Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà         [Home Page]                 

Töông Öng Boä - Samyutta Nikaya
Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu dòch Vieät

Taäp I - Thieân Coù Keä


 
[02] Chöông II

Töông Öng Thieân Töû

-ooOoo- 
I. Phaåm Thöù Nhaát (S.i,46)

I. Kassapa - Ca-dieáp (Taïp 49.24 - Ca-dieáp, Ñaïi 2,361c) Bieät Taïp 15.19, Ñaïi 2,480c) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân ôû Saøvatthi (Xaù-veä), Jetavana (Thaéng Laâm), taïi vöôøn oâng Anaøthapindika (Caáp Coâ Ñoäc). Roài Thieân töû Kassapa (Ca-dieáp), sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Kassapa baïch Theá Toân: 

-- Theá Toân ñeà cao Tyû-kheo vaø söï giaùo giôùi vò Tyû kheo cho chuùng con. 

2) -- Vaäy naøy Kassapa, haõy noùi leân ôû ñaây veà vaán ñeà aáy. 

3) (Kassapa): 

Haõy hoïc ñieàu kheùo noùi, 
Trong haïnh nghieäp Sa-moân, 
Vaéng laëng, ngoài moät mình, 
Vôùi taâm tö an tònh.
4) Thieân töû Kassapa noùi nhö vaäy. Baäc Ñaïo Sö chaáp nhaän. Roài Thieân töû Kassapa, sau khi ñöôïc bieát: "Baäc Ñaïo Sö ñaõ chaáp nhaän ta", ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi, roài bieán maát töø choã aáy. 

II. Kassapa (S.i,46) (Taïp 49.25 Ca-dieáp, Ñaïi 2,361c) (Bieät Taïp 15.20, Ñaïi 2,480a) 

1) Taïi Saøvatthi. 

2) Ñöùng moät beân, Thieân töû Kassapa noùi leân baøi keä naøy tröôùc Theá Toân: 

Vôùi taâm tö giaûi thoaùt, 
Vò Tyû-kheo tu thieàn, 
Vaø vôùi loøng öôùc voïng, 
Ñaït ñöôïc taâm sôû nguyeän. 
Sau khi bieát cuoäc ñôøi, 
Höng thònh vaø pheá taøn, 
Taâm thuaàn, khoâng nöông töïa, 
Höôûng lôïi quaû nhö chôn.
III. Maøgha (S.i,47) (Taïp 49.16 Ma-khöùu, Ñaïi 2,360c) (Bieät Taïp 15.11, Ñaïi 2,478c) 

1) Taïi Saøvatthi. 

2) Roài Thieân töû Maøgha, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Maøgha noùi vôùi Theá Toân baøi keä: 

3)  

Saùt vaät gì ñöôïc laïc?  
Saùt vaät gì khoâng saàu? 
Coù moät phaùp loaïi gì, 
Ngaøi taùn ñoàng saùt haïi, 
Toân giaû Gotama?
4) (Theá Toân) 
Saùt phaãn noä ñöôïc laïc,  
Saùt phaãn noä khoâng saàu, 
Phaãn noä vôùi ñoäc caên, 
Vôùi vò ngoït toái thöôïng. 
Phaùp aáy baäc Thaùnh Hieàn, 
Taùn ñoàng söï saùt haïi. 
Saùt phaùp aáy khoâng saàu, 
Naøy Hieàn giaû Thieân nhaân.
IV. Maøgadha 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Maøgadha noùi leân vôùi Theá Toân baøi keä: 

Vaät gì chieáu saùng ñôøi, 
Do chuùng, ñôøi choùi saùng? 
Con ñeán hoûi Theá Toân, 
Muoán nghe lôøi giaûi ñaùp. 
Boán vaät chieáu saùng ñôøi, 
Thöù naêm ñaây khoâng coù, 
Ngaøy, maët trôøi saùng choùi, 
Ñeâm, maët traêng toû raïng, 
Löûa chaùy ñoû ñeâm ngaøy, 
Choùi saùng khaép moïi nôi, 
Chaùnh giaùc saùng toái thaéng, 
Saùng naøy saùng voâ thöôïng.
V. Daømali (Taïp 49.18, Ñaøm-ma, Ñaïi 2,360c) (Bieät Taïp 15.13, Ñaïi 2,478c) 

1) Taïi Saøvatthi. 

2) Thieân töû Daømali, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Daømali noùi leân baøi keä naøy tröôùc Theá Toân: 

3)  

ÔÛ ñaây, Baø-la-moân,  
Tinh caàn, khoâng bieáng nhaùc, 
Ñoaïn tröø caùc duïc voïng, 
Nhôø vaäy khoâng taùi sanh.
4) Theá Toân beøn traû lôøi: 
OÂi naøy Daømali, 
Vôùi vò Baø-la-moân, 
Khoâng coøn gì phaûi laøm, 
Vieäc phaûi laøm ñaõ laøm, 
Chính laø Baø-la-moân. 
Chuùng sanh ñuû tay chaân, 
Khoâng tìm ñöôïc chaân ñöùng, 
Troâi giaït vaø chìm noåi, 
Trong bieån roäng, soâng daøi. 
Tìm ñöôïc choã chaân ñöùng, 
Khoâ raùo vò aáy ñöùng, 
Ñaõ ñeán bôø beân kia, 
Vò aáy khoâng troâi giaït. 
Vaäy naøy Daømali, 
Ví duï aáy laø vaäy. 
Cuõng vaäy Baø-la-moân, 
Ñoaïn tröø caùc laäu hoaëc, 
Saùng suoát vaø kín ñaùo, 
Tinh taán tu Thieàn ñònh. 
Vò aáy ñaõ ñaït ñöôïc, 
Taän cuøng ñöôøng sanh töû, 
Ñaõ ñeán bôø beân kia, 
Neân khoâng coøn troâi giaït.
VI. Kaømada (S.i,48) (Taïp 49.20 Thöïc trí, Ñaïi 2, 361a) (Bieät Taïp 15.15, Ñaïi 2, 479a) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Kaømada baïch Theá Toân: 

2) Khoù laøm, baïch Theá Toân,  

Theá Toân, thaät khoù laøm. 
Tuy vaäy, Kaømada, 
Hoï laøm vieäc khoù laøm, 
Chính caùc vò höõu hoïc, 
Kieân trì tu giôùi ñònh, 
Ñaõ choïn ñôøi xuaát gia, 
Bieát ñuû, ñem an laïc.
3)  
Bieát ñuû, baïch Theá Toân,  
Bieát ñuû, thaät khoù ñöôïc. 
Tuy vaäy, Kaømada, 
Hoï ñöôïc ñieàu khoù ñöôïc. 
Nhöõng vò loøng öa thích, 
Taâm tö ñöôïc ñieàu tònh, 
Caû ngaøy vaø caû ñeâm, 
Y Ù an laïc tu taäp.
4)  
Khoù tònh, baïch Theá Toân,  
Taâm aáy, thaät khoù tònh. 
Tuy vaäy, Kaømada, 
Hoï tònh taâm khoù tònh. 
Nhöõng vò loøng öa thích, 
Caùc caên ñöôïc tòch tònh, 
Caét ñöùt löôõi töû thaàn, 
Baäc Hieàn Thaùnh ñi tôùi.
5)  
Khoù ñi, baïch Theá Toân,  
Con ñöôøng thaät loài loõm. 
Tuy vaäy, Kaømada, 
Baäc Hieàn Thaùnh vaãn ñi. 
Treân con ñöôøng khoù ñi, 
Vaø coù nhieàu loài loõm, 
Keû phaøm phu vaáp ngaõ, 
Treân ñöôøng maát thaêng baèng. 
Con ñöôøng ñoái baäc Thaùnh, 
Laø con ñöôøng thaêng baèng, 
Baäc Thaùnh böôùc thaêng baèng, 
Treân ñöôøng maát thaêng baèng.
VII. Pancaølacanda (S.i,48)( Taïp 49.12 Ban-xaø-la, Ñaïi 2,358b) (Bieät Taïp 15.7, Ñaïi 2, 477a) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Pancaølacanda noùi leân baøi keä naøy tröôùc Theá Toân: 

Daàu giöõa nhöõng chöôùng ngaïi, 
Baäc Ñaïi trí Chaùnh giaùc, 
Vaãn tìm ñöôïc loái thoaùt, 
Vöôït qua moïi chöôùng ngaïi. 
Baäc trí hieåu Thieàn ñònh, 
Bieát töø boû, toái thaéng, 
Baäc Maâu-ni, aån só 
2) Theá Toân leân tieáng: 
Pancaølacanda, 
Daàu giöõa nhöõng chöôùng ngaïi, 
Hoï tìm ñöôïc loái thoaùt, 
Hoï tìm ñöôïc Chaùnh phaùp 
Ñöa ñeán quaû Nieát-baøn. 
Nhöõng vò ñaït chaùnh nieäm, 
Kieân trì khoâng dao ñoäng, 
Hoï laø baäc chôn chaùnh, 
Taâm ñieàu phuïc, ñònh tónh.
VIII. Taøyana (S.i,49) (Dhammapada 313, 314, 311, 312 Thera G 277) 

1) Roài Thieân töû Taøyana, tröôùc kia thuoäc ngoaïi ñaïo sö, sau khi ñeâm gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng, choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Taøyana noùi leân baøi keä naøy tröôùc Theá Toân: 

2)  

OÂi naøy Baø-la-moân,  
Tinh taán, caét doøng nöôùc, 
Ñoaïn tröø vaø tieâu dieät, 
Moïi tham ñaém duïc voïng. 
AÅn só khoâng ñoaïn duïc, 
Khoâng chöùng ñöôïc nhöùt taâm. 
Neáu laøm vieäc phaûi laøm, 
Caàn kieân trì, tinh taán. 
Xuaát gia, neáu bieáng nhaùc, 
Caøng tung vaõi buïi traàn. 
Khoâng laøm, hôn laøm dôû, 
Laøm dôû sau khoå ñau. 
Ñaõ laøm neân laøm toát, 
Laøm toát khoâng khoå ñau. 
Nhö naém vuïng laù coû, 
Coù theå bò ñöùt tay. 
Sa-moân haïnh vuïng tu, 
Keùo ñeán coõi ñòa nguïc. 
Moïi sôû haønh bieáng nhaùc, 
Moïi haïnh tu oâ nhieãm, 
AÙc haïnh trong Phaïm haïnh, 
Khoâng ñöa ñeán quaû lôùn.
3) Thieân töû Taøyana noùi nhö vaäy. Sau khi noùi xong, ñaûnh leã Theá Toân, thaân phía höõu höôùng veà Ngaøi roài bieán maát taïi choã aáy. 

4) Roài Theá Toân, sau khi ñeâm aáy ñaõ maõn, lieàn goïi caùc Tyû-kheo. 

5) -- Naøy caùc Tyû-kheo, ñeâm nay Thieân töû Taøyana, tröôùc kia thuoäc ngoaïi ñaïo sö, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Ta, sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Taøyana noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Ta: 

6)  

"OÂi naøy Baø-la-moân  
Tinh taán caét doøng nöôùc, 
Ñoaïn tröø vaø tieâu dieät, 
Moïi tham ñaém duïc voïng. 
AÅn só khoâng ñoaïn duïc, 
Khoâng chöùng ñöôïc nhöùt taâm. 
Neáu laøm vieäc khoù laøm, 
Caàn kieân trì tinh taán, 
Xuaát gia neáu bieáng nhaùc, 
Caøng tung vaõi buïi traàn. 
Khoâng laøm, hôn laøm dôû, 
Laøm dôû sau khoå ñau. 
Ñaõ laøm neân laøm toát, 
Laøm toát khoâng khoå ñau. 
Nhö naém vuïng laù coû, 
Coù theå bò ñöùt tay, 
Sa-moân haïnh vuïng tu, 
Keùo ñeán coõi ñòa nguïc. 
Moïi sôû haønh bieáng nhaùc, 
Moïi haïnh tu oâ nhieãm, 
AÙc haïnh trong Phaïm haïnh, 
Khoâng ñöa ñeán quaû lôùn."
7) Naøy caùc Tyû-kheo, Thieân töû Taøyana noùi nhö vaäy. Noùi vaäy xong, ñaûnh leã Ta, thaân phía höõu höôùng veà Ta vaø bieán maát taïi choã. Naøy caùc Tyû-kheo, haõy ñoïc baøi keä cuûa Taøyana. Naøy caùc Tyû-kheo, haõy hoïc thuoäc loøng baøi keä cuûa Taøyana. Naøy caùc Tyû-kheo, baøi keä cuûa Taøyana coù ñaày ñuû nghóa lôïi vaø chính laø caên baûn cuûa Phaïm haïnh. 

IX. Candima (S.i,50) (Nguyeät Thieân töû, Taïp 22.8 Nguyeät Thieân töû, Ñaïi 2, 155a) (Bieät Taïp 9.7, Ñaïi 2, 436a) 

1) Theá Toân truù ôû Saøvatthi (Xaù-veä). 

Luùc baáy giôø, Thieân töû Candima bò Raøhu, vua A-tu-la baét. Roài Thieân töû Candima, töôûng nieäm ñeán Theá Toân, trong luùc aáy noùi leân baøi keä naøy: 

2)  

Ñaûnh leã ñaáng Giaùc Ngoä,  
Baäc Anh Huøng muoân thuôû, 
Ngaøi laø baäc Giaûi Thoaùt, 
Thoaùt ly thaät vieân maõn, 
Coøn con bò troùi buoäc, 
Haõy cho con quy ngöôõng.
3) Roài Theá Toân, vì Thieân töû Candima, noùi leân baøi leä naøy cho Raøhu, vua A-tu-la: 
Canda ñaõ quy y, 
Nhö Lai, baäc La-haùn, 
Raøhu, haõy thaû noù, 
Vì chö Phaät thöông ñôøi.
4) Roài Raøhu, vua A-tu-la, giaûi thoaùt cho Thieân töû Candima. Nhö bò hoát hoaûng, Raøhu ñi ñeán Vepacitti, vua A-tu-la, run sôï, loâng toùc döïng ngöôïc vaø ñöùng moät beân. Vaø Vepacitti, vua A-tu-la, noùi leân baøi keä cho Raøhu, vua A-tu-la, ñang ñöùng moät beân: 

5)  

Vì sao, nhö hoát hoaûng,  
Raøhu thaû Canda, 
OÂng ñeán, loøng run sôï, 
OÂng ñöùng, taâm kinh hoaøng?
6)  
-- Ñaàu con beå thaønh baûy,  
Ñôøi con khoâng haïnh phuùc, 
Vôùi lôøi keä ñöùc Phaät, 
Neáu khoâng thaû Canda.
X. Suriya: (S.i,51) Nhaät Thieân töû 

1) Luùc baáy giôø, Thieân töû Suriya bò Raøhu, vua A-tu-la baét. Roài Thieân töû Suriya töôûng nieäm ñeán Theá Toân, trong luùc aáy noùi leân baøi keä naøy: 

2)  

Ñaûnh leã ñaáng Giaùc Ngoä,  
Baäc Anh Huøng muoân thuôû, 
Ngaøi laø baäc Giaûi Thoaùt, 
Thoaùt ly thaät vieân maõn, 
Coøn con bò troùi buoäc, 
Haõy cho con quy ngöôõng.
3) Roài Theá Toân, vì Thieân töû Suriya, noùi leân baøi keä naøy cho Raøhu, vua A-tu-la: 
Suriya ñaõ quy y, 
Nhö Lai baäc La-haùn, 
Raøhu, haõy thaû noù, 
Vì chö Phaät thöông ñôøi. 
OÂng ñi giöõa hö khoâng, 
Chôù nuoát Suriya, 
Trong theá giôùi toái taêm, 
Ñaõ ñem laïi aùnh saùng, 
Laø maët trôøi saùng choùi, 
Laø dóa troøn höïc ñoû, 
Laø loø löûa chaùy noùng, 
Laø baø con cuûa Ta. 
Naøy Raøhu, (Ta noùi): 
Haõy thaû Suriya.
4) Roài Raøhu, vua A-tu-la, giaûi thoaùt cho Thieân töû Suriya. Nhö bò hoát hoaûng, Raøhu ñi ñeán Vepacitti, vua A-tu-la run sôï, loâng toùc döïng ngöôïc vaø ñöùng moät beân. Vaø Vepacitti, vua A-tu-la, noùi leân baøi keä cho Raøhu, vua A-tu-la, ñang ñöùng moät beân: 

5)  

Vì sao, nhö hoát hoaûng,  
Raøhu, thaû Suriya, 
OÂng ñeán, loøng run sôï, 
OÂng ñöùng, taâm kinh hoaøng?
6)  
-- Ñaàu con beå thaønh baûy, 
Ñôøi con khoâng haïnh phuùc, 
Vôùi lôøi keä ñöùc Phaät, 
Neáu khoâng thaû Suriya.
II Phaåm Caáp Coâ Ñoäc (S.i,51)

I. Candimasa 

Taïi Saøvatthi. 

1) Roài Thieân töû Candimasa, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn,vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Candimasa noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

2)  

Hoï seõ ñi an toaøn,  
Nhö thuù, vuøng khoâng muoãi, 
Sau khi chöùng Thieàn ñònh, 
Nhöùt taâm, nieäm tænh giaùc, 
Hoï seõ ñi bôø kia, 
Nhö caù, phaù raùch löôùi, 
Sau khi chöùng Thieàn ñònh, 
Töï cheá, vöôït loãi laàm.
II. Vendu (S.i,52) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Vendu noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

2)  

Haïnh phuùc thay nhöõng ngöôøi,  
Sau khi haàu Thieän Theä, 
Tuaân phuïng lôøi Ngaøi daïy, 
Tu hoïc khoâng phoùng daät!
3) Theá Toân noùi:  
Vendu!  
Nhöõng ai Thieàn tu hoïc. 
Trong phaùp cuù Ta daïy, 
Tinh caàn, khoâng phoùng daät, 
Ñuùng thôøi hoï seõ ñi, 
Thoaùt khoûi tay töû thaàn.
III. Diighalatthi (S.i,52) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), Truùc Laâm, taïi choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 

2) Roài Thieân töû Diighalatthi, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Diighalatthi noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

Vôùi taâm tö giaûi thoaùt, 
Vò Tyû-kheo tu Thieàn, 
Vaø vôùi loøng öôùc voïng, 
Ñaït ñöôïc taâm sôû nguyeän, 
Sau khi bieát cuoäc ñôøi, 
Sanh khôûi roài ñoaïn dieät, 
Taâm thuaàn khoâng chaáp tröôùc, 
Höôûng lôïi quaû nhö chôn.
IV. Nandana (S.i,52) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Nandana noùi baøi keä vôùi Theá Toân: 

Con hoûi Gotama, 
Baäc Ñaïi Giaùc toaøn trí, 
Con hoûi ñaáng Theá Toân, 
Vôùi tri kieán vaïn naêng. 
Ngöôøi naøo goïi trì giôùi? 
Ngöôøi naøo goïi trí tueä? 
Ngöôøi naøo vöôït saàu khoå? 
Ngöôøi naøo chö Thieân laïy?
2) (Theá Toân): 
Ai hoä trì giôùi luaät, 
Trí tueä, taâm tu trì, 
Chuù taâm, vui Thieàn ñònh, 
Taâm tö truù chaùnh nieäm, 
Taát caû moïi saàu khoå, 
Ñöôïc tröø dieät, ñoaïn taän, 
Caùc laäu hoaëc taän tröø, 
Soáng vôùi thaân toái haäu, 
Vò aáy goïi trì giôùi, 
Vò aáy goïi trí tueä, 
Vò aáy vöôït saàu khoå, 
Vò aáy chö Thieân laïy.
V. Candana: Chieân Ñaøn (S.i,53) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Candana noùi leân baøi keä vôùi Theá Toân: 

Laøm sao vöôït boäc löu, 
Ngaøy ñeâm vöõng, kieân trì, 
Khoâng truù, khoâng baùm víu, 
Ai khoâng chìm vöïc saâu?
2) (Theá Toân): 
Vò luoân luoân trì giôùi, 
Trí tueä, kheùo ñònh tónh, 
Chí sieâng naêng doõng maõnh, 
Vöôït boäc löu khoù vöôït. 
Vò ñoaïn, ly duïc töôûng, 
Vöôït khoûi saéc trieàn phöôïc, 
Ñoaïn taän hyû, höõu aùi, 
Khoâng chìm xuoáng vöïc saâu.
VI. Sudatta (Tu-ñaït-ña)  

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Sudatta noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

Nhö kieám ñaõ chaïm da, 
Nhö löûa chaùy treân ñaàu, 
Tyû-kheo haõy chaùnh nieäm, 
Xuaát gia, boû aùi duïc.
2) (Theá Toân): 
Nhö kieám ñaõ chaïm da, 
Nhö löûa chaùy treân ñaàu, 
Tyû-kheo haõy chaùnh nieäm, 
Xuaát gia, boû thaân kieán.
VII. Subrahmaø (S.i,53) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Subrahmaø noùi leân baøi keä vôùi Theá Toân: 

Taâm naøy thöôøng sôï haõi, 
Y Ù naøy thöôøng dao ñoäng, 
Ñieàu mong öôùc khoâng khôûi, 
Ñieàu khoâng mong laïi khôûi, 
Neáu coù, khoâng sôï haõi, 
Haõy noùi ñieàu con hoûi.
2) (Theá Toân): 
Khoâng ngoaøi haïnh giaùc chi, 
Khoâng ngoaøi hoä trì caên, 
Khoâng ngoaøi boû taát caû, 
Ta thaáy caùc phaùp aáy, 
Ñöa ñeán söï an toaøn, 
Cho taát caû chuùng sanh.
3) Roài Thieân töû bieán maát taïi choã aáy. 

VIII. Kakudha (S.i,54) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân ôû Saøketa, röøng Anjana, taïi vöôøn Nai. Roài Thieân töû Kokudha, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi nhan saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn khu röøng Anjana, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. 

2) Ñöùng moät beân, Thieân töû Kakudha baïch Theá Toân: 

-- Thöa Sa-moân, Ngaøi coù hoan hyû khoâng? 

-- Ta ñöôïc caùi gì, naøy Hieàn giaû, maø Ta hoan hyû? 

-- Neáu vaäy, thöa Sa-moân, coù phaûi Ngaøi saàu muoän? 

-- Ta moøn moûi caùi gì, naøy Hieàn giaû, maø Ta saàu muoän? 

-- Vaäy thôøi thöa Sa-moân, Ngaøi khoâng hoan hyû vaø khoâng saàu muoän? 

-- Thaät nhö vaäy, naøy Hieàn giaû. 

3)  

Laøm sao, naøy Tyû-kheo,  
Ngaøi khoâng coù saàu muoän, 
Tuy vaäy, Ngaøi cuõng khoâng 
Coù ñöôïc söï hoan hyû? 
Laøm sao nay Ngaøi laïi, 
Ngoài coâ ñoäc moät mình, 
Khoâng coù ñöôïc hoan hyû, 
Cuõng khoâng bò dao ñoäng?
4)  
Thaät söï, naøy Daï-xoa,  
Ta khoâng coù saàu muoän, 
Tuy vaäy ôû nôi Ta, 
Hoan hyû khoâng khôûi leân, 
Daàu nay Ta coù ngoài, 
Rieâng moät mình coâ ñoäc, 
Ta khoâng coù hoan hyû, 
Cuõng khoâng bò dao ñoäng.
5)  
Laøm sao, naøy Tyû-kheo,  
Ngaøi khoâng coù saàu muoän, 
Laøm sao ôû nôi Ngaøi, 
Hoan hyû khoâng khôûi leân? 
Laøm sao nay Ngaøi laïi, 
Ngoài coâ ñoäc moät mình, 
Khoâng coù ñöôïc hoan hyû, 
Cuõng khoâng bò dao ñoäng?
6)  
Hoan hyû chæ coù ñeán,  
Vôùi ngöôøi taâm saàu muoän, 
Saàu muoän chæ coù ñeán, 
Vôùi ngöôøi taâm hoan hyû. 
Do vaäy, vò Tyû-kheo, 
Khoâng hoan hyû, saàu muoän. 
Vaäy neân, naøy Hieàn giaû, 
OÂng phaûi bieát nhö vaäy.
7)  
Ñaõ laâu, con môùi thaáy,  
Baø-la-moân tòch tònh, 
Vò Tyû-kheo khoâng saàu, 
Cuõng khoâng coù hoan hyû, 
Ñaõ an toaøn vöôït khoûi, 
Choã ngöôøi ñôøi ñaém say.
IX. Uttara (S.i,54) 

1) Nhaân duyeân taïi thaønh Vöông Xaù. 

Ñöùng moät beân, Thieân töû Uttara noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

2)  

Maïng soáng bò daét daãn,  
Tuoåi thoï chaúng laø bao, 
Bò daãn ñeán giaø nua, 
Khoâng coù nôi döøng böôùc. 
Ai ñem taâm quaùn töôûng, 
Sôï haõi töû vong naøy, 
Haõy laøm caùc coâng ñöùc, 
Ñöa ñeán chôn an laïc.
3)  
Maïng soáng bò daét daãn,  
Tuoåi thoï chaúng laø bao, 
Bò daãn ñeán giaø nua, 
Khoâng coù nôi döøng böôùc. 
Ai ñem taâm quaùn töôûng, 
Sôï haõi töû vong naøy, 
Haõy boû moïi theá lôïi, 
Taâm höôùng caàu tòch tònh.
X. Anaøthapindika: Caáp Coâ Ñoäc (S.i,55) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Caáp Coâ Ñoäc noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

Ñaây laø röøng Kyø Vieân, 
Choã truù xöù Thaùnh chuùng, 
Choã ôû ñaáng Phaùp Vöông, 
Khieán taâm con hoan hyû. 
Nghieäp, minh vaø taâm phaùp, 
Giôùi vaø toái thaéng maïng, 
Chính nhöõng dieäu phaùp aáy, 
Khieán chuùng sanh thanh tònh, 
Khoâng phaûi vì doøng hoï, 
Khoâng phaûi vì taøi saûn. 
Do vaäy baäc Hieàn giaû, 
Thaáy lôïi ích chính mình, 
Chaùnh giaùc saùt taâm phaùp, 
Nhö vaäy ñöôïc thanh tònh. 
Nhö ngaøi Xaù-lôïi-phaát, 
Tueä, giôùi vaø tòch tònh, 
Tyû-kheo ñeán bôø giaùc, 
ÔÛ ñaây laø toái thöôïng.
2) Thieân töû Anaøthapindika noùi nhö vaäy, noùi vaäy xong, ñaûnh leã Theá Toân, thaân phía höõu höôùng veà Ngaøi, roài bieán maát taïi choã aáy. 

3) Roài Theá Toân sau khi ñeâm aáy ñaõ qua, lieàn goïi caùc Tyû-kheo vaø noùi: 

4) -- Naøy caùc Tyû-kheo, ñeâm nay coù Thieân töû, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng, choùi saùng toaøn vuøng Jetavana, ñi ñeán Ta, sau khi ñeán, ñaûnh leã Ta roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, naøy caùc Tyû-kheo, vò Thieân töû aáy noùi leân baøi leä naøy tröôùc maët Ta: 

5)  

"Ñaây laø röøng Kyø Vieân, 
Choã truù xöù Thaùnh chuùng, 
Choã ôû ñaáng Phaùp Vöông, 
Khieán taâm con hoan hyû. 
Nghieäp, minh vaø taâm phaùp, 
Giôùi vaø toái thaéng maïng, 
Chính nhöõng dieäu phaùp aáy, 
Khieán chuùng sanh thanh tònh, 
Khoâng phaûi vì doøng hoï, 
Khoâng phaûi vì taøi saûn. 
Do vaäy baäc Hieàn giaû, 
Thaáy lôïi ích chính mình, 
Chaùnh giaùc saùt taâm phaùp, 
Nhö vaäy ñöôïc thanh tònh. 
Nhö ngaøi Xaù-lôïi-phaát, 
Tueä, giôùi vaø tòch tònh, 
Tyû-kheo ñeán bôø giaùc, 
ÔÛ ñaây laø toái thöôïng."
6) Naøy caùc Tyû-kheo, Thieân töû aáy noùi nhö vaäy, noùi vaäy xong, ñaûnh leã Ta, thaân phía höõu höôùng veà Ta roài bieán maát taïi choã. 

7) Ñöôïc nghe noùi nhö vaäy, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, coù phaûi vò Thieân töû aáy laø Anaøthapindika? Gia chuû Anaøthapindika heát daï tín thaønh ñoái vôùi Toân giaû Saøriputta? 

8) -- Laønh thay! Laønh thay! Naøy Ananda, cho ñeán nhöõng gì coù theå ñaït ñöôïc nhôø suy dieãn, naøy Ananda, OÂng ñaõ ñaït ñöôïc. Naøy Ananda, Anaøthapindika laø vò Thieân töû aáy. 
 
 

III. Phaåm Caùc Ngoaïi Ñaïo (S.i,56)

I. Siva 

1) Nhö vaäy toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Saøvatthi (Xaù-veä), Jetavana (Thaéng Laâm), taïi vöôøn oâng Anaøthapindika (Caáp Coâ Ñoäc). Roài Thieân töû Siva, sau khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, Thieân töû Siva noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

2)  

Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh, 
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn, 
Chæ toát hôn, khoâng xaáu. 
Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh, 
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn, 
Ñöôïc tueä, khoâng gì khaùc. 
Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh, 
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn, 
Khoâng saàu giöõa saàu muoän. 
Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh, 
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn, 
Choùi saùng giöõa quyeán thuoäc. 
Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh, 
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn, 
Chuùng sanh sanh thieän thuù. 
Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh, 
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn 
Chuùng sanh thöôøng höôûng laïc.
3) Roài Theá Toân ñaùp laïi Thieân töû Siva vôùi baøi keä: 
Haõy thaân vôùi ngöôøi laønh,  
Haõy gaàn guõi ngöôøi thieän, 
Bieát dieäu phaùp ngöôøi hieàn, 
Giaûi thoaùt moïi khoå ñau.
II. Khema (S.i,57) 

Ñöùng moät beân, Thieân töû Khema noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

Keû ngu khoâng trí tueä, 
Laáy ngaõ laøm keû thuø, 
Töï laøm caùc aùc nghieäp, 
Ñöa ñeán quaû ñaéng cay. 
Nghieäp naøo khoâng kheùo laøm, 
Laøm xong bò nung naáu, 
Vôùi maët ñaày nöôùc maét, 
Khoùc loùc chòu quaû baùo. 
Vaø nghieäp naøo kheùo laøm, 
Laøm xong, khoâng nung naáu, 
Taâm vui, yù thoaûi maùi, 
Vò aáy höôûng quaû baùo. 
Bieát ñieàu lôïi cho mình, 
Laøm tröôùc ñieàu phaûi laøm, 
Khoâng taâm traïng ñaùnh xe, 
Keû trí loøng tinh taán. 
Nhö ngöôøi chuû ñaùnh xe, 
Rôøi ñaïi ñaïo thaêng baèng, 
Leo leân ñöôøng loài loõm, 
Öu tö naïn gaõy truïc. 
Cuõng vaäy boû Chaùnh phaùp, 
Ngöôøi ngu theo phi phaùp, 
Rôi vaøo mieäng töû thaàn, 
Öu tö nhö gaõy truïc.
III. Serì (S.i,57) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Serii noùi leân baøi keä vôùi Theá Toân: 

Caû hai loaïi Trôøi, Ngöôøi, 
Ñeàu öa thích aên uoáng, 
Coù Daï-xoa teân naøo, 
Laïi khoâng thích aên uoáng!
(Theá Toân) 
Ai cho vôùi loøng tin, 
Vôùi taâm tö thanh tònh, 
Ñöôïc phaàn moùn aên aáy, 
Ñôøi naøy vaø ñôøi sau. 
Vaäy haõy ngaên xan tham, 
Boá thí, nhieáp caáu ueá, 
Chuùng sanh vaãn höôûng thoï, 
Coâng ñöùc trong ñôøi sau.
2) -- Thaät laø hy höõu, baïch Theá Toân! Thaät laø kyø dieäu, baïch Theá Toân! Theá Toân ñaõ noùi ñieàu kheùo noùi nhö vaäy: 
"Ai cho vôùi loøng tin, 
Vôùi taâm tö thanh tònh, 
Ñöôïc phaàn moùn aên aáy, 
Ñôøi naøy vaø ñôøi sau. 
Vaäy haõy ngaên xan tham, 
Boá thí, nhieáp caáu ueá, 
Chuùng sanh vaãn höôûng thoï, 
Coâng ñöùc trong ñôøi sau."
3) Baïch Theá Toân, thuôû xöa con laø vò vua teân Serì öa boá thí, laø baäc thí chuû taùn thaùn boá thí. Baïch Theá Toân, taïi boán cöûa thaønh, boá thí ñöôïc phaân phaùt nhaân danh con, cho nhöõng ai ñeán xin, cho caùc vò Baø-la-moân vaø Sa-moân, cho caùc ngöôøi ngheøo ñoùi vaø taøn pheá, cho caùc nhaø löõ haønh vaø haønh khaát. 

4) Baïch Theá Toân, khi con ñeán caùc cung phi cuûa con, hoï thöa vôùi con: "Ñaïi vöông thöôøng hay boá thí, coøn chuùng con chöa boá thí. Laønh thay neáu chuùng con ñöôïc nöông töïa Ñaïi vöông ñeå boá thí vaø laøm caùc coâng ñöùc." 

5) Baïch Theá Toân, con suy nghó nhö sau: "Ta laø ngöôøi öa boá thí, laø thí chuû taùn thaùn boá thí. Nay ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo khi hoï ñeán vaø thöa: 'Chuùng ta haõy boá thí'?". Baïch Theá Toân, con cho caùc cung phi cöûa thaønh thöù nhaát. ÔÛ ñaây caùc cung phi ñöôïc boá thí, vaø boá thí cuûa con trôû lui laïi cho con. 

6) Roài baïch Theá Toân, caùc Saùt-ñeá-lî (Khattiya) chö haàu cuûa con ñeán con vaø thöa: "Ñaïi vöông ñaõ boá thí. Caùc cung phi ñaõ boá thí. Chuùng con chöa boá thí. Laønh thay neáu chuùng con ñöôïc nöông töïa Ñaïi vöông ñeå boá thí vaø laøm caùc coâng ñöùc". 

Baïch Theá Toân, con suy nghó nhö sau: "Ta laø ngöôøi öa boá thí, laø thí chuû taùn thaùn boá thí. Nay ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo khi hoï ñeán vaø thöa: "Chuùng ta haõy boá thí"?". Baïch Theá Toân, con cho caùc chö haàu Khattiya cöûa thaønh thöù hai. ÔÛ ñaây caùc chö haàu Khattiya ñöôïc boá thí, vaø boá thí cuûa con ñöôïc trôû lui laïi cho con. 

7) Roài baïch Theá Toân, quaân ñoäi ñeán con vaø thöa: "Ñaïi vöông ñaõ boá thí. Caùc cung phi ñaõ boá thí. Caùc chö haàu Khattiya ñaõ boá thí. Chuùng con chöa boá thí. Toát laønh thay neáu chuùng con ñöôïc nöông töïa Ñaïi vöông ñeå boá thí vaø laøm caùc coâng ñöùc". 

Baïch Theá Toân, con suy nghó nhö sau: "Ta laø ngöôøi öa boá thí, laø thí chuû taùn thaùn boá thí. Nay ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo khi hoï ñeán vaø thöa: "Chuùng ta haõy boá thí"?". Baïch Theá Toân, con cho quaân ñoäi cöûa thaønh thöù ba. ÔÛ ñaây quaân ñoäi ñöôïc boá thí vaø boá thí cuûa con ñöôïc trôû lui laïi cho con. 

8) Roài baïch Theá Toân, caùc Baø-la-moân gia chuû ñeán con vaø thöa: "Ñaïi vöông ñaõ boá thí. Caùc cung phi ñaõ boá thí. Caùc chö haàu Khattiya ñaõ boá thí. Quaân ñoäi ñaõ boá thí. Chuùng con chöa boá thí. Toát laønh thay neáu chuùng con ñöôïc nöông töïa Ñaïi vöông ñeå boá thí vaø laøm caùc coâng ñöùc!". 

Baïch Theá Toân, con suy nghó nhö sau: "Ta laø ngöôøi öa boá thí, laø thí chuû taùn thaùn boá thí. Nay ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo khi hoï ñeán vaø thöa: "Chuùng ta haõy boá thí"?". Baïch Theá Toân, con cho caùc Baø-la-moân gia chuû cöûa thaønh thöù tö. ÔÛ ñaây caùc Baø-la-moân gia chuû ñöôïc boá thí vaø boá thí cuûa con ñöôïc trôû lui laïi cho con. 

9) Roài baïch Theá Toân, caùc ngöôøi cuûa con ñeán con vaø thöa: "Nay Ñaïi vöông khoâng coøn boá thí naøo ñeå cho nöõa". 

Khi ñöôïc noùi vaäy, baïch Theá Toân, con noùi vôùi caùc ngöôøi aáy nhö sau: "Naøy caùc OÂng, caùc thueá maù thaâu hoaïch ñöôïc töø caùc nöôùc ngoaøi vaøo, moät nöûa haõy göûi vaøo trong noäi thaønh, moät nöûa ngay taïi choã aáy ñem boá thí cho caùc vò Sa-moân, Baø-la-moân, caùc ngöôøi ngheøo vaø taøn taät, caùc nhaø löõ haønh vaø haønh khaát". 

10) Nhö vaäy, baïch Theá Toân, con khoâng chaám döùt trong moät thôøi gian daøi caùc vieäc laøm coâng ñöùc, trong moät thôøi gian daøi caùc vieäc laøm thieän, nhöõng vieäc laøm ñöôïc con xem nhö laø coâng ñöùc, hay nhö laø coâng ñöùc quaû hay nhö laø nhöõng ñieàu kieän ñöôïc sanh thieân giôùi. 

11) Thaät laø hy höõu, baïch Theá Toân! Thaät laø kyø dieäu, baïch Theá Toân! Theá Toân ñaõ noùi leân ñieàu kheùo noùi nhö vaày: 

"Ai cho vôùi loøng tin, 
Vôùi taâm tö thanh tònh, 
Ñöôïc phaàn moùn aên aáy, 
Ñôøi naøy vaø ñôøi sau. 
Vaäy haõy ngaên xan tham, 
Boá thí, nhieáp caáu ueá, 
Chuùng sanh vaãn höôûng thoï, 
Coâng ñöùc trong ñôøi sau."
IV. Ghatìkara (S.i,60) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Ghatìkara noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

Ñöôïc sanh Voâ phieàn thieân, 
Baûy Tyû-kheo giaûi thoaùt, 
Ñoaïn taän tham vaø saân, 
Sieâu thoaùt ñôøi aùi tröôïc.
2)  
Vöôït buøn, hoï laø ai?  
Khoù vöôït leänh thaàn cheát, 
Sau khi boû thaân ngöôøi, 
Hoï thoaùt aùch chö Thieân.
3)  
Hoï laø Upaka,  
Vaø Phalaganda, 
Vôùi Pukkusaøti, 
Hôïp thaønh laø ba vò. 
Laïi theâm Bhaddiya, 
Vôùi Khandadeva, 
Vaø Baøhuraggi, 
Cuøng vôùi Pingiya, 
Sau khi boû thaân ngöôøi, 
Hoï thoaùt aùch chö Thieân.
4) (Theá Toân): 
OÂng noùi ñieàu toát laønh, 
Veà baûy Tyû-kheo aáy, 
Hoï thoaùt ly, ñoaïn tröø, 
Caùc caïm baãy Ma vöông. 
Phaùp hoï bieát, cuûa ai 
Ñoaïn ñöôïc höõu kieát söû?
5) (Ghatìkara): 
Khoâng ai ngoaøi Theá Toân, 
Chính thaät giaùo lyù Ngaøi, 
Hoï bieát phaùp cuûa Ngaøi, 
Ñoaïn ñöôïc höõu kieát söû. 
Choã naøo danh vaø saéc, 
Ñöôïc ñoaïn dieät khoâng dö, 
Hoï hoïc ñöôïc phaùp aáy, 
ÔÛ ñaây töø nôi Ngaøi. 
Nhôø vaäy hoï ñoaïn tröø, 
Höõu kieát söû troùi buoäc.
6) (Theá Toân): 
Lôøi OÂng noùi thaâm saâu, 
Khoù bieát, khoù chöùng ngoä, 
Phaùp OÂng bieát cuûa ai, 
Sao OÂng khoâng noùi ñöôïc?
7) (Ghatìkara): 
Thuôû xöa, con thôï goám, 
Taïi Vehalinga, 
Vaø con ñöôïc teân goïi, 
Laø Ghatìkara. 
Chính con lo nuoâi döôõng 
Caû meï laãn caû cha, 
Ñoái vôùi Phaät Ca-dieáp, 
Con ñeä töû taïi gia. 
Con vieãn ly daâm duïc, 
Phaïm haïnh, khoâng theá vaät, 
Thuôû xöa, con ñoàng höông, 
Cuõng laø baïn cuûa hoï 
Do vaäy con bieát hoï, 
Baûy Tyû-kheo giaûi thoaùt, 
Ñoaïn taän tham vaø saân, 
Vöôït qua ñôøi phieàn tröôïc.
8) (Theá Toân): 
Vaäy naøy Bhaggava, 
Chính nhö OÂng vöøa noùi, 
Thuôû xöa, OÂng thôï goám, 
Taïi Vehalinga, 
Vaø OÂng ñöôïc teân goïi, 
Laø Ghatìkara, 
Chính OÂng lo nuoâi döôõng 
Caû meï laãn caû cha, 
Ñoái vôùi Phaät Ca-dieáp, 
OÂng ñeä töû taïi gia, 
OÂng vieãn ly daâm duïc, 
Phaïm haïnh, khoâng theá vaät.
9)  
Thuôû xöa, OÂng ñoàng höông,  
Cuõng laø baïn cuûa Ta. 
Nhö vaäy laø hoäi ngoä, 
Giöõa nhöõng baïn thuôû xöa, 
Caû hai kheùo tu taäp, 
Mang thaân naøy toái haäu.
V. Jantu ( S.i,61) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi moät soá ñoâng Tyû-kheo truù ôû Kosala (Caâu-taùt-la), treân söôøn nuùi Himavanta (Tuyeát sôn), taïi moät coác nhoû trong röøng. Hoï töï cao, töï maõn, dao ñoäng, laém moàm laém mieäng, aên noùi huyeân thuyeân, thaát nieäm, khoâng tænh giaùc, khoâng ñònh tónh, taâm tö taùn loaïn, caùc caên khoâng cheá ngöï. 

2) Roài Thieân töû Jantu, vaøo ñeâm Boá-taùt, ngaøy raèm, ñi ñeán caùc Tyû-kheo aáy, sau khi ñeán noùi leân baøi keä vôùi caùc Tyû-kheo aáy: 

Caùc Tyû-kheo thuôû xöa, 
Soáng thaät chôn an laïc, 
Hoï thaät laø ñeä töû, 
Baäc Ñaïi Giaùc Cuø-ñaøm. 
Khoâng ham tìm moùn aên, 
Khoâng ham tìm choã truù, 
Bieát ñôøi laø voâ thöôøng, 
Hoï chaám döùt khoå ñau. 
Nay töï laøm aùc haïnh, 
Nhö thoân tröôûng trong laøng. 
Hoï aên, aên ngaû guïc, 
Theøm khaùt vaät nhaø ngöôøi. 
Con vaùi chaøo chuùng Taêng, 
Ñaûnh leã moät vaøi vò 
Keû khaùc, soáng vaát vöôûng, 
Khoâng chæ ñaïo, höôùng daãn. 
Hoï gioáng nhö thaân theå 
Keû cheát bò quaêng boû. 
Nhöõng ai soáng phoùng daät, 
Vì hoï con noùi leân, 
Nhöõng ai khoâng phoùng daät, 
Chaân thaønh, con ñaûnh leã.
VI. Rohita (S.i,61) 

1) Taïi Saøvatthi (Xaù-veä). 

2) Ñöùng moät beân, Thieân töû Rohitassa baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, taïi choã naøo khoâng coù sanh, khoâng coù giaø, khoâng coù cheát, khoâng coù dieät, khoâng coù khôûi, laøm sao, baïch Theá Toân, vôùi boä haønh, coù theå bieát ñöôïc, hay thaáy ñöôïc, hay ñaït ñöôïc söï taän cuøng cuûa theá giôùi? 

3) -- Naøy Hieàn giaû, taïi choã naøo khoâng coù sanh, khoâng coù giaø, khoâng coù cheát, khoâng coù dieät, khoâng coù khôûi, Ta noùi raèng (taïi choã aáy), khoâng coù theå vôùi boä haønh, bieát ñöôïc, hay thaáy ñöôïc, hay ñaït ñöôïc söï taän cuøng cuûa theá giôùi. 

4) -- Thaät vi dieäu thay, baïch Theá Toân! Thaät hy höõu thay, baïch Theá Toân! Theá Toân ñaõ noùi leân ñieàu kheùo noùi nhö vaày: "Naøy Hieàn giaû, taïi choã naøo khoâng sanh, khoâng giaø, khoâng cheát, khoâng dieät, khoâng khôûi, Ta noùi raèng taïi choã aáy, khoâng coù theå vôùi boä haønh bieát ñöôïc, hay thaáy ñöôïc, hay ñaït ñöôïc söï taän cuøng cuûa theá giôùi". 

5) Baïch Theá Toân, thuôû tröôùc, con teân laø Rohita con cuûa Bhoja, coù thaàn thoâng, coù theå ñi giöõa hö khoâng. Baïch Theá Toân, toác löïc con mau leï cho ñeán con coù theå bay, nhö ngöôøi thôï baén cung laõo luyeän, kheùo taäp, kheùo luyeän, thuaàn thuïc, thieän xaûo, vôùi moät caây cung chaéc maïnh khoâng gì khoù khaên, coù theå baén moät muõi teân nheï bay vöôït qua boùng toái cuûa caây tala. 

6) Vaø baïch Theá Toân, böôùc ñi cuûa con daøi cho ñeán con coù theå böôùc töø bieån phía Ñoâng qua bieån phía Taây. Vaø ôû nôi con, baïch Theá Toân, khôûi leân söï öôùc muoán nhö sau: "Vôùi boä haønh, ta coù theå ñaït ñeán ñöôïc söï taän cuøng cuûa theá giôùi". 

7) Vaø baïch Theá Toân, daàu cho toác löïc cuûa con mau ñeán nhö vaäy, vaø daàu cho con coù böôùc daøi ñeán nhö vaäy, vaø daàu cho con khoâng coù döøng ñeå aên, hay uoáng, hay nhai, hay neám, daàu cho con khoâng coù ñaïi tieän, tieåu tieän, daàu cho con khoâng nguû, khoâng bò meät nhoïc, khoâng tröø caáu ueá, daàu cho traêm naêm laø tuoåi thoï thöôøng tình, daàu cho traêm naêm laø maïng soáng thöôøng tình, tuy con ñi hôn traêm naêm vaø bò meänh chung, con cuõng khoâng theå ñaït ñeán söï taän cuøng cuûa theá giôùi. 

8) Thaät laø vi dieäu, baïch Theá Toân! Thaät laø hy höõu, baïch Theá Toân! Theá Toân ñaõ noùi leân ñieàu kheùo noùi nhö vaày: "Naøy Hieàn giaû, taïi choã naøo khoâng sanh, khoâng giaø, khoâng cheát, khoâng dieät, khoâng khôûi. Ta noùi raèng taïi choã aáy, khoâng coù theå boä haønh, bieát ñöôïc hay thaáy ñöôïc söï taän cuøng cuûa theá giôùi. Ta noùi nhö vaäy". 

9) -- Naøy Hieàn giaû, nhöng Ta cuõng khoâng noùi raèng khoâng ñaït ñöôïc söï taän cuøng cuûa theá giôùi thôøi chaám döùt cuoäc khoå ñau. Naøy Hieàn giaû, chính trong caùi thaân theå daøi moät taàm coù töôûng, coù yù naøy, Ta tuyeân boá theá giôùi, nguyeân nhaân cuûa theá giôùi, söï ñoaïn dieät theá giôùi vaø con ñöôøng ñöa ñeán söï ñoaïn dieät cuûa theá giôùi. 

10)  

Boä haønh khoâng bao giôø 
Ñaït ñöôïc theá giôùi taän, 
Khoâng ñaït theá giôùi taän, 
Khoâng theå thoaùt khoûi khoå. 
Do vaäy, baäc Hieàn thieän, 
Theá gian giaûi, Thieän tueä, 
Ñaït ñeán theá giôùi taän, 
Phaïm haïnh ñöôïc vieân thaønh. 
Vôùi taâm tö ñònh tónh, 
Bieát ñöôïc theá giôùi taän, 
Khoâng öôùc voïng ñôøi naøy, 
Khoâng öôùc voïng ñôøi sau.
VI. Nanda: (S.i,62) (Xem tröôùc I, 1*4). 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Nanda noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 

Thôøi gian laëng troâi qua, 
Ñeâm ngaøy luoân di ñoäng, 
Tuoåi taùc buoåi thanh xuaân, 
Tieáp tuïc boû chuùng ta. 
Nhöõng ai chòu quaùn saùt, 
Sôï haõi töû vong naøy, 
Haõy laøm caùc coâng ñöùc, 
Ñöôïc höôûng caûnh an laïc.
2) (Theá Toân): 
Thôøi gian laëng troâi qua, 
Ñeâm ngaøy luoân di ñoäng, 
Tuoåi taùc buoåi thanh xuaân, 
Tieáp tuïc boû chuùng ta. 
Nhöõng ai chòu quaùn saùt, 
Sôï haõi töû vong naøy, 
Haõy boû moïi theá lôïi, 
Ñöôïc höôûng chôn tòch tònh.
VII. Nandivisaøla: (S.i,63) 

1) Ñöùng moät beân, Thieân töû Nandivisaøla noùi leân baøi keä vôùi Theá Toân: 

Boán baùnh xe chín cöûa, 
Ñaày ueá, heä luïy tham, 
Chìm ñaém trong buøn nhô, 
OÂi! Thöa baäc Ñaïi Huøng, 
Sanh thuù Ngaøi nhö vaäy, 
Töông lai seõ theá naøo?
2) (Theá Toân): 
Caét hyû vaø buoäc raøng, 
Duïc tham vaø taø aùc, 
AÙi caên ñöôïc ñoaïn taän, 
Sanh thuù seõ nhö vaäy.
IX. Susima (S.i,63) 

1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi. 

2) Roài Ñaïi ñöùc Ananda ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Theá Toân noùi vôùi Ñaïi ñöùc Ananda ñang ngoài moät beân: 

-- Naøy Ananda, OÂng coù hoan hyû ñoái vôùi Saøriputta khoâng? 

3) -- Baïch Theá Toân, ai laø ngöôøi khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Toân giaû Saøriputta? Baïch Theá Toân, hieàn trí laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, ñaïi tueä laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, quaûng tueä laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, hyû tueä laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, tieäp tueä laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, lôïi tueä laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, quyeát traïch tueä laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, ít duïc laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, bieát ñuû laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, vieãn ly laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, baát coäng truù laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, tinh caàn, tinh taán laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, bieän taøi laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, nghe lôøi trung ngoân laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, caùo toäi trung thöïc laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, chæ trích aùc phaùp laø Toân giaû Saøriputta. 

Baïch Theá Toân, ai laø ngöôøi khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Toân giaû Saøriputta! 

4) -- Nhö vaäy laø phaûi, naøy Ananda. Nhö vaäy laø phaûi, naøy Ananda. Naøy Ananda, ai laø ngöôøi khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Saøriputta? Naøy Ananda, hieàn trí laø Saøriputta. Naøy Ananda, ñaïi tueä laø Saøriputta. Naøy Ananda, quaûng tueä laø Saøriputta. Naøy Ananda, hyû tueä laø Saøriputta. Naøy Ananda, tieäp tueä laø Saøriputta. Naøy Ananda, lôïi tueä laø Saøriputta. Naøy Ananda, quyeát traïch tueä laø Saøriputta. Naøy Ananda, ít duïc laø Saøriputta. Naøy Ananda, bieát ñuû laø Saøriputta. Naøy Ananda, vieãn ly laø Saøriputta. Naøy Ananda, baát coïng truù laø Saøriputta. Naøy Ananda, bieän taøi laø Saøriputta. Naøy Ananda, nghe lôøi trung ngoân laø Sariputta. Naøy Ananda, caùo toäi trung thöïc laø Saøriputta. Naøy Ananda, chæ trích aùc phaùp laø Saøriputta. Naøy Ananda, ai laø ngöôøi khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm, laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Saøriputta? 

5) Roài Thieân töû Susima, trong khi ñöôïc nghe lôøi taùn thaùn veà Toân giaû Saøriputta, vôùi ñaïi chuùng Thieân töû ñoanh vaây, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. 

6) Ñöùng moät beân, Thieân töû Susima baïch Theá Toân: 

-- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân. Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä. Baïch Theá Toân, ai laø ngöôøi khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Toân giaû Saøriputta?. Baïch Theá Toân, hieàn trí laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, ñaïi tueä laø Toân giaû Saøriputta...... Baïch Theá Toân, chæ trích aùc phaùp laø Toân giaû Saøriputta. Baïch Theá Toân, ai laø ngöôøi khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Toân giaû Saøriputta? Baïch Theá Toân, con ñi ñeán chuùng Thieân töû naøo, con ñeàu ñöôïc nghe nhieàu laàn tieáng noùi nhö vaäy: "Hieàn trí laø Toân giaû Saøriputta... ... chæ trích aùc phaùp laø Toân giaû Saøriputta. Ai khoâng ngu si, khoâng aùc taâm, khoâng si aùm, khoâng loaïn taâm laïi coù theå khoâng hoan hyû ñoái vôùi Toân giaû Saøriputta?" 

7) Roài chuùng Thieân töû cuûa Thieân töû Susima, trong khi nhöõng lôøi taùn thaùn Toân giaû Saøriputta ñöôïc lôùn tieáng noùi leân, hoï hoan hyû, hyû duyeät, haân hoan vaø thaân choùi saùng maøu saéc thuø thaéng. 

8) Ví nhö moät hoøn löu ly baûo chaâu, ñeïp ñeõ, trong suoát, coù taùm maët, kheùo giuõa, kheùo maøi, ñöôïc ñaët treân moät taám maøn maøu vaøng da cam, choùi saùng, chieáu saùng vaø böøng saùng. Cuõng vaäy, chuùng Thieân töû cuûa Thieân töû Susima, trong khi nhöõng lôøi taùn thaùn Toân giaû Saøriputta ñöôïc lôùn tieáng noùi leân, hoï hoan hyû, hyû duyeät, haân hoan vaø thaân choùi saùng maøu saéc thuø thaéng. 

9) Ví nhö moät ñoà trang söùc baèng vaøng mòn ñöôïc moät ngöôøi thôï vaøng thieän xaûo, kheùo ñaäp, kheùo maøi, ñaët treân moät taám maøn maøu vaøng da cam, choùi saùng, chieáu saùng vaø böøng saùng. Cuõng vaäy, Thieân töû chuùng cuûa Thieân töû Susima... ... vaø thaân choùi saùng maøu saéc thuø thaéng. 

10) Ví nhö trong khi ñeâm ñaõ gaàn saùng, sao mai choùi saùng, chieáu saùng vaø böøng saùng. Cuõng vaäy, chuùng Thieân töû cuûa Thieân töû Susima... ... vaø thaân choùi saùng maøu saéc thuø thaéng. 

11) Ví nhö trong muøa thu, treân trôøi caùc voøng maây ñaõ ñöôïc bay saïch, maët trôøi moïc leân giöõa trôøi, ñaùnh tan maøn ñeâm, khaép giöõa hö khoâng choùi saùng, chieáu saùng vaø böøng saùng. Cuõng vaäy, chuùng Thieân töû cuûa Thieân töû Susima, trong khi nhöõng lôøi taùn thaùn Toân giaû Saøriputta ñöôïc lôùn tieáng noùi leân, hoï hoan hyû, hyû duyeät, haân hoan vaø thaân choùi saùng maøu saéc thuø thaéng. 

12) Roài Thieân töû Susima, noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân veà Saøriputta:  

Ngaøi Saøriputta, 
Ñöôïc moïi ngöôøi xaùc nhaän, 
Laø baäc Ñaïi hieàn trí, 
Khoâng phaãn haän, ít duïc, 
Nhu thuaän vaø ñieàu phuïc, 
Ñöôïc Ñaïo Sö taùn thaùn.
13) Roài Theá Toân noùi leân baøi keä veà Saøriputta cho Thieân töû Susima: 
Veà Saøriputta, 
Moïi ngöôøi ñeàu xaùc nhaän, 
Laø baäc Ñaïi hieàn trí, 
Khoâng phaãn haän, ít duïc, 
Nhu thuaän vaø ñieàu phuïc, 
Nhö ngöôøi kheùo ñieàu phuïc, 
Chôø ñôïi thôøi giôø ñeán, 
Ñeå höôûng quaû thuaàn thuïc.
X. Caùc Ngoaïi Ñaïo Sö (S.i,65) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân ôû thaønh Vöông Xaù, taïi Truùc Laâm, choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 

2) Roài raát ñoâng Thieân töû, laø ñeä töû cuûa nhieàu ngoaïi ñaïo sö Asama, Sahalì, Ninka, Akotaka, Vetambarì vaø Maønavaø Gaømiya, khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, vôùi dung saéc thuø thaéng choùi saùng toaøn vuøng Jetavana ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. 

3) Ñöùng moät beân, Thieân töû Asama noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân veà Puørana Kassapa: 

ÔÛ ñaây neáu coù ngöôøi, 
Cheùm gieát hay haïi ngöôøi, 
Kassapa khoâng thaáy, 
Qua caùc haønh ñoäng aáy, 
Laø aùc nghieäp cho mình, 
Hay coâng ñöùc cho mình. 
Ngaøi tuyeân boá nhö vaäy, 
Laøm caên baûn ñöùc tin, 
Ngaøi thaät baäc Ñaïo sö, 
Ñaùng ñöôïc toân kính, leã.
4) Roài Thieân töû Sahali noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân veà Makkhali Gosaøla: 
Khoå haïnh vaø yeám ly, 
Kheùo ñieàu phuïc, töï cheá, 
Töø boû caùc lôøi noùi, 
Gaây ñaáu tranh vôùi ngöôøi, 
Thaêng baèng, traùnh phaïm toäi,  
Noùi nhöõng lôøi thöïc ngöõ, 
Ngaøi khoâng bao giôø laøm, 
Caùc toäi phaïm nhö vaäy.
5) Roài Thieân töû Ninka noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân veà Nigantha Naøtaputta: 
Vò Tyû-kheo yeám ly, 
Saùng suoát theo teá haïnh, 
Kheùo theo boán töï cheá, 
Chæ noùi ñieàu nghe thaáy, 
Khoâng phaïm ñieàu loãi laàm.
6) Roài Thieân töû Akotaka noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân veà caùc ngoaïi ñaïo sö: 
Caùc ngoaïi ñaïo sö naøy, 
Nhö Pakudhaka, 
Vaø Kaøtiyaøna, 
Cuøng vôùi Nigantha, 
Keå caû Makkhali, 
Vaø caû Puurana, 
Moãi vò laø Ñaïo sö, 
Chuùng ñeä töû cuûa mình, 
Ñaõ ñaït Sa-moân quaû, 
Khoâng xa baäc Chaân nhaân.
7) Roài Thieân töû Vetambarì noùi leân baøi keä naøy vôùi Thieân töû Akotaka: 
Con giaû can gheâ tôûm, 
Coù tru suûa theá naøo, 
Laøm sao saùnh baèng ñöôïc, 
Tieáng roáng con sö töû. 
Loûa theå, noùi voïng ngoân, 
Laõnh ñaïo moân ñoà chuùng, 
Laøm caùc haïnh taø vaïy, 
Laøm sao sanh thieän nhaân?
8) Roài AÙc ma nhaäp vaøo Thieân töû Vetambarì noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân: 
Tu khoå haïnh yeám ly, 
Soáng vieãn ly haønh xaùc, 
Ñaém say trong saéc phaùp, 
Hoan laïc, meâ Thieân giôùi. 
Daàu hoï bò töû vong, 
Chaéc chaén hoï giaûng daïy, 
Höôùng daãn thaät chôn chaùnh, 
Ñöa ñeán ñôøi veà sau.
9) Roài Theá Toân bieát ñöôïc chính laø AÙc ma, lieàn noùi leân baøi keä cho AÙc ma: 
Phaøm nhöõng saéc phaùp gì, 
Ñôøi naøy hay ñôøi sau, 
Vôùi maøu saéc thuø dieäu, 
Choùi saùng giöõa hö khoâng, 
Taát caû nhöõng saéc aáy, 
Ñöôïc Ma vöông taùn thaùn, 
Chuùng chæ laø baãy moài, 
Quaêng ra ñeå dieät caù.
10) Roài Thieân töû Maønava Gaømiya noùi leân baøi keä naøy tröôùc maët Theá Toân veà Theá Toân: 
Trong taát caû ngoïn nuùi, 
ÔÛ taïi Vöông Xaù thaønh, 
Ngoïn nuùi Vipula, 
Ñöôïc goïi laø toái thaéng. 
Trong daõy nuùi Tuyeát Sôn, 
Ngoïn Baïch Sôn toái thaéng. 
Giöõa caùc loaïi khoâng haønh, 
Maët trôøi laø toái thaéng. 
Giöõa caùc loaïi thuûy loä, 
Ñaïi döông laø toái thaéng. 
Trong caùc loaøi tinh tuù, 
Maët traêng laø toái thaéng. 
Giöõa Thieân giôùi, ñòa giôùi, 
Phaät ñöôïc goïi toái thöôïng.
-ooOoo- 
Chöông tröôùc | Chöông keá

Muïc Luïc caùc Taäp (Thieân):
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | Giôùi thieäu

[Muïc Luïc Töông Öng] [Trôû veà trang Thö Muïc]
 
 Source = BuddhaSasana
Revised: 30-11-2000