1.I. Ñònh (S.v,414) 

1) ÔÛ Saøvatthi... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, haõy tu taäp ñònh. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù ñònh, nhö thaät roõ bieát (pajaønati). Vaø nhö thaät roõ bieát gì? 

3) Nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå". Nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå taäp". Nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå dieät". Nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, haõy tu taäp ñònh. Naøy caùc Tyû-kheo, Tyû-kheo coù ñònh, nhö thaät roõ bieát. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå". Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå taäp". Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå dieät". Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

2. II. Thieàn Tònh (Patisallaøna) (S.v,414) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, haõy chuù taâm tu taäp Thieàn tònh. Tyû-kheo tu taäp Thieàn tònh, naøy caùc Tyû-kheo, nhö thaät roõ bieát. Nhö thaät roõ bieát gì? 

3) (Nhö ñoaïn soá 3, kinh treân) ... 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, haõy chuù taâm tu taäp Thieàn tònh. Tyû-kheo tu taäp Thieàn tònh, naøy caùc Tyû-kheo, nhö thaät roõ bieát. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

3. III. Thieän Nam Töû (1) (S.v,415) 

1) ... 

2) -- Nhöõng thieän nam töû naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình; taát caû nhöõng vò aáy ñaõ laøm nhö vaäy ñeå nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá. 

3) Nhöõng thieän nam töû naøo trong thôøi vò lai, naøy caùc Tyû-kheo, seõ chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình; taát caû nhöõng vò aáy seõ laøm nhö vaäy ñeå nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá. 

4) Nhöõng thieän nam töû naøo trong thôøi hieän taïi, naøy caùc Tyû-kheo, chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình; taát caû nhöõng vò aáy laøm nhö vaäy ñeå nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? 

5) Thaùnh ñeá veà Khoå, Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

6) Nhöõng thieän nam töû naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình... seõ chôn chaùnh xuaát gia... taát caû nhöõng vò aáy laøm nhö vaäy ñeå nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá naøy. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... Moät söï coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

4. IV. Thieän Nam Töû (2) (S.v,415) 

1) ... 

2) -- Nhöõng thieän nam töû naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ chôn chaùnh xuaát gia, töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình; taát caû nhöõng vò aáy ñaõ nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá. 

3) ... trong thôøi vò lai... seõ nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá. 

4) ... trong thôøi hieän taïi... nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? 

5) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

6) Nhöõng thieän nam töû naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ chôn chaùnh xuaát gia töø boû gia ñình, soáng khoâng gia ñình, ñaõ nhö thaät chöùng ngoä... seõ nhö thaät chöùng ngoä... nhö thaät chöùng ngoä. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

5. V. Sa-Moân, Baø-La-Moân (1) (S.v,416) 

1) ... 

2) -- Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc, taát caû nhöõng vò aáy nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. 

3) ... trong thôøi vò lai... seõ nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. 

4) ... trong thôøi hieän taïi... nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? Thaùnh ñeá veà Khoå, Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

5) Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc... seõ nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc... nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc; taát caû nhöõng vò aáy nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá naøy. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

6. VI. Sa-Moân, Baø-La-Moân (2) (S.v,417) 

1) ... 

2) -- Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc; taát caû nhöõng vò aáy ñaõ tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. 

3) ... trong thôøi vò lai... seõ tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc...; taát caû nhöõng vò aáy seõ tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. 

4) ... trong thôøi hieän taïi... tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc...; taát caû nhöõng vò aáy tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? Thaùnh ñeá veà Khoå, Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

5) Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc... seõ tuyeân boá... tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc, taát caû nhöõng vò aáy ñaõ tuyeân boá... seõ tuyeân boá... tuyeân boá nhö thaät chaùnh ñaúng giaùc boán Thaùnh ñeá. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

7. VII. Caùc Taàm (S.v,417) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù suy taàm caùc taàm aùc, baát thieän, nhö duïc taàm, saân taàm, haïi taàm. Vì sao? 

3) Caùc taàm aáy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích, chuùng khoâng phaûi caên baûn cho Phaïm haïnh, chuùng khoâng ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

4) Khi caùc OÂng suy taàm, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng haõy suy taàm: "Ñaây laø khoå"... haõy suy taàm: "Ñaây laø Khoå taäp"... haõy suy taàm: "Ñaây laø Khoå dieät"... haõy suy taàm: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". Vì sao? 

5) Caùc suy taàm aáy, naøy caùc Tyû-kheo, lieân heä ñeán muïc ñích, chuùng laø caên baûn cho Phaïm haïnh, chuùng ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

8. VIII. Suy Tö (Cintaø) (S.v,418) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù suy tö aùc, baát thieän taàm: "Theá giôùi laø thöôøng haèng", hay "Theá giôùi laø voâ thöôøng", hay "Theá giôùi laø höõu bieân", hay "Theá giôùi laø voâ bieân", hay "Sinh maïng naøy, thaân theå naøy laø moät", hay "Sinh maïng naøy, thaân theå naøy laø khaùc", hay "Nhö Lai coù toàn taïi sau khi cheát", hay "Nhö Lai khoâng toàn taïi sau khi cheát", hay "Nhö Lai coù toàn taïi vaø khoâng toàn taïi sau khi cheát", hay "Nhö Lai khoâng toàn taïi vaø khoâng khoâng toàn taïi sau khi cheát". Vì sao? 

3) ... (Nhö ñoaïn soá 3, kinh treân) ... 

4) Vaø coù suy tö, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng haõy suy tö: "Ñaây laø Khoå"... haõy suy tö: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". Vì sao? 

5) ... Caùc suy tö aáy... (Nhö ñoaïn soá 5, kinh treân) ... 

9. IX. Tranh Luaän (Viggaøhikaø) (S.v,419) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù noùi lôøi tranh luaän nhau: "OÂng khoâng bieát Phaùp vaø Luaät naøy. Toâi bieát Phaùp vaø Luaät naøy. Sao OÂng coù theå bieát Phaùp vaø Luaät naøy? OÂng theo taø haïnh. Toâi theo chaùnh haïnh. Ñieàu ñaùng noùi tröôùc, OÂng laïi noùi sau. Ñieàu ñaùng noùi sau, OÂng laïi noùi tröôùc. Lôøi noùi toâi töông öng. Lôøi noùi OÂng khoâng töông öng. Ñieàu OÂng quan nieäm, trình baøy ñaõ bò ñaûo loän. Quan ñieåm cuûa OÂng ñaõ bò thaùch ñoá. Haõy ñi giaûi toûa quan ñieåm cuûa OÂng. Haõy töï thoaùt khoûi beá taéc neáu OÂng coù theå laøm ñöôïc". Vì sao? 

3) Nhöõng caâu chuyeän aáy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích, khoâng phaûi caên baûn cho Phaïm haïnh, khoâng ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

4) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù noùi, thôøi haõy noùi: "Ñaây laø Khoå"... haõy noùi: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". Vì sao? 

5) Caùc lôøi noùi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, lieân heä ñeán muïc ñích, laøm caên baûn cho Phaïm haïnh... moät coá gaéng caàn phaûi laøm... 

10. X. Lôøi Noùi (S.v,419) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, chôù coù noùi nhöõng caâu chuyeän cuûa loaøi suùc sanh, nhö caâu chuyeän veà vua chuùa, caâu chuyeän veà aên troäm, caâu chuyeän veà ñaïi thaàn, caâu chuyeän veà binh lính, caâu chuyeän veà haõi huøng, caâu chuyeän veà chieán tranh, caâu chuyeän veà ñoà aên, caâu chuyeän veà ñoà uoáng, caâu chuyeän veà vaûi maëc, caâu chuyeän veà giöôøng naèm, caâu chuyeän veà voøng hoa, caâu chuyeän veà höông lieäu, caâu chuyeän veà baø con, caâu chuyeän veà xe coä, caâu chuyeän veà laøng xoùm, caâu chuyeän veà thò töù, caâu chuyeän veà thaønh phoá, caâu chuyeän veà quoác ñoä, caâu chuyeän veà ñaøn baø, caâu chuyeän veà ñaøn oâng, caâu chuyeän veà vò anh huøng, caâu chuyeän beân leà ñöôøng, caâu chuyeän taïi choã laáy nöôùc, caâu chuyeän ngöôøi ñaõ cheát, caùc caâu chuyeän taïp thoaïi, caùc caâu chuyeän bieán traïng cuûa theá giôùi, caâu chuyeän veà bieán traïng cuûa ñaïi döông, caâu chuyeän veà söï hieän höõu vaø söï khoâng hieän höõu. Vì sao? 

3) Nhöõng caâu chuyeän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng ñöa ñeán muïc ñích, khoâng phaûi caên baûn cho Phaïm haïnh, khoâng ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

4) Coù noùi chuyeän, naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng haõy noùi chuyeän: "Ñaây laø Khoå"... haõy noùi chuyeän: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät"... Vì sao? 

5) Caùc caâu chuyeän naøy, naøy caùc Tyû-kheo, lieân heä ñeán muïc ñích, laø caên baûn cho Phaïm haïnh, ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... Moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

11. I. Nhö Lai Thuyeát (1) (S.v,420) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù ôû Baøraønasi, taïi Isipatana, choã Vöôøn Nai. 

2) Taïi ñaáy, Theá Toân baûo chuùng naêm Tyû-kheo: 

-- Coù hai cöïc ñoan naøy, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi xuaát gia khoâng neân thöïc haønh theo. Theá naøo laø hai? 

3) Moät laø ñaém say trong caùc duïc (kaømesu), haï lieät, ñeâ tieän, phaøm phu, khoâng xöùng baäc Thaùnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích. Hai laø töï haønh khoå mình, khoå ñau, khoâng xöùng baäc Thaùnh, khoâng lieân heä ñeán muïc ñích. Traùnh xa hai cöïc ñoan naøy, naøy caùc Tyû-kheo, laø con ñöôøng Trung ñaïo, do Nhö Lai chaùnh giaùc, taùc thaønh maét, taùc thaønh trí, ñöa ñeán an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

4) Vaø theá naøo laø con ñöôøng Trung ñaïo, naøy caùc Tyû-kheo, do Nhö Lai chaùnh giaùc, taùc thaønh maét, taùc thaønh trí, ñöa ñeán an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn? Chính laø con ñöôøng Thaùnh ñaïo Taùm ngaønh, töùc laø: chaùnh tri kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh. Ñaây laø con ñöôøng trung ñaïo, naøy caùc Tyû-kheo, do Nhö Lai chaùnh giaùc, taùc thaønh maét, taùc thaønh trí, ñöa ñeán an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. 

5) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå, naøy caùc Tyû-kheo. Sanh laø khoå, giaø laø khoå, beänh laø khoå, cheát laø khoå, saàu, bi, khoå, öu, naõo laø khoå, oaùn gaëp nhau laø khoå, aùi bieät ly laø khoå, caàu khoâng ñöôïc laø khoå. Toùm laïi, naêm thuû uaån laø khoå. 

6) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, naøy caùc Tyû-kheo, chính laø aùi naøy ñöa ñeán taùi sanh, caâu höõu vôùi hyû vaø tham, tìm caàu hyû laïc choã naøy choã kia. Töùc laø duïc aùi, höõu aùi, phi höõu aùi. 

7) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, chính laø ly tham, ñoaïn dieät, khoâng coù dö taøn khaùt aùi aáy, söï quaêng boû, töø boû, giaûi thoaùt, khoâng coù chaáp tröôùc. 

8) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, chính laø con ñöôøng Thaùnh ñaïo Taùm ngaønh, töùc laø chaùnh tri kieán... chaùnh ñònh. 

9) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc Ta chöa töøng ñöôïc nghe, nhaõn sanh, trí sanh, tueä sanh, minh sanh, quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå caàn phaûi lieãu tri, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp, töø tröôùc Ta chöa töøng nghe, nhaõn sanh, trí sanh, tueä sanh, minh sanh, quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå ñaõ ñöôïc lieãu tri, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc Ta chöa töøng ñöôïc nghe, nhaõn sanh, trí sanh, tueä sanh, minh sanh, quang sanh. 

10) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå taäp caàn phaûi ñoaïn taän, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå taäp ñaõ ñöôïc ñoaïn taän, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. 

11) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå dieät caàn phaûi chöùng ngoä, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå dieät ñaõ ñöôïc chöùng ngoä, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. 

12) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät caàn phaûi tu taäp, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät ñaõ ñöôïc tu taäp, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc Ta chöa töøng ñöôïc nghe, nhaõn sanh, trí sanh, tueä sanh, minh sanh, quang sanh. 

13) Cho ñeán khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, trong boán Thaùnh ñeá naøy, vôùi ba chuyeån vaø möôøi hai haønh töôùng nhö vaäy, tri kieán nhö thaät khoâng kheùo thanh tònh ôû nôi Ta; thôøi naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán khi aáy, trong theá giôùi naøy vôùi Thieân giôùi, Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, vôùi quaàn chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi, Ta khoâng chöùng tri ñaõ chaùnh giaùc voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. 

14) Vaø cho ñeán khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, trong boán Thaùnh ñeán naøy, vôùi ba chuyeån vaø möôøi hai haùnh töôùng nhö vaäy, tri kieán nhö thaät ñaõ ñöôïc kheùo thanh tònh ôû nôi Ta; cho ñeán khi aáy, naøy caùc Tyû-kheo, trong theá giôùi naøy vôùi Thieân giôùi, Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, vôùi quaàn chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân vaø loaøi Ngöôøi, Ta môùi chöùng tri ñaõ chaùnh giaùc voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Giaùc. Tri kieán khôûi leân nôi Ta: "Baát ñoäng laø taâm giaûi thoaùt cuûa Ta. Ñaây laø ñôøi soáng cuoái cuøng, nay khoâng coøn taùi sanh nöõa". 

15) Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy. Chuùng naêm Tyû-kheo hoan hyû, tín thoï lôøi Phaät daïy. Trong khi lôøi daïy naøy ñöôïc tuyeân boá, Toân giaû Kondanna khôûi leân phaùp nhaõn thanh tònh, khoâng caáu ueá nhö sau: "Phaøm vaät gì ñöôïc taäp khôûi, taát caû phaùp aáy cuõng bò ñoaïn dieät". 

16) Vaø khi Phaùp luaân naøy ñöôïc Theá Toân chuyeån vaän nhö vaäy, chö Thieân coõi ñaát naøy lôùn tieáng noùi leân: "Nay voâ thöôïng Phaùp luaân naøy ñöôïc Theá Toân ôû Ba-la-naïi, choã chö Tieân ñoïa xöù, taïi Vöôøn Nai, chuyeån vaän moät Phaùp luaân chöa töøng ñöôïc ai chuyeån vaän, Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân, Ma vöông, Phaïm thieân, hay baát cöù moät ai ôû ñôøi". 

17) Sau khi ñöôïc nghe tieáng chö Thieân ôû coõi ñaát, Töù ñaïi Thieân vöông thieân leân tieáng noùi leân: "Nay voâ thöôïng Phaùp luaân naøy ñöôïc Theá Toân ôû Ba-la-naïi, choã chö Tieân ñoïa xöù, taïi Vöôøn Nai, chuyeån vaän moät Phaùp luaân chöa töøng ñöôïc ai chuyeån vaän, Sa-moân, Baø-la-moân, chö Thieân, Ma vöông, Phaïm thieân hay baát cöù moät ai ôû ñôøi". 

18) Sau khi ñöôïc nghe tieáng cuûa chö Thieân ôû Töù ñaïi Thieân vöông thieân, thôøi chö Thieân ôû coõi trôøi Ba möôi ba... chö Thieân Yaømaø... chö Thieân Tusitaø... chö Hoùa laïc thieân... chö Tha hoùa töï taïi thieân... chö Thieân ôû Phaïm thieân giôùi lôùn tieáng noùi leân: "Nay voâ thöôïng Phaùp luaân naøy ñöôïc Theá Toân ôû Ba-la-naïi, choã chö Tieân ñoïa xöù, taïi Vöôøn Nai, chuyeån vaän... baát cöù moät ai ôû ñôøi". 

19) Nhö vaäy, trong saùt-na aáy, trong khoaûnh khaéc aáy, trong giaây phuùt aáy, tieáng aáy leân ñeán Phaïm thieân giôùi. Vaø möôøi ngaøn theá giôùi chuyeån ñoäng, rung ñoäng, chuyeån ñoäng maïnh. Vaø moät haøo quang voâ löôïng, quaûng ñaïi phaùt chieáu ra ôû ñôøi, vöôït quaù uy löïc chö Thieân. 

20) Roài Theá Toân thoát leân lôøi caûm höùng sau ñaây: "Chaéc chaén ñaõ giaùc hieåu laø Kondanna (Kieàu-traàn-nhö)! Chaéc chaén ñaõ giaùc hieåu laø Kondanna!" 

Nhö vaäy Toân giaû Kondanna ñöôïc teân laø Annaøta Kondanna (A-nhaõ Kieàu-traàn-nhö). 

12. II. Nhö Lai Thuyeát (2) (S.v,424) 

1) ... 

2) -- Thaùnh ñeá veà Khoå naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe, nhaõn sanh, trí sanh, tueä sanh, minh sanh, quang sanh. Thaùnh ñeá veà Khoå caàn phaûi lieãu tri naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc ñeán nay caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Khoå ñaõ ñöôïc lieãu tri naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. 

3) Thaùnh ñeá veà Khoå taäp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Khoå taäp caàn phaûi ñoaïn dieät naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe.... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Khoå taäp ñaõ ñöôïc ñoaïn dieät naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp... quang sanh. 

4) Thaùnh ñeá veà Khoå dieät naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Khoå dieät caàn phaûi chöùng ngoä naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Khoå dieät ñaõ ñöôïc chöùng ngoä naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. 

5) Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät caàn phaûi tu taäp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe... quang sanh. Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät ñaõ ñöôïc tu taäp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, ñoái vôùi caùc phaùp töø tröôùc caùc Nhö Lai chöa töøng ñöôïc nghe, nhaõn sanh, trí sanh, tueä sanh, minh sanh, quang sanh. 

13. III. Uaån (S.v,425) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán Thaùnh ñeá naøy. Theá naøo laø boán? Thaùnh ñeá veà Khoå, Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

3) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh ñeá veà Khoå? Caàn phaûi ñöôïc noùi laø naêm thuû uaån. Töùc laø saéc thuû uaån, thoï thuû uaån, töôûng thuû uaån, haønh thuû uaån, thöùc thuû uaån. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Thaùnh ñeá veà Khoå. 

4) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh ñeá veà Khoå taäp? Chính laø aùi naøy ñöa ñeán taùi sanh, caâu höõu vôùi hyû tham, tìm caàu hyû laïc choã naøy, choã kia. Töùc laø duïc aùi, höõu aùi, phi höõu aùi. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Thaùnh ñeá veà Khoå taäp. 

5) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh ñeá veà Khoå dieät? Chính laø söï ñoaïn dieät, ly tham, khoâng coù dö taøn khaùt aùi aáy, söï quaêng boû, töø boû, giaûi thoaùt, khoâng coù chaáp tröôùc. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Thaùnh ñeá veà Khoå dieät. 

6) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät? Ñaây laø Thaùnh ñaïo Taùm ngaønh, töùc laø chaùnh tri kieán, chaùnh tö duy, chaùnh ngöõ, chaùnh nghieäp, chaùnh maïng, chaùnh tinh taán, chaùnh nieäm, chaùnh ñònh. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

7) Caùc phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, laø caùc Thaùnh ñeá. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

14. IV. Xöù (S.v,426) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán Thaùnh ñeá naøy... Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

3) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh ñeá veà Khoå? Caàn phaûi traû lôøi laø saùu noäi xöù. Theá naøo laø saùu? Nhaõn xöù, nhó xöù, tyû xöù, thieät xöù, thaân xöù, yù xöù. Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây goïi laø Thaùnh ñeá veà Khoå. 

4-7) ... (gioáng nhö ñoaïn soá 4-7 cuûa kinh treân). 

15. V. Thoï Trì (1) (S.v,426) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, haõy thoï trì boán Thaùnh ñeá Ta ñaõ thuyeát giaûng cho caùc OÂng. 

3) Khi ñöôïc noùi vaäy, moät Tyû-kheo baïch Theá Toân: 

-- Baïch Theá Toân, con coù thoï trì boán Thaùnh ñeá do Nhö Lai thuyeát giaûng. 

4) Baïch Theá Toân, con thoï trì Khoå laø Thaùnh ñeá thöù nhaát do Theá Toân thuyeát giaûng. Baïch Theá Toân, con thoï trì Khoå taäp laø Thaùnh ñeá thöù hai do Theá Toân thuyeát giaûng. Baïch Theá Toân, con thoï trì Khoå dieät laø Thaùnh ñeá thöù ba do Theá Toân thuyeát giaûng. Baïch Theá Toân, con thoï trì Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät laø Thaùnh ñeá thöù tö do Theá Toân thuyeát giaûng. 

Nhö vaäy, baïch Theá Toân, con thoï trì boán Thaùnh ñeá do Nhö Lai thuyeát giaûng. 

5) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tyû-kheo! Laønh thay, naøy Tyû-kheo! OÂng thoï trì boán Thaùnh ñeá do Ta thuyeát giaûng. Naøy Tyû-kheo, Khoå laø Thaùnh ñeá thöù nhaát do Ta thuyeát giaûng, haõy nhö vaäy thoï trì... Naøy Tyû-kheo, Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät laø Thaùnh ñeá thöù tö do Ta thuyeát giaûng, haõy nhö vaäy thoï trì. 

6) Naøy Tyû-kheo, haõy thoï trì nhö vaäy boán Thaùnh ñeá do Ta thuyeát giaûng. Do vaäy, naøy Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

16. VI. Thoï Trì (2) (S.v,427) 

1) ... 

2-3) ... (gioáng nhö ñoaïn soá 2-3 cuûa kinh treân) 

4) -- Baïch Theá Toân, con thoï trì Khoå laø Thaùnh ñeá thöù nhaát do Theá Toân thuyeát giaûng. Baïch Theá Toân, coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo noùi nhö sau: "Khoå naøy ñöôïc Sa-moân Gotama thuyeát giaûng khoâng phaûi laø Thaùnh ñeá thöù nhaát. Toâi baùc boû Khoå aáy laø Thaùnh ñeá thöù nhaát. Toâi seõ tuyeân boá moät Khoå khaùc laø Thaùnh ñeá thöù nhaát". Söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra. 

5-6) Baïch Theá Toân, con thoï trì Khoå taäp laø Thaùnh ñeá thöù hai... Khoå dieät laø Thaùnh ñeá thöù ba.... khoâng xaåy ra. 

7) Baïch Theá Toân, con thoï trì Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät laø Thaùnh ñeá thöù tö do Theá Toân thuyeát giaûng. Baïch Theá Toân, coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo noùi nhö sau: "Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät naøy, ñöôïc Sa-moân Gotama thuyeát giaûng khoâng phaûi laø Thaùnh ñeá thöù tö. Toâi baùc boû Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät aáy laø Thaùnh ñeá thöù tö. Toâi seõ tuyeân boá moät Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät khaùc laø Thaùnh ñeá thöù tö". Söï kieän naøy khoâng xaåy ra. 

8) Baïch Theá Toân, nhö vaäy con thoï trì boán Thaùnh ñeá do Theá Toân thuyeát giaûng. 

9) -- Laønh thay, laønh thay, naøy Tyû-kheo! Laønh thay, naøy Tyû-kheo! OÂng thoï trì boán Thaùnh ñeá do Ta thuyeát giaûng. Khoå, naøy Tyû-kheo, laø Thaùnh ñeá thöù nhaát, do Ta thuyeát giaûng, haõy nhö vaäy thoï trì. Naøy Tyû-kheo, coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo noùi nhö sau: "Khoå naøy do Sa-moân Gotama thuyeát giaûng khoâng phaûi laø Thaùnh ñeá thöù nhaát. Toâi baùc boû Khoå naøy laø Thaùnh ñeá thöù nhaát. Toâi seõ tuyeân boá moät Khoå khaùc laø Thaùnh ñeá thöù nhaát". Söï kieän nhö vaäy khoâng xaûy ra... "Khoå dieät Thaùnh ñeá... Con ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät". Naøy Tyû-kheo, laø Thaùnh ñeá thöù tö do Ta thuyeát giaûng, haõy nhö vaäy thoï trì. Naøy Tyû-kheo, coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo noùi nhö sau: "Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät naøy do Sa-moân Gotama thuyeát giaûng khoâng phaûi laø Thaùnh ñeá thöù tö. Toâi baùc boû Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät naøy laø Thaùnh ñeá thöù tö. Toâi seõ tuyeân boá moät Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät khaùc laø Thaùnh ñeá thöù tö". Söï kieän nhö vaäy khoâng xaåy ra. 

10) Naøy Tyû-kheo, haõy thoï trì nhö vaäy boán Thaùnh ñeá do Ta thuyeát giaûng. Do vaäy, naøy Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

17. VII. Voâ Minh (S.v,429) 

1) ... 

2) Roài moät Tyû-kheo... ngoài xuoáng moät beân. 

3) Ngoài moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

-- "Voâ minh, voâ minh", baïch Theá Toân, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Baïch Theá Toân, theá naøo laø voâ minh? Vaø cho ñeán nhö theá naøo laø ñi ñeán voâ minh (avijjaøgato)? 

4) -- Naøy Tyû-kheo, chính laø khoâng roõ bieát Khoå, khoâng roõ bieát Khoå taäp, khoâng roõ bieát Khoå dieät, khoâng roõ bieát Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. Naøy Tyû-kheo, ñaáy goïi laø voâ minh. Cho ñeán nhö vaäy laø ñi ñeán voâ minh. 

5) Do vaäy, naøy Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

18. VIII. Minh (S.v,429) 

1) ... 

2) ... (nhö kinh treân) ... 

3) Ngoài moät beân, Tyû-kheo aáy baïch Theá Toân: 

-- "Minh, minh", baïch Theá Toân, ñöôïc noùi ñeán nhö vaäy. Baïch Theá Toân, theá naøo laø minh? Vaø cho ñeán nhö theá naøo laø ñi ñeán minh? 

4) -- Naøy Tyû-kheo, chính laø roõ bieát Khoå, roõ bieát Khoå taäp, roõ bieát Khoå dieät, roõ bieát Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. Naøy Tyû-kheo, ñaáy goïi laø minh. Cho ñeán nhö vaäy laø ñi ñeán minh. 

5) Do vaäy, naøy Tyû-kheo... (nhö ñoaïn soá 5, kinh treân) ... 

19. IX. Thi Thieát (Sankaøsanaø) (S.v,430) 

1) ... 

2) -- Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ ñöôïc Ta trình baøy. ÔÛ ñaây coù voâ löôïng chöõ (vannaø), voâ löôïng vaên (vyanjanaø), voâ löôïng thi thieát (sankaøsanaø). Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Khoå. 

3) ... Ñaây laø Khoå taäp... 

4) ... Ñaây laø Khoå dieät... 

5) Ñaây laø Thaùnh ñeá veà con ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, ñaõ ñöôïc Ta trình baøy. ÔÛ ñaây coù voâ löôïng chöõ, voâ löôïng vaên, voâ löôïng thi thieát. Ñaây laø Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

6) Do vaäy, naøy Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

20. X. Nhö Thaät (Tathaø) (S.v,430) 

1) ... 

2) Boán phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät (avitathaøni), khoâng khaùc nhö thaät (anannathaøni). Theá naøo laø boán? 

3) Ñaây laø Khoå, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät, khoâng khaùc nhö thaät. 

4) Ñaây laø Khoå taäp, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät, khoâng khaùc nhö thaät. 

5) Ñaây laø Khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät, khoâng khaùc nhö thaät. 

6) Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät, khoâng khaùc nhö thaät. 

7) Boán phaùp naøy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät, khoâng khaùc nhö thaät. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät söï coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

21.I. Minh (1) (S.v,431) 

1) Nhö vaày toâi nghe. 

Moät thôøi Theá Toân truù giöõa caùc daân chuùng Vajji, taïi Kotigaøma. 

2) Taïi ñaáy, Theá Toân noùi vôùi caùc Tyû-kheo: 

-- Naøy caùc Tyû-kheo, do khoâng giaùc ngoä, do khoâng thoâng ñaït boán Thaùnh ñeá maø Ta vaø caùc OÂng laâu ngaøy phaûi dong ruoåi, löu chuyeån nhö theá naøy. Theá naøo laø boán? 

3) Do khoâng giaùc ngoä, do khoâng thoâng ñaït Thaùnh ñeá veà Khoå, naøy caùc Tyû-kheo, neân Ta vaø caùc OÂng laâu ngaøy phaûi dong ruoåi, löu chuyeån nhö theá naøy... Thaùnh ñeá veà Khoå taäp... Thaùnh ñeá veà Khoå dieät... Do khoâng giaùc ngoä, do khoâng thoâng ñaït Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, naøy caùc Tyû-kheo, neân Ta vaø caùc OÂng laâu ngaøy phaûi dong ruoåi, löu chuyeån nhö theá naøy. 

4) Nhöng nay, naøy caùc Tyû-kheo, Thaùnh ñeá veà Khoå naøy ñaõ ñöôïc giaùc ngoä, ñaõ ñöôïc thoâng ñaït Thaùnh ñeá veà Khoå taäp ñaõ ñöôïc giaùc ngoä, ñaõ ñöôïc thoâng ñaït Thaùnh ñeá veà Khoå dieät ñaõ ñöôïc giaùc ngoä, ñaõ ñöôïc thoâng ñaït Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät ñaõ ñöôïc giaùc ngoä, ñaõ ñöôïc thoâng ñaït. Ñöôïc chaët ñöùt laø höõu aùi, ñöôïc ñoaïn taän laø nhöõng gì ñöa ñeán taùi sanh (bhavanetti). Nay khoâng coøn taùi sanh nöõa. 

5) Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy... baäc Ñaïo Sö laïi noùi theâm: 

Do khoâng nhö thaät thaáy, 
Boán söï thaät baäc Thaùnh, 
Phaûi laâu ngaøy luaân chuyeån, 
Traûi qua nhieàu ñôøi soáng. 
Khi chuùng ñöôïc thaáy roõ,  
Maàm taùi sanh nhoå saïch, 
Goác khoå ñöôïc ñoaïn taän, 
Nay khoâng coøn taùi sanh.

1) ... 

2)-- Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå", khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå taäp", khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå dieät", khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät", thôøi naøy caùc Tyû-kheo, caùc vò Sa-moân hay Baø-la-moân aáy khoâng ñöôïc Ta chaáp nhaän laø Sa-moân trong caùc haøng Sa-moân, hay Baø-la-moân trong caùc haøng Baø-la-moân. Vaø caùc vò Toân giaû aáy, ngay trong hieän taïi, cuõng khoâng töï mình vôùi thaéng trí, chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù muïc ñích cuûa Sa-moân haïnh, Baø-la-moân haïnh. 

3) Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, naøy caùc Tyû-kheo, nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå", nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå taäp", nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå dieät", nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät", thôøi naøy caùc Tyû-kheo, caùc vò Sa-moân hay Baø-la-moân aáy ñöôïc Ta chaáp nhaän laø Sa-moân trong caùc haøng Sa-moân, hay laø Baø-la-moân trong caùc haøng Baø-la-moân. Vaø caùc vò Toân giaû aáy, ngay trong hieän taïi, töï mình vôùi thaéng trí, chöùng ngoä, chöùng ñaït vaø an truù muïc ñích cuûa Sa-moân haïnh hay cuûa Baø-la-moân haïnh. 

4) Theá Toân thuyeát giaûng nhö vaäy... baäc Ñaïo Sö laïi noùi theâm: 

Nhöõng ai khoâng roõ bieát, 
Khoå vaø Khoå taäp khôûi, 
Khoâng roõ nhö theá naøo, 
Khoå ñoaïn taän khoâng dö, 
Khoâng bieát Con Ñöôøng aáy 
Ñöa ñeán chæ tònh Khoå. 
Nhöõng vò aáy khoâng coù 
Taâm vaø tueä giaûi thoaùt, 
Hoï khoâng theå chaám döùt, 
Phaûi ñi ñeán sanh giaø. 
Nhöõng vò naøo roõ bieát,  
Khoå vaø Khoå taäp khôûi, 
Vaø roõ nhö theá naøo, 
Khoå ñoaïn taän khoâng dö, 
Roõ bieát Con Ñöôøng aáy 
Ñöa ñeán chæ tònh khoå. 
Taâm giaûi thoaùt thaønh töïu, 
Vaø caùc tueä giaûi thoaùt, 
Hoï coù theå chaám döùt, 
Khoâng ñi ñeán sanh giaø.

1-2) Taïi Saøvatthi... 

-- Coù boán Thaùnh ñeá naøy, naøy caùc Tyû-kheo. Theá naøo laø boán? 

3) Thaùnh ñeá veà Khoå,... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, do nhö thaät chaùnh giaùc boán Thaùnh ñeá naøy, Nhö Lai ñöôïc goïi laø baäc A-la-haùn, Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. 

5) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

24.IV. A-La-Haùn (S.v,433) 

1) Taïi Saøvatthi... 

2) -- Nhöõng baäc A-la-haùn, Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc naøo trong thôøi quaù khöù, naøy caùc Tyû-kheo, thaät söï laø baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc; taát caû nhöõng vò aáy ñaõ nhö thaät chaùnh ñaúng chaùnh giaùc boán Thaùnh ñeá. 

3) Nhöõng baäc A-la-haùn, Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc naøo trong thôøi vò lai, naøy caùc Tyû-kheo, thaät söï laø baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc; taát caû nhöõng vò aáy seõ chaùnh ñaúng chaùnh giaùc boán Thaùnh ñeá. 

4) Nhöõng baäc A-la-haùn, Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc naøo trong thôøi hieän taïi, naøy caùc Tyû-kheo, thaät söï laø baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc; taát caû nhöõng vò aáy hieän ñang chaùnh ñaúng chaùnh giaùc boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? 

5) Thaùnh ñeá veà Khoå, Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

6) Nhöõng baäc A-la-haùn, Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc naøo trong thôøi quaù khöù nhö thaät ñaõ chaùnh ñaúng chaùnh giaùc... seõ nhö thaät chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, hieän nhö thaät chaùnh ñaúng chaùnh giaùc; taát caû nhöõng vò aáy... hieän ñang chaùnh ñaúng chaùnh giaùc boán Thaùnh ñeá. 

7) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

25.V. Ñoaïn Taän Caùc Laäu Hoaëc (S.v,434) 

1) ... 

2) -- Vôùi ngöôøi bieát, vôùi ngöôøi thaáy, naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän, khoâng phaûi vôùi ngöôøi khoâng bieát, vôùi ngöôøi khoâng thaáy. Vaø do bieát gì, do thaáy gì, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän? 

3) Do bieát, do thaáy: "Ñaây laø Khoå", naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Do bieát, do thaáy: "Ñaây laø Khoå taäp"... "Ñaây laø Khoå dieät"... Do bieát, do thaáy: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät", caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. 

4) Do bieát vaäy, do thaáy vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn taän. Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

26.VI.Thaân Höõu (S.v,434) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ai maø caùc OÂng coù loøng laân maãn, nhöõng ai maø caùc OÂng nghó caàn nghe theo nhö baïn beø, hay thaân höõu, hay baø con, hay huyeát thoáng, thì naøy caùc Tyû-kheo, caùc OÂng caàn phaûi khích leä nhöõng ngöôøi aáy, huaán luyeän, an truù caùc ngöôøi aáy trong söï chöùng ngoä nhö thaät boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? 

3) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ai maø caùc OÂng coù loøng laân maãn... nhö thaät boán Thaùnh ñeá. 

5) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

27.VII. Nhö Thaät (S.v,435) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán Thaùnh ñeá naøy. Theá naøo laø boán? 

3) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

4) Boán Thaùnh ñeá naøy, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhö thaät, khoâng ly nhö thaät, khoâng khaùc nhö thaät. Do vaäy, chuùng ñöôïc goïi laø Thaùnh ñeá. 

5) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo... (nhö ñoaïn soá 5 kinh treân) ... 

28.VIII. Theá Giôùi (S.v,435) 

1) ... 

2-3) ... (Nhö ñoaïn soá 2-3, kinh treân) ... 

4) -- Naøy caùc Tyû-kheo, trong caùc theá giôùi, goàm coù Thieân giôùi, Ma giôùi, Phaïm thieân giôùi, vaø quaàn chuùng Sa-moân, Baø-la-moân, Nhö Lai laø baäc Thaùnh, do vaäy ñöôïc goïi laø Thaùnh ñeá. 

5) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo... (nhö ñoaïn soá 5, kinh treân) ... 

29.IX. Caàn Phaûi Lieãu Tri Hay Thaéng Tri (S.v,436) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, coù boán Thaùnh ñeá naøy. Theá naøo laø boán? 

3) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

4) Trong boán Thaùnh ñeá naøy, naøy caùc Tyû-kheo, coù Thaùnh ñeá caàn phaûi lieãu tri, coù Thaùnh ñeá caàn phaûi ñoaïn taän, coù Thaùnh ñeá caàn phaûi chöùng ngoä, coù Thaùnh ñeá caàn phaûi tu taäp. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, theá naøo laø Thaùnh ñeá caàn phaûi lieãu tri? 

5) Thaùnh ñeá veà Khoå, naøy caùc Tyû-kheo, caàn phaûi lieãu tri. Thaùnh ñeá veà Khoå taäp caàn phaûi ñoaïn taän. Thaùnh ñeá veà Khoå dieät caàn phaûi chöùng ngoä. Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät caàn phaûi tu taäp. 

6) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo... (nhö ñoaïn soá 5, kinh treân) ... 

30.X. Gavampati (S.v,436) 

1) Moät thôøi, moät soá ñoâng Tyû-kheo truù ôû giöõa daân chuùng Ceti taïi Sahancanika. 

2) Luùc baáy giôø, moät soá ñoâng Tyû-kheo Thöôïng toïa sau böõa aên, sau khi ñi khaát thöïc trôû veà, ñang ngoài tuï hoïp trong ngoâi nhaø troøn, caâu chuyeän sau ñaây ñöôïc khôûi leân: "Naøy chö Hieàn, ai thaáy Khoå, ngöôøi aáy thaáy Khoå taäp, thaáy Khoå dieät, thaáy Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

3) Ñöôïc nghe noùi vaäy, Toân giaû Govampati noùi vôùi caùc Tyû-kheo Thöôïng toïa:  

-- "Toâi coù töï thaân nghe töø Theá Toân, thöa chö Hieàn, töï thaân laõnh thoï nhö sau: 

4) "Naøy caùc Tyû-kheo, ai thaáy Khoå, ngöôøi aáy cuõng thaáy Khoå taäp, cuõng thaáy Khoå dieät, cuõng thaáy Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. Ai thaáy Khoå taäp, ngöôøi aáy cuõng thaáy Khoå, cuõng thaáy Khoå dieät, cuõng thaáy Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. Ai thaáy Khoå dieät, ngöôøi aáy cuõng thaáy Khoå, cuõng thaáy Khoå taäp, cuõng thaáy Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. Ai thaáy Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, ngöôøi aáy cuõng thaáy Khoå, cuõng thaáy Khoå taäp, cuõng thaáy Khoå dieät". 

31.I. Simsapaø (S.v,437) 

1) Moät thôøi, Theá Toân truù ôû Kosambi, taïi röøng Simsapaø. 

2) Roài Theá Toân laáy tay nhaët leân moät ít laù Simsapaø, roài baûo caùc Tyû-kheo: 

-- Caùc OÂng nghó theá naøo, naøy caùc Tyû-kheo, caùi gì laø nhieàu hôn, moät soá ít laù Simsapaø maø Ta naém laáy trong tay, hay laù trong röøng Simsapaø? 

-- Thaät laø quaù ít, baïch Theá Toân, moät ít laù Simsapaø maø Theá Toân naém laáy trong tay, vaø thaät laø quaù nhieàu laù trong röøng Simsapaø. 

3) -- Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, thaät laø quaù nhieàu, nhöõng gì Ta ñaõ thaéng tri maø khoâng noùi cho caùc OÂng! Thaät laø quaù ít nhöõng gì maø Ta ñaõ noùi ra! 

4) Nhöng taïi sao, naøy caùc Tyû-kheo, Ta laïi khoâng noùi ra nhöõng ñieàu aáy? Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ñieàu aáy khoâng lieân heä ñeán muïc ñích, khoâng phaûi laø caên baûn cho Phaïm haïnh, khoâng ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. Do vaäy, Ta khoâng noùi leân nhöõng ñieàu aáy. 

5) Vaø naøy caùc Tyû-kheo, ñieàu gì maø Ta noùi? "Ñaây laø Khoå", naøy caùc Tyû-kheo, laø ñieàu Ta noùi. "Ñaây laø Khoå taäp", laø ñieàu Ta noùi. "Ñaây laø Khoå dieät", laø ñieàu Ta noùi. "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät", laø ñieàu Ta noùi. 

6) Nhöng taïi sao, naøy caùc Tyû-kheo, Ta laïi noùi ra nhöõng ñieàu aáy? Vì raèng, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng ñieàu aáy lieân heä ñeán muïc ñích, laø caên baûn cho Phaïm haïnh, ñöa ñeán yeám ly, ly tham, ñoaïn dieät, an tònh, thaéng trí, giaùc ngoä, Nieát-baøn. Do vaäy, Ta noùi leân nhöõng ñieàu aáy. 

7) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

32.II. Caây Keo (Khandira) (S.v,438) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, ai noùi nhö sau: "Khoâng coù nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Khoå, khoâng coù nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Khoå taäp, khoâng coù nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Khoå dieät, khoâng coù nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, ta seõ chôn chaùnh ñoaïn taän khoå ñau"; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. 

3) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi noùi nhö sau : "Vôùi nhöõng laù caây keo, hay laù caây palaøsa (moät thöù caây coù boâng maøu ñoû thaém moïc tröôùc laù) hay laù caây kha-leâ-laëc (aømalaka), toâi seõ laøm gioû baèng laù ñeå ñem nöôùc laïi hay laøm caùi quaït"; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ai noùi nhö sau: "Khoâng nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Khoå... khoâng nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, ta seõ chôn chaùnh ñoaïn taän khoå ñau"; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. 

4) Naøy caùc Tyû-kheo, neáu coù ai noùi nhö sau: "Sau khi nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Khoå... sau khi nhö thaät giaùc ngoä Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, ta seõ chôn chaùnh ñoaïn taän Khoå ñau"; söï kieän naøy coù xaûy ra. 

5) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, coù ngöôøi noùi nhö sau: "Vôùi nhöõng laù sen hay laù pasaøla hay laù maøluva (moät loaïi caây leo), toâi seõ laøm caùc gioû baèng laù ñeå ñem nöôùc laïi hay laøm caùi quaït"; söï kieän naøy coù xaûy ra. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, coù ai noùi nhö sau: "Sau khi nhö thaät chöùng ngoä Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Khoå taäp... Thaùnh ñeá veà Khoå dieät... sau khi nhö thaät chöùng ngoä Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät, ta seõ chôn chaùnh ñoaïn taän Khoå ñau"; söï kieän naøy coù xaûy ra. 

6) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

33.III. Caùi Gaäy (S.v,439) 

1) ... 

2) -- Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caây gaäy ñöôïc quaêng leân hö khoâng, khi thì rôi xuoáng ñaàu goác, khi thì rôi xuoáng chaëng giöõa, khi thì rôi xuoáng ñaàu ngoïn. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, caùc chuùng sanh bò voâ minh che laáp, bò khaùt aùi troùi buoäc, dong ruoåi, luaân chuyeån, khi thì ñi töø theá giôùi naøy ñeán theá giôùi kia, khi thì ñi töø theá giôùi kia ñeán theá giôùi naøy. Vì sao? Vì raèng khoâng thaáy boán Thaùnh ñeá. Naøy caùc Tyû-kheo, boán Thaùnh ñeá aáy laø gì? 

3) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

4) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo... (nhö soá 6, kinh treân) ... 

34.IV. Khaên Ñaàu (S.v,440) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, khi khaên ñaàu hay ñaàu bò löûa chaùy, thôøi phaûi laøm gì? 

-- Baïch Theá Toân, khi khaên ñaàu hay bò bò löûa chaùy, ñeå daäp taét khaên ñaàu hay ñaàu caàn phaûi coù öôùc muoán taêng thöôïng (chanda), tinh taán (vaøyaømo), coá gaéng (ussaøho), noã löïc (ussohii), khoâng coù thoái thaát (appativami), chaùnh nieäm vaø tænh giaùc. 

3) -- Boû qua ñaàu vaø khaên bò chaùy, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng coù taùc yù ñeå nhö thaät chöùng ngoä boán Thaùnh ñeá, chöa ñöôïc chöùng ngoä, caàn phaûi coù öôùc muoán taêng thöôïng, tinh taán, coá gaéng, noã löïc, khoâng thoái thaát, chaùnh nieäm vaø tænh giaùc. Theá naøo laø boán? 

4) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

5) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

35.V. Moät Traêm Caây Thöông (Sattisata) (S.v,440) 

1) ... 

2) -- Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi tuoåi thoï ñeán moät traêm naêm, maïng soáng ñeán moät traêm naêm. Coù ngöôøi ñeán noùi vôùi ngöôøi aáy: "Naøy OÂng, vaøo buoåi saùng, OÂng seõ bò ñaâm moät traêm caây thöông. Vaøo buoåi tröa, OÂng seõ bò ñaâm moät traêm caây thöông. Vaøo buoåi chieàu, OÂng seõ bò ñaâm moät traêm caây thöông. Naøy OÂng, nhö vaäy moãi ngaøy OÂng bò ñaâm ba traêm caây thöông, vôùi tuoåi thoï ñeán moät traêm naêm, vôùi maïng soáng ñeán moät traêm naêm. Sau moät traêm naêm, OÂng seõ ñöôïc giaùc ngoä boán Thaùnh ñeá tröôùc kia chöa ñöôïc giaùc ngoä". Naøy caùc Tyû-kheo, moät thieän nam töû hieåu bieát nghóa lyù (atthavasikena) coù theå chaáp nhaän chaêng? Vì sao?  

3) Voâ thæ, naøy caùc Tyû-kheo, laø söï luaân chuyeån, khôûi ñieåm khoâng theå neâu roõ, ñoái vôùi (nhöõng ñau khoå) do bò thöông ñaâm, do bò kieám cheùm, do bò buùa chaët. Daàu vaäy ñi chaêng nöõa, naøy caùc Tyû-kheo, Ta cuõng khoâng tuyeân boá raèng nhôø khoå vaø öu maø boán Thaùnh ñeá ñöôïc chöùng ngoä. Nhöng naøy caùc Tyû-kheo, Ta tuyeân boá raèng nhôø laïc vaø hyû maø boán Thaùnh ñeá ñöôïc chöùng ngoä. Theá naøo laø boán? 

4) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

5) ... (nhö ñoaïn soá 5, kinh treân) ... 

36.VI. Sanh Loïai (Paønaø) (S.v,431) 

1) ... 

2) -- Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät ngöôøi treân coõi Dieâm-phuø-ñeà naøy chaët coû, caây, caønh, laù vaø chaát thaønh moät ñoáng. Chaát thaønh moät ñoáng xong, vò aáy laøm thaønh nhöõng caây gaäy coù voùt nhoïn (sulaøm). Sau khi laøm thaønh nhöõng caây coù voùt nhoïn, vò aáy ñaâm nhöõng sanh loaïi lôùn trong bieån lôùn vôùi nhöõng caây gaäy coù voùt nhoïn lôùn; vò aáy ñaâm nhöõng sanh loaïi baäc trung trong bieån lôùn vôùi nhöõng caây gaäy coù voùt nhoïn baäc trung; vò aáy ñaâm nhöõng sanh loaïi nhoû trong bieån lôùn vôùi nhöõng caây gaäy coù voùt nhoïn baäc nhoû. Naøy caùc Tyû-kheo, caùc sinh loaïi to lôùn trong bieån lôùn khoâng coù theå caïn saïch heát. Daàu raèng taát caû coû, caây, caønh, laù ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà coù theå ñem ra duøng heát saïch. Nhöng coøn nhieàu hôn, naøy caùc Tyû-kheo, laø nhöõng sinh loaïi nhoû trong bieån lôùn khoâng deã gì ñaâm chuùng treân caùc gaäy coù voùt nhoïn. Vì sao? 

3) Naøy caùc Tyû-kheo, vì caù theå (attabhaøva) cuûa chuùng raát teá nhò. Lôùn vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, laø ñoïa xöù. Vaø naøy caùc Tyû-kheo, ñöôïc thoaùt khoûi ñoïa xöù lôùn aáy laø ngöôøi naøo ñaõ thaønh töïu chaùnh kieán, nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

4) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät söï coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät söï coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

37.VII. Ví Duï Maët Trôøi (1) (S.v,442) 

1) ... 

2) -- Naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø ñieàm ñi tröôùc, ñaây laø töôùng baùo tröôùc maët trôøi saép moïc, töùc laø raïng ñoâng. Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, ñaây laø ñieàm ñi tröôùc, ñaây laø töôùng baùo tröôùc söï giaùc ngoä nhö thaät boán Thaùnh ñeá, töùc laø chaùnh tri kieán... 

3) Vôùi Tyû-kheo coù chaùnh tri kieán naøy, naøy caùc Tyû-kheo, chôø ñôïi laø vò aáy seõ roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... Vò aáy seõ roõ bieát. "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

4) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo... (nhö ñoaïn soá 4, kinh treân) ... 

38.VIII. Ví Duï Maët Trôøi (2) (S.v,442) 

1) ... 

2) -- Cho ñeán khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, maët traêng, maët trôøi khoâng hieän ra ôû ñôøi, cho ñeán khi aáy, khoâng coù aùnh saùng lôùn, haøo quang lôùn hieän höõu. Khi aáy chæ coù ñeâm toái, chæ coù u aùm, khoâng theå phaân bieät ñeâm vaø ngaøy, khoâng theå phaân bieät thaùng vaø nöûa thaùng, khoâng theå phaân bieät thôøi tieát haèng naêm. 

3) Cho ñeán khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, maët traêng, maët trôøi hieän ra ôû ñôøi, cho ñeán khi aáy, coù aùnh saùng lôùn, coù haøo quang lôùn hieän höõu. Khi aáy khoâng coù ñeâm toái, khoâng coù u aùm. Vaø coù söï phaân bieät ñeâm ngaøy, coù söï phaân bieät thaùng vaø nöûa thaùng, coù söï phaân bieät thôøi tieát haèng naêm. 

4) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, cho ñeán khi naøo Nhö Lai, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc khoâng hieän ra ôû ñôøi, cho ñeán khi aáy, khoâng coù aùnh saùng lôùn, khoâng coù haøo quang lôùn. Khi aáy chæ coù ñeâm toái, chæ coù u aùm. Cho ñeán khi aáy, khoâng coù söï tuyeân boá, khoâng coù söï thuyeát giaûng, khoâng coù söï trình baøy, khoâng coù söï thieát laäp, khoâng coù söï khai dieãn, khoâng coù söï phaân tích, khoâng coù söï hieån thò boán Thaùnh ñeá. 

5) Cho ñeán khi naøo, naøy caùc Tyû-kheo, Nhö Lai, baäc A-la-haùn, Chaùnh Ñaúng Giaùc hieän ra ôû ñôøi, cho ñeán khi aáy, coù aùnh saùng lôùn, coù haøo quang lôùn. Khi aáy khoâng coù ñeâm toái, khoâng coù u aùm. Cho ñeán khi aáy, coù söï tuyeân boá, coù söï thuyeát giaûng, coù söï trình baøy, coù söï thieát laäp, coù söï khai dieãn, coù söï phaân tích, coù söï hieån thò boán Thaùnh ñeá. Theá naøo laø boán? 

6) Thaùnh ñeá veà Khoå... Thaùnh ñeá veà Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät. 

7) Do vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, moät söï coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... moät söï coá gaéng caàn phaûi laøm ñeå roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". 

39.IX. Coät Truï (Indakhilo) (S.v,433) 

1) ... 

2) -- Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo, naøy caùc Tyû-kheo, khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". Hoï ngöôùc nhìn maët (ullokenti) moät Sa-moân hay Baø-la-moân khaùc vaø nhaän xeùt: "Vò Toân giaû naøy bieát ñieàu ñaùng bieát, thaáy ñieàu ñaùng thaáy". 

3) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät hoät boâng hay moät hoät boâng kappaøsa bò gioù nheï thoåi leân, rôi xuoáng ñaát baèng, vaø gioù phía Ñoâng thoåi noù qua phía Taây; gioù phía Taây thoåi noù qua phía Ñoâng; gioù phía Baéc thoåi noù qua phía Nam; gioù phía Nam thoåi noù qua phía Baéc. Vì sao? Vì hoät boâng kappaøsa raát nheï, naøy caùc Tyû-kheo. 

4) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... khoâng nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät". Hoï ngöôùc nhìn maët moät Sa-moân hay Baø-la-moân khaùc vaø nhaän xeùt: "Vò Toân giaû naøy bieát ñieàu ñaùng bieát, thaáy ñieàu ñaùng thaáy". Vì sao? Vì khoâng chaùnh kieán boán Thaùnh ñeá, naøy caùc Tyû-kheo. 

5) Nhöõng Sa-moân hay Baø-la-moân naøo nhö thaät roõ bieát : "Ñaây laø Khoå"... nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". Hoï khoâng ngöôùc nhìn maët moät Sa-moân hay Baø-la-moân khaùc vaø nhaän xeùt: "Vò Toân giaû naøy bieát ñieàu ñaùng bieát, thaáy ñieàu ñaùng thaáy". 

6) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät caây coät saét hay caây coät truï, baøn toïa ñöôïc ñoùng saâu (gambhiiranemo), kheùo choân saâu, baát ñoäng, khoâng coù lay chuyeån; neáu töø phöông Ñoâng coù gioù vaø möa lôùn ñeán, coät truï aáy khoâng rung chuyeån, khoâng lay chuyeån, khoâng ñoäng chuyeån...; neáu töø phöông Taây... neáu töø phöông Baéc... neáu töø phöông Nam coù gioù vaø möa lôùn ñeán, coät truï aáy khoâng coù rung chuyeån, khoâng lay chuyeån, khoâng ñoäng chuyeån. Vì sao? Vì baøn toïa ñöôïc ñoùng saâu, kheùo choân saâu, naøy caùc Tyû-kheo. 

7) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu Sa-moân hoaëc Baø-la-moân naøo nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät". Hoï khoâng ngöôùc nhìn maët moät Sa-moân hay Baø-la-moân naøo khaùc vaø nhaän xeùt: "Vò Toân giaû naøy bieát ñieàu ñaùng bieát, thaáy ñieàu ñaùng thaáy". Vì sao? Vì boán Thaùnh ñeá ñöôïc kheùo thaáy, naøy caùc Tyû-kheo. Theá naøo laø boán? 

8-9) ... (xem ñoaïn soá 6 vaø soá 7 cuûa kinh treân) ... 

40.X. Tranh Luaän (S.v,445) 

1) ... 

2) -- Tyû-kheo naøo, naøy caùc Tyû-kheo, nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán khoå dieät". Neáu töø phöông Ñoâng coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeán, öa thích tranh luaän, taàm caàu tranh luaän, noùi raèng : "Ta seõ tranh luaän", ngöôøi naøy khoâng theå laøm cho rung chuyeån, laøm lay chuyeån, laøm ñoäng chuyeån Tyû-kheo aáy moät caùch ñuùng phaùp; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Neáu töø phöông Taây... neáu töø phöông Baéc... neáu töø phöông Nam coù Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeán, öa thích tranh luaän, taàm caàu tranh luaän, noùi raèng: "Ta seõ tranh luaän"; ngöôøi naøy khoâng theå laøm rung chuyeån, laøm lay chuyeån, laøm ñoäng chuyeån Tyû-kheo aáy moät caùch ñuùng phaùp; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. 

3) Ví nhö, naøy caùc Tyû-kheo, moät coät ñaù daøi ñeán möôøi saùu khuyûu tay, vaø taùm khuyûu tay ñöôïc choân döôùi ñaát töø baøn toïa vaø taùm khuyûu tay ôû phía treân. Neáu töø phöông Ñoâng coù gioù vaø möa lôùn ñeán, khoâng theå laøm coät ñaù aáy rung chuyeån, lay chuyeån, ñoäng chuyeån, neáu töø phöông Taây... neáu töø phöông Baéc... neáu töø phöông Nam coù gioù vaø möa lôùn ñeán, khoâng theå laøm cho coät ñaù aáy rung chuyeån, lay chuyeån, ñoäng chuyeån. Vì sao? Vì baøn toïa coät truï ñöôïc ñoùng saâu, kheùo choân saâu, naøy caùc Tyû-kheo. 

4) Cuõng vaäy, naøy caùc Tyû-kheo, neáu Tyû-kheo naøo nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Khoå"... nhö thaät roõ bieát: "Ñaây laø Con Ñöôøng ñöa ñeán Khoå dieät". Neáu töø phöông Ñoâng coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeán, öa thích tranh luaän, taàm caàu tranh luaän, noùi raèng: "Ta seõ tranh luaän", vò aáy coù theå laøm cho Tyû-kheo kia rung chuyeån, lay chuyeån, ñoäng chuyeån moät caùch ñuùng phaùp; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Neáu töø phöông Taây... neáu töø phöông Baéc... neáu töø phöông Nam coù vò Sa-moân hay Baø-la-moân naøo ñeán, öa thích tranh luaän, taàm caàu tranh luaän, noùi raèng: "Ta seõ tranh luaän", vò aáy coù theå laøm cho Tyû-kheo kia rung chuyeån, lay chuyeån, ñoäng chuyeån moät caùch ñuùng phaùp; söï kieän naøy khoâng xaûy ra. Vì sao? Vì boán Thaùnh ñeá ñaõ ñöôïc kheùo thaáy, naøy caùc Tyû-kheo. Theá naøo laø boán? 

5-6) ... (Gioáng nhö ñoaïn soá 8, soá 9, kinh 39) ...