|
Phaåm VII
-ooOoo-
Sunikkhitta
1. (75) Chuyeän thöù
nhaát - Laâu Ñaøi Cittalataø (Cittalataø-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Saøvatthi, trong Kyø Vieân.
Thuôû aáy coù moät ñeä töû taïi gia
ngheøo khoù soáng nhôø laøm coâng cho
ngöôøi khaùc. Vò aáy coù loøng moä
ñaïo vaø phuïng döôõng song thaân
giaø yeáu cuûa mình, vì vò aáy nghó:
'Ñaøn baø ôû trong nhaø thöôøng naém
quyeàn cai quaûn. Hoï ít khi quyù troïng cha meï choàng'.
Nhö vaäy vò aáy tieáp tuïc
giöõ giôùi luaät vaø caùc ngaøy trai giôùi
Boá-taùt. Sau khi töø traàn, vò aáy
ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba
möôi ba trong moät Laâu ñaøi möôøi
hai daëm.
Toân giaû Mahaø-Moggallaøna
du haønh nhö ñaõ taû ôû treân, hoûi
vò aáy:
1. Saùng röïc nhö
vöôøn laïc Cit-ta,
Khu vöôøn ñeä nhaát
coõi Baêm-ba,
Laâu ñaøi ñaây
cuûa chaøng böøng saùng
ÔÛ giöõa khoâng gian thöïc
choùi loøa.
2. Ñaït thaønh thaàn
löïc ñaïi huøng cöôøng,
Chaøng taïo ñöùc
gì giöõa theá nhaân,
Vì côù gì oai nghi röïc
rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép
möôøi phöông?
3. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöùc Muïc-lieân Toân
giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát
quaû cho chaøng:
4. Khi ñöôïc laøm ngöôøi
giöõa theá nhaân,
Con laø thôï khoán khoå,
cuøng baàn,
Con thöôøng caáp döôõng
hai thaân laõo,
Ngöôõng moä ngöôøi
cao quyù chaùnh chaân.
5. Vì vaäy saéc con ñeïp
theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo
trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì
xuaát hieän ngay.
6. Xin trình Toân giaû ñaïi
oai thaàn
Coâng ñöùc con laøm
giöõa theá nhaân,
Nhôø theá oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép
möôøi phöông.
2 (76) Chuyeän thöù
hai - Laâu Ñaøi Nandana (Nandana-Vimaøna)
Cuõng gioáng nhö chuyeän
tröôùc, tröø ñieåm ôû ñaây: Ngöôøi
thôï ngheøo ñaõ coù vôï vaø caâu
keä ñaàu ñoåi laø: Saùng röïc
nhö vöôøn Nan-da-na,...
3. (77) Chuyeän thöù
ba - Laâu Ñaøi Coù Truï Ngoïc Bích
(Manithuøna-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Saøvatthi, trong Kyø Vieân.
Thôøi aáy coù nhieàu Tröôûng laõo soáng
trong röøng. Ñeå chö vò coù theå vaøo
laøng khaát thöïc, moät ñeä töû taïi
gia laøm cho caùc ñöôøng moøn ñöôïc
baèng phaúng, doïn saïch caùc buïi caây,
baéc caàu qua suoái, ñaép bôø vaø
daãn nöôùc vaøo caùc ao lôùn v.v.. cuøng
boá thí vaø giöõ Nguõ giôùi. Veà sau töø
traàn, vò aáy ñöôïc taùi sanh vaøo
coõi trôøi Ba möôi ba trong moät Laâu ñaøi
baèng vaøng möôøi hai daëm.
Toân giaû Mahaø-Moggallaøna
hoûi vò aáy nhö sau:
1. Laàu caùc truï
cao baèng ngoïc bích
Möôøi hai daëm traûi roäng
chung quanh,
Baûy traêm noùc nhoïn huy hoaøng
quaù,
Truï ngoïc neàn vaøng thaät
hieån vinh.
2. Chaøng uoáng aên, cö
truù laïc an,
Khi ñaøn tieân troåi
khuùc du döông,
Ñaây laø thieân vò,
naêm thieân laïc,
Thieân nöõ muùa, trang ñieåm
ngoïc vaøng.
3. Vì sao chaøng ñöôïc
saéc nhö vaày,
Vì côù gì chaøng
vinh hieån ñaây,
Nhöõng löïc thuù naøo
chaøng meán chuoäng,
Trong taâm, ñeàu xuaát hieän
ra ngay?
4. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát
quaû cho chaøng:
5. Khi ñöôïc laøm ngöôøi
giöõa theá nhaân,
Con xaây ñöôøng nhoû
ôû trong röøng,
Vaø troàng caây lôùn
trong tinh xaù,
Kính meán ngöôøi ñöùc
haïnh chaùnh chaân.
6. Vôùi caùc ngaøi, con coù
tín taâm,
Cuùng döôøng thöùc uoáng
laãn ñoà aên,
Vôùi loøng thaønh kính
con daâng taëng
Moïi leã vaät phong phuù
troïn phaàn.
7. Vì vaäy saéc con ñeïp
theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo
trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì
xuaát hieän ngay.
8. Xin trình Toân giaû ñaïi
oai thaàn
Coâng ñöùc con laøm
giöõa theá nhaân,
Nhôø theá oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép
möôøi phöông.
4. (78) Caâu chuyeän
thöù tö - Laâu Ñaøi Baèng Vaøng
(Suvanna-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Andhakavinda. Thôøi aáy moät
ñeä töû giaøu coù vaø moä ñaïo
xaây cuùng döôøng Ngaøi moät 'höông
thaát' treân moät ñoài troïc, thænh Ngaøi
ñeán ôû ñoù vaø phuïng söï Ngaøi.
Sau moät thôøi gian soáng cheá ngöï vôùi giôùi
luaät thanh tònh, luùc töø traàn, vò
aáy ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi
Ba möôi ba trong moät Laâu ñaøi ngoïc bích
tuyeät ñeïp vôùi maùi baèng vaøng.
Toân giaû Mahaø-Moggallaøna
hoûi vò aáy:
1. ÔÛ treân moät ngoïn nuùi
vaøng roøng,
Laâu ñaøi röïc saùng
chieáu quanh vuøng,
Taám maøn löôùi deät
vaøng bao phuû,
Vaø löôùi chuoâng rung
nheï thaät trong.
2-3. Truï taùm caïnh tinh
xaûo thaäp phaàn,
Xaây baèng caåm thaïch
caû toaøn thaân,
Baûy chaâu baùu taïo
thaønh töøng caïnh,
Vaøng, baïc, löu ly vôùi
ngoïc traân,
Laïi daùt ngoïc maét meøo
maõ naõo,
Ngoïc trai, vaø ngoïc saéc hoàng
vaân.
4. Neàn maøu röïc rôõ, ñeïp
maét sao,
Khoâng chuùt buïi lay ñoäng
dính vaøo,
Ñöôïc caùc keøo
vaøng hoaøng ngoïc caån
Cuøng naâng caû maùi
ñieän leân cao.
5-6. Vaø boán caàu thang
döïng boán phöong,
Caùc cung ngoïc saùng töïa
vaàng döông,
Boán haønh lang ñöôïc
xaây caân xöùng,
Chieáu khaép boán phöông
thaät rôõ raøng.
7. Trong cung naøy traùng leä huy
hoaøng,
Chaøng chính laø Thieân
töû ñaïi quang,
Vôùi saéc sieâu phaøm,
chaøng chieáu saùng,
Troâng chaøng chaúng khaùc
aùnh chieâu döông.
8. Keát quaû naøy do vieäc cuùng
döôøng,
Hoaëc do giöõ giôùi luaät
thoâng thöôøng,
Hoaëc do ñaûnh leã ñaày
cung kính?
Ñöôïc hoûi, xin cho
bieát hôõi chaøng.
9. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát
quaû cho chaøng:
10. Kieáp xöa con ôû An-dha-ka,
Con coù loøng tin baäc Ñaïo
Sö,
Thaân toäc maët trôøi, laø
ñöùc Phaät,
Con xaây tinh xaù ôû ñoài
xa.
11. Taïi ñoù, con ñaày
ñuû tín taâm,
Voøng hoa, höông lieäu, thöù
gì caàn,
Daàu thoa caùc loaïi vaø
tinh xaù,
Con thænh Ñaïo Sö
ñeán cuùng daâng.
12. Vì theá nay con höôûng
phöôùc phaàn:
ÔÛ vöôøn Hyû laïc, chuû
Thieân cung;
Trong vöôøn Hyû laïc ñaày
kyø thuù,
Nôi laém ñaøn chim
ñeán truù chaân,
Con ñöôïc caùc naøng
tieân hoä toáng,
Muùa ca, ñem laïc thuù
voâ ngaàn.
5. (79) Chuyeän thöù
naêm - Laâu Ñaøi Vöôøn Xoaøi (Amba-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Raøjagaha, trong Truùc Laâm.
Thôøi aáy coù moät ngöôøi ngheøo ñöôïc
thueâ giöõ vöôøn xoaøi. Moät hoâm veà
muøa naéng gaét, vò aáy thaáy Toân
giaû Saøriputta ñeán gaàn, meät nhoaøi
vì côn noùng, lieàn thöa:
- Baïch Toân giaû, ngaøi
coù veû quaù meät nhoïc vì trôøi noùng.
Laønh thay, neáu Toân giaû coù loøng thöông
xoùt con, xin haõy böôùc vaøo vöôøn
xoaøi nghæ ngôi choác laùt.
Tröôûng laõo chaáp thuaän,
ngoài xuoáng goác caây xoaøi, ngöôøi
aáy lieàn ñem cuùng döôøng Toân giaû
nöôùc uoáng vaø nöôùc röûa tay chaân,
sau ñoù loøng ñaày hoan hyû vì coâng
ñöùc ñaõ taïo ñöôïc.
Sau khi töø traàn, vò aáy
ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba
möôi ba, vaø Toân giaû Mahaø-Moggallaøna
hoûi vò aáy:
1. Laàu caùc truï
cao baèng ngoïc bích,
Möôøi hai daëm traûi roäng
chung quanh,
Baûy traêm noùc nhoïn huy hoaøng
quaù,
Truï ngoïc neàn vaøng thaät
hieån vinh.
2. Chaøng uoáng aên, cö
truù laïc an,
Khi ñaøn tieân troåi
khuùc du döông,
Ñaây laø thieän vò,
naêm thieân laïc,
Tieân nöõ muùa, trang ñieåm
ngoïc vaøng.
3. Vì ñaâu chaøng
ñöôïc saéc nhö vaày,
Vì côù gì chaøng
vinh hieån ñaây,
Nhöõng laïc thuù naøo
chaøng meán chuoäng
Trong taâm, ñeàu xuaát hieän
ra ngay?
4. Hôõi chaøng Thieân töû
ñaïi oai thaàn,
Chaøng taïo ñöùc
gì giöõa theá nhaân,
Vì côù gì oai nghi röïc
rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép
möôøi phöông?
5. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây, laø keát
quaû cho chaøng:
6. Vaøo thaùng cuoái muøa
haï noùng rang,
Maët trôøi thieâu ñoát,
naéng chang chang,
Con laøm thueâ möôùn
cho ngöôøi khaùc,
Töôùi nöôùc vöôøn
xoaøi cuûa chuû nhaân.
7. Theá roài luùc aáy vò
Hieàn Taêng,
Xaù-lôïi-phaát, danh tieáng
laãy löøng,
Theå xaùc cuûa ngaøi ñeàu
meät moûi,
Nhöng khoâng moûi meät caùi
tinh thaàn.
8. Con ñang töôùi nöôùc
caùc caây xoaøi,
Nhìn thaáy ngaøi, con
voäi ñeán môøi:
'Toân giaû, con daâng ngaøi
nöôùc taém,
Laønh thay, an laïc seõ laâu
daøi!'
9. Toân giaû vì loøng
thöông xoùt ai,
Ñaët bình baùt xuoáng
taám y ngoaøi,
Mang y ñoäc nhaát, ngaøi
ngoài xuoáng
Trong boùng maùt ngay döôùi
goác xoaøi.
10. Vôùi loøng thaønh tín
baäc cao Taêng
Con taém röûa ngaøi vôùi
nöôùc trong,
Mang chieác y vaøng, ngaøi tænh
toïa
Döôùi boùng goác xoaøi
ñang traûi daêng.
11. Vöôøn xoaøi ñöôïc
töôùi nöôùc töôi xanh,
Toân giaû ñöôïc con
taém maùt laønh,
Coâng ñöùc naøy con
laøm chaúng nhoû,
Haân hoan ngaøi bieán maõn
thaân mình.
12. Ñaây laø möùc
ñoä vieäc an laønh
Trong kieáp tröôùc con ñaõ
thöïc haønh,
Khi ñöôïc thoaùt thaân
ngöôøi theá tuïc,
Con leân vöôøn Hyû laïc
thieân ñình.
13. Nan-da-na, Hyû laïc Vieân naøy,
Nôi laém chim muoâng ñeán
caû baày,
Con ñöôïc caùc naøng
tieân hoä toáng,
Cuøng nhau ca muùa thaät
vui thay.
6. (80) Chuyeän thöù
saùu - Laâu Ñaøi Cuûa Ngöôøi Chaên
Boø (Gopaøla-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Raøjagaha, trong Truùc Laâm.
Luùc aáy moät ngöôøi chaên boø ñaõ
rôøi Raøjagaha ñeå ñöa boø ñi
aên coû ngoaøi ñoàng vaø thaáy
Toân giaû Mahaø-Moggallaøna ñang tieán
böôùc. Toân giaû nhaän thaáy keû kia
saép maïng chung, lieàn ñi ñeán gaàn beân
caïnh y. Do döï, y khoâng bieát coù neân môøi
Tröôûng laõo moùn baùnh ngoït Kummaøsa
maø y ñaõ ñem theo, hay giöõ cho ñaøn
boø khoûi vaøo caùc vöôøn ñaäu.
Khi ñaõ quyeát ñònh
khoâng theå boû lôõ cô hoäi toát, duø
caùc chuû vöôøn coù theå laøm gì
ñi nöõa, y cuùng döôøng phaàn aên
cuûa mình vaø Tröôûng laõo ñaõ
chaáp nhaän vì loøng töø maãn. Sau ñoù
ngöôøi chaên boø voäi vaøng ñi giöõa
ñaøn boø, voâ yù ñaïp giaãm moät
con raén vaø bò noù caén ôû chaân.
Loøng traøn ngaäp haân
hoan haïnh phuùc khi nhìn thaáy Tröôûng
laõo thoï thöïc, ngöôøi aáy bò noïc raén
xaâm nhaäp quaù maïnh vaø töø traàn,
ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba
möôi ba trong moät Laâu ñaøi möôøi
hai daëm.
Toân giaû Mahaø-Moggallaøna
thaáy chaøng, lieàn hoûi:
1. Tyû-kheo thaáy moät vò
Thieân nam
Toâ ñieåm voøng hoa, thaät
veû vang,
Trong moät Laâu ñaøi
cao, vónh cöûu,
Troâng chaøng nhö daùng
vò thaàn traêng,
ÔÛ trong cung ñieän treân thieân
giôùi,
Toân giaû beøn leân tieáng
hoûi chaøng:
2. Loäng laãy xieâm y, hoa chuoãi
mang,
Ñoâi voøng tai röïc
rôõ trang hoaøng,
Toùc raâu chaûi chuoát,
khaên ñaàu ñoäi,
Saùng choùi, trong cung töïa
Quaûng Haøn.
3. Khi ñaøn tieân troåi
khuùc du döông,
Saùu boán naøng taøi
saéc veïn toaøn
Ñoàng truù coõi
Baêm ba, röïc rôõ,
Muùa ca, höôûng laïc
thuù khoân löôøng.
4. Ñaït thaønh thieân
löïc, ñaïi huøng cöôøng,
Chaøng taïo ñöùc
gì giöõa theá nhaân?
Vì côù gì oai nghi röïc
rôõ,
Dung quang saùng choùi khaép
möôøi phöông?
5. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây, laø keát
quaû cho chaøng:
6. Khi ñöôïc laøm ngöôøi
giöõa theá nhaân,
Con chaên boø keû khaùc
chuyeân caàn,
Giöõ ñaøn boø khoûi
aên vöôøn ñaäu,
Thì moät Sa-moân böôùc
ñeán gaàn.
7. 'Nay hai phaän söï phaûi
hoaøn thaønh',
Toân giaû, con suy nghó thaät
nhanh,
Xem xeùt kyõ caøng vaø
hieåu phaùp,
Con daâng ngaøi baùnh vôùi
tay mình.
8. Con chaïy ra vöôøn ñaäu
leï laøng,
Tröôùc khi boø daãm ñaát
tha nhaân,
Nhöng roài raén hoå mang
ñen lôùn
Caén phaûi chaân con luùc
voäi vaøng.
9. Tuyeät voïng, con ñau ñôùn
taän cuøng,
Sa-moân môû goùi baùnh
ra aên,
Vì loøng bi maãn cho con
ñoù,
Con ñöôïc sanh thieân
luùc maïng chung.
10. Con ñaõ laøm neân
thieän nghieäp vaày,
Vaø ñang höôûng phöôùc
laïc nhôø ñaây,
Chính ngaøi, Toân giaû,
ñaày bi maãn,
Con taï thaâm aân, ñaûnh
leã ngaøi.
11. Trong coõi Thieân, ma, theá
giôùi naøy,
Chaúng ai bi, trí ñöôïc
nhö vaày,
Ngaøi laø Toân giaû
ñaày bi maãn,
Con taï ôn saâu, ñaûnh
leã ngaøi.
12. Trong coõi ñôøi naøy
hoaëc kieáp sau,
Chaúng ai bi, trí saùnh
baèng ñaâu,
Chính ngaøi, Toân giaû,
ñaày bi maãn,
Con taï thaâm aân, ñeán
khaáu ñaàu.
7. (81) Chuyeän thöù
baûy - Laâu Ñaøi Cuûa Kanthaka (Ngöïa
Kieàn-traéc) (Kanthaka-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Saøvatthi trong Kyø Vieân. Thôøi
aáy khi Toân giaû Mahaø-Moggallaøna du
haønh leân thieân giôùi, moät vò Thieân
töû teân Kanthaka böôùc ra khoûi Laâu
ñaøi cuûa chaøng, ñang leân xe ñeán
vöôøn Thöôïng uyeån vôùi caû ñoaøn
tuøy tuøng ñoâng ñaûo trong oai nghi
ñaày thieân löïc.
Khi thaáy Toân giaû, vò
Thieân voäi xuoáng xe vaø ñaûnh leã
Toân giaû. Vò Tröôûng laõo hoûi chaøng:
1-2. Nhö traêng raèm,
chuùa teå muoân sao,
Tinh tuù vaây quanh töïa
ñöùng chaàu,
Maët nguyeät xoay vaàn hình
thoû ngoïc,
Laâu ñaøi Thieân töû
saùng döôøng naøo,
Nguy nga traùng leä treân thieân
giôùi,
Nhö maët trôøi leân giöõa
coõi cao.
3-4. Ngoïc bích, löu ly, maõ
naõo, vaøng,
Ngoïc trai, hoàng ngoïc, baïc trang
hoaøng,
Neàn maøu röïc rôõ ñaày
kyø thuù,
Ngoïc bích daùt treân khaép
maët saøng,
Truøng caùc noùc cao vôøi
tuyeät myõ,
Cung ñieän chaøng xaây döïng
veû vang.
5. Chaøng coù hoà sen taïo
myõ quan,
Caù Pu-thu loäi nöôùc
tung taêng,
Nöôùc hoà laáp laùnh
vaø trong vaét,
Bôø ñöôïc vieàn quanh vôùi
caùt vaøng.
6. Maët hoà bao phuû caùc
hoa sen,
Hoa suùng lan traøn khaép
phía treân
Laøm ñaém say loøng,
côn gioù thoaûng
Toûa laøn höông tuyeät
dieäu quanh mieàn.
7-8. Ñoâi bôø coù ñuû
caùc caây röøng
Keát traùi ñôm hoa thaät
kheùo troàng,
Khi chaøng an toïa nhö Thieân
chuû,
Traøng kyû chaân vaøng, loùt
thaûm loâng.
9. Tieân nöõ haàu chaøng
kheùo ñieåm trang,
Voøng hoa ñuû loaïi,
vôùi kim hoaøn,
Laøm chaøng thích thuù,
chaøng an höôûng
Ñaïi löïc thaàn nhö
ñaáng Ngoïc hoaøng.
10. Tuø vaø, keøn, troáng
vôùi huyeàn caàm,
Troáng lôùn, trong con ñaùnh
baäp buøng,
Thieân töû höôûng traøn
ñaày laïc thuù,
Khi ñaøn, ca, vuõ nhaïc
vang löøng.
11. Naøy ñaây thieân
saéc vôùi thieân thanh,
Thieân vò, thieân höông
ñeïp yù mình,
Thieân xuùc möôït maø,
eâm dòu quaù,
Thaät laø vaïn traïng
vôùi thieân hình.
12. Trong cung naøy röïc rôõ
huy hoaøng,
Chaøng chính laø Thieân
töû ñaïi quang,
Vôùi saéc sieâu phaøm
chaøng chieáu saùng,
Troâng chaøng chaúng khaùc
aùnh chieâu döông.
13. Keát quaû naøy do vieäc cuùng
döôøng,
Hoaëc do giöõ giôùi luaät
thoâng thöôøng,
Hoaëc do ñaûnh leã ñaày
cung kính?
Ñöôïc hoûi, xin cho
bieát hôõi chaøng.
14. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát
quaû cho chaøng:
15. Trong choán kinh thaønh tuyeät
dieäu xöa,
Ca-tyø-la-veä, toäc Thích-ca,
Con laø Kieàn-traéc, cuøng
sinh nhaät
Vôùi Thaùi töû laø Só-ñaït-ta.
16. Vaøo nöûa ñeâm,
vöông töû xuaát gia,
Ñi tìm Giaùc Ngoä,
giaõ töø nhaø,
Vôùi baøn tay dòu bao maøn
löôùi,
Caùc moùng ñoàng
thau chieáu saùng loøa.
17. Ngaøi baûo con, vöøa voã
maïn söôøn:
'Haõy mang ta, hôõi baïn
thaân thöông,
Khi naøo giaùc ngoä ñöôøng
Voâ thöôïng,
Ta seõ giuùp ngöôøi khaép
theá gian'.
18. Khi ñöôïc nghe lôøi
noùi cuûa Ngaøi,
Loøng con roän raõ vaïn
nieàm vui,
Vôùi taâm phaán khôûi
ñaày hoan hyû
Tuaân leänh treân, con voäi
hyù daøi.
19. Khi bieát hoaøng nam Tònh Phaïn
vöông,
Ñaïi danh löøng laãy,
côõi löng con,
Vôùi taâm phaán khôûi
ñaày hoan hyû
Con röôùc ngöôøi voâ
thöôïng chí toân.
20. Vöôït qua ñaát nöôùc
cuûa ngöôøi ta,
Khi maët trôøi leân ñaõ
quaù xa,
Ngaøi böôùc ñi, loøng
khoâng luyeán tieác,
Boû con cuøng vôùi chuù
Chan-na.
21. Con lieám chaân Ngaøi vôùi
löôõi con,
Chaân Ngaøi coù caùc
moùng maøu ñoàng,
Vaø con keâu khoùc nhìn
theo maõi,
Khi thaáy Ngaøi ñi, baäc
Ñaïi Huøng.
22. Vì khoâng coøn thaáy
boùng huy hoaøng
Cuûa Thaùi töû, con Tònh
Phaïn vöông,
Con ngaõ quî ngay, laâm troïng
beänh,
Vaø nhanh choùng giaõ bieät
traàn gian.
23. Chính nhôø Ngaøi coù
ñaïi oai thaàn
ÔÛ taïi thieân cung con truù
thaân,
Thaønh phoá chö Thieân
naøy coù ñuû
Bieát bao nieàm laïc thuù voâ
ngaàn.
24. Khi nghe Ngaøi Giaùc Ngoä
vieân thaønh,
Hyû laïc trong loøng con khôûi
sanh,
Do chính caên nguyeân thuaàn
thieän aáy
Maø con seõ taän dieät voâ
minh.
25. Neáu nhö Toân giaû coù
ñi ra,
Vaø yeát kieán Ngaøi, baäc
Ñaïo Sö,
Toân giaû noùi giuøm
con kính leã
Döôùi chaân ñöùc
Phaät Go-ta-ma.
26. Con seõ haàu thaêm baäc
Ñaïi Huøng,
Laø ngöôøi khoâng coù
keû ngang baèng,
Khoù tìm thaáy ñöôïc
ngöôøi che chôû
Nhö ñöùc Phaät che
chôû coõi traàn.
27. Roài chaøng Thieân töû,
daùng tri aân,
Bieát lôïi laïc neân ñaõ
ñeán gaàn,
Khi ñaõ nghe lôøi Ngaøi
coù Maét,
Chaøng thanh tònh Phaùp
Nhaõn ly traàn.
28. Taåy saïch loøng nghi,
ñaït tín taâm,
Phaùt nguyeàn tu taäp vöõng
tinh caàn,
Khaáu ñaàu ñaûnh
leã chaân sö phuï,
Chaøng bieán maát ngay khoûi
coõi traàn.
8. (82) Chuyeän thöù
taùm - Laâu Ñaøi Coù Nhieàu Maàu Saéc
(Anekavanna-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Saøvatthi, ôû Kyø Vieân.
Toân giaû Mahaø-Moggallaøna ñang du
haønh leân coõi trôøi Ba möôi ba vaø
ñöôïc moät Thieân töû coù nhieàu maøu
saéc röïc rôõ ñeán gaàn, ñöùng
laïi chaép tay ñaûnh leã cung kính.
Tröôûng laõo hoûi chaøng:
1. Hieän leân laàu caùc
ñeïp muoân maøu,
Xua ñuoåi bao phieàn naõo,
khoå saàu,
Röïc rôõ huy hoaøng, ñoaøn
hoä toáng
Goàm bao tieân nöõ ñöùng
quanh haàu,
Troâng chaøng, nhö moät
vì Thieân ñeá,
Coõi Hoùa Laïc thieân,
thích thuù sao!
2. Chaøng khoâng coù keû
saùnh ngang baèng,
Khoâng keû naøo hôn
danh voïng chaøng,
Hoaëc phöôùc ñöùc
hay laø ñaïi löïc,
Trong trôøi Ñao lôïi, moïi Thieân
thaàn
Thaûy ñeàu kính leã
chaøng nhö theå
Thaàn coõi ngöôøi cung
kính maët traêng.
3. Caùc naøng tieân nöõ
ôû hai beân
Muùa haùt vui chôi thoûa
öôùc nguyeàn,
Chaøng ñaõ ñaéc
thaàn thoâng bieán hoùa,
Traøn ñaày ñaïi
löïc cuûa chö Thieân.
4. Kieáp xöa sinh ôû choán phaøm
traàn,
Chaøng taïo ñöùc
gì giöõa theá nhaân,
Vì coù gì oai nghi röïc
rôõ,
Dung quang chieáu saùng khaép möôøi
phöông?
5. Chaøng Thieân töû aáy
hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát
quaû cho chaøng:
6. Toân giaû, con sinh moät kieáp
xöa,
Moân ñoà Thaéng giaû
Su-me-dha,
Con coøn phaøm tuïc, chöa
thaønh ñaïo,
Duø ñaõ baûy naêm
soáng xuaát gia.
7. Khi Thaéng giaû laø baäc
Ñaïo Sö,
Vöôït qua doøng luõ, ñaéc
voâ dö,
Con lieàn ñaûnh leã beân
ngoâi Thaùp,
Baûo Thaùp ñöôïc
chaâu ngoïc ñieåm toâ,
Bao phuû löôùi vaøng
roøng röïc rôõ,
Mang nhieàu an laïc ñeán taâm
tö.
8. Con chaúng cuùng daâng
leã vaät naøo,
Song con khuyeán khích caùc ñoàng
baøo:
'Caùc ngöôøi seõ ñöôïc
leân thieân giôùi,
Ñeán baûo Thaùp Ngaøi
ñaûnh leã mau,
Ngaøi xöùng ñaùng
cho ta kính leã,
Ngöôøi xöa vaãn noùi
vaäy töø laâu'.
9. Thieän söï naøy xöa con
ñaõ laøm,
Nay con höôùng laïc thuù
thieân ñaøng,
Haân hoan hoäi chuùng trôøi
Ñao lôïi,
Vì phöôùc baùo chöa
ñeán luùc taøn.
9. (83) Chuyeän thöù
chín - Laâu Ñaøi Cuûa Vò Thieân
Töû Ñeo Voøng Tai Saùng Choùi (Mattakundalì-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Saøvatthi, ôû Kyø Vieân.
Coù moät Baø-la-moân soáng taïi ñoù
raát giaøu nhöng khoâng coù loøng tin
vaøo ñaïo vaø khoâng bao giôø boá
thí cho ai vaät gì caû, neân ñöôïc
ñaët danh hieäu Ngöôøi Khoâng bao giôø Boá
thí.
OÂng laïi thöôøng daïy
baûo con trai laø Mattakundalin ñöøng ñeán
gaàn ñöùc Theá Toân hay caùc ñeä töû
cuûa Ngaøi. Chaøng tuaân leänh. Khi chaøng laâm
beänh, oâng cha cuõng khoâng cung caáp thuoác
thang gì cho ñeán khi chaøng nguy kòch, caùc
thaày thuoác ñöôïc môøi ñeán ñeàu
baûo beänh ñaõ voâ phöông cöùu chöõa.
Baáy giôø baäc Ñaïo
Sö vöøa xuaát ñònh Ñaïi bi, thaáy
Ngaøi coù theå cöùu ñoä caû hai cha con,
beøn ñeán gaàn nhaø hoï vaø phoùng haøo
quang. Chaøng trai ruùng ñoäng toaøn thaân
vì hoan hyû, ñaûnh leã Ngaøi vaø naèm
xuoáng.
Ngay sau khi ñöùc Theá Toân
ra ñi, chaøng töø traàn vaø ñöôïc
taùi sanh vaøo moät Laâu ñaøi möôøi
hai daëm trong hoäi chuùng coõi trôøi Ba möôi
ba. Ngaøy hoâm sau tang leã, oâng cha ra nghóa
ñòa vöøa khoùc than vöøa goïi teân con.
Chaøng Thieân töû thaáy
oâng cha, lieàn xuaát hieän tröôùc maët oâng
nhö chaøng Mattakundalin ñang khoùc vôùi
hai tay chaép laïi vì ñau buoàn, vöøa
keâu: 'OÂi maët traêng! OÂi maët trôøi!'.
Vò Baø-la-moân lieàn hoûi:
1. Mang chuoãi hoa, voøng tai
ñieåm trang,
Laøn da taåm phaán boät
chieân-ñaøn,
Chaøng than khoùc vôùi ñoâi
tay chaép,
Saàu khoå vì sao ôû giöõa
röøng?
Chaøng Thieân töû ñaùp
laïi oâng:
2. Baèng vaøng ñuùc,
saùng röïc huy hoaøng,
Xuaát hieän ngaøy xöa xe
cuûa con,
Ñoâi baùnh xe naøy
con chaúng thaáy,
Do buoàn khoå aáy, muoán
lìa traàn.
Vò Baø-la-moân laïi
noùi vôùi chaøng:
3. Ñuùc baèng hoàng
ngoïc, baïc, hay vaøng,
Haõy noùi cho ta bieát roõ
raøng,
Nam töû Baø-la-moân quyù meán,
Ta ñi tìm caëp baùnh
cho chaøng.
Thanh nieân Baø-la-moân aáy
muoán haï loøng töï cao cuûa vò Baø-la-moân
ñaõ khoâng mua thuoác thang gì cho chaøng,
lieàn noùi:
- Haún chuùng lôùn baèng maët
traêng maët trôøi kia.
Vaø chaøng yeâu caàu oâng
nhö sau:
4. Nam töû La-moân noùi
vôùi oâng:
'Ñoâi voøng nhaät
nguyeät vaãn thöôøng troâng,
Xe con vaøng ñuùc thöôøng
böøng saùng
Vôùi caëp baùnh naøy giöõa
coõi khoâng!'
Vò Baø-la-moân baûo:
5. Chaøng La-moân quaû
thaät ñieân khuøng,
Chaøng kieám thöù ñoà
chaúng theå mong,
Ta chaéc roài ñaây
chaøng seõ cheát,
Vì chaøng khoâng theå ñöôïc
trôøi, traêng!
Thanh nieân Baø-la-moân ñaùp:
- Theá ai ñieân khuøng hôn
ai, ngöôøi khoùc ñoøi vaät coù theå
thaáy ñöôïc hay ngöôøi khoùc ñoøi
vaät khoâng theå thaáy?
6. Ta thöôøng thaáy
laën, moïc, trôøi, traêng,
Ñaëc tính, saéc maøu
luùc chuyeån luaân,
Song keû maïng chung naøo
thaáy ñöôïc,
Giöõa ta, ai khoùc thaät
ñieân khuøng?
Nghó raèng chaøng noùi coù
lyù, vò Baø-la-moân baûo chaøng:
7. Quaû chaøng noùi
ñuùng, Baø-la-moân,
Than khoùc vaày, ta ngu xuaån
hôn,
Ta khoùc than vì ngöôøi
ñaõ cheát,
Khaùc naøo con treû khoùc
ñoøi traêng?
Vaø vò Baø-la-moân khoâng
coøn buoàn khi ngaâm vaàn keä treân, oâng
laïi ngaâm caùc vaàn keä taùn thaùn chaøng
thanh nieân Baø-la-moân aáy:
8. Loøng ta thieâu ñoát
noùng böøng,
Nhö laø söõa laïc ñoå
trong löûa ñaøo,
Nay vöøa ñöôïc töôùi
nöôùc vaøo,
Vaø ñang laéng dòu
bieát bao khoå saàu.
9. Quaû chaøng nhoå muõi
teân ñau
Noãi buoàn kia ñaõ caém
saâu vaøo loøng,
Xua tan moïi moái thöông taâm
Cuûa ngöôøi cha ñaõ
ñau buoàn vì con.
10. Giôø ñaây maùt laïnh,
dòu loøng,
Muõi teân ñaõ nhoå,
ta khoâng coøn buoàn,
Ta khoâng coøn phaûi khoùc
than,
Sau khi nghe noùi, hôõi chaøng
La-moân!
Sau ñoù vò Baø-la-moân
hoûi chaøng:
- Theá chaøng laø ai?
vaø ngaâm keä tieáp:
11. Coù phaûi chaøng
Thieân töû, Nhaïc thaàn,
Sak-ka Thieân chuû ñaïi
danh löøng,
Thi aân haøo phoùng, trang
nam töû,
Con cuûa ai, ta muoán bieát chaøng?
Chaøng lieàn noùi vôùi oâng
veà baûn thaân mình:
12. Con laø nam töû cuûa
ngaøi ñaây,
Ngaøi hoûa thieâu con nghóa
ñòa naøy,
Ngaøi ñaõ khoùc
than vaø khoå naõo,
Coøn con laøm thieän nghieäp rieâng
taây,
Nay leân coäng truù cuøng
Thieân chuùng
Tam thaäp tam thieân laïc
thuù ñaày.
Vò Baø-la-moân hoûi:
13. Cuùng döôøng lôùn
nhoû ôû trong nhaø,
Ta chaúng thaáy ñaâu,
tröôùc ñeán giôø,
Hoaëc giöõ giôùi hay ngaøy
Boá-taùt,
Laøm sao con ñaït coõi
Baêm-ba?
Thanh nieân Baø-la-moân ñaùp:
14. Xöa con beänh hoaïn
ôû trong phoøng,
Ñau ñôùn ngaäp traøn
caû taám thaân,
Con thaáy Phaät-ñaø
voâ laäu hoaëc,
Ñoaïn nghi, Thieän Theä, trí
vieân toaøn.
15. Taâm con traøn ngaäp noãi
haân hoan,
Ñaûnh leã Nhö Lai vôùi
tín taâm,
Khi thieän söï con vöøa thöïc
hieän,
Con leân coäng truù chuùng
Thieân thaàn.
Khi chaøng ñang noùi vaäy,
toaøn thaân vò Baø-la-moân traøn ñaày
nhieät tình vaø oâng noùi:
16. Thaät laø hy höõu,
dieäu kyø thay,
Ñaây keát quaû haønh
ñoäng chaép tay,
Ta cuõng haân hoan, taâm tín
ngöôõng,
Quy y ñöùc Phaät töï
ngaøy nay.
Sau ñoù vò Thieân töû
muoán khuyeân oâng quy y vaø nhaän Nguõ
giôùi, laïi ngaâm hai vaàn keä:
17. Ngay töï hoâm nay
vôùi tín taâm
Ngaøi quy y Phaät, Phaùp
cuøng Taêng,
Haønh trì Nguõ giôùi,
chuyeân tu taäp,
Giöõ troïn veïn khoâng coù
loãi laàm.
18. Töø nay ngaøi traùnh
saùt muoân loaøi,
Khoâng laáy vaät chi chaúng
taëng ngaøi,
Khoâng uoáng röôïu noàng,
khoâng noùi doái,
Vaø tri tuùc vôùi vôï
mình thoâi.
Khi chaøng Thieân töû ñaõ
khuyeân oâng nhaän Tam quy vaø Nguõ giôùi
nhö vaäy, vò Baø-la-moân ñoàng
yù vôùi lôøi chaøng vaø baûo:
19-20. Chaøng muoán an
laïc, Daï-xoa,
Chaøng mong haïnh phuùc
vôùi ta maø,
Ta tuaân lôøi daën, naøy
Thieân töû,
Chaønh chính laø thaày
giaùo cuûa ta,
Ta seõ quy y vaøo Phaät, Phaùp.
Vaø quy y hoäi chuùng Taêng-giaø.
21. Töø nay ta traùnh saùt
muoân loaøi,
Khoâng laáy caùc taøi
vaät cuûa ai,
Khoâng uoáng röôïu noàng,
khoâng noùi doái,
Vaø tri tuùc vôùi vôï
mình thoâi.
10. (84) Chuyeän thöù
möôøi - Laâu Ñaøi Cuûa Serissaka (Serissaka-Vimaøna)
Sau khi ñöùc Theá Toân ñaõ
vieân tòch, Toân giaû Kumaøra-Kassapa (Cöu-ma-la
Ca-dieáp) cuøng vôùi naêm traêm Tyû-kheo ñeán thaønh
Setavyaø. Taïi ñoù, Toân giaû thuyeát
phuïc vua Paøyaøsi (Teä Tuùc) töø boû
caùc taø kieán, vaø an truù vua vaøo chaùnh
kieán.
Töø ñoù veà sau, nhaø
vua thích laøm coâng ñöùc, cuùng döôøng
caùc Sa-moân, Baø-la-moân, song khoâng ñöôïc
chu ñaùo, vì tröôùc kia chöa quen vieäc
aáy, neân sau khi töø traàn, vua ñöôïc
taùi sanh vaøo moät Laâu ñaøi ôû
nôi hoang vaéng trong röøng caây Sirìsa
thuoäc truù xöù cuûa Töù Ñaïi
Thieân vöông.
Tuïc truyeàn raèng ngaøy xöa
moät soá thöông nhaân nöôùc Anga-Magadha
ñi ñeán xöù Sindhu vaø Sovìra,
thöôøng du haønh ban ñeâm vì sôï côn
noùng ban ngaøy, neân ñaõ ñi laïc
ñöôøng. Trong soá aáy coù moät ñeä
töû cö só ñaày ñuû moïi khaû
naêng chöùng ñaéc quaû A-la-haùn, vaø
ñaõ tham gia ñoaøn löõ haønh ñeå
kieám tieàn caáp döôõng cha meï.
Muoán giuùp ñôõ vò
aáy, Thieân töû Serissaka xuaát hieän cuøng
Laâu ñaøi cuûa mình, roài hoûi
ñaùm thöông nhaân ñaõ ñeán
vuøng sa maïc hoang vu khoâng caây coû nöôùc
non naøy baèng caùch naøo. Boïn hoï traû lôøi
chaøng.
Ñeå giaûi thích chuyeän naøy,
caùc vò keát taäp Kinh ñieån ñöa vaøo
hai vaàn keä ñaàu tieân:
1. Haõy laéng nghe caâu
chuyeän Daï-xoa
Vaø thöông nhaân gaëp
gôõ ñöôøng xa,
Chuyeän hay kheùo keå cho nhau roõ,
Vaäy haõy laéng nghe caû
chuùng ta.
2. Paø-yaø-si, chính hieäu
nhaø vua,
Baïn cuûa ñòa thaàn,
danh tieáng xa,
Ñang höôûng laïc trong
Laàu caùc aáy,
Vò Thieân thaàn hoûi
ñaùm thöông gia:
3. 'Trong röøng hieåm trôû vaéng
phaøm nhaân,
Sa maïc khoâ caèn, chaúng
coù aên,
Thaät khoù ñi vaøo
vuøng caùt traéng,
Nhieàu ngöôøi maát trí
sôï nguy nan.
4. Khoâng coù caây hay traùi
ôû ñaây,
Cuõng khoâng nhieân lieäu,
thöùc aên naøy,
Khoâng gì ngoaøi buïi
muø vaø caùt,
Söùc noùng ñang thieâu
ñoát ñoïa ñaøy.
5. Hoang maïc caèn nhö aám
saét nung,
Khoâng gì lôïi laïc töïa
aâm cung,
Xöa laø trang traïi baày
aên cöôùp,
Ñaùng ruûa nguyeàn thay
caû moät vuøng.
6. Vaäy caùc ngöôi do
ñoäng löïc naøo,
Côù gì öôùc muoán
ñeán ñaây sao?
Caùc ngöôi voäi vaõ
cuøng nhau ñeán,
Vì sôï, tham lam, laïc loái
vaøo?
Caùc thöông nhaân lieàn
ñaùp:
7. Löõ khaùch thöông
nhaân Ma-kieät-ñaø,
An-ga, cuøng ñeán So-vì-ra,
Ñaõ mang theo thaät nhieàu
haøng hoùa,
Mong muoán giaøu sang, kieám lôïi
maø.
8. Khoâng sao chòu ñöôïc
khaùt ban ngaøy,
Cuøng xoùt thöông boø
ngöïa caû baày,
Ñeán böôùc naøy ñaây,
ñoaøn löõ khaùch
Gaëp ban ñeâm giöõa luùc
canh chaày.
9. Khoán khoå chuùng toâi
phaûi laïc ñöôøng,
Roái nhö muø laïc loái
röøng hoang,
Giöõa vuøng caùt khoù
du haønh quaù,
Taâm trí hoang mang chaúng
bieát phöông.
10. Ñang luùc naøy ñaây
ñöôïc thaáy ngaøi,
Daï-xoa thaàn laïc truù
Laâu ñaøi,
Nhöõng ñieàu chöa thaáy
bao giôø caû,
Hy voïng khôûi leân vôùi chuùng
toâi,
Vì chuùng toâi vöøa
nhìn thaáy theá,
Chuùng toâi ñeàu haïnh
phuùc, möøng vui.
Vò Thieân töû laïi hoûi:
11. Sa maïc hoang vu vöôït
ñaïi döông,
Con ñöôøng khuùc khuyûu
phaûi ñi ngang
Baèng daây röøng keát laøm
caàu noái,
Laïi coù nhieàu khe suoái
ñoäng hang,
Thaät khoù ñi vaøo
nhieàu thò traán,
Caùc ngöôi laën loäi
kieám giaøu sang.
12. Khi vaøo laõnh thoå caùc
vua kia,
Nhìn moïi ngöôøi trong xöù
khaùc xa,
Nhöõng vieäc caùc ngöôi
nghe thaáy ñoù,
Coù gì kyø thuù keå
cho ta.
Boïn thöông nhaân nghe vò Thieân
töû hoûi, lieàn ñaùp:
13. Vieäc chuùng toâi nghe
thaáy tröôùc ñaây
Khoâng gì kyø thuù
saùnh nôi naøy,
Sieâu phaøm, Thieân töû,
khoâng heà chaùn,
Khi ngaém myõ quang tuyeät haûo
vaày.
14. Caùc hoà sen traûi giöõa
trôøi cao,
Phong phuù hoa ñua nôû ñeïp
bieát bao,
Sen traéng cuøng caây luoân
keát traùi,
Toûa laøn höông tuyeät
dieäu döôøng naøo.
15. Moät traêm truï ngoïc bích
cao xanh,
Caùc ñeá san hoâ keát thuûy
tinh,
Maõ naõo maét meøo,
hoàng ngoïc thaém,
Truï toaøn ngoïc saùng keát
thaønh hình.
16. Laâu ñaøi traùng
leä ôû treân ñaàu,
Ngaøn truï oai nghi tuyeät myõ
sao,
Haønh lang vaøng vôùi töôøng
ñaày ngoïc,
Neàn daùt vaøng xen laãn
baûo chaâu.
17. Laâu ñaøi saùng
röïc töïa vaøng roøng
ÔÛ taïi Jam-bon, moät laïch
soâng,
Saùng loaùng caàu thang,
saân thöôïng, beä,
Oai huøng, caân xöùng, ñeïp
voâ ngaàn.
18. Trong ñieän ngoïc ñaày
thöùc uoáng aên,
Moät ñaøn tieân nöõ
ñöùng quaây quaàn,
Ngaân vang keøn troáng vaø
ñaøn ñòch,
Ngaøi ñöôïc cung ngheânh
vôùi taùn xöng.
19. Ngaøi ñöôïc baày
tieân taïo laïc an,
Thöôïng laàu kyø thuù
cuûa thieân ñaøng,
Ngaøi oai nghi höôûng ñaày
aân phöôùc,
Loäng laãy cao sang chaúng
nghó baøn,
Nhö Ñaïi Thieân vöông
Tyø-xaù ngöï
Na-li-nì thöôïng uyeån vinh
quang.
20. Ngaøi laø Thieân nöõ,
Daï-xoa thaàn,
Thieân chuû mang hình daùng
theá nhaân?
Löõ khaùch caû ñoaøn
nay kính hoûi,
Xin ngaøi cho bieát roõ danh xöng.
Baáy giôø vò Thieân
töû noùi roõ veà baûn thaân mình:
21. Ta laø Thieân töû Se-ris-sa,
Ta giöõ vuøng sa maïc thaät
xa,
Cai quaûn mieàn naøy vaø xöù
noï,
Tuaân haønh thieân leänh Ves-sa-va.
Baáy giôø caùc thöông
nhaân hoûi veà haïnh nghieäp cuûa chaøng:
22. Ngaøi höôûng laïc
naøy bôûi ngaãu nhieân,
Hay ngaøi ñöôïc taëng
bôûi chö Thieân?
Do ngaøi xaây döïng, do
thaønh töïu?
Löõ khaùch thöông nhaân
muoán hoûi xem,
Baèng caùch naøo ñaây
ngaøi höôûng ñöôïc
Laâu ñaøi laïc thuù
giöõa quaàn tieân?
Vò Thieân töû laïi ngaâm
keä baùc boû boán söï phoûng ñoaùn
naøy vaø neâu roõ ñoù chính
laø do coâng ñöùc:
23. Chaúng phaûi do ta ñöôïc
ngaãu nhieân,
Hoaëc ta ñöôïc taëng
bôûi chö Thieân,
Do ta xaây döïng, do thaønh
töïu,
Maø chính do coâng ñöùc
taïo neân.
Caùc thöông nhaân lieàn hoûi
veà baûn chaát coâng ñöùc aáy:
24. 'Phaïm haïnh naøo
hay bôûi nguyeän caàu?
Quaû naøy do phaùp thieän
haønh sao?
Thöông nhaân löõ khaùch
naøy xin hoûi:
Ngaøi ñöôïc Laâu
ñaøi bôûi taïi ñaâu?'
Vò Thieân töû laïi baùc
boû caû boán ñieàu phoûng ñoaùn
treân, vaø trình baøy coâng haïnh do
mình ñaõ tích tröõ tröôùc kia:
25. Pa-ya-sì thuôû tröôùc
laø ta,
Cai trò thaàn daân Kieàu-taùt-la,
Keo kieät, xan tham, tin ñoaïn
dieät,
Khoâng tin nhaân quaû, laïc
ñöôøng taø.
26. Theá roài coù moät vò
Sa-moân,
Cöu-ma Ca-dieáp, baäc ña
vaên,
Bieän taøi tuyeät dieäu, nhieàu phöông
tieän
Thuyeát phaùp, xua taø kieán khoûi
taâm.
27. Khi nghe lôøi thuyeát phaùp töø
ngaøi,
Ta nguyeän laøm cö só suoát
ñôøi:
Khoâng saùt sanh vaø khoâng
troäm caép,
Cuõng khoâng uoáng röôïu,
noùi sai lôøi,
Cuõng khoâng taø duïc
vaø tri tuùc
Vôùi vôï mình, khoâng
muoán vôï ai.
28. Ñoù laø lôøi nguyeän
soáng trong laønh,
Keát quaû ñaây laø cuûa
thieän haønh,
Chính bôûi caùc haønh
vi phöôùc ñöùc
Laâu ñaøi naøy ñöôïc
höôûng phaàn mình.
Khi aáy caùc thöông nhaân
ñaõ thaáy vò Thieân töû cuøng Laâu
ñaøi cuûa chaøng, lieàn khôûi loøng tin
vaøo nghieäp quaû, vaø ngaâm hai vaàn keä neâu
roõ nieàm tin cuûa hoï vaøo nghieäp quaû:
29. Quaû thaät, trí
nhaân noùi thaät chaân,
Khoâng heà noùi khaùc, caùc
hieàn nhaân,
Nôi naøo ngöôøi thieän
laøm coâng ñöùc,
Nôi aáy ngöôøi an höôûng
thoûa loøng.
30. Nôi naøo coù khoå
naõo, keâu thöông,
Cheát choùc, nhieàu raøng buoäc,
khoå buoàn,
Nôi aáy, caùc ngöôøi
laøm aùc nghieäp
Khoù loøng thoaùt khoûi
caûnh theâ löông.
Trong khi hoï ngaâm keä, moät traùi
Sirìra chín ruïng töø caây xuoáng
coång Laâu ñaøi vaø vò Thieân töû
coù veû buoàn. Caùc thöông nhaân
thaáy theá, lieàn ngaâm keä khaùc:
31. Giôø ñaây Thieân
chuùng veû boàn choàn,
Luùng tuùng nhö ñang
dính vuõng buøn,
Thieân töû, vì ñaâu
ngaøi baát maõn,
Vì ñaâu hoäi chuùng
chaúng vui loøng?
Khi nghe hoûi vò Thieân töû
ñaùp laïi:
32. Baïn naøy, caùc
khoùm Si-rì-sa,
Thoang thoaûng thieân höông
lan toûa ra
Vaøo taän Laâu ñaøi,
höông phaûng phaát
Ngaøy ñeâm xua ñuoåi
boùng aâm u.
33. Khoùm naøy, sau moãi moät
traêm nieân,
Moät traùi nôû ra, chín,
ruïng lieàn,
Moät traêm naêm ñaõ
qua töø luùc
Ta hieän leân ñaây giöõa
chuùng Thieân.
34. Bieát raèng ta soáng giöõa
thieân cung
Nguõ baùch nieân tröôøng,
seõ maïng chung,
Khi thoï maïng taøn, coâng
ñöùc taän,
Cho neân ta hoaûng sôï buoàn
loøng.
Luùc aáy caùc thöông
nhaân lieàn an uûi chaøng:
35. Thieân töû laøm sao phaûi
muoän phieàn,
Khi ngaøi ngöï nguõ baùch
chu nieân
Laâu ñaøi tuyeät myõ
voâ song ñòch?
Chaéc chaén nhöõng ai phöôùc
ñöùc heøn
Chæ ñöôïc sinh vaøo
nôi thaáp keùm,
Laø ngöôøi phaûi chòu
khoå trieàn mieân.
Vò Thieân töû chaáp nhaän
lôøi noùi cuûa hoï, caûm thaáy ñöôïc
an uûi, beøn ngaâm keä:
36. Nhöõng lôøi khích
leä ñeïp loøng sao,
Baïn noùi nhöõng lôøi
khen ngôïi nhau,
Song baïn hôõi, giôø ta baûo
hoä,
Caát böôùc bình an
thoaû öôùc ao.
Caùc thöông nhaân muoán
baøy toû loøng bieát ôn, laïi ngaâm keä:
37. Khi naøo ñi ñeán
So-vì-ra,
Vaø ñeán Sin-dhu kieám lôïi
to,
Cuøng vôùi bieát bao quaø
taëng quyù,
Chuùng toâi daâng leã
Se-ris-sa.
Nhöng vò Thieân töû töø
choái leã vaät haøo phoùng vaø muoán
khuyeân nhuû hoï nhöõng vieäc caàn laøm, lieàn
ngaâm keä:
38. Chôù neân daâng
leã Se-ris-sa,
Coøn moïi vieäc kia seõ xaûy
ra,
Song phaûi kieân taâm haønh
Chaùnh phaùp,
Vaø caàn traùnh caùc
nghieäp gian taø.
Vò aáy laïi ngaâm keä ñeå
neâu göông toát cho hoï theo vaø taùn thaùn
caùc ñöùc tính cuûa ngöôøi cö
só maø vò aáy mong muoán baûo veä an toaøn:
39. Coù vò taïi
gia cuûa löõ ñoaøn,
Hoïc nhieàu, giöõ giôùi nguyeän tinh
caàn,
Cuùng döôøng haøo phoùng,
ñaày thaân aùi,
Tri tuùc, khoân ngoan, ñuùng
trí nhaân.
40. Chaøng khoâng coá yù noùi
sai lôøi,
Cuõng chaúng chuyeân taâm
haïi ñeán ai,
Khoâng thoát lôøi phaân
ly, phæ baùng,
Noùi lôøi dòu ngoït, thaät
eâm tai.
41. Bieát vaâng lôøi, kính
troïng, tu thaân,
Taåy saïch mình theo giôùi
haïnh luoân,
Ngöôøi aáy soáng ñôøi
cao thöôïng laém,
Nöông nhôø Chaùnh phaùp,
döôõng song thaân.
42. Ta chaéc chaøng ñi kieám
baïc vaøng
Chæ vì muoán phuïng
döôõng song thaân,
Chöù khoâng phaûi chính
vì mình vaäy,
Bôûi theá khi cha meï maõn phaàn,
Chaøng seõ haønh trì
ñôøi Phaïm haïnh,
Höôùng veà xuaát theá, thoaùt
ly traàn.
43. Thaúng ngay, khoâng hoùc
hieåm, möu moâ,
Thieän söï thaønh coâng,
chaúng doái löøa,
Giaûi quyeát vieäc gì, khoâng
kieám côù,
Sao ngöôøi nhö vaäy phaûi
öu tö?
44. Vì lyù do naøy ta hieän thaân,
Haõy quy ngöôõng Phaùp,
hôõi thöông nhaân,
Giaù khoâng chaøng, baïn
thaønh tro buïi,
Hoaûng sôï nhö muø laïc
loái hoang.
Chæ trích chaøng laø
ñieàu thaät deã,
Phuùc thay gaëp gôõ baäc
hieàn löông!
Ñaùm thöông nhaân muoán
bieát roõ chi tieát veà ngöôøi ñang ñöôïc
noùi ñeán moät caùch toång quaùt nhö
vaäy, lieàn hoûi:
45. Ngöôøi aáy laø
ai töï baáy nay,
Teân chaøng, boä toäc,
thôï hay thaày?
Chuùng toâi mong muoán nhìn
ngöôøi aáy
Ngaøi ñaõ xoùt thöông
xuaát hieän ñaây,
Quaû thaät phaàn chaøng
nhieàu lôïi laïc,
Nhôø ngaøi meán chuoäng ñeán
nhö vaày.
Baáy giôø vò Thieân töû
neâu teân hoï vaø boä toäc chaøng kia:
46. Ngöôøi naøy teân
goïi Sam-ba-va,
Hôùt toùc, ngöôøi tu taäp
taïi gia,
Kieám soáng baèng dao, baøn
chaûi toùc,
Caû ñoaøn bieát thò
giaû naøy maø!
Vì chaøng laø moät
ngöôøi löông thieän,
Caùc baïn ñöøng neân
nhaïo baùng ta.
Sau ñoù ñaùm thöông
nhaân nhaän ra chaøng kia, lieàn noùi:
47. Chuùng toâi ñeàu
bieát roõ ngöôøi naøy,
Nhöng chaúng bieát chaøng
ñöùc haïnh thay,
Nay chuùng toâi cuøng xin
ñaûnh leã
Khi nghe ngaøi noùi quyù cao vaày.
Baáy giôø, sau khi môøi moïi ngöôøi
böôùc vaøo Laâu ñaøi cuûa mình,
vò Thieân töû ngaâm keä khích leä hoï:
48. Baát cöù ai trong
ñaùm löõ haønh,
Trung nieân, tröôûng laõo,
hoaëc xuaân xanh,
Xin môøi taát caû leân
laàu thöôïng,
Ñeå boïn xan tham ngaém phöôùc
laønh.
Trong phaàn keát thuùc, chö vò
keát taäp Kinh ñieån ngaâm saùu vaàn keä:
49. Moïi ngöôøi taïi
ñoù noùi to leân,
Khi ñaët chaøng cö só
tröôùc tieân:
'Toâi thöù nhaát', roài
leân ñieän ngoïc,
Nhö cung Ñeá Thích cuûa
chö Thieân.
50. Caû ñoaøn löõ khaùch
noùi nhö vaày:
'Toâi tröôùc tieân', nhaän
Nguõ giôùi naøy,
Töø boû saùt sanh loaøi
thuù vaät,
Cuõng khoâng troäm caép,
röôïu noàng say,
Cuõng khoâng noùi doái,
vaø tri tuùc
Vôùi vôï mình, khoâng
muoán vôï ai.
51. Caû ñoaøn löõ khaùch
noùi ñoàng thanh:
'Toâi tröôùc tieân', trì
giôùi, khôûi haønh,
Hoan hyû ngaäp traøn nhôø ñaïi
löïc
Daï-xoa thaàn hoã trôï ñoàng
tình.
52. Ñi vaøo ñòa
phaän So-vì-ra,
Vì muoán baïc vaøng,
kieám lôïi to,
Khi vieäc laøm xong, troøn phaän
söï,
Trôû veà an oån phoá Paø-ta.
53. Taát caû bình yeân
trôû laïi nhaø,
Truøng phuøng theâ töû
caû toaøn gia,
Möøng vui, haïnh phuùc,
ñaày hoan laïc,
Laøm leã toân vinh Thieân
töû kia,
Leã hoäi töng böøng
vaø roän raõ,
Cuøng xaây truù xöù
Se-ris-sa.
54. Nhö vaäy laø baàu
baïn thieän nhaân
Ñöôïc nhieàu lôïi laïc
lôùn voâ ngaàn,
Keát giao caùc thieän nhaân trong
Phaùp,
Nhôø moät ngöôøi, toaøn
theå höôûng aân.
11. (85) Chuyeän thöù
möôøi moät - Laâu Ñaøi Cuûa Sunikkhitta
(Sunikkhitta-Vimaøna)
Baáy giôø, ñöùc Theá Toân
truù taïi Saøvatthi, trong Kyø Vieân.
Thôøi aáy nhö ñaõ noùi treân, Toân
giaû Mahaø-Moggallaøna du haønh treân
thieân giôùi, ñeán coõi trôøi Ba möôi
ba.
Moät vò Thieân töû ñang
ñöùng ôû cöûa Laâu ñaøi cuûa
chaøng lieàn ñeán gaàn cung kính ñaûnh
leã Toân giaû. Thuôû tieàn kieáp, khi ngoâi kim Thaùp
roäng moät daëm ñaõ ñöôïc döïng
ñeå thôø xaù-lôïi cuûa ñöùc Phaät
Kassapa, boán hoäi chuùng thöôøng ñeán cuùng
döôøng leã vaät.
Coù moät cö só, sau khi daâng
hoa taïi ñoù, ñaõ chöng baøy
laïi nhöõng boâng hoa ñöôïc saép ñaët
vuïng veà, roài laøm leã cuùng laàn
nöõa. Vò aáy laáy caùc hoa kia laøm
ñeà taøi thieàn quaùn vaø töôûng nieäm caùc
ñöùc tính cuûa baäc Ñaïo Sö,
roài ñaët troïn coâng ñöùc naøy
vaøo loøng.
Veà sau luùc töø traàn, nhôø
uy löïc cuûa haïnh nghieäp naøy, vò aáy
ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba
möôi ba vôùi moät ñaùm tuøy tuøng
ñoâng ñaûo. Toân giaû Mahaø-Moggallaøna
ngaâm keä hoûi vò aáy:
1. Laàu caùc truï
cao baèng ngoïc bích,
Möôøi hai daëm traûi roäng
chung quanh,
Baûy traêm noùc nhoïn huy hoaøng
quaù,
Truï ngoïc neàn vaøng thaät
hieån vinh.
2. Chaøng uoáng aên, cö
truù laïc an,
Khi ñaøn tieân troåi
khuùc du döông,
Ñaây laø thieân vò,
naêm thieân laïc,
Tieân nöõ muùa, trang ñieåm
ngoïc vaøng.
3. Vì sao chaøng ñöôïc
saéc nhö vaày,
Vì côù gì chaøng
vinh hieån ñaây,
Nhöõng laïc thuù naøo
chaøng meán chuoäng
Trong taâm, ñeàu xuaát hieän
ra ngay?
4. Hôõi chaøng Thieân töû
ñaïi oai thaàn,
Chaøng taïo ñöùc
gì giöõa theá nhaân,
Vì côù gì oai nghi röïc
rôõ,
Dung quang chieáu saùng khaép möôøi
phöông?
Vò Thieân töû ngaâm keä noùi
veà haïnh nghieäp ñaõ laøm. Caùc vò keát
taäp Kinh ñieån giaûi thích vieäc naøy:
5. Chaøng Thieân töû
aáy hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân
Toân giaû hoûi han,
Chaøng giaûi ñaùp
ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát
quaû cho chaøng:
6. Khi saép ñaët xong moät
chuoãi hoa
Maø ngöôøi ñaõ
saép ñaët qua loa,
Roài daâng hoa taïi ngoâi
kim Thaùp
Ñaáng Thieän Theä laø Kas-sa-pa,
Con ñaéc ñaïi thaàn
thoâng, ñaïi löïc,
Höôûng ñaày thieân
laïc coõi Baêm-ba.
7. Vì vaäy saéc con ñeïp
theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo
trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì
xuaát hieän ngay.
8. Xin trình Toân giaû ñaïi
oai thaàn,
Coâng ñöùc con laøm
giöõa theá nhaân,
Vì theá oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang chieáu saùng khaép möôøi
phöông.
Toång Keát
- Laâu ñaøi Hai Ngöôøi
Ngheøo, Hai Tinh Xaù.
- Moät Ngöôøi laøm thueâ,
Moät Keû Chaên Boø, Kanthaka.
- Laâu ñaøi Nhieàu Maøu
Saéc, Mattakundalin, Serissaka, Sunikkhitta.
Ñoù laø Phaåm thöù
Baûy veà Laâu ñaøi Nam giôùi.
Phaåm Thöù Tö Ñeå Phuùng
Tuïng
[Phaåm tröôùc][Muïc
luïc][Phaåm keá][
^ ]
|