I. Vò Ngoït (S.iii,81) 

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, keû voâ vaên phaøm phu khoâng nhö thaät bieát roõ vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saéc. 

4-6) ... cuûa thoï... cuûa töôûng... cuûa caùc haønh. 

7) Khoâng nhö thaät bieát roõ vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa thöùc. 

8-12) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhö thaät bieát roõ vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saéc... cuûa thoï... cuûa töôûng... cuûa caùc haønh... cuûa thöùc. 

II. Taäp Khôûi (S.iii,82) 

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, keû voâ vaên phaøm phu khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saéc. 

4-6) ... cuûa thoï... cuûa töôûng... cuûa caùc haønh... 

7) Khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa thöùc. 

8) Naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saéc. 

9-11) ... cuûa thoï... cuûa töôûng... cuûa caùc haønh... 

12) ... nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa thöùc. 

III. Taäp Khôûi (S.iii,82) 

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saéc. 

4-6) ... cuûa thoï... cuûa töôûng... cuûa caùc haønh... 

7) ... nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa thöùc. 

IV. Caùc Vò A-La-Haùn (S.iii,83) 

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, saéc laø voâ thöôøng. Caùi gì voâ thöôøng laø khoå. Caùi gì khoå laø voâ ngaõ. Caùi gì voâ ngaõ caàn phaûi nhö thaät thaáy vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

4-6) ... thoï... töôûng... caùc haønh laø voâ thöôøng... 

7) Naøy caùc Tyû-kheo, thöùc laø voâ thöôøng. Caùi gì voâ thöôøng laø khoå. Caùi gì khoå laø voâ ngaõ. Caùi gì voâ ngaõ caàn phaûi nhö thaät thaáy vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

8) Naøy caùc Tyû-kheo, do thaáy vaäy, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi saéc... ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... ñoái vôùi caùc haønh. .. ñoái vôùi thöùc. 

9) Do nhaøm chaùn neân ly tham. Do ly tham, neân ñöôïc giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí khôûi leân: "Ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc gì neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

10) Naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán höõu tình cö (Sattavasa), cho ñeán toät ñaûnh cuûa höõu (Bhavaggam), nhöõng baäc aáy laø toái thöôïng, nhöõng baäc aáy laø toái thaéng ôû trong ñôøi, töùc laø caùc baäc A-la-haùn. 

11) Theá Toân thuyeát nhö vaäy. Baäc Thieän Theä noùi nhö vaäy xong, baäc Ñaïo Sö laïi noùi theâm: 

1) An laïc, baäc La-haùn, 
Hoï khoâng coù khaùt aùi, 
Ngaõ maïn kheùo chaët ñöùt; 
Löôùi si bò phaù raùch. 

2) Hoï ñaït ñöôïc baát ñoäng, 
Taâm vieãn ly oâ tröôïc, 
Khoâng nhieãm tröôùc theá gian, 
Baäc Phaïm thieân voâ laäu. 

3) Hoï bieán tri naêm uaån. 
Do haønh baûy Chaùnh phaùp. 
Baäc Chaân nhaân taùn thaùn, 
Con ñích toân chö Phaät. 

4) Ñaày ñuû baûy moùn baùu, 
Ba hoïc ñeàu thaønh töïu, 
Baäc ñaïi huøng du haønh, 
Ñoaïn taän moïi sôï haõi. 

5) Ñaày ñuû möôøi uy löïc, 
Baäc Long töôïng Thieàn ñònh. 
Hoï toái thaéng ôû ñôøi, 
Khaùt aùi ñöôïc ñoaïn taän. 

6) Thaønh töïu voâ hoïc trí, 
Thaân naøy thaân toái haäu, 
Cöùu caùnh cuûa Phaïm haïnh, 
Ñaït ñöôïc khoâng nhôø ai. 

7) Ñoái caùc töôûng, khoâng ñoäng, 
Giaûi thoaùt khoûi taùi sanh, 
Ñaït ñöôïc ñieàu phuïc ñòa, 
Hoï chieán thaéng ôû ñôøi. 

8) Thöôïng, haï cuøng taû, höõu. 
Hoï khoâng coù hyû laïc, 
Hoï roáng sö töû roáng, 
Phaät voâ thöôïng ôû ñôøi!

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Saéc, naøy caùc Tyû-kheo, laø voâ thöôøng. Caùi gì voâ thöôøng laø khoå. Caùi gì khoå laø voâ ngaõ. Caùi gì voâ ngaõ caàn phaûi nhö thaät thaáy vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

4-7) Thoï... Töôûng... Caùc haønh... Thöùc laø voâ thöôøng... 

8) Naøy caùc Tyû-kheo, do thaáy vaäy, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi saéc... ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... ñoái vôùi caùc haønh... ñoái vôùi thöùc. 

9) Do nhaøm chaùn neân ly tham. Do ly tham neân ñöôïc giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí khôûi leân: "Ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

10) Naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán höõu tình cö, cho ñeán toät ñaûnh cuûa höõu, nhöõng baäc aáy laø toái thöôïng, nhöõng baäc aáy laø toái thaéng ôû trong ñôøi, töùc laø caùc baäc A-la-haùn. 

VI. Sö Töû (S.iii,85) 

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, con sö töû, vua caùc loaøi thuù, vaøo buoåi chieàu, ñi ra khoûi hang. Sau khi ra khoûi hang, noù duoãi thaân mình vaø chaân. Sau khi duoãi thaân mình vaø chaân, noù nhìn xung quanh boán phöông. Sau khi nhìn xung quanh boán phöông, noù roáng leân tieáng roáng sö töû ba laàn. Sau khi roáng tieáng roáng sö töû ba laàn, noù ñi tìm moài. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc loaøi thuù thuoäc loaïi baøng sanh, nghe tieáng roáng cuûa con sö töû, vua caùc loaøi thuù, phaàn lôùn chuùng trôû thaønh sôï haõi, run sôï, khieáp ñaûm. Caùc loaøi ôû hang tìm vaøo hang. Caùc loaøi ôû nöôùc tìm xuoáng nöôùc. Caùc loaøi ôû röøng tìm vaøo röøng. Caùc loaøi chim bay leân hö khoâng. 

5) Naøy caùc Tyû-kheo, caùc loaøi voi chuùa ôû taïi laøng, thò traán hay thaønh phoá, bò troùi bôûi caùc caây ña cöùng chaéc, böùt ñöùt, giaät ñöùt nhöõng sôïi daây aáy, khieáp ñaûm cuoàng chaïy, tung caû phaân vaø nöôùc tieåu. 

6) Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø ñaïi thaàn thoâng löïc cuûa con sö töû, vua caùc loaøi thuù; ñoái vôùi loaøi baøng sanh, nhö vaäy laø ñaïi theá löïc, nhö vaäy laø ñaïi uy löïc. 

7) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, khi Nhö Lai xuaát hieän ôû ñôøi, baäc öùng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Tueä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhôn Sö, Phaät, Theá Toân. Vò aáy thuyeát phaùp: Ñaây laø saéc. Ñaây laø saéc taäp khôûi. Ñaây laø saéc ñoaïn dieät. Ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán saéc ñoaïn dieät. Ñaây laø thoï... Ñaây laø töôûng... Ñaây laø caùc haønh... Ñaây laø thöùc. Ñaây laø thöùc taäp khôûi. Ñaây laø thöùc ñoaïn dieät. Ñaây laø con ñöôøng ñöa ñeán thöùc ñoaïn dieät. 

8) Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng chö Thieân naøo, tuoåi thoï daøi, coù myõ saéc, höôûng laïc nhieàu, ñaõ soáng laâu trong caùc laâu ñaøi to lôùn. Caùc chö Thieân naøy, sau khi nghe Nhö Lai thuyeát phaùp, phaàn lôùn hoï trôû thaønh sôï haõi, run sôï, khieáp ñaûm. Hoï nghó: "Chuùng ta laø voâ thöôøng, naøy chö Toân giaû, nhöng chuùng ta nghó laø chuùng ta thöôøng coøn. Chuùng ta laø khoâng thöôøng haèng, naøy chö Toân giaû, nhöng chuùng ta nghó laø chuùng ta thöôøng haèng. Chuùng ta khoâng thöôøng truù, naøy chö Toân giaû, nhöng chuùng ta nghó laø chuùng ta thöôøng truù. Naøy chö Toân giaû, chuùng ta laø voâ thöôøng, khoâng thöôøng haèng, khoâng thöôøng truù, bò thaâu nhieáp trong moät thaân naøy". 

9) Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø ñaïi thaàn thoâng löïc cuûa Nhö Lai ñoái vôùi chö Thieân vaø theá giôùi chö Thieân, nhö vaäy laø ñaïi theá löïc, nhö vaäy laø ñaïi uy löïc. 

10) Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Thuyeát giaûng nhö vaäy xong, baäc Ñaïo Sö laïi noùi theâm: 

1) Khi Phaät vôùi thöôïng trí, 
Chuyeån baùnh xe Chaùnh phaùp, 
Cho Thieân giôùi, Nhaân giôùi, 
Baäc Ñaïo Sö voâ tyû. 

2) Söï ñoaïn dieät töï thaân, 
Söï hieän höõu töï thaân, 
Vaø ñöôøng Thaùnh Taùm ngaønh 
Ñöa ñeán khoå dieät taän, 

3) Chö Thieân ñöôïc tröôøng thoï, 
Coù myõ saéc danh xöng, 
Sanh khieáp ñaûm, sôï haõi, 
Nhö thuù thaáy sö töû. 

4) Vì chöa thoaùt töï thaân, 
"Chuùng ta laø voâ thöôøng", 
Nghe lôøi baäc öùng Cuùng, 
Ñaõ giaûi thoaùt nhö vaäy.

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo coù nhôù ñeán caùc ñôøi soáng ôû caùc kieáp tröôùc, taát caû hoï ñeàu nhôù ñeán naêm thuû uaån hay nhôù ñeán moät trong nhöõng uaån naøy. 

4) Theá naøo laø naêm? Naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi nhôù raèng: "Trong quaù khöù, thaân ta nhö theá naøy". Nhôù nhö vaäy, vò aáy nhôù ñeán saéc. Hay coù ngöôøi nhôù raèng: "Trong quaù khöù, ta coù caûm thoï nhö theá naøy". Nhôù nhö vaäy, vò aáy nhôù ñeán thoï. Hay coù ngöôøi nhôù raèng: "Trong quaù khöù ta coù töôûng... coù caùc haønh... coù thöùc nhö theá naøy". Nhôù nhö vaäy, vò aáy nhôù ñeán thöùc. 

5) Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo goïi laø saéc? Bò thay ñoåi, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø saéc. Bò thay ñoåi bôûi caùi gì? Bò thay ñoåi bôûi laïnh, bò thay ñoåi bôûi noùng, bò thay ñoåi bôûi ñoùi, bò thay ñoåi bôûi khaùt, bò thay ñoåi bôûi söï xuùc chaïm cuûa ruoài, muoãi, gioù, söùc noùng vaø raén. Bò thay ñoåi, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø saéc. 

6) Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo goïi laø thoï? Ñöôïc caûm thoï, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø thoï. Caûm thoï gì? Caûm thoï laïc, caûm thoï khoå, caûm thoï phi khoå phi laïc. Ñöôïc caûm thoï, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø thoï. 

7) Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo goïi laø töôûng? Nhaän roõ, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø töôûng. Nhaän roõ gì? Nhaän roõ maøu xanh, nhaän roõ maøu vaøng, nhaän roõ maøu ñoû, nhaän roõ maøu traéng. Nhaän roõ, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø töôûng. 

8) Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo goïi laø haønh? Laøm cho hieän haønh (phaùp) höõu vi neân goïi laø haønh. Laøm cho hieän haønh (phaùp) höõu vi gì? Laøm cho hieän haønh saéc vôùi saéc taùnh, laøm cho hieän haønh thoï vôùi thoï taùnh, laøm cho hieän haønh töôûng vôùi töôûng taùnh, laøm cho hieän haønh caùc haønh vôùi haønh taùnh, laøm cho hieän haønh thöùc vôùi thöùc taùnh. Laøm cho hieän haønh (phaùp) höõu vi, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø caùc haønh. 

9) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo goïi laø thöùc? Roõ bieát, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø thöùc. Roõ bieát gì? Roõ bieát chua, roõ bieát ñaéng, roõ bieát cay, roõ bieát ngoït, roõ bieát chaát kieàm... roõ bieát khoâng phaûi chaát kieàm, roõ bieát maën, roõ bieát khoâng maën. Roõ bieát, naøy caùc Tyû-kheo, neân goïi laø thöùc. 

10) ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vò Ña vaên Thaùnh ñeä töû suy nghó nhö sau: "Nay ta bò saéc chinh phuïc. Trong thôøi quaù khöù, ta cuõng bò saéc chinh phuïc, nhö ta bò saéc hieän taïi chinh phuïc. Neáu ta hoan hyû ñoái vôùi saéc vò lai, thôøi trong vò lai, ta seõ bò saéc chinh phuïc, nhö nay ta bò saéc hieän taïi chinh phuïc". Do suy nghó nhö vaäy, vò aáy khoâng coù luyeán tieác ñoái vôùi saéc quaù khöù, khoâng coù hoan hyû ñoái vôùi saéc vò lai, vaø thöïc haønh söï yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät ñoái vôùi saéc hieän taïi.  

12) "Ta nay bò thoï chinh phuïc. Trong thôøi quaù khöù, ta cuõng bò thoï chinh phuïc nhö vaäy, nhö nay ta bò thoï hieän taïi chinh phuïc. Neáu ta hoan hyû ñoái vôùi thoï vò lai, thôøi trong thôøi vò lai, ta seõ bò thoï chinh phuïc, nhö nay ta bò thoï hieän taïi chinh phuïc". Do suy nghó nhö vaäy, vò aáy khoâng luyeán tieác ñoái vôùi thoï quaù khöù, khoâng coù hoan hyû ñoái vôùi thoï vò lai, vaø thöïc haønh söï yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät ñoái vôùi thoï hieän taïi. 

13) "Ta nay bò töôûng chinh phuïc...". 

14) "Ta nay bò caùc haønh chinh phuïc...". 

15) "Ta nay bò thöùc chinh phuïc. Trong thôøi quaù khöù, ta cuõng bò thöùc chinh phuïc nhö vaäy, nhö nay ta bò thöùc hieän taïi chinh phuïc. Neáu ta hoan hyû ñoái vôùi thöùc vò lai, thôøi trong thôøi vò lai, ta seõ bò thöùc chinh phuïc, nhö nay ta bò thöùc hieän taïi chinh phuïc". Do suy nghó nhö vaäy, vò aáy khoâng coù luyeán tieác ñoái vôùi thöùc quaù khöù, khoâng coù hoan hyû ñoái vôùi thöùc töông lai, vaø thöïc haønh söï yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät ñoái vôùi thöùc hieän taïi. 

16) Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

17-19) -- Thoï... Töôûng... Caùc haønh... 

20) Thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

21) -- Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi saéc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, thuoäc noäi hay ngoaïi, thoâ hay teá, lieät hay thaéng... xa hay gaàn; taát caû saéc caàn phaûi nhö thaät quaùn vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

22) Ñoái vôùi thoï... 

23) Ñoái vôùi töôûng... 

24) Ñoái vôùi caùc haønh.. 

25) Ñoái vôùi thöùc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, thuoäc noäi hay ngoaïi, thoâ hay teá, lieät hay thaéng, xa hay gaàn; taát caû thöùc ñeàu phaûi nhö thaät quaùn vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

26) Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø vò Thaùnh ñeä töû giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng, töø boû, khoâng chaáp thuû, xa laùnh, khoâng thaân caän, phaân taùn, khoâng huaân taäp. 

27) Giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng caùi gì? Giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng saéc..., giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng thoï...töôûng...caùc haønh...giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng thöùc. 

28) Töø boû, khoâng chaáp thuû caùi gì? Töø boû, khoâng chaáp thuû saéc...thoï... töôûng... caùc haønh... töø boû, khoâng chaáp thuû thöùc. 

29) Xa laùnh, khoâng thaân caän caùi gì? Xa laùnh, khoâng thaân caän saéc... thoï... töôûng... caùc haønh... xa laùnh, khoâng thaân caän thöùc. 

30) Phaân taùn, khoâng huaân taäp caùi g? Phaân taùn, khoâng huaân taäp saéc... thoï... töôûng... caùc haønh... phaân taùn, khoâng huaân taäp thöùc. 

31) Thaáy vaäy, baäc Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi saéc... ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... ñoái vôùi caùc haønh... nhaøm chaùn ñoái vôùi thöùc. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí khôûi leân: "Ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

32) Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø vò Tyû-kheo khoâng taêng tröôûng, khoâng giaûm thieåu. Sau khi giaûm thieåu, vò aáy truù, khoâng töø boû, khoâng chaáp thuû; sau khi töø boû, vò aáy truù, khoâng xa laùnh, khoâng thaân caän; sau khi xa laùnh, vò aáy truù, khoâng phaân taùn, khoâng huaân taäp. 

33) Sau khi phaân taùn, vò aáy truù, khoâng taêng tröôûng, khoâng giaûm thieåu caùi gì? Sau khi giaûm thieåu, vò aáy truù, khoâng taêng tröôûng, khoâng giaûm thieåu saéc. Sau khi giaûm thieåu, vò aáy truù, khoâng taêng tröôûng, khoâng giaûm thieåu thoï... töôûng... caùc haønh... khoâng taêng tröôûng, khoâng giaûm thieåu thöùc. 

34) Sau khi giaûm thieåu, vò aáy truù, khoâng töø boû, khoâng chaáp thuû caùi gì? Sau khi töø boû, vò aáy truù, khoâng töø boû, khoâng chaáp thuû saéc; sau khi töø boû, vò aáy truù, khoâng töø boû, khoâng chaáp thuû thoï... töôûng... caùc haønh... khoâng töø boû, khoâng chaáp thuû thöùc. 

35) Sau khi töø boû, vò aáy truù, khoâng xa laùnh, khoâng thaân caän caùi gì? Sau khi xa laùnh, vò aáy truù, khoâng xa laùnh, khoâng thaân caän saéc; sau khi xa laùnh, vò aáy truù, khoâng xa laùnh, khoâng thaân caän thoï... töôûng... caùc haønh... khoâng phaân taùn, khoâng huaân taäp thöùc. 

36) Sau khi xa laùnh, vò aáy truù, khoâng phaân taùn, khoâng huaân taäp caùi gì? Sau khi phaân taùn, vò aáy truù, khoâng phaân taùn, khoâng huaân taäp saéc; sau khi phaân taùn, vò aáy truù, khoâng phaân taùn, khoâng huaân taäp thoï...töôûng...caùc haønh...khoâng phaân taùn, khoâng huaân taäp thöùc. 

37) Sau khi phaân taùn, vò aáy truù, vôùi taâm giaûi thoaùt nhö vaäy. Naøy caùc Tyû-kheo, vò Tyû-kheo aáy ñöôïc chö Thieân vôùi Thieân chuû, Phaïm thieân chuùng vôùi Phaïm thieân ñaûnh leã, daàu cho ôû xa: 

38)  

OÂi, ta ñaûnh leã OÂng, 
Baäc ngöôøi nhö löông maõ! 
OÂi, ta ñaûnh leã OÂng, 
Laø baäc toái thaéng nhaân! 
Ta khoâng coù chaáp tröôùc, 
Ñoái töôïng OÂng Thieàn tö!

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû giöõa daân chuùng Sakka, taïi Kapilavatthu (Ca-tyø-la-veä), ôû vöôøn Caây Baøng (Nigrodhaøraøma) 

2) Roài Theá Toân nhaân moät loãi laàm, sau khi quôû traùch chuùng Tyû-kheo Taêng, ñaép y vaøo buoåi saùng, caàm y baùt, ñi vaøo thaønh Kapilavatthu ñeå khaát thöïc. 

3) Ñi khaát thöïc ôû Kapilavatthu xong, sau buoåi aên, treân con ñöôøng ñi khaát thöïc trôû veà, Theá Toân ñi ñeán Mahaøvana (Ñaïi Laâm) ñeå nghæ buoåi tröa. Sau khi ñi saâu vaøo röøng Mahaøvana, Ngaøi ngoài nghæ tröa döôùi moät goác caây veluvalatthikaø. 

4) Trong khi Theá Toân ñoäc cö Thieàn tònh, tö töôûng nhö sau ñöôïc khôûi leân: 

5) "Chuùng Tyû-kheo ñaõ ñöôïc Ta laøm cho vöõng maïnh. Nhöng ôû ñaây coù moät soá taân Tyû-kheo, xuaát gia khoâng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp vaø Luaät naøy. Neáu hoï khoâng thaáy Ta, hoï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. Nhö con beâ, neáu khoâng thaáy boø meï, coù theå thay ñoåi, ñoåi khaùc. 

6) Cuõng vaäy, ôû ñaây coù moät soá taân Tyû-kheo, xuaát gia khoâng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp vaø Luaät naøy. Neáu hoï khoâng thaáy Ta, hoï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. Ví nhö nhöõng hoät gioáng non, neáu khoâng coù nöôùc coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. 

7) Cuõng vaäy, ôû ñaây coù moät soá taân Tyû-kheo, xuaát gia khoâng ñöôïc bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp vaø Luaät naøy. Neáu hoï khoâng thaáy Ta, hoï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. Nhö tröôùc ñaây chuùng Tyû-kheo ñaõ ñöôïc Ta giuùp ñôõ, cuõng vaäy, nay Ta haõy giuùp ñôõ cho chuùng Tyû-kheo!" 

8) Roài Phaïm thieân Sahampati, vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc tö nieäm cuûa Theá Toân, nhö moät ngöôøi löïc só duoãi caùnh tay ñang co laïi hay co laïi caùnh tay duoãi ra, cuõng vaäy, bieán maát töø Phaïm thieân giôùi, hieän ra tröôùc maët Theá Toân. 

9) Roài Phaïm thieân Sahampati, ñaép thöôïng y vaøo moät beân vai, chaép tay höôùng ñeán Theá Toân, vaø baïch Theá Toân: 

-- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân! Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä! Baïch Theá Toân, chuùng Tyû-kheo ñaõ ñöôïc Theá Toân laøm cho vöõng maïnh. 

10) Nhöng ôû ñaây coù moät soá taân Tyû-kheo, xuaát gia khoâng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp vaø Luaät naøy. Neáu hoï khoâng thaáy Theá Toân, hoï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. Nhö con beâ, neáu khoâng thaáy boø meï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. 

11) Cuõng vaäy, ôû ñaây coù moät soá taân Tyû-kheo, xuaát gia khoâng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp vaø Luaät naøy. Neáu hoï khoâng thaáy Theá Toân, hoï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. Ví nhö nhöõng haït gioáng non, neáu khoâng coù nöôùc, coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. 

12) Cuõng vaäy, ôû ñaây coù moät soá taân Tyû-kheo, xuaát gia khoâng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp vaø Luaät naøy. Neáu hoï khoâng thaáy Theá Toân, hoï coù theå ñoåi khaùc, bieán ñoåi. 

13) Baïch Theá Toân, Theá Toân haõy laøm cho chuùng Tyû-kheo hoan hyû. Baïch Theá Toân, Theá Toân haõy thuyeát giaûng cho chuùng Tyû-kheo nhö tröôùc ñaây chuùng Tyû-kheo ñaõ ñöôïc Theá Toân giuùp ñôõ, cuõng vaäy, nay Theá Toân haõy giuùp ñôõ cho chuùng Tyû-kheo! 

14) Theá Toân im laëng nhaän lôøi. 

15) Roài Phaïm thieân Sahampati, sau khi bieát Theá Toân ñaõ nhaän lôøi, ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi roài bieán maát taïi choã. 

16) Roài Theá Toân, vaøo buoåi chieàu töø choã tònh cö ñöùng daäy, ñi ñeán vöôøn Caây Baøng, sau khi ñeán, ngoài xuoáng treân choã ngoài ñaõ soaïn saün. Sau khi ngoài, Theá Toân nghó raèng: "Ta haõy thò hieän thaàn thoâng moät caùch khieán cho caùc vò Tyû-kheo aáy ñeán Ta töøng nhoùm moät hay hai ngöôøi, vôùi taâm coù toäi loãi". 

17) Vaø caùc Tyû-kheo aáy ñeán Theá Toân, töøng nhoùm moät hay hai ngöôøi, vôùi taâm coù toäi loãi; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

18) Theá Toân noùi vôùi caùc Tyû-kheo ñang ngoài moät beân: 

-- Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø ngheà sinh soáng heøn haï nhaát, töùc laø ngheà khaát thöïc. Ñaây laø moät lôøi nguyeàn ruûa trong ñôøi, naøy caùc Tyû-kheo, khi noùi: "OÂng, keû khaát thöïc vôùi baùt treân baøn tay, OÂng ñi choã naøy, choã kia vaø ñaáy laø ngheà sinh soáng". Naøy caùc Tyû-kheo, ñieàu maø caùc thieän gia nam töû chaáp nhaän laø nhöõng vò soáng vì lyù töôûng muïc ñích, duyeân vôùi lyù töôûng muïc ñích; khoâng phaûi vì ma cöôõng eùp, khoâng phaûi vì troäm cöôùp cöôõng eùp, khoâng phaûi vì thieáu nôï, khoâng phaûi vì sôï haõi, khoâng phaûi vì khoâng coù nguoàn sinh soáng, maø vôùi yù nghó: "Ta bò chìm ñaém trong sanh, giaø cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo; bò chìm ñaém trong ñau khoå, bò ñoanh vaây bôûi ñau khoå. Raát coù theå, söï chaám döùt toaøn boä khoå uaån naøy ñöôïc tìm ra". 

19) Vaø nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø thieän gia nam töû xuaát gia. Vò aáy coù tham duïc ñoái vôùi caùc duïc voïng, tham aùi cuoàng nhieät, taâm tö saân haän, tö nieäm oâ nhieãm, thaát nieäm, khoâng tænh giaùc, khoâng ñònh tænh, taâm taùn loaïn, caùc caên khoâng cheá ngöï. Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät que cuûi töø choã hoûa taùng, caû hai ñaàu ñeàu chaùy, ôû giöõa laïi dính phaân, khoâng ñöôïc duøng laøm cuûi trong laøng, khoâng ñöôïc duøng laøm cuûi trong röøng. Duøng ví duï aáy, Ta taû cho caùc OÂng con ngöôøi aáy, ñaõ maát caû nhaø vaø taøi saûn, laïi khoâng laøm vieân maõn muïc ñích cuûa Sa-moân haïnh. 

20) Naøy caùc Tyû-kheo, coù ba baát thieän taàm naøy: duïc taàm, saân taàm, haïi taàm. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, ba baát thieän taàm naøy ñöôïc ñoaïn dieät khoâng coù dö taøn, ñoái vôùi vò naøo taâm ñaõ kheùo an truù vaøo boán Nieäm xöù hay tu taäp voâ töôùng Thieàn ñònh. 

21) Naøy caùc Tyû-kheo, haõy kheùo tu taäp voâ töôùng Thieàn ñònh. Naøy caùc Tyû-kheo, voâ töôùng Thieàn ñònh ñöôïc tu taäp, laøm cho taêng thònh, ñöa ñeán quaû lôùn, lôïi ích lôùn. 

22) Naøy caùc Tyû-kheo, coù hai kieán naøy: höõu kieán, phi höõu kieán. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, vò Ña vaên Thaùnh ñeä töû suy nghó nhö sau: "Coù caùi gì ôû trong ñôøi, ta chaáp tröôùc maø khoâng coù phaïm toäi?" 

23) Vaø vò aáy bieát: "Khoâng coù caùi gì ôû trong ñôøi ta chaáp tröôùc maø khoâng coù phaïm toäi". Neáu ta chaáp thuû söï chaáp thuû saéc... thoï... töôûng... caùc haønh... Neáu ta chaáp thuû söï chaáp thuû thöùc, do duyeân chaáp thuû, höõu trôû thaønh cuûa ta. Do duyeân höõu, coù sanh. Do sanh, coù giaø cheát, saàu, bi, khoå, öu, naõo. Nhö vaäy laø söï taäp khôûi cuûa toaøn boä khoå uaån naøy. 

24) Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

25-28) -- Thoï... Töôûng... Haønh... Thöùc.... Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, thaáy vaäy... Vò aáy bieát: "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

IX. Paørileyya (Taïp 2, Ñaïi 2,13c) (S.iii,94) 

1) Moät thôøi Theá Toân ôû Kosambi, taïi vöôøn Ghosita. 

2) Roài Theá Toân, vaøo buoåi saùng ñaép y, caàm y baùt, ñi vaøo Kosambi ñeå khaát thöïc. Khaát thöïc xong, sau buoåi aên, treân con ñöôøng khaát thöïc trôû veà, Ngaøi doïn deïp choã naèm cuûa mình, caàm y baùt, khoâng goïi thò giaû, khoâng tin cho chuùng Taêng bieát, moät mình, khoâng coù ngöôøi ñi theo, ra ñi du haønh. 

3) Roài moät Tyû-kheo, khi Theá Toân ñi chöa bao laâu, lieàn ñi ñeán Toân giaû Ananda; sau khi ñeán, noùi vôùi Toân giaû Ananda: 

-- Naøy Hieàn giaû Ananda, Theá Toân töï saép xeáp saøng toïa cuûa mình, caàm y baùt, khoâng goïi thò giaû, khoâng tin cho chuùng Taêng bieát, moät mình, khoâng coù ngöôøi ñi theo, ra ñi du haønh. 

4) -- Naøy Hieàn giaû, trong khi Theá Toân töï saép xeáp saøng toïa cuûa mình, caàm y baùt, khoâng goïi thò giaû, khoâng tin cho chuùng Taêng bieát, moät mình, khoâng coù ngöôøi ñi theo, ra ñi du haønh; trong khi aáy, Theá Toân öa soáng moät mình; trong khi aáy, Theá Toân khoâng muoán ai ñi theo Ngaøi. 

5) Roài Theá Toân tuaàn töï du haønh, ñi ñeán Paølileyyaka. Taïi ñaây, Theá Toân truù ôû Paølileyyaka, döôùi goác caây bhaddasaøla. 

6) Roài nhieàu Tyû-kheo ñi ñeán Toân giaû Ananda; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Ananda nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

7) Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy noùi vôùi Toân giaû Ananda: 

-- Ñaõ laâu laém, naøy Hieàn giaû Ananda, chuùng toâi chöa ñöôïc taän maët nghe Theá Toân thuyeát phaùp. Chuùng toâi muoán, naøy Hieàn giaû Ananda, ñöôïc taän maët nghe Theá Toân thuyeát phaùp. 

8) Roài Toân giaû Ananda cuøng vôùi caùc Tyû-kheo aáy ñi ñeán Paølileyyaka, goác caây bhaddasaøla, choã Theá Toân ôû; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

9) Roài Theá Toân thuyeát phaùp cho caùc Tyû-kheo aáy, giaûng giaûi, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû. 

10) Luùc baáy giôø, moät Tyû-kheo sanh khôûi suy nghó nhö sau: "Bieát nhö theá naøo, thaáy nhö theá naøo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc?" 

11) Theá Toân vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc suy nghó cuûa Tyû-kheo aáy, lieàn noùi vôùi caùc Tyû-kheo: 

-- Naøy caùc Tyû-kheo, phaùp ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Boán nieäm xöù ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Boán chaùnh caàn ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Boán nhö yù tuùc ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Naêm caên ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Naêm löïc ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Baûy boà-ñeà phaàn ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Thaùnh ñaïo Taùm ngaønh ñaõ ñöôïc giaûi thích, thuyeát giaûng. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, phaùp ñöôïc Ta giaûi thích, thuyeát giaûng. 

12) Daàu cho, naøy caùc Tyû-kheo, caùc phaùp ñöôïc Ta giaûi thích, thuyeát giaûng nhö vaäy, nhöng ôû ñaây coù Tyû-kheo khôûi leân suy nghó sau ñaây: "Bieát nhö theá naøo, thaáy nhö theá naøo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc?" 

13-16) Naøy caùc Tyû-kheo, bieát nhö theá naøo, thaáy nhö theá naøo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, keû voâ vaên phaøm phu khoâng thaáy roõ caùc baäc Thaùnh, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng thaáy roõ caùc baäc Chaân nhaân, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân, quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, söï quaùn nhö vaày laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, naøy caùc Tyû-kheo, caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Töø khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Thoï aáy... xuùc aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Do bieát vaäy, do thaáy vaäy, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

17) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, nhöng coù theå quaùn töï ngaõ nhö laø coù saéc. Söï quaùn aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, naøy caùc Tyû-kheo, caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Do khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy... thoï aáy... xuùc aáy... voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Do bieát vaäy, thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

18) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, khoâng quaùn töï ngaõ nhö laø coù saéc, nhöng coù theå quaùn saéc ôû trong töï ngaõ. Quaùn aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, naøy caùc Tyû-kheo, caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Do khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy... thoï aáy... xuùc aáy... voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Do bieát vaäy, thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

19) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, coù theå khoâng quaùn töï ngaõ nhö laø coù saéc, coù theå khoâng quaùn saéc ôû trong töï ngaõ, nhöng coù theå quaùn töï ngaõ ôû trong saéc. Söï quaùn aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, do caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Do khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy... thoï aáy... xuùc aáy... voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Do bieát vaäy, thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

20-21) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, coù theå khoâng quaùn töï ngaõ nhö laø coù saéc, coù theå khoâng quaùn saéc ôû trong töï ngaõ, coù theå khoâng quaùn töï ngaõ ôû trong saéc. Nhöng coù theå quaùn thoï nhö laø töï ngaõ, vaø coù theå quaùn töï ngaõ nhö laø coù thoï, coù theå quaùn thoï ôû trong töï ngaõ, vaø coù theå quaùn töï ngaõ ôû trong thoï. 

22-23). .. coù theå quaùn töôûng... coù theå quaùn caùc haønh... 

24). .. coù theå quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, coù theå quaùn töï ngaõ nhö laø coù thöùc; coù theå quaùn thöùc ôû trong töï ngaõ; vaø coù theå quaùn töï ngaõ ôû trong thöùc. Söï quaùn aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, do caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Do khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy... thoï aáy... xuùc aáy... voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Do bieát vaäy, thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

25) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ; coù theå khoâng quaùn thoï nhö laø töï ngaõ; coù theå khoâng quaùn töôûng... khoâng quaùn caùc haønh... khoâng quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ. Nhöng coù theå coù (taø) kieán nhö sau: "Ñaây laø töï ngaõ, ñaây laø theá giôùi; sau khi cheát, toâi seõ trôû thaønh thöôøng coøn, thöôøng haèng, thöôøng truù, khoâng chòu söï bieán hoaïi". Nhöng thöôøng kieán aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi... Do bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

26) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ; khoâng quaùn thoï... khoâng quaùn töôûng... khoâng quaùn caùc haønh... khoâng quaùn thöùc laø töï ngaõ; coù theå khoâng coù (taø) kieán nhö sau: "Ñaây laø töï ngaõ, ñaây laø theá giôùi; sau khi cheát, toâi seõ trôû thaønh thöôøng coøn, thöôøng haèng, thöôøng truù, khoâng chòu söï bieán hoaïi". Nhöng vò aáy coù theå coù (taø) kieán nhö sau: "Neáu tröôùc ta khoâng coù, thôøi nay khoâng coù cuûa ta. Neáu ta seõ khoâng coù, thôøi seõ khoâng coù cuûa ta". 

27) Ñoaïn kieán aáy, naøy caùc Tyû-kheo, laø haønh. Nhöng haønh aáy, laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh khôûi, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, naøy caùc Tyû-kheo, do caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Do khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy... thoï aáy... voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Do bieát vaäy, thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

28) Vò aáy coù theå khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ... khoâng quaùn thoï... khoâng quaùn töôûng... khoâng quaùn caùc haønh... khoâng quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ... khoâng quaùn töï ngaõ ôû trong thöùc; khoâng coù (taø) kieán nhö sau: "Ñaây laø töï ngaõ, ñaây laø theá giôùi; sau khi cheát toâi seõ thöôøng coøn, thöôøg haèng, thöôøng truù, khoâng chòu söï bieán hoaïi" ; coù theå khoâng coù (taø) kieán nhö sau: "Neáu tröôùc ta khoâng coù, thôøi nay khoâng coù cuûa ta. Neáu ta seõ khoâng coù, thôøi seõ khoâng coù cuûa ta". Nhöng vò aáy coù theå nghi hoaëc, do döï, khoâng ñaït ñöôïc cöùu caùnh trong Chaùnh phaùp naøy. 

29) Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, söï nghi hoaëc, do döï, khoâng ñaït ñöôïc cöùu caùnh trong Chaùnh phaùp naøy laø haønh. Haønh aáy laáy gì laøm nhaân, laáy gì laøm taäp khôûi, laáy gì sanh, laáy gì laøm hieän höõu? Ñoái vôùi keû voâ vaên phaøm phu, naøy caùc Tyû-kheo, do caûm xuùc bôûi thoï sanh ra do xuùc chaïm vôùi voâ minh, khaùt aùi sanh. Do khaùt aùi aáy, haønh aáy sanh. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haønh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Khaùt aùi aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Thoï aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Xuùc aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. Voâ minh aáy laø voâ thöôøng, höõu vi, do duyeân sanh. 

30) Naøy caùc Tyû-kheo, do bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän laäp töùc. 

X. Traêng Raèm (Taïp 2, Ñaïi 2,14b) (S.iii,100) (Trung Boä Kinh, trang 109, 110 Tham chieáu) 

1) Moät thôøi Theá Toân ôû Saøvatthi (Xaù-veä), Ñoâng Vieân, Loäc Maãu giaûng ñöôøng, cuøng vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo. 

2) Luùc baáy giôø, Theá Toân nhaân ngaøy leã Boá-taùt, ngaøy raèm, ñeâm traêng troøn, giöõa trôøi, coù chuùng Tyû-kheo ñoanh vaây. 

3) Roài coù Tyû-kheo, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaép thöôïng y vaøo moät beân vai, chaáp tay höôùng ñeán Theá Toân vaø baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, con muoán hoûi Theá Toân moät vaán ñeà, neáu Theá Toân cho pheùp, vaø traû lôøi caâu hoûi cuûa con. 

-- Naøy Tyû-kheo, haõy ngoài taïi choã vaø hoûi theo yù OÂng muoán. 

4) -- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân, ngoài taïi choã ngoài cuûa mình vaø baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, coù phaûi coù naêm thuû uaån naøy: töùc laø saéc thuû uaån, thoï thuû uaån, töôûng thuû uaån, haønh thuû uaån, thöùc thuû uaån? 

-- Naøy Tyû-kheo, coù naêm thuû uaån, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. 

5) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy, roài hoûi theâm Theá Toân moät caâu khaùc: 

-- Baïch Theá Toân, naêm thuû uaån naøy laáy gì laøm caên baûn? 

-- Naøy Tyû-kheo, naêm thuû uaån naøy laáy duïc laøm caên baûn. 

6) -- Laønh thay, baïch Theá Toân... 

-- Baïch Theá Toân, chaáp thuû aáy laø naêm thuû uaån aáy hay chaáp thuû ngoaøi naêm thuû uaån? 

-- Naøy Tyû-kheo, chaáp thuû aáy khoâng töùc laø naêm thuû uaån aáy vaø chaáp thuû cuõng khoâng phaûi ngoaøi naêm thuû uaån. Nhöng choã naøo coù tham vaø duïc, choã aáy coù chaáp thuû. 

7) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy... hoûi Theá Toân moät caâu hoûi khaùc: 

-- Coù theå chaêng, baïch Theá Toân, trong naêm thuû uaån, coù söï sai khaùc veà duïc vaø tham? 

Theá Toân ñaùp : 

-- Coù theå coù, naøy Tyû-kheo.  

ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, coù ngöôøi nghó nhö sau: "Mong raèng trong töông lai, ta seõ coù saéc nhö vaäy! Mong raèng trong töông lai ta seõ coù thoï nhö vaäy! Mong raèng trong töông lai, ta seõ coù töôûng nhö vaäy! Mong raèng trong töông lai ta seõ coù caùc haønh nhö vaäy! Mong raèng trong töông lai ta seõ coù thöùc nhö vaäy!" Nhö vaäy, naøy Tyû-kheo, coù theå coù söï sai khaùc veà duïc vaø tham trong naêm thuû uaån. 

8) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy... hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

-- Döôùi hình thöùc naøo, baïch Theá Toân, coù ñònh nghóa veà uaån cuûa caùc uaån? 

-- Phaøm saéc gì, naøy Tyû-kheo, thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; ñaây goïi laø saéc uaån. Phaøm thoï gì... Phaøm töôûng gì... Phaøm caùc haønh gì... Phaøm thöùc gì thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; ñaây goïi laø thöùc uaån. Döôùi hình thöùc nhö vaäy, naøy Tyû-kheo, coù ñònh nghóa veà uaån cuûa caùc uaån. 

9) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy... hoûi theâm caâu hoûi nöõa: 

-- Baïch Theá Toân, do nhaân gì, do duyeân gì, ñöôïc goïi laø saéc uaån? Do nhaân gì, do duyeân gì, ñöôïc goïi laø thoï uaån? Do nhaân gì, do duyeân gì, ñöôïc goïi laø töôûng uaån? Do nhaân gì, do duyeân gì, ñöôïc goïi laø haønh uaån? Do nhaân gì, do duyeân gì, ñöôïc goïi laø thöùc uaån? 

-- Do nhaân boán ñaïi, naøy Tyû-kheo, do duyeân boán ñaïi, ñöôïc goïi laø saéc uaån. Do nhaân xuùc, do duyeân xuùc, ñöôïc goïi laø thoï uaån. Do nhaân xuùc, do duyeân xuùc, ñöôïc goïi laø töôûng uaån. Do nhaân xuùc, do duyeân xuùc, ñöôïc goïi laø haønh uaån. Do nhaân danh saéc, do duyeân danh saéc, ñöôïc goïi laø thöùc uaån. 

10) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy... hoûi theâm caâu khaùc: 

-- Nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø coù thaân kieán? 

-- ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, keû voâ vaên phaøm phu khoâng thaáy roõ baäc Thaùnh, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh; khoâng thaáy roõ caùc baäc Chaân nhaân, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân, quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay quaùn töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay quaùn saéc ôû trong töï ngaõ, hay quaùn töï ngaõ ôû trong saéc... thoï... töôûng.. haønh... quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay quaùn töï ngaõ nhö laø coù thöùc,hay quaùn thöùc ôû trong töï ngaõ, hay quaùn töï ngaõ ôû trong thöùc. Nhö vaäy, naøy Tyû-kheo, laø coù thaân kieán. 

11) -- Laønh thay, baïch Theá Toân. 

Tyû-kheo aáy... hoûi theâm caâu nöõa: 

-- Nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø khoâng coù thaân kieán? 

-- ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, vò Ña vaên Thaùnh ñeä töû thaáy roõ caùc baäc Thaùnh, kheùo thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, kheùo tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh; thaáy roõ caùc baäc Chaân nhaân, kheùo thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, kheùo tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay khoâng quaùn töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay khoâng quaùn saéc ôû trong töï ngaõ, hay khoâng quaùn töï ngaõ ôû trong saéc, khoâng quaùn thoï... khoâng quaùn töôûng... khoâng quaùn caùc haønh... khoâng quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay khoâng quaùn töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay khoâng quaùn thöùc ôû trong töï ngaõ, hay khoâng quaùn töï ngaõ ôû trong thöùc. Nhö vaäy, naøy Tyû-kheo, laø khoâng coù thaân kieán. 

12) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy... hoûi theâm moät caâu nöõa: 

-- Baïch Theá Toân, caùi gì laø vò ngoït, laø söï nguy hieåm, laø söï xuaát ly cuûa saéc?... cuûa thoï... cuûa töôûng... cuûa caùc haønh? Caùi gì laø vò ngoït, laø söï nguy hieåm, laø söï xuaát ly cuûa thöùc? 

-- Naøy Tyû-kheo, do duyeân saéc, khôûi leân laïc hyû gì, ñoù laø vò ngoït cuûa saéc. Söï voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi cuûa saéc, ñoù laø söï nguy hieåm cuûa saéc. Söï nhieáp phuïc duïc vaø tham, söï ñoaïn taän duïc vaø tham ñoái vôùi saéc, ñoù laø söï xuaát ly cuûa saéc. Do duyeân thoï... Do duyeân töôûng... Do duyeân caùc haønh... Do duyeân thöùc khôûi leân laïc hyû gì, ñoù laø vò ngoït cuûa thöùc. Söï voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi cuûa thöùc, ñoù laø söï nguy hieåm cuûa thöùc. Söï nhieáp phuïc duïc vaø tham, söï ñoaïn taän duïc vaø tham ñoái vôùi thöùc, ñoù laø söï xuaát ly cuûa thöùc. 

13) -- Laønh thay, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy, laïi hoûi Theá Toân theâm caâu nöõa: 

-- Baïch Theá Toân, do bieát nhö theá naøo, do thaáy nhö theá naøo, ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, khoâng coù (quan ñieåm): ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, maïn tuøy mieân? 

-- Naøy Tyû-kheo, phaøm saéc gì thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû saéc, Tyû-kheo nhö thaät quaùn vôùi chaùnh trí tueä nhö sau: "Ñaây khoâng phaûi cuûa toâi, ñaây khoâng phaûi laø toâi, ñaây khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Phaøm thoï gì... Phaøm töôûng gì... Phaøm caùc haønh gì... Phaøm thöùc gì thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû thöùc, Tyû-kheo nhö thaät quaùn vôùi chaùnh trí tueä nhö sau: "Ñaây khoâng phaûi cuûa toâi, ñaây khoâng phaûi laø toâi, ñaây khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi!" Naøy Tyû-kheo, do bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy, ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, khoâng coù (quan ñieåm): ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, maïn tuøy mieân. 

14) Luùc baáy giôø, moät Tyû-kheo khaùc khôûi leân suy nghó sau ñaây: "Neáu Ngaøi noùi saéc laø voâ ngaõ, thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ ngaõ, thôøi caùc nghieäp do voâ ngaõ taïo ra, thôøi ngaõ naøo laõnh thoï?" 

15) Roài Theá Toân vôùi taâm tö cuûa mình bieát roõ suy nghó cuûa Tyû-kheo aáy, lieàn noùi vôùi caùc Tyû-kheo: 

-- Söï kieän naøy xaûy ra, naøy caùc Tyû-kheo, laø coù keû ngu si, voâ trí, chìm ñaém trong voâ minh, taâm bò khaùt aùi chi phoái, nghó raèng coù theå vöôït qua lôøi daïy baäc Ñaïo Sö, nghó raèng: "Neáu Ngaøi daïy raèng saéc laø voâ ngaõ, thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ ngaõ, thôøi caùc nghieäp do voâ ngaõ laøm, caùc nghieäp aáy do ngaõ naøo laõnh thoï?" Naøy caùc Tyû-kheo, caùc caâu vaán naïn ñaõ ñöôïc Ta kheùo daïy cho caùc OÂng, choã naøy, choã kia trong caùc phaùp aáy. 

16) Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

17-19) -- Thoï... töôûng... caùc haønh... 

20) Thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng, neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Do vaäy... thaáy vaäy... vò aáy bieát: "Sanh ñaõ taän... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa".