I. Ananda (Taïp 10, Ñaïi 2,66a) (S.iii,105) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Toân giaû Ananda ôû Saøvatthi, taïi Jetavana, vöôøn oâng Anaøthapindika. 

2) ÔÛ ñaây, Toân giaû Ananda goïi caùc Tyû-kheo: 

-- Naøy caùc Tyû-kheo. 

-- Thöa vaâng, Hieàn giaû. 

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Ananda. Toân giaû Ananda noùi nhö sau: 

3) -- Chö Hieàn giaû, Toân giaû Punna Mantaniputta, luùc chuùng ta môùi tu hoïc, ñaõ giuùp ñôõ chuùng ta nhieàu. Vò aáy giaùo giôùi chuùng ta vôùi lôøi giaùo giôùi naøy: Naøy Hieàn giaû Ananda, do chaáp thuû, khôûi leân (tö töôûng) "Toâi laø", khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. 

4) Do chaáp thuû gì, khôûi leân (tö töôûng) "Toâi laø", khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. Do chaáp thuû saéc, khôûi leân (tö töôûng) "Toâi laø", khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. Do chaáp thuû thoï... töôûng... caùc haønh... Do chaáp thuû thöùc, khôûi leân (tö töôûng) "Toâi laø", khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. 

5) Naøy Hieàn giaû Ananda, ví nhö moät ngöôøi ñaøn baø hay ngöôøi ñaøn oâng, hay ngöôøi treû tuoåi, öa thích trang ñieåm, ngaém boùng maët cuûa mình trong moät taám göông saïch seõ, trong saùng, hay trong moät baùt nöôùc trong, thaáy ñöôïc do duyeân chaáp thuû, khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû Ananda, do chaáp thuû saéc, neân coù (tö töôûng) "Toâi laø", khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. Do chaáp thuû thoï... töôûng... caùc haønh... do chaáp thuû thöùc, neân coù (tö töôûng) "Toâi laø", khoâng phaûi khoâng chaáp thuû. 

6) Hieàn giaû Ananda, Hieàn giaû nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, Hieàn giaû. 

7-10) -- Thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, Hieàn giaû. 

11-12) -- Do thaáy vaäy... vò aáy bieát "...khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

13) Chö Hieàn giaû, Toân giaû Punna Mantaøniputta, khi chuùng toâi môùi tu hoïc, ñaõ giuùp ñôõ chuùng toâi raát nhieàu. Toân giaû aáy giaûng cho chuùng toâi lôøi giaùo giôùi naøy. Sau khi nghe Toân giaû Punna Mantaøniputta thuyeát phaùp, chuùng toâi hoaøn toaøn chöùng tri (Chaùnh) phaùp. 

II. Tissa (Taïp 10, Ñaïi 2,71a) (S.iii,106) 

1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi. 

2) Luùc baáy giôø, Toân giaû Tissa, chaùu trai Theá Toân, noùi vôùi moät soá ñoâng Tyû-kheo: 

-- Naøy chö Hieàn, thaân ta nhö bò say vì vò ngoït (naëng neà vaø baïi hoaïi). Ta khoâng thaáy roõ caùc phöông höôùng. Ta khoâng phaân bieät ñöôïc caùc phaùp. Thuïy mieân, hoân traàm xaâm chieám taâm ta vaø toàn taïi. Ta soáng Phaïm haïnh khoâng coøn thoaûi maùi, vaø ta nghi ngôø ñoái vôùi caùc phaùp. 

3) Roài nhieàu Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

4) Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, Toân giaû Tissa, chaùu trai Theá Toân, coù noùi vôùi moät soá ñoâng Tyû-kheo: "Naøy chö Hieàn, thaân ta nhö bò say vì vò ngoït (naëng neà vaø baïi hoaïi). Ta khoâng thaáy roõ caùc phöông höôùng. Ta khoâng phaân bieät ñöôïc caùc phaùp. Thuïy mieân, hoân traàm xaâm chieám taâm ta vaø toàn taïi. Ta soáng Phaïm haïnh khoâng coøn thoaûi maùi, vaø ta nghi ngôø ñoái vôùi caùc phaùp". 

5) Roài Theá Toân goïi moät Tyû-kheo: 

-- Ñeán ñaây, naøy Tyû-kheo! Haõy nhaân danh Ta, goïi Tyû-kheo Tissa: "Hieàn giaû Tissa, baäc Ñaïo Sö goïi Hieàn giaû!" 

6) -- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.  

Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân, ñi ñeán Toân giaû Tissa; sau khi ñeán, noùi vôùi Toân giaû Tissa: 

-- Hieàn giaû Tissa! Baäc Ñaïo Sö goïi Hieàn giaû. 

7) -- Thöa vaâng, Hieàn giaû.  

Toân giaû Tissa vaâng ñaùp Tyû-kheo aáy, ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

8) Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Tissa ñang ngoài moät beân: 

-- Coù thaät chaêng, naøy Tissa, OÂng ñaõ noùi nhö sau cho moät soá ñoâng Tyû-kheo: "Naøy chö Hieàn, thaân ta nhö bò say vì vò ngoït... vaø ta nghi ngôø ñoái vôùi caùc phaùp"? 

-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân. 

9) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Tissa? Ñoái vôùi ngöôøi chöa ly tham, chöa ly duïc, chöa ly aùi, chöa ly khaùt, chöa ly nhieät tình, chöa ly khaùt aùi ñoái vôùi saéc, thôøi khi saéc aáy bieán hoaïi, ñoåi khaùc, coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo khoâng? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân. 

10-13) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tissa! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Tissa! Nhö ngöôøi chöa ly tham ñoái vôùi saéc... ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... Nhö ngöôøi chöa ly tham ñoái vôùi caùc haønh, thôøi khi caùc haønh aáy bieán hoaïi, ñoåi khaùc, coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo khoâng? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân. 

14) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tissa! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Tissa! Nhö ngöôøi chöa ly tham ñoái vôùi thöùc, ngöôøi chöa ly tham, chöa ly duïc, chöa ly aùi, chöa ly khaùt, chöa ly nhieät tình, chöa ly khaùt aùi ñoái vôùi thöùc, thôøi khi thöùc aáy bieán hoaïi, ñoåi khaùc, coù khôûi leân saàu, bi, khoå, öu, naõo khoâng? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân. 

15) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tissa! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Tissa, ñoái vôùi ngöôøi chöa ly tham ñoái vôùi thöùc. 

16) Naøy Tissa, OÂng nghó theá naøo, ñoái vôùi ngöôøi ñaõ ly tham, ñaõ ly duïc, ñaõ ly aùi, ñaõ ly khaùt, ñaõ ly khaùt aùi, ñaõ ly nhieät tình, ñaõ ly khaùt aùi ñoái vôùi saéc, thôøi khi saéc aáy bieán hoaïi, ñoåi khaùc, saàu, bi, khoå, öu, naõo coù khôûi leân khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

17)-- Laønh thay, laønh thay, naøy Tissa! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Tissa, ñoái vôùi ngöôøi ñaõ ly tham ñoái vôùi saéc. Ñoái vôùi ngöôøi ñaõ ly tham, ñaõ ly duïc, ñaõ ly aùi, ñaõ ly khaùt, ñaõ ly khaùt aùi, ñaõ ly nhieät tình, ñaõ ly khaùt aùi ñoái vôùi thoï... ñoái vôùi töôûng... ñoái vôùi caùc haønh... Nhö ngöôøi ñaõ ly tham ñoái vôùi caùc haønh, ngöôøi ñaõ ly tham, ñaõ ly duïc, ñaõ ly aùi, ñaõ ly khaùt, ñaõ ly khaùt aùi ñoái vôùi thöùc, thôøi khi thöùc aáy bieán hoaïi, ñoåi khaùc, saàu, bi, khoå, öu, naõo coù khôûi leân khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

18) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tissa! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Tissa, ñoái vôùi ngöôøi ñaõ ly tham ñoái vôùi thöùc. 

19) Naøy Tissa, OÂng nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

20-23) -- Thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

24-25) -- Do vaäy... thaáy vaäy... "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". Vò aáy bieát roõ nhö vaäy. 

26) Ví nhö, naøy Tissa, coù hai ngöôøi. Moät ngöôøi khoâng gioûi veà ñöôøng saù, moät ngöôøi gioûi veà ñöôøng saù. Trong hai ngöôøi aáy, ngöôøi khoâng gioûi veà ñöôøng saù naøy hoûi ngöôøi gioûi veà ñöôøng saù kia veà con ñöôøng. Ngöôøi aáy traû lôøi: "Haõy ñi, naøy Baïn, ñaây laø con ñöôøng. Haõy ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian. Sau khi ñi theo con ñöôøng aáy moät thôøi gian, Baïn seõ thaáy con ñöôøng aáy chia laøm hai. ÔÛ ñaây, haõy boû con ñöôøng phía traùi, vaø laáy con ñöôøng phía maët. Roài ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian. Sau khi ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian, Baïn seõ thaáy moät khu röøng raäm. Haõy ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian. Sau khi ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian, Baïn seõ thaáy moät ñaàm nöôùc lôùn. Haõy ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian, Baïn seõ thaáy moät vöïc nöôùc saâu. Haõy ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian. Sau khi ñi theo con ñöôøng aáy trong moät thôøi gian, Baïn seõ thaáy moät khoaûnh ñaát baèng khaû aùi!" 

27) Ñaây laø ví duï cuûa Ta duøng, naøy Tissa, ñeå neâu roõ yù nghóa. Vaø yù nghóa nhö sau: 

28) Ngöôøi khoâng gioûi veà ñöôøng saù, naøy Tissa,laø ví cho keû phaøm phu. Ngöôøi gioûi veà ñöôøng saù, naøy Tissa, laø ví cho Nhö Lai, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc. 

29) Con ñöôøng chia laøm hai, naøy Tissa, laø ví cho traïng thaùi nghi hoaëc. Con ñöôøng tay traùi, naøy Tissa, laø ví cho con ñöôøng taø ñaïo taùm ngaønh, töùc laø taø tri kieán... taø ñònh. Con ñöôøng tay maët, naøy Tissa, laø ví cho con ñöôøng Thaùnh ñaïo Taùm ngaønh, töùc laø chaùnh tri kieán... chaùnh ñònh. 

30) Khu röøng raäm, naøy Tissa, laø ví cho voâ minh. Caùc ñaàm nöôùc thaáp, naøy Tissa, laø ví cho caùc duïc. Vöïc nöôùc saâu, naøy Tissa, laø ví cho phaãn noä, öu naõo. Khoaûnh ñaát baèng phaúng khaû aùi, naøy Tissa, laø ví cho Nieát-baøn. 

31) Haõy hoan hyû, naøy Tissa! Haõy hoan hyû, naøy Tissa! Ta giaùo giôùi (cho OÂng), Ta giuùp ñôõ (cho OÂng), Ta giaûng daïy (cho OÂng). 

32) Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy, Toân giaû Tissa hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy. 

III. Yamaka (Taïp 5, Ñaïi 2,30c) (S.iii,109) 

1) Moät thôøi Toân giaû Saøriputta truù taïi Saøvatthi, Jetavena, taïi vöôøn oâng Anaøthapindika. 

2) Luùc baáy giôø, Tyû kheo Yamaka khôûi leân aùc taø kieán sau ñaây: "Nhö ta hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

3) Nhieàu Tyû-kheo nghe Tyû-kheo Yamaka khôûi leân aùc taø kieán sau ñaây: "Nhö ta hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

4) Roài caùc Tyû-kheo aáy ñi ñeán Toân giaû Yamaka; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Yamaka nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

5) Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy noùi vôùi Toân giaû Yamaka: 

-- Coù thaät chaêng, naøy Hieàn giaû Yamaka, Hieàn giaû khôûi leân aùc taø kieán nhö sau: "Nhö ta hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

6) -- Naøy chö Hieàn, toâi ñaõ hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp nhö vaày: "Nhö ta hieåu lôøi Theá Toân... sau khi cheát". 

7) -- Chôù coù noùi vaäy, Hieàn giaû Yamaka! Chôù coù xuyeân taïc Theá Toân! Xuyeân taïc Theá Toân laø khoâng toát laønh. Theá Toân khoâng coù noùi nhö sau: "Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

8) Daàu ñöôïc caùc Tyû-kheo aáy noùi nhö vaäy, Toân giaû Yamaka vaãn kieân trì, kieân coá chaáp nhaän aùc taø kieán aáy, noùi raèng: "Nhö ta hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

9) Vì raèng caùc Tyû-kheo khoâng theå laøm cho Toân giaû Yamaka rôøi boû aùc taø kieán aáy, caùc Tyû-kheo aáy töø choã ngoài ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Saøriputta, sau khi ñeán, thöa vôùi Toân giaû Saøriputta: 

-- Tyû-kheo Yamaka, thöa Hieàn giaû Saøriputta, coù khôûi leân aùc taø kieán nhö sau: "Nhö ta hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp, Tyû-kheo ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". Laønh thay, neáu Toân giaû Saøriputta vì loøng laân maãn ñi ñeán Tyû-kheo Yamaka. 

10) Toân giaû Saøriputta im laëng nhaän lôøi. 

11) Roài Toân giaû Saøsriputta, vaøo buoåi chieàu, töø choã tònh cö ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Yamaka; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Yamaka nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu roài ngoài xuoáng moät beân. 

12) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Saøriputta noùi vôùi Toân giaû Yamaka: 

-- Coù thaät chaêng, Hieàn giaû Yamaka, Hieàn giaû coù khôûi leân aùc taø kieán nhö sau: "Nhö ta ñaõ hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp... khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

13) -- Thöa Hieàn giaû, toâi hieåu nhö vaäy lôøi Theá Toân thuyeát phaùp: "Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ dieät taän, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

14) -- Hieàn giaû nghó theá naøo, Hieàn giaû Yamaka, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, naøy Hieàn giaû. 

15-18) -- Thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, naøy Hieàn giaû. 

19-20) -- Do vaäy... thaáy vaäy... "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". Vò aáy bieát roõ nhö vaäy. 

21) Hieàn giaû nghó theá naøo, Hieàn giaû Yamaka? Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai laø saéc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

22-26) -- Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai laø thoï... töôûng... haønh... thöùc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

27) -- Hieàn giaû nghó theá naøo, Hieàn giaû Yamaka? Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai ôû trong saéc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

-- Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai ôû ngoaøi saéc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

28) -- Hieàn giaû, coù quaùn Nhö Lai ôû trong thoï khoâng?... 

20) Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai ôû trong töôûng khoâng?... 

30) Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai ôû trong caùc haønh khoâng?... 

31) Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai ôû trong thöùc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

-- Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai laø ngoaøi thöùc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

32) -- Hieàn giaû nghó theá naøo, Hieàn giaû Yamaka? Hieàn giaû coù quaùn Nhö Lai laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

33) -- Hieàn giaû nghó theá naøo, Hieàn giaû Yamaka? Hieàn giaû coù quaùn caùi khoâng saéc, khoâng thoï, khoâng töôûng, khoâng haønh, khoâng thöùc laø Nhö Lai khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

34) -- Vaø ôû ñaây, Hieàn giaû Yamaka, ngay trong ñôøi soáng hieän taïi, cuõng khoâng theå tìm ñöôïc moät Nhö Lai thöôøng chôn, thöôøng truù, thôøi hôïp lyù chaêng khi Hieàn giaû traû lôøi: "Nhö ta ñaõ hieåu lôøi Theá Toân thuyeát phaùp, Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc, sau khi thaân hoaïi maïng chung, seõ ñoaïn taän, seõ taän dieät, khoâng coøn gì nöõa sau khi cheát". 

35) -- Tröôùc ñaây toâi voâ trí neân coù aùc taø kieán aáy. Nay sau khi nghe Toân giaû Saøriputta thuyeát phaùp, aùc taø kieán aáy ñöôïc ñoaïn tröø, vaø phaùp ñöôïc toâi hoaøn toaøn chöùng tri. 

36) -- Hieàn giaû Yamaka, neáu coù ngöôøi hoûi Hieàn giaû: "Hieàn giaû Yamaka, vò Tyû-kheo laø baäc A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ ñoaïn taän, sau khi thaân hoaïi maïng chung, vò aáy seõ trôû thaønh gì?"; ñöôïc hoûi nhö vaäy, Hieàn giaû Yamaka, Hieàn giaû traû lôøi nhö theá naøo? 

37) -- Thöa Hieàn giaû, neáu coù ngöôøi hoûi toâi: "Naøy Hieàn giaû Yamaka, Tyû-kheo laø baäc A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ ñoaïn taän, sau khi thaân hoaïi maïng chung, vò aáy seõ trôû thaønh gì?"; ñöôïc hoûi nhö vaäy, naøy Hieàn giaû, toâi seõ traû lôøi: "Saéc laø voâ thöôøng, naøy Hieàn giaû, caùi gì voâ thöôøng laø khoå. Caùi gì khoå laø ñoaïn dieät, laø tieâu dieät. Thoï... Töôûng... Caùc haønh... Thöùc laø voâ thöôøng, naøy Hieàn giaû, caùi gì voâ thöôøng laø khoå. Caùi gì khoå laø ñoaïn dieät, laø tieâu dieät". Ñöôïc hoûi vaäy, naøy Hieàn giaû, toâi seõ traû lôøi nhö vaäy. 

38-39) Laønh thay, laønh thay, Hieàn giaû Yamaka! Hieàn giaû Yamaka, ta seõ cho Hieàn giaû moät ví duï ñeå yù nghóa naøy ñöôïc hieåu roõ theâm nöõa. Ví nhö, naøy Hieàn giaû Yamaka, moät ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû, laø nhaø haøo phuù, tieàn nhieàu,cuûa nhieàu, laïi ñöôïc baûo veä. Roài coù ngöôøi ñeán, muoán ñieàu baát lôïi, muoán ñieàu baát haïnh, muoán ñieàu baát an, muoán ñoaït maïng soáng ngöôøi kia. Ngöôøi aáy suy nghó: "Ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû naøy laø nhaø haøo phuù, tieàn nhieàu, cuûa nhieàu, laïi ñöôïc baûo veä. Thaät khoâng deã gì ñoaït maïng soáng noù baèng söùc maïnh. Vaäy ta haõy tìm caùch xaâm nhaäp roài seõ ñoaït maïng soáng". Ngöôøi aáy ñi ñeán ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû kia, vaø noùi nhö sau: "Thöa Toân giaû, toâi xin ñöôïc haàu haï Toân giaû". Ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû kia chaáp nhaän cho ngöôøi aáy haàu haï. Ngöôøi aáy haàu haï, daäy tröôùc nguû sau, söï vieäc nhanh nheïn, cöû chæ ñeïp loøng, lôøi noùi khaû aùi. Ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû kia tin töôûng ngöôøi aáy, xem ngöôøi aáy nhö thaân höõu, tin töôûng ngöôøi aáy, xem nhö taâm höõu, vaø ñaët loøng tín caån vaøo ngöôøi aáy. Naøy Hieàn giaû, khi ngöôøi aáy ñaõ tin töôûng raèng: "Ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû naøy ñaõ tín caån ta", khi baét gaëp ngöôøi con cuûa gia chuû ôû moät choã thanh vaéng, lieàn laáy con dao saéc beùn, ñoaït maïng soáng ngöôøi con cuûa gia chuû. 

40) Hieàn giaû Yamaka, Hieàn giaû nghó theá naøo? Khi ngöôøi aáy ñeán vôùi ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû kia vaø noùi: "Thöa Toân giaû, toâi muoán haàu haï Toân giaû"; khi aáy ngöôøi aáy coù phaûi laø keû gieát ngöôøi khoâng? Vaø daàu cho ngöôøi aáy laø keû gieát ngöôøi, ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû cuõng khoâng nghó raèng: "Ta coù moät keû gieát ngöôøi". 

41) Khi ngöôøi aáy haàu haï, daäy tröôùc nguû sau, söï vieäc nhanh nheïn, cöû chæ ñeïp loøng, lôøi noùi khaû aùi, khi aáy daàu cho ngöôøi aáy laø keû gieát ngöôøi, ngöôøi gia chuû hay con cuûa ngöôøi gia chuû cuõng khoâng nghó raèng: "Ta coù moät keû gieát ngöôøi". 

-- Thöa vaâng, naøy Hieàn giaû. 

42-43)-- Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû, keû voâ vaên phaøm phu, khoâng ñöôïc thaáy roõ caùc baäc Thaùnh, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Thaùnh, khoâng thaáy roõ caùc baäc Chaân nhaân, khoâng thuaàn thuïc phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân, quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay saéc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong saéc; quaùn thoï... quaùn töôûng... quaùn caùc haønh... quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. 

44) "Saéc laø voâ thöôøng", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø voâ thöôøng"; "Thoï laø voâ thöôøng", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Thoï laø voâ thöôøng"; töôûng laø voâ thöôøng, ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Töôûng laø voâ thöôøng"; "Caùc haønh laø voâ thöôøng", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Caùc haønh laø voâ thöôøng"; "Thöùc laø voâ thöôøng", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø voâ thöôøng". 

45) "Saéc laø khoå", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø khoå"; "Thoï laø khoå"... "Töôûng laø khoå"... "Caùc haønh laø khoå"... "Thöùc laø khoå", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø khoå". 

46) "Saéc laø voâ ngaõ", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø voâ ngaõ"; "Thoï laø voâ ngaõ"... "Töôûng laø voâ ngaõ"... "Caùc haønh laø voâ ngaõ"... "Thöùc laø voâ ngaõ", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø voâ ngaõ". 

47) "Saéc laø höõu vi", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø höõu vi"; "Thoï laø höõu vi"... "Töôûng laø höõu vi"... "Caùc haønh laø höõu vi"; "Thöùc laø höõu vi", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø höõu vi". 

48) "Saéc laø keû gieát ngöôøi", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø keû gieát ngöôøi"; "Thoï laø keû gieát ngöôøi"... "Töôûng laø keû gieát ngöôøi"... "Caùc haønh laø keû gieát ngöôøi"... "Thöùc laø keû gieát ngöôøi", ngöôøi aáy khoâng nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø keû gieát ngöôøi". 

49) Ngöôøi aáy ñeán vôùi saéc, chaáp thuû, nhieáp trì: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta". Ngöôøi aáy ñeán vôùi thoï... vôùi töôûng... vôùi caùc haønh... ngöôøi aáy ñeán vôùi thöùc, chaáp thuû vaø nhieáp trì: "Thöùc laø töï ngaõ cuûa ta". Naêm thuû uaån naøy ñöôïc ngöôøi aáy ñi ñeán chaáp thuû, seõ ñöa ñeán baát haïnh, ñau khoå laâu daøi cho ngöôøi aáy. 

50) Naøy Hieàn giaû, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû thaáy roõ caùc baäc Thaùnh... tu taäp phaùp caùc baäc Chaân nhaân, khoâng quaùn saéc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù saéc, hay saéc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong saéc; khoâng quaùn thoï... khoâng quaùn töôûng... khoâng quaùn caùc haønh... khoâng quaùn thöùc nhö laø töï ngaõ, hay töï ngaõ nhö laø coù thöùc, hay thöùc ôû trong töï ngaõ, hay töï ngaõ ôû trong thöùc. 

51) "Saéc laø voâ thöôøng", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø voâ thöôøng"; "Thoï laø voâ thöôøng"... "Töôûng laø voâ thöôøng"... "Caùc haønh laø voâ thöôøng"... "Thöùc laø voâ thöôøng", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø voâ thöôøng". 

52) "Saéc laø khoå", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø khoå"... "Thoï laø khoå"... "Töôûng laø khoå"... "Caùc haønh laø khoå"... "Thöùc laø khoå", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø khoå". 

53) "Saéc laø voâ ngaõ", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø voâ ngaõ"... "Thoï laø voâ ngaõ"... "Töôûng laø voâ ngaõ"... "Caùc haønh laø voâ ngaõ"... "Thöùc laø voâ ngaõ", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø voâ ngaõ". 

54) "Saéc laø höõu vi", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø höõu vi"... "Thoï laø höõu vi"... "Töôûng laø höõu vi"... "Caùc haønh laø höõu vi"... "Thöùc laø höõu vi", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø höõu vi". 

55) "Saéc laø keû gieát ngöôøi", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Saéc laø keû gieát ngöôøi"... "Thoï laø keû gieát ngöôøi"... "Töôûng laø keû gieát ngöôøi"... "Caùc haønh laø keû gieát ngöôøi"... "Thöùc laø keû gieát ngöôøi", vò aáy nhö thaät bieát roõ: "Thöùc laø keû gieát ngöôøi". 

56) Vò aáy khoâng ñeán vôùi saéc, khoâng chaáp thuû, khoâng nhieáp trì: "Saéc laø töï ngaõ cuûa ta". Khoâng ñeán vôùi thoï... vôùi töôûng... vôùi caùc haønh... Khoâng ñeán vôùi thöùc, khoâng chaáp thuû, khoâng nhieáp trì : "Thöùc laø töï ngaõ cuûa ta". Ñoái vôùi naêm thuû uaån naøy, vò aáy khoâng ñi ñeán, khoâng chaáp thuû, seõ ñöa ñeán haïnh phuùc, an laïc cho vò aáy trong moät thôøi gian daøi. 

57) -- Nhö vaäy, naøy Hieàn giaû Saøriputta, caùc Toân giaû aáy coù ñöôïc ngöôøi nhö Hieàn giaû laøm ñoàng Phaïm haïnh, coù loøng laân maãn nhö vaäy, muoán hoï ñöôïc haïnh phuùc nhö vaäy, baäc giaùo giôùi nhö vaäy, baäc giaûng daïy nhö vaäy. 

58) Vaø nay, sau khi ñöôïc nghe Toân giaû Saøriputta thuyeát phaùp, taâm toâi ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coøn chaáp thuû. 

IV. Anuraødha (Taïp 5, Ñaïi 2,32c) (S.iii,116) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân ôû Vesaøli, Ñaïi Laâm, taïi Truøng Caùc giaûng ñöôøng. 

2) Luùc baáy giôø Toân giaû Anuraødha ôû moät caùi choøi trong röøng, khoâng xa Theá Toân bao nhieâu. 

3) Roài nhieàu ngoaïi ñaïo du só ñi ñeán Toân giaû Anuraødha; sau khi ñeán, noùi leân vôùi Toân giaû Anuraødha nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, roài ngoài xuoáng moät beân. 

4) Ngoài xuoáng moät beân, caùc ngoaïi ñaïo du só aáy noùi vôùi Toân giaû Anuraødha: 

-- Naøy Hieàn giaû Anuraødha, baäc Nhö Lai aáy laø Toái thöôïng nhaân, Toái thaéng nhaân, ñaõ ñaït ñöôïc Toái thaéng quaû, baäc Nhö Lai aáy, ñöôïc xem laø ñaõ tuyeân boá theo boán tröôøng hôïp: "Nhö Lai toàn taïi sau khi cheát; Nhö lai khoâng toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

5) Ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Anuraødha noùi vôùi caùc ngoaïi ñaïo du só aáy: 

-- Naøy Chö Hieàn, baäc Nhö Lai, Toái thöôïng nhaân, Toái thaéng nhaân, baäc ñaõ ñaït ñöôïc Toái thaéng quaû, baäc Nhö Lai aáy ñöôïc xem laø ñaõ tuyeân boá ra ngoaøi boán tröôøng hôïp nhö sau: "Nhö Lai toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

6) Ñöôïc nghe noùi vaäy, caùc ngoaïi ñaïo du só noùi vôùi Toân giaû Anuraødha nhö sau: 

-- Hoaëc laø vò Tyû-kheo naøy môùi tu hoïc, xuaát gia khoâng bao laâu. Hay vò naøy laø vò Tröôûng laõo, nhöng ngu doát khoâng coù hoïc taäp. 

7) Roài caùc ngoaïi ñaïo du só aáy sau khi chæ trích Toân giaû Anuraødha laø môùi tu hoïc, laø ngu si, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

8) Roài Toân giaû Anuraødha, sau khi caùc ngoaïi ñaïo du só aáy ra ñi khoâng bao laâu, lieàn suy nghó nhö sau: "Neáu ngoaïi ñaïo du só aáy hoûi ta theâm caâu hoûi nöõa, ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo ñeå khi ta noùi vôùi caùc ngoaïi ñaïo du só aáy, ta noùi leân quan ñieåm cuûa Theá Toân, ta khoâng xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thaät, ta coù theå traû lôøi tuøy phaùp, thuaän vôùi Chaùnh phaùp; vaø ai laø ngöôøi ñoàng phaùp, noùi leân lôøi thuaän vôùi quan ñieåm cuûa Ngaøi, seõ khoâng tìm ñöôïc lyù do ñeå quôû traùch". 

9) Roài Toân giaû Anuraødha ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

10) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Anuraødha baïch Theá Toân: 

-- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con ôû trong moät caùi choøi trong röøng khoâng xa Theá Toân bao nhieâu. Roài baïch Theá Toân, nhieàu ngoaïi ñaïo du só ñi ñeán con; sau khi ñeán... noùi vôùi con nhö sau: "Naøy Hieàn giaû Anuraødha, baäc Nhö Lai aáy laø Toái thöôïng nhaân, Toái thaéng nhaân, ñaõ ñaït ñöôïc Toái thaéng quaû, baäc Nhö Lai aáy ñöôïc xem laø ñaõ tuyeân boá theo boán tröôøng hôïp: 'Nhö Lai toàn taïi sau khi cheát... Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát"". 

11) Ñöôïc noùi vaäy, baïch Theá Toân, con noùi vôùi caùc ngoaïi ñaïo du só aáy nhö sau: "Naøy chö Hieàn. .. khoâng toàn taïi sau khi cheát". 

12) Ñöôïc nghe noùi vaäy, caùc ngoaïi ñaïo du só noùi vôùi con: "Hoaëc laø Tyû-kheo naøy môùi hoïc... nhöng ngu doát, khoâng coù hoïc taäp". 

13) Roài caùc ngoaïi ñaïo du só aáy sau khi chæ trích con laø môùi tu hoïc... lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

14) Roài baïch Theá Toân, sau khi caùc ngoaïi ñaïo du só aáy ra ñi khoâng bao laâu, con lieàn suy nghó nhö sau: "Neáu caùc ngoaïi ñaïo du só aáy hoûi ta theâm caâu hoûi nöõa, ta phaûi traû lôøi nhö theá naøo ñeå khi ta noùi vôùi caùc ngoaïi ñaïo du só aáy, ta noùi leân quan ñieåm cuûa Theá Toân. Ta khoâng xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thaät, ta coù theå traû lôøi vôùi tuøy phaùp, thuaän vôùi Chaùnh phaùp; vaø ai laø ngöôøi ñoàng phaùp, noùi leân lôøi thuaän vôùi quan ñieåm cuûa Ngaøi, seõ khoâng tìm ñöôïc lyù do ñeå quôû traùch". 

15) OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

16-17) -- Do vaäy... thaáy vaäy... "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". Vò aáy bieát roõ nhö vaäy. 

18) OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn: "Saéc laø Nhö Lai khoâng?" 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

"-- Thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø Nhö Lai khoâng?" 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

19) OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn: "Nhö Lai ôû trong saéc khoâng?" 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn: "Nhö Lai ôû ngoaøi saéc khoâng"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn: "Nhö lai ôû trong thoï... ôû ngoaøi thoï... ôû trong töôûng... ôû ngoaøi töôûng... ôû trong caùc haønh... ôû ngoaøi caùc haønh... ôû trong thöùc khoâng"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng coù quaùn: "Nhö Lai ôû ngoaøi thöùc khoâng"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn: "Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Nhö Lai khoâng"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

20) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Anuraødha, OÂng coù quaùn: "Caùi phi saéc, phi thoï, phi töôûng, phi haønh, phi thöùc laø Nhö Lai khoâng"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

21) -- Vaø ôû ñaây, naøy Anuraødha, ngay trong hieän taïi khoâng tìm ñöôïc moät Nhö Lai thöôøng coøn, thöôøng truù, thôøi coù hôïp lyù chaêng khi OÂng traû lôøi: "Naøy chö Hieàn, vò Nhö Lai naøo laø baäc Toái thöôïng nhaân, Toái thaéng nhaân, ñaõ ñaït ñöôïc quaû Toái thaéng, baäc Nhö Lai aáy ñöôïc xem laø ñaõ tuyeân boá ra ngoaøi boán tröôøng hôïp nhö sau: 'Nhö Lai toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát; Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát" "? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

22) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Anuraødha! Tröôùc kia vaø nay, naøy Anuraødha, Ta chæ tuyeân boá khoå vaø ñoaïn dieät khoå. 

V. Vakkaøli (Taïp 47, Ñaïi 2,346b) (Taêng 19, Ñaïi 2,642b) (S.iii,119) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), Veluvana (Truùc Laâm), taïi choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 

2) Luùc baáy giôø, Toân giaû Vakkali truù taïi nhaø moät thôï goám, ñang bò beänh, ñau ñôùn, traàm troïng. 

3) Roài Toân giaû Vakkali goïi nhöõng ngöôøi thò giaû: 

-- Ñeán ñaây, caùc Hieàn giaû! Haõy ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, nhaân danh ta cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân vaø thöa: "Baïch Theá Toân, Tyû-kheo Vakkali bò beänh, ñau ñôùn, traàm troïng; (Vakkali) cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân vaø thöa: 'Laønh thay, baïch Theá Toân, Theá Toân vì loøng töø maãn haõy ñi ñeán Tyû-kheo Vakkali."" 

4) -- Thöa vaâng, Hieàn giaû.  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Vakkali, ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

-- Tyû-kheo Vakkali, baïch Theá Toân, bò beänh, ñau ñôùn traàm troïng. Vò aáy cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân vaø coù thöa nhö sau: "Laønh thay, baïch Theá Toân! Theá Toân vì loøng töø maãn haõy ñi ñeán Tyû-kheo Vakkali". 

5) Theá Toân im laëng nhaän lôøi. 

6) Roài Theá Toân ñaép y, caàm y baùt, ñi ñeán Tyû-kheo Vakkali. 

7) Toân giaû Vakkali thaáy Theá Toân töø xa ñi ñeán, thaáy vaäy lieàn coá gaéng töø giöôøng ngoài daäy. 

8) Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Vakkali: 

-- Thoâi Vakkali, OÂng chôù coù coá gaéng töø giöôøng ngoài daäy. Coù choã ngoài ñaõ soaïn saün, Ta seõ ngoài treân choã ngoài aáy.  

Roài Theá Toân ngoài xuoáng treân choã ngoài ñaõ soaïn saün. 

9) Sau khi ngoài, Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Vakkali: 

-- OÂng coù kham nhaãn ñöôïc khoâng? OÂng coù chòu ñöïng ñöôïc khoâng? Coù phaûi khoå thoï toån giaûm, khoâng taêng tröôûng? Coù phaûi coù nhöõng daáu hieäu toån giaûm, khoâng phaûi taêng tröôûng? 

-- Baïch Theá Toân, con khoâng coù theå kham nhaãn! Con khoâng coù theå chòu ñöïng! Khoå thoï kòch lieät taêng tröôûng nôi con, khoâng coù toån giaûm. Coù nhöõng daáu hieäu taêng tröôûng, khoâng coù toån giaûm. 

10) -- Naøy Vakkali, OÂng coù gì phaân vaân, hoái haän khoâng? 

-- Baïch Theá Toân, thaät söï con coù nhieàu phaân vaân, coù nhieàu hoái haän! 

11) -- Naøy Vakkali, OÂng coù gì töï traùch mình veà giôùi luaät khoâng? 

-- Baïch Theá Toân, con khoâng coù gì töï traùch mình veà giôùi luaät. 

12) -- Naøy Vakkali, neáu OÂng khoâng coù gì töï traùch mình veà giôùi luaät, vaäy OÂng coù gì phaân vaân, coù gì hoái haän? 

-- Ñaõ töø laâu, baïch Theá Toân, con muoán ñeán ñeå ñöôïc thaáy Theá Toân. Nhöng thaân con khoâng ñuû söùc maïnh ñeå ñöôïc ñeán thaáy Theá Toân. 

13) -- Thoâi vöøa roài, naøy Vakkali, coù gì ñaùng thaáy ñoái vôùi caùi thaân hoâi haùm naøy. Naøy Vakkali, ai thaáy Phaùp, ngöôøi aáy thaáy Ta. Ai thaáy Ta, ngöôøi aáy thaáy Phaùp. Naøy Vakkali, ñang thaáy Phaùp, laø thaáy Ta. Ñang thaáy Ta, laø thaáy Phaùp. 

14) -- Naøy Vakkali, OÂng nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, laø khoå hay laø laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

-- Thoï... Töôûng... Caùc haønh... Thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? 

-- Laø khoå, baïch Theá Toân. 

-- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

15-16) -- Do vaäy, ôû ñaây... thaáy vaäy... "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". Vò aáy bieát roõ nhö vaäy. 

17) Roài Theá Toân, sau khi giaùo giôùi cho Toân giaû Vakkali vôùi baøi giaùo giôùi naøy, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ñi ñeán nuùi Gijjhakuuta (Linh Thöùu). 

18) Roài Toân giaû Vakkali, sau khi Theá Toân ñi khoâng bao laâu, lieàn goïi caùc thò giaû: 

-- Haõy ñeán ta, naøy chö Hieàn, haõy nhaéc caùi giöôøng ta vaø ñi ñeán taûng ñaù ñen (kaølasilaø), taïi söôøn nuùi Isigili (hang cuûa Tieân nhaân). Laøm sao ngöôøi nhö ta, laïi nghó ñeán meänh chung trong moät caên nhaø? 

19) -- Thöa vaâng, Hieàn giaû.  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Vakkali, nhaéc chieác giöôøng vôùi Toân giaû Vakkali ñi ñeán taûng ñaù ñen, taïi söôøn nuùi Isigili. 

20) Theá Toân, ñeâm aáy vaø ngaøy coøn laïi, truù taïi nuùi Gijjhakuuta. 

21) Roài hai vò Thieân, trong khi ñeâm ñaõ gaàn taøn, vôùi nhan saéc thuø thaéng, choùi saùng toaøn vuøng nuùi Gijjakuuta, ñi ñeán Theá Toân... lieàn ñöùng moät beân. 

22) Ñöùng moät beân, moät vò Thieân baïch Theá Toân: 

-- Tyû-kheo Vakkali, baïch Theá Toân, ñang coù yù nghó muoán giaûi thoaùt. 

23) Vò Thieân khaùc baïch Theá Toân: 

-- Vò aáy muoán giaûi thoaùt, chaéc chaén ñöôïc kheùo giaûi thoaùt. 

24) Chö Thieân aáy noùi nhö vaäy xong; sau khi noùi vaäy, lieàn ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi, roài bieán maát taïi choã. 

25) Roài Theá Toân, sau khi ñeâm aáy ñaõ qua, lieàn goïi caùc Tyû-kheo: 

-- Haõy ñeán, naøy caùc Tyû-kheo. Haõy ñi ñeán Tyû-kheo Vakkali; sau khi ñeán, noùi vôùi Tyû-kheo Vakkali nhö sau: "Naøy Hieàn giaû Vakkali, haõy nghe lôøi noùi cuûa hai vò Thieân noùi vôùi Theá Toân. Naøy Hieàn giaû, ñeâm nay, hai vò Thieân, sau khi ñeâm ñaõ gaàn taøn, vôùi nhan saéc thuø thaéng, choùi saùng toaøn vuøng Gijjhakuuta, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, naøy Hieàn giaû, moät vò Thieân baïch Theá Toân: 'Baïch Theá Toân, Tyû-kheo Vakkali ñang coù yù nghó muoán giaûi thoaùt". Vò Thieân khaùc baïch Theá Toân: 'Vò aáy muoán giaûi thoaùt, chaéc chaén ñöôïc kheùo giaûi thoaùt". Vaø Hieàn giaû Vakkali, Theá Toân noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: "Naøy Vakkali, chôù coù sôï! Naøy Vakkali, chôù coù sôï! Caùi cheát cuûa OÂng seõ khoâng phaûi laø aùc haïnh, söï meänh chung khoâng phaûi aùc haïnh!"" 

26) -- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân, ñi ñeán Toân giaû Vakkali; sau khi ñeán, thöa vôùi Toân giaû Vakkali: 

-- Naøy Hieàn giaû Vakkali, haõy nghe lôøi noùi cuûa Theá Toân vaø hai vò Thieân. 

27) Roài Toân giaû Vakkali goïi caùc vò thò giaû: 

-- Haõy ñeán, naøy chö Hieàn! Haõy nhaéc toâi ra khoûi giöôøng. Laøm sao moät ngöôøi nhö toâi, coù theå nghó ngoài treân choã ngoài cao ñeå nghe Theá Toân giaûng daïy. 

28) -- Thöa vaâng, naøy Hieàn giaû.  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Vakkali, nhaéc Toân giaû Vakkali ra khoûi giöôøng. 

29) -- Naøy Hieàn giaû, ñeâm nay, hai vò Thieân, sau khi ñeâm ñaõ gaàn taøn... ñöùng moät beân. Ñöùng moät beân, naøy Hieàn giaû, moät vò Thieân baïch Theá Toân: "Tyû-kheo Vakkali, baïch Theá Toân, ñang nghó ñeán töï giaûi thoaùt". Vò Thieân kia baïch Theá Toân: "Vò aáy, baïch Theá Toân, muoán giaûi thoaùt seõ ñöôïc kheùo giaûi thoaùt". Vaø Theá Toân, naøy Hieàn giaû Vakkali, noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: "Chôù coù sôï, naøy Vakkali! Chôù coù sôï, naøy Vakkali! Caùi cheát cuûa OÂng khoâng phaûi laø aùc haïnh, söï meänh chung khoâng phaûi laø aùc haïnh!" 

30) -- Vaäy naøy chö Hieàn, haõy nhaân danh ta cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân vaø thöa: "Tyû-kheo Vakkali, baïch Theá Toân, bò beänh, ñau ñôùn, beänh traàm troïng! Vò aáy cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân, vaø noùi nhö sau: 'Saéc laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. Con khoâng coù ngôø gì vaán ñeà naøy, baïch Theá Toân! Caùi gì voâ thöôøng laø khoå, con khoâng coù nghi ngôø gì vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, ôû ñaây con khoâng coù loøng duïc, loøng tham, loøng aùi. Con khoâng coù nghi ngôø gì vaán ñeà naøy. Thoï laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân, con khoâng coù nghi ngôø gì vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, ôû ñaây con khoâng coù loøng duïc, loøng tham, loøng aùi. Con khoâng coù nghi ngôø gì vaán ñeà naøy. Töôûng laø voâ thöôøng... Caùc haønh laø voâ thöôøng... Thöùc laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân, con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng laø khoå, con khoâng coù nghi ngôø gì vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, ôû ñaây con khoâng coù loøng duïc, loøng tham, loøng aùi. Con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy."" 

31) -- Thöa vaâng, naøy Hieàn giaû.  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Vakkali roài ra ñi. 

32) Toân giaû Vakkali, khi caùc Tyû-kheo aáy ñi khoâng bao laâu lieàn ñem laïi con dao. 

33) Roài caùc Tyû-kheo aáy ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, lieàn ngoài xuoáng moät beân. Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

-- Tyû-kheo Vakkali, baïch Theá Toân, bò beänh, ñau ñôùn, bò troïng beänh. Vò aáy cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân, vaø noùi nhö sau: "Saéc laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân, con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng laø khoå, con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, ôû ñaây con khoâng coù loøng duïc, loøng tham, loøng aùi. Con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy. Thoï... Töôûng... Caùc haønh... Thöùc laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân, con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng laø khoå, con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy. Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, ôû ñaây con khoâng coù loøng duïc, loøng tham, loøng aùi. Con khoâng coù nghi ngôø gì veà vaán ñeà naøy". 

34) Roài Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: 

-- Naøy caùc Tyû-kheo, chuùng ta haõy ñi ñeán Isigili, choã taûng ñaù ñen. ÔÛ ñaáy, Thieän gia nam töû ñem laïi con dao. 

-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân.  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. 

35) Theá Toân cuøng vôùi soá ñoâng Tyû-kheo ñi ñeán Isigili, choã taûng ñaù ñen. 

36) Vaø ôû ñaøng xa, Theá Toân thaáy Toân giaû Vakkali naèm treân giöôøng, vôùi vai co quaép laïi. 

37) Luùc baáy giôø, moät ñaùm khoùi ñen, moät luoàng aùm khí ñi veà phía Ñoâng, ñi veà phía Taây, ñi veà phía Baéc, ñi veà phía Nam, ñi veà phía treân, ñi veà phía döôùi, ñi veà phía boán goùc. 

38) Roài Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: 

-- Naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù thaáy ñaùm khoùi ñen aáy, luoàng aùm khí aáy ñi veà phía Ñoâng... ñi veà phía boán goùc khoâng? 

-- Thöa coù, baïch Theá Toân. 

39) -- Ñoù laø AÙc ma, naøy caùc Tyû-kheo, ñang ñi tìm thöùc cuûa Thieän nam töû Vakkali vaø noùi: "thöùc cuûa Thieän nam töû Vakkali an truù taïi choã naøo?" 

40) Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, vôùi thöùc khoâng an truù taïi moät choã naøo, Thieän nam töû Vakkali ñaõ nhaäp Nieát-baøn moät caùch hoaøn toaøn! 

VI. Assaji (Taïp 27, Ñaïi 2,267b) (S.iii,124) 

1) Moät thôøi Theá Toân ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), Veluvana (Truùc Laâm), taïi choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 

2) Luùc baáy giôø Toân giaû Assaji truù ôû vöôøn Kassapa, bò beänh, ñau ñôùn, traàm troïng. 

3) Roài Toân giaû Assaji goïi caùc ngöôøi thò giaû: 

-- Haõy ñeán, naøy chö Hieàn! Haõy ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, nhaân danh ta cuùi ñaàu ñaûnh leã Theá Toân: "Tyû-kheo Assaji, baïch Theá Toân, bò beänh, ñau ñôùn, traàm troïng, cuùi ñaàu ñaûnh leã chaân Theá Toân, vaø thöa nhö sau : 'Laønh thay, baïch Theá Toân! Theá Toân vì loøng töø maãn haõy ñi ñeán Tyû-kheo Assaji!"" 

4) -- Thöa vaâng, Hieàn giaû!  

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Toân giaû Assaji, ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 

5) Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

-- Tyû-kheo Assaji, baïch Theá Toân, bò beänh ñau ñôùn, traàm troïng... Laønh thay, baïch Theá Toân! Theá Toân vì loøng töø maãn haõy ñi ñeán Tyû-kheo Assaji! Theá Toân im laëng nhaän lôøi. 

6) Roài Theá Toân, vaøo buoåi chieàu, töø choã tònh cö ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Assaji. 

7) Toân giaû Assaji thaáy Theá Toân töø xa ñi ñeán, thaáy vaäy lieàn coá gaéng töø nôi giöôøng ngoài daäy. Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Assaji: 

-- Thoâi Assaji! OÂng chôù coù coá gaéng töø giöôøng ngoài daäy! Coù choã ngoài ñaõ soaïn saün. Taïi choã aáy, Ta seõ ngoài. 

9) Theá Toân ngoài xuoáng treân choã ngoài ñaõ soaïn saün. Sau khi ngoài, Theá Toân noùi vôùi Toân giaû Assaji: 

10) -- OÂng coù kham nhaãn ñöôïc khoâng, naøy Assaji? OÂng coù chòu ñöïng ñöôïc khoâng?... Coù phaûi coù nhöõng daáu hieäu thuyeân giaûm, khoâng coù taêng tröôûng? 

-- Baïch Theá Toân, con khoâng coù theå kham nhaãn!... Coù nhöõng daáu hieäu taêng tröôûng, khoâng coù thuyeân giaûm! 

11) -- Naøy Assaji, OÂng coù phaân vaân gì, coù hoái haän gì khoâng? 

-- Chaéc chaén, baïch Theá Toân, con coù nhieàu phaân vaân, coù nhieàu hoái haän! 

12) -- Naøy Assaji, OÂng coù ñieàu gì töï traùch mình veà giôùi luaät hay khoâng? 

-- Baïch Theá Toân, con khoâng coù ñieàu gì töï traùch mình veà giôùi luaät. 

13) -- Naøy Assaji, neáu OÂng khoâng coù ñieàu gì töï traùch mình veà giôùi luaät, OÂng coù phaân vaân gì, coù hoái haän gì khoâng? 

-- Tröôùc ñaây, baïch Theá Toân, sau khi coá gaéng laøm cho laéng xuoáng côn bònh, con soáng vôùi thaân haønh, do vaäy con khoâng chöùng ñöôïc Thieàn ñònh. Daàu cho khoâng chöùng ñöôïc Thieàn ñònh, con töï nghó: "Ta seõ khoâng thoái thaát". 

14) Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo kieân trì trong Thieàn ñònh, taäp trung trong Thieàn ñònh, neáu hoï khoâng chöùng ñaéc Thieàn ñònh, hoï seõ nghó raèng: "Chuùng ta seõ khoâng thoái thaát!" 

15-21) -- Naøy Assaji, OÂng nghó theá naøo, saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? 

-- Voâ thöôøng, baïch Theá Toân!... Thöùc laø thöôøng hay voâ thöôøng?... do vaäy... thaáy vaäy... "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". Vò aáy bieát roõ nhö vaäy. 

22) Khi caûm giaùc laïc thoï, vò aáy bieát roõ: "Laø voâ thöôøng"; vò aáy bieát roõ: "Laø khoâng neân ñaém tröôùc"; vò aáy bieát roõ: "Laø khoâng neân hoan hyû". Khi caûm giaùc khoå thoï, vò aáy bieát roõ: "Laø voâ thöôøng"; vò aáy bieát roõ: "Laø khoâng neân ñaém tröôùc"; vò aáy bieát roõ: "Laø khoâng neân hoan hyû". Khi caûm giaùc baát khoå baát laïc khoå, vò aáy bieát roõ: "Laø voâ thöôøng"; vò aáy bieát roõ: "Laø khoâng neân ñaém tröôùc"; vò aáy bieát roõ: "Laø khoâng neân hoan hyû". 

23) Neáu vò aáy caûm giaùc laïc thoï, vò aáy caûm thoï khoâng coù heä luïy. Neáu vò aáy caûm giaùc khoå thoï, vò aáy caûm thoï khoâng coù heä luïy. Neáu vò aáy caûm giaùc baát khoå baát laïc thoï, vò aáy caûm thoï khoâng coù heä luïy. 

24) Neáu vò aáy caûm thoï moät caûm thoï cuøng taän veà thaân, vò aáy bieát roõ: "Ta ñang caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà thaân". Neáu vò aáy caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà sinh maïng, vò aáy bieát roõ: "Ta ñang caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà sinh maïng". Vò aáy bieát roõ raèng: "Khi thaân hoaïi maïng chung treân cho ñeán khi sinh maïng ñi ñeán choã cuøng taän, ôû ñaây taát caû nhöõng gì vò aáy caûm thoï, taát caû nhöõng gì vò aáy hoan hyû, seõ trôû thaønh thanh löông!" 

25) Ví nhö, naøy Assaji, do duyeân daàu, do duyeân tim baác, moät caây ñeøn daàu ñöôïc chaùy ñoû. Khi daàu vaø tim baác cuûa (ngoïn ñeøn) aáy ñoaïn taän, khoâng coù mang laïi nhieân lieäu, ngoïn ñeøn aáy seõ taét. Cuõng vaäy, naøy Assaji, Tyû-kheo, khi caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà thaân, vò aáy bieát roõ: "Ta ñang caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà thaân". Khi caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà sinh maïng, vò aáy bieát roõ: "Ta ñang caûm giaùc moät caûm thoï cuøng taän veà sinh maïng". Sau khi thaân hoaïi maïng chung treân cho ñeán khi sinh maïng ñi ñeán choã cuøng taän, ôû ñaây taát caû nhöõng gì vò aáy caûm thoï, taát caû nhöõng gì vò aáy hoan hyû, seõ trôû thaønh thanh löông! 

VII. Khemaka (Taïp 5, Ñaïi 2,29c) (S.iii,126) 

1) Moät thôøi, nhieàu Tyû-kheo Tröôûng laõo soáng ôû Kosambi, taïi vöôøn Ghosita. 

2) Luùc baáy giôø, Toân giaû Khemaka truù taïi vöôøn Badarica, bò beänh, ñau ñôùn, bò troïng beänh. 

3) Roài caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo, vaøo buoåi chieàu, töø choã tònh cö ñöùng daäy vaø goïi Toân giaû Daøsaka: 

-- Haõy ñeán ñaây, naøy Hieàn giaû Daøsaka! Haõy ñi ñeán Tyû-kheo Khemaka; sau khi ñeán, haõy noùi vôùi Tyû-kheo Khemaka: "Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùc Tröôûng laõo noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: 'Naøy Hieàn giaû, Hieàn giaû coù kham nhaãn ñöôïc khoâng? Hieàn giaû coù chòu ñöïng ñöôïc khoâng? Coù phaûi khoå thoï toån giaûm khoâng taêng tröôûng? Coù phaûi coù nhöõng daáu hieäu toån giaûm, khoâng phaûi taêng tröôûng?"" 

4) -- Thöa vaâng, chö Hieàn.  

Toân giaû Daøsaka vaâng ñaùp caùc Tyû-kheo aáy, ñi ñeán Toân giaû Khemaka, sau khi ñeán, noùi vôùi Toân giaû Khemaka: 

-- Caùc Tröôûng laõo, naøy Hieàn giaû Khemaka, noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: "Hieàn giaû coù kham nhaãn ñöôïc khoâng? Naøy Hieàn giaû Khemaka... khoâng phaûi taêng tröôûng?" 

5) -- Toâi khoâng coù theå kham nhaãn, thöa Hieàn giaû... toâi khoâng coù theå chòu ñöïng... coù nhöõng daáu hieäu taêng tröôûng, khoâng phaûi thuyeân giaûm! 

6) Roài Toân giaû Daøsaka ñi ñeán caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo; sau khi ñeán, thöa vôùi caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo: 

-- Thöa chö Hieàn, Tyû-kheo Khemaka noùi nhö sau: "Toâi khoâng coù theå kham nhaãn, naøy Hieàn giaû... coù nhöõng daáu hieäu taêng tröôûng, khoâng phaûi thuyeân giaûm!" 

7) -- Haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû Daøsaka! Haõy ñi ñeán Tyû-kheo Khemaka; sau khi ñeán, noùi vôùi Tyû-kheo Khemaka nhö sau: "Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùc baäc Tröôûng laõo noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: 'Naøy Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån, töùc laø saéc thuû uaån, thoï thuû uaån, töôûng thuû uaån, haønh thuû uaån, thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, Toân giaû Khemaka quaùn coù caùi gì laø töï ngaõ hay ngaõ sôû khoâng?"" 

8) -- Thöa vaâng, chö Hieàn.  

Toân giaû Daøsaka vaâng ñaùp caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo, ñi ñeán Toân giaû Khemaka, sau khi ñeán... 

-- Caùc baäc Tröôûng laõo, naøy Hieàn giaû, noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: "Naøy Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, Toân giaû Khemaka quaùn coù caùi gì laø töï ngaõ hay ngaõ sôû khoâng?" 

9) -- Thöa Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, naøy Hieàn giaû, toâi khoâng quaùn caùi gì laø töï ngaõ hay ngaõ sôû caû. 

10) Roài Toân giaû Daøsaka ñi ñeán caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo; sau khi ñeán, noùi vôùi caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo: 

-- Tyû-kheo Khemaka, thöa chö Hieàn, ñaõ noùi nhö sau: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, naøy Hieàn giaû, toâi khoâng quaùn caùi gì laø töï ngaõ hay ngaõ sôû caû!" 

11) -- Haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû Daøsaka! Haõy ñi ñeán Tyû-kheo Khemaka; sau khi ñeán, noùi vôùi Tyû-kheo Khemaka nhö sau: "Caùc vò Tröôûng laõo, naøy Hieàn giaû Khemaka, noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: 'Hieàn giaû Khemaka, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån...thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, neáu Toân giaû Khemaka khoâng quaùn caùi gì laø töï ngaõ hay ngaõ sôû caû, thôøi Toân giaû Khemaka laø vò A-la-haùn, caùc laäu hoaëc ñaõ ñöôïc ñoaïn taän"." 

12) -- Thöa vaâng, chö Hieàn giaû.  

Toân giaû Daøsaka vaâng ñaùp caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo, ñi ñeán Toân giaû Khemaka... 

-- Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùc baäc Tyû-kheo Tröôûng laõo noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. Neáu Toân giaû Khemaka, trong naêm thuû uaån naøy, khoâng quaùn caùi naøo laø töï ngaõ hay ngaõ sôû, thôøi Toân giaû Khemaka laø baäc A-la-haùn, ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc". 

13). .. -- Thöa Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, naøy Hieàn giaû, toâi khoâng quaùn caùi gì laø töï ngaõ hay ngaõ sôû caû. Nhöng toâi khoâng phaûi laø baäc A-la-haùn, ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc. Vaø thöa Hieàn giaû, trong naêm thuû uaån naøy, daàu cho toâi coù chöùng ñöôïc: "Toâi laø", tuy vaäy toâi cuõng khoâng quaùn: "Caùi naøy laø toâi". 

14) Roài Toân giaû Daøsaka ñi ñeán Tyû-kheo Tröôûng laõo... noùi vôùi caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo: 

-- Tyû-kheo Khemaka, thöa chö Hieàn, ñaõ noùi nhö sau: "Thöa Hieàn giaû, Theá Toân coù noùi ñeán naêm thuû uaån naøy, töùc laø saéc thuû uaån... thöùc thuû uaån. Trong naêm thuû uaån naøy, thöa Hieàn giaû, toâi khoâng quaùn caùi gì laø ngaõ hay laø ngaõ sôû. Tuy vaäy, toâi khoâng phaûi laø baäc A-la-haùn, ñaõ ñoaïn taän caùc laäu hoaëc. Vaø thöa Hieàn giaû, trong naêm thuû uaån, daàu cho toâi chöùng ñöôïc: "Toâi laø", tuy vaäy toâi cuõng khoâng quaùn: "Caùi naøy laø toâi". 

15) -- Haõy ñeán ñaây, Hieàn giaû Daøsaka! Haõy ñi ñeán Tyû-kheo Khemaka; sau khi ñeán, haõy noùi vôùi Tyû-kheo Khemaka: Thöa Hieàn giaû Khemaka, caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo noùi vôùi Hieàn giaû nhö sau: "Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùi maø Hieàn giaû noùi: "Toâi laø", caùc Hieàn giaû noùi "Toâi laø, laø caùi gì?" Hieàn giaû noùi: "Toâi laø saéc?" Hieàn giaû noùi: "Toâi laø khaùc saéc"?. ..; Hieàn giaû noùi: "Toâi laø thöùc?"; Hieàn giaû noùi: "Toâi laø khaùc thöùc?". Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùi maø Hieàn giaû noùi: "Toâi laø", caùc Hieàn giaû noùi: "Toâi laø, laø caùi gì?"" 

16) -- Thöa vaâng. 

Toân giaû Daøsaka vaâng ñaùp caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo, ñi ñeán Toân giaû Khemaka... 

17) -- Thoâi vöøa roài, Hieàn giaû Daøsaka chaïy qua, chaïy laïi nhö theá naøy ñeå laøm gì? Haõy ñem gaäy laïi ñaây! Ta seõ ñi ñeán caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo! 

18) Roài Toân giaû Khemaka choáng gaäy ñi ñeán caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo; sau khi ñeán, noùi leân vôùi caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm; sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

19) Caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo noùi vôùi Toân giaû Khemaka ñang ngoài moät beân: 

-- Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùi maø Hieàn giaû noùi: "Toâi laø", caùi maø Hieàn giaû noùi: "Toâi laø", laø caùi gì? Hieàn giaû noùi: "Toâi laø saéc?"; Hieàn giaû noùi: "Toâi laø khaùc saéc"... "laø thoï... laø töôûng... laø caùc haønh"...; Hieàn giaû noùi: "Toâi laø thöùc?"; Hieàn giaû noùi: "Toâi laø khaùc thöùc?"; Naøy Hieàn giaû Khemaka, caùi maø Hieàn giaû noùi: "Toâi laø", caùi maø Hieàn giaû noùi "Toâi laø", laø caùi gì? 

20) -- Thöa chö Hieàn, toâi khoâng noùi: "Toâi laø saéc". Toâi khoâng noùi: "Toâi laø khaùc saéc"... "laø thoï... laø töôûng... laø caùc haønh"... Toâi khoâng noùi: "Toâi laø thöùc". Toâi cuõng khoâng noùi: "Toâi laø khaùc thöùc". Daàu raèng, naøy caùc Hieàn giaû, Toâi coù chöùng ñöôïc (tö töôûng): "Toâi laø", nhöng toâi khoâng coù quaùn : "Caùi naøy laø toâi". 

21) Ví nhö, naøy chö Hieàn, höông thôm cuûa hoa sen xanh, hay hoa sen hoàng, hay hoa traéng, neáu coù ngöôøi noùi: "Höông thuoäc veà laù hay thuoäc veà saéc, hay thuoäc veà nhuïy hoa", noùi nhö vaäy coù noùi ñuùng khoâng? 

-- Thöa khoâng, naøy Hieàn giaû. 

-- Vaäy chö Hieàn, traû lôøi nhö theá naøo laø traû lôøi moät caùch ñuùng ñaén? 

Chö Hieàn, höông laø cuûa hoa. Traû lôøi nhö vaäy laø traû lôøi moät caùch ñuùng ñaén. 

22) Cuõng vaäy, naøy chö Hieàn, toâi khoâng noùi: "Toâi laø saéc"; toâi khoâng noùi: "Toâi laø khaùc saéc"... "Toâi laø thoï"... "Toâi laø töôûng"... "Toâi laø caùc haønh"... Toâi khoâng noùi: "Toâi laø thöùc". Toâi khoâng noùi : "Toâi laø khaùc thöùc". Nhöng naøy chö Hieàn, daàu raèng ñoái vôùi naêm thuû uaån cuûa toâi ñöôïc coù naøy, toâi khoâng coù quaùn: "Caùi naøy laø toâi". 

23) Daàu cho ñoái vôùi vò Thaùnh ñeä töû, naøy chö Hieàn, naêm haï phaàn kieát söû ñaõ ñöôïc ñoaïn taän, nhöng vò aáy coøn nghó: "Ñoái vôùi naêm thuû uaån, vaãn coøn dö taøn teá nhò". Dö taøn kieâu maïn 'Toâi laø", dö taøn duïc 'Toâi laø", dö taøn tuøy mieân 'Toâi laø" chöa ñöôïc vò aáy ñoaïn tröø. Vò aáy sau moät thôøi gian, soáng quaùn söï sanh dieät trong naêm thuû uaån: "Ñaây laø saéc, ñaây laø saéc taäp khôûi, ñaây laø saéc ñoaïn dieät. Ñaây laø thoï... Ñaây laø töôûng... Ñaây laø caùc haønh... Ñaây laø thöùc, ñaây laø thöùc taäp khôûi, ñaây laø thöùc ñoaïn dieät" 

24) Vì raèng vò aáy soáng, quaùn söï sanh dieät trong naêm thuû uaån naøy, caùc dö taøn ngaõ maïn (?) "Toâi laø", caùc dö taøn ngaõ duïc "Toâi laø", caùc dö taøn ngaõ tuøy mieân (?) "Toâi laø", maø vò aáy chöa ñöôïc ñoaïn tröø, nay ñi ñeán ñoaïn taän. 

25) Naøy chö Hieàn, ví nhö moät taám vaûi nhôùp nhuùa dính buïi, nhöõng ngöôøi chuû giao noù cho moät ngöôøi thôï giaët. Ngöôøi thôï giaët sau khi nhoài noù, ñaäp noù trong nöôùc muoái, hay trong nöôùc toâ ñaõ, trong nöôùc phaân boø roài giaët saïch noù trong nöôùc trong. Daàu cho taám vaûi aáy nay ñöôïc saïch seõ, trong traéng, nhöng noù vaãn coøn dö taøn muøi muoái hay muøi toâ ñaõ, hay muøi phaân boø. Ngöôøi thôï giaët giao laïi taám vaûi cho nhöõng ngöôøi chuû. Nhöõng ngöôøi chuû ñem boû noù vaøo trong moät caùi hoøm coù öôùp höông thôm. Nhö vaäy caùi dö taøn muøi muoái hay muøi toâ ñaõ bay muøi phaân boø chöa ñöôïc ñoaïn taän, nay ñöôïc ñoaïn tröø. 

26-27) Cuõng vaäy, naøy chö Hieàn, daàu cho vò Thaùnh ñeä töû ñaõ ñoaïn taän naêm haï phaàn kieát söû, nhöng vôùi vò aáy, caùi dö taøn trong naêm thuû uaån, dö taøn ngaõ maïn "Toâi laø", dö taøn ngaõ duïc "Toâi laø", dö taøn ngaõ tuøy mieân: "Toâi laø" chöa ñöôïc ñoaïn tröø. Vò aáy sau moät thôøi gian, soáng tuøy quaùn söï sanh dieät trong naêm thuû uaån: "Ñaây laø saéc, ñaây laø saéc taäp khôûi, ñaây laø saéc ñoaïn dieät. Ñaây laø thoï... ñaây laø töôûng... ñaây laø caùc haønh... ñaây laø thöùc, ñaây laø thöùc taäp khôûi, ñaây laø thöùc ñoaïn dieät". Vì raèng vò aáy soáng tuøy quaùn söï sanh dieät trong naêm thuû uaån naøy neân caùc dö taøn trong naêm thuû uaån naøy, ngaõ maïn "Toâi laø", ngaõ duïc "toâi laø", ngaõ tuøy mieân "Toâi laø" chöa ñöôïc ñoaïn taän nay ñi ñeán ñoaïn tröø. 

28) Khi ñöôïc noùi vaäy, caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo noùi vôùi Toân giaû Khemaka: 

-- Khoâng phaûi chuùng toâi vì muoán phieàn nhieãu Toân giaû Khemaka maø chuùng toâi hoûi. Nhöng vì chuùng toâi nghó raèng: " Toân giaû Khemaka coù theå giaûi ñaùp, thuyeát giaûng, trình baøy, xaùc chöùng, khai trieån, phaân tích, hieån loä moät caùch roäng raõi giaùo lyù cuûa Theá Toân". 

29) Vaø roài Toân giaû Khemaka ñaõ giaûi ñaùp, thuyeát giaûng, trình baøy, xaùc chöùng, khai trieån, phaân tích, hieån loä moät caùch roäng raõi giaùo lyù cuûa Theá Toân. 

30) Toân giaû Khemaka thuyeát giaûng nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo hoan hyû, tín thoï lôøi Toân giaû Khemaka giaûng. 

31) Trong khi lôøi daïy naøy ñöôïc noùi leân, khoaûng saùu möôi Tyû-kheo ñöôïc taâm giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, keå caû Toân giaû Khemaka. 

VIII. Channa (Taïp 10, Ñaïi 2,66b) (S.iii,132) 

1) Moät thôøi, nhieàu Tyû-kheo Tröôûng laõo truù ôû Baøraønasi, Isipatana, vöôøn Loäc Uyeån. 

2) Roài Toân giaû Channa, vaøo buoåi chieàu, töø choã tònh cö ñöùng daäy, caàm chìa khoùa, ñi töø tònh xaù naøy ñeán tònh xaù khaùc vaø noùi vôùi caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo: 

-- Chö Toân giaû Tröôûng laõo, haõy giaùo giôùi cho toâi! Chö Toân giaû Tröôûng laõo, haõy giaûng daïy cho toâi! Chö Toân giaû, haõy thuyeát phaùp cho toâi ñeå toâi coù theå thaáy ñöôïc phaùp. 

3) Ñöôïc noùi vaäy, caùc vò Tyû-kheo Tröôûng laõo noùi vôùi Toân giaû Channa: 

-- Saéc, naøy Hieàn giaû Channa, laø voâ thöôøng; thoï laø voâ thöôøng ; töôûng laø voâ thöôøng; caùc haønh laø voâ thöôøng; thöùc laø voâ thöôøng. Saéc laø voâ ngaõ; thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ ngaõ. Taát caû caùc haønh laø voâ thöôøng; taát caû caùc phaùp laø voâ ngaõ. 

4) Roài Toân giaû Channa suy nghó nhö sau: "Ta cuõng suy nghó nhö vaày: 'Saéc laø voâ thöôøng; thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ thöôøng. Saéc laø voâ ngaõ; thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ ngaõ. Taát caû caùc haønh laø voâ thöôøng; taát caû phaùp laø voâ ngaõ." 

5) Nhöng taâm cuûa ta khoâng höôùng tieán ñeán söï chæ tònh taát caû caùc haønh, söï töø boû taát caû sanh y, söï ñoaïn dieät khaùt aùi, ly tham, ñoaïn dieät, Nieát-baøn, khoâng coù thoaûi maùi, khoâng coù an truù, khoâng coù höôùng veà. Do söï tham luyeán (paritassanaø), chaáp thuû khôûi leân. Taâm yù trôû lui laïi tö töôûng: 'Coù phaûi töï ngaõ cuûa ta sinh hoaït?" Nhö vaäy thôøi ta khoâng theå thaáy phaùp. Ai coù theå thuyeát phaùp cho ta ñeå ta coù theå thaáy phaùp?" 

6) Roài Toân giaû Channa suy nghó: "Ñaây laø Toân giaû Ananda, hieän truù ôû Kosambi, taïi vöôøn Ghosita, ñöôïc baäc Ñaïo Sö taùn thaùn vaø caùc baäc ñoàng Phaïm haïnh coù trí kính troïng. Toân giaû Ananda coù theå thuyeát phaùp cho ta ñeå ta coù theå thaáy phaùp. Vaø cho ñeán nhö vaäy, ta coù loøng tin töôûng ñoái vôùi Toân giaû Ananda. Vaäy ta haõy ñi ñeán Toân giaû Ananda!" 

7) Roài Toân giaû Channa, sau khi doïn deïp choã naèm cuûa mình, caàm y baùt ñi ñeán Kosambi, vöôøn Ghosita, choã Toân giaû Ananda ôû, sau khi ñeán, noùi vôùi Toân giaû Ananda nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm, sau khi noùi leân nhöõng lôøi chaøo ñoùn hoûi thaêm thaân höõu, lieàn ngoài xuoáng moät beân. 

8) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Channa noùi vôùi Toân giaû Ananda: 

-- Moät thôøi, naøy Hieàn giaû Ananda, toâi ôû Baøraønasi, Isipatana, vöôøn Loäc Uyeån. Roài vaøo buoåi chieàu, naøy Hieàn giaû, toâi töø choã tònh cö ñöùng daäy, caàm chieác chìa khoùa, ñi töø tònh xaù naøy ñeán tònh xaù khaùc, sau khi ñeán noùi vôùi caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo: "Chö Toân giaû Tröôûng laõo, haõy giaùo giôùi cho toâi! Chö Toân giaû Tröôûng laõo, haõy giaûng daïy cho toâi! Chö Toân giaû Tröôûng laõo, haõy thuyeát phaùp cho toâi ñeå toâi coù theå thaáy phaùp". 

9) Ñöôïc nghe noùi vaäy, naøy Hieàn giaû, caùc Tyû-kheo Tröôûng laõo noùi vôùi toâi: "Saéc, naøy Hieàn giaû Channa, laø voâ thöôøng; thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ thöôøng. Saéc laø voâ ngaõ; thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ ngaõ. Taát caû caùc haønh laø voâ thöôøng; taát caû caùc phaùp laø voâ ngaõ". 

10) Veà vaán ñeà aáy, naøy Hieàn giaû, toâi suy nghó nhö sau: "Ta cuõng suy nghó nhö vaày: 'Saéc laø voâ thöôøng... thöùc laø voâ thöôøng. Saéc laø voâ ngaõ, thoï... töôûng... caùc haønh... thöùc laø voâ ngaõ. Taát caû caùc haønh laø voâ thöôøng; taát caû caùc phaùp laø voâ ngaõ". 

11) Nhöng taâm cuûa ta khoâng höôùng tieán ñeán söï chæ tònh taát caû haønh, söï töø boû taát caû sanh y, söï ñoaïn dieät khaùt aùi, ly tham, ñoaïn dieät, Nieát-baøn, khoâng coù thoaûi maùi, khoâng coù an truù, khoâng coù höôùng veà. Do söï tham luyeán, chaáp thuû khôûi leân. Taâm yù trôû lui laïi tö töôûng: 'Coù phaûi töï ngaõ cuûa ta sinh hoaït?" Nhö vaäy thôøi ta khoâng theå thaáy phaùp. Ai coù theå thuyeát phaùp cho ta ñeå ta coù theå thaáy phaùp?" 

12) Roài veà vaán ñeà naøy, naøy Hieàn giaû, toâi suy nghó nhö sau: "Ñaây laø Toân giaû Ananda, hieän truù ôû Kosambi, taïi vöôøn Ghosita, ñöôïc baäc Ñaïo Sö taùn thaùn vaø caùc baäc ñoàng Phaïm haïnh coù trí kính troïng. Toân giaû Ananda coù theå thuyeát phaùp cho ta ñeå ta coù theå thaáy phaùp! Vaø cho ñeán nhö vaäy, ta coù loøng tin töôûng ñoái vôùi Toân giaû Ananda! Vaäy ta haõy ñi ñeán Toân giaû Ananda". 

13) Toân giaû Ananda haõy giaùo giôùi cho toâi! Toân giaû Ananda haõy giaûng daïy cho toâi! Toân giaû Ananda haõy thuyeát phaùp cho toâi ñeå toâi coù theå thaáy phaùp. 

14) -- Cho ñeán nhö vaäy, thaät söï toâi raát hoan hyû ñoái vôùi Toân giaû Channa. Toân giaû Channa ñaõ laøm cho söï vieäc roõ raøng. Toân giaû Channa ñaõ phaù vôõ chöôùng ngaïi. Haõy loùng tai, naøy Hieàn giaû Channa! Hieàn giaû coù theå hieåu ñöôïc Chaùnh phaùp. 

15) Ngay luùc aáy, Toân giaû Channa khôûi leân hoan hyû, haân hoan thuø thaéng khi nghe ñeán: "Ta coù theå hieåu ñöôïc phaùp". 

16) -- Naøy Hieàn giaû Channa, toâi taän maët nghe Theá Toân, taän maët nhaän laõnh töø Theá Toân lôøi giaùo giôùi naøy cho Kaccaønaghotta: "Theá giôùi naøy döïa treân hai (quan ñieåm), naøy Kaccaøna, hieän höõu vaø khoâng hieän höõu. Ai thaáy nhö thaät vôùi chaùnh trí tueä söï taäp khôûi cuûa theá giôùi, thì khoâng chaáp nhaän laø theá giôùi khoâng hieän höõu! Nhöng naøy Kaccaøna, ai thaáy nhö thaät vôùi chaùnh trí tueä söï ñoaïn dieät cuûa theá giôùi, thì cuõng khoâng chaáp nhaän laø theá giôùi coù hieän höõu. Theá giôùi naøy phaàn lôùn, naøy Kaccaøna, laø chaáp thuû caùc phöông tieän vaø bò troùi buoäc bôûi thaønh kieán. Vôùi ai khoâng ñi ñeán, khoâng chaáp thuû, khoâng an truù vaøo chaáp thuû caùc phöông tieän, taâm khoâng an truù vaø thieân kieán tuøy mieân, vò aáy khoâng noùi: 'Ñaây laø töï ngaõ cuûa toâi". Vôùi ai nghó raèng: 'Caùi gì khôûi leân laø ñau khoå, caùi gì dieät laø ñau khoå", vò aáy khoâng coù phaân vaân, nghi hoaëc. Trí ôû ñaây khoâng möôïn nhôø ngöôøi khaùc. Cho ñeán nhö vaäy, naøy Kaccaøna, laø chaùnh trí". 

17) "'Taát caû ñeàu coù", naøy Kaccaøna, laø moät cöïc ñoan. 'Taát caû ñeàu khoâng coù" laø moät cöïc ñoan. Khoâng chaáp nhaän hai cöïc ñoan aáy, naøy Kaccaøna, Nhö Lai thuyeát phaùp moät caùch trung ñaïo. Do duyeân voâ minh, neân haønh khôûi. Do duyeân haønh, neân thöùc khôûi... Nhö vaäy laø söï taäp khôûi cuûa toaøn boä khoå uaån naøy. Do söï ly tham, ñoaïn dieät voâ minh khoâng coù dö taøn neân caùc haønh dieät... Nhö vaäy laø söï ñoaïn dieät cuûa toaøn boä khoå uaån naøy". 

18) -- Nhö vaäy, naøy Hieàn giaû Ananda, laø ñieàu seõ ñeán vôùi caùc baäc Toân giaû naøo coù ñöôïc nhöõng ñoàng Phaïm haïnh nhö vaäy, nhöõng vò coù loøng töø maãn, nhöõng vò muoán söï lôïi ích, nhöõng vò giaùo giôùi, nhöõng vò giaûng daïy, nghe ñöôïc lôøi thuyeát phaùp naøy töø Toân giaû Ananda, toâi ñöôïc an truù vöõng chaéc trong Chaùnh phaùp. 

IX. Raøhula (Taïp 1, Ñaïi 2,5a) (S.iii, 136) 

1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi. 

2) Roài Toân giaû Raøhula ñi ñeán Theá Toân... 

3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Raøhula baïch Theá Toân: 

-- Bieát nhö theá naøo, baïch Theá Toân, thaáy nhö theá naøo ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, khoâng coù (tö töôûng) ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, ngaõ maïn tuøy mieân? 

4) -- Phaøm saéc gì, naøy Raøhula, thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû phaùp caàn phaûi nhö thaät thaáy vôùi chaùnh trí tueä raèng: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

5-8) Phaøm thoï gì... töôûng gì... caùc haønh gì... Phaøm thöùc gì, thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû phaùp caàn phaûi nhö thaät thaáy vôùi chaùnh trí tueä raèng: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 

9) Bieát nhö vaäy, naøy Raøhula, thaáy nhö vaäy ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû caùc töôùng ôû ngoaøi, khoâng coù (tö töôûng) ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, ngaõ maïn, tuøy mieân. 

X. Raøhula 

1-2) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 

3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Raøhula baïch Theá Toân: 

-- Bieát nhö theá naøo, baïch Theá Toân, thaáy nhö theá naøo ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi khoâng coù nhöõng yù nieäm veà ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, ngaõ maïn, tuøy mieân, vöôït ngoaøi kieâu maïn, tòch tònh, kheùo giaûi thoaùt? 

4) -- Phaøm saéc gì, naøy Raøhula, thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi... hoaëc xa hay gaàn; taát caû phaùp, sau khi thaáy vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi", thì seõ ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng coù chaáp thuû. 

5-7) Phaøm thoï gì... phaøm töôûng gì... phaøm caùc haønh gì... 

8) Phaøm thöùc gì thuoäc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi hay ngoaïi, hoaëc thoâ hay teá, hoaëc lieät hay thaéng, hoaëc xa hay gaàn; taát caû phaùp, sau khi thaáy vôùi chaùnh trí tueä laø: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi", thì seõ ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng coù chaáp thuû. 

9) Do bieát nhö vaäy, naøy Raøhula, do thaáy nhö vaäy, ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, khoâng coù nhöõng yù nieäm veà ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, ngaõ maïn, tuøy mieân, vöôït ngoaøi kieâu maïn, ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng coù chaáp thuû. 

10) Do bieát nhö vaäy, naøy Raøhula, do thaáy nhö vaäy ñoái vôùi thaân coù thöùc naøy vaø ñoái vôùi taát caû töôùng ôû ngoaøi, khoâng coù nhöõng yù nieäm veà ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, ngaõ maïn, tuøy mieân, vöôït ngoaøi kieâu maïn, tòch tònh, kheùo giaûi thoaùt.