1. I. Ambapaøli (Taïp 24,20, Ñaïi 2,174a) (S.v,141) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Vesaøli, taïi röøng Ambapaøli. 

2) Taïi ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: "Naøy caùc Tyû-kheo". "Baïch Theá Toân". Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân. Theá Toân noùi nhö sau: 

3) -- Coù con ñöôøng ñoäc nhaát naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh, vöôït qua ñöôïc saàu bi, chaám döùt khoå öu, chöùng ñaït chaùnh lyù, chöùng ngoä Nieát-baøn. Töùc laø boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? 

4) -- ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi... truù, quaùn thoï treân caùc caûm thoï, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm... truù, quaùn taâm treân taâm, nhieät taâm, tænh giaùc... truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. 

5) Coù con ñöôøng ñoäc nhaát naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khieán cho caùc loaøi höõu tình ñöôïc thanh tònh, vöôït qua ñöôïc saàu bi, chaám döùt khoå öu, chöùng ñaït chaùnh lyù, chöùng ngoä Nieát-baøn. Con ñöôøng aáy töùc laø boán nieäm xöù. 

6) Theá Toân thuyeát nhö vaäy. Caùc Tyû-kheo aáy hoan hyû tín thoï lôøi Theá Toân noùi. 

2. II. Chaùnh Nieäm (Taïp 24,6-7, Ñaïi 2,171b) (S.v,142) 

1) Moät thôøi Theá Toân ôû Vesaøli, taïi röøng Ambapaøli. 

2) ÔÛ ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo caàn phaûi truù chaùnh nieäm, tænh giaùc. Ñaây laø lôøi giaùo giôùi cuûa Ta cho caùc OÂng. 

4) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Tyû-kheo chaùnh nieäm? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi... quaùn thoï treân caùc thoï... quaùn taâm treân taâm... quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø Tyû-kheo chaùnh nieäm. 

5) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Tyû-kheo tænh giaùc? ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo khi ñi tôùi, khi ñi lui, ñeàu tænh giaùc; khi nhìn, tôùi khi nhìn lui, ñeàu tænh giaùc; khi co caùnh tay, duoãi caùnh tay, ñeàu tænh giaùc; khi ñaép y Taêng-giaø-leâ, khi mang y baùt, ñeàu tænh giaùc; khi aên uoáng, nhai neám, ñeàu tænh giaùc; khi ñi tieåu tieän, ñaïi tieän, ñeàu tænh giaùc; khi ñi, ñöùng, ngoài, nguû, thöùc, noùi, im laëng, ñeàu tænh giaùc. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø Tyû-kheo tænh giaùc. 

6) Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo haõy chaùnh nieäm, tænh giaùc. Ñaây laø lôøi giaùo giôùi cuûa Ta cho caùc OÂng. 

3. III. Tyû Kheo (Taïp 24,37, Ñaïi 2,176A) (S.v,142) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Saøvatthi, taïi Jetavana, khu vöôøn oâng Anaøthapindika. 

2) Roài moät Tyû-kheo ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

3) -- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân thuyeát phaùp vaén taét cho con. Sau khi nghe Theá Toân thuyeát phaùp, con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. Vaø nhö vaäy coù theå coù nhöõng ngöôøi nghi ngôø phaùp aáy vaø hoï thaåm tra con; sau khi con noùi phaùp cho hoï, hoï nghó raèng ñi theo con seõ coù lôïi ích cho hoï. Baïch Theá Toân, Theá Toân haõy thuyeát phaùp vaén taét cho con. Thieän Theä haõy thuyeát phaùp vaén taét cho con. Chaéc chaén con coù theå hieåu lôøi Theá Toân thuyeát. Chaéc chaén con coù theå trôû thaønh ngöôøi thöøa töï lôøi Theá Toân daïy. 

4) -- Vaäy naøy Tyû-kheo, OÂng phaûi goät saïch hai phaùp cô baûn veà caùc thieän phaùp. Vaø theá naøo laø hai phaùp cô baûn veà caùc thieän phaùp? Chính laø giôùi kheùo thanh tònh, vaø tri kieán chaùnh tröïc. Naøy Tyû-kheo, khi naøo OÂng ñöôïc giôùi kheùo thanh tònh vaø tri kieán chaùnh tröïc, naøy Tyû-kheo, OÂng haõy y cöù treân giôùi, an truù treân giôùi, tu taäp boán nieäm xöù theo ba caùch. Theá naøo laø boán? 

5) ÔÛ ñaây, naøy Tyû-kheo, OÂng haõy truù, quaùn thaân treân noäi thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Hay OÂng haõy truù, quaùn thaân treân ngoaïi thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Hay OÂng haõy truù, quaùn thaân treân noäi ngoaïi thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Hay OÂng haõy truù, quaùn thoï treân caùc noäi thoï... Hay OÂng haõy truù, quaùn taâm treân caùc noäi taâm... Hay OÂng haõy truù, quaùn phaùp treân caùc noäi phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Hay OÂng haõy truù, quaùn phaùp treân caùc ngoaïi phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Hay OÂng haõy truù, quaùn phaùp treân caùc noäi ngoaïi phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. 

Naøy Tyû-kheo, khi naøo OÂng y cöù treân giôùi, an truù treân giôùi vaø tu taäp boán nieäm xöù theo ba caùch nhö vaäy; khi aáy, naøy Tyû-kheo, hoaëc ñeâm hay ngaøy, chôø ñôïi laø taêng tröôûng trong caùc thieän phaùp, khoâng phaûi laø toån giaûm. 

6) Roài Tyû-kheo aáy hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy, töø choã ngoài ñöùng daäy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân phía höõu höôùng veà Ngaøi roài ra ñi. 

7) Roài Tyû-kheo aáy soáng moät mình an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn, khoâng bao laâu ñaït ñöôïc muïc ñích maø moät thieän nam töû xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình höôùng ñeán: Chính laø voâ thöôïng cöùu caùnh Phaïm haïnh, ngay trong hieän taïi, vò aáy töï mình vôùi thaéng trí, chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù. Vò aáy roõ bieát: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

8) Tyû-kheo aáy trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 

4. IV. Saølaø (Taïp 24,29, Ñaïi 2,173c) (S.v,144) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù giöõa daân chuùng Kosala, taïi moät laøng Baø-la-moân teân laø Saølaø. 

2) ÔÛ ñaây, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo... Theá Toân noùi nhö sau: 

3) -- Nhöõng Tyû-kheo naøo, naøy caùc Tyû-kheo, môùi tu, xuaát gia chaúng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp Luaät naøy; nhöõng Tyû-kheo aáy, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi ñöôïc khích leä (samaødapetabbaø), caàn phaûi ñöôïc höôùng daãn, caàn phaûi ñöôïc an truù, tu taäp boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? 

4) "Haõy ñeán, naøy chö Hieàn, haõy truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhaát taâm, ñeå coù chaùnh trí nhö thaät ñoái vôùi thaân. Haõy truù, quaùn thoï treân caùc thoï, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhaát taâm ñeå coù chaùnh trí nhö thaät ñoái vôùi caùc thoï. Haõy truù, quaùn taâm treân taâm, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhaát taâm, ñeå coù chaùnh trí nhö thaät ñoái vôùi taâm. Haõy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhaát taâm, ñeå coù chaùnh trí nhö thaät ñoái vôùi caùc phaùp". 

5) Naøy caùc Tyû-kheo, coù nhöõng Tyû-kheo höõu hoïc, taâm chöa thaønh töïu, ñang soáng caàn caàu voâ thöôïng an oån khoûi caùc khoå aùch. Caùc vò aáy truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhöùt taâm ñeå lieãu tri veà thaân. Caùc vò aáy truù, quaùn thoï treân caùc thoï, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhöùt taâm ñeå lieãu tri veà thoï. Caùc vò aáy truù, quaùn taâm treân taâm... ñeå lieãu tri veà taâm. Caùc vò aáy truù, quaùn phaùp treân phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhaát taâm ñeå lieãu tri veà caùc phaùp. 

6) Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Tyû-kheo naøo laø baäc A-la-haùn, caùc laäu ñaõ taän, tu haønh thaønh maõn, caùc vieäc neân laøm ñaõ laøm, ñaõ ñaët gaùnh naëng xuoáng, ñaõ thaønh ñaït lyù töôûng, ñaõ taän tröø höõu kieát söû, chaùnh trí, giaûi thoaùt; caùc vò aáy truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhöùt taâm, ly heä phöôïc ñoái vôùi thaân. Caùc vò aáy truù, quaùn thoï treân caùc thoï... Caùc vò aáy truù, quaùn taâm treân taâm... Caùc vò aáy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chuyeân chuù, vôùi taâm thanh tònh, ñònh tónh, nhöùt taâm, ly heä phöôïc ñoái vôùi caùc phaùp. 

7) Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Tyû-kheo naøo môùi tu, xuaát gia chaúng bao laâu, môùi ñeán trong Phaùp Luaät naøy; nhöõng vò aáy, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi ñöôïc khích leä, caàn phaûi ñöôïc höôùng daãn, caàn phaûi ñöôïc an truù, tu taäp boán nieäm xöù naøy. 

5. V. Moät Ñoáng Thieän (Taïp 24,28, Ñaïi 2,171b) (S.v,145) 

1-2) Taïi Saøvatthi. ÔÛ ñaáy, Theá Toân noùi nhö sau: 

3) -- Ñoáng baát thieän, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi laø naêm trieàn caùi, ngöôøi aáy noùi moät caùch chôn chaùnh. Toaøn boä ñoáng baát thieän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, töùc laø naêm trieàn caùi. Theá naøo laø naêm? 

4) Duïc tham trieàn caùi, saân trieàn caùi, hoân traàm thuïy mieân trieàn caùi, traïo hoái trieàn caùi, nghi hoaëc trieàn caùi. Ñoáng baát thieän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi laø naêm trieàn caùi, ngöôøi aáy noùi moät caùch chôn chaùnh. Toaøn boä ñoáng baát thieän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, töùc laø naêm trieàn caùi. 

5) Ñoáng thieän, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi laø boán nieäm xöù, ngöôøi aáy noùi moät caùch chôn chaùnh. Toaøn boä ñoáng thieän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, töùc laø boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? 

6) ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi... quaùn thoï treân caùc thoï... quaùn taâm treân taâm... quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Ñoáng thieän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi laø boán nieäm xöù, ngöôøi aáy noùi moät caùch chôn chaùnh. Toaøn boä ñoáng thieän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, töùc laø boán nieäm xöù. 

6. VI. Con Chim Öng (Sakunagghi) (Taïp 24,15, Ñaïi 2,172c) (S.v,146) 

1-2)... 

3) -- Thuôû xöa, naøy caùc Tyû-kheo, moät con chim öng caùi thình lình voà xuoáng vaø chuïp laáy moät con chim cuùt. 

4) Roài naøy caùc Tyû-kheo, con chim cuùt bò con chim öng caùi baét, than khoùc nhö sau:  

"-- Nhö theá naøy, thaät baát haïnh cho toâi! Thaät thieáu coâng ñöùc cho toâi! Vì raèng toâi ñaõ ñi khoâng phaûi choã haønh xöù cuûa mình, ñi vaøo caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc. Neáu toâi ñi trong choã haønh xöù cuûa toâi, trong caûnh giôùi cuûa cha meï toâi, thôøi con chim öng naøy khoâng theå hôn toâi, neáu phaûi ñaùnh nhau". 

"-- Naøy Chim cuùt, theá naøo laø choã haønh xöù cuûa ngöôi, theá naøo laø caûnh giôùi cuûa cha meï ngöôi?" 

-- "Laø vaït ñaát ñöôïc löôõi caøy xôùi leân". 

5) Roài naøy caùc Tyû-kheo, con chim öng caùi khoâng coù sieát maïnh söùc maïnh cuûa mình, khoâng coù boùp chaët söùc maïnh cuûa mình, thaû con chim cuùt roài noùi:  

-- "Haõy ñi, naøy Chim cuùt. Sau khi ñi taïi choã aáy, ta seõ khoâng thaû cho ngöôi". 

6) Roài naøy caùc Tyû-kheo, con chim cuùt ñi ñeán vaït ñaát ñöôïc löôõi caøy xôùi leân, leo leân moät hoøn ñaát lôùn, ñöùng treân aáy vaø noùi vôùi con chim öng: 

"-- Naøy, haõy ñeán ta, Chim öng! Naøy, haõy ñeán ta, naøy Chim öng!" 

7) Roài naøy caùc Tyû-kheo, con chim öng caùi sieát maïnh söùc maïnh cuûa mình, boùp chaët söùc maïnh cuûa mình, xeáp caû hai caùnh, thình lình voà laáy con chim cuùt. Naøy caùc Tyû-kheo, khi con chim cuùt bieát ñöôïc: "Con chim öng naøy ñang voà maïnh xuoáng ta", lieàn naáp sau hoøn ñaát aáy. Naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây, con chim öng bò beå ngöïc. 

8) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi ai ñi tôùi choã khoâng phaûi haønh xöù cuûa mình, ñi ñeán caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù ñi ñeán choã khoâng phaûi haønh xöù cuûa mình, choã caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñi ñeán choã khoâng phaûi haønh xöù cuûa mình, ñi ñeán caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc, thôøi AÙc ma naém ñöôïc cô hoäi, AÙc ma naém ñöôïc ñoái töôïng. 

9) Naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo khoâng phaûi haønh xöù cuûa Tyû-kheo? Choã naøo laø caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc? Chính laø naêm duïc coâng ñöùc. Theá naøo laø naêm? 

10) Coù caùc saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Coù caùc tieáng do tai nhaän thöùc... Coù caùc höông do muõi nhaän thöùc... Coù caùc vò do löôõi nhaän thöùc... Coù caùc xuùc do thaân nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø choã khoâng phaûi haønh xöù cuûa Tyû-kheo, choã caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc. 

11) Naøy caùc Tyû-kheo, haõy ñi ñeán choã haønh xöù cuûa mình, choã caûnh giôùi cuûa cha meï mình. Naøy caùc Tyû-kheo, ñi ñeán choã haønh xöù cuûa mình, ñeán caûnh giôùi cuûa cha meï mình, thôøi AÙc ma khoâng naém ñöôïc cô hoäi, khoâng naém ñöôïc ñoái töôïng. 

12) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, choã naøo laø choã haønh xöù cuûa Tyû-kheo? Choã naøo laø caûnh giôùi cuûa cha meï? Chính laø boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? 

13) ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi; truù, quaùn thoï treân caùc thoï...; truù, quaùn taâm treân taâm...; truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø choã haønh xöù cuûa mình, choã caûnh giôùi cuûa cha meï mình. 

7. VII. Con Vöôïn (Taïp 24,18, Ñaïi 2,173b) (S.v,148) 

1-2)... 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, taïi nuùi chuùa Tuyeát sôn coù khoaûnh ñaát goà gheà, khoâng thaêng baèng, choã aáy khoâng coù caùc loaøi vöôïn, loaøi ngöôøi qua laïi. 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, taïi nuùi chuùa Tuyeát sôn coù nhöõng khoaûng ñaát ghoà gheà, khoâng baèng phaúng, choã aáy chæ coù loaøi vöôïn qua laïi, khoâng coù loaøi ngöôøi. 

5) Taïi nuùi chuùa Tuyeát sôn, coù nhöõng khoaûnh ñaát baèng phaúng, khaû aùi. Taïi choã aáy coù caùc loaøi vöôïn vaø loaøi ngöôøi qua laïi. Taïi ñaáy, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ngöôøi thôï saên ñaët caùc baãy nhöïa (lepam) treân nhöõng con ñöôøng coù vöôïn qua laïi ñeå baét caùc con vöôïn. ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng con vöôïn naøo taùnh khoâng ngu si, khoâng tham aên, thaáy baãy nhöïa aáy lieàn traùnh xa. Coøn con vöôïn naøo ngu si, tham aên, thaáy baãy nhöïa aáy, thoø tay naém laáy vaø bò dính vaøo ñaáy. "Ta seõ gôõ baøn tay ra", noù thoø baøn tay thöù hai naém laáy vaø bò dính ôû ñaáy. "Ta seõ gôõ hai tay ra", noù giô chaân naém laáy vaø bò dính ôû ñaáy. "Ta seõ gôõ hai baøn tay vaø baøn chaân ra", noù giô baøn chaân thöù hai naém laáy vaø bò dính ôû ñaáy. "Ta seõ gôõ caû hai tay vaø hai chaân", noù duøng mieäng ngaäm laáy vaø bò maéc dính ôû ñaáy. 

6) Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, con vöôïn bò baét naêm choã, lieàn reân la naèm xuoáng, rôi vaøo baát haïnh, rôi vaøo khoå naõo, bò ngöôøi thôï saên muoán laøm gì thì laøm. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi thôï saên ñaâm cheát noù, nöôùng noù treân ñoáng than cuûi, vaø ra ñi, theo sôû thích cuûa mình. 

7) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø ngöôøi ñi ñeán choã khoâng phaûi haønh xöù cuûa mình, choã caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñi ñeán choã khoâng phaûi haønh xöù cuûa mình, choã caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc, AÙc ma naém ñöôïc cô hoäi, AÙc ma naém ñöôïc ñoái töôïng. 

8) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø khoâng phaûi choã haønh xöù cuûa Tyû-kheo, choã caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc? Töùc laø naêm duïc coâng ñöùc. Theá naøo laø naêm? 

9) Caùc saéc do maét nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn... Caùc xuùc do thaân nhaän thöùc khaû laïc, khaû hyû, khaû yù, khaû aùi, lieân heä ñeán duïc, haáp daãn. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây khoâng phaûi laø choã haønh xöù cuûa Tyû-kheo, laø choã caûnh giôùi cuûa ngöôøi khaùc. 

10) Naøy caùc Tyû-kheo, haõy ñi ñeán choã haønh xöù cuûa mình, choã caûnh giôùi cuûa cha meï mình. Naøy caùc Tyû-kheo, ñi ñeán choã haønh xöù cuûa mình, ñeán choã caûnh giôùi cuûa cha meï mình, AÙc ma khoâng naém ñöôïc cô hoäi, AÙc ma khoâng naém ñöôïc ñoái töôïng. 

11) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø haønh xöù cuûa Tyû-kheo, laø caûnh giôùi cuûa cha meï mình? Töùc laø boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? 

12) ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi...; truù, quaùn thoï treân caùc caûm thoï...; truù, quaùn taâm treân taâm...; truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø choã haønh xöù cuûa Tyû-kheo, choã caûnh giôùi cuûa cha meï mình. 

8. VIII. Ngöôøi Ñaàu Beáp (Taïp 24,14, Ñaïi 2,172b) (S.v,149) 

I. 

1)... 

2-3) -- Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi ñaàu beáp ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo, ñöôïc giao lo lieäu caùc thöù xuùp sai khaùc cho vua hay cho caùc ñaïi thaàn cuûa vua, nhö xuùp chua, ñaéng, cay, ngoït, chaát kieàm, khoâng phaûi chaát kieàm (khaørikehi pi akhaørikehi pi), chaát maën, khoâng phaûi chaát maën. 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ñaàu beáp ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo aáy khoâng naém ñöôïc sôû thích veà vieäc aên uoáng cuûa ngöôøi chuû cuûa mình (bhattasa hay bhattuno?): "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp naøy", hay: "Moùn xuùp naøy chuû ta laáy aên", hay : "Moùn xuùp naøy chuû ta duøng nhieàu", hay: "Chuû ta taùn thaùn moùn xuùp naøy". "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp chua naøy", hay: "Moùn xuùp chua naøy chuû ta laáy aên", hay: "Moùn xuùp chua naøy, chuû ta duøng nhieàu", hay : "Chuû ta taùn thaùn xuùp chua naøy". "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp ñaéng naøy"... hay : "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp cay naøy"... hay: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp ngoït naøy"... hay: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp chaát kieàm naøy"... hay: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp khoâng phaûi chaát kieàm naøy"... hay: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp khoâng phaûi chaát maën naøy", hay: "Moùn xuùp khoâng phaûi maën naøy chuû ta laáy aên", hay: "Moùn xuùp khoâng phaûi maën naøy chuû ta duøng nhieàu", hay: "Chuû ta taùn thaùn moùn xuùp khoâng phaûi maën naøy". 

5) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ñaàu beáp ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo aáy khoâng nhaän ñöôïc ñoà maëc, khoâng nhaän ñöôïc löông boång, khoâng nhaän ñöôïc tieàn thöôûng. Vì sao? Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, keû ñaàu beáp ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo aáy khoâng naém ñöôïc sôû thích veà vieäc aên uoáng cuûa ngöôøi chuû cuûa mình. 

6) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây, coù Tyû-kheo ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo, truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Daàu vò aáy truù, quaùn thaân treân thaân, nhöng taâm khoâng ñònh tónh, caùc phieàn naõo khoâng ñöôïc ñoaïn taän; vò aáy khoâng hoïc ñöôïc töôùng aáy. Daàu vò aáy truù, quaùn thoï treân caùc thoï.. quaùn taâm treân taâm... Vò aáy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Daàu vò aáy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhöng taâm khoâng ñònh tónh, caùc phieàn naõo khoâng ñöôïc ñoaïn taän; vò aáy khoâng hoïc ñöôïc töôùng aáy. 

7) Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo aáy, khoâng ñöôïc laïc truù ngay trong hieän taïi, khoâng ñöôïc tænh giaùc. Vì sao? Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo ngu si, khoâng thoâng minh, khoâng kheùo leùo aáy, khoâng hoïc ñöôïc töôùng taâm cuûa mình. 

II. 

8) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi ñaàu beáp coù trí, thoâng minh, kheùo leùo, ñöôïc giao lo lieäu caùc thöù xuùp sai khaùc cho caùc vua hay cho caùc ñaïi thaàn cuûa vua, nhö xuùp chua, ñaéng, cay, ngoït, chaát kieàm, khoâng phaûi chaát kieàm, chaát maën hay khoâng phaûi chaát maën. Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ñaàu beáp coù trí, thoâng minh, kheùo leùo aáy naém ñöôóc sôû thích veà vieäc aên uoáng cuûa ngöôøi chuû mình: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp naøy", hay: "Moùn xuùp naøy chuû ta laáy aên", hay : "Moùn xuùp naøy chuû ta duøng nhieàu", hay: "Moùn xuùp naøy chuû ta taùn thaùn", hay: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp chua naøy", hay : "Moùn xuùp chua naøy chuû ta laáy aên", hay: "Moùn xuùp chua naøy chuû ta duøng nhieàu", hay : "Moùn xuùp chua naøy chuû ta taùn thaùn". "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp ñaéng naøy"... "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp cay naøy"... "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp ngoït naøy"... "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp vò kieàm naøy"... "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp khoâng vò kieàm naøy"...: "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp vò maën naøy"... "Hoâm nay, chuû ta thích moùn xuùp khoâng maën naøy", hay: "Moùn xuùp khoâng maën naøy chuû ta laáy aên", hay: "Moùn xuùp khoâng maën naøy chuû ta duøng nhieàu", hay: "Moùn xuùp khoâng maën naøy chuû ta taùn thaùn". 

9) Naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ñaàu beáp coù trí, thoâng minh, kheùo leùo aáy nhaän ñöôïc ñoà maëc, nhaän ñöôïc löông boång, nhaän ñöôïc tieàn thöôûng. Vì sao? Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi ñaàu beáp coù trí, thoâng minh, kheùo leùo aáy naém ñöôïc sôû thích veà vieäc aên uoáng cuûa ngöôøi chuû cuûa mình. 

10) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây, coù Tyû-kheo coù trí, thoâng minh, kheùo leùo, truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Do vò aáy truù, quaùn thaân treân thaân, taâm ñöôïc ñònh tónh, caùc phieàn naõo ñöôïc ñoaïn taän; vò aáy hoïc ñöôïc töôùng aáy. Vò aáy truù, quaùn thoï treân caùc thoï... quaùn taâm treân taâm... quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Do vò aáy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, taâm ñöôïc ñònh tónh, caùc phieàn naõo ñöôïc ñoaïn taän; vò aáy hoïc ñöôïc töôùng aáy. 

11) Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù trí, thoâng minh, kheùo leùo aáy, ngay trong hieän taïi, chöùng ñöôïc laïc truù, chöùng ñöôïc chaùnh nieäm tænh giaùc. Vì sao? Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù trí, thoâng minh, kheùo leùo aáy, hoïc ñöôïc töôùng taâm cuûa mình. 

9. IX. Beänh (Tröôøng 2, Ñaïi 1,15ab) (S.v,152) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Vesaøli, taïi laøng Beluva. 

2) ÔÛ ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo: 

-- Haõy ñeán, naøy caùc Tyû-kheo, haõy an cö vaøo muøa möa xung quanh Vesaøli, choã naøo coù baïn beø, coù ngöôøi quen bieát (sandittham), coù ngöôøi thaân thieát (sambhattam). ÔÛ ñaây, Ta seõ an cö muøa möa taïi laøng Veluva naøy. 

-- Thöa vaâng, baïch Theá Toân. 

Caùc Tyû-kheo aáy vaâng ñaùp Theá Toân, an cö muøa möa xung quanh Vesaøli, taïi choã coù baïn beø, coù ngöôøi quen bieát, coù ngöôøi thaân thieát. Coøn Theá Toân thôøi an cö muøa möa taïi laøng Beluva. 

3) Trong khi Theá Toân an cö muøa möa, moät côn beänh traàm troïng khôûi leân, nhöõng caûm thoï khoác lieät gaàn nhö cheát tieáp dieãn. ÔÛ ñaây, Theá Toân chaùnh nieäm, tænh giaùc, khoâng coù than vaõn. 

4) Roài Theá Toân suy nghó: "Thaät khoâng töông xöùng ñoái vôùi Ta, neáu Ta khoâng baùo tröôùc caùc vò uûng hoä Ta vaø khoâng töø giaõ chuùng Tyû-kheo maø nhaäp Nieát-baøn. Vaäy Ta haõy tinh taán nhieáp phuïc troïng beänh naøy, löu giöõ maïng haønh (jìvitasankhaøra) vaø soáng". Roài Theá Toân vôùi söùc tinh taán nhieáp phuïc troïng beänh aáy, löu giöõ maïng haønh vaø soáng. 

5) Roài Theá Toân thoaùt khoûi côn beänh; thoaùt khoûi côn beänh khoâng bao laâu, Ngaøi ñi ra khoûi nhaø beänh, ngoài treân choã ñaõ soaïn saün, trong boùng im, sau löng ngoâi nhaø. 

6) Roài Toân giaû Ananda ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, con thaáy Theá Toân kham nhaãn! Baïch Theá Toân, con thaáy Theá Toân chòu ñöïng! Baïch Theá Toân, thaân con caûm thaáy yeáu ôùt nhö lau saäy, maét con môø mòt khoâng thaáy roõ phöông höôùng. Phaùp khoâng ñöôïc toû roõ cho con vì Theá Toân bò beänh. Nhöng baïch Theá Toân, con ñöôïc chuùt an uûi raèng Theá Toân seõ khoâng dieät ñoä, neáu Ngaøi khoâng coù lôøi di giaùo laïi cho chuùng Tyû-kheo. 

7) -- Naøy Ananda, chuùng Tyû-kheo coøn mong moûi gì nöõa ôû nôi Ta. Naøy Ananda, Ta giaûng phaùp khoâng coù phaân bieät trong ngoaøi. Vì, naøy Ananda, ñoái vôùi caùc phaùp, Nhö Lai khoâng bao giôø laø vò Ñaïo Sö coøn naém tay. Naøy Ananda, nhöõng ai nghó raèng Ta seõ laø vò caàm ñaàu chuùng Tyû-kheo, hay : Chuùng Tyû-kheo chòu söï giaùo huaán cuûa Ta, thôøi naøy Ananda, ngöôøi aáy seõ coù lôøi di giaùo cho chuùng Tyû-kheo. Naøy Ananda, Nhö Lai khoâng coù nghó raèng: "Ta seõ laø vò caàm ñaàu chuùng Tyû-kheo", hay "Chuùng Tyû-kheo chòu söï giaùo huaán cuûa Ta", thôøi naøy Ananda, laøm sao Nhö Lai laïi coù lôøi di giaùo cho chuùng Tyû-kheo? 

8) Naøy Ananda, Ta nay ñaõ giaø, baäc tröôûng thöôïng, baäc tröôûng laõo, ñaõ ñaït ñeán ñoaïn cuoái cuûa ñôøi, ñaõ ñeán taùm möôi tuoåi. Naøy Ananda, nhö coã xe ñaõ giaø moøn, sôû dó coøn chaïy ñöôïc laø nhôø daây thöøng chaèng chòt. Cuõng vaäy, thaân Nhö Lai ñöôïc duy trì söï soáng gioáng nhö chính nhôø daây thöøng chaèng chòt. 

9) Naøy Ananda, chæ trong khi Nhö Lai khoâng taùc yù ñeán taát caû töôùng, vôùi söï dieät tröø moät soá caûm thoï, chöùng vaø an truù voâ töôùng taâm ñònh, chính khi aáy, thaân Nhö Lai ñöôïc thoaûi maùi. Vaäy naøy Ananda, haõy töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, haõy töï mình nöông töïa chính mình, chôù nöông töïa moät ñieàu gì khaùc. Duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, chôù nöông töïa moät gì khaùc. Vaø naøy Ananda, theá naøo laø Tyû-kheo töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, töï mình nöông töïa chính mình, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc, duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, khoâng nöông töïa moät gì khaùc? 

10) Naøy Ananda, ôû ñaây, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi; quaùn thoï treân caùc thoï... quaùn taâm treân taâm... quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Naøy Ananda, nhö vaäy laø Tyû-kheo töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, töï mình nöông töïa cho chính mình, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc, duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc. 

11) Naøy Ananda, nhöõng ai hieän nay hoaëc sau khi Ta dieät ñoä, töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, töï mình nöông töïa chính mình, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc, duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, khoâng nöông töïa vaøo moät gì khaùc; nhöõng vò aáy, naøy Ananda, laø nhöõng vò toái thöôïng trong haøng Tyû-kheo cuûa Ta, neáu nhöõng vò aáy tha thieát hoïc hoûi. 

10. X. Truù Xöù Tyû KheoNi (Taïp 24,13, Ñaïi 2,172,172a) (S.v,154) 

1) Taïi Saøvatthi... 

2) Roài Toân giaû Ananda, vaøo buoåi saùng, ñaép y, caàm y baùt ñi ñeán moät truù xöù cuûa Tyû-kheo-ni; sau khi ñeán, ngoài xuoáng treân choã ñaõ soaïn saün. 

Roài moät soá ñoâng Tyû-kheo-ni ñeán Toân giaû Ananda; sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Ananda roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài moät beân, caùc Tyû-kheo-ni aáy thöa vôùi Toân giaû Ananda: 

3) -- ÔÛ ñaây, baïch Thöôïng toïa Ananda, moät soá ñoâng Tyû-kheo-ni soáng kheùo an truù taâm treân boán nieäm xöù, ñaït ñöôïc söï roõ bieát (sampajaønanti) quaûng ñaïi, tröôùc sau thuø thaéng. 

-- Nhö vaäy laø phaûi, naøy caùc Ñaïi tyû! Nhö vaäy laø phaûi, naøy caùc Ñaïi tyû! Naøy caùc Ñaïi tyû, Tyû-kheo hay Tyû-kheo-ni naøo soáng vôùi taâm kheùo an truù trong boán nieäm xöù, vò aáy ñöôïc chôø ñôïi seõ ñaït ñöôïc söï roõ bieát quaûng ñaïi, tröôùc sau thuø thaéng. 

4) Roài Toân giaû Ananda vôùi baøi phaùp thoaïi, sau khi tuyeân thuyeát cho caùc Tyû-kheo-ni aáy, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû, töø choã ngoài ñöùng daäy vaø ra ñi. 

5) Roài Toân giaû Ananda sau khi ñi khaát thöïc ôû Saøvatthi, sau buoåi aên, treân con ñöôøng khaát thöïc trôû veà, ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân, roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân: 

-- ÔÛ ñaây, baïch Theá Toân, con, vaøo buoåi saùng, ñaép y, caàm y baùt ñi ñeán moät truù xöù cuûa Tyû-kheo-ni, sau khi ñeán, con ngoài treân choã ñaõ soaïn saün. Roài, baïch Theá Toân, moät soá ñoâng Tyû-kheo-ni ñi ñeán con, sau khi ñeán, ñaûnh leã con roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài moät beân, baïch Theá Toân, caùc Tyû-kheo-ni aáy thöa vôùi con: "ÔÛ ñaây, baïch Thöôïng toïa Ananda, moät soá ñoâng Tyû-kheo-ni soáng kheùo an truù taâm treân boán nieäm xöù, ñaït ñöôïc söï roõ bieát quaûng ñaïi, tröôùc sau thuø thaéng". Khi ñöôïc noùi vaäy, baïch Theá Toân, con noùi vôùi caùc Tyû-kheo-ni aáy: "Nhö vaäy laø phaûi, naøy caùc Ñaïi tyû! Nhö vaäy laø phaûi, naøy caùc Ñaïi tyû! naøy caùc Ñaïi tyû, Tyû-kheo hay Tyû-kheo-ni naøo soáng vôùi taâm kheùo an truù trong boán nieäm xöù, vò aáy ñöôïc chôø ñôïi seõ ñaït ñöôïc söï roõ bieát quaûng ñaïi, tröôùc sau thuø thaéng". 

6) -- Nhö vaäy laø phaûi, naøy Ananda! Nhö vaäy laø phaûi, naøy Ananda! Naøy Ananda, Tyû-kheo hay Tyû-kheo-ni naøo soáng vôùi taâm kheùo an truù treân boán nieäm xöù, vò aáy ñöôïc chôø ñôïi seõ ñaït ñöôïc söï roõ bieát quaûng ñaïi, tröôùc sau thuø thaéng. Theá naøo laø boán? 

7) ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Tyû-kheo soáng, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Vò aáy truù, quaùn thaân treân thaân, hoaëc thaân sôû duyeân (kaøyaørammano) khôûi leân, hoaëc thaân nhieät naõo (kaøyasmin parilaøho), hoaëc taâm thuï ñoäng, hoaëc taâm phaân taùn höôùng ngoaïi (bahiddha va cittam vikkhipati); do vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo caàn phaûi höôùng taâm ñeán moät töôùng tònh tín (pasaødaniyenimitta). Do vò aáy höôùng taâm ñeán moät töôùng tònh tín, haân hoan (paømujjam: Thaéng hyû) sanh. Ngöôøi coù taâm haân hoan, hyû sanh. Ngöôøi coù taâm hyû, thaân ñöôïc khinh an. Ngöôøi coù taâm khinh an, laïc thoï sanh. Ngöôøi coù taâm laïc thoï, taâm ñöôïc ñònh tónh. Vò aáy tö saùt nhö sau: "Muïc ñích maø ta höôùng taâm ñeán, muïc ñích aáy ñaõ ñaït ñöôïc. Nay ta ruùt lui (patisamharaømi) (khoûi ñoái töôïng tònh tín)". Vò aáy ruùt lui, khoâng taàm, khoâng töù. Vò aáy roõ bieát: "Khoâng taàm, khoâng töù, noäi taâm chaùnh nieäm, ta ñöôïc an laïc". 

8-9) Laïi nöõa, naøy Ananda, Tyû-kheo soáng, quaùn thoï treân caùc thoï... soáng, quaùn taâm treân taâm... 

10) Vò aáy soáng, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Vò aáy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, hoaëc thaân sôû duyeân khôûi leân, hoaëc thaân nhieät naõo, hoaëc taâm thuï ñoäng, hoaëc taâm phaân taùn, höôùng ngoaïi; do vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo caàn phaûi höôùng taâm ñeán moät töôùng tònh tín. Do vò aáy höôùng taâm ñeán moät töôùng tònh tín, haân hoan sanh. Ngöôøi coù haân hoan, hyû sanh. Ngöôøi coù taâm hyû, thaân ñöôïc khinh an. Ngöôøi coù thaân khinh an, laïc thoï sanh. Ngöôøi coù laïc thoï, taâm ñöôïc ñònh tónh. Vò aáy tö saùt nhö sau: "Muïc ñích maø ta höôùng taâm ñeán, muïc ñích aáy ñaõ ñaït ñöôïc. Nay ta ruùt lui (khoûi ñoái töôïng töôùng tònh tín)". Vò aáy ruùt lui, khoâng taàm, khoâng töù. Vò aáy roõ bieát: "Khoâng taàm, khoâng töù, noäi taâm chaùnh nieäm, ta ñöôïc an laïc". 

11) Nhö vaäy, naøy Ananda, laø söï tu taäp veà höôùng taâm. 

12) Vaø naøy Ananda, theá naøo laø söï tu taäp khoâng coù höôùng taâm? 

13) Naøy Ananda, Tyû-kheo taâm khoâng höôùng ngoaïi, roõ bieát: "Taâm ta khoâng höôùng ngoaïi". Roài vò aáy roõ bieát: "Taâm ta khoâng chaáp thuû ñoái vôùi caùi gì ôû tröôùc, hay caùi gì ôû sau (pacchaøpure), nhöng ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng coù höôùng taâm". Roài vò aáy roõ bieát: "Ta truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, ta ñöôïc an laïc". 

14) Naøy Ananda, Tyû-kheo taâm khoâng höôùng ngoaïi, roõ bieát: "Taâm ta khoâng höôùng ngoaïi". Roài vò aáy roõ bieát: "Taâm ta khoâng chaáp thuû ñoái vôùi caùi gì ôû tröôùc, hay caùi gì ôû sau, nhöng ñöôïc giaûi thoaùt, khoâng coù höôùng taâm". Roài vò aáy roõ bieát: "Ta truù, quaùn thoï treân caùc thoï, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, ta ñöôïc an laïc". 

15) Naøy Ananda, Tyû-kheo taâm khoâng höôùng ngoaïi, roõ bieát: "Taâm ta khoâng höôùng ngoaïi". Roài vò aáy roõ bieát: "Taâm ta khoâng chaáp thuû ñoái vôùi caùi gì ôû tröôùc... Roài vò aáy roõ bieát: "Ta truù, quaùn taâm treân taâm, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, ta ñöôïc an laïc". 

16) Naøy Ananda, Tyû-kheo taâm khoâng höôùng ngoaïi... Roài vò aáy roõ bieát: "Ta truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, ta ñöôïc an laïc". 

17) Nhö vaäy, naøy Ananda, laø tu taäp khoâng coù höôùng taâm. 

18) Nhö vaäy, naøy Ananda, Ta thuyeát tu taäp coù höôùng taâm; Ta thuyeát tu taäp khoâng coù höôùng taâm. Nhöõng gì, naøy Ananda, moät baäc Ñaïo Sö caàn phaûi laøm vì haïnh phuùc, vì loøng thöông töôûng ñoái vôùi caùc ñeä töû, vì loøng töø maãn khôûi leân, nhöõng vieäc aáy, Ta ñaõ laøm cho caùc OÂng. Naøy Ananda, ñaây laø nhöõng goác caây. Ñaây laø nhöõng nhaø troáng. Haõy tu Thieàn, naøy Ananda. Chôù coù phoùng daät. Chôù coù hoái haän veà sau. Ñaây laø lôøi giaùo giôùi cuûa Ta cho caùc OÂng. 

19) Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy, Toân giaû Ananda hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy. 

11. I. Ñaïi Nhaân (Taïp 24,12, Ñaïi 2,172a) (S.v,158) 

1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi. 

2) Roài Toân giaû Saøriputta ñi ñeán Theá Toân... Ngoài moät beân, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân: 

3) -- "Ñaïi nhaân, ñaïi nhaân", baïch Theá Toân, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Cho ñeán nhö theá naøo, baïch Theá Toân, ñöôïc goïi laø ñaïi nhaân? 

-- Vôùi taâm giaûi thoaùt, naøy Saøriputta, Ta goïi laø ñaïi nhaân. Khoâng coù taâm giaûi thoaùt, Ta khoâng goïi laø ñaïi nhaân. Vaø naøy Saøriputta, theá naøo laø taâm giaûi thoaùt? 

4) ÔÛ ñaây, naøy Saøriputta, moät Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Khi vò aáy truù, quaùn thaân treân thaân, taâm ñöôïc ly tham, ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû;... Truù, quaùn thoï treân caùc thoï... truù, quaùn taâm treân taâm... truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Khi vò aáy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, taâm ñöôïc ly tham, ñöôïc giaûi thoaùt khoûi caùc laäu hoaëc, khoâng coù chaáp thuû. 

5) Nhö vaäy, naøy Saøriputta, laø taâm giaûi thoaùt. Vôùi taâm giaûi thoaùt, naøy Saøriputta, Ta goïi laø ñaïi nhaân. Khoâng coù taâm giaûi thoaùt, Ta khoâng goïi laø ñaïi nhaân. 

12. II. Naølanda (Taïp 18,9 Ñaïi 2,130c) (S.v,159) 

1) Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Naølanda, taïi röøng Pavaørikamba. 

2) Roài Toân giaû Saøriputta ñi ñeán Theá Toân... Ngoài moät beân, Toân giaû Saøriputta baïch Theá Toân: 

3) -- Nhö vaäy, baïch Theá Toân, laø loøng tònh tín cuûa con ñoái vôùi Theá Toân. Khoâng theå ñaõ coù, khoâng theå seõ coù, khoâng theå hieän coù moät Sa-moân hay Baø-la-moân naøo khaùc coù theå vó ñaïi hôn, thaéng trí hôn Theá Toân veà Chaùnh giaùc. 

-- Thaät laø ñaïi ngoân (ulaøra), naøy Saøriputta, laø lôøi tuyeân boá nhö con ngöu vöông naøy cuûa OÂng, lôøi tuyeân boá moät chieàu, tieáng roáng cuûa con sö töû: "Nhö vaäy laø loøng tònh tín cuûa con ñoái vôùi Theá Toân. Khoâng theå ñaõ coù, khoâng theå seõ coù, khoâng theå hieän coù moät Sa-moân hay moät Baø-la-moân naøo khaùc, coù theå vó ñaïi hôn, thaéng trí hôn Theá Toân veà Chaùnh giaùc". 

4) Naøy Saøriputta, ñoái vôùi caùc vò A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc trong thôøi quaù khöù, taát caû caùc vò Theá Toân aáy, OÂng coù theå bieát roõ taâm nieäm vôùi taâm cuûa OÂng raèng: "Caùc baäc Theá Toân aáy ñaõ coù giôùi ñöùc nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy ñaõ coù phaùp nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy ñaõ coù tueä nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy ñaõ coù haïnh truù nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy ñaõ giaûi thoaùt nhö vaäy"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

5) -- Naøy Saøriputta, ñoái vôùi caùc vò A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc trong thôøi vò lai, taát caû caùc vò Theá Toân aáy, OÂng coù theå bieát roõ taâm nieäm vôùi taâm cuûa OÂng: "Caùc baäc Theá Toân aáy seõ coù giôùi ñöùc nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy seõ coù phaùp nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy seõ coù tueä nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy seõ coù haïnh truù nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy seõ giaûi thoaùt nhö vaäy"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

6) -- Naøy Saøriputta, ñoái vôùi caùc vò A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc trong thôøi hieän taïi, taát caû caùc baäc Theá Toân aáy, OÂng coù theå bieát roõ taâm nieäm vôùi taâm cuûa OÂng raèng: "Caùc baäc Theá Toân aáy hieän coù giôùi ñöùc nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy hieän coù phaùp nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy hieän coù tueä nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy hieän coù haïnh truù nhö vaäy. Caùc baäc Theá Toân aáy hieän coù giaûi thoaùt nhö vaäy"? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

7) -- Vaø naøy Saøriputta, ôû ñaây, OÂng khoâng coù chaùnh trí vôùi taâm cuûa OÂng bieát ñöôïc taâm cuûa caùc vò A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, quaù khöù, vò lai, hieän taïi; thôøi naøy Saøriputta, do yù nghóa gì OÂng laïi thoát ra lôøi ñaïi ngoân, lôøi tuyeân boá nhö con ngöu vöông, lôøi tuyeân boá moät chieàu, tieáng roáng tieáng con sö töû cuûa OÂng raèng: "Nhö vaäy laø loøng tònh tín cuûa con ñoái vôùi Theá Toân. Khoâng theå ñaõ coù, khoâng theå seõ coù, khoâng theå hieän coù moät Sa-moân, hay Baø-la-moân naøo khaùc, coù theå vó ñaïi hôn, thaéng trí hôn Theá Toân veà Chaùnh giaùc"? 

-- Baïch Theá Toân, con khoâng coù chaùnh trí vôùi taâm cuûa con bieát ñöôïc taâm caùc vò A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, quaù khöù, vò lai, hieän taïi, nhöng baïch Theá Toân, con bieát ñöôïc phaùp truyeàn thoáng (dhammanvayo). 

8) Ví nhö, baïch Theá Toân, taïi moät thaønh ôû bieân giôùi, vôùi nhöõng haøo luõy kieân coá, vöõng chaéc, vôùi nhöõng thaønh quaùch, thaùp canh kieân coá vaø chæ coù moät cöûa ra vaøo. Taïi ñaáy, coù moät ngöôøi gaùc cöûa saùng suoát, thoâng minh, coù trí, khoâng cho vaøo nhöõng ngöôøi laï maët, chæ cho vaøo nhöõng ngöôøi quen maët. Trong khi ngöôøi aáy ñi tuaàn ñeán con ñöôøng xung quanh thaønh trì aáy ñeå xem, khoâng thaáy coù moät khe hôû ôû töôøng naøo, hay loã hoång ôû töôøng naøo, cho ñeán moät con meøo coù theå loït qua ñöôïc. Vaø ngöôøi aáy suy nghó raèng: "Coù nhöõng sinh loaïi thoâ lôùn naøo ñi vaøo hay ñi ra ngoâi thaønh naøy, taát caû phaûi ñi vaøo hay ñi ra cöûa naøy". Nhö vaäy, baïch Theá Toân, laø phaùp truyeàn thoáng maø con ñöôïc bieát. 

9) Baïch Theá Toân, phaøm coù nhöõng baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc naøo trong thôøi quaù khöù, taát caû baäc Theá Toân aáy, sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi, nhöõng phaùp laøm ueá nhieãm taâm, laøm yeáu keùm trí tueä, sau khi kheùo an truù taâm treân boán nieäm xöù, sau khi nhö thaät tu taäp baûy giaùc chi, ñaõ chöùng ngoä voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Baïch Theá Toân, phaøm coù nhöõng baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc naøo trong thôøi vò lai, taát caû caùc baäc Theá Toân aáy, sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi, caùc phaùp laøm ueá nhieãm taâm, laøm yeáu ôùt trí tueä, sau khi kheùo an truù taâm treân boán nieäm xöù, sau khi nhö thaät tu taäp baûy giaùc chi, seõ chöùng ngoä voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Coøn Theá Toân, baïch Theá Toân, laø baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc, sau khi ñoaïn taän naêm trieàn caùi, nhöõng phaùp laøm ueá nhieãm taâm, laøm yeáu keùm trí tueä, sau khi kheùo an truù taâm treân boán nieäm xöù, sau khi nhö thaät tu taäp baûy giaùc chi, chöùng ngoä voâ thöôïng Chaùnh ñaúng giaùc. 

10) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Saøriputta! OÂng haõy luoân luoân thuyeát phaùp thoaïi naøy cho caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo-ni, caùc nam cö só, caùc nöõ cö só. Naøy Saøriputta, neáu coù nhöõng ngöôøi ngu si naøo coøn coù nhöõng nghi ngôø, hay nhöõng do döï ñoái vôùi Nhö Lai sau khi nghe phaùp thoaïi naøy cuûa Ta, söï nghi ngôø, do döï aáy cuûa hoï ñoái vôùi Nhö Lai seõ tröø dieät. 

13. III. Cunda (Taïp 24,39, Ñaïi 2,176b) (S.v,161) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Saøvatthi, taïi Thaéng Laâm, khu vöôøn cuûa oâng Caáp Coâ Ñoäc. 

2) Luùc baáy giôø, Toân giaû Saøriputta truù ôû Magadha, taïi laøng Naøla, bò beänh, ñau ñôùn, bò troïng beänh. Vaø Sa-di Cunda laø thò giaû cuûa Toân giaû Saøriputta. 

3) Toân giaû nhaäp Nieát-baøn vì beänh aáy. 

4) Roài Sa-di Cunda caàm laáy y baùt cuûa Toân giaû Saøriputta ñi ñeán Saøvatthi, Thaéng Laâm, taïi khu vöôøn cuûa oâng Caáp Coâ Ñoäc, ñi ñeán Toân giaû Ananda; sau khi ñeán, ñaûnh leã Toân giaû Ananda, roài ngoài xuoáng moät beân. .. Ngoài moät beân, Sa-di Cunda noùi vôùi Toân giaû Ananda: 

-- Baïch Thöôïng toïa, Toân giaû Saøriputta ñaõ meänh chung. Ñaây laø y baùt cuûa vò aáy. 

5) -- Naøy Hieàn giaû Cunda, ñaây laø lyù do ñeå ñeán yeát kieán Theá Toân. Naøy Hieàn giaû Cunda, chuùng ta haõy ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, chuùng ta haõy baùo tin naøy cho Theá Toân. 

-- Thöa vaâng, Thöôïng toïa.  

Sa-di Cunda vaâng ñaùp Toân giaû Ananda. 

6) Roài Toân giaû Ananda vaø Sa-di Cunda ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán, ñaûnh leã Theá Toân roài ngoài xuoáng moät beân. Ngoài moät beân, Toân giaû Ananda baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, Sa-di Cunda naøy thöa nhö sau: "Baïch Thöôïng toïa, Toân giaû Saøriputta ñaõ meänh chung. Ñaây laø y vaø baùt cuûa vò aáy". Baïch Theá Toân, thaân con caûm thaáy yeáu ôùt nhö lau saäy (baøng hoaøng) (madhurakajato). Caùc phöông höôùng khoâng hieän ra roõ raøng ñoái vôùi con. Phaùp seõ khoâng ñöôïc giaûng cho con, khi con nghe tin Toân giaû Saøriputta ñaõ meänh chung. 

7) -- Naøy Ananda, Saøriputta coù ñem theo giôùi uaån khi meänh chung? Coù ñem theo ñònh uaån khi meänh chung? Coù ñem theo tueä uaån khi meänh chung? Coù ñem theo giaûi thoaùt uaån khi meänh chung? Coù ñem theo giaûi thoaùt tri kieán khi meänh chung khoâng? 

-- Baïch Theá Toân, Toân giaû Saøriputta khoâng ñem theo giôùi uaån khi meänh chung, khoâng ñem theo ñònh uaån khi meänh chung, khoâng ñem theo tueä uaån khi meänh chung, khoâng ñem theo giaûi thoaùt uaån khi meänh chung, khoâng ñem theo giaûi thoaùt tri kieán khi meänh chung. Nhöng baïch Theá Toân, Toân giaû Saøriputta laø vò giaùo giôùi cho con, laø vò ñaõ vöôït qua (boäc löu), laø baäc giaùo thoï, laø vò khai thò, khích leä, laøm cho phaán khôûi, laøm cho hoan hyû, laø vò thuyeát phaùp khoâng bieát meät moûi, laø vò hoä trì cho caùc ñoàng Phaïm haïnh. Chuùng con ñeàu öùc nieäm raèng Toân giaû Saøriputta laø tinh ba cuûa phaùp (dhammojam), laø taøi saûn cuûa phaùp (dhammabhogam), laø hoä trì cuûa phaùp. 

8) -- Naøy Ananda, coù phaûi tröôùc ñaây Ta ñaõ töøng tuyeân boá vôùi OÂng raèng moïi phaùp khaû aùi, khaû yù ñeàu coù taùnh chaát khaùc bieät, coù taùnh chaát ly taùn, coù taùnh chaát ñoåi khaùc? Laøm sao, naøy Ananda, ôû ñaây, lôøi öôùc nguyeàn naøy coù theå thaønh töïu ñöôïc: "Mong raèng caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc thaønh, laø phaùp höõu vi, laø phaùp bò dieät hoaïi, laïi coù theå khoâng bò dieät hoaïi!"? Söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra. 

9) Ví nhö, naøy Ananda, töø moät caây lôùn moïc thaúng, coù loõi caây, moät caønh caây lôùn bò gaõy ñoå. Cuõng vaäy, naøy Ananda, töø nôi chuùng Tyû-kheo ñöùng thaúng, coù loõi caây, Saøriputta bò meänh chung. Laøm sao, naøy Ananda, ôû ñaây, lôøi öôùc nguyeàn naøy coù theå thaønh töïu ñöôïc: "Mong sao caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc thaønh, laø phaùp höõu vi, laø phaùp bò dieät hoaïi, laïi coù theå khoâng bò dieät hoaïi!"? Söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra. 

10) Do vaäy, naøy Ananda, haõy töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, haõy töï mình nöông töïa chính mình, chôù nöông töïa moät gì khaùc. Duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, chôù nöôïng töïa moät ñieàu gì khaùc. Naøy Ananda, theá naøo laø Tyû-kheo töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, töï mình nöông töïa chính mình, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc, duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc? 

11) ÔÛ ñaây, naøy Ananda, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi... truù, quaùn thoï treân caùc thoï... truù, quaùn taâm treân taâm... truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Nhö vaäy, naøy Ananda, Tyû-kheo töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, töï mình nöông töïa chính mình, khoâng nöông töïa moät gì khaùc, duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc. 

12) Naøy Ananda, nhöõng ai hieän nay, hay sau khi Ta dieät ñoä, töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình, töï mình nöông töïa chính mình, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc, duøng Chaùnh phaùp laøm ngoïn ñeøn, duøng Chaùnh phaùp laøm choã nöông töïa, khoâng nöông töïa moät ñieàu gì khaùc; nhöõng vò aáy, naøy Ananda, laø nhöõng vò toái thöôïng trong haøng Tyû-kheo cuûa Ta, neáu nhöõng vò aáy tha thieát hoïc hoûi. 

14. IV. Celam (Taïp 24, 40, Ñaïi 2,177a) (S.v,163) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù giöõa daân chuùng Vajjii, taïi Ukkacelaø, treân bôø soâng Haèng, vôùi ñaïi chuùng Tyû-kheo, sau khi Toân giaû Saøriputta vaø Toân giaû Moggalaøna meänh chung khoâng bao laâu. 

2) Luùc baáy giôø Theá Toân ñang ngoài ngoaøi trôøi, xung quanh coù chuùng Tyû-kheo ñoanh vaây. Roài Theá Toân, sau khi nhìn quanh chuùng Tyû-kheo im laëng, lieàn noùi vôùi caùc Tyû-kheo: 

3) -- Naøy caùc Tyû-kheo, chuùng naøy cuûa Ta ñöôïc xem hình nhö troáng khoâng. Nay Saøriputta vaø Moggalaøna ñaõ meänh chung, naøy caùc Tyû-kheo, chuùng cuûa Ta thaønh troáng khoâng. Phöông höôùng naøo Saøriputta vaø Moggalaøna truù, phöông höôùng aáy khoâng coøn coù öôùc voïng gì (anapekkhaø). 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, caùc baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc trong thôøi quaù khöù, caùc vò Theá Toân aáy ñaõ coù moät caëp ñeä töû toái thaéng nhö Ta coù Saøriputta vaø Moggalaøna. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc naøo trong ñôøi vò lai, nhöõng baäc Theá Toân aáy seõ coù moät caëp ñeä töû toái thaéng nhö Ta coù Saøriputta vaø Moggalaøna. 

5) Thaät laø vi dieäu thay veà caùc ñeä töû, naøy caùc Tyû-kheo! Thaät hy höõu thay veà caùc ñeä töû, naøy caùc Tyû-kheo! Hoï thöïc haønh nhöõng lôøi daïy cuûa ñöùc Boån sö. Hoï laøm traùch nhieäm giaùo giôùi. Hoï ñöôïc boán chuùng aùi kính, khaû yù, khaû kính, quyù meán. Thaät vi dieäu thay, naøy caùc Tyû-kheo, veà Nhö Lai! Thaät hy höõu thay, naøy caùc Tyû-kheo, veà Nhö Lai! Trong khi caëp ñeä töû nhö vaäy meänh chung, Nhö Lai khoâng coù saàu buoàn, hay khoâng coù than khoùc. Laøm sao, naøy Ananda, lôøi öôùc nguyeàn naøy coù theå thaønh töïu ñöôïc: "Mong sao caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc thaønh, laø phaùp höõu vi, laø phaùp bò dieät hoaïi, laïi coù theå khoâng bò dieät hoaïi!"? Söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra. 

6) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, töø moät caây lôùn moïc thaúng, coù loõi caây, nhöõng caønh caây lôùn hôn bò gaõy ñoã. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, töø nôi ñaïi chuùng Tyû-kheo ñöùng thaúng, coù loõi caây, Saøriputta vaø Moggalaøna bò meänh chung. Laøm sao, naøy caùc Tyû-kheo, ôû ñaây, lôøi öôùc nguyeàn naøy coù theå thaønh töïu ñöôïc: "Mong sao caùi gì ñöôïc sanh, ñöôïc thaønh, laø phaùp höõu vi, laø phaùp bò dieät hoaïi, laïi coù theå khoâng bò dieät hoaïi!"? Söï kieän nhö vaäy khoâng theå xaûy ra. 

7) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, haõy töï mình laø ngoïn ñeøn cho chính mình... (nhö treân soá 10, kinh tröôùc)... 

8) ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân... khoâng nöông töïa moät ai khaùc. 

9) Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ai hieän nay, hay sau khi Ta dieät ñoä... neáu nhöõng vò aáy thieát tha hoïc hoûi. 

15. V. Baøhiya, hay Baøhika (Taïp 24,24, Ñaïi 2,175a) (S.v,165) 

1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi. 

2) Roài Toân giaû Baøhiya ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán... Ngoài moät beân, Toân giaû Baøhiya baïch Theá Toân: 

-- Laønh thay, baïch Theá Toân, neáu Theá Toân thuyeát phaùp vaén taét cho con. Sau khi nghe Theá Toân thuyeát phaùp, con seõ soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn. 

-- Nhö vaäy, naøy Baøhiya, haõy laøm cho thanh tònh caùc phaùp caên baûn trong caùc thieän phaùp. Theá naøo laø caùc phaùp caên baûn trong caùc thieän phaùp? -- Giôùi kheùo thanh tònh vaø tri kieán chaùnh tröïc. 

3) Vaø naøy Baøhiya, khi naøo OÂng coù giôùi kheùo thanh tònh, vaø tri kieán chaùnh tröïc; roài naøy Baøhiya, y cöù vaøo giôùi, an truù vaøo giôùi, OÂng haõy tu taäp boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? 

4) ÔÛ ñaây, naøy Baøhiya, OÂng haõy truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Haõy truù, quaùn thoï treân caùc thoï... Haõy truù, quaùn taâm treân taâm... Haõy truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Khi naøo, naøy Baøhiya, y cöù vaøo giôùi, an truù vaøo giôùi, OÂng tu taäp nhö vaäy boán nieäm xöù naøy. Do vaäy, naøy Baøhiya, ban ñeâm hay baøn ngaøy, chôø ñôïi laø caùc thieän phaùp taêng tröôûng, khoâng phaûi toån giaûm. 

5) Roài Toân giaû Baøhiya hoan hyû, tín thoï lôøi Theá Toân daïy, ñaûnh leã Theá Toân, thaân beân höõu höôùng veà Ngaøi roài ra ñi. 

6) Roài Toân giaû Baøhiya soáng moät mình, an tònh, khoâng phoùng daät, nhieät taâm, tinh caàn, khoâng bao laâu chöùng ñöôïc muïc ñích maø ngöôøi thieän nam töû chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình: Chính laø voâ thöôïng Phaïm haïnh, ngay trong hieän taïi, vò aáy töï mình chöùng ngoä vôùi thöôïng trí, chöùng ñaït vaø an truù. Vò aáy roõ bieát: "Sanh ñaõ taän, Phaïm haïnh ñaõ thaønh, nhöõng vieäc neân laøm ñaõ laøm, khoâng coøn trôû lui traïng thaùi naøy nöõa". 

7) Roài Toân giaû Baøhiya trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 

16. VI. Uttiya (Taïp 24,22, Ñaïi 2,174c) (S.v,166) 

1) Nhaân duyeân ôû Saøvatthi. 

2-4) Roài Toân giaû Uttiya ñi ñeán Theá Toân; sau khi ñeán...  

--. .. Do vaäy, naøy Uttiya, OÂng seõ vöôït khoûi giôùi vöùc cuûa töû ma. 

5-7) Roài Toân giaû Uttiya trôû thaønh moät vò A-la-haùn nöõa. 

17. VII. Baäc Thaùnh (Taïp 24,23, Ñaïi 2,176a) (S.v,166) 

1) ÔÛ Saøvatthi... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán nieäm xöù naøy ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laø nhöõng Thaùnh daãn ñaïo, daét daãn nhöõng ai thöïc haønh theo, ñöa ñeán chôn chaùnh ñoaïn taän khoå ñau. Theá naøo laø boán? 

3) ÔÛ ñaây, naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi... truù, quaùn thoï treân caùc thoï... truù, quaùn taâm treân taâm... truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, boán nieäm xöù naøy ñöôïc tu taäp, ñöôïc laøm cho sung maõn, laø nhöõng Thaùnh daãn ñaïo, daét daãn nhöõng ai thöïc haønh theo, ñöa ñeán chôn chaùnh ñoaïn taän khoå ñau. 

18. VIII. Phaïm Thieân (Taïp 44,12, Ñaïi 2,322a; 24.3,171a; 410b; 494a) (S.v,167) 

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû Uruvelaø, treân bôø soâng Neranjaraø,taïi caây baøng ajapaøla, sau khi môùi giaùc ngoä. 

2) Trong khi Theá Toân ñoäc cö Thieàn tònh, taâm nieäm tö töôûng nhö sau ñöôïc khôûi leân: "Ñaây laø con ñöôøng ñoäc nhaát ñöa ñeán thanh tònh cho caùc chuùng sanh, vöôït qua saàu bi, chaám döùt khoå ñau, chöùng ñaït chaùnh lyù (naøya), chöùng ngoä Nieát-baøn. Töùc laø boán nieäm xöù". Theá naøo laø boán? 

3) -- Naøy Tyû-kheo, haõy truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi... truù, quaùn thoï treân caùc thoï... truù, quaùn taâm treân taâm... truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham ôû ñôøi. Ñaây laø con ñöôøng ñoäc nhaát ñöa ñeán thanh tònh cho caùc chuùng sanh, vöôït qua saàu bi, chaám döùt khoå öu, chöùng ñaït chaùnh lyù, chöùng ngoä Nieát-baøn. Töùc laø boán nieäm xöù. 

4) Roài Phaïm thieân Sahampati vôùi taâm cuûa mình bieát ñöôïc taâm yù Theá Toân, ví nhö nhaø löïc só duoãi caùnh tay ñang co laïi, hay co laïi caùnh tay ñang duoãi ra, cuõng vaäy, vò aáy bieán maát ôû Phaïm thieân giôùi, hieän ra tröôùc maët Theá Toân. Roài Phaïm thieân Sahampati ñaép thöôïng y vaøo moät beân vai, chaáp tay höôùng ñeán Theá Toân vaø baïch Theá Toân: 

5) -- Nhö vaäy laø phaûi, baïch Theá Toân! Nhö vaäy laø phaûi, baïch Thieän Theä! Baïch Theá Toân, ñaây laø con ñöôøng ñoäc nhaát ñöa ñeán thanh tònh cho caùc chuùng sanh, vöôït qua saàu bi, chaám döùt khoå öu, chöùng ñaït chaùnh lyù, chöùng ngoä Nieát-baøn. Töùc laø boán nieäm xöù. Theá naøo laø boán? Baïch Theá Toân, Tyû-kheo truù, quaùn thaân treân thaân, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Tyû-kheo truù, quaùn thoï treân caùc caûm thoï... Tyû-kheo truù, quaùn taâm treân taâm... Tyû-kheo truù, quaùn phaùp treân caùc phaùp, nhieät taâm, tænh giaùc, chaùnh nieäm, nhieáp phuïc tham öu ôû ñôøi. Baïch Theá Toân, ñaây laø con ñöôøng ñoäc nhaát ñöa ñeán thanh tònh cho caùc chuùng sanh, vöôït qua saàu bi, chaám döùt khoå öu, chöùng ñaït chaùnh lyù, chöùng ngoä Nieát-baøn. Töùc laø boán nieäm xöù. 

6) Phaïm thieân Sahampati thuyeát nhö vaäy. Noùi nhö vaäy xong, Phaïm thieân Sahampati laïi noùi theâm: 

Thaáy con ñöôøng ñoäc nhaát, 
Ñöa ñeán ñoaïn taän sanh. 
Baäc laân maãn chuùng sanh, 
Bieát ñöôïc con ñöôøng aáy. 
Chính vôùi con ñöôøng naøy, 
Tröôùc ñaõ töøng vöôït qua, 
Töông lai seõ vöôït qua, 
Nay vöôït khoûi boäc löu.

1) Moät thôøi Theá Toân truù ôû giöõa daân chuùng Sumbha, taïi Desakaø, moät thò traán cuûa daân chuùng Sumbhaø. 

2) Taïi ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo vaø baûo: 

-- Thuôû tröôùc, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi nhaøo loän vôùi caây tre, sau khi döïng leân moät caây tre, lieàn baûo ngöôøi ñeä töû teân laø Medakathaølikaø: "Naøy Medakathaølikaø, haõy ñeán, leo leân caây tre vaø ñöùng treân vai ta" -- "Thöa thaày, vaâng". Naøy caùc Tyû-kheo, ñeä töû Medakathaølikaø vaâng ñaùp ngöôøi nhaøo loän treân caây tre, leo leân caây tre vaø ñöùng treân vai cuûa thaày. 

3) Roài naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi nhaøo loän treân caây tre noùi vôùi ñeä töû Medakathaølikaø: "Naøy Medakathaølikaø, OÂng hoä trì cho ta vaø ta seõ hoä trì cho OÂng. Nhö vaäy, chuùng ta nhôø che chôû cho nhau, nhôø hoä trì cho nhau, trình baøy caùc tieát muïc, thaâu hoaïch ñöôïc lôïi töùc vaø leo xuoáng caây tre moät caùch an toaøn". 

4) Khi ñöôïc nghe noùi vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñeä töû Medakathaølikaø noùi vôùi ngöôøi nhaøo loän treân caây tre: "Thöa thaày, khoâng neân nhö vaäy. Thöa thaày, neân nhö vaày: Thaày neân hoä trì töï ngaõ thaày vaø con seõ hoä trì töï ngaõ con. Nhö vaäy, chuùng ta töï che chôû cho mình, töï hoä trì cho mình, trình baøy caùc tieát muïc, thaâu hoaïch ñöôïc lôïi ích, vaø leo xuoáng caây tre moät caùch an toaøn. Ñaây laø chaùnh lyù (naøyo) caàn phaûi laøm". 

5) Theá Toân noùi:  

-- Naøy caùc Tyû-kheo, nhö ñeä töû Medakathaølikaø ñaõ noùi vôùi thaày cuûa oâng aáy: "Toâi seõ hoä trì cho mình", töùc laø nieäm xöù caàn phaûi thöïc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, "Chuùng ta seõ hoä trì ngöôøi khaùc", töùc laø nieäm xöù caàn phaûi thöïc haønh. Trong khi hoä trì cho mình, naøy caùc Tyû-kheo, laø hoä trì ngöôøi khaùc. Trong khi hoä trì ngöôøi khaùc, laø hoä trì cho mình. 

6) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo trong khi hoä trì cho mình, laø hoä trì ngöôøi khaùc? Chính do söï thöïc haønh (aøsevanaøya), do söï tu taäp (bhaøvanaøya), do söï laøm cho sung maõn. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi hoä trì cho mình, laø hoä trì ngöôøi khaùc. 

7) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo trong khi hoä trì ngöôøi khaùc, laø hoä trì cho mình? Chính do söï kham nhaãn, do söï voâ haïi, do loøng töø, do loøng ai maãn. Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, trong khi hoä trì ngöôøi khaùc, laø hoä trì cho mình. 

8) Naøy caùc Tyû-kheo, "Toâi seõ hoä trì cho mình", töùc laø nieäm xöù caàn phaûi thöïc haønh. Naøy caùc Tyû-kheo, "Toâi seõ hoä trì ngöôøi khaùc", töùc laø nieäm xöù caàn phaûi thöïc haønh. Trong khi hoä trì cho mình, naøy caùc Tyû-kheo, laø hoä trì ngöôøi khaùc. Trong khi hoä trì ngöôøi khaùc, laø hoä trì cho mình. 

20. X. Quoác Ñoä (hay Ekantaka) (Taïp 24,21, Ñaïi 2,174b) (S.v,169) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù giöõa daân chuùng Sumbha, taïi moät thò traán cuûa daân chuùng Sumbha teân laø Sedaka. 

2) Taïi ñaáy, Theá Toân goïi caùc Tyû-kheo... 

3) -- Ví nhö moät soá ñoâng quaàn chuùng, naøy caùc Tyû-kheo, tuï hoïp laïi vaø noùi: "Coâ gaùi hoa haäu cuûa quoác ñoä. Coâ gaùi hoa haäu cuûa quoác ñoä!". Vaø ngöôøi con gaùi hoa haäu quoác ñoä aáy vôùi taát caû söï quyeán ruõ cuûa mình, muùa (cho hoï xem), vôùi taát caû söï quyeán ruõ cuûa mình, haùt (cho hoï nghe). Vaø moät soá quaàn chuùng coøn ñoâng hôn tuï hoïp laïi vaø noùi: "Coâ gaùi hoa haäu cuûa quoác ñoä muùa vaø haùt". Roài moät ngöôøi ñeán, muoán soáng, khoâng muoán cheát, muoán laïc, gheùt khoå, hoï noùi vôùi ngöôøi aáy nhö sau: "Naøy OÂng, haõy xem ñaây. Ñaây laø caùi baùt ñaày daàu. OÂng haõy mang baùt daàu aáy vaø ñi voøng quanh ñaùm quaàn chuùng lôùn vaø ngöôøi con gaùi hoa haäu cuûa quoác ñoä. Vaø moät ngöôøi vôùi caây kieám giô cao seõ ñi theo sau löng OÂng. Taïi choã naøo laøm ñoå moät ít daàu, taïi choã aáy, ñaàu OÂng bò rôi xuoáng". Caùc OÂng nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, ngöôøi aáy coù theå khoâng taùc yù ñeán baùt daàu, phoùng taâm höôùng ngoaïi khoâng? 

-- Thöa khoâng, baïch Theá Toân. 

4) -- Ví duï naøy, naøy caùc Tyû-kheo, Ta noùi ra ñeå neâu roõ yù nghóa. Vaø ñaây laø yù nghóa cuûa noù. Naøy caùc Tyû-kheo, caùi baùt ñaày daàu laø ñoàng nghóa vôùi thaân haønh nieäm. 

5) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi hoïc taäp nhö sau: "Chuùng ta seõ tu taäp thaân haønh nieäm, laøm cho sung maõn, laøm cho nhö thaønh coã xe, laøm cho nhö thaønh ñaát neàn, laøm cho tieáp tuïc an truù, laøm cho tích taäp, laøm cho kheùo coù hieäu naêng (susamaøraddhaø)". Nhö vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi hoïc taäp.