Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
VII. Ñaïi Phaåm (I) (61) Xaáu Hoå
1. - Khi taøm quyù khoâng coù, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ngöôøi thieáu taøm quyù, cheá ngöï caùc caên ñi ñeán huûy dieät. Khi cheá ngöï caùc caên khoâng coù, vôùi ngöôøi thieáu cheá ngöï caùc caên, giôùi ñi ñeán huûy dieät. Khi giôùi khoâng coù, vôùi ngöôøi thieáu giôùi, chaùnh ñònh ñi ñeán huûy dieät. Khi chaùnh ñònh khoâng coù, vôùi ngöôøi khoâng coù chaùnh ñònh, tri kieán nhö thaät ñi ñeán huûy dieät. Khi tri kieán nhö thaät khoâng coù, vôùi ngöôøi thieáu tri kieán nhö thaät, nhaøm chaùn ly tham ñi ñeán huûy dieät. Khi nhaøm chaùn ly tham khoâng coù, vôùi ngöôøi thieáu nhaøm chaùn ly tham, giaûi thoaùt tri kieán ñi ñeán huûy dieät. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caây khoâng coù caønh vaø laù, caùc maàm non cuûa caây caáy khoâng ñi ñeán thaønh maõn; voû trong, giaùc caây, loõi caây khoâng ñi ñeán thaønh maõn. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi taøm quyù khoâng coù, vôùi ngöôøi khoâng coù taøm quyù, cheá ngöï caùc caên ñi ñeán huûy dieät... giaûi thoaùt tri kieán ñi ñeán huûy dieät.
2. Khi taøm quyù khoâng coù, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ngöôøi ñaày ñuû taøm quyù, cheá ngöï caùc caên ñi ñeán ñaày ñuû. Khi cheá ngöï caùc caên coù maët, vôùi ngöôøi ñaày ñuû cheá ngöï caùc caên, giôùi ñi ñeán ñaày ñuû. Khi giôùi coù maët, vôùi ngöôøi ñaày ñuû giôùi, chaùnh ñònh ñi ñeán ñaày ñuû. Khi chaùnh ñònh coù maët, vôùi ngöôøi ñaày ñuû chaùnh ñònh, tri kieán nhö thaät ñi ñeán ñaày ñuû. Khi tri kieán nhö thaät coù maët, vôùi ngöôøi ñaày ñuû tri kieán nhö thaät, nhaøm chaùn ly tham ñi ñeán ñaày ñuû. Khi nhaøm chaùn ly tham coù maët, vôùi ngöôøi ñaày ñuû nhaøm chaùn ly tham, giaûi thoaùt tri kieán ñi ñeán ñaày ñuû. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caây coù caønh vaø laù, caùc maàm non cuûa caây aáy ñi ñeán thaønh maõn; voû trong, giaùc caây, loõi caây ñi ñeán thaønh maõn. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi taøm quyù coù maët, vôùi ngöôøi ñaày ñuû taøm quyù ... giaûi thoaùt tri kieán ñi ñeán ñaày ñuû.
(II) (62) Maët Trôøi
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi Theá Toân ôû Vesaølì, taïi röøng Ambapaøli. Taïi ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy caùc Tyû-kheo". "Thöa vaâng, baïch Theá Toân". Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:
2. - Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø khoâng coù kieân coá. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø khoâng an oån. Cho ñeán nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø vöøa ñuû ñeå nhaøm chaùn, laø vöøa ñuû ñeå ly tham, laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû haønh. Nuùi chuùa Sineru, naøy caùc Tyû-kheo, daøi 84 ngaøn do tuaàn, roäng 84 ngaøn do tuaàn, chìm xuoáng bieån lôùn 84 ngaøn do tuaàn, noåi leân treân bieån lôùn 84 ngaøn do tuaàn. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù thôøi, nhieàu naêm, nhieàu traêm naêm, nhieàu ngaøn naêm, nhieàu traêm ngaøn naêm, trôøi khoâng möa. Khi khoâng coù möa, caùc loaøi chuûng töû, caùc loaøi thöïc vaät, caùc röøng raäm döôïc thaûo ñeàu khoâ heùo caèn coãi khoâng coù toàn taïi. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø khoâng coù kieân coá. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø khoâng an oån. Cho ñeán nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø vöøa ñuû ñeå nhaøm chaùn, laø vöøa ñuû ñeå ly tham, laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû caùc caønh. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù thôøi, sau moät thôøi gian raát daøi, maët trôøi thöù hai hieän ra.
3. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù hai coù maët, thôøi taát caû soâng nhoû, ao nhoû khoâ caïn, khoâ kieät, khoâng coù toàn taïi, nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng... laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû caùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù moät thôøi, sau moät thôøi gian raát daøi, maët trôøi thöù ba hieän ra.
4. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù ba coù maët, thôøi caùc soâng lôùn nhö soâng Haèng, soáng Yamunaø, Aciravatì, Sarabhuø, Mahì, caùc con soâng aáy bò khoâ caïn, bò khoâ kieät, khoâng coù toàn taïi. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng... laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû caùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù moät thôøi, sau moät thôøi gian raát daøi, maët trôøi thöù tö hieän ra.
5. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù tö hieän ra, thôøi caùc bieån hoà lôùn, töø ñaáy caùc soâng lôùn chaûy ra, ví nhö Anotattaø, Sìhapapaøtaø, Rathakaøraø, Kannamunda, Kunaølaø, Chaddantaø, Mandaøkinì, caùc bieån hoà aáy bò khoâ caïn, bò khoâ kieät, khoâng coù toàn taïi. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng... laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû caùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù moät thôøi, sau moät thôøi gian raát daøi, maët trôøi thöù naêm hieän ra.
6. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù naêm hieän ra, thôøi nöôùc caùc bieån lôùn ruùt lui moät traêm do tuaàn, nöôùc caùc bieån lôùn ruùt lui hai traêm do tuaàn, caùc nöôùc bieån lôùn ruùt lui ba traêm do tuaàn... Nöôùc caùc bieån lôùn ruùt lui baûy traêm do tuaàn; nöôùc caùc bieån lôùn döøng laïi saâu ñeán baûy caây saøla, saùu caây saøla, naêm caây saøla, boán caây saøla, ba caây saøla, hai caây saøla, chæ moät caây saøla. Nöôùc caùc bieån lôùn döøng laïi, saâu ñeán baûy ñaàu ngöôøi, saâu ñeán saùu ñaàu ngöôøi, naêm ñaàu ngöôøi, boán ñaàu ngöôøi, ba ñaàu ngöôøi, hai ñaàu ngöôøi, moät ñaàu ngöôøi, nöûa ñaàu ngöôøi. Nöôùc caùc bieån lôùn döøng laïi, saâu chæ ñeán eo löng cuûa ngöôøi, chæ ñeán ñaàu goái cuûa ngöôøi, chæ ñeán maét caù cuûa ngöôøi. Ví nhö naøy caùc Tyû-kheo, vaøo muøa thu khi trôøi möa haït lôùn, choã naøy choã khaùc, trong caùc daáu chaân cuûa caùc con boø caùi, coù nhöõng vuõng nöôùc nhoû ñoïng laïi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, chæ coøn nhöõng vuõng nöôùc nhoû trong daáu chaân caùc con boø caùi laø nöôùc cuûa bieån lôùn coøn laïi, choã naøy choã kia. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù naêm hieän ra, nöôùc bieån lôùn chæ baèng ñoä ngoùn tay. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng... laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû caùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù moät thôøi, sau moät thôøi gian raát daøi, maët trôøi thöù saùu hieän ra.
7. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù saùu hieän ra, thôøi ñaát lôùn naøy vaø nuùi chöùa Sineru, sanh khoùi leân, thoåi khoùi leân, phun khoùi leân. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, caùc loø cuûa ngöôøi thôï goám môùi ñoát löûa leân, sanh khoùi leân, phun khoùi leân. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù saùu hieän ra, thôøi ñaát lôùn naøy vaø nuùi chöùa Sineru sanh khoùi leân, thoåi khoùi leân, phun khoùi leân. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng... laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû caùc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, roài coù moät thôøi, sau moät thôøi gian raát daøi, maët trôøi thöù baûy hieän ra.
8. Naøy caùc Tyû-kheo, khi maët trôøi thöù baûy hieän ra, traùi ñaát lôùn naøy vaø nuùi chöùa Sineru boác chaùy, röïc chaùy, trôû thaønh moät maøn löûa. Vaø khi quaû ñaát lôùn naøy vaø nuùi chuùa Sineru chaùy ñoû leân, chaùy röïc leân ngoïn löûa do gioù thoåi boác cao ñeán Phaïm thieân giôùi. Caùc choùp ngoïn cuûa nuùi Sineru, cao ñeán moät, hai, ba, boán, naêm traêm do tuaàn, khi bò chaùy ñoû leân, chaùy röïc leân, bò caû khoái löûa to lôùn phaù hoaïi vaø chinh phuïc, lieàn suïp ñoå xuoáng. Sau khi quaû ñaát lôùn vaø nuùi Sineru bò chaùy ñoû leân, chaùy röïc leân, khoâng tìm thaáy tro vaø loï ñen. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, khi bô vaø daàu ñöôïc chaùy ñoû, ñöôïc chaùy röïc leân, khoâng tìm thaáy tro vaø loï ñen. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi quaû ñaát lôùn naøy vaø nuùi chöùa Sineru bò chaùy ñoû leân, chaùy röïc leân, khoâng tìm thaáy tro vaø loï ñen. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø voâ thöôøng. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø khoâng kieân coá. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc haønh laø khoâng an oån. Cho ñeán nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø vöøa ñuû ñeå nhaøm chaùn, laø vöøa ñuû ñeå ly tham, laø vöøa ñuû ñeå giaûi thoaùt ñoái vôùi taát caû haønh. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, ai laø ngöôøi coù theå nghó raèng, ai laø ngöôøi coù theå tin raèng: "Quaû ñaát naøy vaø nuùi chöùa Sineru seõ bò ñoát chaùy, seõ bò huûy hoaïi, seõ khoâng coøn toàn taïi nöõa", tröø nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc chöùng kieán.
9. Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, coù Ñaïo Sö Sunetta thuoäc ngoaïi ñaïo, ñöôïc ly tham trong caùc duïc. Naøy caùc Tyû-kheo, Ñaïo Sö Sunetta coù haøng traêm ngöôøi ñeä töû. Ñao Sö Sunetta thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû veà coïng truù vôùi chö Thieân ôû Phaïm thieân giôùi. Vaø taát caû nhöõng ai naém hieåu moät caùch hoaøn toaøn troïn veïn lôøi thuyeát daïy cuûa Sunetta, veà coïng truù vôùi chö Thieân ôû Phaïm thieân giôùi, khi thaân hoaïi maïng chung, hoï ñöôïc sanh leân thieän thuù Phaïm thieân giôùi. Nhöõng ai khoâng naém hieåu moät caùch hoaøn toaøn troïn veïn lôøi daïy cuûa Sunetta, sau khi thaân hoaïi maïng chung, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân ôû Tha hoùa Töï taïi, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân ôû Hoùa Laïc thieân, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân ôû Ñaâu-suaát thieân, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân ôû Daï-ma thieân, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân ôû Thieân giôùi Ba möôi ba, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi chö Thieân ôû Boán Thieân vöông, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi caùc ñaïi gia ñình Saùt-ñeá-lî, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi caùc ñaïi gia ñình Baø-la-moân, moät soá ñöôïc sanh coïng truù vôùi caùc ñaïi gia ñình gia chuû.
10. Roài naøy caùc Tyû-kheo, Ñaïo Sö Sunetta suy nghó nhö sau: "Thaät khoâng xöùng ñaùng cho ta trong ñôøi sau laïi coù moät sanh thuù gioáng nhö sanh thuù cuûa caùc ñeä töû. Vaäy ta haõy tu taäp toái thöôïng töø bi". Roài naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ñaïo sö Sunetta trong baûy naêm tu taäp töø taâm. Sau khi tu taäp töø taâm baûy naêm, trong baûy naêm thaønh kieáp hoaïi kieáp, vò aáy khoâng trôû lui laïi theá giôùi naøy. Trong kieáp thaønh cuûa theá giôùi, naøy caùc Tyû-kheo, vò aáy ñi ñeán theá giôùi cuûa Abhassara (Quang AÂm thieân). Trong kieáp hoaïi cuûa theá giôùi, vò aáy ñöôïc sanh trong Phaïm cung troáng khoâng. Taïi ñaáy naøy caùc Tyû-kheo, vò aáy laø Phaïm thieân, Ñaïi Phaïm thieân, baäc chieán thaéng, baäc voâ naêng, baác bieán tri, baäc töï taïi. Ba möôi saùu laàn, naøy caùc Tyû-kheo, vò aáy laø Thieân chuû Sakka. Nhieàu laàn baûy laàn, vò aáy laø vò Chuyeån luaân Thaùnh vöông theo Chaùnh phaùp, laø vò phaùp vöông, baäc chieán thaéng boán phöông, ñaït ñöôïc söï thanh bình cho quoác ñoä, ñaày ñuû baûy moùn baùu. Vò aáy coù hôn moät ngaøn ngöôøi con trai, laø nhöõng baäc anh huøng, duõng maõnh, ñaùnh tan ñòch quaân. Vaø vò aáy chieán thaéng quaû ñaát naøy xa cho ñeán haûi bieân, trò vì quaû ñaát naøy khoâng duøng tröôïng, khoâng duøng dao, ñuùng vôùi Chaùnh phaùp. Naøy caùc Tyû-kheo, Ñaïo sö Sunetta aáy, daàu cho thoï maïng laâu daøi nhö vaäy, soáng laâu daøi nhö vaäy, nhöng khoâng ñöôïc thoaùt khoûi sanh, giaø, cheát, saàu bi, khoå, öu naõo. Ta noùi raèng vò aáy chöa giaûi thoaùt khoûi khoå. Vì côù sao? Vì raèng vò aáy chöa giaùc ngoä, chöa theå nhaäp boán phaùp. Theá naøo laø boán?
11. Naøy caùc Tyû-kheo, vì khoâng giaùc ngoä, khoâng theå nhaäp Thaùnh giôùi; vì khoâng giaùc ngoä, khoâng theå nhaäp Thaùnh ñònh; vì khoâng giaùc ngoä, khoâng theå chaáp Thaùnh trí tueä, vì khoâng giaùc ngoä, khoâng theå nhaäp Thaùnh giaûi thoaùt. Naøy caùc Tyû-kheo, söï kieän laø nhö sau: Khi Thaùnh giôùi ñöôïc giaùc ngoä, ñöôïc theå nhaäp; khi Thaùnh trí tueä ñöôïc giaùc ngoä, ñöôïc theå nhaäp; khi Thaùnh giaûi thoaùt ñöôïc giaùc ngoä, ñöôïc theå nhaäp, caét ñöùt laø höõu aùi; sôïi daây ñöa ñeán sanh höõu ñöôïc ñoaïn taän, nay khoâng coù taùi sanh.
Theá Toân noùi nhö vaäy. Baäc Thieän Theä noùi xong, baäc Ñaïo Sö laïi noùi theâm:
Voâ thöôïng giôùi vaø ñònh,(III) (63) Thaønh Trì
Trí tueä vaø giaûi thoaùt,
Gotama danh tieáng,
Giaùc ngoä nhöõng phaùp naøy.
Ñöùc Phaät vôùi thaéng trí,
Thuyeát phaùp cho Tyû-kheo,
Baäc Ñaïo sö ñoaïn khoå,
Baäc Phaùp nhaõn tòch tònh.1. - Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo moät thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò vôùi baûy trang bò cuûa moät thaønh trì, vaø boán loaïi ñoà aên coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc; coù ñöôïc khoâng phí söùc, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, thaønh trì bieân ñòa aáy ñöôïc goïi laø khoâng bò chinh phuïc bôûi quaân ñòch ôû beân ngoaøi vaø keû ñoàng minh phaûn nghòch ôû beân trong. Theá naøo laø ñöôïc kheùo trang bò vôùi baûy trang bò cuûa moät thaønh trì?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù moät coät truï ñaâm saâu vaøo ñaát, kheùo ñaøo saâu, khoâng bò dao ñoäng, khoâng bò lay chuyeån. Vôùi trang bò thaønh trì thöù nhaát naøy laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
3. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù moät ñöôøng thoâng haøo saâu vaø roäng. Vôùi trang bò thaønh trì thöù hai naøy laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
4. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù moät ñöôøng chaïy voøng xung quanh vöøa cao vaø vöøa roäng. Vôùi trang bò thaønh trì thöù ba naøy cuûa moät thaønh trì, laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
5. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu vuõ khí ñöôïc caát chöùa nhö Salaøkam (cung teân) vaø Jevanìyam (caây lao) vôùi trang bò thaønh trì thöù tö naøy laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
6. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu quaân ñoäi ñoàn truù, nhö nhöõng ngöôøi cöôõi voi, nhöõng ngöôøi cöôõi ngöïa, nhöõng ngöôøi cöôõi xe, nhöõng ngöôøi caàm cung, nhöõng ngöôøi caàm côø, caùc quan lo choã ôû, caùc lính lo vaán ñeà löông thöïc, nhöõng ngöôøi con vua doõng maõnh, nhöõng boä ñoäi xung kích, ñoäi voi lôùn, caùc duõng só, caùc binh só maëc aùo giaùp, nhöõng ngöôøi con cuûa caùc noâ tyø. Vôùi trang bò thaønh trì thöù naêm naøy laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
7. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua, coù ngöôøi giöõ cöûa thaønh laø ngöôøi hieàn trí, thoâng minh, coù trí, ngaên chaën nhöõng ngöôøi laï maët, cho vaøo nhöõng ngöôøi quen bieát. Vôùi söï trang bò thaønh trì thöù saùu naøy laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
8. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù böùc thaønh vöøa cao vöøa roäng, ngoaøi maët coù treùt voâi hoà. Vôùi söï trang bò thaønh trì thöù baûy naøy laø thaønh trì bieân ñòa cuûa vua ñöôïc kheùo trang bò, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
Vôùi baûy loaïi trang bò thaønh trì naøy, thaønh trì ñöôïc xem laø ñöôïc kheùo trang bò. Theá naøo laø boán loaïi ñoà aên coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc?
9. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu coû, cuûi, nöôùc ñöôïc tích tröõ ñeå nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
10. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù caát chöùa nhieàu luùa vaø luøa mì ñeå nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
11. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù caát chöùa nhieàu meø, ñaäu, caùc loaïi giaû ñaäu vaø nguõ coác ñeå nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh... ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
12. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù caát chöùa nhieàu döôïc phaåm, nhö thuïc toâ, sanh toâ, daàu, maät, ñöôøng baùnh, muoái ñeå nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh... ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi.
Boán loaïi ñoà aên naøy, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc.
Khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, moät thaønh trì bieân ñòa cuûa vua, ñöôïc kheùo trang bò vôùi baûy moùn trang bò naøy cuûa moät thaønh trì vaø boán loaïi ñoà aên coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, thaønh trì bieân ñòa aáy ñöôïc goïi laø khoâng bò chinh phuïc vôùi quaân ñòch ôû beân ngoaøi vaø keû ñoàng minh phaûn nghòch ôû beân trong. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo Thaùnh ñeä töû thaønh töïu vôùi baûy dieäu phaùp vaø boán Thieàn thuoäc taêng thöôïng taâm, hieän taïi laïc truù, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc, thôøi naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû naøy ñöôïc goïi laø khoâng bò Ma chinh phuïc, khoâng bò aùc chinh phuïc. Vò aáy thaønh töïu baûy phaùp gì?
13. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù moät coät truï ñaâm saâu vaøo ñaát, kheùo ñoùng, khoâng bò dao ñoäng, khoâng bò lay chuyeån ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû coù loøng tin, tin töôûng ôû söï giaùc ngoä cuûa Nhö Lai: "Ñaây laø Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân". Vôùi loøng tin laøm coät truï, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû töø boû baát thieän, tu taäp thieän, töø boû coù toäi, tu taäp khoâng coù toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù nhaát naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
14. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù moät con ñöôøng thoâng haøo, vöøa saâu vaø roäng ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû coù loøng xaáu hoå. Vò aáy xaáu hoå vì thaân laøm aùc, vì mieäng noùi aùc, vì yù nghó aùc. Vò aáy xaáu hoå vì bò rôi vaøo caùc aùc, baát thieän phaùp. Laáy xaáu hoå laøm con ñöôøng thoâng haøo, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû töø boû baát thieän, tu taäp thieän, töø boû coù toäi, tu taäp khoâng toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù hai naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
15. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù moät con ñöôøng ñi voøng chung quanh, vöøa cao vöøa roäng ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû coù loøng sôï haõi, sôï haõi vì thaân laøm aùc, vì mieäng noùi aùc, vì yù nghó aùc. Vò aáy sôï haõi vì bò rôi vaøo caùc aùc, baát thieän phaùp. Laáy sôï haõi laøm con ñöôøng ñi voøng xung quanh, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû töø boû baát thieän, tu taäp thieän, töø boû coù toäi, tu taäp khoâng toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù ba naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
16. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu vuõ khí ñöôïc caát chöùa, nhö cung teân vaø caây lao ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû laø ngöôøi nghe nhieàu, thoï trì ñieàu ñaõ ñöôïc nghe, caát chöùa ñieàu ñaõ ñöôïc nghe. Nhöõng phaùp naøo, sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, noùi leân Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn thanh tònh. Caùc phaùp nhö vaäy ñöôïc nghe nhieàu, ñöôïc thoï trì, ñöôïc ñoïc cho thaønh thuïc, ñöôïc yù kheùo tuøy quaùn, ñöôïc kheùo theå nhaäp vôùi tri kieán. Laáy nghe nhieàu laøm vuõ khí, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû töø boû baát thieän, tu taäp thieän, töø boû coù toäi, tu taäp khoâng toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù tö naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
17. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu quaân ñoäi ñoàn truù, nhö nhöõng ngöôøi cöôõi voi, nhöõng ngöôøi cöôõi ngöïa, nhöõng ngöôøi cöôõi xe, nhöõng ngöôøi caàm cung, nhöõng ngöôøi caàm côø, nhöõng quan lo choã ôû, caùc lính lo vaán ñeà löông thöïc, nhöõng ngöôøi con vua doõng maõnh, nhöõng boä ñoäi xung kích, ñoäi voi lôùn, caùc duõng só, caùc binh só maëc aùo giaùp, nhöõng con cuûa noâ tyø, ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû soáng tinh caàn tinh taán ñeå ñoaïn taän caùc phaùp baát thieän, ñeå ñaày ñuû caùc phaùp thieän, noã löïc, kieân trì, khoâng töø boû gaùnh naëng trong caùc thieän phaùp. Laáy tinh taán laøm quaân ñoäi, naøy caùc Tyû-kheo, vò thieän nam töû töø boû baát thieân, tu taäp thieän, töø boû coù toäi, tu taäp khoâng toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù naêm naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
18.Ví nhö, naøy caùc Tyû kheo, trong thaønbh trì bieân ñòa cuûa vua coù ngöôøi giöõ cöûa thaønh laø ngöôøi hieàn trí, thoâng minh, coù trí, ngaên chaën nhöõng nöôøi laï maët, cho vaoø nhöõng ngöôøi quen bieát ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû soáng coù chaùnh nieäm thaønh töïu toái thaéng nieäm tueä, nhôù ñeán vaø tuøy nieäm vieäc laøm daõ laâu ngaøy, lôøi noùi ñaõ laâu ngaøy. Vôùi nieäm laøm ngöôøi giöõ cöaû thaønh, naøy caùc Tyû kheo, Thaùnh ñeä töû töø boû baát thieän, tu taäp thieän phaùp töø boû coù toäi, tu taäp khoâng toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù saùu naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
19. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù böùc thaønh vöøa cao vöøa roäng, ngoaøi maët treùt voâi hoà ñeå baûo veä nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû laø ngöôøi coù trí tueä, thaønh töïu trí tueä veà sanh dieät, vôùi söï Thaùnh theå nhaäp vaøo con ñöôøng ñöa ñeán ñoaïn taän khoå ñau. Vôùi trí tueä laøm lôùp voâi hoà treùt beân ngoaøi, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû töø boû baát thieän, tu taäp thieän, töø boû coù toäi, tu taäp khoâng toäi, gìn giöõ töï thaân thanh tònh. Vôùi dieäu phaùp thöù baûy naøy, vò aáy ñöôïc thaønh töïu.
Vôùi baûy dieäu phaùp naøy, vò aáy thaønh töïu. Theá naøo laø boán Thieàn thuoäc taêng thöôïng taâm, hieän taïi laïc truù, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc?
20. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu coû, cuûi, nöôùc ñöôïc tích tröõ ñeå nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå choáng nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû ly duïc, ly phaùp baát thieän, chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm coù töù ñeå töï mình ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå böôùc vaøo Nieát-baøn.
21. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù caát chöùa nhieàu luùa vaø luùa mì ñeå nhöõng ngöôøi ôû trong thaønh ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû, do tònh chæ taàm vaø töù, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai, moät traïng thaùi hyû laïc do ñònh sanh, khoâng taàm khoâng töù, noäi tænh nhaát taâm ñeå töï mình ñöôïc an vui, khoâng phaûi lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå böôùc vaøo Nieát-baøn.
22. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù caát chöùa nhieàu meø, ñaäu, caùc loaïi giaû ñaäu vaø nguõ coác ñeå nhöõng ngöôøi trong thaønh ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû, do ly hyû truù xaû, chaùnh nieäm, tænh giaùc, thaân caûm söï laïc thoï maø caùc baäc Thaùnh goïi laø xaû nieäm laïc truù, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba ñeå töï mình ñöôïc an vui, khoâng phaûi lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå böôùc vaøo Nieát-baøn.
23. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, trong thaønh trì bieân ñòa cuûa vua coù nhieàu döôïc phaåm ñöôïc caát chöùa ví nhö thuïc toâ, daàu, maät, ñöôøng baùnh, muoái ñeå nhöõng ngöôøi trong thaønh ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå choáng cöï nhöõng ngöôøi beân ngoaøi. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû, do ñoaïn laïc, do ñoaïn khoå, chaám döùt hyû öu ñaõ caûm thoï töø tröôùc, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö, khoâng khoå khoâng laïc, xaû nieäm thanh tònh, ñeå töï mình ñöôïc an vui, khoûi söï lo ngaïi, ñöôïc laïc truù vaø ñeå böôùc vaøo Nieát-baøn.
Boán Thieàn naøy thuoäc taêng thöôïng taâm, hieän taïi laïc truù, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc.
Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo Thaùnh ñeä töû thaønh töïu baûy dieäu phaùp naøy vaø boán Thieàn naøy, thuoäc taêng thöông taâm, hieän taïi laïc truù, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Thaùnh ñeä töû khoâng bò ma chinh phuïc, khoâng bò aùc chinh phuïc.
(VI) (64) Phaùp Trí
1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng... laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi. Theá naøo laø baûy?
2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø vò bieát phaùp, bieát nghóa, bieát töï ngaõ, bieát öôùc löôïng, bieát thôøi, bieát hoäi chuùng, bieát ngöôøi thaéng keû lieät. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Tyû-kheo bieát phaùp?
3. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát phaùp: Kheá Kinh, öùng tuïng, Kyù thuyeát, Phuùng tuïng, Khoâng hoûi töï thuyeát, Nhö thò thuyeát, Boån sanh, Phaùp chöa töøng coù, Phöông quaûng. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo khoâng bieát phaùp: Kheá kinh, öùng tuïng... Phöông quaûng, vò aáy ôû ñaây khoâng ñöôïc goïi laø vò bieát phaùp. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo bieát phaùp: Kheá kinh, öùng tuïng... Phaùp chöa töøng coù, Phöông quaûng; do vaäy, vò aáy ñöôïc goïi laø vò bieát phaùp. Nhö vaäy laø bieát phaùp. Theá naøo laø bieát nghóa?
4. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát yù nghóa cuûa lôøi thuyeát naøy, cuûa lôøi thuyeát kia: "Ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi noùi naøy, ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi noùi naøy". Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo khoâng bieát yù nghóa cuûa lôøi thuyeát naøy, cuûa lôøi thuyeát kia: "Ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi noùi naøy, ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi noùi naøy", thôøi ôû ñaây, vò aáy khoâng ñöôïc goïi laø vò bieát nghóa. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo bieát yù nghóa cuûa lôøi thuyeát naøy, cuûa lôøi thuyeát kia: "Ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi noùi naøy, ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi noùi naøy".; do vaäy, vò aáy ñöôïc goïi laø vò bieát nghóa. Ñaây laø bieát phaùp, bieát nghóa. Theá naøo laø töï bieát?
5. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo töï bieát; "Cho ñeán nhö vaäy, toâi coù loøng tin, giöõ giôùi, nghe nhieàu, boá thí, trí tueä, bieän taøi". Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo khoâng bieát töï ngaõ nhö vaày: "Cho ñeán nhö vaäy, toâi coù loøng tin, giöõ giôùi, nghe nhieàu, boá thí, trí tueä, bieän taøi", ôû thôøi ñaây, vò aáy khoâng ñöôïc goïi laø vò bieát töï ngaõ. Neáu Tyû-kheo, naøy caùc Tyû-kheo, bieát töï ngaõ: "Cho ñeán nhö vaäy, toâi coù loøng tin, giöõ giôùi, nghe nhieàu, boá thí, trí tueä, bieän taøi"; do vaäy, vò aáy ñöôïc goïi laø vò bieát töï ngaõ. Ñaây laø bieát phaùp, bieát nghóa, töï bieát. Vaø theá naøo laø bieát öôùc löôïng?
6. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát öôùc löôïng (vöøa ñuû) trong khi nhaän caùc vaät duïng nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo khoâng bieát öôùc löôïng vöøa ñuû khi nhaän caùc vaät duïng nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh, thôøi vò aáy ôû ñaây khoâng ñöôïc goïi laø vò bieát öôùc löôïng vöøa ñuû. Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo bieát öôùc löôõng vöøa ñuû khi nhaän caùc vaät duïng nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh; do vaäy vò aáy ñöôïc goïi laø vò bieát öôùc löôïng vöøa ñuû. Ñaây laø bieát phaùp, bieát nghóa, töï bieát, bieát öôùc löôïng. Vaø theá naøo laø bieát thôøi?
7. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát thôøi: "Ñaây laø thôøi ñeå tuyeân thuyeát, ñaây laø thôøi chaát vaán, ñaây laø thôøi tu taäp, ñaây laø thôøi Thieàn tònh". Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo khoâng bieát thôøi: "Ñaây laø thôøi tuyeân thuyeát, ñaây laø thôøi chaát vaán, ñaây laø hôøi tu taäp, ñaây laø thôøi Thieàn tònh", thôøi ôû ñaây, vò aáy ñöôïc goïi laø khoâng bieát thôøi. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo bieát thôøi: Ñaây laø thôøi tuyeân thuyeát, ñaây laø thôøi chaát vaán, ñaây laø thôøi tu taäp, ñaây laø thôøi Thieàn tònh"; do vaäy, vò aáy ñöôïc goïi laø vò bieát thôøi. Ñaây laø bieát phaùp, bieát nghóa, töï bieát, bieát vöøa ñuû, bieát thôøi. Vaø theá naøo laø bieát hoäi chöùng?
8. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát hoäi chuùng: "Ñaây laø hoäi chuùng Saùt-ñeá-lî, ñaây laø hoäi chuùng Baø-la-moân, ñaây laø hoäi chuùng Gia chuû, ñaây laø hoäi chuùng Sa-moân. ÔÛ ñaây, neân ñi ñeán nhö vaäy, neân ñöùng nhö vaäy, neân ngoài nhö vaäy, neân noùi nhö vaäy, neân im laëng nhö vaäy". Naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo khoâng bieát hoäi chuùng: "Ñaây laø hoäi chuùng Saùt-ñeá-lî, ñaây laø hoäi chuùng Baø-la-moân, ñaây laø hoäi chuùng Gia chuû, ñaây laø hoäi chuùng Sa-moân. ÔÛ ñaây, neân ñi ñeán nhö vaäy, neân ñöùng nhö vaäy, neân ngoài nhö vaäy, neân noùi nhö vaäy, neân im laëng nhö vaäy", thôøi ôû ñaây, vò aáy khoâng ñöôïc goïi laø "Vò bieát hoäi chuùng". Vaø naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo bieát hoäi chuùng: "Ñaây laø hoäi chuùng Saùt-ñeá-lî, ñaây laø hoäi chuùng Baø-la-moân, ñaây laø hoäi chuùng Gia chuû, ñaây laø hoäi chuùng Sa-moân. ÔÛ ñaây, neân ñi ñeán nhö vaäy, neân ñöùng nhö vaäy, neân ngoài nhö vaäy, neân noùi nhö vaäy, neân im laëng nhö vaäy"; do vaäy, ñöôïc goïi laø "Vò bieát hoäi chuùng". Ñaây laø bieát phaùp, bieát nghóa, töï bieát, bieát vöøa ñuû, bieát thôøi, bieát hoäi chuùng. Vaø theá naøo laø bieát ngöôøi thaéng lieät?
9. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi vò Tyû-kheo, loaøi Ngöôøi ñöôïc bieát theo hai haïng: moät haïng öa thaáy caùc baäc Thaùnh, moät haïng khoâng öa thaáy caùc baäc Thaùnh. Ngöôøi naøy khoâng öa thaáy caùc baäc Thaùnh, do coù vieäc aáy, ñaùng bò quôû traùch. Coøn ngöôøi naøy öa thaáy caùc baäc Thaùnh, do vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Coù hai haïng ngöôøi nghe dieäu phaùp: moät haïng ngöôøi öa nghe dieäu phaùp, moät haïng ngöôøi khoâng öa nghe dieäu phaùp. Haïng ngöôøi naøy khoâng öa nghe dieäu phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng bò quôû traùch. Haïng ngöôøi naøy öa nghe dieäu phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Coù hai haïng ngöôøi nghe dieäu phaùp: moät haïng ngöôøi laéng tai nghe dieäu phaùp, moät haïng ngöôøi khoâng laéng tai nghe dieäu phaùp. Haïng ngöôøi naøy khoâng laéng tai nghe dieäu phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng bò quôû traùch. Haïng ngöôøi naøy laéng tai nghe dieäu phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Coù hai haïng ngöôøi laéng tai nghe phaùp: moät haïng ngöôøi nghe xong, thoï trì phaùp; moät haïng ngöôøi nghe xong, khoâng thoï trì phaùp. Ngöôøi naøy nghe xong khoâng thoï trì phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng bò quôû traùch. Ngöôøi naøy nghe xong thoï trì phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Coù hai haïng ngöôøi nghe xong thoï trì phaùp: moät haïng ngöôøi quaùn saùt yù nghóa caùc phaùp ñöôïc thoï trì, moät haïng ngöôøi khoâng quaùn saùt yù nghóa caùc phaùp ñöôïc thoï trì. Haïng ngöôøi naøy khoâng quaùn saùt yù nghóa caùc phaùp ñöôïc thoï trì, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc quôû traùch. Haïng ngöôøi naøy quaùn saùt yù nghóa caùc phaùp ñöôïc thoï trì, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Coù hai haïng ngöôøi quaùn saùt yù nghóa caùc phaùp ñöôïc thoï trì: moät haïng ngöôøi sau khi hieåu nghóa, sau khi hieåu phaùp, ñaõ thöïc haønh phaùp; tuøy phaùp; moät haïng ngöôøi sau khi hieåu nghóa, sau khi hieåu phaùp, khoâng thöïc haønh phaùp, tuøy phaùp. Haïng ngöôøi naøy sau khi hieåu nghóa, sau khi hieåu phaùp, khoâng thöïc haønh phaùp, tuøy phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng bò quôû traùch. Haïng ngöôøi naøy sau khi hieåu nghóa, sau khi hieåu phaùp, thöïc haønh phaùp, tuøy phaùp, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Coù hai haïng ngöôøi sau khi hieåu nghóa, sau khi hieåu phaùp ñaõ thöïc haønh phaùp; tuøy phaùp: moät haïng ngöôøi thöïc haønh vôùi muïc ñích töï lôïi, khoâng coù lôïi tha; moät haïng ngöôøi thöïc haønh vôùi muïc ñích töï lôïi vaø lôïi tha. Hai haïng ngöôøi naøy thöïc haønh vôùi muïc ñích töï lôïi, khoâng coù lôïi tha, do söï vieäc aáy, ñaùng bò quôû traùch. Haïng ngöôøi naøy thöïc haønh vôùi muïc ñích tö lôïi vaø lôïi tha, do söï vieäc aáy, ñaùng ñöôïc taùn thaùn. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi Tyû-kheo, loaøi Ngöôøi ñöôïc bieát theo hai daïng. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø Tyû-kheo bieát haïng ngöôøi thaéng lieät.
Do thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñaùng ñöôïc cung kính... laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi.
(V) (65) Caây Kovilaøra Paøricchattaka
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, khi naøo caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa baét ñaàu khoâ heùo laù, thôøi khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân ôû coõi Taøvatimsa hoan hyû nghó raèng: "Nay laù cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka ñaõ khoâ heùo, khoâng bao laâu laù seõ ruïng". Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa ruïng laù, thôøi khuaáy, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân ôû coõi Taøvatimsa hoan hyû nghó raèng: "Nay caây Kovilaøra Paøricchattaka ñaõ ruïng laù, khoâng bao laâu, maàm non caùnh hoa seõ moïc ra". Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa moïc ra maàm non caùnh hoa, trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân Taøvatimsa hoan hyû nghó raèng: "Nay caây Kovilaøra Paøricchattaka moïc ra maàm non caùnh hoa, khoâng bao laâu, ñoït non caùnh hoa seõ moïc ra". Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi caây Kovilaøra Paøricchattaka moïc ra ñoït non caùnh hoa, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, chö Thieân Taøvatimsa hoan hyû nghó raèng: "Nay caây Kovilaøra Paøricchattaka moïc ra ñoït non caùnh hoa, khoâng bao laâu caùc nuï hoa... seõ ñöôïc sanh ra". Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa sanh ra nuï hoa, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, chö Thieân Taøvatimsa hoan hyû nghó raèng: "Nay caây Kovilaøra Paøricchattaka sanh ra nuï hoa, khoâng bao laâu, caùc boâng hoa seõ ñöôïc sanh ra". Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi caây Kovilaøra sanh ra caùc boâng hoa, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, chö Thieân Taøvatimsa hoan hyû nghó raèng: "Nay caây Kovilaøra Paøricchattaka sanh ra caùc boâng hoa, khoâng bao laâu, caùc boâng hoa seõ ñöôïc nôû toaøn dieän". Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi caây Kovilaøra coù boâng hoa ñöôïc nôû toaøn dieän, naøy caùc Tyû-kheo, chö Thieân Taøvatimsa hoan hyû, chôi ñuøa trong boán thaùng chö Thieân, döôùi goác caây Kovilaøra Paøricchattaka, vui chôi thoï höôûng, taän höôûng naêm duïc coâng ñöùc. Naøy caùc Tyû-kheo, khi caây Kovilaøra Paøricchattaka nôû toaøn dieän caùc boâng hoa, muøi höông bay traøn xung quanh ñeán naêm möôi do tuaàn; thuaän gioù, muøi höông bay ñeán moät traêm do tuaàn. Ñaây laø uy löïc cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka.
2. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi Thaùnh ñeä töû nghó ñeán xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû nhö laù heùo caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy Thaùnh ñeä töû caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø-sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, Thaùnh ñeä töû nhö caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa bò laù ruïng. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi vò Thaùnh ñeä töû ly duïc... chöùng ñaït vaø an truù sô Thieàn, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, Thaùnh ñeä töû nhö maàm non caùnh hoa ñöôïc sanh cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi Thaùnh ñeä töû laøm cho tònh chæ taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai, trong khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeä töû nhö ñoït non caùnh hoa ñöôïc sanh cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieàn Taøvatimsa. cuûa chö Thieân Taøvatimsa. Naøy caùc Tyû-kheo,, trong khi Thaùnh ñeä töû ly hyû, truù xaû... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù ba, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, Thaùnh ñeä töû nhö nuï hoa ñöôïc sanh cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi vò Thaùnh ñeä töû ñoaïn laïc... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, Thaùnh ñeä töû nhö caùc boâng hoa ñöôïc sanh cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa. Naøy caùc Tyû-kheo,, trong khi vò Thaùnh ñeä töû do ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc... chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, Thaùnh ñeä töû nhö caùc boâng hoa ñöôïc nôû toaøn dieän cuûa caây Kovilaøra Paøricchattaka cuûa chö Thieân Taøvatimsa. Naøy caùc Tyû-kheo, trong khi aáy, chö Ñòa thaàn tuyeân boá lôùn tieáng: "Vò Toân giaû vôùi teân hoï theá naøy, ñoàng truù cuøng moät loøng tin vôùi Toân giaû vôùi hoï teân theá naøy ñaõ xuaát gia töø laøng nhö vaäy, töø thò traán nhö vaäy, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, sau khi ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc... chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù...". Sau khi nghe tieáng cuûa chöa Ñòa thaàn, chö Thieân Boán Thieân vöông thieân... chö Thieân Taøvatimsa... chö Thieân Yaøma... chö Thieân Tusitaø... chö Thieân Hoùa laïc thieân... chö Thieân Tha hoùa Töï taïi... chö Thieân Phaïm chuùng tuyeân boá lôùn tieáng: "Vò Toân giaû vôùi teân hoï theá naøy, ñoàng truù cuøng moät loøng tin vôùi Toân giaû vôùi hoï teân nhö theá naøy ñaõ xuaát gia töø laøng nhö vaäy, töø thò traán nhö vaäy, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, sau khi ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc ngay trong hieän taïi, töï mình thaéng trí, chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt".
Nhö vaäy trong saùt-ma aáy, trong giaây phuùt aáy, tieáng aáy truyeàn ñeán Phaïm thieân giôùi. Ñaây laø uy löïc cuûa Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc.
(VI) (66) Vò Tyû Kheo Phaûi Kính Troïng Ai?
1. Roài Toân giaû Saøriputta, trong khi soáng moät mình, Thieàn tònh, taâm tö suy nghó nhö sau khôûi leân: "Vò Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa ai ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän?" Roài Toân giaû Saøriputta suy nghó nhö sau: "Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa Ñaïo Sö ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän. Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa Phaùp... chuùng Taêng... Hoïc phaùp... Ñònh... khoâng phoùng daät... Tyû-kheo cung kính, toân troïng, soáng nöông töïa tieáp ñoùn thaân tình ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän". Roài Toân giaû Saøriputta laïi suy nghó nhö sau: "Nhöõng phaùp naøy trong ta ñaõ ñöôïc thanh tònh trong saùng. Vaäy ta haõy ñi ñeán Theá Toân vaø baùo cho Theá Toân roõ nhöõng phaùp naøy, nhö vaäy caùc phaùp naøy seõ ñöôïc thanh tònh trong ta vaø ñöôïc xem laø trong saïch hôn nöõa. Ví nhö moät ngöôøi tìm ñöôïc moät ñoàng tieàn vaøng lôùn, thanh tònh trong saùng. Ngöôøi aáy suy nghó nhö sau: "Ta haõy ñi ñeán ngöôøi thôï vaøng vaø ñöa xem ñoàng tieàn vaøng naøy. Ñoàng tieàn vaøng naøy ñöôïc ta ñöa cho ngöôøi thôï vaøng nhö vaäy seõ ñöôïc thanh tònh vaø trong saùng hôn nöõa". Cuõng vaäy, caùc phaùp naøy ôû nôi ta ñöôïc thanh tònh, trong saùng. Ta haõy ñi ñeán Theá Toân vaø baùo cho Theá Toân roõ nhöõng phaùp naøy. Nhö vaäy caùc phaùp naøy seõ ñöôïc thanh tònh trong ta vaø ñöôïc xem laø trong saïch hôn nöõa". Roài Toân giaû Saøriputta, vaøo buoåi chieàu, töø Thieàn tònh ñöùng daäy ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân:
2. - ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, trong khi con soáng moät mình Thieàn tònh, taâm tö suy nghó nhö sau khôûi leân nôi con: "Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa ai ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän?" Roài baïch Theá Toân, con suy nghó nhö sau: "Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa Ñaïo Sö ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän. Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa Phaùp... chuùng Taêng... Hoïc phaùp... Ñònh... khoâng phoùng daät... tieáp ñoùn thaân tình ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän".. Roài baïch Theá Toân, con laïi suy nghó nhö sau: "Nhöõng phaùp naøy trong ta ñaõ ñöôïc thanh tònh trong saùng. Vaäy ta haõy ñi ñeán Theá Toân vaø baùo cho Theá Toân roõ nhöõng phaùp naøy, nhö vaäy caùc phaùp naøy seõ ñöôïc thanh tònh trong ta vaø ñöôïc xem laø trong saïch hôn nöõa. Ví nhö moät ngöôøi tìm ñöôïc moät ñoàng tieàn vaøng lôùn, thanh tònh trong saùng. Ngöôøi aáy suy nghó nhö sau: "Ta haõy ñi ñeán ngöôøi thôï vaøng vaø ñöa xem ñoàng tieàn vaøng naøy. Ñoàng tieàn vaøng naøy ñöôïc ta ñöa cho ngöôøi thôï vaøng nhö vaäy seõ ñöôïc thanh tònh vaø trong saùng hôn nöõa". Cuõng vaäy, caùc phaùp naøy ôû nôi ta ñöôïc thanh tònh, trong saùng. Ta haõy ñi ñeán Theá Toân vaø baùo cho Theá Toân roõ nhöõng phaùp naøy. Nhö vaäy caùc phaùp naøy seõ ñöôïc thanh tònh trong ta vaø ñöôïc xem laø trong saïch hôn nöõa".
- Laønh thay, laønh thay, naøy Saøriputta! Naøy Saøriputta, Tyû-kheo cung kính toân troïng, soáng nöông töïa Ñaïo Sö, coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän. Naøy Saøriputta, Tyû-kheo cung kính, toân troïng, soáng nöông töïa Phaùp... chuùng Taêng... Hoïc phaùp... Ñònh... khoâng phoùng daät...Naøy Sariputta, Tyû-kheo cung kính, toân troïng, soáng nöông töïa tieáp ñoùn thaân tình ñeå coù theå töø boû baát thieän, tu taäp thieän.
Khi ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân:
3. - Baïch Theá Toân, lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Theá Toân, con hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö sau: Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, seõ cung kính Phaùp söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, vò aáy cuõng khoâng cung kính Phaùp. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp seõ cung kính chuùng Taêng, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, vò aáy cuõng khoâng cung kính chuùng Taêng. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, seõ cung kính Hoïc phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, vò aáy cuõng khoâng cung kính hoïc phaùp. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, seõ cung kính Thieàn ñònh. Söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, vò aáy cuõng khoâng cung kính Thieàn ñònh. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, khoâng cung kính Thieàn ñònh, seõ cung kính khoâng phoùng daät, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, khoâng cung kính Thieàn ñònh, vò aáy cuõng khoâng cung kính khoâng phoùng daät. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, khoâng cung kính Thieàn ñònh, khoâng cung kính khoâng phoùng daät, seõ cung kính tieáp ñoùn thaân tình, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, khoâng cung kính Thieàn ñònh, khoâng cung kính khoâng phoùng daät, vò aáy cuõng khoâng cung kính tieáp ñoùn thaân tình.
Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, seõ khoâng cung kính Phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, vò aáy cuõng cung kính Phaùp. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp seõ khoâng cung kính chuùng Taêng, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, vò Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, vò aáy cuõng cung kính chuùng Taêng. Baïch Theá Toân, chaéc chaén vò Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, seõ khoâng cung kính Hoïc phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, vò aáy cuõng cung kính hoïc phaùp. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, seõ khoâng cung kính Thieàn ñònh, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, vò aáy cuõng cung kính Thieàn ñònh. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, cung kính Thieàn ñònh, seõ khoâng cung kính khoâng phoùng daät, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, cung kính Thieàn ñònh, vò aáy cuõng cung kính khoâng phoùng daät. Baïch Theá Toân, chaéc chaén Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, cung kính Thieàn ñònh, cung kính khoâng phoùng daät, seõ khoâng cung kính tieáp ñoùn thaân tình, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Baïch Theá Toân, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, cung kính Thieàn ñònh, cung kính khoâng phoùng daät, vò aáy cuõng cung kính tieáp ñoùn thaân tình. Baïch Theá Toân, vôùi lôøi vaén taét naøy cuûa Theá Toân, con hieåu yù nghóa moät caùch roäng raõi nhö vaäy.
4. - Laønh thay, laønh thay, naøy Saøriputta! Laønh thay, naøy Saøriputta, vôùi lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Ta, Thaày ñaõ hieåu moät caùch roäng raõi nhö vaäy. Naøy Saøriputta, thaät vaäy, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, seõ cung kính Phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Naøy Saøriputta, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính baäc Ñaïo Sö, vò aáy cuõng khoâng cung kính Phaùp... Naøy Saøriputta, vò Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö... khoâng cung kính Phaùp... khoâng cung kính chuùng Taêng... khoâng cung kính Hoïc phaùp... khoâng cung kính Thieàn ñònh... . khoâng cung kính khoâng phoùng daät, seõ cung kính tieáp ñoùn thaân tình, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Naøy Saøriputta, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính Ñaïo Sö, khoâng cung kính Phaùp, khoâng cung kính chuùng Taêng, khoâng cung kính Hoïc phaùp, khoâng cung kính Thieàn ñònh, khoâng cung kính, khoâng cung kính khoâng phoùng daät, vò aáy cuõng khoâng cung kính tieáp ñoùn thaân tình.
Naøy Saøriputta, chaéc chaén Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo sö, seõ khoâng cung kính Phaùp, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Naøy Saøriputta, Tyû-kheo naøo khoâng cung kính baäc Ñaïo Sö, vò aáy cuõng cung kính Phaùp... Naøy Saøriputta, vò Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö... cung kính Phaùp... cung kính chuùng Taêng... cung kính Hoïc phaùp... cung kính Thieàn ñònh... cung kính khoâng phoùng daät, seõ khoâng cung kính tieáp ñoùn thaân tình, söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Naøy Saøriputta, Tyû-kheo naøo cung kính Ñaïo Sö, cung kính Phaùp, cung kính chuùng Taêng, cung kính Hoïc phaùp, cung kính Thieàn ñònh, cung kính khoâng phoùng daät, vò aáy cuõng cung kính tieáp ñoùn thaân tình. Naøy Saøriputta, lôøi noùi vaén taét naøy cuûa Ta, yù nghóa caàn phaûi ñöôïc thaáy moät caùch roäng raõi nhö vaäy.
(VII) (67) Söï Tu Taäp
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng chí taâm trong söï tu taäp khôûi leân öôùc muoán nhö sau: "Mong raèng taâm ta ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû!" Tuy vaäy, taâm vò aáy cuõng khoâng giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû.
Vì côù sao? Phaûi noùi raèng vì vò aáy khoâng coù tu taäp. Khoâng coù tu taäp caùi gì? Khoâng coù tu taäp Boán nieäm xöù, khoâng coù tu taäp Boán chaùnh caàn, khoâng coù tu taäp Boán nhö yù tuùc, khoâng coù tu taäp Naêm caên, khoâng coù tu taäp Naêm löïc, khoâng coù tu taäp Baûy Boà-ñeà phaàn, khoâng coù tu taäp Thaùnh ñaïo taùm ngaønh.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, coù taùm, möôøi hay möôøi hai tröùng gaø, khoâng ñöôïc con gaø maùi aáp naèm ñuùng caùch, khoâng ñöôïc aáp noùng ñuùng caùch, khoâng ñöôïc aáp döôõng ñuùng caùch.
Daàu cho con gaø maùi aáy khôûi leân yù muoán: "Mong raèng nhöõng con gaø con cuûa ta, vôùi chaân moùng vaø ñænh ñaàu, hay vôùi mieäng vaø moû, sau khi laøm beå voû tröùng, ñöôïc sanh ra moät caùch an toaøn, tuy vaäy, caùc con gaø con aáy khoâng coù theå, vôùi chaân, moùng, ñænh ñaàu hay vôùi mieäng vaø moû, sau khi laøm beå voû tröùng, ñöôïc sanh ra moät caùch an toaøn!
Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, taùm, möôøi hay möôøi hai tröùng gaø maùi aáy khoâng ñöôïc con gaø maùi naèm aáp moät caùch ñuùng ñaén, aáp noùng moät caùch ñuùng ñaén, aáp döôõng moät caùch ñuùng ñaén.
Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khoâng chuù taâm trong söï tu taäp, daàu cho coù khôûi leân yù muoán: "Mong raèng taâm ta ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc khoâng coù chaáp thuû"; tuy vaäy, taâm vò aáy cuõng khoâng giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû.
Vì côù sao? Phaûi noùi raèng vì vò aáy khoâng coù tu taäp. Khoâng coù tu taäp caùi gì? Khoâng coù tu taäp Boán nieäm xöù... khoâng coù tu taäp Thaùnh ñaïo taùm ngaønh.
2. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo soáng chuù taâm trong söï tu taäp, daàu cho khoâng khôûi leân öôùc muoán: "Mong raèng taâm ta ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû"; tuy vaäy, taâm vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc khoâng coù chaáp thuû.
Vì côù sao? Phaûi noùi raèng vì vò aáy coù tu taäp. Coù tu taäp caùi gì? Coù tu taäp Boán nieäm xöù, coù tu taäp Boán chaùnh caàn, coù tu taäp Boán nhö yù tuùc, coù tu taäp Naêm caên, coù tu taäp Naêm löïc, coù tu taäp Baûy giaùc chi, coù tu taäp Thaùnh ñaïo taùm ngaønh.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, coù taùm, möôøi hay möôøi hai tröùng gaø. Caùc tröùng aáy ñöôïc con gaø maùi aáp naèm ñuùng caùch, aáp noùng moät caùch ñuùng ñaén, aáp döôõng moät caùch ñuùng ñaén. Daàu cho con gaø maùi aáy khoâng khôûi leân yù muoán: "Mong raèng nhöõng con gaø con cuûa ta, vôùi chaân moùng vaø ñænh ñaàu, hay vôùi mieäng vaø moû, sau khi laøm beå voû tröùng, ñöôïc sanh ra moät caùch an toaøn!", tuy vaäy, caùc con gaø con aáy coù theå vôùi chaân, moùng, ñænh ñaàu hay vôùi mieäng vaø moû, sau khi laøm beå voû tröùng, ñöôïc sanh ra moät caùch an toaøn.
Vì côù sao? Naøy caùc Tyû-kheo, taùm, möôøi hay möôøi hai tröùng gaø ñöôïc con gaø maùi aáy aáp naèm moät caùch ñuùng ñaén, aáp noùng moät caùch ñuùng ñaén, aáp döôõng moät caùch ñuùng ñaén.
Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo soáng chuù taâm tu taäp, daàu cho vò aáy khoâng khôûi leân yù muoán: "Mong raèng taâm ta ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc khoâng coù chaáp thuû"; tuy vaäy, taâm vò aáy vaãn ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû.
Vì côù sao? Phaûi noùi raèng vì vò aáy coù tu taäp. Tu taäp caùi gì? Coù tu taäp Boán nieäm xöù... coù tu taäp Thaùnh ñaïo taùm ngaønh.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi thôï neà hay ñeä töû ngöôøi thôï neà, khi nhìn vaøo caùn buùa, thaáy daáu caùc ngoùn tay vaø daáu ngoùn tay caùi. Ngöôøi aáy khoâng coù theå bieát ñöôïc nhö sau: "Hoâm nay töøng aáy caùn buùa cuûa ta bò hao moøn, hoâm qua töøng aáy, caùc ngaøy khaùc töøng aáy". Nhöng ngöôøi aáy bieát ñöôïc caùn buùa bò hao moøn treân söï hao moøn cuûa caùn buùa.
Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo chuù taâm trong söï tu taäp khoâng coù bieát nhö sau: "Hoâm nay töøng aáy laäu hoaëc cuûa ta ñöôïc ñoaïn taän, hoâm qua töøng aáy, caùc ngaøy khaùc töøng aáy". Nhöng vò aáy bieát ñöôïc caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän treân söï ñoaïn taän caùc laäu hoaëc.
Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät chieác thuyeàn ñi bieån, coù ñaày ñuû coät buoàm vaø daây buoàm bò maéc caïn saùu thaùng do thieáu nöôùc trong muøa ñoâng, caùc coät buoàm vaø daây buoàm bò gioù vaø maët trôøi laøm hö hoûng. Roài bò nöôùc möa ñoå xuoáng trong muøa möa, chuùng bò hö daàn vaø muïc naùt moät caùch deã daøng.
Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo soáng chuù taâm trong söï tu taäp, caùc kieát söû raát deã bò yeáu daàn vaø muïc naùt.
(VIII) (68) Löûa
1. Nhö vaày toâi nghe:
Moät thôøi, Theá Toân ñang boä haønh giöõa daân chuùng Kosala, cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo. Trong khi ñang ñi treân con ñöôøng, Theá Toân thaáy taïi moät ñòa ñieåm, moät nhoùm löûa lôùn ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn. Thaáy vaäy, Ngaøi böôùc xuoáng ñöôøng vaø ngoài treân choã ñaõ soaïn saün, döôùi moät goác caây. Ngoài xuoáng, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo:
- Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thaày coù thaáy nhoùm löûa lôùn aáy ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn khoâng?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc naøo laø toát hôn: oâm aáp, ngoài gaàn hay naèm gaàn nhoùm löûa lôùn aáy ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn, hay oâm aáp, ngoài gaàn, naèm gaàn tay chaân meàm maïi non treû cuûa ngöôøi con gaùi Saùt-ñeá-lî, hay ngöôøi con gaùi Baø-la-moân, hay ngöôøi con gaùi gia chuû?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn: OÂm aáp, ngoài gaàn, hay naèm gaàn tay chaân meàm maïi non treû cuûa ngöôøi con gaùi Saùt-ñeá-lî, hay ngöôøi con gaùi Baø-la-moân, hay ngöôøi con gaùi gia chuû. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø oâm aáp, ngoài gaàn hay naèm gaàn nhoùm löûa lôùn aáy ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn!
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, sôû haønh baát tònh, ñaùng nghi ngôø nhöõng haønh vi che ñaäy, khoâng phaûi Sa-moân, nhöng töï nhaän laø Sa-moân, khoâng soáng Phaïm haïnh, nhöng töï nhaän soáng Phaïm haïnh, noäi taâm hoâi haùm, öù ñaày tham duïc, taùnh tình baát tònh. Thaät laø toát hôn cho ngöôøi aáy oâm aáp, ngoài gaàn hay naèm gaàn nhoùm löûa lôùn aáy ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn. Vì côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy coù theå ñi ñeán cheát, hay ñi ñeán gaàn nhö cheát, nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, oâm aáp, ngoài gaàn, hay naèm gaàn tay chaân meàm maïi non treû cuûa ngöôøi con gaùi Saùt-ñeá-lî, hay ngöôøi con gaùi Baø-la-moân, hay ngöôøi con gaùi gia chuû; nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho vò aáy baát haïnh ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
2. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc gì laø toát hôn: Moät ngöôøi löïc só, vôùi sôïi daây ñuoâi ngöïa chaéc chaén, cuoán vaøo hai oáng chaân roài sieát maïnh, sôïi daây aáy caét ñöùt da ngoaøi, sau khi caét ñöùt da ngoaøi, laïi caét ñöùt da trong, sau khi caét ñöùt da trong, laïi caét ñöùt thòt, sau khi caét ñöùt thòt, laïi caét ñöùt daây gaân, sau khi caét ñöùt daây gaân, laïi caét ñöùt xöông, sau khi caét ñöùt xöông vaø chaïm tuûy vaø döøng laïi; hay laø nhaän söï ñaûnh leã cuûa caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc giaû chuû ñaïi phuù?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn: Nhaän söï vaùi chaøo cuûa caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø ngöôøi löïc só, vôùi sôïi daây ñuoâi ngöïa chaéc chaén... va chaïm tuûy vaø döøng laïi.
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp,... öù ñaày tham duïc, taùnh tình baát tònh, thaät laø toát hôn bò moät ngöôøi löïc só, vôùi sôïi daây ñuoâi ngöïa chaéc chaén... va chaïm tuûy vaø döøng laïi. VÌ côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy ñi ñeán cheát, hay ñi ñeán khoå gaàn nhö cheát, nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, taùnh tình baát tònh, nhaän söï ñaûnh leã cuûa caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc ñaïi gia chuû ñaïi phuù; nhö vaäy khieán cho vò aáy baát haïnh ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
3. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc naøo laø toát hôn: Bò moät ngöôøi löïc só, vôùi caây kieám saéc beùn, ñöôïc daàu röûa saïch, ñaäp vaøo giöõa ngöïc; hay laø thoï nhaän chaáp tay vaùi chaøo cuûa caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay gia chuû ñaïi phuù?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn, (töùc laø) thoï nhaän chaáp tay vaùi chaøo cuûa caùc Saùt-ñeá-lî, ñaïi phuù, hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø bò ngöôøi löïc só, vôùi caây kieám saéc beùn, ñöôïc daàu môõ röûa saïch, ñaäp vaøo giöõa ngöïc.
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, thaät laø toát hôn bò moät ngöôøi löïc só vôùi caây göôm saéc beùn, ñöôïc daàu röûa saïch, ñaäp vaøo giöõa ngöïc. Vì côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy ñi ñeán cheát hay ñi ñeán khoå gaàn nhö cheát. Nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, thoï nhaän chaép tay vaùi chaøo cuûa caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù; nhö vaäy khieán cho vò aáy baát haïnh, ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
4. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc naøo laø toát hôn: Bò moät ngöôøi löïc só vôùi caùc taám saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn aùp cuoán vaøo thaân; hay laø höôûng thoï y aùo do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuùng döôøng?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn (töùc laø) höôûng thoï y aùo do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, hay caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuøng döôøng. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø bò ngöôøi löïc só vôùi caùc taám saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn aùp cuoán vaøo thaân.
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta neâu roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, taùnh tình baát tònh, thaät laø toát hôn bò moät ngöôøi löïc só vôùi caùc taám saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn aùp cuoán vaøo thaân. Vì côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy ñi ñeán cheát hay ñi ñeán khoå gaàn nhö cheát, nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, sôû haønh baát tònh... taùnh tình baát tònh, höôûng thoï caùc y aùo, do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù, vì loøng tin cuùng döôøng; nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho vò aáy baát haïnh, ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
5. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc naøo toát hôn: Bò moät ngöôøi löïc só vôùi caùi keàm saét noùng, chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn, môû mieäng vaø nheùt mieäng moät hoøn saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn, hoøn saét aáy ñoát chaùy moâi cuûa ngöôøi aáy, ñoát chaùy mieäng, ñoát chaùy löôõi, ñoát chaùy coå hoïng, ñoát chaùy buïng ñem theo ruoät non, ruoät giaø vaø thoaùt ra ngoaøi töø phaàn ôû döôùi; hay laø thoï höôûng ñoà aên khaát thöïc do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, caùc gia chuû ñaïi phuù, vì loøng tin cuùng döôøng?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn: Höôûng thoï caùc ñoà aên khaát thöïc do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù hay caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuùng döôøng. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø ngöôøi bò löïc só vôùi caùi keàm saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn, môû mieäng vaø nheùt vaøo mieäng moät hoøn saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn. Hoøn saét aáy ñoát chaùy moâi cuûa ngöôøi aáy, ñoát chaùy mieäng, ñoát chaùy löôõi, ñoát chaùy coå hoïng, ñoát chaùy buïng ñem theo ruoät non, ruoät giaø vaø thoaùt ra ngoaøi töø phaàn ôû döôùi.
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, thaät laø toát hôn bò moät ngöôøi löïc só vôùi caùc keàm saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn, môû mieäng vaø nheùt vaøo mieäng moät hoøn saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn. Hoøn saét aáy ñoát chaùy moâi cuûa ngöôøi aáy, ñoát chaùy mieäng, ñoát chaùy löôõi, ñoát chaùy coå hoïng, ñoát chaùy buïng ñem theo ruoät non, ruoät giaø vaø thoaùt ra ngoaøi töø phaàn ôû döôùi. Vì côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy ñi ñeán cheát hay ñi ñeán khoå gaàn nhö cheát, nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, sôû haønh baát tònh... taùnh tình baát tònh, höôûng thoï caùc ñoà aên khaát thöïc do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, do caùc gia chuû ñaïi phuù, vì loøng tin cuùng döôøng; nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho vò aáy baát haïnh, ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
6. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc naøo laø toát hôn: Bò moät ngöôøi löïc só naém laáy ñaày hay naém laáy vai, eùp ngoài hay eùp naèm treân moät giöôøng saét hay moät gheá saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn; hay laø höôûng thoï giöôøng gheá do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuùng döôøng?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn: Höôûng thoï giöôøng vaø gheá do caùc nhaø Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù... do caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuùng döôøng. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø bò ngöôøi löïc só naém laáy ñaàu hay naém laáy vai, eùp ngoài hay eùp naèm treân moät giöôøng saét hay moät gheá noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn!
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, thaät laø toát hôn bò moät ngöôøi löïc só naém laáy ñaàu hay naém laáy vai, eùp ngoài hay eùp naèm treân moät giöôøng saét hay moät gheá saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn. Vì côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy ñi ñeán cheát hay ñi ñeán khoå gaàn nhö cheát, nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp, sôû haønh baát tònh... taùnh tình baát tònh, höôûng thoï caùc giöôøng gheá do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay do caùc gia chuû ñaïi phuù, vì loøng tin cuùng döôøng; nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho vò aáy baát haïnh, ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung, sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc.
7. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, vieäc naøo laø toát hôn: Bò moät ngöôøi löïc só naém chaân phía treân, ñaàu phía döôùi vaø quaêng vaøo moät gheø saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn, taïi ñaáy, ngöôøi aáy bò naáu soâi leân nhö boït nöôùc töï mình noåi leân, töï mình chìm xuoáng, töï mình ñi ngang; hay laø höôûng thoï tinh xaù do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù hay do caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuùng döôøng?
- Baïch Theá Toân, vieäc naøy laø toát hôn, höôûng thoï tinh xaù do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù, caùc Baø-la-moân ñaïi phuù, hay caùc gia chuû ñaïi phuù vì loøng tin cuùng döôøng. Khoå ñau, baïch Theá Toân, laø bò ngöôøi löïc só naém chaân phía treân, ñaàu phía döôùi, vaø quaêng ngöôøi aáy vaøo trong moät caùi gheø saét noùng ñang chaùy ñoû, chaùy ñoû röïc, chaùy ñoû löûa ngoïn. Taïi ñaáy bò naáu soâi... töï mình ñi ngang.
- Ta tuyeân boá cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi roõ cho caùc Thaày, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, thaät laø toát hôn bò ngöôøi löïc só naém chaân phía treân, ñaàu phía döôùi... töï mình ñi ngang. Vì côù sao? Vì do nguyeân nhaân aáy, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy ñi ñeán cheát hay ñi ñeán khoå gaàn nhö cheát, nhöng khoâng vì nhaân duyeân aáy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, coù theå sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù ñoïa xöù, ñòa nguïc. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, khi moät ngöôøi aùc giôùi, theo aùc phaùp... taùnh tình baát tònh, höôûng thoï tinh xaù, do caùc Saùt-ñeá-lî ñaïi phuù... hay caùc gia chuû ñaïi phuù, vì loøng tin cuùng döôøng, nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho ngöôøi aáy baát haïnh, ñau khoå laâu daøi, sau khi thaân hoaïi maïng chung sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thaày caàn phaûi hoïc taäp nhö sau: "Chuùng ta höôûng thoï caùc vaät duïng nhö y aùo, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh cuûa nhöõng ai, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi aáy, sôû haønh nhö vaäy seõ coù quaû lôùn, coù lôïi ích hôn. Vaø söï xuaát gia cuûa chuùng ta seõ khoâng coù troáng khoâng, coù keát quaû, coù thaønh tích".
Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thaày caàn phaûi hoïc taäp.
8. Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ai thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa mình, thaät laø vöøa ñuû ñeå tinh caàn, khoâng phoùng daät. Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ai thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa ngöôøi, thaät laø vöøa ñuû ñeå tinh caàn, khoâng phoùng daät. Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ai thaáy ñöôïc lôïi ích caû hai, thaät laø vöøa ñuû ñeå tinh caàn, khoâng phoùng daät.
Theá Toân thuyeát nhö vaäy. Trong khi lôøi noùi naøy ñöôïc noùi leân, coù khoaûng saùu möôi vò Tyû-kheo hoäc maùu noùng töø mieäng, coù khoaûng saùu möôi Tyû-kheo töø boû hoïc phaùp vaø hoaøn tuïc, nghó raèng: "Khoù laøm thay, Theá Toân! Thaät khoù laøm thay, Theá Toân!". Coù khoaûng saùu möôi Tyû-kheo, vôùi taâm ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng chaáp thuû caùc laäu hoaëc.
(IX) (69) Sunetta
1. - Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, coù Ñaïo Sö teân laø Sunetta, thuoäc ngoaïi ñaïo, ñaõ ly tham ñoái vôùi caùc duïc. Ñaïo sö Sunetta, naøy caùc Tyû-kheo, coù haøng traêm ñeä töû. Ñaïo sö Sunetta thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû ñeå coïng truù vôùi theá giôùi Phaïm thieân. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ai taâm khoâng hoan hyû vôùi cuoäc thuyeát phaùp cuûa Ñaïo sö Sunetta ñeå coïng truù vôùi theá giôùi Phaïm thieân, khi thaân hoaïi maïng chung, hoï phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Naøy caùc Tyû-kheo, coøn nhöõng ai taâm hoan hyû vôùi cuoäc thuyeát phaùp cuûa Ñaïo sö Sunetta ñeå coïng truù vôùi theá giôùi Phaïm thieân, khi thaân hoaïi maïng chung, hoï ñöôïc sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy.
2. Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, coù Ñaïo sö teân laø Muøgapakkha... coù Ñaïo sö teân laø Aranemi... coù Ñaïo sö teân laø Kuddaøla... coù Ñaïo sö teân laø Hatthipaøla... coù Ñaïo sö teân laø Jotipaøla... coù Ñaïo sö teân laø Araka. Ñaïo sö Araka thuoäc ngoaïi ñaïo ñaõ ly tham ñoái vôùi caùc duïc. Ñaïo sö Araka, naøy caùc Tyû-kheo, coù haøng traêm ñeä töû. Ñaïo sö Araka thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû coïng truù vôùi theá giôùi Phaïm thieân. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ai taâm khoâng hoan hyû vôùi cuoäc thuyeát phaùp cuûa Ñaïo sö Araka ñeå coïng truù vôùi theá giôùi Phaïm thieân, khi thaân hoaïi maïng chung, hoï sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Naøy caùc Tyû-kheo, coøn nhöõng ai taâm hoan hyû vôùi cuoäc thuyeát phaùp cuûa Ñaïo sö Araka ñeå coïng truù vôùi theá giôùi Phaïm thieân, khi thaân hoaïi maïng chung, hoï sanh leân thieän thuù, thieân giôùi, coõi ñôøi naøy.
3. Caùc Thaày nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, ai vôùi taâm aùc quôû traùch, phæ baùng, baûy baäc Ñaïo sö naøy thuoäc ngoaïi ñaïo ñaõ ly tham ñoái vôùi caùc duïc, ñöôïc haøng traêm chuùng ñeä töû ñoanh vaây, ngöôøi aáy coù taïo ra nhieàu ñieàu voâ phöôùc khoâng?
- Thöa coù, baïch Theá Toân.
- Naøy caùc Tyû-kheo, ai vôùi taâm quôû traùch, phæ baùng baûy Ñaïo sö naøy, thuoäc ngoaïi ñaïo, ñaõ ly tham ñoái vôùi caùc duïc, ñöôïc haøng traêm chuùng ñeä töû ñoanh vaây, ngöôøi aáy taïo ra nhieàu ñieàu voâ phöôùc; coøn ai vôùi aùc taâm, quôû traùch phæ baùng moät baäc ñaày ñuû chaùnh kieán, do vaäy, ngöôøi naøy taïo ra nhieàu ñieàu voâ phöôùc hôn nöõa. Vì côù sao? Ta tuyeân boá khoâng kham nhaãn moät ngöôøi nhö vaäy, töø trong ra ngoaøi, ñoái vôùi caùc vò ñoàng Phaïm haïnh. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thaày caàn phaûi hoïc taäp nhö sau: "Chuùng ta seõ khoâng coù taâm aùc ñoäc ñoái vôùi caùc vò ñoàng Phaïm haïnh". Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thaày caàn phaûi hoïc taäp nhö vaäy.
(X) (70) Araka
1. - Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, coù Ñaïo sö teân laø Araka thuoäc ngoaïi ñaïo ñaõ ly tham ñoái vôùi caùc duïc. Naøy caùc Tyû-kheo, Ñaïo sö Araka coù ñeán haøng traêm ñeä töû. Ñaïo sö Araka thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû nhö sau:
2. " Naøy Baø-la-moân, ít oi laø ñôøi soáng cuûa loaøi Ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå, nhieàu khoå ñau, nhieàu öu naõo. Vôùi buøa chuù, haõy giaùc ngoä! Haõy laøm ñieàu laønh, soáng ñôøi Phaïm haïnh! Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû. Ví nhö, naøy Baø-la-moân, gioït söông treân ñaàu ngoïn coû, khi maët trôøi moïc, mau choùng bieán maát, khoâng toàn taïi laâu daøi. Cuõng vaäy, naøy Baø-la-moân, nhö gioït söông laø ñôøi soáng loaøi Ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå, nhieàu khoå ñau, nhieàu öu naõo. Vôùi buøa chuù, haõy giaùc ngoä! Haõy laøm ñieàu laønh, soáng ñôøi Phaïm haïnh! Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû. Ví nhö, naøy Baø-la-moân, khi trôøi möa naëng haït, bong boùng nöôùc treân nöôùc mau choùng bieán maát, khoâng toàn taïi laâu daøi. Cuõng vaäy, naøy Baø-la-moân, nhö bong boùng nöôùc laø ñôøi soáng cuûa loaøi Ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå, nhieàu khoå ñau, nhieàu öu naõo. Vôùi buøa chuù, haõy giaùc ngoä! Haõy laøm ñieàu laønh, soáng ñôøi Phaïm haïnh! Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû. Ví nhö, naøy Baø-la-moân, con soâng treân nuùi chaûy xa, doøng nöôùc chaûy nhanh, loâi cuoán theo vaät naøy vaät khaùc, khoâng coù saùt-na naøo, khoâng coù giaây phuùt naøo, khoâng coù thôøi khaéc naøo coù döøng nghæ, noù phaûi chaûy tôùi, cuoàn cuoän chaûy, thuùc ñaåy chaûy tôùi. Cuõng vaäy, naøy Baø-la-moân, ví nhö con soâng aáy laø ñôøi soáng cuûa loaøi Ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå... vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû. Ví nhö, naøy Baø-la-moân, ngöôøi löïc só tuï laïi moät cuïc nöôùc mieáng treân ñaàu löôõi vaø nhoå ñi khoâng coù phí söùc. Cuõng vaäy, naøy Baø-la-moân, ví duï vôùi cuïc nöôùc mieáng laø ñôøi soáng loaøi Ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå... Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû. Ví nhö, naøy Baø-la-moân, moät mieáng thòt ñöôïc quaêng vaøo moät noài saét ñöôïc haâm noùng caû ngaøy, mau choùng bieán maát, khoâng toàn taïi laâu daøi. Cuõng vaäy, naøy Baø-la-moân, ví nhö mieáng thòt laø ñôøi soáng con ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå... Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû. Ví nhö, naøy Baø-la-moân, con boø caùi saép bò gieát, ñöôïc daét ñeán loø thòt, moãi böôùc chaân giô leân laø böôùc gaàn ñeán bò gieát, gaàn ñeán cheát. Cuõng vaäy, naøy Baø-la-moân, ví duï vôùi con boø caùi saép bò gieát laø ñôøi soáng con ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå, nhieàu khoå ñau, nhieàu öu naõo. Vôùi buøa chuù, haõy giaùc ngoä, hay laøm ñieàu laønh, haõy soáng Phaïm haïnh. Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû".
3. Luùc baáy giôø, naøy caùc Tyû-kheo, tuoåi thoï cuûa loaøi Ngöôøi leân ñeán 60.000 naêm. Ngöôøi con gaùi 500 tuoåi coù theå ñeán tuoåi laáy choàng. Luùc baáy giôø, naøy caùc Tyû-kheo, loaøi Ngöôøi coù saùu loaïi beänh: laïnh, noùng, ñoùi, khaùt, ñaïi tieän, tieåu tieän. Naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ñaïo sö Araka aáy, vôùi loaøi Ngöôøi thoï maïng daøi nhö vaäy, soáng laâu nhö vaäy, ít beänh nhö vaäy, laïi thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû nhö vaäy: "Ít oi, naøy Baø-la-moân, laø ñôøi soáng loaøi Ngöôøi, nhoû beù khoâng ñaùng keå, nhieàu khoå ñau, nhieàu öu naõo. Vôùi buøa chuù, haõy giaùc ngoä! Haõy laøm ñieàu laønh, soáng ñôøi Phaïm haïnh! Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töø". Nay, naøy caùc Tyû-kheo, ai noùi moät caùch chôn chaùnh, phaûi noùi nhö sau: "Ít oi, laø ñôøi soáng loaøi Ngöôøi, nhoû beù, khoâng ñaùng keå, nhieàu khoå ñau, nhieàu öu naõo. Vôùi trí tueä, haõy giaùc ngoä! Haõy laøm ñieàu laønh, haõy soáng Phaïm haïnh! Vôùi ngöôøi ñaõ sanh, khoâng coù baát töû". Nay, naøy caùc Tyû-kheo, ai soáng laâu, vò aáy soáng moät traêm tuoåi, ít hôn hay nhieàu hôn. Maïng soáng 100 tuoåi, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc chia thaønh 300 muøa: moät traêm muøa ñoâng, moät traêm muøa haï, moät traêm muøa möa. Naøy caùc Tyû-kheo, daàu cho soáng ba traêm muøa, ngöôøi aáy soáng 12 laàn 100 thaùng: 400 thaùng laïnh, 400 thaùng noùng, 400 thaùng möa. Naøy caùc Tyû-kheo, daàu cho soáng 12 laàn 100 thaùng, ngöôøi aáy soáng 24 laàn moät traêm nöûa thaùng: 800 nöûa thaùng laïnh, 800 nöûa thaùng noùng, 800 nöûa thaùng möa. Naøy caùc Tyû-kheo, daàu cho soáng 24 laàn moät traêm nöûa thaùng, ngöôøi aáy soáng 36 laàn 1000 ñeâm: 12.000 ñeâm laïnh, 12.000 ñeâm noùng, 12.000 ñeâm möa. Naøy caùc Tyû-kheo, daàu cho soáng 36 laàn 1000 ñeâm, ngöôøi aáy aên chæ coù 72 ngaøn böõa côm: 24 ngaøn böõa côm vaøo muøa laïnh, 24 ngaøn böõa côm vaøo muøa noùng, 24 ngaøn böõa côm vaøo muøa möa. Ñaây goàm coù vôùi söõa meï vaø thôøi gian khoâng coù ñoà aên. ÔÛ ñaây, coù nhöõng khi khoâng coù böõa aên naøy, nghóa laø töùc giaän khoâng aên côm, khoå ñau khoâng aên côm, bònh hoaïn khoâng aên côm, trai giôùi khoâng aên côm, khoâng thaâu hoaïch ñöôïc, khoâng aên côm.
Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, tuoåi thoï moät traêm naêm cuûa loaøi Ngöôøi ñöôïc Ta goïi laø tuoåi thoï, ñöôïc goïi laø löôïng cuûa tuoåi thoï, ñöôïc goïi laø thôøi tieát, ñöôïc goïi laø naêm, ñöôïc goïi laø thaùng, ñöôïc goïi laø nöûa thaùng, ñöôïc goïi laø ñeâm, ñöôïc goïi laø ñeâm ngaøy, ñöôïc goïi laø böõa aên, ñöôïc goïi laø giöõa böõa aên.
4. Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng gì baäc Ñaïo sö phaûi laøm, vì haïnh phuùc, vì loøng thöông töôûng ñeä töû, nhöõng vieäc aáy Ta ñaõ laøm, vì loøng thöông töôûng caùc Thaày. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø nhöõng goác caây, ñaây laø nhöõng caên nhaø khoâng tònh. Naøy caùc Tyû-kheo, haõy Thieàn ñònh, chôù coù phoùng daät, chôù hoái tieác veà sau. Ñoù laø lôøi giaùo huaán cuûa Ta cho caùc Thaày.
VIII. Phaåm Veà Luaät
(I) (71) Trì Luaät (1)
1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät. Theá naøo laø baûy?
2. Bieát vi phaïm; bieát khoâng vi phaïm; bieát phaïm nheï, bieát phaïm naëng; coù giôùi luaät, soáng cheá ngöï vôùi söï cheá ngöï cuûa giôùi boån; ñaày ñuû uy nghi vaø chaùnh haïnh, thaáy sôï haõi trong nhöõng loãi nhoû nhaët, chaáp nhaän vaø hoïc taäp trong caùc hoïc phaùp; boán Thieàn thuoäc taêng thöôïng taâm, hieän taïi laïc truù, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc; do ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc, töï mình vôùi thaéng trí ngay trong hieän taïi chöùng ngoä, chöùng ñaït voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt.
Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät.
(II) (72) Trì Luaät 2)
1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät. Theá naøo laø baûy?
2. Bieát vi phaïm; bieát khoâng vi phaïm; bieát phaïm nheï, bieát phaïm naëng; caû hai giôùi boån ñöôïc kheùo truyeàn laïi moät caùch roäng raõi, kheùo phaân loaïi, kheùo ñieàu chænh, kheùo quyeát ñònh thaønh sutta vaø thaønh chi tieát; boán Thieàn thuoäc taêng thöôïng taâm, hieän taïi laïc truù, coù ñöôïc khoâng khoù khaên, coù ñöôïc khoâng meät nhoïc, coù ñöôïc khoâng phí söùc; do ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc, töï mình vôùi thaéng trí ngay trong hieän taïi chöùng ngoä, chöùng ñaït voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt.
Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät.
(III) (73) Trì Luaät (3)
1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät. Theá naøo laø baûy?
2. Bieát vi phaïm; bieát khoâng vi phaïm; bieát phaïm nheï, bieát phaïm naëng; bieát an truù treân luaät khoâng theå baùc boû ñöôïc; boán Thieàn thuoäc taêng thöôïng taâm... coù ñöôïc khoâng phí söùc; do ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc ... tueä giaûi thoaùt.
Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät.
(IV) (74) Trì Luaät (4)
1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät. Theá naøo laø baûy?
2. Bieát vi phaïm; bieát phaïm nheï, bieát phaïm naëng; nhôù ñeán nhieàu ñôøi tröôùc, nhö moät ñôøi, hai ñôøi... nhö vaäy, nhôù ñeán nhieàu ñôøi tröôùc vôùi nhöõng ñaëc ñieåm, vôùi nhöõng chi tieát; vôùi thieân nhaõn thanh tònh sieâu nhaân... bieát roõ chuùng sanh; do ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc, töï mình... tueä giaûi thoaùt.
Thaønh töïu baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät.
(V - VIII) (75-78) Choùi Saùng
1. - Thaønh töïu baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo laø baäc trì Luaät choùi saùng. Theá naøo laø baûy?
(Nhö treân, 71 - 74, chæ khaùc theâm chöõ choùi saùng)(IX) (79) Thoâng Ñieäp1. Roài Toân giaû Upaøli ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Upaøli baïch Theá Toân:
- Laønh thay, baïch Theá Toân! Theá Toân haõy thuyeát phaùp cho con moät caùch vaén taét, sau khi nghe Theá Toân thuyeát phaùp, con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn.
2. - Naøy Upaøli, nhöõng phaùp naøo Thaày bieát: "Nhöõng phaùp naøy khoâng ñöôïc ñöa ñeán nhaát höôùng nhaøm chaùn, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn", thôøi naøy Upaøli, Thaày caàn phaûi nhaát höôùng thoï trì laø: "Ñaây khoâng phaûi Phaùp, ñaây khoâng phaûi Luaät, ñaây khoâng phaûi lôøi daïy Theá Toân". Vaø naøy Upaøli, nhöõng phaùp naøo Thaày bieát: "Nhöõng phaùp naøy ñöa ñeán nhaát höôùng, nhaøm chaùn, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn", thôøi naøy Upaøli, Thaày caàn phaûi nhaát höôùng thoï trì laø: "Ñaây laø Phaùp, ñaây laø Luaät, ñaây laø lôøi daïy Theá Toân".
(X) (80) Dieät Traùnh Phaùp
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, baûy phaùp dieät traùnh naøy ñöa ñeán chaám döùt, laøm cho an tònh caùc tranh luaän tieáp tuïc khôûi leân. Theá naøo laø baûy?
2. Luaät veà söï hieän dieän caàn phaûi aùp duïng. Luaät veà öùc nieäm caàn phaûi aùp duïng. Luaät veà khoâng si meâ caàn phaûi aùp duïng. Luaät veà töï thuù nhaän caàn phaûi aùp duïng. Luaät veà ña soá caàn phaûi aùp duïng. Luaät veà tìm toäi aáy caàn phaûi aùp duïng. Luaät veà traûi coû caàn phaûi aùp duïng.
Naøy caùc Tyû-kheo, baûy phaùp dieät traùnh naøy ñöa ñeán chaám döùt, laøm cho an tònh caùc tranh luaän tieáp tuïc khôûi leân.
IX. Phaåm Caùc Kinh Khoâng Nhieáp
[I]
(I) (1) Söï Phaù Hoaïi
1.- Do phaù hoaïi baûy phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, thaønh vò Tyû-kheo. Theá naøo laø baûy?
2. Phaù hoaïi kieán coù thaân, phaù hoaïi nghi, phaù hoaïi giôùi caám thuû, phaù hoaïi tham, phaù hoaïi saân, phaù hoaïi si, phaù hoaïi maïn.
Do phaù hoaïi baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thaønh vò Tyû-kheo.
(II-VIII) (2-8) Caùc Phaùp Khaùc
1. Naøy caùc Tyû-kheo, do ñoaïn dieät baûy phaùp, thaønh vò Sa-moân ... do vaát boû baûy phaùp, thaønh vò Baø-la-moân ... Do tieâu dieät baûy phaùp, thaønh vò an laønh ... Do goät saïch baûy phaùp, thaønh vò ñaõ goät saïch ... Do bieát roõ baûy phaùp, thaønh baäc coù trí ... Do phaù hoaïi keû thuø baûy phaùp, thaønh vò Thaùnh ... Do chaën ñöùng baûy phaùp, thaønh vò A-la-haùn. Theá naøo laø baûy?
2. Chaän ñöùng kieán coù thaân, chaën ñöùng nghi, chaën ñöùng giôùi caám thuû, chaën ñöùng tham, chaën ñöùng saân, chaën ñöùng si, chaën ñöùng maïn
Do chaën ñöùng baûy phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, thaønh vò A-la-haùn.
(IX) (9) Phi Dieäu Phaùp
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy phi dieäp phaùp naøy. Theá naøo laø baûy?
2. Baát tín, khoâng xaáu hoå, khoâng sôï haõi, khoâng nghe nhieàu, bieáng nhaùc, thaát nieäm, aùc tueä. Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy phi dieäu phaùp naøy.
(X)(10) Dieäu Phaùp
1.- Coù baûy dieäu phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo. Theá naøo laø baûy?
2. Tín, xaáu hoå, sôï haõi, nghe nhieàu, tinh taán, chaùnh nieäm, coù trí tueä. Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy dieäu phaùp naøy.
[II]
(I) (1) Ngöôøi Xöùng Ñaùng Ñöôïc Cung Kính
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy haïng ngöôøi naøy, ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø ruoäng phöôùc voâ thöôïng ôû ñôøi. Theá naøo laø baûy?
2. ÔÛ ñôøi, naøy caùc Tyû-kheo, coù haïng ngöôøi soáng tuøy quaùn voâ thöôøng treân con maét, töôûng voâ thöôøng, caûm thoï voâ thöôøng, trong taát caû thôøi, lieân tuïc, khoâng coù giaùn ñoaïn, vôùi taâm thaéng giaûi, vôùi tueä theå nhaäp. Vò aáy, vôùi söï ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc, ngay trong hieän taïi, töï mình vôùi thaéng trí chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø haïng ngöôøi thöù nhaát ñaùng ñöôïc cung kính ... laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi.
3. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, coù haïng ngöôøi soáng tuøy quaùn voâ thöôøng treân con maét, töôûng voâ thöôøng, caûm thoï voâ thöôøng, trong taát caû thôøi, lieân tuïc, khoâng coù giaùn ñoaïn, vôùi taâm thaéng giaûi, vôùi tueä theå nhaäp. Vôùi vò aáy, söï chaáp döùt caùc laäu hoaëc vaø söï chaám döùt sanh maïng xaûy ñeán moät laàn, khoâng tröôùc khoâng sau. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø haïng ngöôøi thöù hai ñaùng ñöôïc cung kính ... laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi.
4. Laïi nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, coù haïng ngöôøi soáng tuøy quaùn voâ thöôøng treân con maét, töôûng voâ thöôøng, thoï voâ thöôøng, trong taát caû thôøi, lieân tuïc, khoâng coù giaùn ñoaïn, vôùi taâm thaéng giaûi, vôùi tueä theå nhaäp. Vò aáy sau khi dieät taän naêm haï phaàn kieát söû, chöùng ñöôïc Trung gian Baùt-Nieát-baøn ... chöùng ñöôïc Voâ haønh Baùt-Nieát-baøn ... chöùng ñöôïc Höõu haønh Baùt-Nieát-baøn ... chöùng ñöôïc thöôïng löu, ñaït ñöôïc Saéc cöùu caùnh. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø haïng ngöôøi thöù baûy ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø ruoäng phöôùc voâ thöôïng ôû ñôøi.
Naøy caùc Tyû-kheo, baûy haïng ngöôøi naøy ñaùng ñöôïc cung kính ... laø ruoäng phöôùc voâ thöôïng ôû ñôøi.
(II) (2) Caùc Ngöôøi Khaùc Ñaùng Ñöôïc Cung Kính
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, coù baûy haïng ngöôøi naøy, ñaùng ñöôïc cung kính, ..... laø ruoäng phöôùc voâ thöôïng ôû ñôøi. Theá naøo laø baûy?
2. ÔÛ ñaây, coù haïng ngöôøi soáng tuøy quaùn khoå treân con maét ... tuøy quaùn voâ ngaõ treân con maét ... tuøy quaùn dieät taän treân con maét ... tuøy quaùn hoaïi dieät treân con maét ... tuøy quaùn ly tham treân con maét ... tuøy quaùn ñoaïn dieät treân con maét ... tuøy quaùn töø boû treân con maét ... treân tai ... treân muõi ... treân löôõi ... treân thaân ... treân yù ... treân caùc saéc ... treân caùc tieáng ... treân caùc höông ... treân caùc vò ... treân caùc xuùc ... treân caùc phaùp ... treân nhaõn thöùc ... treân thaân thöùc ... treân yù thöùc ... treân nhaõn xuùc ... treân nhó xuùc ....treân tyû xuùc.. treân thieät xuùc ... treân thaân xuùc ... treân yù xuùc ... treân thoï do nhaõn xuùc sanh ... treân thoï do nhó xuùc sanh ... treân thoï do tyû xuùc sanh ... treân thoï do thieät xuùc sanh ... treân thoï do thaân xuùc sanh ... treân thoï do yù xuùc sanh ... treân saéc töôûng ... treân thanh töôûng ... treân höông töôûng ... treân vò töôûng ... treân xuùc töôûng ... treân phaùp töôûng ... treân saéc tö ... treân thanh tö ... treân höông tö ... treân vò tö ... treân xuùc tö ... treân phaùp tö ... treân saéc aùi ... treân thanh aùi... treân höông aùi ... treân vò aùi ... treân xuùc aùi ... treân phaùp aùi ... treân saéc taàm... treân thanh taàm ... treân höông taàm ... treân vò taàm ... treân xuùc taàm ... treân phaùp taàm ... treân saéc töù ... treân thanh töù ... treân höông töù ... treân vò töù ... treân xuùc töù ... treân phaùp töù ... treân saéc uaån ... treân thoï uaån ... treân töôûng uaån ... treân haønh uaån ... soáng tuøy quaùn voâ thöôøng treân thöùc uaån ... soáng tuøy quaùn khoå ... soáng tuøy quaùn voâ ngaõ ... soáng tuøy quaùn dieät taän ... soáng tuøy quaùn hoaïi dieät ... soáng tuøy quaùn ly tham ... soáng tuøy quaùn ñoaïn dieät ... soáng tuøy quaùn töø boû.
[III]
(I) (1) Thaéng Tri Tham (1)
1.- Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, baûy phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø baûy?
2. Nieäm giaùc chi, traïch phaùp giaùc chi, tinh taán giaùc chi, khinh an giaùc chi, ñònh giaùc chi, xaû giaùc chi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, baûy phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(II) (2) Thaéng Tri Tham (2)
1.- Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, baûy phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø baûy?
2. Töôûng voâ thöôøng, töôûng voâ ngaõ, töôûng baát tònh, töôûng nguy haïi, töôûng ñoaïn taän, töôûng ly tham, töôûng ñoaïn dieät. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, baûy phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(III) (3) Thaéng Tri Tham (3)
1.- Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, baûy phaùp caàn phaûi tu taäp. Theá naøo laø baûy?
2. Töôûng baát tònh, töôûng cheát, töôûng yeám ly treân ñoà aên, töôûng khoâng hoan hyû ñoái vôùi taát caû theá giôùi, töôûng voâ thöôøng, töôûng khoå treân voâ thöôøng, töôûng voâ ngaõ treân khoå. Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham, baûy phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
(IV) (4) Thaéng Tri Tham (4)
1. - Naøy caùc Tyû-kheo, ñeå thaéng tri tham ... ñeå hoaøn toaøn dieät taän ... ñeå ñoaïn taän ... ñeå dieät taän ... ñeå hoaïi dieät ... ñeå ly tham ... ñeå ñoaïn dieät ... ñeå xaû boû ... ñeû töø boû ... ñeå töø boû tham. Baûy phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
2. Ñeå thaéng tri saân ... si ... phaãn noä ... hieàm haän ... che ñaäy ... naõo haïi ... taät ñoá ... xan tham ... man traù ... löôøng gaït ... ngoan coá ... thaùo ñoäng ... maïn ... taêng thöôïng maïn ... kieáu, phoùng daät ... ñeå lieãu tri ... ñeå hoaøn toaøn dieät taän ... ñeå ñoaïn taän ... ñeå dieät taän ... ñeå hoaïi dieät ... ñeå ly tham ... ñeå ñoaïn dieät ... ñeå xaû boû ... ñeû töø boû ... ñeå töø boû tham. Baûy phaùp naøy caàn phaûi tu taäp.
Theá Toân thuyeát nhö vaäy, caùc Tyû-kheo hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân thuyeát.
-ooOoo-
Muïc Luïc caùc Chöông: 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | Giôùi thieäu