâm nguyeän höôùng ñeán moät thaân chö Thieân, nguyeän raèng: "Vôùi giôùi naøy hay vôùi giôùi caám naøy, hay vôùi khoå haïnh naøy, hay vôùi Phaïm haïnh naøy, ta seõ thaønh moät Thieân nhaân naøy hay moät Thieân nhaân khaùc". Vò aáy thích thuù, öôùc muoán, bò kích thích bôûi nöõ nhaân. Naøy Baø-la-moân, ñaáy goïi laø Phaïm haïnh bò beå vuïn, bò khuyeát phaïm, bò nhieãm oâ, bò ñieåm chaám. Naøy Baø-la-moân, ñaáy goïi laø haønh Phaïm haïnh khoâng thanh tònh, bò lieân heä, bò heä luïy vôùi daâm duïc, khoâng giaûi thoaùt khoûi sanh, giaø, cheát, saàu bi, khoå, öu, naõo. Ta noùi raèng khoâng giaûi thoaùt khoûi khoå.

Cho ñeán khi naøo, naøy Baø-la-moân, Ta coøn tieáp tuïc thaáy moät hay moät trong baûy heä luïy ñeán daâm duïc naøy chöa ñöôïc ñoaïn taän ôû nôi Ta, cho ñeán khi aáy, naøy Baø-la-moân, Ta khoâng coù xaùc chöùng raèng, Ta ñaõ chöùng ngoä Voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc trong theá giôùi chö Thieân vôùi Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, trong quaàn chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi. Vaø cho ñeán khi naøo, naøy Baø-la-moân, Ta tieáp tuïc khoâng coøn thaáy moät hay moät trong baûy heä luïy ñeán daâm duïc naøy ñaõ ñöôïc ñoaïn taän ôû nôi Ta, cho ñeán khi aáy, naøy Baø-la-moân, Ta khoâng coù xaùc chöùng raèng, Ta ñaõ chöùng ngoä Voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc trong theá giôùi chö Thieân vôùi Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, trong quaàn chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi. Tri vaø kieán ñöôïc khôûi leân nôi Ta: "Baát ñoäng laø taâm giaûi thoaùt cuûa Ta. Ñaây laø ñôøi soáng cuoái cuøng. Nay khoâng coøn taùi sanh nöõa".

Ñöôïc noùi nhö vaäy, Baø-la-moân Jaønussoni baïch Theá Toân:

- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân!... Mong Toân giaû Gotama nhaän con laøm ñeä töû cö só, töø naøy cho ñeán maïng chung, con troïn ñôøi quy ngöôõng.

(VIII) (48) Heä Luïy

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát cho caùc Thaày phaùp moân veà heä luïy, vaø ly heä luïy, haõy laéng nghe... Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phaùp moân veà heä luïy vaø ly heä luïy?

2. Moät nöõ nhaân, naøy caùc Tyû-kheo, taùc yù noäi nöõ caên, nöõ haønh, nöõ y phuïc, nöõ loaïi, nöõ duïc, nöõ thanh, nöõ trang söùc, thôøi nöõ nhaân aáy tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy. Do tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy neân taùc yù ñeán nam caên ôû ngoaøi, nam haønh, nam y phuïc, nam loaïi, nam duïc, nam thanh, nam trang söùc maø nöõ nhaân aáy tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy. Do tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy neân nöõ nhaân aáy öôùc muoán coù söï heä luïy ôû ngoaøi. Do duyeân vôùi heä luïy aáy, khôûi leân laïc, hyû neân nöõ nhaân aáy öôùc muoán laïc hyû aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, do thích thuù trong nöõ taùnh cuûa mình, caùc loaøi höõu tình ñi ñeán heä luïy vôùi nhöõng ngöôøi ñaøn oâng. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, nöõ nhaân khoâng coù thoaùt ñöôïc nöõ taùnh cuûa mình.

3. Moät nam nhaân, naøy caùc Tyû-kheo, taùc yù noäi nam caên, nam haønh, nam y phuïc, nam loaïi, nam duïc, nam thanh, nam trang söùc maø nöõ nhaân aáy tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy. Do tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy neân taùc yù ñeán nöõ caên ôû ngoaøi, nöõ haønh, nöõ y phuïc, nöõ loaïi, nöõ duïc, nöõ thanh, nöõ trang söùc maø nam nhaân aáy tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy. Do tham ñaém trong aáy, thích thuù taïi ñaáy neân nam nhaân aáy öôùc muoán coù söï heä luïy ôû ngoaøi. Do duyeân vôùi heä luïy aáy, khôûi leân laïc hyû neân nam nhaân aáy öôùc muoán laïc hyû aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, do thích thuù trong nam taùnh cuûa mình, caùc loaøi höõu tình ñi ñeán heä luïy vôùi nhöõng ngöôøi ñaøn baø. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, nam nhaân khoâng thoaùt khoûi nam taùnh cuûa mình. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø heä luïy. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, nhö theá naøo laø khoâng heä luïy?

4. Moät nöõ nhaân, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng taùc yù noäi nöõ caên, nöõ haønh, nöõ y phuïc, nöõ loaïi, nöõ duïc, nöõ thanh, nöõ trang söùc thôøi nöõ nhaân aáy khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy. Do khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy neân khoâng taùc yù ñeán nam caên ôû ngoaøi, nam haønh, nam y phuïc, nam loaïi, nam duïc, nam thanh, nam trang söùc maø nöõ nhaân aáy khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy. Do khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy nöõ nhaân aáy khoâng muoán coù söï heä luïy ôû ngoaøi. Do duyeân heä luïy aáy, khôûi leân laïc, hyû, nöõ nhaân aáy khoâng öôùc muoán laïc, hyû aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng thích thuù trong nöõ taùnh cuûa mình, caùc loaøi höõu tình khoâng ñi ñeán heä luïy vôùi nhöõng ngöôøi ñaøn oâng. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, nöõ nhaân thoaùt ñöôïc nöõ taùnh cuûa mình.

5. Moät nam nhaân, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng taùc yù ñeán noäi nam caên, nam haønh, nam y phuïc, nam loaïi, nam duïc, nam thanh, nam trang söùc thôøi nam nhaân aáy khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy. Do khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy neân khoâng taùc yù ñeán nöõ caên ôû ngoaøi, nöõ haønh, nöõ y phuïc, nöõ loaïi, nöõ duïc, nöõ thanh, nöõ trang söùc maø nam nhaân aáy khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy. Do khoâng tham ñaém trong aáy, khoâng thích thuù taïi ñaáy neân nam nhaân aáy khoâng öôùc muoán coù söï heä luïy ôû ngoaøi. Do duyeân vôùi heä luïy aáy, khôûi leân laïc, hyû neân nam nhaân aáy öôùc muoán laïc, hyû aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng thích thuù trong nam taùnh cuûa mình, caùc loaøi höõu tình khoâng ñi ñeán heä luïy vôùi nhöõng nöõ nhaân. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, nam nhaân thoaùt ñöôïc nam taùnh cuûa mình. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø khoâng heä luïy.

Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø phaùp moân heä luïy vaø ly heä luïy.

(IX) (49) Boá Thí

1. Moät thôøi, Theá Toân ôû Campaø, treân bôø hoà Gaggara. Baáy giôø coù nhieàu cö só ôû Campaø ñi ñeán Toân giaû Saøriputta, sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Saøriputta roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc nam cö só aáy thöa vôùi Toân giaû Saøriputta:

- Thöa Toân giaû, ñaõ laâu laém, chuùng con khoâng ñöôïc nghe phaùp thoaïi töø mieäng Theá Toân. Laønh thay, thöa Toân giaû, neáu nay chuùng con ñöôïc nghe phaùp thoaïi töø mieäng Theá Toân!

- Vaäy naøy chö Hieàn, haõy ñeán trong ngaøy leã Trai giôùi (uposatha), caùc Thaày seõ ñöôïc nghe phaùp thoaïi töø mieäng Theá Toân.

- Thöa vaâng, thöa Toân giaû!

Caùc nam cö só ôû Campaø aáy vaâng ñaùp Toân giaû Saøriputta, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Toân giaû Saøriputta, thaân beân höõu höôùng veà Toân giaû roài ra ñi. Roài caùc nam cö só ôû Campaø, ñeán ngaøy leã Trai giôùi, ñi ñeán Toân giaû Saøriputta, sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Saøriputta roài ñöùng moät beân. Roài Toân giaû Saøriputta cuøng vôùi caùc nam cö só ôû Campaø ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân:

2. - Coù theå, baïch Theá Toân, ôû ñaây coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, khoâng ñöôïc quaû lôùn, khoâng ñöôïc lôïi ích lôùn. Nhöng baïch Theá Toân, coù theå ôû ñaây coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, ñöôïc quaû lôùn, ñöôïc lôïi ích lôùn.

- Naøy Saøriputta, coù theå ôû ñaây coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, khoâng ñöôïc quaû lôùn, khoâng ñöôïc lôïi ích lôùn. Coù theå, naøy Saøriputta, ôû ñaây coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, ñöôïc quaû lôùn, ñöôïc lôïi ích lôùn.

3. - Baïch Theá Toân, do nhaân gì, do duyeân gì, ôû ñaây coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, khoâng ñöôïc quaû lôùn, khoâng ñöôïc lôïi ích lôùn? Baïch Theá Toân, do nhaân gì, do duyeân gì, ôû ñaây coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, ñöôïc quaû lôùn, ñöôïc lôïi ích lôùn?

- ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, coù ngöôøi boá thí vôùi taâm mong caàu, boá thí vôùi taâm troùi buoäc (veà keát quaû), boá thí vôùi taâm mong caàu ñöôïc chaát chöùa, boá thí vôùi yù nghó: "Toâi seõ höôûng thoï caùi naøy trong ñôøi sau". Vò aáy boá thí nhö vaäy cho caùc Sa-moân, Baø-la-moân, boá thí ñoà aên, ñoà uoáng, vaûi maëc, xe coä, voøng hoa, höông thôm, höông lieäu, giöôøng naèm, nhöõng truù xöù, ñeøn ñuoác. Thaày nghó theá naøo, naøy Saøriputta, ôû ñaây coù theå coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy khoâng?

- Thöa coù, baïch Theá Toân.

- ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, coù haïng ngöôøi boá thí vôùi taâm mong caàu, boá thí vôùi taâm troùi buoäc, boá thí vôùi taâm mong caàu ñöôïc chaát chöùa, boá thí vôùi yù nghó: "Ta seõ höôûng thoï caùi naøy trong ñôøi sau". Vò aáy boá thí nhö vaäy, khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coäng truù vôùi chö Thieän ôû Boán thieân vöông. Vaø vò aáy, khi nghieäp ñöôïc ñoaïn taän, thaàn löïc aáy, danh tieáng aáy, uy quyeàn aáy ñöôïc ñoaïn taän, vò aáy trôû thaønh "vò trôû lui laïi", trôû lui traïng thaùi naøy.

4. ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, coù ngöôøi boá thí vôùi taâm khoâng mong caàu, boá thí vôùi taâm troùi buoäc, boá thí vôùi taâm mong caàu ñöôïc chaát chöùa, boá thí vôùi yù nghó: "Ta seõ höôûng thoï caùi naøy trong ñôøi sau", nhöng boá thí vôùi yù nghó: "Laønh thay, söï boá thí"... boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Laønh thay, söï boá thí", nhöng boá thí vôùi khoâng yù nghó: "Caùi naøy ñaõ ñöôïc cho trong quaù khöù, ñaõ ñöôïc toå tieân laøm trong quaù khöù, ta khoâng neân ñeå truyeàn thoáng gia ñình naøy bò boû queân"... Hay laø ngöôøi boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Caùi naøy ñaõ ñöôïc cho trong quaù khöù, ñaõ ñöôïc toå tieân laøm trong quaù khöù, ta khoâng neân ñeå truyeàn thoáng gia ñình naøy bò boû queân", nhöng boá thí vôùi yù nghó: "Ta naáu aên, caùc ngöôøi naøy khoâng naáu aên. Ta khoâng neân laø ngöôøi naáu aên, laïi khoâng boá thí cho ngöôøi khoâng naáu aên...", boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Ta naáu aên, caùc ngöôøi naøy khoâng naáu aên. Ta khoâng neân laø ngöôøi naáu aên, laïi khoâng boá thí cho ngöôøi khoâng naáu aên", nhöng boá thí vôùi yù nghó: "Nhö caùc vò aån só thôøi xöa coù nhöõng teá ñaøn lôùn nhö Atthaka, Vaømaka, Vaømadeva, Vessaømitta, Yamataggi, Angìrasa, Bhaøradvaøja, Vaøsettha, Kassapa, Bhagu; cuõng vaäy, ta seõ laø ngöôøi san seû caùc vaät boá thí"... Vò aáy boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Nhö caùc vò aån só thôøi xöa coù nhöõng teá ñaøn lôùn nhö Atthaka, Vaømaka, Vaømadeva, Vessaømitta, Yamataggi, Angìrasa, Bhaøradvaøja, Vaøsettha, Kassapa, Bhagu; cuõng vaäy, ta seõ laø ngöôøi san seû caùc vaät boá thí naøy", nhöng boá thí vôùi yù nghó: "Do ta boá thí vaät boá thí naøy, taâm ñöôïc tònh tín, hyû duyeät khôûi leân"... Vò aáy boá thí, khoâng vôùi yù nghó: "Do ta boá thí vaät boá thí naøy, taâm ñöôïc tònh tín, hyû duyeät khôûi leân". nhöng vò aáy boá thí vôùi yù nghó ñeå trang nghieâm taâm, ñeå trang bò taâm. Vaø ñoái vôùi Sa-moân hay Baø-la-moân, vò aáy boá thí ñoà aên, ñoà uoáng, vaûi maëc, xe coä, voøng hoa, höông thôm, höông lieäu, giöôøng naèm, truù xöù, ñeøn ñuoác. Thaày nghó theá naøo, naøy Saøriputta, ôû ñaây, coù haïng ngöôøi coù theå boá thí nhö vaäy khoâng?

- Thöa coù, baïch Theá Toân.

- Naøy Saøriputta, ôû ñaây, ai boá thí khoâng vôùi taâm caàu mong, boá thí khoâng vôùi taâm troùi buoäc, boá thí khoâng vôùi mong caàu ñöôïc chaát chöùa, boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Ta seõ höôûng thoï caùi naøy trong ñôøi sau", boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Laønh thay, söï boá thí", boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Caùi naøy ñaõ ñöôïc cho trong ñôøi quaù khöù, ñaõ ñöôïc toå tieân laøm trong quaù khöù, ta khoâng neân ñeå truyeàn thoáng gia ñình naøy bò boû queân", boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Ta naáu aên, caùc ngöôøi naøy khoâng naáu aên. Ta khoâng laø ngöôøi naáu aên, laïi khoâng boá thí cho ngöôøi khoâng naáu aên", ... boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Nhö caùc vò aån só thôøi xöa coù nhöõng teá ñaøn lôùn nhö Atthaka, Vaømaka, Vaømadeva, Vessaømitta, Yamataggi, Angìrasa, Bhaøradvaøja, Vaøsettha, Kassapa, Bhagu; cuõng vaäy, ta seõ laø ngöôøi san seû caùc vaät boá thí...", boá thí khoâng vôùi yù nghó: "Do ta boá thí vaät boá thí naøy, taâm ñöôïc tònh tín, hyû duyeät khôûi leân". Nhöng vò aáy boá thí vôùi yù nghó ñeå trang nghieâm taâm, ñeå trang bò taâm.. Do vò aáy boá thí nhö vaäy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh coäng truù vôùi chö Thieân ôû Phaïm chuùng thieân. Vaø khi vò aáy, nghieäp ñöôïc ñoaïn taän, thaàn löïc aáy, danh tieáng aáy, uy quyeàn aáy ñöôïc ñoaïn taän, vò aáy trôû thaønh vò Baát lai, khoâng trôû lui traïng thaùi naøy.

Naøy Saøriputta, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, khieán cho ôû ñaây, moät haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, khoâng ñöôïc quaû lôùn, khoâng ñöôïc lôïi ích lôùn. Naøy Saøriputta, nhöng ñaây cuõng laø nhaân, laø duyeân khieán cho ôû ñaây, coù haïng ngöôøi boá thí nhö vaäy, ñöôïc quaû lôùn, ñöôïc lôïi ích lôùn.

(X) (50) Meï Cuûa Nanda

1. Nhö vaày toâi nghe:

Moät thôøi, Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaømoggallaøna ñang du haønh ôû Dakkhinaøgiri, cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo. Luùc baáy giôø, nöõ cö só Velukantakì, meï cuûa Nanda thöùc daäy tröôùc khi maët trôøi moïc, vaø ñoïc lôùn tieáng baøi "Paøraøyana" (Con ñöôøng ñöa ñeán bôø beân kia). Luùc baáy giôø, Ñaïi vöông Vessavana (Tyø-sa-moân) ñang ñi töø phöông Baéc ñeán phöông Nam vì moät vaøi coâng vieäc. Ñaïi vöông Vessavana nghe nöõ cö só Velukantakì, meï cuûa Nanda, sau khi lôùn tieáng ñoïc xong baøi Paøraøyana, lieàn ñöùng laïi, chôø ñôïi cho baøi ñöôïc ñoïc xong. Vaø nöõ cö só, meï cuûa Nanda, sau khi lôùn tieáng ñoïc xong baøi Paøraøyana, lieàn im laëng. Roài Ñaïi vöông Vessavana bieát ñöôïc nöõ cö só, meï cuûa Nanda ñaõ ñoïc xong baøi keä, lieàn heát söùc hoan hyû vaø noùi:

- Laønh thay, naøy Chò! Laønh thay, naøy Chò!

- Ngaøi laø ai, hoûi vò coù boä maët hieàn?

- Naøy Chò, ta laø anh cuûa Chò, Ñaïi vöông Vessavana!

- Laønh thay, hoûi vò coù boä maët hieàn! Haõy laáy phaùp moân ñöôïc toâi noùi ñeán hoâm qua, laøm quaø taëng ñoùn khaùch cho Ngaøi.

- Laønh thay, naøy Chò! Phaûi, phaùp moân naøy haõy laø quaø taëng ñoùn khaùch cuûa toâi! Ngaøy mai, chuùng Tyû-kheo, vôùi Saøriputta vaø Moggallaøna laø caùc vò caàm ñaàu, seõ ñeán Velukantaka, nhöng chöa aên saùng. Sau khi Chò môøi chuùng Tyû-kheo duøng xong, haõy tuyeân boá chính ta ñaõ cuùng döôøng.

2. Roài cö só, meï cuûa Nanda, sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn, lieàn cho söûa soaïn taïi nhaø cuûa mình caùc moùn aên thöôïng vò loaïi cöùng vaø loaïi meàm. Roài chuùng Taêng, vôùi Saøriputta vaø Moggallaøna laø vò caàm ñaàu ñi ñeán Velukantaka nhöng chöa aên saùng. Roài nöõ cö só, meï cuûa Nanda baûo moät ngöôøi ñi, noùi raèng:

- Naøy Baïn, haõy ñi ñeán khu vöôøn vaø baùo thôøi giôø cho chuùng Tyû-kheo: "Ñaõ ñeán giôø, thöa caùc Toân giaû! Taïi nhaø cuûa meï Nanda, caùc moùn aên ñaõ ñöôïc söûa soaïn".

- Thöa vaâng, thöa nöõ cö só.

Ngöôøi aáy vaâng ñaùp nöõ cö só, meï cuûa Nanda, ñi ñeán khu vöôøn vaø baùo thôøi giôø cho chuùng Tyû-kheo:

- Ñaõ ñeán giôø, thöa caùc Toân giaû! Taïi nhaø cuûa meï Nanda, caùc moùn aên ñaõ ñöôïc söûa soaïn.

Roài chuùng Tyû-kheo, vôùi Saøriputta maø Mahaømoggallaøna laø vò caàm ñaàu, vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm baùt, ñi ñeán truù xöù cuûa nöõ cö só, meï cuûa Nanda, sau khi ñeán, ngoài xuoáng treân caùc choã ñaõ soaïn saün. Roài nöõ cö só, meï cuûa Nanda, môøi chuùng Tyû-kheo vôùi Saøriputta vaø Moggallaøna laø vò caàm ñaàu, vôùi caùc moùn aên thöôïng vò loaïi cöùng vaø loaïi meàm, vaø laøm chuùng Tyû-kheo ñöôïc thoûa maõn. Roài nöõ cö só, meï cuûa Nanda thaáy Toân giaû Saøriputta aên ñaõ xong, tay ñaõ ruùt lui khoûi bình baùt, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Toân giaû Saøriputta noùi vôùi cö só, meï cuûa Nanda ñang ngoài moät beân:

- Naøy Meï cuûa Nanda, ai baûo cho Baø bieát chuùng Tyû-kheo seõ ñi tôùi nhaø?

- ÔÛ ñaây, thöa Toân giaû, con thöùc daäy tröôùc khi trôøi saùng, ñoïc lôùn tieáng baøi keä Paøraøyana roài im laëng. Roài thöa Toân giaû, Ñaïi vöông Vessavana sau khi bieát ñöôïc con ñaõ ñoïc xong, lieàn heát söùc hoan hyû vaø noùi:

- "Laønh thay, naøy Chò! Laønh thay, naøy Chò!"

- "Ngaøi laø ai, hôûi vò coù boä maët hieàn?"

- "Naøy Chò, ta laø anh cuûa Chò, Ñaïi vöông Vessavana!"

- "Laønh thay, hôûi vò coù boä maët hieàn! Haõy laáy phaùp moân ñöôïc toâi noùi ñeán hoâm qua, laøm quaø taëng ñoùn khaùch cho Ngaøi."

- "Laønh thay, naøy Chò! Phaûi, phaùp moân naøy haõy laø quaø taëng ñoùn khaùch cuûa toâi! Ngaøy mai, chuùng Tyû-kheo, vôùi Saøriputta vaø Moggallaøna laø caùc vò caàm ñaàu, seõ ñeán Velukantaka, nhöng chöa aên saùng. Sau khi Chò môøi chuùng Tyû-kheo duøng xong, haõy tuyeân boá chính ta ñaõ cuùng döôøng."

Thöa Toân giaû, mong raèng moïi coâng ñöùc cuûa buoåi cuùng döôøng naøy seõ ñem laïi an laïc cho ñaïi vöông Vessavana!

3. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda! Baø coù theå noùi chuyeän, maët taän maët vôùi moät Thieân töû coù ñaïi thaàn löïc nhö vaäy, coù ñaïi uy löïc nhö vaäy.

- Thöa Toân giaû, khoâng phaûi chæ coù söï vi dieäu nhö vaäy, söï hy höõu nhö vaäy ñoái vôùi con. Con coøn coù moät söï kieän vi dieäu, hy höõu khaùc! ÔÛ ñaây, thöa Toân giaû, Nanda, ñöùa con ñoäc nhaát cuûa con, khaû aùi, khaû yù, vì moät lyù do gì ñoù, bò caùc vua duøng söùc maïnh baét giöõ vaø ñoaïn maïng soáng. Thöa Toân giaû, trong khi ñöùa treû bò baét giöõ hay ñang bò baét giöõ, khi bò troùi hay ñang bò troùi, khi bò gieát hay ñang bò gieát, con roõ bieát taâm cuûa con khoâng coù ñoåi khaùc.

4. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda! Baø ñaõ coù theå laøm cho taâm khôûi thanh tònh nhö vaäy.

- Thöa Toân giaû, khoâng phaûi chæ coù söï vi dieäu nhö vaäy, söï hy höõu nhö vaäy ñoái vôùi con. Con coøn coù moät söï kieän vi dieäu, hy höõu khaùc! ÔÛ ñaây, thöa Toân giaû, ngöôøi choàng cuûa con, khi maïng chung, sanh vaøo sanh loaïi Daï-xoa, vaø vò aáy hieän leân tröôùc maët con, vôùi moät töï ngaõ nhö luùc tröôùc. Nhöng thöa Toân giaû, con roõ bieát, khoâng vì nhaân duyeân aáy, taâm cuûa con coù ñoåi khaùc.

5. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda! Ngöôøi daõ coù theå laøm cho taâm khôûi thanh tònh nhö vaäy.

- Thöa Toân giaû, khoâng phaûi chæ coù söï vi dieäu nhö vaäy, söï hy höõu nhö vaäy ñoái vôùi con. Con coøn coù moät söï kieän vi dieäu, hy höõu khaùc. Thöa Toân giaû, khi coøn laø thieáu nöõ, ñöôïc ñöa ñeán cho choàng con, con roõ bieát con khoâng coù moät taâm vi phaïm ñoái vôùi choàng con, huoáng nöõa laø veà thaân!

6. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda! Baø ñaõ coù theå laøm cho taâm khôûi thanh tònh nhö vaäy.

- Thöa Toân giaû, khoâng phaûi chæ coù söï vi dieäu nhö vaäy, söï hy höõu nhö vaäy ñoái vôùi con. Con coøn coù moät söï kieän vi dieäu, hy höõu khaùc! Thöa Toân giaû, khi con töï chaáp nhaän laø moät nöõ cö só, con roõ bieát con chöa töøng vi phaïm moät hoïc phaùp naøo.

7. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda! Thöa Toân giaû, khoâng phaûi chæ coù söï vi dieäu nhö vaäy, söï hy höõu nhö vaäy ñoái vôùi con. Con coøn coù moät söï kieän vi dieäu, hy höõu khaùc! ÔÛ ñaây, thöa Toân giaû, neáu con muoán, con coù theå ly duïc, ly phaùp baát thieän, chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, khoâng taàm khoâng töù; laøm cho tònh chæ taàm vaø töù, con chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tænh nhaát taâm; ly hyû, con truù xaû, chaùnh nieäm tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, con chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba; ñoaïn laïc vaø ñoaïn khoå, chaám döùt caùc hyû öu ñaõ caûm thoï tröôùc, con chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå khoâng laïc, xaû nieäm thanh tónh.

8. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda!

- Thöa Toân giaû, khoâng phaûi chæ coù söï vi dieäu nhö vaäy, söï hy höõu nhö vaäy ñoái vôùi con. Con coøn coù moät söï kieän vi dieäu, hy höõu khaùc! ÔÛ ñaây, thöa Toân giaû, naêm haï phaàn kieát söû ñöôïc Theá Toân thuyeát giaûng, con thaáy roõ khoâng coøn phaùp naøo ôû nôi con chöa ñöôïc ñoaïn taän.

9. - Thaät vi dieäu thay, Meï cuûa Nanda! Thaät hy höõu thay, Meï cuûa Nanda!

Roài Toân giaû Saøriputta, sau khi vôùi moät phaùp thoaïi, noùi leân cho nöõ cö só meï cuûa Nanda, khích leä laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû, töø choã ngoài ñöùng daäy roài ra ñi.
 
 

VI. Phaåm Khoâng Tuyeân Boá

(I) (51) Khoâng Tuyeân Boá

1. Baáy giôø moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, do nhaân gì, do duyeân gì, ñoái vôùi Thaùnh ñeä töû coù nghe nhieàu, nghi ngôø khoâng khôûi leân ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà khoâng ñöôïc tuyeân boá?

2. - Naøy Tyû-kheo, do kieán dieät, vôùi vò Thaùnh ñeä töø coù nghe nhieàu, nghi ngôø khoâng khôûi leân ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà khoâng ñöôïc tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi", naøy Tyû-kheo, laø moät taø kieán. "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng toàn taïi", naøy Tyû-kheo, laø moät taø kieán. "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi", naøy Tyû-kheo, laø moät taø kieán. "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi", naøy Tyû-kheo, laø moät taø kieán. Naøy Tyû-kheo, keû phaøm phu khoâng coù nghe nhieàu, khoâng tueä tri kieán, khoâng tueä tri kieán taäp khôûi, khoâng tueä tri kieán ñoaïn dieät, khoâng tueä tri con ñöôøng ñöa ñeán kieán ñoaïn dieät; kieán aáy cuûa ngöôøi aáy taêng tröôûng. Ngöôøi aáy khoâng thoaùt khoûi khoå". Naøy Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû coù nghe nhieàu, tueä tri kieán, tueä tri kieán taäp khôûi, tueä tri kieán ñoaïn dieät, tueä tri con ñöôøng ñöa ñeán kieán ñoaïn dieät; kieán cuûa ngöôøi aáy tieâu dieät. Ngöôøi aáy giaûi thoaùt khoûi sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo. Ta noùi raèng: "Ngöôøi aáy thoaùt khoûi khoå". Naøy Tyû-kheo, do bieát vaäy, do thaáy vaäy, vò Thaùnh ñeä töû coù nghe nhieàu khoâng coù tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi", khoâng coù tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng coù toàn taïi", khoâng coù tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi", khoâng coù tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi". Do bieát vaäy, do thaáy vaäy, naøy Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû coù nghe nhieàu coù moät thaùi ñoä khoâng tuyeân boá ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà khoâng ñöôïc tuyeân boá. Do bieát vaäy, do thaáy vaäy, naøy Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû khoâng coù sôï haõi, khoâng coù rung ñoäng, khoâng coù chaán ñoäng, khoâng rôi vaøo hoaûng sôï ñoái vôùi caùc vaán ñeà khoâng ñöôïc tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi", naøy Tyû-kheo, thuoäc veà khaùt aùi, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà tö duy, thuoäc veà lyù luaän, thuoäc veà chaáp thuû, thuoäc veà truy hoái. "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng toàn taïi", naøy Tyû-kheo, thuoäc veà khaùt aùi, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà tö duy, thuoäc veà lyù luaän, thuoäc veà chaáp thuû, thuoäc veà truy hoái. "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi", naøy Tyû-kheo, thuoäc veà khaùt aùi, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà tö duy, thuoäc veà lyù luaän, thuoäc veà chaáp thuû, thuoäc veà truy hoái. "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi", naøy Tyû-kheo, thuoäc veà khaùt aùi, thuoäc veà töôûng, thuoäc veà tö duy, thuoäc veà lyù luaän, thuoäc veà chaáp thuû, thuoäc veà truy hoái. Naøy Tyû-kheo, keû phaøm phu nghe ít, khoâng tueä tri truy hoái, khoâng tueä tri truy hoái taäp khôûi, khoâng tueä tri truy hoái ñoaïn dieät, khoâng tueä tri con ñöôøng ñöa ñeán truy hoái ñoaïn dieät. Truy hoái cuûa ngöôøi aáy taêng tröôûng. Ngöôøi aáy khoâng giaûi thoaùt khoûi sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo. Ta noùi raèng: "Ngöôøi aáy khoâng thoaùt khoûi khoå". Naøy Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû coù nghe nhieàu, tueä tri truy hoái, tueä tri truy hoái taäp khôûi, tueä tri truy hoái ñoaïn dieät, tueä tri con ñöôøng ñi ñeán truy hoái ñoaïn dieät. Truy hoái cuûa vò aáy tieâu dieät. Vò aáy giaûi thoaùt khoûi sanh, giaø, cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo. Ta noùi raèng: "Ngöôøi aáy thoaùt khoûi khoå". Do bieát vaäy, do thaáy vaäy, naøy Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû nghe nhieàu, khoâng tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi", khoâng tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng toàn taïi", khoâng tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi", khoâng tuyeân boá: "Sau khi cheát, Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi". Do bieát vaäy, do thaáy vaäy, naøy Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû khoâng coù sôï haõi, khoâng coù rung ñoäng, khoâng coù chaán ñoäng, khoâng rôi vaøo hoaûng sôï ñoái vôùi caùc vaán ñeà khoâng ñöôïc tuyeân boá. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø chôn, ñaây laø duyeân, ñoái vôùi Thaùnh ñeä coù nghe nhieàu, nghi ngôø nhieàu khôûi leân ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà khoâng ñöôïc tuyeân boá.

(II) (52) Sanh Thuù Cuûa Loaøi Ngöôøi

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ giaûng veà baûy sanh thuù cuûa loaøi Ngöôøi, vaø khoâng chaáp thuû Nieát-baøn. Haõy laéng nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ noùi:

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:

- Naøy caùc Tyû-kheo. Theá naøo laø baûy sanh thuù cuûa loaøi Ngöôøi?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh nhö vaäy suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta. Caùi gì ñoù, caùi gì ñöôïc thaønh, ta ñeàu töø boû". Vò aáy coù ñöôïc xaû. Vò aáy khoâng tham ñaém sanh höõu, khoâng tham ñaém tích tuï cuûa höõu; vôùi chaùnh trí tueä, vò aáy thaáy coù con ñöôøng voâ thöôïng tòch tònh. Vò aáy chöa chöùng ngoä troïn veïn hoaøn toaøn con ñöôøng aáy. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn maïn tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn höõu tham tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn voâ minh tuøy mieân. Do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Trung gian Nieát-baøn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra vaø trôû thaønh nguoäi laïnh. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta. Caùi gì coù, caùi gì ñöôïc thaønh, ta ñeàu töø boû". Vò aáy coù ñöôïc xaû, vò aáy khoâng tham ñaém höõu, khoâng tham ñaém haäu höõu; vôùi chaùnh trí tueä, vò aáy thaáy coù con ñöôøng voâ thöôïng tòch tònh. Vaø vò aáy chöa chöùng ngoä troïn veïn hoaøn toaøn con ñöôøng aáy. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn maïn tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn höõu tham tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn voâ minh tuøy mieân. Do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Trung gian Nieát-baøn.

3. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong thöïc haønh suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta. Caùi gì coù, caùi gì ñöôïc thaønh, ta ñeàu töø boû". Vò aáy coù ñöôïc xaû, vò aáy khoâng tham ñaém sanh höõu, khoâng tham ñaém tích tuï cuûa höõu; vôùi chaùnh trí tueä, vò aáy thaáy coù con ñöôøng voâ thöôïng tòch tònh vaø vò aáy chöa chöùng ngoä troïn veïn hoaøn toaøn con ñöôøng aáy. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn maïn tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn höõu tham tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn voâ minh tuøy mieân. Do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Trung gian Nieát-baøn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra, coù theå bay leân vaø trôû thaønh nguoäi laïnh. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy ñoaïn dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Trung gian Nieát-baøn.

4. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy ñoaïn dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Trung gian Nieát-baøn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra, coù theå bay leân, sau khi chöa chaïm vaøo ñaát, coù theå trôû thaønh nguoäi laïnh. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, sau khi dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Trung gian Nieát-baøn.

5. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Toån haïi Baùt-nieát-baøn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra , coù theå bay leân, sau khi chöa chaïm vaøo ñaát, coù theå trôû thaønh nguoäi laïnh. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Toån haïi Baùt-nieát-baøn.

6. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do ñoaïn dieät naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Voâ haønh Nieát-baøn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra, coù theå bay leân, coù theå rôi xuoáng treân moät ñoáng coû nhoû, hay treân moät ñoáng cuûi nhoû; mieáng vuïn aáy ôû ñaáy sanh ra ngoïn löûa, sanh ra khoùi. Sau khi sanh ra ngoïn löûa, sau khi sanh ra khoùi, noù ñoát chaùt tieâu heát ñoàng coû nhoû aáy, hay ñoáng cuûi nhoû aáy, roài trôû thaønh nguoäi laïnh vì khoâng coù nhieân lieäu. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do ñoaïn dieät naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Voâ haønh Nieát-baøn.

7. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo khi thöïc haønh nhö vaäy, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Höõu haønh Baùt-nieát-baøn. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra, coù theå bay leân, coù theå rôi xuoáng treân moät ñoáng coû , hay treân moät ñoáng cuûi roäng lôùn; mieáng vuïn aáy ôû ñaáy sanh ra ngoïn löûa, sanh ra khoùi. Sau khi sanh ra ngoïn löûa, sau khi sanh ra khoùi, noù ñoát chaùt tieâu heát ñoàng coû , hay ñoáng cuûi roäng lôùn aáy, roài trôû thaønh nguoäi laïnh vì khoâng coù nhieân lieäu. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh nhö vaäy, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Höõu haønh Baùt-nieát-baøn.

8. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh nhö vaäy suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta. Caùi gì coù, caùi gì ñöôïc thaønh, ta ñeàu töø boû.". Vò aáy coù ñöôïc xaû, vò aáy khoâng tham ñaém sanh höõu, khoâng tham ñaém tích tuï cuûa höõu; vôùi chaùnh trí tueä, vò aáy thaáy coù con ñöôøng voâ thöôïng tòch tònh vaø vò aáy chöa chöùng ngoä troïn veïn hoaøn toaøn con ñöôøng aáy. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn maïn tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn höõu tham tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn voâ minh tuøy mieân. Do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy chöùng ñöôïc Thöôïng löu, ñi ñeán Saéc cöùu caùnh. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caùi baùt baèng saét ñöôïc ñoát chaùy caû ngaøy vaø ñöôïc ñaäp ñaùnh, moät mieáng vuïn coù theå vaêng ra, coù theå bay leân, coù theå rôi xuoáng treân moät ñoáng coû, hay treân moät ñoáng cuûi to lôùn; mieáng vuïn aáy ôû ñaáy sanh ra ngoïn löûa, sanh ra khoùi. Sau khi sanh ra ngoïn löûa, sau khi sanh ra khoùi, noù ñoát chaùt tieâu heát ñoàng coû, hay ñoáng cuûi to lôùn aáy, thieâu chaùy luøm caây, thieâu chaùy röøng raäm. Sau khi thieâu chaùy thaûo nguyeân, sau khi thieâu chaùy röøng raäm, noù chaùy lan ñeán ñaùm ruoäng xanh hay ñeán ñaùm ñaát cao, hay ñeán hoøn ñaù, hay ñeán doøng nöôùc, hay ñeán ñaùm ñaát khaû aùi, hay ñeán moät phaàn ñaát naøo roài trôû thaønh nguoäi laïnh vì khoâng coù nhieân lieäu. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo trong khi thöïc haønh nhö vaäy, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta...". Vò aáy, do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Thöôïng löu Baùt-nieát-baøn, ñi ñeán Saéc cöùu caùnh.

Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø baûy sanh thuù cuûa loaøi Ngöôøi. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Khoâng chaáp thuû Baùt-Nieát-baøn?

9. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo khi thöïc haønh nhö vaäy, suy nghó nhö sau: "Neáu caùi naøy khoâng coù, caùi naøy coù theå khoâng phaûi cuûa ta. Neáu caùi naøy seõ khoâng coù, caùi naøy seõ khoâng phaûi cuûa ta. Caùi gì coù, caùi gì ñöôïc thaønh, ta ñeàu töø boû.". Vò aáy coù ñöôïc xaû, vò aáy khoâng tham ñaém sanh höõu, khoâng tham ñaém tích tuï cuûa höõu; vôùi chaùnh trí tueä, vò aáy thaáy coù con ñöôøng voâ thöôïng tòch tònh vaø vò aáy chöùng ñaéc troïn veïn hoaøn toaøn con ñöôøng aáy. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn maïn tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn höõu tham tuøy mieân. Vò aáy chöa ñoaïn taän troïn veïn hoaøn toaøn voâ minh tuøy mieân. Do dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, vò aáy töï mình vôùi thaéng trí, ngay trong hieän taïi, chöùng nhaäp, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Khoâng chaáp thuû Baùt-nieát-baøn. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø baûy sanh thuù cuûa loaøi Ngöôøi vaø Khoâng chaáp thuû Baùt-nieát-baøn.

(III) (53) Tissa

1. Nhö vaày toâi nghe:

Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Rajagaha (Vöông Xaù), taïi nuùi Gijjihakuta (Linh Thöùu). Baáy giôø coù hai Thieân nhaân sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Gijjihakuta, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Sau khi ñöùng moät beân, moät Thieân nhaân baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, nhöõng Tyû-kheo-ni naøy ñöôïc giaûi thoaùt.

Thieân nhaân khaùc baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, nhöõng Tyû-kheo-ni naøy kheùo giaûi thoaùt, khoâng coù dö y.

Caùc Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy. Baäc Ñaïo Sö chaáp nhaän. Roài caùc Thieân nhaân aáy, sau khi ñöôïc bieát: "Baäc Ñaïo Sö ñaõ chaáp nhaän", ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi, roài bieán maát taïi choã. Roài Theá Toân, sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn, baûo caùc Tyû-kheo:

- Ñeâm naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù hai Thieân nhaân sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Gijjihakuta, ñi ñeán Ta, sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta roài ñöùng moät beân. Sau khi ñöùng moät beân, moät Thieân nhaân baïch vôùi Ta: "Baïch Theá Toân, nhöõng Tyû-kheo-ni naøy ñöôïc giaûi thoaùt". Thieân nhaân khaùc baïch vôùi Ta: "Baïch Theá Toân, nhöõng Tyû-kheo-ni naøy kheùo giaûi thoaùt, khoâng coù dö y". Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thieân nhaân aáy noùi nhö vaäy. Sau khi noùi nhö vaäy, caùc Thieân nhaân aáy ñaûnh leã Ta, thaân beân höõu höôùng veà Ta, roài bieán maát taïi choã.

2. Luùc baáy giôø, Toân giaû Mahaømoggallaøna ngoài khoâng xa Theá Toân bao nhieâu. Roài Toân giaû Mahaømoggallaøna suy nghó nhö sau: "Nhöõng Thieân nhaân naøo coù trí nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y"". Luùc baáy giôø, Tyû-kheo teân laø Tissa maïng chung khoâng bao laâu vaø ñöôïc sanh leân moät Phaïm thieân giôùi. Taïi ñaáy, hoï ñöôïc bieát vò aáy laø Phaïm thieân Tissa, coù ñaïi thaàn löïc, coù ñaït uy löïc. Roài Toân giaû Mahaømoggallaøna, nhö ngöôøi löïc só duoãi caùnh ñang co laïi, hay co laïi caùnh tay ñang duoãi ra; cuõng vaäy, bieán maát ôû Gijjihakuta vaø hieän ra ôû Phaïm thieân giôùi aáy. Phaïm thieân Tissa thaáy Toân giaû Mahaømoggallaøna töø xa ñi ñeán, sau khi thaáy, lieàn noùi vôùi Toân giaû Mahaømoggallaøna:

- Hieàn giaû Moggallaøna, haõy ñeán ñaây! Thieän lai Hieàn giaû Moggallaøna! Ñaõ laâu, Hieàn giaû Moggallaøna môùi taïo cô hoäi naøy, töùc laø ñeán ñaây. Haõy ngoài, Hieàn giaû Moggallaøna, ñaây laø choã ngoài ñaõ soaïn saün!

Toân giaû Mahaømoggallaøna ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. Phaïm thieân Tissa ñaûnh leã Toân giaû Mahaømoggallaøna roài ngoài xuoáng moät beân. Toân giaû Mahaømoggallaøna noùi vôùi Phaïm thieân Tissa ñang ngoài xuoáng moät beân:

- Nhöõng Thieân nhaân naøo coù trí nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y". Thöa Hieàn giaû Moggallaøna, Phaïm chuùng thieân coù trí nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y".

- Naøy Tissa, coù phaûi taát caû chö Thieân ôû Phaïm chuùng thieân ñeàu coù trí nhö vaäy: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y"?

3. - Thöa Hieàn giaû, khoâng phaûi taát caû chö thieân ôû Phaïm chuùng thieân ñeàu coù trí nhö vaäy: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y". Thöa Hieàn giaû Moggallaøna, nhöõng Thieân nhaân naøo ôû Phaïm chuùng thieân baèng loøng vôùi tuoåi thoï Phaïm thieân, baèng loøng vôùi dung saéc Phaïm thieân, vôùi an laïc Phaïm thieân, vôùi danh tieáng Phaïm thieân, vôùi uy quyeàn Phaïm thieân, khoâng nhö thaät roõ bieát söï xuaát ly cao hôn traïng thaùi aáy. Nhöõng vò aáy khoâng coù trí nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y". Vaø thöa Hieàn giaû Moggallaøna, nhöõng Thieân nhaân naøo ôû Phaïm chuùng thieân, khoâng baèng loøng vôùi tuoåi thoï Phaïm thieân, khoâng baèng loøng vôùi dung saéc Phaïm thieân, vôùi an laïc Phaïm thieân, vôùi danh tieáng Phaïm thieân, vôùi uy quyeàn Phaïm thieân, nhö thaät roõ bieát söï xuaát ly cao hôn traïng thaùi aáy; nhöõng vò aáy coù trí nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y" hay "khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y".

4. ÔÛ ñaây, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, Tyû-kheo ñöôïc giaûi thoaùt caû hai phaàn. Chö Thieân aáy bieát veà vò aáy nhö sau: "Toân giaû naøy ñöôïc giaûi thoaùt caû hai phaàn". Khi thaân coøn toàn taïi, caùc Thieân nhaân vaø loaøi Ngöôøi thaáy ñöôïc vò aáy. Khi thaân hoaïi, caùc Thieân nhaân vaø loaøi ngöôøi khoâng thaáy ñöôïc vò aáy. Nhö vaäy, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, caùc Thieân nhaân aáy, coù trí nhö sau: "Khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y".

5. Nhöng ôû ñaây, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, Tyû-kheo ñöôïc tueä giaûi thoaùt, chö Thieân aáy bieát veà vò aáy nhö sau: "Toân giaû naøy ñöôïc tueä giaûi thoaùt". Khi thaân coøn toàn taïi, caùc Thieân nhaân vaø loaøi Ngöôøi thaáy ñöôïc vò aáy. Khi thaân hoaïi, caùc Thieân nhaân vaø loaøi Ngöôøi khoâng thaáy ñöôïc vò aáy. Nhö vaäy, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, caùc Thieân nhaân aáy coù trí nhö sau: "Khoâng coù dö y laø khoâng coù dö y".

6. Nhöng ôû ñaây, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, Tyû-kheo thaân chöùng, chö Thieân aáy bieát veà vò aáy nhö sau: "Toân giaû naøy laø vò thaân chöùng. Raát coù theå Toân giaû naøy, do söû duïng caùc saøng toïa thích ñaùng, do thaân caän caùc thieän baèng höõu, do cheá ngöï caùc caên, vò aáy coù theå ngay trong hieän taïi, töï mình vôùi thaéng trí chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh, maø caùc thieän nam töû vì muïc ñích aáy chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình". Nhö vaäy, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, caùc Thieân nhaân aáy coù trí nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y".

7. Nhöng ôû ñaây, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, Tyû-kheo kieán chí... tín giaûi thoaùt... tuøy phaùp haønh. Chö Thieân aáy bieát veà vò aáy nhö sau: "Toân giaû naøy laø vò tuøy phaùp haønh. Raát coù theå Toân giaû naøy, do söû duïng caùc saøng toïa thích ñaùng, do thaân caän caùc thieän baèng höõu, do cheá ngöï caùc caên, vò aáy coù theå ngay trong hieän taïi töï mình chöùng ngoä vôùi thaéng trí, chöùng ñaït vaø an truù voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh, maø caùc thieän nam töû vì muïc ñích aáy chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình". Nhö vaäy, thöa Hieàn giaû Moggallaøna, caùc Thieân nhaân aáy coù trí nhö sau: "Hay trong caùc vò coù dö y, vò aáy laø vò coù dö y".

8. Roài Toân giaû Moggallaøna hoan hyû tín thoï lôøi noùi cuûa Phaïm thieân Tissa. Nhö moät ngöôøi löïc só duoãi caùnh tay ñang co laïi, hay co laïi caùnh tay ñang duoãi ra; cuõng vaäy, Toân giaû bieán maát ôû Phaïm thieân giôùi, hieän ra ôû nuùi Gijjihakuøta. Roài Toân giaû, Mahaømoggallaøna ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Mahaømoggallaøna, ñem caâu chuyeän noùi vôùi Phaïm thieân Tissa nhö theá naøo, töôøng thuaät heát taát caû cho Theá Toân nghe.

- Nhöng naøy Moggallaøna, Phaïm thieân Tissa khoâng noùi cho Thaày veà haïng ngöôøi voâ töôùng truù thöù baûy.

- Baïch Theá Toân, nay laø thôøi, baïch Thieän Theä, nay laø thôøi ñeå Theá Toân noùi veà ngöôøi truù voâ töôùng thöù baûy. Sau khi nghe Theá Toân, caùc Tyû-kheo seõ thoï trì.

- Naøy Moggallaøna, haõy laéng nghe.

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Toân giaû Mahaømoggallaøna vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:

9. - ÔÛ ñaây, naøy Moggallaøna, Tyû-kheo khoâng taùc yù taát caû töôùng, chöùng ñaït voâ töôùng taâm ñònh vaø an truù. Caùc Thieân nhaân aáy bieát veà vò aáy nhö sau: "Toân giaû naøy, do khoâng taùc yù taát caû töôùng, chöùng ñaït vaø an truù voâ töôùng taâm ñònh. Raát coù theå Toân giaû naøy do söû duïng caùc saøng toïa thích ñaùng, do thaân caän caùc thieän baèng höõu, do cheá ngöï caùc caên, vò aáy coù theå ngay trong hieän taïi töï mình chöùng ngoä vôùi thaéng trí, chöùng ñaït vaø an truù voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh maø caùc thieän nam töû vì muïc ñích aáy chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình". Nhö vaäy, naøy Moggallaøna, caùc Thieân nhaân aáy coù trí aáy nhö sau: "Coù dö y laø coù dö y".

(IV) (54) Sìha

1. Nhö vaày toâi nghe:

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Vesali, taïi Ñaïi Laâm, ôû ngoâi nhaø coù noùc nhoïn. Roài töôùng quaân Sìha ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, töôùng quaân Sìha baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, Theá Toân coù theå neâu roõ keát quaû hieän taïi cuûa söï boá thí?

2. - Naøy Sìha, ôû ñaây Ta seõ hoûi OÂng. OÂng kham nhaãn nhö theá naøo, haõy traû lôøi nhö vaäy. OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, ôû ñaây coù hai ngöôøi: moät ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieät, aùc khaåu; moät ngöôøi coù loøng tin laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû, nghó theá naøo, naøy Sìha, caùc vò A-la-haùn coù loøng töø maãn, seõ coù loøng töø maãn vôùi ai tröôùc, vôùi ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieät, aùc khaåu hay vôùi ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi chí thuû, khoâng coù chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieät, aùc khaåu, laøm sao caùc vò A-la-haùn coù loøng töø maãn, seõ coù loøng töø maãn vôùi haïng ngöôøi naøy tröôùc ñöôïc? Vaø baïch Theá Toân, ngöôøi naøo coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, khoâng coù chaáp thuû, caùc vò A-la-haùn coù loøng töø maãn, seõ coù loøng töø maãn vôùi haïng ngöôøi naøy tröôùc.

3. - OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, caùc vò A-la-haùn ñi ñeán thaêm, coù theå ñeán thaêm ai tröôùc, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu, hay haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu, laøm sao caùc vò A-la-haùn ñi ñeán thaêm, coù theå ñeán thaêm tröôùc ñöôïc? Vaø baïch Theá Toân, haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, khoâng coù chaáp thuû, caùc vò A-la-haùn ñi ñeán thaêm seõ ñi ñeán haïng ngöôøi naøy tröôùc.

4. - OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, caùc vò A-la-haùn thoï laõnh ñoà aên khaát thöïc, coù theå thoï laõnh cuûa ai tröôùc, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu hay haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu laøm sao caùc vò A-la-haùn thoï laõnh, coù theå thoï laõnh cuûa haïng ngöôøi aáy tröôùc ñöôïc? Vaø baïch Theá Toân, haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû, caùc vò A-la-haùn coù theå thoï laõnh cuûa haïng ngöôøi naøy tröôùc.

5. - OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, caùc vò A-la-haùn thuyeát phaùp cho ai tröôùc, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu hay haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu laøm sao caùc vò A-la-haùn thuyeát phaùp seõ thuyeát phaùp cho haïng ngöôøi aáy tröôùc ñöôïc? Vaø baïch Theá Toân, haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû, caùc vò A-la-haùn thuyeát phaùp coù theå thuyeát phaùp cho haïng ngöôøi naøy tröôùc.

6. - OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, danh tieáng toát ñeïp cuûa ai ñöôïc truyeàn roäng ra, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu hay haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu laøm sao danh tieáng toát ñeïp cuûa haïng ngöôøi aáy ñöôïc truyeàn roäng ra? Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû, danh tieáng toát ñeïp cuûa haïng ngöôøi naøy coù theå ñöôïc truyeàn roäng ra.

7. - OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, ai ñi ñeán baát cöù hoäi chuùng naøo, hoaëc hoäi chuùng Saùt-ñeá-ly, hoaëc hoäi chuùng Baø-la-moân, hoaëc hoäi chuùng Gia chuû, hoaëc hoäi chuùng Sa-moân, ñi ñeán khoâng sôï haõi, khoâng ruït reø, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu hay haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu laøm sao haïng ngöôøi aáy ñi ñeán baát cöù hoäi chuùng naøo, hoaëc hoäi chuùng Saùt-ñeá-ly, hoaëc hoäi chuùng Baø-la-moân, hoaëc hoäi chuùng Gia chuû, hoaëc hoäi chuùng Sa-moân, ñi ñeán khoâng sôï haõi, khoâng ruït reø ñöôïc? Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû, haïng ngöôøi aáy ñi ñeán baát cöù hoäi chuùng naøo, hoaëc hoäi chuùng Saùt-ñeá-ly, hoaëc hoäi chuùng Baø-la-moân, hoaëc hoäi chuùng Gia chuû, hoaëc hoäi chuùng Sa-moân, ñi ñeán khoâng sôï haõi, khoâng ruït reø.

8. - OÂng nghó theá naøo, naøy Sìha, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ai coù theå sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu hay haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû?

- Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi khoâng coù loøng tin, xan tham, keo kieát, aùc khaåu laøm sao haïng ngöôøi aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ coù theå sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy? Baïch Theá Toân, haïng ngöôøi coù loøng tin, laø ngöôøi thí chuû, öa thích khoâng chaáp thuû, haïng ngöôøi naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ai coù theå sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy

9. Baïch Theá Toân, saùu keát quaû hieän taïi cuûa boá thí naøy ñöôïc Theá Toân tuyeân boá khoâng phaûi vì hoï, con ñi ñeán loøng tin ñoái vôùi Theá Toân. Con bieát hoï. Baïch Theá Toân, con laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû. Caùc vò A-la-haùn coù loøng töø maãn, coù loøng töø maãn vôùi con tröôùc. Baïch Theá Toân, con laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû. Caùc vò A-la-haùn coù ñi ñeán thaêm, ñi ñeán thaêm con tröôùc. Baïch Theá Toân, con laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû. Caùc vò A-la-haùn coù nhaän laõnh ñoà aên khaát thöïc, nhaän laõnh cuûa con tröôùc. Baïch Theá Toân, con laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû. Caùc vò A-la-haùn coù thuyeát phaùp, thuyeát phaùp cho con tröôùc. . Baïch Theá Toân, con laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû, tieáng ñoàn toát ñeïp veà con ñöôïc truyeàn roäng ra: "Töôùng quaân Sìha laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi haønh ñoäng, laø ngöôøi uûng hoä chuùng Taêng". Baïch Theá Toân, con laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû; con ñi ñeán hoäi chöùng naøo, hoaëc hoäi chuùng Saùt-ñeá-ly, hoaëc hoäi chuùng Baø-la-moân, hoaëc hoäi chuùng Gia chuû, hoaëc hoäi chuùng Sa-moân, ñi ñeán khoâng sôï haõi, khoâng ruït reø. Baïch Theá Toân, saùu keát quaû hieän taïi cuûa boá thí naøy ñöôïc Theá Toân tuyeân boá, khoâng phaûi vì hoï, con ñi ñeán loøng tin ñoái vôùi Theá Toân. Con bieát hoï. Nhöng baïch Theá Toân, Theá Toân ñaõ noùi veà con nhö sau: "Sìha laø ngöôøi boá thí, laø thí chuû, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy". Con khoâng bieát vaán ñeà naøy, ôû ñaây, con ñi ñeán loøng tin nôi Theá Toân.

- Nhö vaäy laø phaûi, naøy Sìha! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Sìha! Sìha laø ngöôøi boá thí, laø ngöôøi thí chuû, sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy.

(V) (55) Khoâng Coù Che Ñaäy

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán ñieàu Nhö Lai khoâng phaûi che ñaäy, vaø ñoái vôùi ba ñieàu, Ngaøi khoâng coù phaïm loãi. Theá naøo laø boán ñieàu Nhö Lai khoâng phaûi che ñaäy?

2. Naøy caùc Tyû-kheo, thaân haønh cuûa Nhö Lai laø thanh tònh. Nhö Lai khoâng coù thaân aùc haønh, khieán Nhö Lai phaûi che ñaäy: "Ñöøng ñeå cho ngöôøi khaùc bieát vieäc naøy cuûa Ta!". Naøy caùc Tyû-kheo, khaåu haønh cuûa Nhö Lai laø thanh tònh. Nhö Lai khoâng coù khaåu aùc haønh, khieán Nhö Lai phaûi che ñaäy: "Ñöøng ñeå cho ngöôøi khaùc bieát vieäc naøy cuûa Ta!". Naøy caùc Tyû-kheo, yù haønh cuûa Nhö Lai laø thanh tònh. Nhö Lai khoâng coù yù aùc haønh, khieán Nhö Lai phaûi che ñaäy: "Ñöøng ñeå cho ngöôøi khaùc bieát vieäc naøy cuûa Ta!". Naøy caùc Tyû-kheo maïng soáng cuûa Nhö Lai laø thanh tònh. Nhö Lai khoâng coù taø maïng, khieán Nhö Lai phaûi che ñaäy: "Ñöøng ñeå cho ngöôøi khaùc bieát vieäc naøy cuûa Ta!".

Boán ñieàu naøy, Nhö Lai khoâng phaûi che ñaäy. Theá naøo laø ba ñieàu Nhö Lai khoâng coù phaïm loãi?

3. Naøy caùc Tyû-kheo, phaùp ñöôïc Nhö Lai kheùo thuyeát. ÔÛ ñaây, chaéc chaén khoâng coù moät ai, hoaëc Sa-moân, hay Baø-la-moân, hay Thieân nhaân, hay AÙc ma, hay Phaïm thieân, hay moät ai ôû ñôøi seõ coù theå buoäc toäi moät caùch ñuùng phaùp: "ÔÛ ñaây, phaùp khoâng ñöôïc Ngaøi kheùo thuyeát". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khoâng thaáy coù töôùng naøy. Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng thaáy coù töôùng naøy, Ta an truù, ñaït ñöôïc an oån, ñaït ñöôïc khoâng sôï haõi, ñaït ñöôïc khoâng hoaûng sôï. Naøy caùc Tyû-kheo, con ñöôøng ñöa ñeán Nieát-baøn cho caùc ñeä töû ñöôïc Ta laøm cho kheùo roõ bieát. Nhôø thöïc haønh con ñöôøng nhö vaäy, caùc ñeä töû cuûa Ta do dieät taän caùc laäu hoaëc, ngay trong hieän taïi, töï mình chöùng ngoä thaéng trí, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt. ÔÛ ñaây chaéc chaén khoâng coù moät ai, hoaëc Sa-moân, hay Baø-la-moân, hay Thieân nhaân, hay AÙc ma, hay Phaïm thieân, hay moät ai ôû ñôøi seõ coù theå buoäc toäi moät caùch ñuùng phaùp: "ÔÛ ñaây, con ñöôøng ñöa ñeán Nieát-baøn cho caùc ñeä töû khoâng ñöôïc Ngaøi laøm cho kheùo roõ bieát. Nhôø thöïc haønh con ñöôøng nhö vaäy, caùc ñeä töû cuûa Ngaøi do dieät taän caùc laäu hoaëc..., ... vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khoâng thaáy coù töôùng naøy. Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng thaáy coù töôùng naøy, Ta an truù, ñaït ñöôïc an oån, ñaït ñöôïc khoâng sôï haõi, ñaït ñöôïc khoâng hoaûng sôï. Naøy caùc Tyû-kheo, coù ñeán haøng traêm hoäi chuùng ñeä töû cuûa Ta do dieät taän caùc laäu hoaëc, ... chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt. ÔÛ ñaây chaéc chaén khoâng coù moät ai, hoaëc Sa-moân, hay Baø-la-moân, hay Thieân nhaân, hay AÙc ma, hay Phaïm thieân, hay moät ai ôû ñôøi seõ coù theå buoäc toäi moät caùch ñuùng phaùp: "Nhö vaäy, Ngaøi khoâng coù haøng traêm hoäi chuùng ñeä töû, do dieät taän caùc laäu hoaëc, ngay trong hieän taïi, töï mình chöùng ngoä vôùi thaéng trí, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt.". Naøy caùc Tyû-kheo, Ta khoâng thaáy coù töôùng naøy. Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng thaáy coù töôùng naøy, Ta an truù, ñaït ñöôïc an oån, ñaït ñöôïc khoâng sôï haõi, ñaït ñöôïc khoâng hoaûng sôï. Ñoái vôùi ba ñieàu naøy, Ta khoâng coù phaïm loãi.

Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán ñieàu naøy, Nhö Lai khoâng phaûi che ñaäy, vaø ñoái vôùi ba ñieàu naøy, Ngaøi khoâng coù phaïm loãi.

(VI) (56) Kimbila

1. Nhö vaày toâi nghe:

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Kimbila, taïi röøng Truùc. Roài Toân giaû Kimbila ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Kimbila baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, do nhaân gì, do duyeân gì, khi Nhö Lai nhaäp dieät, dieäu phaùp khoâng ñöôïc toàn taïi laâu daøi?

- ÔÛ ñaây, naøy Kimbila, khi Nhö Lai nhaäp dieät, caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni, nam cö só, nöõ cö só soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän baäc Ñaïo Sö; soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän Phaùp; soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän chuùng Taêng; soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän hoïc phaùp, soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän Thieàn ñònh; soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän khoâng phoùng daät; soáng khoâng cung kính, khoâng tuøy thuaän nghinh ñoùn. Naøy Kimbila, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, khi Nhö Lai nhaäp dieät, dieäu phaùp khoâng ñöôïc toàn taïi laâu daøi.

2. - Baïch Theá Toân, do nhaân gì, do duyeân gì, khi Nhö Lai nhaäp dieät, dieäu phaùp ñöôïc toàn taïi laâu daøi?

- ÔÛ ñaây, naøy Kimbila, khi Nhö Lai nhaäp dieät, caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni, nam cö só, nöõ cö só soáng cung kính, tuøy thuaän baäc Ñaïo Sö, soáng cung kính tuøy thuaän Phaùp; soáng cung kính tuøy thuaän hoïc phaùp; soáng cung kính tuøy thuaän Thieàn ñònh; soáng cung kính tuøy thuaän khoâng phoùng daät; soáng cung kính tuøy thuaän nghinh ñoùn. Naøy Kimbila, ñaây laø nhaân, ñaây laø duyeân, khi Nhö Lai nhaäp dieät, dieäu phaùp ñöôïc toàn taïi laâu daøi.

(VII) (57) Baûy Phaùp

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, thaønh töïu baûy phaùp, Tyû-kheo khoâng bao laâu dieät taän caùc laäu hoaëc... chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù. Theá naøo laø baûy?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù loøng tin, coù giöõ giôùi, coù nghe nhieàu, soáng Thieàn tònh, tinh caàn tinh taán, coù chaùnh nieäm, coù trí tueä.

Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng bao laâu, do dieät taän caùc laäu hoaëc chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù.

(VIII) (58) Nguû Guïc

1. Nhö vaày toâi nghe:

Moät thôøi Theá Toân truù ôû giöõa daân chuùng Bhagga, taïi nuùi Sumsumaøra, taïi vöôøn Nai. Luùc baáy giôø, Toân giaû Mahaømoggallaøna ñang ngoài nguû guïc, trong laøng Kallavaølamutta, giöõa daân chuùng Magadha. Theá Toân vôùi thieân nhaõn thanh tònh sieâu nhaân, thaáy Toân giaû Mahaømoggallaøna ñang ngoài nguû guïc, trong laøng Kallavaølamutta, giöõa daân chuùng Magadha. Thaáy vaäy, nhö nhaø löïc só duoãi baøn tay ñang co laïi, hay co laïi baøn tay ñang duoãi ra; cuõng vaäy, Theá Toân bieán maát giöõa daân chuùng Bhagga, taïi nuùi Sumsumaøra, röøng Bhesakalaø, ôû vöôøn Nai, roài hieän ra tröôùc maët Toân giaû Mahaømoggallaøna, taïi laøng Kallavaølamutta, giöõa daân chuùng Magadha. Theá Toân ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün; sau khi ngoài, Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Mahaømoggallaøna.

- Naøy Moggallaøna, coù phaûi Thaày nguû guïc? Naøy Moggallaøna, coù phaûi Thaày nguû guïc?

- Thöa phaûi, baïch Theá Toân.

2. - Do vaäy, naøy Moggallaøna, khi naøo Thaày truù coù töôûng vaø thuïy mieân xaâm nhaäp Thaày, chôù coù taùc yù ñeán noù, chôù coù töôûng nhieàu ñeán noù. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

3. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna, vôùi taâm cuûa Thaày, haõy tuøy taâm, tuøy töù, vôùi yù haõy tuøy quaùn phaùp nhö ñaõ ñöôïc nghe, nhö ñaõ ñöôïc hoïc thuoäc loøng. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

4. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna Thaày haõy ñoïc tuïng phaùp moät caùch roäng raõi, nhö ñaõ ñöôïc nghe, nhö ñaõ ñöôïc hoïc thuoäc loøng. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

5. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna Thaày haõy keùo hai loã tai cuûa Thaày, vaø laáy tay xoa boùp tay chaân. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

6. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna Thaày haõy töø choã ngoài, ñöùng daäy laáy nöôùc chuøi maét, nhìn veà phía chaân trôøi vaø nhìn leân caùc sao laáp laùnh. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

7. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna Thaày haõy taùc yù ñeán quang töôûng vaø an truù vaøo töôûng ban ngaøy. Nhö ban ngaøy, ban ñeâm cuõng vaäy. Nhö ban ñeâm, ban ngaøy cuõng vaäy. Nhö vaäy, vôùi taâm roäng môû, khoâng coù haïn cheá. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

8. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna Thaày haõy truù taâm treân choã kinh thaønh, vôùi töôûng tröôùc maët vaø sau löng, vôùi caên höôùng noäi, vôùi yù khoâng höôùng ngoaïi. Söï kieän naøy coù xaûy ra, do Thaày truù nhö vaäy, thuïy mieân aáy ñöôïc ñoaïn dieät.

9. Neáu Thaày truù nhö vaäy, vaø thuïy mieân aáy khoâng ñöôïc ñoaïn dieät, thôøi naøy Moggallaøna Thaày haõy naèm nhö daùng naèm con sö töû, veà phía hoâng beân phaûi, hai chaân gaùc leân nhau, chaùnh nieäm tænh giaùc, taùc yù vôùi töôûng thöùc daäy. Vaø khi thöùc daäy, naøy Moggallaøna, Thaày haõy thöùc daäy thaät mau, nghó raèng: "Ta seõ truù, khoâng coù chuù taâm ñeán laïc naèm nguû, laïc naèm xuoáng moät beân, laïc thuïy mieân". Nhö vaäy, naøy Moggallaøna, Thaày caàn phaûi hoïc taäp.

10. Do vaäy, naøy Moggallaøna, haõy hoïc taäp nhö sau: "Khoâng say söa trong cao maïn, ta seõ ñi ñeán thaêm caùc gia ñình". Naøy Moggallaøna, nhö vaäy caùc Thaày seõ hoïc taäp. Naøy Moggallaøna, neáu Tyû-kheo say söa trong cao maïn ñi ñeán thaêm caùc gia ñình. Trong caùc gia ñình, naøy Moggallaøna, ngöôøi ta coù nhieàu coâng vieäc phaûi laøm. Do vaäy, ngöôøi ta khoâng coù taùc yù ñeán Tyû-kheo ñaõ ñi ñeán. ÔÛ ñaây, Tyû-kheo aáy coù theå suy nghó: "Nay, ai ñaõ chia reõ ta vôùi gia ñình naøy. Caùc ngöôøi naøy khoâng öa thích gì ta". Nhö vaäy, do khoâng ñöôïc gì, vò aáy naûn chí, vò aáy giao ñoäng; do giao ñoäng, vò aáy khoâng phoøng hoä, do khoâng phoøng hoä, taâm rôøi xa Thieàn ñònh. Do vaäy, naøy Moggallaøna, haõy hoïc taäp nhö sau: "Ta seõ khoâng noùi lôøi khieâu khích". Nhö vaäy, naøy Moggallaøna, Thaày caàn phaûi hoïc taäp. Khi naøo coù lôøi khieâu khích, naøy Moggallaøna, thôøi chôø ñôïi laø nhieàu lôøi qua tieáng laïi, khi naøo coù nhieàu lôøi qua tieáng laïi, thôøi coù dao ñoäng. Vôùi ngöôøi coù dao ñoäng, thôøi khoâng coù phoøng hoä. Vôùi ngöôøi khoâng coù phoøng hoä, taâm rôøi xa Thieàn ñònh. Naøy Moggallaøna, Ta khoâng taùn thaùn taát caû söï lieân heä, nhöng khoâng phaûi Ta khoâng taùn thaùn taát caû söï lieân heä. Thaät vaäy, naøy Moggallaøna, Ta khoâng taùn thaùn caùc vò xuaát gia coù söï lieân heä, vôùi caùc gia chuû. Nhöng vôùi caùc truù xöù ít tieáng oàn, ít tieáng ñoäng, thoaùt khoûi hôi thôû cuûa nhieàu ngöôøi, nhöõng choã ôû coâ ñoäc xa vaéng loaøi Ngöôøi, thích hôïp cho ñôøi soáng Thieàn tònh, Ta taùn thaùn söï lieân heä vôùi nhöõng truù xöù nhö vaäy.

11. Ñöôïc nghe noùi nhö vaäy, Toân giaû Mahaømoggallaøna baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, cho ñeán nhö theá naøo, toùm taét laïi, moät Tyû-kheo ñöôïc giaûi thoaùt nhôø söï ñoaïn dieät khaùt aùi, ñaït ñeán cöùu caùnh muïc ñích, ñaït ñeán cöùu caùnh an oån khoûi aùch naïn, ñaït ñeán cöùu caùnh Phaïm haïnh, ñaït ñeán cöùu caùnh cuûa cöùu caùnh, trôû thaønh toái thöôïng giöõa chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi?

- Naøy Moggallaøna, ôû ñaây, Tyû-kheo ñöôïc nghe nhö sau: "Khoâng neân thieân chaáp taát caû phaùp". Naøy Moggallaøna, vaø Tyû-kheo ñöôïc nghe nhö sau: "Khoâng neân thieân chaáp taát caû phaùp". Vò aáy thaéng tri taát caû phaùp; do thaéng tri taát caû phaùp, vò aáy lieãu tri taát caû phaùp. Do lieãu tri taát caû phaùp, phaøm coù caûm thoï gì ñöôïc caûm giaùc, laïc, khoå hay khoâng khoå, khoâng laïc, vò aáy truù tuøy quaùn voâ thöôøng ñoái vôùi caùc caûm thoï aáy. Vò aáy truù tuøy quaùn ly tham. Vò aáy truù tuøy quaùn ñoaïn dieät. Vò aáy truù tuøy quaùn töø boû. Do vò aáy truù tuøy quaùn voâ thöôøng trong caùc caûm thoï, do vò aáy truù tuøy quaùn ly tham, do vò aáy tuøy quaùn ñoaïn dieät. Vò aáy truù tuøy quaùn töø boû, neân khoâng chaáp thuû moät caùi gì ôû ñôøi; do khoâng chaáp thuû neân khoâng lo aâu; do khoâng tham ñaém neân töï mình nhaäp Nieát-baøn. Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui trong traïng thaùi naøy nöõa". Naøy Moggallaøna, cho ñeán nhö vaäy, toùm taét laïi, moät Tyû-kheo ñöôïc giaûi thoaùt nhôø söï ñoaïn dieät khaùt aùi, ñaït ñeán muïc ñích cöùu caùnh, ñaït ñeán cöùu caùnh an oån khoûi caùc aùch naïn, ñaït ñeán cöùu caùnh Phaïm haïnh, ñaït ñeán cöùu caùnh cuûa cöùu caùnh, trôû thaønh toái thöôïng giöõa chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi.

Naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù sôï haõi caùc coâng ñöùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñoàng nghóa vôùi an laïc chính laø caùc coâng ñöùc . Ta thaéng tri raèng, naøy caùc Tyû-kheo, caùc coâng ñöùc ñöôïc laøm laâu ngaøy coù quaû dò thuùc, coù söï hình thaønh khaû aùi, khaû hyû, khaû yù laâu ngaøy. Trong baûy naêm Ta tu taäp töø taâm, sau khi tu taäp töø taâm baûy naêm, trong baûy thaønh kieáp hoaïi kieáp, Ta khoâng trôû lui laïi theá giôùi naøy. Khi theá giôùi ôû trong thaønh kieáp, naøy caùc Tyû-kheo, Ta ñi ñeán theá giôùi Quang aâm thieân. Khi theá giôùi ôû trong kieáp ñaáy, naøy caùc Tyû-kheo, Ta laø Phaïm thieân, laø Ñaïi phaïm thieân, vò Chieán thaéng, vò Voâ naêng thaéng, vò Bieán tri, vò Töï taïi. Ba möôi saùu laàn, naøy caùc Tyû-kheo, Ta laø Thieân chuû Sakka. Nhieàu laàn baûy laàn, Ta laø vò Chuyeån luaân vöông theo Chaùnh phaùp, laø vò Phaùp vöông, baäc Chieán thaéng boán phöông, ñaït ñöôïc söï thanh bình cho quoác ñoä, ñaày ñuû baûy moùn baùu. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta coù baûy loaïi chaâu baùu naøy, nhö laø xe baùu, voi baùu, ngöïa baùu, chaâu baùu, nöõ baùu, gia chuû baùu vaø cö só baùu laø thöù baûy. Ta coù hôn moät ngaøn ngöôøi con trai, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng baäc anh huøng, doõng maõnh, ñaùnh tan ñòch quaân. Vaø khi ta chieán thaéng quaû ñaát naøy, xa cho ñeán bôø bieån, Ta trò vì quaû ñaát naøy khoâng duøng tröôïng, khoâng duøng ñao, ñuùng vôùi Chaùnh phaùp.

Haõy xem quaû dò thuïc,
Cuûa caùc vieäc coâng ñöùc,
Cuûa caùc vieäc hieàn thieän,
Vôùi keû tìm an laïc.
Naøy Tyû-kheo, Ta tu,
Töø taâm trong baûy naêm,
Trong baûy thaønh hoaïi kieáp,
Khoâng trôû laïi thaønh kieáp,
Ta ñaït Quang aâm thieân,
Khi theá giôùi hoaïi kieáp
Sanh Phaïm cung troáng roãng.
Baûy laàn, Ta ñoùng vai,
Ñaïi Phaïm thieân, Töï taïi,
Trong ba möôi saùu laàn,
Laøm Thieân chuû Thieân giôùi.
Ta laøm vua Chuyeån luaân,
Chuû teå coõi Dieâm-phuø.
Baäc Saùt-ly quaùn ñaûnh,
Baäc chuû teå loaøi Ngöôøi,
Ta chieán thaéng ñaát naøy,
Khoâng vôùi tröôïng, vôùi kieám,
Khoâng baïo löïc, ñuùng phaùp,
Ñoái moïi ngöôøi bình ñaúng,
Ta trò vì ñuùng phaùp,
Treân coõi ñaát troøn naøy.
Ta khieán caùc gia ñình,
Giaøu lôùn, taøi saûn lôùn,
Hoï höôûng moïi duïc laïc,
Ta ñaày ñuû baûy baùu,
Chö Phaät thöông töôûng ñôøi,
Kheùo daïy ñieàu nhö vaäy.
Ñaáy laø nhaân ñaïi söï,
Ñöôïc goïi laø Ñòa vöông.
Ta laø vua, huy hoaøng,
Baûo veä nhieàu taøi saûn,
Coù thaàn löïc, danh xöng,
Vöông chuû röøng Dieâm-phuø,
Ai nghe, khoâng tònh tín?
Tröø caùc loaïi aùc sanh,
Do vaäy muoán lôïi ích,
Caàu voïng söï lôùn maïnh,
Haõy kính troïng dieäu phaùp,
Haõy nhôù lôøi Phaät daïy.

(IX) (59) Caùc Ngöôøi Vôï

1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Saøvavatthì, taïi Jetavana, khu vöôøn oâng Anaøthapindika. Roài Theá Toân ñaép y, vaøo buoåi saùng, caàm y baùt, ñi ñeán truù xöû cuûa Anaøthapindika; sau khi ñeán, ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. Luùc baáy giôø, trong truù xöù cuûa gia chuû Anaøthapindika coù nhieàu ngöôøi noùi cao tieáng, noùi lôùn tieáng. Roài Anaøthapindika ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài moät beân. Theá Toân noùi vôùi gia chuû Anaøthapindika ñang ngoài xuoáng moät beân:

- Naøy Gia chuû, vì sao trong nhaø cuûa OÂng laïi coù nhieàu ngöôøi noùi cao tieáng, noùi lôùn tieáng nhö nhöõng ngöôøi ñaùnh caù ñang giaønh giöït caù?

- Baïch Theá Toân, coù naøng daâu Sujaøtaø giaøu coù ñeán ñaây töø moät gia ñình giaøu coù. Naøng khoâng vaâng lôøi meï choàng, khoâng vaâng lôøi cha choàng, khoâng vaâng lôøi choàng, cuõng khoâng cung kính, khoâng toân troïng, khoâng leã baùi, khoâng cuùng döôøng Theá Toân.

2. Roài Theá Toân cho goïi naøng daâu Sujaøtaø:

- Haõy ñeán ñaây Sujaøtaø!

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Naøng daâu Sujaøtaø vaâng ñaùp Theá Toân, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân, roài ngoài xuoáng moät beân. Theá Toân noùi vôùi naøng daâu Sujaøtaø ñang ngoài moät beân:

- Naøy Sujaøtaø coù baûy loaïi vôï naøy cho ngöôøi ñaøn oâng. Theá naøo laø baûy? Vôï nhö ngöôøi saùt nhaân, vôï nhö ngöôøi aên troäm, vôï nhö ngöôøi chuû nhaân, vôï nhö ngöôøi meï, vôï nhö ngöôøi chò, vôï nhö ngöôøi baïn, vôï nhö ngöôøi nöõ tyø. Naøy Sujaøtaø, coù baûy loaïi vôï cho ngöôøi ñaøn oâng. Vaø con thuoäc loaïi vôï naøo?

- Baïch Theá Toân, lôøi daïy toùm taét naøy cuûa Theá Toân, con khoâng hieåu roõ yù nghóa moät caùch roäng raõi. Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân, neáu Theá Toân thuyeát phaùp cho con ñeå con coù theå hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi lôøi daïy toùm taét naøy cuûa Theá Toân.

- Vaäy naøy Sujaøtaø, haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, Ta seõ noùi.

- Thöa vaâng Sujaøtaø vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:

Ai taâm bò ueá nhieãm,
Khoâng töø maãn thöông ngöôøi,
Thích thuù nhöõng ngöôøi khaùc,
Khinh reû ngöôøi choàng mình,
Bò mua chuoäc baèng tieàn,
Haêng say gieát haïi ngöôøi,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi vôï saùt nhaân.
Coøn haïng nöõ nhaân naøo,
Tieâu xaøi taøi saûn choàng,
Do coâng nghieäp ñem laïi,
Hay thöông nghieäp, noâng nghieäp,
Do vaäy, neáu muoán troäm,
Daàu coù ít ñi nöõa,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi vôï aên troäm.
Khoâng öa thích laøm vieäc,
Bieáng nhaùc, nhöng aên nhieàu,
AÙc khaåu vaø baïo aùc,
Phaùt ngoân lôøi khoù chòu,
Moïi coá gaéng cuûa choàng,
Ñaøn aùp vaø chæ huy,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi laø vôï chuû nhaân.
Ai luoân luoân töø maãn,
Coù loøng thöông xoùt ngöôøi,
Saên soùc giuùp ñôõ choàng,
Nhö meï chaêm soùc con,
Taøi saûn choàng caát chöùa,
Bieát hoä trì gìn giöõ,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi vôï nhö meï,
Ai nhö ngöôøi em gaùi,
Ñoái xöû vôùi chò lôùn,
Bieát cung kính toân troïng,
Ñoái vôùi ngöôøi choàng mình,
Vôùi taâm bieát taøm quí,
Tuøy thuaän phuïc vuï choàng,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi vôï nhö chò.
Ai ôû ñôøi thaáy choàng,
Taâm hoan hyû vui veû,
Nhö ngöôøi baïn toát laønh,
Ñaõ laâu töø xa veà,
Sanh gia ñình hieàn ñöùc,
Giöõ giôùi, daï trung thaønh,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi vôï nhö baïn.
Khoâng töùc giaän, an tònh,
Khoâng sôï hình phaït, tröôïng,
Taâm tö khoâng hieàm haän,
Nhaãn nhuïc ñoái vôùi choàng,
Khoâng phaãn noä töùc giaän,
Tuøy thuaän lôøi choàng daïy,
Haïng ngöôøi vôï nhö vaäy,
Ñöôïc goïi vôï nöõ tyø.
ÔÛ ñôøi caùc haïng vôï,
Ñöôïc goïi vôï saùt nhaân,
Keå caû vôï aên troäm,
Vaø caû vôï chuû nhaân,
Vôï aáy khoâng giöõ giôùi,
AÙc khaåu vaø voâ leã
Khi thaân hoaïi maïng chung,
Bò sanh vaøo ñòa nguïc.
ÔÛ ñôøi caùc haïng vôï,
Nhö meï, chò vaø baïn,
Vaø ngöôøi vôï ñöôïc goïi,
Laø vôï nhö nöõ tyø,
An truù treân giôùi ñöùc,
Kheùo phoøng hoä laâu ngaøy,
Khi thaân hoaïi maïng chung,
Ñöôïc sanh leân thieän thuù.

Naøy Sujaøtaø, coù baûy loaïi vôï naøy ñoái vôùi ngöôøi ñaøn oâng. Con thuoäc haïng ngöôøi naøo?

- Baïch Theá Toân, baét ñaàu töø hoâm nay, Theá Toân haõy xem con laø ngöôøi vôï ñoái vôùi choàng nhö ngöôøi vôï nöõ tyø.

(X) (60) Saân Haän

1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy phaùp naøy ñöôïc ngöôøi thuø ñòch öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hay ñaøn oâng. Theá naøo laø baûy?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy trôû thaønh xaáu xí!' Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình coù dung saéc. Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, daàu cho ngöôøi aáy kheùo taém röûa, kheùo chaûi chuoát, toùc raâu kheùo söûa soaïn, maëc toaøn ñoà traéng roài ngöôøi aáy cuõng trôû thaønh xaáu xí, vì bò phaãn noä chinh phuïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø phaùp thöù nhaát, ñöôïc ngöôøi thuø ñòch öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

3. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy nguû moät caùch khoå sôû!" Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình nguû moät caùch an laønh. Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, daàu coù naèm treân gheá daøi, neäm traûi baèng len, chaên len traéng, chaên len theâu, neäm baèng da con sôn döông goïi laø kadali, taám khaûm vôùi loïng che phía treân, gheá daøi coù ñaàu goái chaân maøu ñoû. Tuy vaäy, hoï vaãn nguû moät caùch khoå sôû, vì bò phaãn noä chinh phuïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø phaùp thöù hai, ñöôïc ngöôøi thuø ñòch öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

4. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy khoâng coù lôïi ích!" Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình coù ñöôïc lôïi ích. Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, thaâu hoaïch baát lôïi, laïi nghó raèng: "Ta ñöôïc lôïi ích", thaâu hoaïch ñieàu baát lôïi ích, laïi nghó raèng: "Ta khoâng ñöôïc lôïi ích". Nhöõng phaùp naøy ñöôïc naém giöõ khieán ngöôøi khaùc trôû thaønh thuø ñòch, ñöa ñeán khoâng haïnh phuùc, ñau khoå laâu daøi, vì bò phaãn noä chinh phuïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø phaùp thöù ba, ñöôïc ngöôøi thuø öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

5. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy khoâng coù taøi saûn!" Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình coù ñöôïc taøi saûn. Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, nhöõng taøi saûn naoø cuûa hoï thaâu hoaïch do söï phaán chaán tinh caàn, caát chöùa do söùc maïnh cuûa caùnh tay, choàng chaát do nhöõng gioït moà hoâi, ñuùng phaùp, thaâu hoaïch hôïp phaùp. Caùc taøi saûn aáy ñöôïc nhaø vua cho chôû veà ngaân khoá nhaø vua, vì bò phaãn noä chinh phuïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø phaùp thöù tö, ñöôïc ngöôøi thuø öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

6. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy khoâng coù danh tieáng!" Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình coù ñöôïc danh tieáng. Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, neáu coù ñöôïc danh tieáng gì nhôø khoâng phoùng daät thaâu hoaïch ñöôïc, danh tieáng aáy laùnh xa hoï, vì bò phaãn noä chinh phuïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø phaùp thöù naêm, ñöôïc ngöôøi thuø öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

7. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy khoâng coù baïn beø!" Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình coù ñöôïc baïn beø. Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, neáu ngöôøi ñoù coù nhöõng baïn beø thaân höõu, baø con huyeát thoáng gì, hoï seõ xa laùnh, töø boû ngöôøi ñoù, vì ngöôøi ñoù bò phaãn noä chinh phuïc. Ñaây laø phaùp thöù saùu, ñöôïc ngöôøi thuø öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

8. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch mong muoán keû thuø ñòch cuûa mình nhö sau: "Mong raèng keû naøy sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ sanh trong coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc !" Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thuø ñòch khoâng hoan hyû keû thuø ñòch cuûa mình sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân thieän thuù, Thieân giôùi, coõi ñôøi naøy! Naøy caùc Tyû-kheo, haïng ngöôøi naøo phaãn noä, bò phaãn noä chinh phuïc, bò phaãn noä chi phoái, ngöôøi ñoù laøm aùc haïnh vôùi thaân, ngöôøi ñoù noùi lôøi aùc haïnh vôùi lôøi, ngöôøi ñoù nghó ñeán ñieàu aùc haïnh vôùi yù, khi thaân hoaïi maïng chung, ngöôøi ñoù sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Ñaây laø phaùp thöù baûy, ñöôïc ngöôøi thuø öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

Baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc ngöôøi thuø ñòch öa thích, taùc thaønh keû thuø ñòch ñi ñeán ngöôøi phaãn noä, ñaøn baø hoaëc ñaøn oâng.

Keû phaãn noä xaáu xí,
Ñau khoå khi naèm nguû,
Ñöôïc caùc ñieàu lôïi ích
Laïi caûm thaáy baát lôïi.
Phaãn noä, noù ñaû thöông,
Vôùi thaân vôùi lôøi noùi,
Ngöôøi phaãn noä chinh phuïc,
Taøi saûn bò tieâu vong.
Bò phaãn noä ñieân loaïn,
Danh döï bò huûy dieät,
Baø con cuøng baïn beø,
Laùnh xa ngöôøi phaãn noä.
Phaãn noä sanh baát lôïi,
Phaãn noä dao ñoäng taâm,
Sôï haõi sanh töø trong,
Ngöôøi aáy khoâng roõ bieát.
Phaãn noä khoâng bieát lôïi,
Phaãn noä khoâng thaáy phaùp,
Phaãn noä chinh phuïc ai,
Ngöôøi aáy bò meâ aùm.
Ngöôøi phaãn noä thích thuù
Laøm aùc nhö laøm thieän,
Veà sau phaãn noä döùt,
Bò khoå nhö löûa ñoát,
Nhö ngoïn löûa daàu khoùi,
Ñöôïc thaáy thaát theåu chaùy,
Khi phaãn noä lan traøn,
Khi tuoåi treû noåi noùng,
Khoâng xaáu hoå, sôï haõi,
Lôøi noùi khoâng cung kính.
Bò phaãn noä chinh phuïc,
Khoâng hoøn ñaûo töïa nöông.
Vieäc laøm ñem hoái haän,
Raát xa vôùi Chaùnh phaùp.
Ta seõ tuyeân boá hoï,
Haõy nghe nhö tuyeân boá,
Phaãn noä gieát caû cha,
Phaãn noä gieát caû meï,
Phaãn noä gieát Phaïm chí,
Phaãn noä gieát phaøm phu.
Chính nhôø meï döôõng duïc,
Ngöôøi thaáy ñöôïc ñôøi naøy,
Nhöng phaøm phu phaãn noä,
Gieát ngöôøi cho söï soáng.
Chuùng sanh töï ví duï,
Thöông töï ngaõ toái thöôïng,
Phaøm phu gieát töï ngaõ,
Ñieân loaïn nhieàu hình thöùc,
Laáy göôm gieát töï ngaõ,
Ñieân loaïi uoáng thuoác ñoäc,
Daây töï troùi hoï cheát,
Trong hang ñoäng nuùi röøng,
Nhöõng haønh ñoäng saùt sanh,
Khieán töï ngaõ phaûi cheát.
Hoï laøm nhöng khoâng bieát,
Keû phaãn noä haïi ngöôøi,
Vôùi hình thöùc phaãn noä,
Ma baãy aån trong taâm.
Haõy nhieáp phuïc caét ñöùt,
Vôùi tueä, taán, chaùnh kieán,
Baäc trí tueä caét ñoaïn,
Moãi moãi baát thieän phaùp
Nhö vaäy hoïc taäp phaùp,
Khoâng ñeå taâm naûn chí,
Ly saân, khoâng aùo naõo,
Ly tham, taät ñoá khoâng,
Nhieáp phuïc, ñoaïn phaãn noä,
Voâ laäu, nhaäp Nieát-baøn.

-ooOoo-

Phaåm tröôùc | Phaåm keá

Muïc Luïc caùc Chöông:

01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | Giôùi thieäu