Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Töông Öng Saùu Xöù (b)Nhaân duyeân ôû Saøtthi. 53.I. Voâ Minh (S.iv,30) 1) Roài moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 3) Ngoài xuoáng moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: -- Do bieát nhö theá naøo, baïch Theá Toân, do thaáy nhö theá naøo, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi? 4) -- Naøy Tyû-kheo, do bieát, do thaáy maét laø voâ thöôøng, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi. Do bieát, do thaáy caùc saéc laø voâ thöôøng, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi... nhaõn thöùc... nhaõn xuùc... Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc ; do bieát, do thaáy caûm thoï aáy laø voâ thöôøng, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi. 5-8) Tai... Muõi... Löôõi... Thaân... 9) Do bieát, do thaáy yù laø voâ thöôøng, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi... Caùc phaùp... Y Ù thöùc... Y Ù xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc ; do bieát, do thaáy caûm thoï aáy laø voâ thöôøng, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi. 10) Do bieát nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do thaáy nhö vaäy, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi. 54.II Kieát Söû(1) (S.iv,31) 1) ... 3)-- Do bieát nhö theá naøo, baïch Theá Toân, do thaáy nhö theá naøo, caùc kieát söû ñöôïc ñoaïn taän? 4-9) -- Naøy caùc Tyû-kheo, do bieát, do thaáy maét laø voâ thöôøng, caùc kieát söû ñöôïc ñoaïn taän... Caùc saéc... Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì ; do bieát, do thaáy caûm thoï aáy laø voâ thöôøng, caùc kieát söû ñöôïc ñoaïn taän. 10) Do bieát nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do thaáy nhö vaäy, caùc kieát söû ñöôïc ñoaïn taän. 55.III. Kieát Söû (2) (S.iv,31) 1-2) ... 3) -- Do bieát nhö theá naøo, baïch Theá Toân, do thaáy nhö theá naøo, caùc kieát söû ñöôïc nhoå saïch? 4-6) -- Naøy caùc Tyû-kheo, do bieát, do thaáy maét laø voâ ngaõ, caùc kieát söû ñöôïc nhoå saïch... Caùc saéc... Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc ; do bieát, do thaáy caûm thoï aáy laø voâ ngaõ, caùc kieát söû ñöôïc nhoå saïch. 10) Do bieát nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do thaáy nhö vaäy, caùc kieát söû ñöôïc nhoå saïch. 56-57.IV-V. Caùc Laäu Hoaëc (1-2) (S.iv,32) (Nhö hai kinh treân, chæ theá vaøo caùc laäu hoaëc). 58-59.VI-VII. Caùc Tuøy Mieân (1-2) (S.iv,32) (Nhö hai kinh treân, chæ theá vaøo caùc tuøy mieân). 60.VIII. Lieãu Tri (Parijnnaø) (S.iv,32) 1) ... 2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát cho caùc OÂng veà phaùp ñöa ñeán lieãu tri taát caû chaáp thuû. Haõy laéng nghe. 3) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phaùp ñöa ñeán lieãu tri taát caû chaáp thuû? 4) Do duyeân maét vaø caùc saéc khôûi leân nhaõn thöùc. Do ba phaùp naøy hôïp laïi coù xuùc. Do duyeân xuùc coù thoï. Thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi maét, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc saéc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn xuùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi vôùi thoï. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Nhôø giaûi thoaùt, vò aáy bieát roõ: "Ta ñaõ lieãu tri chaáp thuû". 5-8) Do duyeân tai vaø caùc tieáng khôûi leân nhó thöùc... Do duyeân muõi vaø caùc höông... Do duyeân löôõi vaø caùc vò... Do duyeân thaân vaø caùc xuùc... 9) Do duyeân yù vaø caùc phaùp khôûi leân yù thöùc. Do ba phaùp naøy hôïp laïi coù xuùc. Do duyeân xuùc coù thoï. Thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi yù, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc phaùp, nhaøm chaùn ñoái vôùi yù thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi yù xuùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi thoï. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Nhôø giaûi thoaùt, vò aáy bieát roõ: "Ta ñaõ lieãu tri chaáp thuû". 10) Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø phaùp ñöa ñeán lieãu tri taát caû chaáp thuû. 61.IX. Ñöôïc Chaám Döùt (1) (Pariyaødinnam) (S.iv,33) 1) ... 2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát cho caùc OÂng veà phaùp ñöa ñeán chaám döùt taát caû chaáp thuû. Haõy laéng nghe. 3) Vaø theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, laø phaùp ñöa ñeán chaám döùt taát caû chaáp thuû? 4) Do duyeân con maét vaø caùc saéc khôûi leân nhaõn thöùc. Do ba phaùp naøy hôïp laïi coù xuùc. Do duyeân xuùc coù thoï. Thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi maét, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc saéc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn xuùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi thoï. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Nhôø giaûi thoaùt, vò aáy bieát roõ: "Ta ñaõ chaám döùt chaáp thuû". 5-8) ... tai... muõi... löôõi... thaân... 9) Vaø do duyeân yù vaø caùc phaùp khôûi leân yù thöùc. Do ba phaùp naøy hôïp laïi coù xuùc. Do duyeân xuùc coù thoï. Thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi yù, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc phaùp, nhaøm chaùn ñoái vôùi yù thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi yù xuùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi thoï. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Nhôø giaûi thoaùt, vò aáy bieát roõ: "Ta ñaõ chaám döùt chaáp thuû". 62.X. Ñöôïc Chaám Döùt (2) (S.iv,34) 1) ... 2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ thuyeát cho caùc OÂng veà phaùp ñöa ñeán chaám döùt taát caû chaáp thuû. 3) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø phaùp ñöa ñeán chaám döùt taát caû chaáp thuû? 4) Caùc OÂng nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, maét laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi. Caùi naøy laø toâi. Caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. -- Saéc... Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc... Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì... 5-8) Tai... Muõi... Löôõi... Thaân... 9) Y Ù... Caùc phaùp... Y Ù thöùc... Y Ù xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø thöôøng hay voâ thöôøng... -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân.... 10) -- Thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi maét, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc saéc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn xuùc. Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; vò aáy nhaøm chaùn ñoái vôùi caûm thoï aáy... Ñoái vôùi tai... Ñoái vôùi muõi... Ñoái vôùi löôõi... Ñoái vôùi thaân... Vò aáy nhaøm chaùn ñoái vôùi yù, nhaøm chaùn ñoái vôùi caùc phaùp, nhaøm chaùn ñoái vôùi yù thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi yù xuùc. Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; vò aáy nhaøm chaùn ñoái vôùi caûm thoï aáy. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí khôûi leân bieát raèng: "Ta ñaõ giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 11) Ñaây, naøy caùc Tyû-kheo,
laø phaùp ñöa ñeán chaám döùt
taát caû chaáp thuû.
63.I. Bôûi Migajaøla (S.iv,35) 1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 2) Toân giaû Migajaøla ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Migajaøla baïch Theá Toân: -- "Soáng moät mình! Soáng moät mình!", baïch Theá Toân, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Baïch Theá Toân, cho ñeán nhö theá naøo laø soáng moät mình? Vaø cho ñeán nhö theá naøo laø soáng coù ngöôøi thöù hai? 4) -- Naøy Migajaøla, coù nhöõng saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo hoan hyû, taùn döông vaø truù vôùi loøng tham luyeán saéc aáy ; do vò aáy hoan hyû, taùn döông vaø truù vôùi loøng tham luyeán saéc aáy neân hyû (nandi) khôûi leân. Do hyû coù maët neân duïc tham (saøraøgo) coù maët. Do duïc tham coù maët neân trieàn phöôïc coù maët. Bò troùi buoäc bôûi hyû trieàn phöôïc, naøy Migajaøla, neân Tyû-kheo ñöôïc goïi laø ngöôøi soáng coù ngöôøi thöù hai. 5-8) ... coù nhöõng tieáng do tai nhaän thöùc... coù nhöõng höông do muõi nhaän thöùc... coù nhöõng vò do löôõi nhaän thöùc... coù nhöõng xuùc do thaân nhaän thöùc... 9) Naøy Migajaøla, coù nhöõng phaùp do yù nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo hoan hyû, taùn döông vaø truù vôùi loøng tham luyeán phaùp aáy ; do vò aáy hoan hyû, taùn döông vaø truù vôùi loøng tham luyeán phaùp aáy neân hyû khôûi leân. Do hyû coù maët neân duïc tham coù maët. Do duïc tham coù maët neân trieàn phöôïc coù maët. Bò troùi buoäc bôûi hyû trieàn phöôïc, naøy Migajaøla, neân Tyû-kheo ñöôïc goïi laø ngöôøi soáng coù ngöôøi thöù hai. 10) Tyû-kheo soáng nhö vaäy, naøy Migajaøla, daàu cho ñeán ôû caùc truù xöù xa vaéng, caùc khoùm röøng, caùc khu röøng, ít tieáng ñoäng, ít oàn aøo, khoûi hôi thôû quaàn chuùng (vijanavaøtaøni), vaéng ngöôøi, thích hôïp vôùi tònh; daàu vaäy, vaãn ñöôïc goïi laø soáng vôùi ngöôøi thöù hai. 11) Vì sao? Vì roàng aùi, ngöôøi thöù hai, chöa ñöôïc ñoaïn taän cho neân ñöôïc goïi laø soáng coù ngöôøi thöù hai. 12-14) Vaø naøy Migajala, coù caùc saéc do maét nhaän thöùc, khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông vaø truù vôùi loøng khoâng tham luyeán phaùp aáy; thôøi do vò aáy khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông truù vôùi loøng khoâng tham luyeán phaùp aáy, neân hyû ñoaïn dieät; thôøi do hyû khoâng coù maët neân duïc tham khoâng coù maët. Do duïc tham khoâng coù maët neân trieàn phöôïc khoâng coù maët. Do khoâng bò troùi buoäc bôûi hyû trieàn phöôïc, naøy Migajaøla, neân Tyû-kheo ñöôïc goïi laø ngöôøi truù moät mình. 15-16) ...Naøy Migajaøla, coù nhöõng vò do löôõi nhaän thöùc... 17) Naøy Migajaøla, coù nhöõng phaùp do yù nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông vaø truù vôùi taâm khoâng tham luyeán phaùp aáy; thôøi do vò aáy khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông, truù vôùi taâm khoâng tham luyeán phaùp aáy neân hyû ñoaïn dieät. Do hyû khoâng coù maët neân duïc tham khoâng coù maët. Do duïc tham khoâng coù maët neân trieàn phöôïc khoâng coù maët. Do khoâng bò troùi buoäc bôûi hyû trieàn phöôïc, naøy Migajaøla, neân Tyû-kheo ñöôïc goïi laø ngöôøi truù moät mình. 18) Tyû-kheo soáng nhö vaäy, naøy Migajaøla, daàu coù ôû giöõa laøng traøn ñaày nhöõng Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni, nam cö só, nöõ cö só, vua chuùa, ñaïi thaàn cuûa vua, caùc ngoaïi ñaïo vaø caùc ñeä töû caùc ngoaïi ñaïo, vò aáy vaãn ñöôïc goïi laø vò soáng moät mình. 19) Vì sao? Vì raèng aùi, ngöôøi thöù hai, ñöôïc ñoaïn taän, do vaäy ñöôïc goïi laø soáng moät mình. 64.II. Migajaøla (S.iv,37) 1) ... 2) Roài Toân giaû Migajaøla ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Migajaøla baïch Theá Toân: -- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân thuyeát phaùp vaén taét cho con. Sau khi nghe phaùp aáy con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. 4-6) -- Naøy Migajaøla, coù nhöõng saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo hoan hyû, taùn döông, soáng vôùi taâm tham luyeán saéc aáy ; do vò aáy hoan hyû, taùn döông, soáng vôùi taâm tham luyeán saéc aáy neân hyû sanh. Naøy Migajaøla, Ta noùi raèng do hyû taäp khôûi neân khoå taäp khôûi... Caùc tieáng... Caùc höông... 7-8)... Caùc vò... Caùc xuùc... 9) Naøy Migajaøla, coù nhöõng phaùp do yù nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo hoan hyû, taùn döông, soáng vôùi taâm tham luyeán phaùp aáy ; do vò aáy hoan hyû, taùn döông soáng vôùi taâm tham luyeán phaùp aáy neân hyû sanh. Naøy Migajaøla, Ta noùi raèng do hyû taäp khôûi neân khoå taäp khôûi. 10-12) Naøy Migajaøla, coù nhöõng saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông, soáng vôùi taâm khoâng tham luyeán saéc aáy ; do vò aáy khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông, soáng vôùi taâm khoâng tham luyeán, khoâng an truù tham luyeán saéc aáy neân hyû dieät. Naøy Migajaøla, Ta noùi raèng do hoan hyû ñoaïn dieät neân khoå ñoaïn dieät... Caùc tieáng... Caùc höông... 13-14)... Caùc vò... Caùc xuùc... 15) Naøy Migajaøla, coù nhöõng phaùp do yù nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông, soáng vôùi taâm khoâng tham luyeán phaùp aáy; do vò aáy khoâng hoan hyû, khoâng taùn döông, soáng vôùi taâm khoâng tham luyeán phaùp aáy neân hyû dieät. Naøy Migajaøla, Ta noùi raèng do hyû ñoaïn dieät neân khoå ñoaïn dieät. 16) Roài Toân giaû Migajaøla, sau khi hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy, lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi roài ra ñi. 17) Roài Toân giaû Migajaøla soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn, khoâng bao laâu ñaït ñöôïc muïc ñích maø caùc thieän nam töû chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, chính laø muïc ñích cöùu caùnh Phaïm haïnh, ngay trong hieän taïi vôùi thaéng trí töï mình chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù. Vò aáy bieát roõ raèng: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc gì neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 18) Vaø Toân giaû Migajaøla trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 65.III. Samiddhi (I) (S.iv,38) 1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), Veluvana (Truùc Laâm), taïi choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 2-3) Roài Toân giaû Samiddhi ñi ñeán Theá Toân... vaø baïch Theá Toân: -- "Maøra, Maøra", nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø Maøra, hay laø danh nghóa Maøra (Maørapannatti)? 4) -- Naøy Samiddhi, choã naøo coù maét, coù caùc saéc, coù nhaõn thöùc, coù caùc phaùp do maét nhaän thöùc, taïi choã aáy coù Maøra, hay coù danh nghóa Maøra. 5-6)... coù tai... coù muõi... 7-8)... coù löôõi... coù thaân... 9) Choã naøo coù yù, coù caùc phaùp, coù yù thöùc, coù caùc phaùp do yù nhaän thöùc, choã aáy coù Maøra, hay coù danh nghóa Maøra. 10-12) Vaø naøy Samiddhi, choã naøo khoâng coù maét, khoâng coù caùc saéc, khoâng coù nhaõn thöùc, khoâng coù caùc phaùp do maét nhaän thöùc, taïi choã aáy khoâng coù Maøra, hay khoâng coù danh nghóa Maøra... tai... muõi... 13-14) Choã naøo khoâng coù löôõi... khoâng coù thaân... 15) Choã naøo khoâng coù yù, khoâng coù caùc phaùp, khoâng coù yù thöùc, khoâng coù caùc phaùp do yù nhaän thöùc, taïi choã aáy khoâng coù Maøra, hay khoâng coù danh nghóa Maøra. 66.IV. Samiddhi (2) (S.iv,39) 1-2) ... 3-15)-- "Höõu tình, höõu tình (Satta)", baïch Theá Toân, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø höõu tình, hay danh nghóa höõu tình?... (nhö treân)... 67.V. Samiddhi (3) (S.iv,39) 1-2) ... 3-15) -- "Khoå, khoå", baïch Theá Toân, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø khoå, hay laø danh nghóa cuûa khoå?... (nhö treân)... 68.VI. Samiddhi (4) (S.iv,39) 1-2) ... 3)... "Theá giôùi, theá giôùi", baïch Theá Toân, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø theá giôùi, hay laø danh nghóa theá giôùi? 4-9) -- Choã naøo, naøy Samiddhi, coù maét, coù caùc saéc, coù nhaõn thöùc, coù caùc phaùp do maét nhaän thöùc, taïi choã aáy coù theá giôùi, hay danh nghóa theá giôùi... (nhö treân)... Choã naøo coù yù, coù caùc phaùp, coù yù thöùc, coù caùc phaùp do yù nhaän thöùc, taïi choã aáy coù theá giôùi hay coù danh nghóa theá giôùi. 10-15) Vaø taïi choã naøo, naøy Samiddhi, khoâng coù maét, khoâng coù caùc saéc, khoâng coù nhaõn thöùc, khoâng coù caùc phaùp do maét nhaän thöùc, taïi choã aáy khoâng coù theá giôùi, hay khoâng coù danh nghóa theá giôùi... khoâng coù yù... taïi choã aáy, khoâng coù theá giôùi hay khoâng coù danh nghóa theá giôùi. 69.VIl. Upasena (S.iv,40) 1) Moät thôøi Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Upasena truù ôû Raøjagaha (Vöông Xaù), röøng Sitavana (Haøn Laâm), taïi hang Ñaàu Con Raén (Sappapon-dikapabbaøra). 2) Luùc baáy giôø, moät con raén ñoäc rôi treân thaân Toân giaû Upasena. 3) Roài Toân giaû Upasena goïi caùc Tyû-kheo: -- Chö Hieàn, haõy ñeán vaø nhaéc caùi giöôøng cuøng vôùi caùi thaân naøy cuûa toâi ñöa ra ngoaøi, tröôùc khi thaân naøy ôû ñaây phaân taùn nhö moät naém rôm. 4) Ñöôïc noùi vaäy, Toân giaû Saøriputta noùi vôùi Toân giaû Upasena: -- Nhöng chuùng toâi khoâng thaáy thaân Toân giaû Upasena ñoåi khaùc hay caùc caên bò bieán hoaïi. 5) Nhöng Toân giaû Upasena noùi nhö sau: -- Naøy chö Hieàn, haõy ñeán vaø nhaéc caùi giöôøng cuøng vôùi caùi thaân naøy cuûa toâi ñöa ra ngoaøi, tröôùc khi thaân naøy ôû ñaây bò phaân taùn nhö moät naém rôm... 6) Naøy Hieàn giaû Saøriputta, ñoái vôùi ai nghó raèng: "Toâi laø con maét", hay: "Con maét laø cuûa toâi"... "Toâi laø caùi löôõi", hay: "Caùi löôõi laø cuûa toâi"... "Toâi laø yù", hay: "Y Ù laø cuûa toâi", thôøi ñoái vôùi caùc ngöôøi aáy, naøy Hieàn giaû Saøriputta, thaân coù theå bò ñoåi khaùc, hay caùc caên bò bieán hoaïi. Vaø naøy Hieàn giaû Saøriputta, toâi khoâng nghó nhö sau: "Toâi laø con maét", hay: "Con maét laø cuûa toâi"... "Toâi laø caùi löôõi", hay: "Caùi löôõi laø cuûa toâi"... hay: "Toâi laø yù", hay: "Y Ù laø cuûa toâi", thôøi naøy Hieàn giaû Saøriputta, laøm sao thaân aáy cuûa toâi laïi coù theå ñoåi khaùc, hay caùc caên coù theå bieán hoaïi. 7) Vì raèng trong moät thôøi gian daøi, Toân giaû Upasena ñaõ kheùo nhoå taän goác ngaõ kieán, ngaõ sôû kieán, ngaõ maïn tuøy mieân, cho neân Toân giaû Upasena khoâng coù nhöõng tö töôûng nhö: "Toâi laø con maét", hay: "Con maét laø cuûa toâi"... hay: "Toâi laø caùi löôõi", hay: "Löôõi laø cuûa toâi"... hay: "Toâi laø yù", hay: "Y Ù laø cuûa toâi". 8) Roài caùc Tyû-kheo aáy nhaéc caùi giöôøng cuøng vôùi Toân giaû Upasena ra ngoaøi. 9) Roài thaân cuûa Toân giaû Upasena, ngay taïi choã aáy phaân taùn nhö moät naém rôm. 70.VIII. Upavaøna (1) (S.iv,41) 1) ... 2) Roài Toân giaû Upavaøna ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Upavaøna baïch Theá Toân: -- "Thieát thöïc hieän taïi, thieát thöïc hieän taïi (Sanditthika)", baïch Theá Toân, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, laø thieát thöïc hieän taïi, coù keát quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc nhöõng ngöôøi coù trí töï mình giaùc hieåu? 4) -- ÔÛ ñaây, naøy Upavaøna, sau khi maét thaáy saéc, Tyû-kheo caûm thoï saéc vaø caûm thoï tham saéc coù noäi tham ñoái vôùi caùc saéc; vò aáy bieát roõ: "Toâi coù noäi tham ñoái vôùi caùc saéc". Cho ñeán chöøng naøo sau khi maét thaáy saéc, Tyû-kheo caûm thoï saéc vaø caûm thoï tham saéc, vaø coù noäi tham ñoái vôùi caùc saéc; vò aáy bieát roõ: "Toâi coù noäi tham ñoái vôùi caùc saéc". Nhö vaäy, naøy Upavaøna, laø thieát thöïc hieän taïi, coù keát quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc nhöõng ngöôøi trí töï mình giaùc hieåu. 5-6) Laïi nöõa, naøy Upavaøna, Tyû-kheo sau khi tai nghe tieáng... sau khi muõi ngöûi höông... 7-8) Laïi nöõa, naøy Upavaøna, Tyû-kheo sau khi löôõi neám vò... thaân caûm xuùc... 9) Laïi nöõa, naøy Upavaøna, sau khi yù nhaän bieát phaùp, Tyû-kheo caûm thoï phaùp vaø caûm thoï tham phaùp, vaø coù noäi tham ñoái vôùi caùc phaùp; vò aáy bieát roõ: "Toâi coù noäi tham ñoái vôùi caùc phaùp". Cho ñeán chöøng naøo sau khi yù nhaän bieát phaùp, Tyû-kheo caûm thoï phaùp vaø caûm thoï tham phaùp, vaø coù noäi tham ñoái vôùi caùc phaùp; voø aáy bieát roõ: "Toâi coù noäi tham ñoái vôùi caùc phaùp". Nhö vaäy, naøy Upavaøna, laø thieát thöïc hieän taïi, coù keát quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc nhöõng ngöôøi trí töï mình giaùc hieåu. 10) ÔÛ ñaáy, naøy Upavaøna, sau khi maét thaáy saéc, Tyû-kheo caûm thoï saéc, nhöng khoâng caûm thoï tham saéc, vaø khoâng coù noäi tham ñoái vôùi saéc; vò aáy bieát roõ: "Toâi khoâng coù noäi tham ñoái vôùi saéc". Cho ñeán chöøng naøo, naøy Upavaøna, sau khi maét thaáy saéc, Tyû-kheo caûm thoï saéc, nhöng khoâng caûm thoï tham saéc, vaø khoâng coù noäi tham ñoái vôùi caùc saéc; vò aáy bieát roõ: "Toâi khoâng coù noäi tham ñoái vôùi caùc saéc". Nhö vaäy, naøy Upavaøna, laø thieát thöïc hieän taïi, coù keát quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, ñöôïc nhöõng ngöôøi trí töï mình giaùc hieåu. 11-14) Laïi nöõa, naøy Upavaøna, Tyû-kheo sau khi tai nghe tieáng... muõi ngöûi höông... löôõi neám vò... thaân caûm xuùc... 15) Laïi nöõa, naøy Upavaøna, sau khi yù nhaän thöùc phaùp, Tyû-kheo caûm thoï phaùp nhöng khoâng caûm thoï tham phaùp, vaø khoâng coù noäi tham ñoái vôùi phaùp; vò aáy bieát roõ: "Toâi khoâng coù noäi tham ñoái vôùi phaùp". Cho ñeán chöøng naøo, naøy Upavaøna, Tyû-kheo sau khi yù nhaän thöùc phaùp, caûm thoï phaùp nhöng khoâng caûm thoï tham phaùp, vaø khoâng coù noäi tham ñoái vôùi phaùp; vò aáy bieát roõ: "Toâi khoâng coù noäi tham ñoái vôùi phaùp". Nhö vaäy, naøy Upavaøna, laø thieát thöïc hieän taïi, coù keát quaû töùc thôøi, ñeán ñeå maø thaáy, coù khaû naêng höôùng thöôïng, chæ nhöõng ngöôøi coù trí töï mình giaùc hieåu. 71.IX. Saùu Xuùc Xöù (1) (S.iv,43) 1) ... 2) -- Tyû-kheo naøo, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm, söï xuaát ly cuûa saùu xuùc xöù; vò aáy khoâng thaønh töïu Phaïm haïnh, coøn ñöùng xa Phaùp vaø Luaät naøy. 3) Ñöôïc nghe noùi vaäy, moät Tyû-kheo baïch Theá Toân: -- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con ñaõ thaát voïng (anassaøsim). Baïch Theá Toân, con khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saùu xuùc xöù. 4-6) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Tyû-kheo? OÂng coù quaùn con maét: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. -- Laønh thay, naøy Tyû-kheo. ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, do OÂng nhö thaät thaáy con maét vôùi chaùnh trí tueä: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi"; nhö vaäy laø kheùo thaáy. Ñaây laø khoå ñöôïc ñoaïn taän... tai... muõi... 7-8) ... löôõi... thaân... 9) OÂng nghó theá naøo, naøy Tyû-kheo? OÂng coù quaùn yù: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. -- Laønh thay, naøy Tyû-kheo. ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, do OÂng nhö thaät thaáy yù vôùi chaùnh trí tueä: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi"; nhö vaäy laø kheùo thaáy. Ñaây laø khoå ñoaïn taän. 72.X. Saùu Xuùc Xöù (2) (S.iv,44) 1) ... 2) -- Tyû-kheo naøo, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saùu xuùc xöù; vò aáy khoâng thaønh töïu Phaïm haïnh, coøn ñöùng xa Phaùp vaø Luaät naøy. 3) Ñöôïc nghe noùi vaäy, moät Tyû-kheo baïch Theá Toân: -- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con thaát voïng. Baïch Theá Toân, con khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saùu xuùc xöù. 4-6) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Tyû-kheo? OÂng coù quaùn con maét: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân. -- Laønh thay, naøy Tyû-kheo. ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, do OÂng nhö thaät thaáy con maét vôùi chaùnh trí tueä: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Nhö vaäy laø kheùo thaáy; nhö vaäy xuùc xöù thöù nhöùt naøy seõ ñöôïc OÂng ñoaïn taän, khoâng coøn taùi sanh nöõa trong töông lai... tai... muõi... 7-8)... löôõi... thaân... 9) OÂng nghó theá naøo, naøy Tyû-kheo? OÂng coù quaùn yù: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa coù vaäy, baïch Theá Toân. -- Laønh thay, naøy Tyû-kheo. ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, do OÂng nhö thaät thaáy yù vôùi chaùnh trí tueä: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi"; nhö vaäy laø kheùo thaáy. Nhö vaäy xuùc xöù thöù saùu naøy seõ ñöôïc OÂng ñoaïn taän, khoâng coøn taùi sanh nöõa trong töông lai. 73.XI. Saùu Xuùc Xöù (3) (S.iv,44) 1) ... 2) -- Tyû-kheo naøo, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm, vaø söï xuaát ly cuûa saùu xuùc xöù; vò aáy khoâng thaønh töïu Phaïm haïnh, coøn ñöùng xa Phaùp vaø Luaät naøy. 3) Ñöôïc nghe noùi vaäy, moät Tyû-kheo baïch Theá Toân: -- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con thaát voïng. Baïch Theá Toân, con khoâng nhö thaät bieát roõ söï taäp khôûi, söï ñoaïn dieät, vò ngoït, söï nguy hieåm vaø söï xuaát ly cuûa saùu xuùc xöù. 4-6) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Tyû-kheo, maét laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 5-8) -- Tai... Muõi... Löôõi... Thaân... 9) Y Ù laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 10) -- Thaáy vaäy, naøy Tyû-kheo,
baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm
chaùn ñoái vôùi maét, nhaøm chaùn
ñoái vôùi tai, nhaøm chaùn ñoái
vôùi muõi, nhaøm chaùn ñoái vôùi
löôõi, nhaøm chaùn ñoái vôùi thaân,
nhaøm chaùn ñoái vôùi yù. Do nhaøm chaùn
neân vò aáy ly tham. Do ly tham vò aáy ñöôïc
giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí
khôûi leân bieát raèng: "Ta ñaõ ñöôïc
giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ
taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng
vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn
trôû lui traïng thaùi naøy nöõa".
74.I. Beänh (1) (S.iv,46) 1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi... 2) Roài moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: -- Trong tònh xaù cuûa chuùng con, baïch Theá Toân, coù moät taân Tyû-kheo ít ngöôøi bieát ñeán, bò beänh hoaïn, ñau ñôùn, bò troïng beänh. Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân ñi ñeán Tyû-kheo aáy vì loøng töø maãn. 4) Roài Theá Toân sau khi nghe tieáng "Môùi", nghe tieáng "Beänh", khi bieát ñöôïc: "Tyû-kheo aáy ít ñöôïc ngöôøi bieát ñeán" lieàn ñi ñeán Tyû-kheo aáy. 5) Tyû-kheo aáy thaáy ñöùc Phaät töø xa ñi ñeán, sau khi thaáy, lieàn göôïng daäy treân giöôøng. 6) Theá Toân lieàn noùi vôùi Tyû-kheo aáy: -- Thoâi! Naøy Tyû-kheo, OÂng chôù coù göôïng daäy treân giöôøng. Coù nhöõng choã ngoài ñaõ soaïn saün, taïi ñaáy Ta seõ ngoài. Roài Theá Toân ngoài treân choã ngoài ñaõ soaïn saün. 7) Sau khi ngoài, Theá Toân noùi vôùi Tyû-kheo aáy: -- Naøy Tyû-kheo, OÂng coù kham nhaãn ñöôïc khoâng? OÂng coù chòu ñöïng ñöôïc khoâng? Coù phaûi khoå thoï giaûm thieåu, khoâng taêng tröôûng? Coù phaûi coù trieäu chöùng giaûm thieåu, khoâng phaûi taêng tröôûng? -- Baïch Theá Toân, con khoâng theå kham nhaãn, khoâng theå chòu ñöïng. Maõnh lieät laø khoå thoï con caûm giaùc! Chuùng taêng tröôûng, khoâng coù giaûm thieåu. Coù trieäu chöùng taêng tröôûng, khoâng phaûi giaûm thieåu. 8) -- Naøy Tyû-kheo, mong raèng OÂng khoâng coù gì nghi ngôø, khoâng coù gì hoái haän. -- Baïch Theá Toân, chaéc chaén con khoâng coù gì nghi ngôø, khoâng coù gì hoái haän. 9) -- Nhöng ñoái vôùi giôùi cuûa mình, OÂng coù gì töï khieån traùch khoâng? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 10) -- Naøy Tyû-kheo, neáu ñoái vôùi giôùi cuûa mình OÂng khoâng coù gì ñeå khieån traùch, thôøi naøy Tyû-kheo, OÂng theá naøo cuõng coù nghi ngôø ñoái vôùi vaán ñeà gì, cuõng coù hoái haän gì. -- Baïch Theá Toân, con khoâng hieåu phaùp Theá Toân daïy veà muïc ñích thanh tònh trì giôùi. 11) -- Naøy Tyû-kheo, neáu OÂng khoâng hieåu phaùp Ta daïy veà muïc ñích thanh tònh trì giôùi, thôøi naøy Tyû-kheo, OÂng hieåu phaùp Ta daïy nhö theá naøo? -- Baïch Theá Toân, con hieåu phaùp do Theá Toân daïy laø tham vaø ñoaïn tham. 12) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tyû-kheo! Laønh thay, naøy Tyû-kheo! OÂng hieåu phaùp Ta daïy laø tham vaø ñoaïn tham. Vôùi muïc ñích tham vaø ñoaïn tham, naøy Tyû-kheo, laø phaùp Ta daïy. 13) OÂng nghó theá naøo, naøy Tyû-kheo, maét laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân... -- Tai... Muõi... Löôõi... Thaân... Y Ù laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 14) -- Thaáy vaäy, naøy Tyû-kheo, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi maét... "... khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 15) Theá Toân thuyeát nhö vaäy, Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy. Vaø trong khi lôøi daïy naøy ñöôïc noùi leân, Tyû-kheo aáy khôûi leân phaùp nhaõn ly traàn voâ caáu: "Phaøm caùi gì sanh khôûi, taát caû ñeàu chòu söï ñoaïn dieät". 75.II. Beänh (2) (S.iv,47) 1-10) (Hoaøn toaøn gioáng nhö kinh tröôùc). 11) -- Naøy Tyû-kheo, neáu OÂng khoâng hieåu phaùp Ta daïy veà muïc ñích thanh tònh trì giôùi, thôøi naøy Tyû-kheo, OÂng hieåu phaùp Ta daïy nhö theá naøo? -- Baïch Theá Toân, con hieåu phaùp Theá Toân daïy laø vôùi muïc ñích tòch tònh hoaøn toaøn, khoâng chaáp thuû. 12) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tyû-kheo! Laønh thay, naøy Tyû-kheo! OÂng hieåu phaùp Ta daïy laø vôùi muïc ñích tòch tònh hoaøn toaøn, khoâng coù chaáp thuû. 13-14) (Nhö kinh tröôùc) 15) Theá Toân thuyeát nhö vaäy. Tyû-kheo aáy hoan hyû, taùn thaùn lôøi Theá Toân daïy. Vaø trong khi lôøi daïy naøy ñöôïc noùi leân, taâmTyû-kheo aáy ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû. 76.III. Raødha (1) (S.iv,48) 1) ... 2) Roài Toân giaû Raødha... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Raødha baïch Theá Toân: -- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân vaén taét thuyeát phaùp cho con. Sau khi nghe phaùp cuûa Theá Toân con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. 4) -- Caùi gì voâ thöôøng, naøy Raødha, ôû ñaây OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 5-7) Vaø naøy Raødha, caùi gì laø voâ thöôøng? Maét, naøy Raødha, laø voâ thöôøng, ôû ñaây OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. Caùc saéc laø voâ thöôøng... Nhaõn thöùc laø voâ thöôøng... Nhaõn xuùc... Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø voâ thöôøng. ÔÛ ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc... Tai... Muõi... 8-9) ... Löôõi... Thaân... 10) Y Ù laø voâ thöôøng, ôû ñaây OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. Caùc phaùp... Y Ù thöùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø voâ thöôøng. ÔÛ ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 11) Phaøm caùi gì laø voâ thöôøng, naøy Raødha, ôû ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 77.IV. Raødha (2) (S.iv,49) 1-2-3) ... 4) -- Phaøm caùi gì laø khoå, naøy Raødha, ôû ñaây OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 5-10) Vaø naøy Raødha, caùi gì laø khoå? Maét, naøy Raødha, laø khoå; ôû ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. Caùc phaùp... Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc, khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø khoå. ÔÛ ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 11) Phaøm caùi gì laø khoå, naøy Raødha, ôû ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 78.V. Raødha (2) (S.iv,49) 1-2-3) ... 4) -- Phaøm caùi gì laø voâ ngaõ, naøy Raødha, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 5-9) Vaø naøy Raødha, caùi gì laø voâ ngaõ? Maét, naøy Raødha, laø voâ ngaõ; ôû ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. Caùc saéc... Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc... 10) Y Ù laø voâ ngaõ... Caùc phaùp... Y Ù thöùc... Y Ù xuùc... Do duyeân yù xuùc, khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø voâ ngaõ. ÔÛ ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 11) Phaøm caùi gì laø voâ ngaõ, naøy Raødha, ôû ñaây, OÂng caàn phaûi ñoaïn taän loøng duïc. 79.VI. Voâ Minh (I) (S.iv,49) 1) ... 2) Roài moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: -- Coù moät phaùp gì, baïch Theá Toân, (neáu) Tyû-kheo ñoaïn taän phaùp aáy, thôøi voâ minh ñöôïc ñoaïn taän vaø minh sanh khôûi? -- Coù moät phaùp, naøy Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo ñoaïn taän phaùp aáy, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh sanh khôûi. 4) -- Moät phaùp aáy laø gì, baïch Theá Toân, neáu Tyû-kheo ñoaïn taän phaùp aáy, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän vaø minh sanh khôûi? -- Voâ minh, naøy Tyû-kheo, laø moät phaùp, neáu Tyû-kheo ñoaïn taän phaùp aáy, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh sanh khôûi. 5) -- Tyû-kheo bieát nhö theá naøo, baïch Theá Toân, thaáy nhö theá naøo, voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi? 6) -- Naøy Tyû-kheo, Tyû-kheo bieát maét, thaáy maét laø voâ thöôøng neân voâ minh ñoaïn taän, minh sanh khôûi... tai... muõi... 7-11) ... löôõi... thaân... yù... 12) Naøy Tyû-kheo, do Tyû-kheo bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy neân voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi. 80.VII.Voâ Minh (2) (S.iv,50) 1-5) (Nhö kinh tröôùc) 6) -- ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, moät Tyû-kheo coù nghe: "Caùc phaùp khoâng neân thieân chaáp". Naøy Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo aáy nghe nhö sau: "Taát caû caùc phaùp khoâng neân thieân chaáp", vò aáy thaéng tri taát caû caùc phaùp. Do lieãu tri taát caû phaùp neân thaáy taát caû töôùng coù theå thay ñoåi... Vò aáy thaáy con maét coù theå thay ñoåi... caùc saéc... nhaõn thöùc... nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; vò aáy thaáy caûm thoï aáy coù theå thay ñoåi. 7) Naøy Tyû-kheo, do Tyû-kheo bieát vaäy, thaáy vaäy neân voâ minh ñöôïc ñoaïn taän, minh ñöôïc sanh khôûi. 81.VIII. Tyû Kheo (S.iv,50) 1) ... 2) Roài nhieàu Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: -- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, coù nhöõng du só ngoaïi ñaïo hoûi chuùng con: "Do muïc ñích gì, naøy caùc Hieàn giaû, caùc ngöôøi soáng Phaïm haïnh döôùi Sa-moân Gotama?" Ñöôïc hoûi vaäy, baïch Theá Toân, chuùng con traû lôøi cho caùc du só ngoaïi ñaïo aáy: "Vì muïc ñích lieãu tri ñau khoå, naøy chö Hieàn, chuùng toâi soáng Phaïm haïnh döôùi Sa-moân Gotama". Ñöôïc hoûi vaäy vaø ñöôïc traû lôøi vaäy, baïch Theá Toân, coù phaûi chuùng con ñaõ noùi leân quan ñieåm cuûa Theá Toân? Vaø coù phaûi chuùng con khoâng xuyeân taïc Theá Toân vôùi ñieàu khoâng thöïc? Coù phaûi chuùng con traû lôøi thuaän phaùp vaø ñuùng phaùp? Vaø ai laø ngöôøi ñoàng phaùp noùi ñuùng phaùp khoâng tìm ñöôïc lyù do ñeå chæ trích? 4) -- Thaät vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc hoûi vaäy vaø ñöôïc traû lôøi vaäy, caùc OÂng ñaõ noùi leân quan ñieåm cuûa Ta. Vaø caùc OÂng khoâng xuyeân taïc Ta vôùi ñieàu khoâng thöïc. Caùc OÂng traû lôøi thuaän phaùp vaø ñuùng phaùp. Vaø khoâng coù ngöôøi ñoàng phaùp noùi ñuùng phaùp naøo tìm ñöôïc lyù do ñeå chæ trích. Vôùi muïc ñích lieãu tri ñau khoå, naøy caùc Tyû-kheo, Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Ta. 5) Naøy caùc Tyû-kheo, neáu caùc du só ngoaïi ñaïo coù theå hoûi caùc OÂng nhö sau: "Naøy Hieàn giaû, theá naøo laø vì muïc ñích lieãu tri ñau khoå aáy, Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Sa-moân Gotama?" Ñöôïc hoûi vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå traû lôøi cho caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhö sau: 6-11) "Maét, naøy chö Hieàn, laø khoå. Vì lieãu tri nhö vaäy, Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Theá Toân. Caùc saéc... Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; vì lieãu tri caûm thoï aáy laø khoå, neân Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Theá Toân... Y Ù laø khoå, vì lieãu tri nhö vaäy, Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Theá Toân... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; vì lieãu tri caûm thoï aáy laø khoå, neân Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Theá Toân. Ñaây, naøy chö Hieàn, laø khoå aáy. Vì lieãu tri khoå aáy, Phaïm haïnh ñöôïc soáng döôùi Theá Toân". 12) Ñöôïc hoûi vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng coù theå traû lôøi cho caùc du só ngoaïi ñaïo aáy nhö vaäy. 82.IX. Theá Giôùi (S.iv,52) 1) ... 2) Roài moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Phagguna baïch Theá Toân: 4-6) -- Coù con maét naøo, baïch Theá Toân, do con maét aáy, coù theå bieát vaø tuyeân boá veà chö Phaät quaù khöù ñaõ nhaäp Nieát-baøn, ñaõ ñoaïn caùc chöôùng ngaïi, ñaõ ñoaïn caùc haønh tung khaùt aùi, ñaõ chaám döùt luaân hoài, ñaõ vöôït qua moïi khoå ñau?... tai... muõi... 7-8) ... löôõi... thaân... 9) Coù yù naøo, baïch Theá Toân, do yù aáy, coù theå bieát vaø tuyeân boá veà chö Phaät quaù khöù ñaõ nhaäp Nieát-baøn, ñaõ ñoaïn caùc chöôùng ngaïi, ñaõ ñoaïn caùc haønh tung (khaùt aùi), ñaõ chaám döùt luaân hoài, ñaõ vöôït qua moïi khoå ñau? 10-12) -- Khoâng coù con maét naøo, naøy Phagguna, do con maét aáy, coù theå bieát vaø tuyeân boá veà chö Phaät quaù khöù ñaõ nhaäp Nieát-baøn, ñaõ ñoaïn caùc chöôùng ngaïi, ñaõ ñoaïn caùc haønh tung (khaùt aùi), ñaõ chaám döùt luaân hoài, ñaõ vöôït moïi khoå ñau... tai... muõi... 13-14) ... Khoâng coù löôõi... Khoâng coù thaân... 15) Khoâng coù yù naøo, naøy
Phagguna, do yù aáy, coù theå bieát vaø tuyeân boá
veà chö Phaät quaù khöù ñaõ nhaäp
Nieát-baøn, ñaõ ñoaïn caùc chöôùng
ngaïi, ñaõ ñoaïn caùc haønh tung
(khaùt aùi), ñaõ chaám döùt luaân
hoài, ñaõ vöôït qua moïi khoå ñau.
84. I. Bieán Hoaïi (Paloka) (S.iv,53) 1) ... 2) Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân: -- "Theá giôùi, theá giôùi", baïch Theá Toân, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, ñöôïc goïi laø theá giôùi? 4) -- Caùi gì chòu söï bieán hoaïi (palokadhamma), naøy Ananda, ñaây goïi laø theá giôùi trong giôùi luaät cuûa baäc Thaùnh. Vaø naøy Ananda, caùi gì chòu söï bieán hoaïi? 5-7) Maét, naøy Ananda, chòu söï bieán hoaïi. Caùc saéc chòu söï bieán hoaïi. Nhaõn thöùc chòu söï bieán hoaïi. Nhaõn xuùc chòu söï bieán hoaïi. Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy chòu söï bieán hoaïi... Tai... Muõi... 8-9)... Löôõi... Thaân... 10) Y Ù chòu söï bieán hoaïi. Caùc phaùp chòu söï bieán hoaïi. Y Ù thöùc chòu söï bieán hoaïi. Y Ù xuùc chòu söï bieán hoaïi. Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy chòu söï bieán hoaïi. 11) Caùi gì chòu söï bieán hoaïi, naøy Ananda, caùi aáy goïi laø theá giôùi trong giôùi luaät cuûa baäc Thaùnh. 85. II. Troáng Khoâng (S.iv,54) 1) ... 2-3) Roài Toân giaû Ananda... baïch Theá Toân: -- "Troáng khoâng laø theá giôùi, troáng khoâng laø theá giôùi", baïch Theá Toân, nhö vaäy ñöôïc noùi ñeán. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, ñöôïc goïi troáng khoâng laø theá giôùi? 4) -- Vì raèng, naøy Ananda, theá giôùi laø khoâng töï ngaõ, vaø khoâng thuoäc töï ngaõ, neân theá giôùi ñöôïc goïi laø troáng khoâng. Vaø caùi gì, naøy Ananda, laø khoâng töï ngaõ vaø khoâng thuoäc töï ngaõ? 5-6) Maét, naøy Ananda, laø khoâng töï ngaõ vaø khoâng thuoäc töï ngaõ. Caùc saéc laø khoâng töï ngaõ, hay khoâng thuoäc töï ngaõ. Nhaõn thöùc laø khoâng töï ngaõ, hay khoâng thuoäc töï ngaõ. Nhaõn xuùc laø khoâng töï ngaõ, hay khoâng thuoäc töï ngaõ... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy khoâng coù töï ngaõ hay khoâng thuoäc töï ngaõ. 11) Vaø vì raèng, naøy Ananda, khoâng coù töï ngaõ, hay khoâng thuoäc töï ngaõ neân ñöôïc goïi troáng khoâng laø theá giôùi naøy. 86. III. Vaén Taét (S.iv,54) 1-2) ... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Ananda... baïch Theá Toân: -- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân vaén taét thuyeát phaùp cho con. Sau khi nghe phaùp cuûa Theá Toân, con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. 4-6) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Ananda, maét laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. -- Caùc saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. ... Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc... Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng khi quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân... Tai... Muõi... 7-9) ... Löôõi... Thaân... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå, hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn caùi aáy laø: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 10) -- Thaáy vaäy, naøy Ananda, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi maét... nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; vò aáy nhaøm chaùn caûm thoï aáy. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy ñöôïc giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí khôûi leân bieát raèng: "Ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 87. IV. Channa (S.iv,55) 1) Moät thôøi Theá Toân ôû taïi Raøjagaha (Vöông Xaù), Veluvana (Truùc Laâm), taïi choã nuoâi döôõng caùc con soùc. 2) Luùc baáy giôø, Toân giaû Saøiputta, Toân giaû Mahaø Cunda vaø Toân giaû Channa truù ôû nuùi Gijjhakuø. 3) Luùc baáy giôø, Toân giaû Channa bò beänh, ñau ñôùn, bò troïng beänh. 4) Roài Toân giaû Saøputta, vaøo buoåi chieàu, töø Thieàn tònh ñöùng daäy, ñi ñeán Toân giaû Mahaø Cunda; sau khi ñeán noùi vôùi Toân giaû Mahaø Cunda: -- Naøy Hieàn giaû Cunda, chuùng ta haõy ñi ñeán Toân giaû Channa ñeå hoûi thaêm veà beänh hoaïn. -- Thöa vaâng, Hieàn giaû. Toân giaû Mahaø Cunda vaâng ñaùp Toân giaû Saøriputta. 5) Roài Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaø Cunda ñi ñeán Toân giaû Channa, sau khi ñeán ngoài treân choã ñaõ soaïn saün. 6-7) Sau khi ngoài, Toân giaû Saøriputta noùi vôùi Toân giaû Channa: -- Naøy Hieàn giaû Channa, Hieàn giaû coù kham nhaãn ñöôïc chaêng? Coù chòu ñöïng ñöôïc chaêng? Coù phaûi khoå thoï giaûm thieåu khoâng coù taêng tröôûng? Coù phaûi coù trieäu chöùng giaûm thieåu, khoâng phaûi taêng tröôûng? -- Thöa Hieàn giaû Saøriputta toâi khoâng coù theå kham nhaãn, khoâng coù theå chòu ñöïng. Maõnh lieät laø caùc khoå thoï toâi caûm giaùc! Chuùng taêng tröôûng, khoâng coù giaûm thieåu. Coù trieäu chöùng taêng tröôûng, khoâng phaûi giaûm thieåu. 8) Naøy Hieàn giaû, ví nhö moät ngöôøi löïc só cheùm ñaàu (moät ngöôøi khaùc) vôùi moät thanh kieám saéc. Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû, nhöõng ngoïn gioù kinh khuûng thoåi leân ñau nhoùi trong ñaàu toâi. Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù theå kham nhaãn, khoâng coù theå chòu ñöïng... khoâng phaûi giaûm thieåu. 9) Naøy Hieàn giaû, ví nhö moät ngöôøi löïc só laáy moät daây nòt baèng da cöùng quaán troøn quanh ñaàu roài xieát maïnh. Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû, toâi caûm thaáy ñau ñaàu moät caùch kinh khuûng. Naøy Hieàn giaû, toâi khoâng theå kham nhaãn, khoâng coù theå chòu ñöïng... khoâng phaûi giaûm thieåu. 10) Naøy Hieàn giaû, ví nhö moät ngöôøi ñoà teå thieän xaûo hay moät ñeä töû ngöôøi ñoà teå moå buïng vôùi moät con dao caét thòt boø saéc beùn. Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû, nhöõng ngoïn gioù kinh khuûng caét moå buïng cuûa toâi. Thöa Hieàn giaû, toâi khoâng coù theå kham nhaãn, khoâng coù theå chòu ñöïng... khoâng phaûi giaûm thieåu. 11) Naøy Hieàn giaû, ví nhö hai ngöôøi löïc só sau khi naém moät ngöôøi yeáu hôn vôùi nhöõng caùnh tay cuûa mình, nöôùng ngöôøi aáy, ñoát ngöôøi aáy treân moät hoá than höøng. Cuõng vaäy, naøy Hieàn giaû, moät söùc noùng kinh khuûng khôûi leân trong thaân toâi. Naøy Hieàn giaû, toâi khoâng coù theå kham nhaãn, khoâng coù theå chòu ñöïng. Maõnh lieät laø caùc khoå thoï toâi caûm giaùc! Chuùng taêng tröôûng, khoâng coù giaûm thieåu. Coù trieäu chöùng taêng tröôûng, khoâng phaûi giaûm thieåu. 12) Thöa Hieàn giaû Saøriputta, toâi seõ ñem laïi con dao. Toâi khoâng muoán soáng nöõa. 13) -- Toân giaû Channa, chôù coù ñem laïi con dao! Toân giaû Channa, haõy chòu ñöïng! Chuùng toâi muoán Toân giaû Channa chòu ñöïng. Neáu Toân giaû Channa khoâng coù caùc moùn aên, khoâng coù caùc döôïc phaåm thích hôïp, thôøi toâi seõ tìm caùc döôïc phaåm thích hôïp cho Toân giaû Channa. Neáu Toân giaû Channa khoâng coù ngöôøi haàu haï thích öùng, thôøi toâi seõ haàu haï Toân giaû Channa. Toân giaû Channa chôù coù ñem laïi con dao. Toân giaû Channa haõy chòu ñöïng. Chuùng toâi muoán Toân giaû Channa chòu ñöïng. 14) -- Thöa Hieàn giaû Saøriputta, khoâng phaûi toâi khoâng coù caùc moùn aên thích hôïp, toâi coù caùc moùn aên thích hôïp. Khoâng phaûi toâi khoâng coù caùc döôïc phaåm thích hôïp, toâi coù caùc döôïc phaåm thích hôïp. Khoâng phaûi toâi khoâng coù nhöõng ngöôøi haàu haï thích öùng, toâi coù nhöõng ngöôøi haàu haï thích öùng. Ñaõ laâu ngaøy toâi haàu haï baäc Ñaïo Sö vôùi taâm thích thuù, khoâng phaûi khoâng thích thuù. Ñaây, thöa Hieàn giaû, laø xöùng ñaùng vôùi ngöôøi ñeä töû. Vì raèng ñaõ haàu haï baäc Ñaïo Sö vôùi taâm thích thuù, khoâng phaûi khoâng thích thuù. Khoâng coù phaïm toäi, neáu Tyû-kheo Channa ñem laïi con dao. Naøy Hieàn giaû Saøriputta, Hieàn giaû haõy thoï trì nhö vaäy. 15) -- Chuùng toâi seõ hoûi Toân giaû Channa moät caâu, neáu Toân giaû Channa kham nhaãn ñöôïc hoûi vaø traû lôøi. -- Haõy hoûi ñi, Hieàn giaû Saøriputta, sau khi nghe, chuùng ta seõ bieát. 16) -- Naøy Hieàn giaû Channa, maét, nhaõn thöùc, nhöõng phaùp do nhaõn thöùc nhaän bieát, Hieàn giaû coù quaùn: " Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"?... Tai... Muõi... Löôõi... Thaân... Naøy Hieàn giaû Channa, yù, yù thöùc, caùc phaùp do yù thöùc nhaän bieát, Hieàn giaû coù quaùn: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? 17) -- Naøy Hieàn giaû Saøriputta, maét, nhaõn thöùc, caùc phaùp do nhaõn thöùc nhaän bieát, toâi quaùn: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 18) -- Naøy Hieàn giaû Channa, trong maét, trong nhaõn thöùc, trong caùc phaùp do nhaõn thöùc nhaän bieát, do thaáy gì, do thaéng tri gì maø Hieàn giaû quaùn: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi"? 19) -- Thöa Hieàn giaû Saøriputta, trong maét, trong nhaõn thöùc, trong caùc phaùp do nhaõn thöùc nhaän bieát, sau khi thaáy ñoaïn dieät, sau khi thaéng tri ñoaïn dieät, toâi quaùn: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". Trong tai... Trong muõi... Trong löôõi... Trong thaân.. Thöa Hieàn giaû... Trong yù, trong yù thöùc, trong caùc phaùp do yù thöùc nhaän bieát, sau khi thaáy ñoaïn dieät, sau khi thaéng tri ñoaïn dieät, toâi quaùn: "Caùi naøy khoâng phaûi cuûa toâi, caùi naøy khoâng phaûi laø toâi, caùi naøy khoâng phaûi töï ngaõ cuûa toâi". 20) Ñöôïc nghe noùi vaäy, Toân giaû Mahaø Cunda noùi vôùi Toân giaû Channa: -- Hieàn giaû Channa, Hieàn giaû caàn phaûi luoân luoân chuù yù ñeán lôøi daïy naøy cuûa Theá Toân: "Ai coøn tham luyeán, thôøi coù dao ñoäng; ai khoâng tham luyeán, thôøi khoâng dao ñoäng. Ai khoâng dao ñoäng, thôøi ñöôïc khinh an. Ai ñöôïc khinh an, thôøi khoâng thieân chaáp. Ai khoâng thieân chaáp (nati), thôøi khoâng coù ñeán vaø ñi. Ai khoâng coù ñeán vaø ñi, thôøi khoâng coù dieät vaø sanh. Ai khoâng coù dieät vaø sanh, thôøi khoâng coù ñôøi naøy, ñôøi sau, khoâng coù giöõa hai ñôøi. Ñaây laø söï ñoaïn taän ñau khoå". 21) Roài Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Mahaø Cunda, sau khi giaùo giôùi Toân giaû Channa vôùi lôøi giaùo giôùi naøy, töø choã ngoài ñöùng daäy, vaø ra ñi. 22) Toân giaû Channa, sau khi hai vò Toân giaû aáy ñi khoâng bao laâu, lieàn ñem laïi con dao. 23) Roài Toân giaû Saøriputta ñi ñeán Theá Toân, sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. 24) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân: -- Baïch Theá Toân, Toân giaû Channa ñaõ ñem laïi con dao. Sanh thuù cuûa vò aáy laø gì? Ñôøi sau vò aáy seõ nhö theá naøo? -- Coù phaûi tröôùc maët OÂng, naøy Saøriputta, Tyû-kheo Channa ñaõ tuyeân boá laø khoâng phaïm toäi? 25) -- Thöa coù, baïch Theá Toân. Coù moät laøng cuûa daân toäc Vajji teân laø Pubbavijjhamam; taïi ñaáy, coù nhöõng gia ñình thaân höõu, coù nhöõng gia ñình thaân thích vôùi Toân giaû Channa, chính nhöõng gia ñình aáy môùi coù loãi. 26) -- Naøy Saøriputta, nhöõng gia ñình thaân höõu vaø nhöõng gia ñình thaân thích aáy cuûa Toân giaû Channa laø nhöõng gia ñình coù loãi. Tuy vaäy, naøy Saøriputta, vôùi söï vieäc nhö vaäy, Ta khoâng noùi Channa laø coù loãi. Naøy Saøriputta, ai boû thaân naøy vaø chaáp thuû thaân khaùc; ngöôøi aáy, Ta noùi laø coù loãi. Nhöng Tyû-kheo Channa thôøi khoâng vaäy. Tyû-kheo Channa khoâng coù toäi loãi khi ñem laïi con dao. Naøy Saøriputtra, OÂng caàn phaûi thoï trì nhö vaäy. 88. V. Punna (S.iv,60) 1) ... 2) Roài Toân giaû Punna ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Punna baïch Theá Toân: -- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân vaén taét thuyeát phaùp cho con. Sau khi nghe phaùp cuûa Theá Toân, con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. 4) -- Naøy Punna, coù nhöõng saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo hoan hyû saéc aáy, taùn döông, an truù luyeán tröôùc; do vò aáy hoan hyû saéc aáy, taùn döông, an truù luyeán tröôùc, hyû (nandì) sanh. Naøy Punna, Ta noùi raèng: "Do hyû taäp khôûi neân khoå taäp khôûi". Naøy Punna, coù nhöõng tieáng do tai nhaän thöùc... Coù nhöõng höông do muõi nhaän thöùc... Coù nhöõng vò do löôõi nhaän thöùc.. Coù nhöõng xuùc do thaân nhaän thöùc... Naøy Punna, coù nhöõng phaùp do yù nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo hoan hyû phaùp aáy, taùn döông, an truù luyeán tröôùc; do vò aáy hoan hyû phaùp aáy, taùn döông, an truù luyeán tröôùc neân hyû sanh. Naøy Punna, Ta noùi raèng: "Do hyû taäp khôûi neân khoå taäp khôûi". 5) Naøy Punna, coù nhöõng saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo khoâng hoan hyû saéc aáy, khoâng taùn döông, khoâng an truù luyeán tröôùc; do vò aáy khoâng hoan hyû saéc aáy, khoâng taùn döông, khoâng an truù luyeán tröôùc neân hyû ñoaïn dieät. Naøy Punna, Ta noùi raèng: "Do hyû ñoaïn dieät neân khoå ñoaïn dieät"... Naøy Punna, coù nhöõng phaùp do yù nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Neáu Tyû-kheo khoâng hoan hyû phaùp aáy, khoâng taùn döông, khoâng an truù luyeán tröôùc; do vò aáy khoâng hoan hyû phaùp aáy, khoâng taùn döông, khoâng an truù luyeán tröôùc neân hyû ñoaïn dieät. Naøy Punna, Ta noùi raèng: "Do hyû ñoaïn dieät neân khoå ñoaïn dieät". 6) Naøy Punna, sau khi ñöôïc nghe giaùo giôùi vôùi lôøi giaùo giôùi vaén taét naøy cuûa Ta, OÂng seõ truù taïi quoác ñoä naøo? -- Baïch Theá Toân, coù moät quoác ñoä teân laø Sunaøparanta, taïi ñaáy con seõ ôû. 7) -- Thoâ baïo, naøy Punna, laø ngöôøi xöù Sunaøparanta. Ñoäc aùc, naøy Punna, laø ngöôøi xöù Sunaøparanta. Neáu ngöôøi xöù Sunaøparanta, naøy Punna, chöûi bôùi, nhieác maéng OÂng, thôøi naøy Punna, ôû ñaây, OÂng nghó theá naøo? -- Neáu ngöôøi xöù Sunaøparanta, baïch Theá Toân, chöûi bôùi, nhieác maéng con, ôû ñaây, con seõ nghó: "Thaät laø hieàn thieän, ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Thaät laø kheùo hieàn thieän, ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Vì nhöõng ngöôøi naøy khoâng laáy tay ñaùnh ñaäp ta". Nhö vaäy, ôû ñaây, baïch Theá Toân, con seõ nghó nhö vaäy. Nhö vaäy, ôû ñaây, baïch Thieän Theä, con seõ nghó nhö vaäy. 8) -- Neáu ngöôøi xöù Sunaøparanta, naøy Punna, seõ ñaùnh ñaäp OÂng baèng tay, thôøi ôû ñaây, naøy Punna, OÂng seõ nghó theá naøo? -- Neáu ngöôøi xöù Sunaøparanta, baïch Theá Toân, ñaùnh ñaäp con baèng tay, thôøi ôû ñaây, con seõ suy nghó: "Thaät laø hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Thaät laø kheùo hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Vì nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñaùnh ñaäp ta baèng cuïc ñaát". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con seõ nghó nhö vaäy. ÔÛ ñaây, baïch Thieän Theä, con seõ nghó nhö vaäy. 9) -- Nhöng neáu ngöôøi xöù Sunaøparanta, naøy Punna, ñaùnh ñaäp OÂng baèng cuïc ñaát, thôøi ôû ñaây, naøy Punna, OÂng nghó theá naøo? -- Neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta, baïch Theá Toân, ñaùnh ñaäp con baèng cuïc ñaát, thôøi ôû ñaây, con seõ suy nghó: "Thaät laø hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Thaät laø kheùo hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Vì nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñaùnh ñaäp ta baèng gaäy". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con seõ nghó nhö vaäy. ÔÛ ñaây, baïch Thieän Theä, con seõ nghó nhö vaäy. 10) -- Nhöng neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta, naøy Punna, seõ ñaùnh ñaäp OÂng vôùi gaäy, thôøi ôû ñaây, naøy Punna, OÂng nghó theá naøo? -- Neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy, baïch Theá Toân, seõ ñaùnh ñaäp con vôùi gaäy, thôøi ôû ñaây, con seõ suy nghó: "Thaät laø hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Thaät laø kheùo hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Vì nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñaùnh ñaäp ta baèng kieám". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con seõ nghó nhö vaäy. ÔÛ ñaây, baïch Thieän Theä, con seõ nghó nhö vaäy. 11) -- Nhöng neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta, naøy Punna, laïi ñaùnh ñaäp OÂng baèng kieám, thôøi ôû ñaây, naøy Punna, OÂng seõ nghó theá naøo? -- Neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta, baïch Theá Toân, ñaùnh ñaäp con vôùi caây kieám, thôøi ôû ñaây, con seõ suy nghó: "Thaät laø hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Thaät laø kheùo hieàn thieän, nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta naøy! Vì nhöõng ngöôøi naøy khoâng ñoaïn maïng ta vôùi caây kieám saéc beùn". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con seõ nghó nhö vaäy. ÔÛ ñaây, baïch Thieän Theä, con seõ nghó nhö vaäy. 12) -- Nhöng neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta, naøy Punna, seõ ñoaïn maïng OÂng vôùi löôõi kieám saéc beùn, thôøi ôû ñaây, naøy Punna, OÂng seõ nghó nhö theá naøo? -- Neáu nhöõng ngöôøi xöù Sunaøparanta, baïch Theá Toân, seõ ñoaïn maïng con vôùi löôõi kieám saéc beùn, thôøi ôû ñaây, con seõ suy nghó: "Coù nhöõng ñeä töû cuûa Theá Toân, khi phieàn naõo, tuûi hoå vaø gheâ tôûm bôûi thaân vaø sinh maïng ñaõ söû duïng ñeán con dao. Nay daàu khoâng tìm ñeán ta vaãn ñöôïc söû duïng con dao". ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con seõ nghó nhö vaäy. ÔÛ ñaây, baïch Thieän Theä, con seõ nghó nhö vaäy. 13) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Punna! Ñaày ñuû vôùi söï an tònh töï ñieàu naøy, OÂng coù theå soáng taïi quoác ñoä Sunaøparanta. Naøy Punna, nay OÂng haõy laøm nhöõng gì OÂng nghó laø hôïp thôøi. 14) Roài Toân giaû Punna hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân phía höõu höôùng veà Ngaøi, doïn deïp saøng toïa, caàm y baùt, roài boä haønh ñi ñeán xöù Sunaøparanta. Ngaøi tuaàn töï boä haønh vaø ñeán xöù Sunaøparanta. Taïi ñaây, Toân giaû Punna truù taïi xöù Sunaøparanta. 15) Vaø trong muøa möa aáy, Toân giaû Punna ñoä cho khoaûng 500 cö só. Cuõng trong muøa möa aáy, Toân giaû chöùng ñöôïc ba minh. Vaø cuõng trong muøa möa aáy Toân giaû Punna vieân tòch. 16) Roài nhieàu Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân... 17) Ngoài xuoáng moät beân, caùc Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: -- Baïch Theá Toân, thieän gia nam töû Punna, sau khi ñöôïc Theá Toân giaùo giôùi moät caùch vaén taét, ñaõ meänh chung. Sanh thuù cuûa vò aáy laø gì? Ñôøi sau cuûa vò aáy theá naøo? -- Baäc Hieàn trí, naøy caùc Tyû-kheo, laø thieän nam töû Punna. Sôû haønh laø ñuùng phaùp vaø thuaän phaùp. Vò aáy khoâng laøm phieàn naõo Ta vôùi nhöõng kieän tuïng veà phaùp. Hoaøn toaøn tòch dieät, naøy caùc Tyû-kheo, laø thieän nam töû Punna. 89. VI. Baøhiya (S.iv, 63) 1) ... 2) Roài Toân giaû Baøhiya ñi ñeán Theá Toân... 3) Ngoài xuoáng moät beân, Toân giaû Baøhiya baïch Theá Toân: -- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân vaén taét thuyeát phaùp cho con. Sau khi nghe phaùp cuûa Theá Toân, con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. 4-8) -- OÂng nghó theá naøo, naøy Baøhiya, maét laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. -- Caùc saéc laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Nhaõn thöùc... Nhaõn xuùc.... 9)... Do duyeân yù xuùc naøy khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; caûm thoï aáy laø thöôøng hay voâ thöôøng? -- Laø voâ thöôøng, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng laø khoå hay laïc? -- Laø khoå, baïch Theá Toân. -- Caùi gì voâ thöôøng, khoå, chòu söï bieán hoaïi, coù hôïp lyù chaêng neáu quaùn: "Caùi naøy laø cuûa toâi, caùi naøy laø toâi, caùi naøy laø töï ngaõ cuûa toâi"? -- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 10) -- Thaáy vaäy, naøy Baøhiya, baäc Ña vaên Thaùnh ñeä töû nhaøm chaùn ñoái vôùi maét, nhaøm chaùn ñoái vôùi saéc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn thöùc, nhaøm chaùn ñoái vôùi nhaõn xuùc... Do duyeân yù xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; vò aáy nhaøm chaùn ñoái vôùi caûm thoï aáy. Do nhaøm chaùn, vò aáy ly tham. Do ly tham, vò aáy giaûi thoaùt. Trong söï giaûi thoaùt, trí khôûi leân bieát raèng: "Ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt". Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 11) Vaø Toân giaû Baøhiya trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 90. VII. AÙi Nhieãm (Ejaø) (S.iv,64) 1) ... 2) -- AÙi nhieãm, naøy caùc Tyû-kheo, laø beänh taät; aùi nhieãm laø muït nhoót; aùi nhieãm laø muõi teân. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai soáng khoâng aùi nhieãm, khoâng bò muõi teân laøm bò thöông. 3) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo coù öôùc voïng gì, haõy öôùc soáng khoâng aùi nhieãm, khoâng bò muõi teân laøm bò thöông. 4) Chôù coù nghó ñeán maét, chôù coù nghó ñeán trong maét, chôù coù nghó ñeán töø maét, chôù coù nghó ñeán: "Maét laø cuûa toâi". Chôù coù nghó ñeán caùc saéc, chôù coù nghó ñeán trong caùc saéc, chôù coù nghó ñeán töø caùc saéc, chôù coù nghó ñeán: "Caùc saéc laø cuûa toâi". Chôù coù nghó ñeán nhaõn thöùc, chôù coù nghó ñeán trong nhaõn thöùc, chôù coù nghó ñeán töø nhaõn thöùc, chôù coù nghó ñeán: "Nhaõn thöùc laø cuûa toâi". Chôù coù nghó ñeán nhaõn xuùc, chôù coù nghó ñeán trong nhaõn xuùc, chôù coù nghó ñeán töø nhaõn xuùc, chôù coù nghó ñeán: "Nhaõn xuùc laø cuûa toâi". Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; chôù coù nghó ñeán caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán trong caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán töø caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán: "Caûm thoï aáy laø toâi". 5-6) Chôù coù nghó ñeán tai... Chôù coù nghó ñeán muõi... 7-8) Chôù coù nghó ñeán löôõi... Chôù coù nghó ñeán thaân... 9) Chôù coù nghó ñeán yù, chôù coù nghó ñeán trong yù, chôù coù nghó ñeán töø yù, chôù coù nghó ñeán: "Y Ù laø cuûa toâi". Chôù coù nghó ñeán caùc phaùp, chôù coù nghó ñeán trong caùc phaùp, chôù coù nghó ñeán töø caùc phaùp, chôù coù nghó ñeán: "Caùc phaùp laø cuûa toâi". Chôù coù nghó ñeán yù thöùc, chôù coù nghó ñeán trong yù thöùc, chôù coù nghó ñeán töø yù thöùc, chôù coù nghó ñeán: "Y Ù thöùc laø cuûa toâi". Chôù coù nghó ñeán yù xuùc, chôù coù nghó ñeán trong yù xuùc, chôù coù nghó ñeán töø yù xuùc, chôù coù nghó ñeán: "Y Ù xuùc laø cuûa toâi". Do duyeân yù xuùc, khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; chôù coù nghó ñeán caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán trong caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán töø caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán: "Caûm thoï aáy laø cuûa toâi". 10) Chôù coù nghó ñeán taát caû, chôù coù nghó ñeán trong taát caû, chôù coù nghó ñeán töø taát caû, chôù coù nghó ñeán: "Taát caû laø cuûa toâi". 11) Vò aáy do khoâng nghó ñeán neân khoâng chaáp thuû moät vaät gì ôû ñôøi. Do khoâng chaáp thuû, vò aáy khoâng coù dao ñoäng (paritassati). Do khoâng dao ñoäng, vò aáy töï mình tòch tònh moät caùch hoaøn toaøn. Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 91. VIII. AÙi Nhieãm (S.iv,66) 1) ... 2) -- AÙi nhieãm, naøy caùc Tyû-kheo, laø beänh taät, aùi nhieãm laø muït nhoït, aùi nhieãm laø muõi teân. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai soáng khoâng aùi nhieãm, khoâng bò muõi teân baén. 3) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù mong öôùc, haõy mong öôùc khoâng aùi nhieãm, khoâng bò muõi teân baén. 4-6) Chôù coù nghó ñeán maét, chôù coù nghó ñeán trong maét, chôù coù nghó ñeán töø maét, chôù coù nghó ñeán: "Maét laø cuûa ta". Chôù coù nghó ñeán caùc saéc, chôù coù nghó ñeán trong caùc saéc, chôù coù nghó ñeán töø caùc saéc, chôù coù nghó ñeán: "Caùc saéc laø cuûa ta". Chôù coù nghó ñeán nhaõn thöùc... Chôù coù nghó ñeán nhaõn xuùc... Do duyeân nhaõn xuùc khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; chôù coù nghó ñeán caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán trong caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán töø caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán: "Caûm thoï aáy laø cuûa ta". Naøy caùc Tyû-kheo, nghó ñeán caùi gì, nghó ñeán trong caùi gì, nghó ñeán töø caùi gì, nghó ñeán: "Caùi gì laø cuûa ta", töø ñaáy caùi aáy ñoåi khaùc. Vì raèng bò ñoåi khaùc, vì chaáp tröôùc taùi sanh (Bhavasatto), neân theá giôùi hoan hyû taùi sanh... tai... muõi... 7-8) ... löôõi... thaân... 9) Chôù coù nghó ñeán yù, chôù coù nghó ñeán trong yù, chôù coù nghó ñeán töø yù, chôù coù nghó ñeán: "Y Ù laø cuûa ta". Chôù coù nghó ñeán caùc phaùp, chôù coù nghó ñeán trong caùc phaùp, chôù coù nghó ñeán töø caùc phaùp, chôù coù nghó ñeán: "Caùc phaùp laø cuûa ta". Chôù coù nghó ñeán yù thöùc, chôù coù nghó ñeán trong yù thöùc, chôù coù nghó ñeán töø yù thöùc, chôù coù nghó ñeán: "Y Ù thöùc laø cuûa ta". Chôù coù nghó ñeán yù xuùc, chôù coù nghó ñeán trong yù xuùc, chôù coù nghó ñeán töø yù xuùc, chôù coù nghó ñeán: "Y Ù xuùc laø cuûa ta". Do duyeân yù xuùc, khôûi leân caûm thoï gì, laïc, khoå hay baát khoå baát laïc; chôù coù nghó ñeán caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán trong caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán töø caûm thoï aáy, chôù coù nghó ñeán: "Caûm thoï aáy laø cuûa ta". Naøy caùc Tyû-kheo, nghó ñeán caùi gì, nghó ñeán trong caùi gì, nghó ñeán töø caùi gì, nghó ñeán: "Caùi gì laø cuûa ta", töø ñaáy caùi aáy ñoåi khaùc. Vì raèng bò ñoåi khaùc, vì chaáp tröôùc taùi sanh, neân theá giôùi hoan hyû taùi sanh. Naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán uaån, giôùi, xöù... chôù coù nghó ñeán caùi aáy, chôù coù nghó ñeán trong caùi aáy, chôù coù nghó ñeán töø caùi aáy, chôù coù nghó ñeán: "Caùi aáy laø cuûa ta". Vò aáy khoâng nghó ñeán nhö vaäy neân khoâng chaáp thuû moät caùi gì trong ñôøi. Do khoâng chaáp thuû neân khoâng coù dao ñoäng. Do khoâng coù dao ñoäng, vò aáy töï mình tòch tònh moät caùch hoaøn toaøn. Vò aáy bieát roõ: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 92. IX. Caû Hai (S.iv,67) 1) ... 2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, Ta seõ giaûng cho caùc OÂng veà caû hai. Haõy laéng nghe. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø caû hai? 3) Maét vaø caùc saéc, tai vaø caùc tieáng, muõi vaø caùc höông, löôõi vaø caùc vò, thaân vaø caùc xuùc, yù vaø caùc phaùp. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø caû hai. 4) Naøy caùc Tyû-kheo, ai noùi nhö sau: "Sau khi ñoaïn taän hai caùi naøy, toâi seõ trình baøy hai caùi khaùc"; thôøi ngöôøi aáy chæ noùi suoâng, neáu hoûi, ngöôøi aáy khoâng coù theå chöùng minh, coøn coù theå rôi vaøo aùch naïn. 5) Vì sao? Vì raèng vaán ñeà aáy vöôït ngoaøi phaïm vi cuûa ngöôøi aáy. 93. X. Caû Hai (S.iv,67) 1) ... 2) -- Do duyeân caû hai, naøy caùc Tyû-kheo, thöùc hieän höõu. Naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø do duyeân caû hai, thöùc hieän höõu? 3) Do duyeân maét vaø caùc saéc, khôûi leân nhaõn thöùc. Maét laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Caùc saéc laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Nhö vaäy, caû hai naøy laø bieán ñoäng, tieâu tan, voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Nhaõn thöùc laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Do nhaân naøo, do duyeân naøo, nhaõn thöùc khôûi leân; nhaân aáy, duyeân aáy laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, nhaõn thöùc naøy khôûi leân töø moät duyeân voâ thöôøng, töø ñaâu seõ thaønh thöôøng coøn ñöôïc? Naøy caùc Tyû-kheo, söï hôïp hoäi, tuï taäp, hoøa hôïp cuûa ba phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø nhaõn xuùc. Nhaõn xuùc cuõng voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Do nhaân naøo, do duyeân naøo, nhaõn xuùc khôûi leân; nhaân aáy, duyeân aáy laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, nhaõn xuùc naøy khôûi leân töø moät duyeân voâ thöôøng, töø ñaâu seõ trôû thaønh thöôøng coøn ñöôïc? Do caûm xuùc neân coù caûm thoï (?), do caûm xuùc neân coù tö löôøng, do caûm xuùc neân coù hay bieát (?). ÔÛ ñaây, caùc phaùp naøy laø bieán ñoäng, tieâu tan, voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. 4) Vaø do duyeân tai vaø caùc tieáng khôûi leân nhó thöùc... 5) Vaø do duyeân muõi vaø caùc höông khôûi leân tyû thöùc... 6) Vaø do duyeân löôõi vaø caùc vò khôûi leân thieät thöùc... 7) Vaø do duyeân thaân vaø caùc xuùc khôûi leân thaân thöùc... 8) Vaø do duyeân yù vaø caùc phaùp khôûi leân yù thöùc. Y Ù laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Caùc phaùp laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. ÔÛ ñaây, caû hai caùi naøy laø bieán ñoäng, tieâu tan, voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Y Ù thöùc laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Caùi gì laø nhaân, caùi gì laø duyeân cho yù thöùc khôûi leân; nhaân aáy, duyeân aáy laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, yù thöùc khôûi leân do duyeân voâ thöôøng, thôøi töø ñaâu seõ thöôøng coøn ñöôïc? Naøy caùc Tyû-kheo, söï hôïp hoäi, tuï taäp, hoøa hôïp cuûa ba phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø yù xuùc. Y Ù xuùc cuõng voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh laø ñoåi khaùc. Do nhaân gì, duyeân gì khieán yù xuùc sanh khôûi; nhaân aáy, duyeân aáy laø voâ thöôøng, bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, yù xuùc khôûi leân do duyeân voâ thöôøng, töø ñaâu seõ laø thöôøng coøn ñöôïc? Naøy caùc Tyû-kheo, do caûm xuùc neân coù caûm thoï, do caûm xuùc, neân coù tö löôøng, do caûm xuùc, neân coù hay bieát. ÔÛ ñaây, caùc phaùp naøy laø bieán ñoäng, tieâu tan, voâ thöôøng bieán hoaïi, töï taùnh ñoåi khaùc. 9) Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, do duyeân caû hai, thöùc hieän höõu. |
Muïc Luïc caùc Taäp (Thieân): 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | Giôùi thieäu
[Muïc Luïc Töông Öng] [Trôû veà trang Thö Muïc] Source = BuddhaSasana Revised: 30-11-2000