Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Home Page] 

---

X. Phaåm Nam Cö Só

(I) (91) Ngöôøi Höôûng Duïc

1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Saøvatthi, taïi Jetavana, khu vöôøn oâng Anaøhapindika. Roài nam cö só Anaøthapindika ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Theá toân noùi vôùi Anaøthapindika ñang ngoài moät beân:

2. - Naøy Gia chuû, coù möôøi ngöôøi höôûng duïc naøy coù maët hieän höõu ôû ñôøi. Theá naøo laø möôøi?

3. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù haïng ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn phi phaùp vôùi söù maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn chi phaùp vôùi söùc maïnh, vò aáy khoâng töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, khoâng coù chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc.

4. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù haïng ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn phi phaùp vôùi söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn phi phaùp vôùi söùc maïnh, vò aáy töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, khoâng coù chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc.

5. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù haïng ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn phi phaùp vôùi söùc maïnh, sau khi taàm caàu taøi saûn phi phaùp vôùi söùc maïnh, töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, chia xeû, laøm caùc coâng ñöùc.

6. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù haïng ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp vôùi söùc maïnh vaø khoâng vôùi söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp vôùi söùc maïnh vaø khoâng vôùi söùc maïnh, vò aáy khoâng töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, khoâng coù chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc.

7. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù haïng ngöôøi höôùng duïc, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp vôùi söùc maïnh vaø khoâng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp vôùi söùc maïnh vaø khoâng vôùi söùc maïnh, töï mình ñöôïc an laïc haân hoan, nhöng khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc.

8. ÔÛ ñaây, naøy Gia Chuû, coù haïng ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp vôùi söùc maïnh vaø khoâng vôùi söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp vôùi söùc maïnh vaø khoâng vôùi söùc maïnh, vò aáy töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, coù chia xeû, coù laøm caùc coâng ñöùc.

9. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù haïng ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh; sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh, vò aáy khoâng töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc.

10. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù ngöôøi höôûng duïc taàm caàu taûi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh, vò aáy töï mình ñöôïc an laïc, haân hoan, khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc.

11. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû, laøm caùc coâng ñöùc. Vaø vò naøy höôûng thuï caùc taøi saûn aáy vôùi taâm tham tröôùc, ñaém say, meâ loaïn, khoâng thaáy söï nguy haïi, khoâng vôùi trí tueä xuaát ly.

12. ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, coù ngöôøi höôûng duïc, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng vôùi söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû, laøm caùc coâng ñöùc. Vaø vò naøy höôûng thuï caùc taøi saûn aáy, khoâng vôùi taâm tham tröôùc, khoâng ñaém say, khoâng meâ loaïn, thaáy söï nguy haïi, vôùi trí tueä xuaát ly.

13. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh; Sau khi taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, vò aáy khoâng töï mình an laïc, haân hoan, khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy do ba ñieàu bò quôû traùch: "Taàm caàu taøi saûn phi phaùp, duøng söùc maïnh laø ñieàu thöù nhaát, bò khieån traùch; khoâng töï mình an laïc haân hoan laø ñieàu thöù hai, bò khieån traùch; khoâng chia xeû, khoâng laøm coâng ñöùc laø ñieàu thöù ba, bò khieån traùch.

Naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy coù ba ñieàu bò quôû traùch.

14. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn phi phaùp, duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc haân hoan, khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Naøy gia chuû, vò höôûng duïc naøy coù hai ñieàu bò quôû traùch, vaø moät ñieàu ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh do ñieàu thöù nhaát naøy, bò quôû traùch. vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do moät ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù hai naøy, bò chæ trích.

Vò höôûng duïc naøy, naøy gia chuû, coù hai ñieàu naøy bò chæ trích, vaø moät ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn.

15. Taïi ñaáy, naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, san seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, do moät ñieàu bò chæ trích, do hai ñieàu ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy taàm caàu taøi saûn moät caùch phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, do moät ñieàu naøy, bò chæ trích. Vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù nhaát naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù hai naøy ñöôïc taùn thaùn.

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù moät ñieàu bò chæ trích, vaø hai ñieàu ñöôïc taùn thaùn.

16. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy khoâng töï mình an laïc, haân hoan, khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Vò höôûng duïc naøy, naøy gia chuû, coù moät ñieàu ñöôïc taùn thaùn, coù ba ñieøu bò chæ trích. Vò aáy taám caàu taøi saûn ñuùng phaùp khoâng duøng söùc maïnh, do moät ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy bò chæ trích. Vò aáy khoâng töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù hai naøy bò chæ trích. Vò aáy khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù ba naøy bò chæ trích.

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù moät ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn, vaø ba ñieàu naøy bò chæ trích.

17. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, ngöôøi höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia seû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù ba ñieàu ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu bò chæ trích. Vò aáy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy bò chæ trích. Vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù hai naøy ñöôïc taùn thaùn. vò aáy khoâng san seû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc ño ñieàu thöù hai nayø bò chæ trích.

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù hai ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn, vaø hai ñieàu naøy bò chæ trích.

18. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, ngöôøi höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø phi phaùp, duøng söùc maïnh vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù ba ñieàu ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu bò trích. Vò aáy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy taàm caàu taøi saûn phi phaùp vaø duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy, bò chæ trích. Vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù hai naøy, ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù ba naøy, ñöôïc taùn thaùn.

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù ba ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu naøy trích.

19. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñöùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy khoâng töï mình an laïc, haân hoan, khoâng chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc. vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù moät ñieàu ñöôïc taùn thaùn, vaø hai ñieàu bò chæ trích. Vò aáy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, do ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy khoâng töï mình an laïc, haân hoan, vaø ñieàu thöù nhaát naøy, bò chæ trích. Vò aáy khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù hai naøy, bò chæ trích.

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù moät ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn, vaø hai ñieàu naøy bò chæ trích.

20. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, ngöôøi höôøng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc. Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù hai ñieàu ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu bò chæ trích. Vò aáy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù hai naøy, ñöôïc taùn thaùn. vò aáy khoâng chia xeû, khoâng laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù nhaát naøy, bò chæ trích.

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù hai ñieàu ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu bò chæ trích.

21. Taïi ñaây, naøy gia chuû, ngöôøi höôûng duïc naøy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Vaø ngöôøi aáy thoï höôûng caùc taøi saûn aáy tham ñaøm, ñaém say, meâ loaïn, khoâng thaáy söï nguy haïi, khoâng coù xuaát ly vôùi trí tueä. Ngöôøi höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù ba ñieàu ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu bò chæ trích. Vò aáy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy, ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù hai naøy, ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy chia xeû caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù ba naøy, ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy thoï höôûng caùc taøi saûn aáy tham ñaém, ñaém say, meâ loaïn, khoâng thaáy söï nguy haïi, khoâng coù xuaát ly vôùi trí tueä, do moät ñieàu naøy bò chæ trích

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù ba ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn, vaø moät ñieàu naøy bò chæ trích.

22. Taïi ñaây, naøy Gia chuû, vò höôûng duïc naøy, taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñöùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc. Ngöôøi aáy höôûng thoï caùc taøi saûn aáy, khoâng coù tham ñaém, khoâng coù ñaém say, khoâng coù meâ loaïn, thaáy ñöôïc söï nguy haïi, coù xuaát ly vôùi trí tueä. Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù boán ñieàu ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy taàm caàu ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh, do ñieàu thöù nhaát naøy, ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, do ñieàu thöù hai naøy, ñöôïc taùn thaùn. Vò aáy chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc, do ñieàu thöù ba naøy, ñöôïc taùn thaùn. vò aáy thoï höôûng caùc taøi saûn aáy, khoâng tham ñaém, khoâng coù ñaém say, khoâng coù meâ loaïn, thaáy ñöôïc söï nguy haïi, coù xuaát ly vôùi trí tueä, do ñieàu thöù tö naøy, ñöôïc taùn thaùn

Vò höôûng duïc naøy, naøy Gia chuû, coù boán ñieàu naøy ñöôïc taùn thaùn.

Naøy Gia chuû, möôøi haïng ngöôøi höôûng duïc naøy coù maët, hieän ôû ñôøi.

23. Trong möôøi haïng ngöôøi höôûng duïc naøy, naøy Gia cuû, ngöôøi höôûng duïc taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp, khoâng duøng söùc maïnh, Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp, khoâng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû, laøm caùc coâng ñöùc, höôûng thoï caùc taøi saûn aáy, khoâng tham ñaém, khoâng ñaém say, khoâng meâ loaïn thaáy ñöôïc söï nguy haïi, coù xuaát ly vôùi trí tueä. Trong möôøi haïng ngöôøi höôûng duïc naøy, haïng ngöôøi naøy laø toái thöôïng, laø toái thaéng, laø thöôïng thuû, laø voâ thöôïng, laø toái toân.

Ví nhö, naøy Gia chuû, töø con boø coù söõa, töø söõa coù laïc, töø laïc coù sanh toâ, töø sanh toâ coù thuïc toâ, töø thuïc toâ coù tinh tuùy cuûa thuïc toâ, ñeå hoà, tinh tuùy thuïc toâ ñöôïc xem nhö toái thöôïng ôû ñaây. Cuõng vaäy, naøy gia chuû, trong möôøi haïng ngöôøi höôûng duïc naøy, vò höôûng duïc naøy taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng söùc maïnh. Sau khi taàm caàu taøi saûn ñuùng phaùp vaø khoâng duøng duøng söùc maïnh, vò aáy töï mình an laïc, haân hoan, chia xeû vaø laøm caùc coâng ñöùc, thoï höôûng caùc taøi saûn aáy, khoâng tham ñaém, khoâng ñaém say, khoâng meâ loaïn, thaáy ñöôïc söï nguy haïi, coù xuaát ly vôùi trí tueä. Haïng ngöôøi naøy laø toái thöôïng, toái thaéng, thöôïng thuû, voâ thöôïng vaø toái toân.

(II) (32) Sôï Haõi Vaø Haän Thuø

1. Baáy giôø coù gia chuû Anaøthapindika ñi ñeán Theá Toân, ... Theá Toân noùi vôùi Gia chuû Anaøthapindika ñang ngoài xuoáng moät beân.

2. - Naøy Gia chuû, khi naøo vò Thaùnh ñeä töû laøm cho laéng dòu naêm sôï haõi haän thuø, thaønh töïu boán chi phaàn Döï löu, kheùo thaáy, kheùo theå nhaäp Thaùnh lyù vôùi trí tueä; neáu vò aáy muoán, coù theå töï traû lôøi vôùi mình raèng: "Ta ñaõ ñoaïn taän ñòa nguïc; ta ñaõ ñoaïn taän baøng sanh; ta ñaõ ñoaïn taän ngaï quyû; Ta ñaõ ñoaïn taän caùc coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù; ta ñaõ chöùng Döï löu, khoâng coøn bò ñoïa laïc, quyeát chaéc cöùu caùnh ñöôïc giaùc ngoä." Theá naøo laø naêm sôï haõi haän thuø ñöôïc laøm cho laéng dòu?

3. Naøy Gia chuû, saùt sanh, do duyeân saùt sanh taïo ra sôï haõi haän thuø ngay trong hieän taïi, taïo ra sôï haõi haän thuø trong töông lai, khieán taâm caûm thoï khoå öu. Ngöôøi töø boû saùt sanh, khoâng taïo ra sôï haõi haän thuø trong hieän taïi, khoâng taïo ra sôï haõi haän thuø ngay trong töông lai, khoâng khieán taâm caûm thoï khoå öu. Ngöôøi töø boû saùt sanh, laøm laéng dòu sôï haõi haän thöù naøy.

4. Naøy Gia chuû, laáy cuûa khoâng cho... taø haïnh trong caùc duïc... noùi laùo... ñaém say trong röôïu men, röôïu naáu; do duyeân ñaém say trong röôïu men, röôïu naáu, taïo ra sôï haõi haän ngay trong hieän taïi, taïo ra sôï haõi haän thuø trong töông lai, khieán caûm thoï khoå öu veà taâm. Ngöôøi töø boû khoâng ñaém say trong röôïu men, röôïu naáu, khoâng taïo ra sôï haõi thuø haän ngay hieän taïi, taïo ra sôï haõi haän thuø trong töông lai, khoâng khieán caûm thoï khoå öu veà taâm. Vôùi ngöôøi töø boû ñaém say röôïu men, röôïu naáu, nhö vaäy sôï haõi haän thuø naøy ñöôïc laéng dòu.

Naêm sôï haõi haän thuø naøy ñöôïc laéng dòu. Theá naøo laø thaønh töïu boán Döï löu phaàn?

5. - ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, vò Thaùnh ñeä töû thaønh töïu tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi ñöùc Phaät.

Ñaây laø Theá Toân, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian giaûi, Voâ thöôïng só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät, Theá toân. Vò aáy thaønh töïu tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi Phaùp: "Phaùp ñöôïc Theá Toân kheùo thuyeát, thieát thöïc hieän taïi, khoâng coù thôøi gian, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc ngöôøi tri töï mình giaùc hieåu". Vò aáy thaønh töïu tònh tín baát ñoäng ñoái vôùi chuùng Taêng: "Dieäu haïnh laø chuùng ñeä töû Theá Toân; Tröïc haïnh laø chuùng ñeä töû Theá Toân; öùng lyù haïnh laø chuùng ñeä töû Theá Toân. Chôn chaùnh haïnh laø chuùng ñeä töû Theá Toân. Töùc laø boán ñoâi taùm chuùng. Chuùng ñeä töû theá Toân ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc ñaûng leã, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi." Vò aáy thaønh töïu vôùi nhöõng giôùi ñöôïc caùc baäc Thaùnh aùi kính, khoâng bò phaù huûy, khoâng bò beå vuïn, khoâng bò ñieåm chaám, khoâng bò ueá nhieãm ñöa ñeán giaûi thoaùt, ñöôïc baäc trí taùn thaùn, khoâng bò chaáp tröôùc, ñöa ñeán Thieàn ñònh.

Ñaây laø thaønh töïu boán chi phaàn Döï löu naøy. Theá naøo Thaùnh chaùnh lyù ñöôïc kheùo thaáy, kheùo theå nhaäp vôùi trí tueä?

6. - ÔÛ ñaây, naøy Gia chuû, vò Thaùnh ñeä töû quaùn saùt nhö sau: "Do caùi naøy coù, caùi kia coù. Do caùi naøy sanh, caùi kia sanh. Do caùi naøy khoâng coù, caùi kia khoâng coù. Do caùi naøy dieät, caùi kia dieät. Töùc laø do duyeân voâ minh, coù caùc haønh. Do duyeân caùc haønh coù thöùc. Do duyeân thöùc coù danh saéc. Do duyeân danh saéc coù saùu nhaäp. Do duyeân saùu nhaäp coù xuùc. do duyeân xuùc coù thoï. Do duyeân thoï coù aùi. Do duyeân aùi coù thuû. Do duyeân thuû coù höõu. do duyeân höõu coù sanh. Do duyeân sanh coù giaø cheát, saàu, bi, khoå, öu naõo. Nhö vaäy, laø söï taäp khôûi cuûa toaøn boä khoå uaån naøy. Do voâ minh dieät khoâng coù dö taøn, neân caùc haønh. Do caùc haønh dieät neân thöùc dieät. Do thöùc dieät neân danh saéc dieät. Do danh saéc dieät neân saùu nhaäp dieät. Do saùu nhaäp dieät neân xuùc dieät. Do xuùc dieät neân thoï dieät. Do thoï dieät neân aùi dieät. Do höõu dieät neân sanh dieät. Do sanh dieät neân giaø cheát saàu bi khoå öu naõo dieät. Nhö vaäy laø toaøn boä khoå uaån naøy dieät. Ñaây laø Thaùnh lyù ñöôïc kheùo thaáy vaø kheùo theå nhaäp vôùi trí tueä."

Naøy Gia chuû, khi naøo vôùi vò Thaùnh ñeä töû, naêm sôï haõi haän thuû naøy ñöôïc laéng dòu, boán Döï löu phaàn naøy ñöôïc thaønh töïu, vaø Thaùnh lyù naøy ñöôïc kheùo thaáy vaø kheùo theå nhaäp vôùi trí tueä, thôøi neáu muoán, vò aáy coù theå töï mình traû lôøi veà mình raèng: "Ta ñaõ ñoaïn taän ñòa nguïc; ta ñaõ ñoaïn taän baøng sanh; ta ñaõ ñoaïn taän ngaï quyû; ta ñaõ ñoaïn taän coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù; ta ñaõ chöùng ñöôïc Döï löu, khoâng coøn bò ñoïa laïc, quyeát chaéc chöùng ñaït cöùu caùnh giaùc ngoä."

(III) (93) Kieán

1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Saøvatthi, Jetavana, taïi khu vöôøn Anaøthapindika. Baáy giôø coù gia chuû Anaøthapindika, vaøo buoåi saùng thaät sôùm ñi ra hoûi Saøvatthi ñeå yeát kieán Theá Toân. Roài gia chuû Anaøthapindika suy nghó: "Nay khoâng phaûi thôøi ñeå yeát kieán Theá Toân. Theá Toân ñang Thieàn tònh. Cuõng khoâng phaûi thôøi ñeå yeán kieán caùc vò Tyû-kheo ñang tu taäp veà yù, caùc Tyû-kheo tu taäp veà yù ñang Thieàn tònh. Vaäy ta haõy ñi ñeán khu vöôøn caùc du só ngoaïi ñaïo". Vaäy gia chuû Anaøthapindika ñi ñeán khu vöôøn caùc du só ngoaïi ñaïo.

2. Luùc baáy giôø, caùc du só ngoaïi ñaïo ñang ngoài hoäi hoïp, ñang tuï hoïp oàn aøo, cao tieáng, lôùn tieáng baøn luaän nhöõng vaán ñeà phuø phieám. caùc du só ngoaïi ñaïo aáy thaáy gia chuû Anaøthapindika töø xa ñi ñeán, khi thaáy vaäy lieàn daën doø baûo vôùi nhau: "Haõy bôùt oàn aøo, caùc Toân giaû chôù coù laøm oàn, caùc toân giaû. Gia chuû Anaøthapindika naøy ñang ñeán, moät ñeä töû cuûa Sa-moân Gotama, trong nhöõng ñeä töû cuûa Sa-moân Gotama coù gia ñình maëc aùo traéng ôû Saøvatthi, gia chuû Anaøthapindika laø moät trong nhöõng vò aáy. Caùc vò aáy ít öa oàn aøo, ñöôïc huaán luyeän trong ít oàn aøo, taùn thaùn ít oàn aøo. Neáu vò aáy thaáy hoäi chuùng ít oàn aøo, vò aáy coù theå nghó ñeán thaêm ôû ñaây". Roài caùc du só ngoaïi ñaïo aáy giöõ im laëng.

3. Roài Gia chuû Anaøthapinidika ñi ñeán caùc du só ñaïo aáy, sau khi ñeán, noùi leân vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Caùc du só ngoaïi ñaïo aáy noùi vôùi Gia chuû Anaøthapidika ñang ngoài moät beân:

- Naøy Gia chuû, haõy noùi leân Sa-moân Gatama coù kieán gì?

- Thöa caùc Toân giaû, toâi khoâng bieát taát caû kieán cuûa Theá Toân.

- Naøy Gia chuû, Gia chuû coù theå khoâng bieát taát caû kieán cuûa Sa-moân Gotama. Nhöng naøy Gia chuû, haõy noùi caùc Tyû-kheo coù kieán gì?

- Thöa caùc Toân giaû, toâi khoâng bieát taát caû kieán cuûa caùc Tyû-kheo.

- Naøy Gia chuû, Gia chuû coù theå khoâng bieát taát caû kieán cuûa Sa-moân Gotama, Gia chuû coù theå khoâng bieát taát caû kieán cuûa caùc Tyû-kheo. Vaäy naøy Gia chuû, haõy noùi veà kieán cuûa gia chuû.

- Thöa caùc Toân giaû, thaät khoâng khoù gì ñeå chuùng toâi traû lôøi veà kieán cuûa chuùng toâi. Nhöng caùc Toân haõy traû lôøi veà kieán cuûa caùc Toân giaû tröôùc. Roài sau thaät khoâng khoù gì ñeå chuùng toâi traû lôøi veà kieán cuûa chuùng toâi.

4. Khi ñöôïc noùi vaäy, moät du só ngoaïi ñaïo noùi vôùi gia chuû Anaøthapindika: "Thöôøng coøn laø theå giôùi. Kieán naøy laø söï thaät. Kieán naøo khaùc laø hö voïng. Naøy Gia chuû, nhö vaäy laø kieán cuûa toâi". Moät du só ngoaïi ñaïo khaùc noùi vôùi gia chuû Anaøthapindika: "Voâ thöôøng laø theá giôùi. Kieán naøy laø söï thaät. Kieán naøo khaùc laø hö voïng. Nhö vaäy laø kieán cuûa toâi." Roài moät du só ngoaïi ñaïo khaùc noùi vôùi gia chuû Anaøthapindika: "Coù bieân teá laø theá giôùi... khoâng coù bieân teá laø theá giôùi... maïng soáng vaø thaân theå laø moät... maïng soáng vaø thaân theå laø khaùc... Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät. Kieán naøo khaùc laø hö voïng. Naøy Gia chuû, nhö vaäy laø kieán cuûa toâi".

5. Khi nghe noùi vaäy, gia chuû Anaøthapindika noùi vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy:

- Thöa caùc Toân giaû, Toân giaû naøo noùi nhö sau: "Thöôøng coøn laø theá giôùi. Kieán naøy laø söï thaät. Kieán naøo khaùc laø hö voïng. Naøy Gia chuû, nhö vaäy laø kieán cuûa toâi". Kieán naøy cuûa Toân giaû aáy, hoaëc nhaân töï mình taùc yù khoâng hôïp lyù, hay do duyeân nghe tieáng ngöôøi khaùc noùi. Kieán aáy nhö vaäy ñöôïc sanh ñöôïc taùc thaønh (höõu vi) do taâm suy tö, do duyeân khôûi leân. Vaø caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc taùc thaønh, do taâm suy tö, do duyeân khôûi leân, caùi aáy laø voâ thöôøng; caùi gì voâ thöôøng, caùi aáy laø khoå; caùi (khoå) aáy, Toân giaû chaáp tröôùc (dính vaøo); caùi (khoå) aáy, Toân giaû chaáp nhaän. Thöa caùc Toân giaû, Toân giaû naøo noùi nhö sau: "Voâ thöôøng laø theá giôùi naøy... coù bieân teá laø theá giôùi naøy... khoâng bieân teá laø theá giôùi naøy...sinh maïng vaø thaân theå laø moät... sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc... Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät. Kieán naøo khaùc laø hö voïng. Naøy Gia chuû, nhö vaäy laø kieán cuûa toâi". Kieán naøy cuûa Toân giaû aáy, hoaëc nhaân töï mình taùc yù khoâng hôïp lyù, hoaëc do duyeân nghe tieáng ngöôøi khaùc noùi. kieán nhö vaäy ñöôïc sanh, ñöôïc taùc thaønh, do taâm suy tö, do duyeân khôûi leân. Vaø caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc taùc thaønh, do taâm suy tö, do duyeân khôûi leân, caùi aáy laø voâ thöôøng; caùi gì voâ thöôøng, caùi aáy laø khoå; caùi (khoå) aáy, Toân giaû chaáp tröôùc; caùi khoå aáy Toân giaû chaáp nhaän.

6. Khi ñöôïc noùi vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy noùi vôùi gia chuû Anaøthapindika:

- Naøy Gia chuû, taát caû kieán cuûa chuùng toâi ñaõ ñöôïc noùi leân. Naøy Gia chuû, haõy noùi leân kieán cuûa gia chuû laø gì?

- Thöa caùc Toân giaû, phaøm caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc taùc thaønh do taâm suy tö, do duyeân ñöôïc khôûi leân, caùi aáy laø voâ thöôøng. Caùi gì voâ thöôøng, caùi aáy laø khoå. Caùi gì laø khoå, caùi aáy laø "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi." Toâi coù kieán nhö vaäy, thöa caùc Toân giaû.

- Naøy Gia chuû, phaøm caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc taùc thaønh, do taâm suy tö, do duyeân ñöôïc khôûi leân, caùi aáy laø voâ thöôøng. Caùi gì voâ thöôøng, caùi aáy laø khoå. Caùi gì laø khoå, caùi aáy, naøy Gia chuû, Gia chuû laïi chaáp tröôùc, caùi aáy, naøy Gia chuû, Gia chuû laïi chaáp nhaän.

Thöa caùc Toân giaû, phaøm caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc taùc thaønh, do taâm suy tö, do duyeân ñöôïc khôûi leân, caùi aáy laø voâ thöôøng. Caùi gì voâ thöôøng, caùi aáy laø khoå. Caùi gì khoå, caùi aáy laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Nhö vaäy laø nhö thaät kheùo thaáy vôùi chaùnh trí tueä. Vaø tö nôi khoå aáy, toâi nhö thaät roõ bieát söï xuaát ly hôn theá nöõa. Khi nghe noùi nhö vaäy, caùc du só ngoaïi ñaïo aáy ngoài im laëng, hoang mang, thuït vai, cuùi ñaàu, söõng sôø, khoâng noùi leân lôøi.

7. Roài gia chuû Anaøthapinika, sau khi bieát caùc du só ngoaïi ñaïo aáy im laëng, hoang mang, thuït vai, cuùi ñaàu, söõng sôø, khoâng noùi leân lôøi, tö choã ngoài ñöùng daäy, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá toân roài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, gia chuû Anaøthapindika, caâu chuyeän vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhö theá naøo thuaät laïi taát caû cho Theá Toân roõ:

- "Laønh thay, laønh thay, naøy Gia chuû. Nhö vaäy, naøy Gia chuû, nhöõng keû ngu si aáy thöôøng caàn phaûi ñöôïc baùc boû vôùi söï kheùo baùc boû nhôø Chaùnh phaùp". Roài Theá Toân vôùi moät baøi phaùp thuyeát giaûng, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû Gia chuû Anaøthapindika. Roài Gia chuû Anaøthapindika, sau khi ñöôïc Theá Toân vôùi baøi phaùp thuyeát giaûng, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû, töø choã ngoài ñöùng daäy ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi roài ra ñi.

8. Roài Theá Toân, sau khi gia chuû Anaøthapindika ra ñi khoâng bao laâu, baûo caùc vò Tyû-kheo:

- Tyû-kheo naøo daàu ñaõ ñöôïc ñaày ñuû 100 naêm an cö muøa möa trong Phaùp vaø Luaät naøy, vò aáy caàn phaûi nhö vaäy, thöôøng thöôøng baùc boû caùc du só ngoaïi ñaïo, vôùi söï kheùo baùc boû nhôø Chaùnh phaùp, nhö gia chuû Anaøhtapindika ñaõ kheùo baùc boû.

(IV) (94) Vajjiyamahita

1. Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Campaø treân bôø ao Gaggaraø. Roài gia chuû Vajjiyamaøhita, vaøo buoåi saùng sôùm ñi ra khoûi Campaø, ñeán yeát kieán Theá Toân. roài gia chuû Vajjiyamaøhita suy nghó: "Nay khoâng phaûi thôøi ñeå yeát kieán Theá toân, Theá Toân ñang thieàn tònh. Cuõng khoâng phaûi thôøi ñeå yeát kieán caùc Tyû-kheo ñang tu taäp veà yù, caùc Tyû-kheo ñang tu taäp veà yù ñang thieàn tònh. Vaäy haõy ñi ñeán khu vöôøn caùc tu só ngoaïi ñaïo" Roài gia chuû Vajjiyamaøhita ñi ñeán khu vöôøn caùc du só ngoaïi ñaïo.

2. Luùc baáy giôø, caùc du só ngoaïi ñaïo ñang ngoài hoäi hoïp ñang tuï hoïp, oàn aøo, cao tieáng, lôùn tieáng baøn luaän nhöõng vaán ñeà phuø phieám. caùc du só ngoaïi ñaïo aáy thaáy gia chuû Vajjiyamaøhita töø xa ñi ñeán, khi thaáy vaäy, lieàn daën doø baûo vôùi nhau: "Haõy bôùt oàn aøo, caùc toân giaû, chôù laøm oàn, caùc Toân giaû, gia chuû Vajjiyamaøhita naøy ñang ñeán, moät ñeä töû cuûa Sa-moâ Gotama, coù gia ñình maët traéng ôû Campaø. Gia chuû Vajjiyamaøhita laø moät trong nhöõng vò aáy, caùc vò aáy öa ít oàn aøo, ñöôïc huaán luyeän trong ít oàn aøo, taùn thaùn ít oàn aøo. Neáu vò aáy thaáy hoäi chuùng ít oàn aøo, vò aáy coù theå nghó ñeán thaêm ôû ñaây." Roài caùc du só ngoaïi ñaïo aáy giöõ im laëng.

3. Roài gai chuû Vajjiyamaøhita ñi ñeán caùc du só ngoaïi ñaïo aáy; sau khi ñeán, noùi leân vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Caùc di só ngoaïi ñaïo aáy noùi vôùi gia chuû Vajjiyamaøhita ñang ngoài moät beân:

- Coù ñuùng söï thaät chaêng naøy Gia chuû, sa-moân Gotama chæ trích moïi khoå haïnh, nhaát höôùng baøi baùc, choáng ñoâí moïi khoå haïnh, moïi neáp soáng kham khoå?

- Thöa caùc toân giaû, Theá Toân khoâng chæ trích moïi khoå haïnh, khoâng nhaát höôùng baøi baùc choáng ñoái moïi khoå haïnh, moïi neáp soáng kham khoå. Thöa caùc Toân giaû, Theá toân chæ trích caùi gì ñaùng chæ trích, taùn thaùn caùi gì ñaùng taùn thaùn. Thöa caùc Toân giaû, Theá Toân chæ trích caùi gì ñaùng chæ trích, taùn thaùn caùi gì ñaùng taùn thaùn, nhö vaäy Theá Toân laø ngöôøi phaân tích luaän, khoâng phaûi laø ngöôøi nhaát höôùng luaän (noùi moät chieàu).

4. Ñöôïc noùi vaäy, moät du só noùi vôùi gia chuû Vajjiyamaøhita: "Thoâi chôø ôû ñaây, naøy Gia chuû, Gia chuû taùn thaùn Sa-moân Gotama vaø Sa-moân Gotama laø ngöôøi hö voâ, moät ngöôøi khoâng bao giôø coù ñònh nghóa roõ raøng.

- ÔÛ ñaây, thöa caùc toân giaû, toâi noùi vôùi caùc Toân giaû, toâi noùi vôùi caùc Toân giaû ñuùng phaùp: "ñaây laø thieän, thöa caùc Toân giaû, Theá Toân ñaõ ñònh nghóa. Ñaây laø baát thieän, thöa caùc Toân giaû, Theá Toân ñaõ ñònh nghóa. Ñaây laø thieän, ñaây laø baát thieän, Theá toân ñaõ ñònh nghóa. Theá toân laø ngöôøi coù ñònh nghóa roõ raøng. Theá Toân khoâng phaûi laø ngöôøi chuû tröông hö voâ, khoâng phaûi laø ngöôøi khoâng coù ñònh nghóa roõ raøng". Khi ñöôïc noùi vaäy, caùc du só aáy im laëng, hoang mang, thuït vai, cuùi ñaàu, söõng sôø, khoâng noùi neân lôøi.

5. Roài gia chuû Vajjiyamaøhita, sau khi bieát caùc du só ngoaïi ñaïo aáy im laëng, hoang mang, thuït cai, cuùi ñaàu, söõng sôø khoâng noùi neân lôøi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, gia chuû Vajjiyamaøhita, caâu chuyeän vôùi caùc du só ngoaïi ñaïo nhö theá naøo, taát caû ñeàu thuaät laïi cho Theá Toân roõ.

6. - Laønh thay, laønh thay, naøy Gia chuû, nhöõng keû ngu si aáy thöôøng thöôøng caàn phaûi ñöôïc baùc boû vôùi söï kheùo baùc boû nhôø Chaùnh phaùp. Naøy Gia chuû, Ta khoâng noùi roõ raèng, taát caû khoå haïnh caàn phaûi haønh trì. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng taát caû söï chaáp trì caàn phaûi ñöôïc chaáp trì. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng taát caû söï chaáp trì khoâng neân chaáp trì. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng taát caû söï tinh caàn phaûi tinh caàn. Naøy Gia chuû, ta cuõng khoâng noùi raèng, taát caû söï tinh caàn khoâng neân tinh caàn. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng, taát caû söï töø boû neân töø boû. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng taát caû söï töø boû khoâng neân töø boû. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng taát caû söï giaûi thoaùt neân giaûi thoaùt. Naøy Gia chuû, Ta cuõng khoâng noùi raèng, taát caû söï giaûi thoaùt khoâng neân giaûi thoaùt.

7. Naøy Gia chuû, phaøm haønh trì khoå haïnh naøo, caùc phaùp baát thieän taêng tröôûng, caùc phaùp thieän toån giaûm, khoå haïnh aáy, Ta noùi, khoâng neân haønh trì. Nhöng naøy Gia chuû, phaøm haønh trì khoå haïnh naøo, caù phaùp baát thieän toån giaûm, caùc phaùp thieän taêng tröôûng, khoå haïnh aáy Ta noùi neân haønh trì. Naøy Gia chuû, phaøm chaáp trì naøo, caùc phaùp baát thieän taêng tröôûng, caùc phaùp thieän toån giaûm, chaáp trì aáy, Ta noùi, khoâng neâm chaáp haønh. Phaøm chaáp haønh chaáp trì naøo, caùc phaùp baát thieän toån giaûm, caùc thieän phaùp taêng tröôûng, thôøi chaáp haønh aáy, Ta noùi neân chaáp trì. Naøy Gia chuû, phaøm tinh caàn naøo ñöôïc tinh caán, caùc phaùp baát thieän taêng tröôûng, caùc phaùp thieän toån giaûm, thôøi tinh caàn aáy, Ta noùi raèng, khoâng neân tinh taán. Phaøm tinh caàn naøo ñöôïc tinh taán, caùc phaùp baát thieän toån giaûm, caùc phaùp thieän taêng tröôûng, thôøi tinh caàn aáy, Ta noùi neân tinh taán. Naøy Gia chuû, phaøm töø boû töø boû naøo, caùc phaùp baát thieän taêng tröôûng, caùc phaùp thieän toån giaûm, thôøi töø boû aáy, Ta noùi, khoâng neân töø boû. Phaøm töø boû töø boû naøo, caùc phaùp baát thieän toån giaûm, caùc phaùp thieän taêng tröôûng, thôøi töø boû aáy, Ta noùi, neân töø boû. Naøy Gia chuû, phaøm giaûi thoaùt söï giaûi thoaùt naøo, caùc phaùp baát thieän taêng tröôûng, caùc thieän phaùp toån giaûm, thôøi giaûi thoaùt aáy, Ta noùi, khoâng neân giaûi thoaùt. Phaøm giaûi thoaùt giaûi thoaùt naøo, caùc phaùp baát thieän toån giaûm, caùc phaùp thieän taêng tröôûng, thôøi giaûi thoaùt aáy, Ta noùi neân giaûi thoaùt.

Roài gia chuû Vajjiyamaøhita sau khi ñöôïc theá Toân vôùi moät phaùp thoaïi thuyeát giaûng, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi roài ra ñi.

8, Roài Theá Toân, sau khi gia chuû Vajjiyamaøhita ra ñi khoâng bao laâu, baûo caùc Tyû-kheo:

- Phaøm Tyû-kheo naøo, ñaõ laâu ngaøy vôùi traàn caàu ít trong Phaùp vaø Luaät naøy, vò aáy haõy nhö vaäy baøi baùc caùc du só ngoaïi ñaïo vôùi söï kheùo baøi baùc nhôø Chaùnh phaùp, nhö gia chuû Vajjiyamaøhita ñaõ laøm.

(V) (95) Uttiya

1 Baáy giôø coù du só ngoaïi ñaïo Uttiya ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, du só Uttiya noùi vôùi Theá Toân:

- Thöa Toân giaû Gotama, coù phaûi Toân giaû chuû tröông theá giôùi laø voâ thöôøng. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng?

- Naøy Uttiya. Ta khoâng coù noùi nhö sau: "Theá giôùi laø voâ thöôøng. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng".

- Naøy Toân giaû Gotama, coù phaûi theá giôùi laø coù bieân teá...theá giôùi laø khoâng bieân teá... sinh maïng vaø thaân theå laø moät... sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc... Nhö Lai coù toàn taïi sau cheát... Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng?

- Naøy Uttiya, Ta khoâng coù noùi nhö sau: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng".

2- Thöa Toân giaû Gotama, coù phaûi theá giôùi laø voâ thöôøng, kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng? Ñöôïc hoûi vaäy, Theá Toân traû lôøi: "Naøy Uttiya, Ta khoâng coù noùi: "Theá giôùi laø voâ thöôøng. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng."

- Thöa Toân giaû Gotama, coù phaûi theá giôùi laø voâ thöôøng? ... coù phaûi theá giôùi laø coù bieân teá? ... coù phaûi theá giôùi khoâng coù bieân teá? ... coù phaûi sinh maïng vaø thaân theå laø moät? ... coù phaûi sing maïng vaø thaân theå laø khaùc? ... coù phaûi Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát? ... coù phaûi Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát? ... coù phaûi Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng coù toàn taïi sau cheát? ... coù phaûi Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sao khi cheát? Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng? Ñöôïc hoûi vaäy, Theá Toân traû lôøi: "Naøy Uttiya, Ta khoâng coù noùi: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät. Kieán naøo khaùc laø hö voïng."

- Vaäy caùi gì ñöôïc Toân giaû Gotama noùi leân?

- Vôùi thaéng trí, naøy Uttiya, Ta thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû ñeå hoï ñöôïc thanh tònh, ñeå saàu bi ñöôïc vöôït qua, ñeå khoå öu döôïc chaám döùt, ñeá chaùnh lyù ñöôïc chöùng ñaït, ñeå Nieát-baøn döôïc chöùng ngoä.

- "Neáu Toân giaû Gotama thuyeát phaùp cho caùc ñeä töû ñeå hoï ñöôïc thanh tònh... ñeå Nieát-baøn ñöôïc chöùng ngoä", thôøi do vaäy, caû theá giôùi naøy seõ ñi ra khoûi, hay chæ coù moät nöõa, hay chæ coù moät phaàn ba? Ñöôïc nghe noùi vaäy, Theá Toân im laëng.

3. Roài Toân giaû Ananda suy nghó nhö sau: "Chôù coù ñeå cho du só Uttiya coù aùc taø kieán raèng: "Sa-moân Gotama khi ñöôïc nghe ta hoûi caâu hoûi toái ö quan troïng laïi traùnh neù, khoâng coù traû lôøi, khoâng daùm traû lôøi, vaø nhö vaäy laø baát haïnh, laø ñau khoå lau daøi cho du só Uttiya." Roài Toân giaû Ananda noùi vôùi du só Uttiya:

4.- Vaäy naøy Uttiya, Ta seõ duøng moät ví duï, chính nhôø ví duï, ôû ñaây moät soá ngöôøi coù trí coù theå hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa lôøi noùi. Ví nhö, naøy Hieàn giaû Uttiya, ngoâi thaønh bieân ñòa cuûa vua vôùi nhöõng neàn moùng vöõng chaéc, vôùi caùc thaønh luõy thaùc canh vöõng chaéc, vaø chæ coù moät cöûa vaøo. Taïi ñaây, ngöôøi giöõ cöûa laø ngöôøi saùng suoát, thoâng minh, coù trí, ngaên chaän nhöõng ngöôøi khoâng quen bieát, cho vaøo nhöõng ngöôøi quen bieát. Khi ñi tuaàn treân con ñöôøng chaïy voøng quanh thaønh trì aáy, ngöôøi aáy coù theå khoâng thaáy moät keû hôû trong thaønh hay loã troáng thaønh lôùn cho ñeán moät con meøo coù theå chui qua. Ngöôøi aáy coù theå khoâng bieát ñöôïc: "Töøng aáy loaøi höõu tình ñaõ ñi vaøo hay ñi ra thaønh naøy, nhöng ñieàu naøy cho bieát: "Nhöõng loaøi höõu tình thoâ lôùn naøo ñi vaøo hay ñi ra thaønh naøy", taát caû chuùng phaûi ñi vaøo hay ñi ra ngang qua cöûa thaønh naøy. Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû Uttiya, ñoái vôùi Nhö Lai, khoâng phaûi laø moät vaán ñeà quan troïng (caâu hoûi naøy cuûa Thaày) laø coù phaûi toaøn theá giôùi do vaäy ñöôïc thoaùt ra khoûi hay nöõa phaàn theá giôùi, hay laø moät phaàn ba? Nhöõng ñieàu Nhö Lai noùi laø nhö sau: "Nhöõng ai ñaõ ñöôïc thoaùt ra khoûi theá giôùi, hay ñang ñöôïc thoaùt ra, hay seõ thoaùt ra, taát caû nhöõng vò aáy, sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi, nhöõng phaùp laøm oâ nhieåm taâm, laøm yeáu ôùt trí tueä, vôùi taâm kheùo an truù treân Boán nieäm xöù; sau khi nhö thaät tu taäp Baûy giaùc chi, nhö vaäy caùc vò aáy ñaõ thoaùt khoûi, ñang thoaùt khoûi, seõ thoaùt khoûi theá giôùi. Naøy Hieàn giaû Uttiya, veà caâu hoûi maø Thaày ñaõ hoûi Theá Toân ñöùng treân moät laäp tröôøng khaùc. Ñoù laø lyù do taïi sao Theá Toân khoâng traû lôøi caâu hoûi aáy cho Thaày?

(VI) (96) Kokanuda

1. Moät thôøi, Toân giaû Ananda truù ôû Raøjagaha, taïi suoái nöôùc noùng Tapodaøraøma. Roài Toân giaû Ananda khi ñeâm vöøa môùi saùng, thöùc daäy ñi ñeán Tapodaøraøma ñeå röûa tay chaân. Röûa tay chaân xong, ôû Tapodaø, sau khi ra khoûi, Toân giaû ñöùng ñaép moät y ñeå phôi tay chaân cho khoâ. Baáy giôø coù tu só Kokanuda, khi ñeâm vöøa môùi saùng, thöùc daäy ñi ñeán Tapodaø ñeå röûa tay chaân. Du só Kokanuda thaáy Toân giaû Ananda töø xa ñi ñeán, sau khi thaáy, noùi vôùi Toân giaû Ananda:

- Hieàn giaû laø ai?

- Thöa Hieàn giaû, toâi laø Tyû-kheo.

- Naøy Hieàn giaø, thuoäc veà caùc Tyû-kheo naøo?

- Laø Sa-moân Thích töû.

- Naøy Hieàn giaû, Hieàn giaû chuùng toâi muoán hoûi Hieàn giaû moät vaøi vaán ñeà.

- Neáu Hieàn giaû cho toâi cô hoäi ñeå traû lôøi caâu hoûi, thì nay Hieàn giaû, haõy hoûi ñi. Sau khi nghe, chuùng toâi seû ñöôïc bieát.

2. - Thöa Hieàn giaû, coù phaûi: "Theá giôùi laø thöôøng coøn. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng, kieán laø nhö vaäy." Coù phaûi khoâng Hieàn giaû?

- Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù kieán nhö vaäy: " Theá giôùi laø thöôøng coøn. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng."

- Vaäy coù phaûi: "Theá giôùi laø voâ thöôøng. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng"? Kieán laø nhö vaäy, coù phaûi khoâng Hieàn giaû?

- Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù kieán nhö vaày: "Theá giôùi laø voâ thöôøng, kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng:

- Coù phaûi thöa Hieàn giaû: "Theá giôùi laø coù bieân teá... "Theá giôùi laø khoâng bieân teá... "Sinh maïng vaø thaân theå laø moät... "Sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc... "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát... Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng"? Kieán laø nhö vaäy, coù phaûi khoâng thöa Hieàn giaû?

- Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù kieán nhö vaày: "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng".

- Vaäy thöa Hieàn giaû, Hieàn giaû khoâng bieát, Hieàn giaû khoâng thaáy.

- Thöa Hieàn giaû, khoâng phaûi toâi khoâng heát, khoâng phaûi toâi khoâng thaáy. Thöa Hieàn giaû, toâi coù bieát, toâi coù thaáy.

3. - Coù phaûi thöa Hieàn giaû, "Theá giôùi laø thöôøng coøn. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng"? Ñöôïc hoûi vaäy, Hieàn giaû noùi: "Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù kieán nhö vaäy: "Theá giôùi laø thöôøng coøn. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo laø khaùc laø hö voïng". Coù phaûi thöa Hieàn giaû: "Theá giôùi laø voâ thöôøng. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng"? ... "Theá giôùi laø coù bieân teá... Theá giôùi laø voâ bieân... "Sinh maïng vaø thaân theå laø moät... Sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc... "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng"? Ñöôïc hoûi vaäy, Hieàn giaû noùi: "Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù kieán nhö vaày: "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng""? Vaäy thöa Hieàn giaû: "Hieàn giaû khoâng bieát, Hieàn giaû khoâng thaáy? " Ñöôïc hoûi vaäy, Hieàn giaû noùi: "Thöa Hieàn giaû, khoâng phaûi toâi khoâng bieát, khoâng phaûi toâi khoâng thaáy. Thöa Hieàn giaû: toâi coù bieát, toâi coù thaáy". Vaäy thöa hieàn giaû, "caàn phaûi hieåu nhö theá naøo, yù nghóa lôøi noùi naøy? "

4. - "Theá giôùi laø thöôøng coøn. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng". Thöa Hieàn giaû, ñaây laø taø kieán. "Theá giôùi laø voâ thöôøng. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng". Thöa Hieàn giaû, ñaây laø taø kieán. "Theá giôùi coù bieân teá... "Theá giôùi khoâng bieân teá... "Sinh maïng vaø thaân theå laø moät... "Sinh maïng vaø thaân theå laø khaùc... "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai khoâng coù toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát... "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát. Kieán naøy laø söï thaät, kieán naøo khaùc laø hö voïng". Thöa Hieàn giaû, ñaây laø taø kieán. Thöa hieàn giaû, xa cho ñeán nhö vaäy laø caùc taø kieán. Xa cho ñeán nhö vaäy laø kieán xöù, kieán truù, kieán trieàn phöôïc, kieán khôûi, kieán dieät, toâi coù bieát ñieàu aáy, toâi coù thaáy ñieàu aáy. Do toâi coù bieát ñieàu aáy, toâi coù thaáy dieàu aáy, laøm sao toâi laïi traû lôøi : " Toâi khoâng bieát,, toâi khoâng thaáy"! Thöa Hieàn giaû: "Toâi coù bieát, toâi coù thaáy".

- Hieàn giaû teân laø gì? Vaø nhö theá naøo caùc vò ñoàng Phaïm haïnh bieát Hieàn giaû?

- Thöa Hieàn giaû, Ananda laø teân cuûa toâi. Vaø caùc vò ñoàng Phaïm haïnh bieát toâi laø Ananda.

- OÂi toâi ñang noùi chuyeän vôùi Toân giaû Ñaïi sö, maø toâi khoâng bieát laø Toân giaû Ananda. Neáu chuùng toâi bieát laø Toân giaû Ananda, toâi ñaõ khoâng noùi nhieàu nhö vaäy, mong Toân giaû Ananda tha loãi cho.

(VII) (97) Ñaùng Ñaûnh Leã

1. - Thaønh töïu möôøi phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc ñaûnh leã, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi. Theá naøo laø muôøi?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù giôùi soáng cheá ngöï vôùi söï cheá ngöï cöûa giôùi boån Paøtimokkha, ñaày ñuû uy nghi chaùnh haïnh, thaáy sôï haõi trong caùc loãi nhoû nhaët, chaáp nhaän vaø hoïc taäp trong hoïc phaùp.

3. Laø vò nghe nhieàu, thoï trì ñieàu ñaõ nghe, caát chöùa ñieàu ñaõ nghe. Caùc phaùp naøo sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, taùn thaùn ñôøi soáng Phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn thanh tònh, caùc phaùp nhö vaäy nghe hieåu, ñöôïc thoï trì, ñöôïc tuïng ñoïc baèng lôøi, ñöôïc quaùn saùt vôùi yù, ñöôïc kheùo theå nhaäp vôùi chaùnh kieán.

4. Laø ngöôøi baïn vôùi thieän, laø thaân höõu vôùi thieän thieát vôùi thieän.

5. Coù chaùnh kieán, thaønh töïu chaùnh tri kieán.

6. Chöùng ñöôïc nhieàu loaïi thaàn thoâng, moät thaân hieän ra nhieàu thaân, nhieàu thaân hieän ra moät thaân; hieän hình, bieán hình ñi ngang qua vaùch, qua töôøng, qua nuùi, nhö ñi ngang qua hö khoâng; ñoän thoå, troài leân qua ñaát lieàn nhö ôû trong nöôùc; ñi trong nöôùc khoâng chìm nhö ñi treân ñaát lieàn; ngoài kieát giaø du haønh treân hö khoâng nhö con chim; vôùi baøn tay chaïm rôø maët traêng vaø maët trôøi, nhöõng vaät coù ñaïi oai löïc, ñaïi oai thaàn nhö vaäy, coù theå töï thaân bay ñeán coõi Phaïm thieân.

7. Coù thieân nhó thanh tònh sieâu nhaân, coù theå nghe hai loaïi tieáng chö thieân vaø Loaøi Ngöôøi, xa vaø gaàn.

8. Sau khi ñi saâu vaøo taâm cuûa chuùng sanh, cuûa lôøi Ngöôøi vôùi taâm cuûa mình, vò aáy ñöôïc bieát nhö sau: "Taâm coù tham bieát laø taâm coù tham; taâm khoâng tham bieát laø taâm khoâng tham." "Taâm coù saân bieát laø taâm coù saân; taâm khoâng saân bieát laø taâm khoâng saân." "Taâm coù si bieát laø taâm coù si; taâm khoâng si bieát bieát laø taâm khoâng si." "Taâm chuyeân chuù bieát laø taâm chuyeân chuù; taâm taùn loaïn bieát laø taâm taùn loaïn; "Ñaïi haønh taâm bieát laø ñaïi haønh taâm, khoâng phaûi ñaït haønh taâm, bieát laø khoâng phaûi ñaïi haønh taâm." "taâm chöa voâ thöôïng bieát laø taâm voâ thöôïng." "Taâm Thieàn ñònh bieát laø taâm khoâng Thieàn ñònh." "Taâm giaûi thoaùt bieát laø taâm taâm giaûi thoaùt; taâm khoâng giaûi thoaùt bieát laø taâm khoâng giaûi thoaùt."

9. Vò aáy nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi, boán ñôøi, naêm ñôøi, möôøi ñôøi, hai möôi ñôøi, ba möôi ñôøi, boán möôi ñôøi, naêm möôi ñôøi, moät traêm ñôøi, hai traêm ñôøi, moät ngaøn ñôøi, moät traêm ngaøn ñôøi, nhieàu hoaïi kieáp, nhieàu thaønh kieáp, nhieàu loaïi vaø thaønh kieáp. Vò aáy nhôù raèng: "Taïi choã kia ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, ñoà aên uoáng nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã kia, ta ñöôïc sanh taïi choã naïo. Taïi choã aáy, ta coù teân nhö theá naøy, doøng hoï nhö theá naøy, giai caáp nhö theá naøy, ñoà aên nhö theá naøy, thoï khoå laïc nhö theá naøy, tuoåi thoï ñeán möùc nhö theá naøy. Sau khi cheát taïi choã noï, ta ñöôïc sanh ôû ñaây". Nhö vaäy, ta nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù cuøng vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát.

10. Vò aáy vôùi thieân nhaõn thanh tònh sieâu nhaân, bieát trí tueä veà sanh töû cuûa chuùng sanh, thaáy söï soáng vaø cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng chuùng sanh ngöôøi haï lieät, keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ, keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï. Naøy caùc Hieàn giaû, nhöõng vò naøy, laøm nhöõng aùc haïnh veà thaân, ngöõ vaø yù, phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo taø kieán, taïo caùc nghieäp theo taø kieán. Nhöõng vò naøy, sau khi thaân hoaïi maïng chung, phaûi sanh vaøo coõi döõ, aùc thuù, ñoïa xöù, ñòa nguïc. Naøy caùc Hieàn giaû, coøn nhöõng chuùng sanh naøo laøm nhöõng thieän haïnh veà thaân, ngöõ vaø yù, khoâng phæ baùng caùc baäc Thaùnh, theo chaùnh kieán taïo caùc nghieäp theo chaùnh kieán. Nhöõng ngöôøi naøy sau khi thaân hoaïi maïng chung, ñöôïc sanh leân caùc thieän thuù, coõi Trôøi, treân ñôøi naøy. Nhö vaäy, vò aáy vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh sieâu nhaân, thaáy söï soáng cheát cuûa chuùng sanh. Vò aáy bieát roõ raèng chuùng sang, ngöôøi haï lieät, keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ, keû thoâ xaáu, ngöôøi may maén, keû baát haïnh ñeàu do haïnh nghieäp cuûa hoï.

11. Do ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, vò aáy ngay trong hieän taïi, töï mình vôùi thaéng trí, chöùng ngoä chöùng ñaït, vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt.

Naøy caùc Tyû-kheo, thaønh töïu möôøi phaùp naøy vò Tyû-kheo ñaùng ñöôïc cung kính, ñaùng ñöôïc toân troïng, ñaùng ñöôïc ñaûnh leã, ñaùng ñöôïc cuùng döôøng, ñaùng ñöôïc chaép tay, laø phöôùc ñieàn voâ thöôïng ôû ñôøi.

(VIII) (98) Vò Tröôûng Laõo

1. Thaønh töïu möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, vò tröôûng laõo taïi ñòa phöông baøi vò aáy truù, vò aáy truù an oån. Theá naøo laø möôøi?

2. Vò tröôûng laõo ñaõ laâu ngaøy ñöôïc bieát ñeán, xuaát gia ñaõ laâu ngaøy coù giôùi... chaáp nhaän vaø hoïc hoûi trong caùc hoïc phaùp; laø vò nghe nhieàu.... kheùo theå nhaäp vôùi chaùnh kieán; caû hai giôùi boån Paøtimokkha ñöôïc kheùo truyeàn ñaït moät caùch roäng raõi, ñöôïc kheùo phaân tích, kheùo thoâng hieåu, kheùo quoác doanh theo kinh, theo chi tieát, vò aáy thieän xaûo trong söï sanh khôûi vaø chaám döùt caùc traùnh söï, öa thích phaùp; duøng lôøi aùi ngöõ, heát söùc haân hoan trong thaéng phaùp, thaéng luaät; bieát ñuû vôùi baát cöù vaät duïng naøo nhaän ñöôïc nhö y, ñoà aên khaát thöïc, saøng toïa, döôïc phaåm trò beänh; deã meán, kheùo cheá ngöï trong khi ñi tôùi ñi lui, khi ngoài trong nhaø; chöùng ñöôïc khoâng khoù khaên, chöùng ñöôïc khoâng meät nhoïc, chöùng ñöôïc khoâng phí söùc boán Thieàn thuoäc taêng thöôïng taâm, hieän taïi laïc truù; do ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc, vò aáy ngay trong hieän taïi, vôùi thaéng trí chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù voâ laäu taâm giaûi thoaùt, tueä giaûi thoaùt.

Thaønh töïu möôøi phaùp naøy, caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo tröôûng laõo truù taïi ñòa phöông naøo, taïi ñòa phöông naøo, soáng ñöôïc an oån.

(IX) (99) Upaøli

1. Baáy giôø coù Toân gia Upaøli ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Upaøli baïch Theá Toân:

- Baïch Theá Toân, con muoán soáng trong röøng nuùi cao nguyeân, taïi caùc truù xöù xa vaéng.

2. Naøy Upaøli, khoâng deã daøng laø soáng taïi caùc röøng nuùi cao nguyeân, caùc truù xöù xa vaéng, kk1 laø ñôøi soáng vieãn ly, khoù öa thích laø ñôøi soáng ñoäc cö. Ta nghó raèng: "Caùc ngoâi röøng laøm loaïn yù Tyû-kheo chöa ñöôïc Thieàn ñònh, toâi seõ soáng taïi caùc röøng nuùi cao nguyeân, taïi caùc truù xöù xa vaéng", thôøi ngöôøi aáy ñöôïc chôø ñôïi nhö sau: "Vò aáy seõ chìm xuoáng (ñaùy) hay noåi leân (maët nöôùc)".

3. Ví nhö, naøy Upaøli, moät hoà nöôùc lôùn, coù con voi lôùn ñi ñeán, baûy thöôùc hay taùm thöôùc cao. Con voi aáy suy nghó: "Ta haõy laën vaøo hoà nöôùc naøy, roài chôi troø chôi röûa tai, roài chôi troø chôi röûa löng; sau khi chôi troø röûa tai, sau khi chôi troø chôi röûa löng, sau khi taém, sau khi uoáng nöôùc, sau khi töø hoà böôùc leân, ta ñi choã naøo ta muoán". Roài con voi aáy laën vaøo hoà nöôùc aáy, coù theå chôi troø chôi röûa tai, coù theå chôi troø chôi röûa löng, sau khi chôi troø chôi röûa tai, sau khi chôi troø röûa löng, sau khi taém, sau khi uoáng nöôùc, sau khi töø hoà böôùc leân, noù ñi choã naøo noù muoán. VÌ sao? Vì töï ngaõ to lôùn tìm ñöôïc chaân ñöùng trong choã nöôùc. Roài coù con thoû hay con meøo ñeán, noù suy nghó: "Ta laø ai, con voi lôùn laø ai? Vaäy ta sau khi laën xuoáng hoà nöôùc naøy, coù theå chôi troø chôi röûa tai, coù theå chôi troø chôi röûa löng; sau khi chôi troø chôi röûa tai, sau khi chôi troø chôi röûa löng, sau khi taém, sau khi uoáng nöôùc, sau khi töø hoà böôùc leân, ta seõ ñi choã naøo ta muoán". Roài con voi aáy laën vaøo hoà nöôùc aáy, coù theå chôi troø chôi röûa tai, sau khi chôi troø chôi röûa löng, sau khi taém, sau khi uoáng nöôùc, sau khi töø hoà böôùc leân, noù ñi choã naøo noù muoán. Vì sao? Vì töï ngaõ to lôùn tìm ñöôïc chaân ñöùng trong choã nöôùc. Roài coù con thoû hay con meøo ñeán, noù suy nghó: "Ta laø ai, con voi lôùn laø ai? Vaäy ta sau khi laën xuoáng hoà nöôùc naøy, coù theå chôi troø chôi röûa tai, coù theå chôi troø chôi röûa löng; sau khi chôi troø chôi röûa tai, sau khi chôi troø chôi röûa löng, sau khi taém, sau khi uoáng nöôùc, sau khi töø hoà böôùc leân, ta seõ ñi choã naøo ta muoán". Roài noù nhaûy vaøo hoà nöôùc aáy laäp töùc, khoâng coù tính toaùn. Vôùi noù, ñöôïc chôø ñôïi raèng: "Noù seõ chìm hay noåi treân maët nöôùc" Vì sao? Naøy Upaøli, vì töï ngaõ nhoû beù khoâng tìm ñöôïc chaân ñöùng trong nöôùc saâu. Cuõng vaäy, naøy Upaøli, ai noùi raèng: "Daàu toâi khoâng ñöôïc ñònh, toâi seõ soáng trong caùc röøng nuùi cao nguyeân, taïi caùc truù xöù xa vaéng: ". Vôùi vò aáy, ñöôïc chôø ñôïi raèng: "Noù seõ chìm xuoáng hay noåi treân maët nöôùc".

4. Ví nhö: naøy Upaøli, moät ñöùa treû, coøn nhoû, coøn yeáu, naèm ngöûa, chôi vôùi phaân vaø nöôùc tieåu cuûa mình. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, troø chôi con nít naøy coù thieät laø toaøn dieän ñaày ñuû khoâng?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

- Naøy Upaøli, ñöùa con nít aáy, sau moät thôøi gian, sau khi lôùn leân, sau khi caùc caên ñöôïc thuaàn thuïc, coù ñöôïc caùc ñoà chôi cuûa nhöõng con nít, nhö treû con chôi, khaêng, chôi nhaûy loän nhaøo, chôi chong choùng, chôi vôùi ñoà ñong baèng laù, chôi xe con, chôi cung nhoû, vaø noù chôi vôùi nhöõng ñoà chôi aáy. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, troø chôi naøy so saùnh vôùi troø chôi tröôùc, coù ñi ñeán thuø dieäu hôn, thuø thaéng hôn?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

- Roài naøy Upaøli, ñöùa treû aáy, sau moät thôøi gian, sau khi lôùn leân, sau khi caùc caén ñöôïc thuaàn thuïc, thoï höôûng ñaày ñuû naêm moùn duïc laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, kích thuùc loøng duïc, haáp daãn, vôùi caùc tieáng do tai nhaän thöùc... vôùi caùc höông do muõi nhaän thöùc... vôùi caùc vò do löôûi nhaän thöùc... vôùi caùc xuùc do thaân caûm giaùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, kích thích loøng duïc, haáp daãn. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, troø chôi naøy, so saùnh vôùi caùc troø chôi tröôùc coù thuø dieäu hôn, thuø thaéng hôn khoâng?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

5. ÔÛ ñaây, naøy Upaøli, Nhö Lai xuaát hieän ôû ñoài, laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät, Theá Toân. Nhö Lai sau khi töï chöùng ngoä vôùi thaéng trí, tuyeân boá cho bieát veà theá giôùi naøy, caùc chö Thieân, caùc ma, caùc Phaïm thieân, vôùi chuùng Sa-Moân, Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi. Ngaøi thuyeát phaùp sô thieän, trung thieän, haäu thieän, coù nghóa, coù vaên, neâu roõ phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn thanh tònh. Ngöôøi gia chuû, hay con ngöôøi gia chuû hay moät ngöôøi taùi sanh trong moät gia ñình khaùc nghe Phaùp aáy, sau khi nghe Phaùp, vò aáy sanh loøng tin vaøo Nhö Lai. Vò aáy thaønh töïu vôùi loøng tin aáy, suy xeùt nhö sau: "Ñôøi soáng gia ñình ñaày nhöõng trieàn phöôïc, con ñöôøng ñaày nhöõng buïi ñôøi, ñôøi soáng xuaát gia phoùng khoaùng nhö hö khoâng. Thaät raát khoù cho moät ngöôøi soáng ôû giai ñoaïn coù theå soáng theo phaïm haïnh hoaøn toaøn vieân maõn, hoaøn toaøn thanh tònh, traéng baïch nhö voû oác. Vaäy ta haõy caïo boû raâu toùc, ñaép aùo caø sa, xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình. Vò aáy xuaát gia nhö vaäy, thoï laõnh ñaày ñuû söï hoïc taäp vaø neáp soáng cuûa caùc Tyû-kheo. Sau khi ñoaïn taän saùt sanh, soáng töø boû saùt sanh, boû tröôïng, boû kieám, bieát taøm quyù, coù loøng töø, soáng thöông xoùt ñeán haïnh phuùc cuûa taát caû chuùng sanh vaø loaøi höõu tình. Sau khí ñoaïn taän laáy cuûa khoâng cho, vò aáy soáng töø boû laáy cuûa khoâng cho, chæ laáy nhöõng vaät ñaõ cho, chæ mong nhöõng vaät ñaõ cho, töï mình soáng thanh tònh khoâng coù troäm cöôùp. Sau khi ñoaïn taän khoâng Phaïm haïnh, vò aáy soáng Phaïm haïnh, soáng ñôøi soáng vieãn ly, töø boû daâm duïc heøn haï. Sau khi ñoaïn taän noùi laùo, vò aát soáng töø boû noùi laùo, noùi lôøi chôn thaät, noùi lôøi lieân heä ñeán chaân thaät, vöõng chaéc ñaùng tin caäy, khoâng löôøng gaït lôøi höùa ñoái vôùi ñôøi. Sau khi ñoaïn taän noùi hai löôõi, vò aáy soáng töø boû noùi hai löôõi, nghe ñieàu gì ôû choã naøy, khoâng ñi noùi ñeán choã kia ñeå sanh chia reõ ôû nhöõng ngöôøi kia. Nhö vaäy, vò aáy soáng keát hôïp nhöõng keû bò chia reõ, taêng tröôûng nhöõng keû ñaõ hoøa hôïp, öa thích hoøa hôïp, thích thuù hoøa hôïp, hoan hyû trong hoøa hôïp. Sau khi ñoaïn taän lôøi noùi ñoäc aùc, vò aáy soáng töø boû lôøi noùi ñoäc aùc; nhöõng lôøi noùi khoâng loãi laàm, ñeïp tai, deã thöông, thoâng caûm ñeán taâm, tao nhaõ, ñeïp loøng nhieàu ngöôøi, thích yù nhieàu ngöôøi, vò aáy noùi nhöõng lôøi nhö vaäy. Sau khi ñoaïn taän noùi lôøi phuø phieám, vò aáy soáng töø boû noùi lôøi phuø phieám, noùi lôøi ñuùng thôøi, noùi lôøi chaân thaät, noùi lôøi coù yù nghóa, noùi lôøi veà Chaùnh phaùp, noùi lôøi veà Luaät, noùi nhöõng lôøi ñaùng ñöôïc gìn giöõ, nhöõng lôøi hôïp thôøi thuaän lyù, coù maïch laïc heä thoáng, coù ích lôïi. Vò aáy soáng töø boû laøm haïi caùc hoät gioáng vaø caùc loaïi caây coû; duøng moãi ngaøy moät böõa, töø boû aên ban ñeâm, töø boû aên phi thôøi; töø boû ñi xem muùa, haùt, nhaïc, dieãn kòch, töø boû trang söùc baèng voøng hoa, höông lieäu, daâu thoa vaø caùc thôøi trang, töø boû duøng giöôøng cao vaø giöôøng lôùn, töø boû nhaän vaøng vaø baïc, töø boû nhaän caùc haït soáng, töø boû nhaän thòt soáng, töø boû nhaän ñaøn baø, con gaùi; töø boû nhaän noâ tyø gaùi vaø trai; töø boû nhaän cöøu vaø deâ; töø boû nhaän gia caàm vaø heo; töø boû nhaän voi, boø, ngöïa vaø ngöïa caùi; töø boû nhaän ruoäng nöông ñaát ñai; töø boû vieäc phaùi ngöôøi laøm moâi giôùi, hoaëc töï mình laøm moâi giôùi, töø boû buoân baùn; töø boû caùc söï gian laän baèng caân, tieàn baïc vaø ño löôøng; töø boû caùc taø haïnh, nhö hoái loä, gian traù, löøa ñaûo; töø boû laøm thöông toån, saùt haïi, caâu thuùc, böùt ñoaït, troäm caép, cöôùp phaù. Vò aáy, bieát ñuû, baèng loøng vôùi taám y ñeå che thaân, vôùi ñoà aên khaát thöïc ñeå nuoâi buïng, ñi ñeán choã naøo cuõng mang theo. Cuõng nhö con chim bay ñeán choã naøo cuõng mang theo hai caùnh; cuõng vaäy, vò aáy baèng loøng vôùi taám y ñeå che thaân, vôùi ñoà aên khaát thöïc ñeå nuoâi buïng, ñi ñeán choã naøo cuõng mang theo. Vò aáy thaønh töïu vôùi thaønh töïu giôùi uaån naøy, noäi taâm caûm thoï söï an laïc khoâng coù phaïm loãi.

6. Vò aáy, khi maét thaáy saéc, khoâng naém giöõ töôùng chung, khoâng naém giöõ töôùng rei6ng. nhöõng nguyeân nhaân gì, vì nhaõn caên khoâng ñöôïc cheá ngöï, khieán tham aùi öu bi, caùc aùc baát thieän phaùp khoûi leân, vò aáy töï cheá ngöï nguyeân nhaân aáy, hoä trì nhaõn caên, thaät haønh söï hoä trì nhaõn caên. Khi tai nghe tieáng... muõi ngöûi höông... löôõi neám vò... thaân caûm xuùc... yù nhaän thöùc caùc phaùp, vò aáy khoâng naém giöõ töôùng chung, khoâng naém giöõ töôùng rieâng. Nhöõng nguyeân nhaân gì yù caên khoâng ñöôïc cheá ngöï, khieán tham aùi, öu bi, caùc aùc baát thieän phaùp khôûi leân, vò aáy cheá ngöï nguyeân nhaân aáy, hoä trì yù caên, thaät haønh söï hoä trì yù caên. Vò aáy thaønh töïu Thaùnh hoä trì caùc caên naøy, neân höôûng laïc thoï noäi taâm, khoâng coù xen laãn.

7. Vò aáy khi ñi tôùi, khi ñi lui ñeàu tænh giaùc; khi nhìn thaúng, khi nhìn quanh ñeàu tænh giaùc; khi co tay; khi duoãi tay ñeàu tænh giaùc; khi mang y keùp, bình baùt, thöôïng y ñeàu tænh giaùc; khi aên, uoáng, nhai nuoát ñeàu tænh giaùc; khi ñi, ñöùng, ngoài, naèm, thöùc, noùi, yeân laëng ñeàu tænh giaùc. Vò aáy thaønh töïu vôùi Thaùnh giôùi uaån naøy, thaønh töïu vôùi Thaùnh hoä trì caùc caên naøy, thaønh töïu vôùi Thaùnh chaùnh nieäm tænh giaùc naøy, choïn moät truù xöù thanh vaéng nhö röøng, goác caây, khe ñaù, hang ñaù, baõi tha ma, khu röøng xa vaéng, ngoaøi trôøi, ñoáng rôm. Vò aáy ñi ñeán röøng hay ñi ñeán goác caây, hay ñi ñeán ngoâi nhaø troáng, ngoài kieát-giaø, löng thaúng vaø an truù chaùnh nieäm tröôùc maët. Vò aáy, sau khi ñoaïn taän tham aùi ôû ñôøi, soáng vôùi taâm thoaùt ly tham aùi, goät röûa taâm khoûi tham aùi. Sau khi ñoaïn taän saân, vò aáy soáng vôùi taâm khoâng saân haän, loøng töø maãn thöông xoùt taát caû chuùng höõu tình, goät röûa taâm heát saân haän. Sau khi ñoaïn taän hoân traàm thuïy mieân, soáng vôùi taâm thoaùt ly hoàn traàm thuïy mieân, vôùi taâm töôûng höôùng veà aùnh saùng, chaùnh nieäm tænh giaùc, vò aáy goät röûa taâm heát hoân traàm thuïy mieân. Sau khi ñoaïn taän traïo hoái, soáng khoâng traïo hoái, vôùi noäi taâm traàm laëng, vò aáy goät röûa heát taâm traïo cöû hoái tieác. Sau khi ñoaïn taän nghi ngôø, vò aáy soáng thoaùt ly nghi ngôø, khoâng phaân vaân löôõng löï, goät röûa taâm heát nghi ngôø ñoái vôùi thieän phaùp.

8. Vò aáy sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi naøy, nhöõng phaùp laøm ueá nhieãm taâm, laøm heøn yeáu trí tueä, ly duïc, ly caùc phaùp baát thieän, chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù nhaát, moät traïng thaùi hyû laïc do ly duïc sanh, coù taàm, coù töù. Vì sao, naøy Upaøli, coù phaûi söï an truù naøy, saùnh vôùi caùc an truù tröôùc, ñöôïc thuø dieäu hôn, thuø thaéng hôn?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

- Naøy Upaøli, caùc ñeä töû cuûa Ta, thaáy ñöôïc Phaùp naøy trong töï ngaõ, soáng taïi caùc röøng nuùi cao nguyeân, caùc truù xöù xa vaéng, cho ñeán khi muïc ñích cuûa mình chöa ñaït, thôøi hoï vaãn truù (taïi caùc choã aáy), (hay nhö muïc ñích cuûa mình chöa ñaït, töùc laø ñònh chöa ñaït; thôøi khoâng soáng trong röøng nuùi cao nguyeân taïi caùc truù xöù xa vaéng).

9. Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo laøm cho tònh chæ taàm vaø töù... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù hai. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, coù phaûi söï an truù naøy, saùnh vôùi nhöõng an truù tröôùc, ñöôïc thuø dieäu hôn, ñöôïc thuø thaéng hôn?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

- Naøy Upaøli, caùc ñeä töø cuûa Ta, khi quaùn thaáy Phaùp naøy treân töï ngaõ, hoï môùi ñeán ôû caùc röøng nuùi cao nguyeân, caùc truù xöù xa vaéng. Hoï seõ khoâng truù neáu muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

10. Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo ly hyû... chöùng vaø truù Thieàn thöù ba. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, coù phaûi söï an truù naøy, saùnh vôùi nhöõng an truù tröôùc, ñöôïc thuø dieäu hôn, ñöôïc thuø thaéng hôn?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

- Naøy Upaøli, caùc ñeä töø cuûa Ta, khi quaùn thaáy Phaùp naøy treân töï ngaõ, hoï môùi ñeán ôû caùc röøng nuùi, cao nguyeân, caùc truù xöù xa vaéng. Hoï seõ khoâng truù neáu muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

11. Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo ñoaïn laïc... chöùng ñaït vaø an truù Thieàn thöù tö. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli... chöa ñaït ñöôïc...? ...

12. Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo vöôït qua caùc saéc töôûng moät caùch hoaøn toaøn, chaám döùt caùc töôûng ñoái ngaïi, khoâng taùc yù ñeán caùc töôûng sai bieät, nghó raèng: "Hö khoâng laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Khoâng voâ bieân xöù. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli...? ... muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

13. Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo vöôït qua moät caùch hoaøn toaøn Khoâng voâ bieân xöù, nghó raèng: "Thöùc laø voâ bieân", chöùng ñaït vaø an truù Thöùc voâ bieân xöù. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli...? ... muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo vöôït qua moät caùch hoaøn toaøn Thöùc voâ bieân xöù, nghó raèng: "Khoâng coù sôû höõu", chöùng ñaït vaø an truù Voâ sôû höõu xöùuø. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli...? ... muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo vöôït qua moät caùch hoaøn toaøn Voâ sôû höõu xöù, nghó raèng: "Ñaây laø tòch tònh, ñaây laø thuø dieäu", chöùng ñaït vaø an truù Phi töôûng phi phi töôûng xöù. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, coù phaûi söï an truù naøy sanh vôùi caùc an truù tröôùc, ñöôïc thuø dieäu hôn, ñöôïc thuø thaéng hôn?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân... muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

14. Laïi nöõa, naøy Upaøli, Tyû-kheo sau khi vöôït qua moät caùch hoaøn toaøn Phi töôûng phi phi töôûng xöù, chöùng ñaït vaø an truù Dieät thoï töôûng ñònh, vò aáy sau khi thaáy vôùi trí tueä, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Thaày nghó theá naøo, naøy Upaøli, coù phaûi söï an truù naøy saùnh vôùi caùc an truù tröôùc, ñöôïc thuø dieäu hôn, ñöôïc thuø thaéng hôn?

- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân.

- Naøy Upaøli, caùc ñeä töû cuûa Ta, sau khi quaùn thaáy Phaùp naøy treân töï ngaõ ñaõ ñeán ôû trong caùc röøng nuùi cao nguyeân, taïi caùc truù xöù xa vaéng, hoï khoâng truù neáu muïc ñích cuûa mình chöa ñaït ñöôïc.

Vaäy naøy Upaøli, Thaày haõy soáng giöõa chuùng Taêng. Soáng giöõa chuùng Taêng, Thaày seõ ñöôïc an oån.

(X) (100) Khoâng Theå Taêng Tröôûng

1. Naøy caùc Tyû-kheo, khoâng ñoaïn taän möôøi phaùp naøy, khoâng coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn. Theá naøo laø möôøi?

2. Tham, saân, si, phaãn noä, hieàm haän, gieøm pha, naõo haïi, taät ñoá, xan tham, maïn.

Khoâng ñoaïn taän möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn.

3. Ñoaïn taän möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn. Theá naøo laø möôøi?

4. Tham, saân, si, phaãn noä, hieàm haän, gieøm pha, naõo haïi, taät ñoá, xan tham, maïn.

Ñoaïn taän möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù theå chöùng ngoä quaû A-la-haùn.
 
 

XI. Phaåm Sa Moân Töôûng

(I) (101) Töôûng

1. Coù ba Sa-moân töôûng, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tuï taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laøm cho ñaày ñuû baûy phaùp. Theá naøo laø ba?

2. Ta nay ñaõ ñeán tình traïng maát baûn saéc; ñôøi soáng ta bò phuï thuoäc vaøo ngöôøi khaùc; haønh vi cuûa ta caàn phaûi thay ñoåi.

Ba Sa-moân töôûng naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tuï taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laøm cho ñaày ñuû baûy phaùp. Theá naøo laø baûy?

3. Luoân luoân laø ngöôøi laøm lieân tuïc, thöïc hieän lieân tuïc trong caùc Giôùi Luaät; khoâng coù tham aùi; khoâng coù saân; khoâng coù quaù maïn, öa thích hoïc taäp; ñoái vôùi caùc vaät duïng caàn yeáu cho ñôøi soáng, noù nghó: "Ñaây laø muïc ñích soáng tinh caàn tinh taán".

Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba Sa-moân töôûng naøy tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laøm cho ñaày ñuû baûy phaùp.

(II) (102) Giaùc Chi

1. Baûy giaùc chi naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laøm cho ñaày ñuû ba minh. Theá naøo laø baûy?

2. Nieäm giaùc chi, traïch phaùp giaùc chi, tinh taán giaùc chi, hyû giaùc chi, khinh an giaùc chi, ñònh giaùc chi, xaû giaùc chi.

Baûy giaùc chi naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laøm cho ñaày ñuû ba minh. Theá naøo laø ba?

3. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo nhôù ñeán nhieàu ñôøi soáng quaù khöù, nhö moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi... nhôù ñeán nhieàu ñôøi tröôùc vôùi caùc neùt ñaïi cöông vaø caùc chi tieát. Vôùi thieân nhaõn thuaàn tònh sieâu nhaân... roõ bieát caùc chuùng sanh, tuøy thuoäc haïnh nghieäp cuûa hoï. Do ñoaïn dieät caùc laäu hoaëc... sau khi chöùng ngoä, chöùng ñaït, vò aáy an truù.

Baûy giaùc chi naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laøm cho ñaày ñuû ba minh naøy.

(III) (103) Taø Taùnh

1. Do taø taùnh, naøy caùc Tyû-kheo, neân thaát baïi, khoâng thaønh coâng. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø do taø taùnh, neân thaát baïi, khoâng thaønh coâng?

2. Vôùi ngöôøi taø kieán, naøy caùc Tyû-kheo, coù taø tö duy. Vôùi ngöôøi taø tö duy, coù taø ngöõ. Vôùi ngöôøi taø ngöõ, coù taø nghieäp. Vôùi ngöôøi taø nghieäp, coù taø maïng. Vôùi ngöôøi taø maïng, coù taø tinh taán. Vôùi ngöôøi taø tinh taán, coù taø nieäm. Vôùi ngöôøi taø nieäm, coù taø ñònh. Vôùi ngöôøi taø ñònh, coù taø trí. Vôùi ngöôøi taø trí, coù taø giaûi thoaùt.

Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do taø taùnh ñöa ñeán thaát baïi.

3. Do chaùnh taùnh, naøy caùc Tyû-kheo, neân thaønh coâng, khoâng thaát baïi. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø do chaùnh taùnh neân thaønh coâng, khoâng thaát baïi?

4. Vôùi ngöôøi chaùnh kieán, naøy caùc Tyû-kheo, coù chaùnh tö duy. Vôùi ngöôøi chaùnh tö duy, coù chaùnh ngöõ. Vôùi ngöôøi chaùnh ngöõ, coù chaùnh nghieäp. Vôùi ngöôøi chaùnh nghieäp, coù chaùnh maïng. Vôùi ngöôøi chaùnh maïng, coù chaùnh tinh taán. Vôùi ngöôøi chaùnh tinh taán, coù chaùnh nieäm. Vôùi ngöôøi chaùnh nieäm, coù chaùnh ñònh. Vôùi ngöôøi chaùnh ñònh, coù chaùnh trí. Vôùi ngöôøi chaùnh trí, coù chaùnh giaûi thoaùt.

Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do chaùnh taùnh ñöa ñeán thaønh coâng, khoâng ñöa ñeán thaát baïi.

(IV) (104) Chuûng Töû

1. Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ngöôøi ñaøn oâng, vôùi con ngöôøi coù taø kieán, coù taø tö duy, coù taø ngöõ, coù taø nghieäp, coù taø maïng, coù taø tinh taán, coù taø nieäm, coù taø ñònh, coù taø trí, coù taø giaûi thoaùt; phaøm coù thaân nghieäp gì ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, ñöôïc chaáp nhaän theo kieán aáy; phaøm coù khaåu nghieäp gì... phaøm coù yù nghieäp gì ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, ñöôïc chaáp nhaän theo kieán aáy; phaøm coù tö taâm sôû naøo, phaøm coù quyeát ñònh naøo, phaøm coù öôùc nguyeän naøo vaø phaøm coù caùc haønh naøo, taát caû caùc phaùp aáy ñöa ñeán baát khaû laïc, baát khaû hyû, baát khaû yù, baát haïnh, ñau khoå. Vì sao? Naøy caùc Tyû-kheo, vì kieán laø aùc. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, hoät gioáng caây nimba, hay hoät gioáng caây kosaøtakì (moät loaïi daây leo), hay hoät gioáng caây möôùp ñaéng ñöôïc gieo vaøo ñaát öôùt. Phaøm vò gì noù laáy leân töø ñaát, phaøm vò gì noù laáy leân töø nöôùc, taát caû vò aáy ñeàu ñöa ñeán taùnh ñaéng, taùnh cay, taùnh khoâng laïc cuûa noù. Vì sao? Vì noù laø taùnh aùc cuûa hoät gioáng, naøy caùc Tyû-kheo. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ngöôøi ñaøn oâng, vôùi con ngöôøi coù taø kieán, coù taø tö duy, coù taø ngöõ, coù taø nghieäp, coù taø maïng, coù taø tinh taán, coù taø nieäm, coù taø ñònh, coù taø trí, coù taø giaûi thoaùt, phaøm coù thaân nghieäp gì ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, ñöôïc chaáp nhaän theo kieán aáy, phaøm coù khaåu nghieäp gì... phaøm coù yù nghieäp gì ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, vaø ñöôïc chaáp nhaän theo kieán aáy; phaøm coù tö taâm sôû naøo, phaøm coù quyeát ñònh naøo, phaøm coù öôùc nguyeän naøo, phaøm coù caùc haønh naøo, taát caû caùc phaùp aáy ñöa ñeán baát khaû laïc, baát khaû hyû, baát khaû yù, baát haïnh, ñau khoå. Vì sao? Naøy caùc Tyû-kheo, vì taø kieán laø aùc.

3. Naøy caùc Tyû-kheo, vôùi ngöôøi ñaøn oâng, vôùi con ngöôøi coù chaùnh kieán, coù chaùnh tö duy, coù chaùnh ngöõ, coù chaùnh nghieäp, coù chaùnh maïng, coù chaùnh tinh taán, coù chaùnh nieäm, coù chaùnh ñònh, coù chaùnh trí, coù chaùnh giaûi thoaùt; phaøm coù thaân nghieäp gì ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, ñöôïc chaáp nhaän theo kieán aáy; phaøm coù khaåu nghieäp gì... phaøm coù yù nghieäp gì ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, ñöôïc chaáp nhaän theo kieán aáy; phaøm coù tö taâm sôû naøo, phaøm coù quyeát ñònh naøo, phaøm coù öôùc nguyeän naøo, vaø phaøm coù caùc haønh naøo, taát caû caùc phaùp aáy ñöa ñeán khaû naêng laïc, khaû hyû, khaû yù, haïnh phuùc, an laïc. Vì sao? Naøy caùc Tyû-kheo, vì chaùnh kieán laø hieàn thieän. VÍ nhö, naøy caùc Tyû-kheo, hoät gioáng caây mía, hay hoät gioáng caây luùa, hay hoät gioáng caây nho ñöôïc gieo vaøo ñaát öôùt. Phaøm vò gì noù laáy leân töø ñaát, phaøm vò gì noù laáy leân töø nöôùc, taát caû vò aáy ñeàu ñöa ñeán taùnh ngon, taùnh ngoït, taùnh thuaàn chaát cuûa noù. Vì sao? Vì hoät gioáng laø hieàn thieän. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi ngöôøi coù chaùnh kieán, naøy caùc Tyû-kheo, phaøm moïi thaân haønh... vì taùnh hieàn thieän cuûa kieán.

(V) (105) Vôùi Mình

1. Khi naøo voâ minh daãn ñaàu, naøy caùc Tyû-kheo, ñöa ñeán söï thaønh töïu caùc phaùp baát thieän, thôøi voâ taøm, voâ quyù noái tieáp theo. Vôùi keû bò voâ minh chi phoái, voâ trí, naøy caùc Tyû-kheo, taø kieán sanh. Vôùi keû coù taø kieán, taø tö duy sanh. Vôùi keû taø tö duy, taø ngöõ sanh. Vôùi keû taø ngöõ, taø nghieäp sanh. Vôùi keû taø nghieäp, taø maïng sanh. Vôùi keû taø maïng, taø tinh taán sanh. Vôùi keû taø tinh taán, taø nieäm sanh. Vôùi keû taø nieäm, taø ñònh sanh. Vôùi keû taø ñònh, taø trí sanh. Vôùi keû taø trí, taø giaûi thoaùt sanh.

2. Khi naøo minh daãn ñaàu, naøy caùc Tyû-kheo, ñöa ñeán söï thaønh töïu caùc thieän phaùp, thôøi taøm vaø quyù noái tieáp theo. Vôùi keû ñöôïc minh chi phoái, coù trí, naøy caùc Tyû-kheo, chaùnh kieán sanh. Vôùi vò coù chaùnh kieán, chaùnh tö duy sanh. Vôùi vò coù chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ sanh. Vôùi vò coù chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp sanh. Vôùi vò coù chaùnh nghieäp, chaùnh maïng sanh. Vôùi vò coù chaùnh maïng, chaùnh tinh taán sanh. Vôùi vò coù chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm sanh. Vôùi vò coù chaùnh nieäm, chaùnh ñònh sanh. Vôùi vò coù chaùnh ñònh, chaùnh trí sanh. Vôùi vò coù chaùnh trí, chaùnh giaûi thoaùt sanh.

(VI) (106) Nguyeân Nhaân Khieán Cho Toån Giaûm

1. Naøy caùc Tyû-kheo, coù möôøi toån giaûm söï naøy. Theá naøo laø möôøi?

2. Vôùi ngöôøi coù chaùnh tri kieán, naøy caùc Tyû-kheo, taø kieán bò toån giaûm, caùc phaùp aùc, baát thieän do duyeân taø kieán sanh, caùc phaùp aáy bò toån giaûm. Caùc phaùp thieän do duyeân chaùnh kieán sanh, caùc phaùp aáy ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp. Vôùi ngöôøi coù chaùnh tö duy, naøy caùc Tyû-kheo, taø tö duy bò toån giaûm, vaø caùc phaùp aùc, baát thieän do duyeân taø tö duy sanh, caùc phaùp aáy bò toån giaûm. Caùc phaùp thieän do duyeân chaùnh tö duy sanh, caùc phaùp aáy ñöôïc vieân maõn trong tö taäp. Vôùi ngöôøi coù chaùnh ngöõ... coù chaùnh nghieäp... coù chaùnh maïng... coù chaùnh tinh taán... coù chaùnh nieäm... coù chaùnh ñònh... coù chaùnh trí... coù chaùnh giaûi thoaùt, naøy caùc Tyû-kheo, taø giaûi thoaùt bò toån giaûm, vaø caùc phaùp aùc, baát thieän do duyeân taø giaûi thoaùt sanh, caùc phaùp aáy bò toån giaûm. Do duyeân chaùnh giaûi thoaùt, caùc thieän phaùp ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp.

Naøy caùc Tyû-kheo, coù möôøi toån giaûm söï naøy.

(VII) (107) Taåy Traàn

1. Naøy caùc Tyû-kheo, taïi caùc quoác ñoä mieàn Nam, coù leã taåy traàn. Taïi ñaáy coù caùc moùn aên, coù caùc thöùc uoáng, caùc ñoà aên loaïi cöùng, caùc ñoà aên loaïi meàm, ñoà neám, ñoà uoáng, muùa, haùt, nhaïc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø leã taåy traàn, Ta tuyeân boá raèng khoâng phaûi laø khoâng coù. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, leã taåy traàn aáy laø haï lieät, thoâ tuïc, phaøm phu, khoâng phaûi Thaùnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích, khoâng ñöa ñeán nhaøm chaùn, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát baøn. Naøy caùc Tyû kheo. Ta seõ thuyeát veà taåy traàn thuoäc baäc Thaùnh, taåy traàn naøy ñöa ñeán nhaát höôùng nhaøm chaùn, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát Baøn. Do duyeân taåy traàn naøy, caùc chuùng sanh bò sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoûi sanh; caùc chuùng sanh bò giaø ñöôïc giaûi thoaùt khoûi giaø; caùch chuùng sanh bò cheát ñöôïc giaûi thoaùt khoûi cheát; caùc chuùng sanh bò saàu, bi khoå, öu, naõo ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saàu, bi, khoå, öu, naõo. Haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi.

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:

2. Vaø naøy, caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh taåy traàn, do Thaùnh taåy traàn naøy ñöa ñeán nhaát höôùng nhaøm chaùn, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn? Do duyeân Thaùnh taåy traàn naøy, caùc chuùng sanh bò sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoûi giaø; caùc chuùng sanh bò cheát ñöôïc giaûi thoaùt khoûi cheát; caùc chuùng sanh bò saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saàu, bi, khoå, öu, naõo.

3. Vôùi ngöôøi coù chaùnh kieán, naøy caùc Tyû-kheo, taø kieán bò taåy saïch, vaø nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø kieán khôûi leân, caùc phaùp aáy cuûa ngöôøi aáy ñöôïc taåy saïch. Vaø caùc phaùp thieän do duyeân chaùnh kieán, ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp. Vôùi ngöôøi chaùnh tö duy, naøy caùc Tyû-kheo, taø tö duy bò taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh ngöõ, naøy caùc Tyû-kheo, taø ngöõ ñöôïc taåy saïch..Vôùi ngöôøi chaùnh nghieäp, naøy caùc Tyû-kheo, taø nghieäp ñöôïc taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh maïng, naøy caùc Tyû-kheo, taø maïng ñöôïc taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh tinh taán, naøy caùc Tyû-kheo, taø tinh taán ñöôïc taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh nieäm, naøy caùc Tyû-kheo, taø nieäm ñöôïc taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh ñònh, naøy caùc Tyû-kheo, taø ñònh ñöôïc taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh trí, naøy caùc Tyû-kheo, taø trí ñöôïc taåy saïch... Vôùi ngöôøi chaùnh giaûi thoaùt, naøy caùc Tyû-kheo, taø giaûi thoaùt ñöôïc taåy saïch vaø nhöõng phaùp aùc baát thieän do duyeân taø giaûi thoaùt khôûi leân, caùc phaùp aáy cuûa ngöôøi aáy ñöôïc taåy saïch. Vaø caùc phaùp thieän do duyeân chaùnh giaûi thoaùt, ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp.

4. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø Thaùnh taåy traàn aáy, taåy traàn naøy ñöa ñeán nhaát höôùng nhaøm chaùn, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. Do duyeân taåy traàn naøy neân caùc chuùng sanh bò sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoûi sanh; nhöõng chuùng sanh bò giaø ñöôïc giaûi thoaùt khoûi giaø, nhöõng chuùng sanh bò cheát ñöôïc giaûi thoaùt khoûi cheát; nhöõng chuùng sanh bò saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saàu, bi, khoå, öu, naõo.

(VIII) (108) Y Thuaät

1. Caùc y sö, naøy caùc Tyû-kheo, cho thuoác xoå ñeå chaän ñöùng caùc beänh khôûi leân töø maät, ñeå chaän ñöùng caùc beänh khôûi leân töø ñaøm, ñeå chaän ñöùng caùc beänh khôûi leân töø gioù. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây chæ laø thuoác xoå. Ta tuyeân boá raèng ñaây khoâng phaûi laø khoâng coù, vaø naøy caùc Tyû-kheo, thuoác xoå naøy coù thaønh coâng vaø cuõng coù thaát baïi. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát veà thuoác xoå caùc baäc Thaùnh, thuoác xoå naøy thaønh coâng, khoâng coù thaát baïi. Do nhaân thuoác xoå naøy neân caùc chuùng sanh bò sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoûi sanh; caùc chuùng sanh bò giaø ñöôïc giaûi thoaùt khoûi giaø, caùc chuùng sanh bò cheát ñöôïc giaûi thoaùt khoûi cheát; caùc chuùng sanh bò saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saàu, bi, khoå, öu, naõo. Haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi.

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau:

2. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø thuoác xoå baäc Thaùnh, thuoác xoå naøy thaønh coâng khoâng coù thaát baïi. Do duyeân thuoác xoå baäc Thaùnh naøy neân caùc chuùng sanh bò sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoûi sanh... caùc chuùng sanh bò saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saàu, bi, khoå, öu, naõo?

3. Vôùi ngöôøi coù chaùnh kieán, naøy caùc Tyû-kheo, taø kieán bò xoå ra. Caùc aùc baát thieän phaùp do duyeân taø kieán sanh khôûi neân caùc phaùp aáy ñöôïc xoå ra vaø caùc phaùp thieän do duyeân vôùi chaùnh kieán ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp. Vôùi ngöôøi coù chaùnh tö duy, naøy caùc Tyû-kheo, taø tö duy bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh ngöõ, naøy caùc Tyû-kheo, taø ngöõ bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh nghieäp, naøy caùc Tyû-kheo, taø nghieäp bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh maïng, naøy caùc Tyû-kheo, taø maïng bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh tinh taán, naøy caùc Tyû-kheo, taø tinh taán bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh nieäm, naøy caùc Tyû-kheo, taø nieäm bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh ñònh, naøy caùc Tyû-kheo, taø ñònh bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh trí, naøy caùc Tyû-kheo, taø trí bò xoå ra... Vôùi ngöôøi coù chaùnh giaûi thoaùt, naøy caùc Tyû-kheo, taø giaûi thoaùt bò xoå ra... Caùc phaùp aùc baát thieän, do duyeân taø giaûi thoaùt sanh khôûi, caùc phaùp aáy bò xoå ra vaø caùc phaùp thieän, duyeân vôùi chaùnh giaûi thoaùt ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp.

4. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø thuoác xoå baäc Thaùnh, thuoác xoå naøy chæ thaønh coâng, khoâng thaát baïi. Do nhaân thuoác xoå naøy neân caùc chuùng sanh bò sanh ñöôïc giaûi thoaùt khoûi sanh; caùc chuùng sanh bò giaø ñöôïc giaûi thoaùt khoûi giaø, caùc chuùng sanh bò cheát ñöôïc giaûi thoaùt khoûi cheát; caùc chuùng sanh bò saàu, bi, khoå, öu, naõo ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saàu, bi, khoå, öu, naõo.

(IX) (109) Möûa

(Gioáng nhö kinh 108, kinh tröôùc duøng chöõ "xoå", kinh naøy duøng chöõ "möûa").

(X) (110) Baøi Tieát

1. Coù möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi baøi tieát. Theá naøo laø möôøi?

2. Vôùi ngöôøi coù chaùnh kieán, naøy caùc Tyû-kheo, taø kieán bò baøi tieát ra, ... (gioáng nhö hai kinh tröôùc, chæ chöõ "baøi tieát" thay cho chöõ "xoå").

(XI) (111) Voâ Hoïc (1)

1. Baáy giôø coù moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân:

- Voâ hoïc, voâ hoïc, baïch Theá Toân, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, Tyû-kheo laø baäc voâ hoïc?

2. ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, Tyû-kheo thaønh töïu voâ hoïc chaùnh tri kieán, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh tö duy, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh ngöõ, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh nghieäp, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh maïng, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh tinh taán, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh chaùnh nieäm, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh ñònh, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh trí, thaønh töïu voâ hoïc chaùnh giaûi thoaùt.

Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø Tyû-kheo voâ hoïc.

(XII) (112) Voâ Hoïc (2)

1. Naøy caùc Tyû-kheo, coù möôøi phaùp voâ hoïc naøy. Theá naøo laø möôøi?

2. Voâ hoïc chaùnh kieán, voâ hoïc chaùnh tö duy, voâ hoïc chaùnh ngöõ, voâ hoïc chaùnh nghieäp, voâ hoïc chaùnh maïng, voâ hoïc chaùnh tinh taán, voâ hoïc chaùnh chaùnh nhieäm, voâ hoïc chaùnh ñònh, voâ hoïc chaùnh trí, voâ hoïc chaùnh giaûi thoaùt.

Naøy caùc Tyû-kheo, coù möôøi phaùp voâ hoïc naøy.
 
 

XII. Phaåm Ñi Xuoáng

(I) (113) Phi Phaùp

1. Phi phaùp vaø phi muïc ñích naøy, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát; phaùp vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phi muïc ñích, sau khi bieát phaùp vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy, caàn phaûi thöïc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phi phaùp vaø phi muïc ñích?

2. Taø kieán, taø tö duy, taø ngöõ, taø nghieäp, taø maïng, taø tinh taán, taø nieäm, taø ñònh, taø trí, taø giaûi thoaùt.

Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø phi phaùp vaø phi muïc ñích. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phaùp vaø muïc ñích?

3. Chaùnh kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh, chaùnh trí, chaùnh giaûi thoaùt.

Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø phaùp vaø muïc ñích.

4. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, phi phaùp vaø phi muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát; phaùp vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi hieåu bieát phi phaùp vaø phi muïc ñích sau khi hieåu bieát phaùp vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy, caàn phaûi thöïc haønh. Ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy laø do duyeân naøy ñöôïc noùi ñeán.

(II) (114) Khoâng Phaûi Muïc Ñích

1. Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phi phaùp? Theá naøo laø phaùp, theá naøo laø phi muïc ñích vaø theá naøo laø muïc ñích?

2. Taø kieán, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh kieán laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø kieán ñöôïc sanh, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh kieán ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø tö duy, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh tö duy laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø tö duy ñöôïc sanh, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh tö duy ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø ngöõ, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh ngöõ laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø ngöõ sanh khôûi. Ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh ngöõ ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø nghieäp, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh nghieäp laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø nghieäp ñöôïc sanh, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh nghieäp ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø maïng, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh maïng laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø maïng sanh khôûi, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh maïng ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø tinh taán, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh tinh taán laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø tinh taán sanh khôûi, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh tinh taán ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø nieäm, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh nieäm laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø nieäm sanh khôûi, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh nieäm ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø ñònh, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh ñònh laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø ñònh sanh khôûi, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh ñònh ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø trí, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh trí laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø trí sanh khôûi, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh trí ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø giaûi thoaùt, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp; chaùnh giaûi thoaùt laø phaùp. Nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân taø giaûi thoaùt sanh khôûi, ñaây laø phi muïc ñích. Nhöõng phaùp thieän do duyeân chaùnh giaûi thoaùt ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Vaø nhöõng thieän phaùp do duyeân chaùnh giaûi thoaùt ñi ñeán ñaày ñuû trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích.

3. Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát; phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh. Ñöôïc noùi nhö vaäy, do duyeân naøy ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

(III) (115) Phi Phaùp

1. Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát; phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh.

Theá Toân thuyeát nhö vaäy. Thuyeát nhö vaäy xong, baäc Thieän Theä töø choã ngoài ñöùng daäy vaø böôùc vaøo tinh xaù.

2. Roài caùc Tyû-kheo aáy, sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, suy nghó nhö sau: "Naøy chö Hieàn, Theá Toân ñaõ noùi leân moät caùch vaén taét lôøi tuyeân boá naøy, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaõ ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh." Vôùi lôøi tuyeân boá naøy ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, ai laø ngöôøi coù theå phaân tích moät caùch roäng raõi? " Roài caùc Tyû-kheo aáy suy nghó nhö sau: "Toân giaû Ananda ñöôïc Theá Toân taùn thaùn, ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí baét chöôùc. Toân giaû Ananda, vôùi lôøi tuyeân boá naøy ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, coù theå phaân tích moät caùch roäng raõi. Vaäy chuùng ta haõy ñi ñeán Toân giaû Ananda, sau khi ñeán, seõ hoûi Toân giaû Ananda veà yù nghóa naøy. Toân giaû Ananda traû lôøi cho chuùng ta nhö theá naøo, chuùng ta seõ nhö vaäy thoï trì".

3. Roài caùc Tyû-kheo aáy ñi ñeán Toân giaû Ananda, sau khi ñeán noùi leân vôùi Toân giaû Ananda nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy noùi vôùi Toân giaû Ananda:

- Thöa hieàn giaû Ananda. Theá Toân sau khi noùi leân moät caùch vaén taét lôøi tuyeân boá naøy, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaõ ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi hieåu phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh." Naøy Hieàn giaû, sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, chuùng toâi suy nghó nhö sau: "Naøy chö Hieàn, Theá Toân sau khi noùi leân moät caùch vaén taét lôøi tuyeân boá naøy, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaõ ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh." Vôùi lôøi tuyeân boá naøy ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi", ai laø ngöôøi coù theå phaân tích moät caùch roäng raõi? Roài thöa Hieàn giaû, chuùng toâi suy nghó nhö sau: "Toân giaû Ananda ñöôïc Theá Toân taùn thaùn, ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí baét chöôùc. Toân giaû Ananda, vôùi lôøi tuyeân boá naøy ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, coù theå phaân tích moät caùch roäng raõi. Vaäy chuùng ta haõy ñi ñeán Toân giaû Ananda, sau khi ñeán, seõ hoûi Toân giaû Ananda veà yù nghóa naøy. Toân giaû Ananda traû lôøi cho chuùng ta nhö theá naøo, chuùng ta seõ nhö vaäy thoï trì". Thöa Toân giaû Ananda, haõy phaân tích cho.

4. Chö Hieàn, cuõng ví nhö moät ngöôøi caàn thieát loõi caây, tìm loõi caây, ñi khaép moïi nôi tìm loõi caây, ñeán moät caây to lôùn, ñöùng thaúng vaø coù loõi caây. Ngöôøi naøy boû qua reã, boû qua thaân caây, nghó raèng: "Phaûi tìm loõi caây ôû nôi caønh laù". Cuõng vaäy, laø haønh ñoäng cuûa chö Toân giaû, ñöùng tröôùc maët Theá Toân, quí vò boû qua Theá Toân, nghó raèng: "Caàn phaûi hoûi toâi veà yù nghóa naøy". Chö Hieàn, Theá Toân bieát nhöõng gì caàn phaûi bieát, thaáy nhöõng gì caàn phaûi thaáy. Ngaøi ñaõ trôû thaønh vò coù maét, trôû thaønh vò coù trí, trôû thaønh Chaùnh phaùp, trôû thaønh Phaïm thieân, vò thuyeát giaû, vò dieãn giaû, vò ñem laïi muïc tieâu, vò trao cho baát töû, vò Phaùp chuû. Theá Toân giaûi thích quyù vò nhö theá naøo, quí vò haõy nhö vaäy thoï trì.

5. Hieàn giaû Ananda, chaéc chaén Theá Toân bieát nhöõng gì caàn phaûi bieát, thaáy nhöõng gì caàn phaûi thaáy. Ngaøi ñaõ trôû thaønh vò coù maét, trôû thaønh vò coù trí, trôû thaønh Chaùnh phaùp, trôû thaønh Phaïm thieân, vò thuyeát giaû, vò dieãn giaû, vò ñem laïi muïc tieâu, vò trao cho baát töû, vò Phaùp chuû, Nhö Lai. Chuùng toâi phaûi tuøy thôøi hoûi Theá Toân yù nghóa naøy. Nhöõng gì Theá Toân giaûi thích cho chuùng toâi, chuùng toâi seõ nhö vaäy thoï trì. nhöng Hieàn giaû Ananda ñöôïc Theá Toân taùn thaùn, ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí baét chöôùc. Hieàn giaû Ananda coù theå giaûi thích roäng raõi yù nghóa lôøi giaûng daïy ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét vaø giaûi thích roõ raøng yù nghóa. Mong Hieàn giaû Ananda giaûi thích, neáu khoâng coù söï gì phieàn muoän.

6. Vaäy chö Hieàn, haõy nghe vaø suy nghieäm kyõ, toâi seõ giaûng.

- Thöa vaâng Hieàn giaû.

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Ananda. Toân giaû Ananda giaûng nhö sau:

- Thöa chö Hieàn, Theá Toân sau khi noùi leân lôøi tuyeân boá moät caùch vaén taét maø khoâng coù phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, ñaõ töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh." Vaø naøy chö Hieàn, theá naøo laø phi phaùp, theá naøo laø phaùp, theá naøo laø phi muïc ñích vaø theá naøo laø muïc ñích?

7. Taø kieán, naøy chö Hieàn, laø phi phaùp; chaùnh kieán laø phaùp, nhöõng phaùp aùc baát thieän gì do duyeân taø kieán khôûi leân, ñaây laø phi muïc ñích. Vaø nhöõng phaùp thieän gì ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø tö duy, naøy chö Hieàn, laø phi phaùp; chaùnh tö duy laø phaùp... Taø ngöõ laø phi phaùp; chaùnh ngöõ laø phaùp... Taø nghieäp laø phi phaùp; chaùnh nghieäp laø phaùp... Taø maïng laø phi phaùp; chaùnh maïng laø phaùp... Taø tinh taán laø phi phaùp; chaùnh tinh taán laø phaùp... Taø nieäm laø phi phaùp; chaùnh nieäm laø phaùp... Taø ñònh laø phi phaùp; chaùnh ñònh laø phaùp... Taø trí laø phi phaùp; chaùnh trí laø phaùp... Taø giaûi thoaùt laø phi phaùp; chaùnh giaûi thoaùt laø phaùp. Vaø nhöõng phaùp aùc baát thieän naøo do duyeân chaùnh giaûi thoaùt khôûi leân ñaây laø phi muïc ñích, vaø nhöõng thieän phaùp do duyeân chaùnh giaûi thoaùt ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Thöa caùc Hieàn giaû, Theá Toân sau khi noùi leân lôøi tuyeân boá naøy moät caùch vaén taét maø khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaõ ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh." Thöa caùc Hieàn giaû, lôøi tuyeân boá vaén taét naøy cuûa Theá Toân maø khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, toâi hieåu yù nghóa roäng raõi nhö vaäy. Thöa chö Hieàn, neáu chö Hieàn muoán, haõy ñi ñeán Theá Toân vaø hoûi yù nghóa naøy. Theá Toân traû lôøi nhö theá naøo, haõy nhö vaäy thoï trì.

- Thöa vaâng, Hieàn giaû.

Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Toân giaû Ananda, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân:

8. Baïch Theá Toân, Theá Toân sau khi noùi leân lôøi tuyeân boá moät caùch vaén taét maø khoâng coù phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát, phi muïc ñích vaø muïc ñích caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy caàn phaûi thöïc haønh". Baïch Theá Toân, sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, chuùng con suy nghó nhö sau: "Naøy chö Hieàn, Theá Toân sau khi noùi leân lôøi tuyeân boá moät caùch vaén taét maø khoâng coù phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, töø choã ngoài ñöùng daäy ñi vaøo tinh xaù: "Phi phaùp vaø phaùp caàn phaûi hieåu bieát... haõy nhö theá aáy maø thöïc haønh". Vôùi lôøi tuyeân boá vaén taét naøy cuûa Theá Toân, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, ai laø ngöôøi coù theå phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi? " Roài baïch Theá Toân, chuùng con suy nghó nhö sau: "Toân giaû Ananda ñöôïc Theá Toân taùn thaùn, ñöôïc caùc vò ñoàng Phaïm haïnh coù trí baét chöôùc. Toân giaû Ananda vôùi lôøi tuyeân boá naøy ñöôïc Theá Toân noùi leân moät caùch vaén taét, khoâng phaân tích yù nghóa moät caùch roäng raõi, coù theå phaân tích moät caùch roäng raõi. Vaäy chuùng ta haõy ñi ñeán Toân giaû Auïnanda vaø hoûi yù nghóa naøy". Baïch Theá Toân, yù nghóa cuûa chuùng ñöôïc Toân giaû Ananda kheùo phaân tích vôùi nhöõng lyù do nhö theá naøy, vôùi nhöõng chöõ nhö theá naøy, vôùi nhöõng chöõ nhö theá naøy, vôùi nhöõng caâu vaên nhö theá naøy.

9. Laønh thay, laønh thay, naøy caùc Tyû-kheo, Hieàn trí laø Hieàn giaû Ananda! Ñaïi tueä laø Hieàn giaû Ananda! Naøy caùc Tyû-kheo, neáu caùc Thaày ñeán hoûi Ta veà yù nghóa naøy, Ta cuõng traû lôøi nhö vaäy, nhö ñaõ ñöôïc Ananda traû lôøi. Ñaây laø yù nghóa cuûa lôøi aáy, haõy nhö vaäy thoï trì.

(IV) (116) Ajita

1. Baáy giôø coù du só Ajita ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, noùi leân vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, du só Ajita noùi vôùi Theá Toân:

- Thöa Toân giaû Gotama, chuùng toâi coù ngöôøi ñoàng Phaïm haïnh laø vò Hieàn trí, vò naøy coù nghó ñeán naêm traêm taâm xöù. Vôùi nhöõng taâm xöù aáy, caùc ngöôøi ngoaïi ñaïo khi bò caät naïn, bieát raèng: "Chuùng toâi ñang bò caät naïn". Roài Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo:

- Naøy caùc Tyû-kheo, caùc Thaày coù thoï trì nhöõng caên baûn ñòa cuûa baäc Hieàn trí khoâng?

- Baïch Theá Toân, nay ñeán thôøi, baïch Thieän Theä, nay ñeán thôøi Theá Toân thuyeát. Sau khi nghe Theá Toân, caùc Tyû-kheo seõ thoï trí!

- Vaäy naøy caùc Tyû-kheo, haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi.

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân, Theá Toân noùi nhö sau:

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi vôùi lôøi phi phaùp, baøi xích, coâng kích lôøi phi phaùp. Vôùi lôøi aáy, vò aáy kích thích moät hoäi chuùng phi phaùp ñeán la cao tieáng lôùn tieáng raèng: "Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! ".

3. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi vôùi lôøi phi phaùp baøi xích, coâng kích lôøi ñuùng phaùp. Vôùi lôøi aáy, vò aáy kích thích moät hoäi chuùng phi phaùp ñeán la cao tieáng lôùn tieáng raèng: "Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! ".

4. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi vôùi lôøi phi phaùp baøi xích, coâng kích lôøi ñuùng phaùp vaø lôøi phi phaùp. Vôùi lôøi aáy, vò aáy kích thích moät hoäi chuùng phi phaùp ñeán la cao tieáng, lôùn tieáng raèng: "Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! ".

5. Nhöng ôû ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi vôùi lôøi ñuùng phaùp baøi xích, coâng kích lôøi phi phaùp. Vôùi lôøi aáy, vò aáy kích thích moät hoäi chuùng phi phaùp ñeán la cao tieáng, lôùn tieáng raèng: "Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! Vò Toân giaû thaät laø moät Hieàn trí! ".

6. Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát; phi muïc ñích vaø muïc ñích, caàn phaûi hieåu bieát; phi muïc ñích vaø muïc ñích, caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy, caàn phaûi thöïc haønh. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phi phaùp, theá naøo laø phaùp, theá naøo laø phi muïc ñích, theá naøo laø muïc ñích?

7. Taø kieán, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh kieán laø phaùp, do duyeân taø kieán, caùc phaùp aùc baát thieän naøo khôûi leân, ñaây laø phi muïc ñích; do duyeân chaùnh kieán, caùc phaùp thieän ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích. Taø tö duy, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh tö duy laø phaùp... Taø ngöõ, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh ngöõ laø phaùp... Taø nghieäp, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh nghieäp laø phaùp... Taø maïng, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh maïng laø phaùp... Taø tinh taán, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh tinh taán laø phaùp... Taø nieäm, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh nieäm laø phaùp... Taø ñònh, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh ñònh laø phaùp... Taø trí, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh trí laø phaùp... Taø giaûi thoaùt, naøy caùc Tyû-kheo, laø phi phaùp, chaùnh giaûi thoaùt laø phaùp. Do duyeân taø giaûi thoaùt, caùc phaùp aùc baát thieän naøo khôûi leân, ñaây laø phi muïc ñích. Do duyeân chaùnh giaûi thoaùt, caùc phaùp thieän ñi ñeán vieân maõn trong tu taäp, ñaây laø muïc ñích.

Phi phaùp vaø phaùp, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi hieåu bieát. Phi muïc ñích vaø muïc ñích, caàn phaûi hieåu bieát. Sau khi bieát phi phaùp vaø phaùp, sau khi bieát phi muïc ñích vaø muïc ñích, phaùp nhö theá naøo, muïc ñích nhö theá naøo, nhö theá aáy, caàn phaûi thöïc haønh. Ñöôïc noí ñeán nhö vaäy, do duyeân naøy ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy.

(V) (117) Sangaørava

1. Baáy giôø coù Baø-la-moân Sangaørava ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, noùi vôùi Theá Toân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, Baø-la-moân Sangaørava baïch Theá Toân:

- Thöa Toân giaû Gotama, theá naøo laø bôø beân naøy? Theá naøo laø bôø beân kia?

2. Taø kieán, naøy Baø-la-moân, laø bôø beân naøy, chaùnh kieán laø bôø beân kia. Taø tö duy laø bôø beân naøy, chaùnh tö duy laø bôø beân kia. Taø ngöõ... chaùnh ngöõ... Taø nghieäp... chaùnh nghieäp... Taø maïng... chaùnh maïng... Taø tinh taán... chaùnh tinh taán... Taø nieäm... chaùnh nieäm... Taø ñònh... chaùnh ñònh... Taø trí... chaùnh trí... Taø giaûi thoaùt, naøy Baø-la-moân, laø bôø beân naøy, chaùnh giaûi thoaùt laø bôø beân kia.

Naøy Baø-la-moân, ñaây laø bôø beân naøy, ñaây laø bôø beân kia:

Ít ngöôøi giöõa nhaân loaïi,
Ñeán ñöôïc bôø beân kia,
Coøn soá ngöôøi coøn laïi,
Xuoâi ngöôïc chaïy bôø naøy.
Nhöõng ai haønh trì phaùp,
Theo Chaùnh phaùp kheùo daïy,
Seõ ñeán bôø beân kia,
Vöôït ma giôùi khoù thoaùt.
Keû trí boû phaùp ñen,
Tu taäp theo phaùp traéng,
Boû nhaø soáng khoâng nhaø,
Soáng vieãn ly khoå laïc.
Haõy caàu vui nieát- baøn,
Boû duïc, khoâng chöôùng ngaïi,
Keû trí töï röûa saïch,
Caàu ueá töø noäi taâm.
Nhöõng ai vôùi chaùnh taâm,
Kheùo tu taäp giaùc chi,
Töø boû moïi aùi nhieãm
Hoan hyû khoâng chaáp thuû,
Khoâng laäu hoaëc saùng choùi,
Soáng tòch tònh ôû ñôøi.

(VI) (118) Bôø Beân Naøy Vaø Bôø Beân Kia

- Vaø naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ giaûng bôø beân naøy vaø bôø beân kia. Haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi.

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân, Theá Toân noùi nhö sau:

2. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø bôø beân naøy, vaø theá naøo laø bôø beân kia?

Taø kieán, naøy caùc Tyû-kheo, laø bôø beân naøy, chaùnh kieán laø bôø beân kia... Taø giaûi thoaùt laø bôø beân naøy, chaùnh giaûi thoaùt laø bôø beân kia. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø bôø beân naøy, ñaây laø bôø beân kia.

Ít ngöôøi giöõa nhaân loaïi,
Ñeán ñöôïc bôø beân kia,
Coøn soá ngöôøi coøn laïi,
Xuoâi ngöôïc chaïy bôø naøy.
Nhöõng ai haønh trì phaùp,
Theo Chaùnh phaùp kheùo daïy,
Seõ ñeán bôø beân kia,
Vöôït ma giôùi khoù thoaùt.
Keû trí boû phaùp ñen,
Tu taäp theo phaùp traéng,
Boû nhaø soáng khoâng nhaø,
Soáng vieãn ly khoå laïc.
Haõy caàu vui nieát- baøn,
Boû duïc, khoâng chöôùng ngaïi,
Keû trí töï röûa saïch,
Caàu ueá töø noäi taâm.
Nhöõng ai vôùi chaùnh taâm,
Kheùo tu taäp giaùc chi,
Töø boû moïi aùi nhieãm
Hoan hyû khoâng chaáp thuû,
Khoâng laäu hoaëc saùng choùi,
Soáng tòch tònh ôû ñôøi.

(VII) (119) Söï Xuaát Ly cuûa Baäc Thaùnh (1)

1. Luùc baáy giôø, Baø-la-moân Jaønussoni, nhaân ngaøy trai giôùi Uposatha, sau khi goäi ñaàu vaø maëc ñoâi aùo luïa môùi, tay caàm naém coû kusa öôùt, ñöùng khoâng xa Theá Toân bao nhieâu. Theá Toân thaáy Baø-la-moân Jaønussoni, nhaân ngaøy trai giôùi Uposatha, sau khi goäi ñaàu vaø maëc ñoâi aùo luïa môùi, tay caàm naém coû kusa öôùt, ñöùng moät beân khoâng xa bao nhieâu, thaáy vaäy lieàn noùi vôùi Baø-la-moân Jaønussoni:

- Naøy Baø-la-moân, nhaân ngaøy trai giôùi Uposatha, OÂng goäi ñaàu, maëc ñoâi aùo luïa môùi, tay caàm naém coû kusa öôùt, ñöùng moät beân ñeå laøm gì? Coù phaûi hoâm nay laø ngaøy cuûa gia ñình Baø-la-moân?

- Thöa Toân giaû Gotama, hoâm nay laø ngaøy xuaát ly cuûa gia ñình Baø-la-moân.

- Naøy Baø-la-moân, nhö theá naøo laø ngaøy xuaát ly cuûa caùc Baø-la-moân?

- ÔÛ ñaây, thöa Toân giaû Gotama, caùc Baø-la-moân nhaân ngaøy trai giôùi Uposatha goäi ñaàu, maëc ñoâi aùo luïa môùi, thoa saøn nhaø vôùi phaân boø öôùt, traûi vôùi coû kusa xanh, vaø naèm xuoáng giöõa ñoáng caùt vaø nhaø löûa. Ñeâm aáy hoï daäy ba laàn, chaép tay ñaûnh leã ngoïn löûa vaø noùi: "Chuùng toâi ñi xuoáng ñeán Toân giaû". Roài hoï ñoát löûa vôùi nhieàu thuïc toâ, vaø sanh toâ, vaø sau khi ñeâm aáy ñaõ qua, hoï cuùng döôøng caùc Baø-la-moân vôùi caùc moùn aên thuø dieäu, loaïi cöùng vaø loaïi meàm. Nhö vaäy, thöa Toân giaû Gotama laø leã ñi xuoáng cuûa caùc Baø-la-moân.

- Sai khaùc, naøy Baø-la-moân, laø leã ñi xuoáng cuûa caùc Baø-la-moân. Sai khaùc laø söï xuaát ly trong Luaät baäc Thaùnh.

- Nhö theá naøo, thöa Toân giaû Gotama, laø söï xuaát ly trong Luaät baäc Thaùnh? Laønh thay, neáu Toân giaû Gotama thuyeát phaùp cho chuùng toâi theá naøo laø trong Luaät cuûa baäc Thaùnh!

- Naøy Baø-la-moân, haõy nghe vaø kheùo taùc yù, Ta seõ noùi.

- Thöa vaâng, Toân giaû.

Baø-la-moân Jaønussoni vaâng ñaùp Theá Toân, Theá Toân noùi nhö sau:

2. ÔÛ ñaây, naøy Baø-la-moân, vò Thaùnh ñeä töû suy xeùt nhö sau: "Taø kieán ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai". Sau khi suy xeùt nhö vaäy, vò aáy töø boû taø kieán, ra khoûi taø kieán... Taø tö duy ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai... Taø ngöõ ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai... Taø nghieäp ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai... Taø maïng ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai... Taø tinh taán ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai... Taø nieäm... Taø ñònh... Taø trí... Taø giaûi thoaùt ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc ngay trong hieän taïi vaø trong töông lai. Sau khi suy xeùt nhö vaäy, vò aáy töø boû taø giaûi thoaùt. Nhö vaäy, naøy Baø-la-moân, laø söï xuaát ly trong Luaät cuûa baäc Thaùnh.

3. Söï khaùc, thöa Toân giaû Gotama, laø leã ñi xuoáng cuûa caùc Baø-la-moân. Sai khaùc laø söï xuaát ly trong Luaät cuûa baäc Thaùnh. Thöa Toân giaû Gotama, söï xuaát ly cuûa caùc Baø-la-moân khoâng baèng giaù trò cuûa phaàn möôøi saùu, so vôùi söï xuaát ly trong Luaät baäc Thaùnh. Thaät vi dieäu thay, thöa Toân giaû Gotama! ... Mong Toân giaû Gotama baét ñaàu töø nay nhaän con laøm ñeä töû cö só, töø nay cho ñeán maïng chung con xin quy ngöôõng.

(VIII) (120) Söï Xuaát Ly Cuûa Baäc Thaùnh (2)

1. Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát cho caùc Thaày veà söï xuaát ly cuûa baäc Thaùnh. Haõy nghe... vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø söï xuaát ly cuûa baäc Thaùnh?

2. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thaùnh ñeä töû suy xeùt nhö sau: 'Taø kieán ñöa ñeán aùc quyû dò thuïc trong hieän taïi vaø trong töông lai". Sau khi suy xeùt nhö vaäy, vò aáy töø boû taø kieán, ra khoûi taø kieán... Taø tö duy... Taø ngöõ... Taø nghieäp... Taø maïng... Taø tinh taán... Taø nieäm... Taø ñònh... Taø trí... Taø giaûi thoaùt, ñöa ñeán aùc quaû dò thuïc trong ñôøi naøy vaø trong ñôøi sau". Sau khi suy xeùt nhö vaäy, vò aáy töø boû taø giaûi thoaùt, ra khoûi taø giaûi thoaùt.

Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø söï xuaát ly cuûa baäc Thaùnh.

(IX) (121) Ñieàm Baùo Tröôùc

1. Khi maët trôøi moïc, naøy caùc Tyû-kheo, caùi naøy ñi tröôùc, caùi naøy laø töôùng baùo tröôùc, töùc laø raïng ñoâng. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc thieän phaùp, caùi naøy laø ñi tröôùc, caùi naøy laø töôùng tröôùc, töùc laø chaùnh tri kieán.

2. Töø chaùnh tri kieán, naøy caùc Tyû-kheo, coù chaùnh tö duy. Töø chaùnh tö duy, coù chaùnh ngöõ. Töø chaùnh ngöõ, coù chaùnh nghieäp. Töø chaùnh nghieäp, coù chaùnh maïng. Töø chaùnh maïng, coù chaùnh tinh taán. Töø chaùnh tinh taán, coù chaùnh nieäm. Töø chaùnh nieäm, coù chaùnh ñònh. Töø chaùnh ñònh, coù chaùnh trí. Töø chaùnh trí, coù chaùnh giaûi thoaùt.

(X) (122) Caùc Laäu Hoaëc

1. Coù möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn dieät. Theá naøo laø möôøi?

2. Chaùnh kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh, chaùnh trí, chaùnh giaûi thoaùt.

Möôøi phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, ñöa ñeán caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn dieät.

-ooOoo-

Phaåm tröôùc | Phaåm keá

Muïc Luïc caùc Chöông:

01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | Giôùi thieäu