11. Chuyeän thöù möôøi moät - Laâu Ñaøi Trinh Phuï (Patibbataø-Vimaøna)

Baáy giôø, ñöùc Theá Toân truù taïi Saøvatthi. Trong thaønh aáy coù moät trinh phuï. Naøng soáng hoøa hôïp vôùi choàng, nhaãn naïi vaø thoâng minh. Naøng khoâng la maéng ai, duø khi hôøn giaän, naøng noùi naêng dòu daøng, chaân thaät, ñaày tín taâm vaø cuùng döôøng boá thí tuøy theo phöông tieän cuûa naøng.

Khi laâm troïng beänh, naøng töø traàn vaø ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba möôi ba. Phaàn coøn laïi cuõng gioáng nhö chuyeän ñaõ ñöôïc keå:

1. Thieân nga, seáu, haïc vôùi chim coâng,
Cu gaùy du döông löôïn khaép voøng
Laàu caùc, laïc vieân, hoa tuyeät saéc,
Daäp dìu bao ngoïc nöõ tieân ñoàng.

2. Thieân nöõ ñaèng kia ñaïi löïc huøng,
Thay hình ñoåi daïng vôùi thaàn thoâng,
Cuøng ñoaøn tieân nöõ vaây quanh aáy
Muùa haùt vui chôi thaät thoûa loøng.

3. Ñaït thaønh thieân löïc ñaïi oai thaàn,
Naøng taïo ñöùc gì giöõa theá nhaân,
Vì côù gì oai nghi röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông?

4. Naøng Thieân nöõ aáy hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân Toân giaû hoûi han,
Naøng giaûi ñaùp ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát quaû cho naøng:

5. Khi ñöôïc laøm ngöôøi giöõa theá nhaân,
Con laø trinh phuï chaúng taø daâm,
Nhö hieàn maãu chôû che con treû,
Khoâng noùi lôøi thoâ luùc haän saân.

6. Chaân thaät, ñoaïn tröø caùc voïng ngoân,
Haân hoan boá thí, tính aân caàn,
Vôùi taâm thaønh tín, con cung kính
Haøo phoùng cuùng döôøng thöùc uoáng aên.

7. Vì vaäy saéc con ñeïp theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì xuaát hieän ngay.

8. Xin trình Toân giaû ñaïi oai thaàn,
Coâng ñöùc con laøm giöõa theá nhaân,
Vì theá oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông.

12. Chuyeän thöù möôøi hai - Laâu Ñaøi Trinh Phuï Thöù Hai (Dutiyapatibbataø-Vimaøna)

Taïi Saøvatthi, töông truyeàn coù moät nöõ ñeä töû taïi gia laø moät trinh phuï, moä ñaïo, ñaày tín taâm. Baø giöõ Nguõ giôùi, boá thí tuøy theo phöông tieän vaø khi töø traàn, baø ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba möôi ba. Phaàn coøn laïi nhö ñaõ ñöôïc taû ôû treân:

1. Truï baèng ngoïc bích saùng muoân maøu,
Thieân nöõ oai nghi thöôïng thuùy laâu,
Nhôø ñaïi thaàn thoâng naøng laïc truù,
Thay hình ñoåi daï thoûa mong caàu.

2. Tieân nöõ vaây quanh ôû khaép nôi,
Ñaøn ca muùa haùt maõi vui chôi,
Thaàn thoâng thieân giôùi naøng thaønh töïu
Do taïo ñöùc gì ôû coõi ngöôøi,
Oai löïc cuûa naøng sao röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng moïi phöông trôøi?

3. Naøng Thieân nöõ aáy hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân Toân giaû hoûi han,
Naøng giaûi ñaùp ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát quaû cho naøng:

4. Khi laøm ngöôøi giöõa coõi nhaân gian,
Laø ñeä töû Ngaøi coù Nhaõn quang,
Con boû saùt sanh loaøi thuù vaät,
Vaø khoâng laáy cuûa caûi tha nhaân.

5. Con chaúng heà ham uoáng röôïu noàng,
Con khoâng noùi laùo, chæ yeâu choàng,
Vôùi loøng thaønh tín, con cung kính
Daâng cuùng doài daøo thöùc uoáng aên.

6. Vì vaäy saéc con ñeïp theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì xuaát hieän ngay.

7. Xin trình Toân giaû ñaïi oai thaàn
Coâng ñöùc con laøm giöõa theá nhaân,
Nhôø ñaáy oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông.

13. Chuyeän thöù möôøi ba - Laâu Ñaøi Cuûa Naøng Daâu (Sunisaø-Vimaøna)

Taïi Saøvatthi, trong ngoâi nhaø kia, coù moät naøng daâu voán laø moät thieän gia tín nöõ, thaáy moät Tröôûng laõo Tyû-kheo ñaõ ñoaïn taän laäu hoaëc ñeán nhaø khaát thöïc, loøng naøng traøn ngaäp haân hoan, haïnh phuùc, thaàm nghó: 'Moät phöôùc ñieàn voâ thöôïng ñaõ xuaát hieän cho ta', naøng beøn caàm phaàn chieác baùnh neáp maø naøng ñaõ nhaän cho mình vaø cung kính cuùng döôøng vò Tyû-kheo. Vò aáy nhaän baùnh, noùi lôøi tuøy hyû coâng ñöùc vaø tieáp tuïc ñi.

Veà sau, naøng daâu aáy qua ñôøi vaø ñöôïc taùi sanh vaøo coõi trôøi Ba möôi ba. Phaàn coøn laïi cuõng gioáng nhö ñaõ ñöôïc giaûi thích ôû treân.

1. Naøng Thieân nöõ saéc ñeïp sieâu phaøm
Ñang chieáu möôøi phöông vôùi aùnh quang.
Naøng ñöùng, toaøn thaân ñeàu toûa saùng
Nhö vì sao cöùu hoä traàn gian.

2. Vì sao naøng ñöôïc saéc nhö vaày,
Vì côù gì naøng vinh hieån ñaây,
Nhöõng laïc thuù naøo naøng meán chuoäng
Trong taâm, ñeàu xuaát hieän ra ngay?

3. Hôõi naøng Thieân nöõ ñaïi oai thaàn,
Naøng taïo ñöùc gì giöõa theá nhaân,
Thaàn löïc naøng vì sao röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông?

4. Naøng Thieân nöõ aáy hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân Toân giaû hoûi han,
Naøng giaûi ñaùp ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát quaû cho naøng: 

5. Con laøm daâu ôû taïi nhaø choàng,
Khi ñöôïc laøm ngöôøi giöõa theá nhaân,
Thaáy moät Tyû-kheo voâ laäu hoaëc,
An nhieân taâm trí, chaúng meâ laàm.

6. Vôùi ngöôøi, con coù tín taâm thaønh,
Daâng baùnh baèng tay cuûa chính mình,
Tröôùc ñaõ cuùng ngöôøi phaàn chieác baùnh,
Nay con höôûng thuù Laïc Vieân ñình.

7. Vì vaäy saéc con ñeïp theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì xuaát hieän ngay.

8. Xin trình Toân giaû ñaïi oai thaàn
Coâng ñöùc con laøm giöõa theá nhaân.
Nhôø ñaáy oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông.

14. Chuyeän thöù möôøi boán - Laâu Daøi Naøng Daâu Thöù Hai (Dutiyasunisaø-Vimaøna)

Gioáng chuyeän Laâu Ñaøi Naøng Daâu ôû tröôùc, chæ tröø ñieåm: ÔÛ ñaây, vaät cuùng döôøng laø phaàn baùnh boät gaïo (Kummaøsa)

15. Chuyeän thöù möôøi laêm - Laâu Ñaøi Cuûa Uttaraø (Uttaraø-Vimaøna)

Baáy giôø, ñöùc Theá Toân truù taïi Raøjagaha, ôû choã nuoâi soùc trong Truùc Laâm. Thôøi aáy coù moät ngöôøi ngheøo teân laø Punna, soáng laøm coâng cho moät vò trieäu phuù chuû ngaân khoá ôû Raøjagaha. Vôï y coù teân Uttaraø vaø con gaùi cuøng teân Uttaraø laø hai ngöôøi duy nhaát trong nhaø y.

Ngaøy kia, taïi Raøjagaha coù leã hoäi suoát baûy ngaøy. OÂng trieäu phuù nghe tin ñoù, neân khi Punna ñeán vaøo saùng sôùm, oâng baûo:

- Naøy chuù, taát caû gia nhaân ta ñeàu muoán cöû haønh leã hoäi, vaäy chuù muoán döï leã hay muoán laøm vieäc laáy tieàn coâng?

Punna ñaùp:

- Thöa oâng chuû, nhöõng vieäc nhö leã hoäi ñeå daønh cho ngöôøi giaøu, chöù nhaø con khoâng coù caû gaïo ñeå naáu chaùo ngaøy mai nöõa. Leã hoäi coù nghóa gì vôùi con chöù? Neáu coù ñoâi boø, con seõ ñi caøy.

OÂng chuû ñaùp:

- Ñöôïc roài, theá thì laáy boø ra.

Punna ñem ñoâi boø löïc löôõng vaø caây caøy toát veà baûo vôï:

- Naøng ôi, daân chuùng trong thaønh ñang laøm leã hoäi. Coøn ta saép ñi laøm coâng vì nhaø ta ngheøo. Nhöng ngay hoâm nay, naøng haõy naáu gaáp ñoâi phaàn aên daønh cho ta vaø ñem ñeán choã ta.

Sau ñoù y ra ñoàng.

Baây giôø, Tröôûng laõo Saøriputta ñaõ nhaäp Dieät ñònh suoát baûy ngaøy, vöøa xuaát ñònh, beøn quaùn saùt theá giôùi vaø suy nghó: 'Hoâm nay ta seõ coù dòp laøm aân cho ai?'

Toân giaû thaáy Punna xuaát hieän trong phaïm vi nhaän thöùc cuûa mình, lieàn quaùn saùt theâm vaø suy nghó: 'Nay ngöôøi naøy coù phaûi laø thieän nam töû chaêng? Y coù theå laøm ôn cho ta chaêng?

Khi nhaän thaáy Punna laø moät thieän nam töû coù khaû naêng laøm ôn phöôùc, vaø vì theá seõ taïo neân keát quaû lôùn cho y, Toân giaû caàm y, baùt ñi ra ñoàng nôi y laøm vieäc caøy böøa, roài ñöùng ñoù nhìn vaøo buïi caây ôû cuoái bôø ruoäng.

Ngay khi Punna thaáy vò Tröôûng laõo, y ngöøng caøy, ñaûnh leã Toân giaû vôùi naêm phaàn thaân theå saùt ñaát vaø töï nhuû:

- Vò aáy caàn caùi taêm xæa raêng.

Y ñöa Toân giaû caùi taêm xæa raêng ñaõ laøm saün saøng ñeå duøng. Sau ñoù Toân giaû keùo bình baùt vaø khaên loïc nöôùc töø tuùi xaùch ra vaø ñöa cho y. Y töï nhuû: 'Vò aáy caàn nöôùc uoáng'. Punna beøn caàm laáy khaên loïc nöôùc uoáng vaø trao cho Toân giaû.

Toân giaû suy nghó: 'Ngöôøi naøy ôû taïi chính ngoâi nhaø cuoái cuøng trong laøng. Neáu ta ñi ñeán cöûa nhaø aáy, vôï y seõ khoâng thaáy ta. Vaäy, ta seõ ñöùng laïi ngay taïi ñaây cho ñeán khi vôï y böôùc ra ñöôøng caùi vôùi phaàn aên cuûa y'.

Toân giaû ñôïi ñoù moät laùt, vaø khi bieát raèng vôï y ñaõ leân ñöôøng, Toân giaû ra ñi veà phía thaønh phoá. Khi ngöôøi vôï thaáy vò Truôûng laõo treân ñöôøng, baø suy nghó: 'Thænh thoaûng ta coù moät vaät xöùng ñaùng ñeå cuùng döôøng thì ta laïi khoâng thaáy ai xöùng ñaùng ñeå nhaän noù. Thænh thoaûng ta gaëp moät ngöôøi xöùng ñaùng, ta laïi khoâng coù gì xöùng ñaùng cuùng döôøng. Song hoâm nay ta laïi gaëp moät nguôøi xöùng ñaùng, ñoàng thôøi ta laïi coù vaät xöùng ñaùng cuùng döôøng. Chaéc chaén ngaøi seõ laøm ôn cho ta'.

Baø ñaët ñóa thöùc aên xuoáng ñoù, ñaûnh leã vò Tröôûng laõo vôùi naêm phaàn thaân theå saùt ñaát roài thöa:

- Baïch Toân giaû, xin haõy laøm ôn nhaän cho toâi tôù cuûa Toân giaû maø khoâng quan taâm ñeán moùn thöïc phaåm naøy ngon hay dôû'.

Luùc aáy vò Tröôûng laõo ñöa bình baùt ra, vaø khi baø caàm ñóa vôùi moät tay vaø trao thöùc aên cuùng döôøng Toân giaû baèng tay kia, Toân giaû baûo:

- Thoâi ñuû roài.

Khi vöøa ñuùng nöûa dóa ñöôïc cuùng döôøng, Toân giaû laáy tay che bình baùt laïi. Baø ñaùp:

- Baïch Toân giaû, moät phaàn aên khoâng theå chia hai. Neáu Toân giaû khoâng muoán laøm ôn cho toâi tôù cuûa ngaøi trong ñôøi naøy thì xin Toân giaû laøm ôn cho ñôøi sau. Con muoán cuùng döôøng taát caû, chöù khoâng phaûi ñeå laïi baát cöù vaät gì.

Noùi vaäy xong, sau khi ñaët moïi vaät vaøo bình baùt, baø phaùt nguyeän:

- Öôùc mong con ñöôïc döï phaàn vaøo Ñaïo phaùp maø Toân giaû ñaõ chöùng ñaéc.

Toân giaû ñaùp:

- Mong ñöôïc nhö vaäy.

Toân giaû noùi lôøi tuøy hyû coâng ñöùc luùc ñang ñöùng, vaø khi Toân giaû ñaõ ngoài xuoáng moät nôi thuaän lôïi coù nuôùc chaûy, Toân giaû thoï thöïc.

Ngöôøi vôï aáy veà nhaø, kieám moät ít gaïo vaø naáu côm nöõa.

Trong luùc Punna ñaõ caøy xong nöûa thöûa ruoäng, vaø khoâng theå naøo chòu noåi côn ñoùi, y thaùo caùi caøy ra khoûi ñoâi boø, ñi vaøo boùng caây, ngoài xuoáng nhìn ra ñöôøng.

Baáy giôø vôï y ñang ñi treân ñöôøng, caàm thöùc aên vaø thaáy y, baø suy nghó: 'Chaøng ñang ngoài ñoù mong chôø ta vì bò côn ñoùi haønh haï. Giaû söû chaøng maéng chöûi, baûo: 'Noù ñi treã quaù!', vaø giaû söû chaøng laáy gaäy ñaùnh ta, thì vieäc ta laøm vöøa roài seõ khoâng coù keát quaû gì. Vaäy ta seõ noùi tröôùc vôùi chaøng ñeå ngaên caûn vieäc aáy'.

Vôùi yù töôûng naøy trong trí, baø baûo:

- Thöa phu quaân, hoâm nay, ngay chính ngaøy duy nhaát naøy, haõy taïo nhieät taâm, tinh taán, ñöøng laøm cho vieäc thieáp vöøa laøm trôû thaønh voâ hieäu quaû. Trong khi thieáp ñang ñem côm cho chaøng töø saùng sôùm, thieáp thaáy vò Töôùng quaân Chaùnh phaùp ñi treân ñöôøng. Thieáp cuùng döôøng ngaøi phaàn aên cuûa chaøng vaø sau ñoù veà nhaø naáu côm laïi vaø ñem ñaây. Xin phu quaân haõy taïo nhieät taâm.

Y ñaùp:

- Naøng ñang noùi gì theá?

Vaø khi ñaõ nghe caâu chuyeän, y ñaùp:

- Naøy naøng, naøng ñaõ laøm raát chaùnh ñaùng khi ñem phaàn aên cuûa ta cuùng döôøng baäc xöùng ñaùng naøy. Hoâm nay, luùc taûng saùng, ta cuõng cuùng döôøng ngaøi caùi taêm xæa raêng vaø nöôùc suùc mieäng.'

Vaø vôùi taâm thaønh tín, y thoûa maõn vôùi caâu chuyeän vôï y vöøa keå, roài meät moûi vì aên côm treã trong ngaøy, y keâ ñaàu leân loøng vôï vaø nguû thieáp ñi.

Baáy giôø, taát caû phaàn ñaát ñöôïc caøy töø saùng sôùm, goàm caû ñaát ñöôïc nghieàn naùt, ñeàu trôû thaønh vaøng saùng choùi vaø luoân giöõ veû röïc rôõ, nhö moät ñaùm hoa kanikaøra maøu vaøng oùng aû.

Khi Punna thöùc daäy, y nhìn vaø baûo vôï:

- Naøy naøng, ta thaáy hình nhö caû ñaùm ñaát ñöôïc caøy ñaõ trôû thaønh vaøng. Naøng haõy cho ta bieát, chaúng phaûi maét ta bò loùa vì ta aên côm quaù treã luùc xeá tröa ñaáy chöù?

Baø ñaùp:

- Thöa phu quaân, thieáp cuõng thaáy ñaát coù veû nhö theá.

Y ñöùng leân, ñeán ñoù caàm moät cuïc ñaát ñaäp vaøo ñaàu caùi caøy, thaáy noù chính laø vaøng beøn keâu to:

- OÂ kìa, keát quaû vieäc boá thí cuùng döôøng vò Töôùng quaân Chaùnh phaùp xöùng ñaùng aáy ñaõ xuaát hieän ngay hoâm nay roài. Song roõ raøng laø ta khoâng theå höôûng rieâng soá taøi saûn quaù lôùn nhö vaäy'.

Y ñoå ñaày vaøng vaøo caùi dóa vôï y ñem laïi vaø ñi ñeán cung vua, khi ñöôïc vua cho pheùp, y böôùc vaøo ñaûnh leã, vaø vua hoûi:

- Naøy nhaø ngöôi, coù vieäc gì theá?

Y ñaùp:

- Taâu Hoaøng Thöôïng, hoâm nay maûnh ñaát haï thaàn ñaõ caøy ñeàu bieán thaønh vaøng khoái caû, vaø vaãn coøn nguyeân nhö vaäy. Soá vaøng aáy naøy caàn phaûi ñöôïc trình leân Hoaøng thöôïng.

- Nhaø ngöôi laø ai? Nhaø vua hoûi.

- Tieåu thaàn teân laø Punna.

- Song nhaø ngöôi ñaõ laøm gì hoâm nay?

- Taûng saùng nay, tieåu thaàn daâng caùi taêm xæa raêng vaø nuôùc suùc mieäng leân vò Töôùng quaân Chaùnh phaùp vaø vôï tieåu thaàn daâng ngaøi thöùc aên ñöôïc ñem ñeán cho tieåu thaàn.

Khi vua nghe vaäy, ngaøi baûo:

- Ngay hoâm nay, keát quaû do boá thí cuùng döôøng ñaõ xuaát hieän. Naøy nhaø ngöôi, ta seõ laøm gì ñaây?

- Xin Hoaøng thöôïng phaùi nhieàu ngaøn chieác xe ñi chôû vaøng veà daâng Hoaøng thöôïng.

Nhaø vua truyeàn ñoaøn xe ra ñi.

Khi quaân cuûa vua caàm vaøng leân vaø baûo:

- Vaøng naøy thuoäc veà Hoaøng thöôïng.

Moãi thoûi vaøng hoï caàm ñeàu hoùa thaønh ñaát. Khi hoï veà trình vua, ngaøi hoûi hoï:

- Caùc ngöôøi noùi gì khi caàm vaøng?

Hoï ñaùp:

- Chuùng thaàn baûo vaøng thuoäc veà Hoaøng thöôïng.

Nhaø vua baûo:

- Theá thì caùc ngöôi haõy ñeán laàn nöõa vaø baûo trong luùc nhaët vaøng: 'Vaøng naøy thuoäc veà Punna'.

Hoï tuaân leänh. Moïi thoûi vaøng ñöôïc nhaët leân vaãn giöõ nguyeân traïng. Hoï mang vaøng veà chaát thaønh ñoáng trong saân chaàu. Ñoáng vaøng cao ñeán taùm möôi cubít (khoaûng 40 meùt) . Nhaø vua trieäu taäp ñaùm thò daân ñeán hoûi:

- Ngöôøi naøo trong thaønh naøy coù nhieàu vaøng nhö vaäy chaêng?

- Taâu Hoaøng Thöôïng, khoâng.

- Theá phaûi taëng caùi gì cho ngöôøi coù nhö vaäy?

- Taâu Hoaøng thöôïng, chieác loïng cuûa moät ñaïi phuù chuû ngaân khoá (setthi)

Nhaø vua phaùn:

- Haõy cho ngöôi aáy laøm vò Ñaïi phuù gia.

Roài ngaøi trao cho y chieác loïng Ñaïi phuù gia vaø nhieàu vaøng baïc.

Luùc aáy Punna trình nhaø vua:

- Taâu Hoaøng thöôïng, suoát thôøi gian qua chuùng thaàn ôû ñaäu nhaø ngöôøi khaùc. Xin Hoaøng thöôïng ban cho chuùng thaàn moät nôi ñeå ôû.

Nhaø vua baûo:

- Theá thì haõy xem ñaây. Choán naøy gioáng nhö röøng hoang. Haõy doïn deïp saïch seõ moïi söï vaø xaây nhaø môùi.

Roài vua chæ cho y thaáy caûnh nhaø vò Ñaïi phuù gia tröôùc kia. Chæ trong vaøi ngaøy, ngaøi ñaõ truyeàn xaây moät nhaø môùi treân khuoân vieân aáy, roài cöû haønh leã taân gia vaø leã nhaän chöùc vuï cuøng moät theå. Y laïi laøm leã cuùng döôøng Taêng chuùng vôùi ñöùc Phaät laø vò thöôïng thuû suoát baûy ngaøy.

Sau ñoù, vò Ñaïi phuù gia cuõ ôû Raøjagaha ñi hoûi con gaùi cuûa Puna veà laøm vôï cho con trai oâng. Y ñaùp:

- Toâi khoâng muoán gaû con gaùi toâi.

Vò Ñaïi phuù gia baûo:

- Ñöøng laøm nhö vaäy. OÂng ñaõ ñöôïc may maén ngay thôøi gian oâng ñang ôû nhaø chuùng toâi. Nay haõy gaû con gaùi oâng cho con trai toâi.

Punna ñaùp:

- Con trai oâng khoâng phaûi laø keû moä ñaïo. Con gaùi toâi khoâng theå soáng thieáu söï nöông töïa Tam Baûo. Chæ vì vaäy maø toâi khoâng muoán gaû con gaùi toâi cho caäu aáy.

Sau ñoù nhieàu ngöôøi coù ñòa vò ñeán khaån caàu y:

- Ñöøng phaù vôõ moái giao haûo cuûa oâng vôùi oâng naøy. Xin haõy gaû con gaùi cho con oâng aáy.

Y chòu theo lôøi khaån caàu cuûa hoï vaø gaû con gaùi ñuùng vaøo ngaøy raèm traêng troøn thaùng Asaølhi (khoaûng thaùng saùu-baûy). Naøng ñi veà soáng vôùi nhaø choàng.

Töø khi veà ñoù, naøng khoâng ñöôïc pheùp ñeán gaàn Tyû-kheo hay Tyû-kheo-ni, cuõng khoâng ñöôïc boá thí cuùng döôøng hoaëc nghe phaùp. Khoaûng hai thaùng röôõi nhö vaäy troâi qua, naøng hoûi ñaùm noâ tyø haàu caän:

- Nay muøa möa coøn laïi bao laâu nöõa?

- Thöa tieåu thö, coøn nöûa thaùng.

Naøng nhaén tin vôùi cha: 'Taïi sao hoï laïi thaû con vaøo caûnh lao tuø nhö vaäy? Thaø raèng tröôùc kia cha ñoùng daáu treân ngöôøi con vaø cho con laøm noâ tyø keû khaùc coøn hôn gaû con vaøo trong moät gia ñình khoâng coù loøng tin vaøo ñaïo. Töø luùc ñeán ñaây, con khoâng ñöôïc pheùp laøm moät thieän söï coâng ñöùc naøo caû, thaäm chí cuõng khoâng ñöôïc nhìn moät Tyû-kheo'.

Baáy giôø cha naøng, sau khi baøy toû noãi buoàn phieàn, beøn noùi: 'Than oâi, thaät khoå thaân con ta!'. Roài truyeàn ñem möôøi laêm ngaøn ñoàng kahaøpana ñeán giao cho naøng vaø nhaén tin: 'Trong kinh thaønh naøy coù moät kyõ nöõ sang troïng teân laø Sirimaø. Moãi ngaøy naøng kieám ñöôïc moät ngaøn (kahaøpana). Con haõy duøng soá tieàn naøy nhôø ngöôøi ñöa naøng ñeán gaëp con, trao naøng cho choàng con, roài con haõy töï mình thöïc haønh moïi thieän söï nhö con muoán'.

Uttaraø laøm nhö vaäy. Khi choàng naøng thaáy Sirimaø lieàn hoûi:

- Chuyeän gì ñaây?

Naøng ñaùp:

- Thöa phu quaân, trong nöûa thaùng naøy xin haõy ñeå cho coâ baïn cuûa thieáp saên soùc chaøng, coøn suoát nöûa thaùng naøy thieáp khoâng muoán laøm gì ngoaøi vieäc cuùng döôøng boá thí vaø nghe phaùp.

Choàng naøng nhìn kieàu nöõ kia vaø duïc voïng khôûi leân, lieàn ñoàng yù ngay:

- Ñöôïc roài, toát laém.

Veà phaàn Uttaraø, naøng gôûi lôøi cung thænh Taêng chuùng vôùi ñöùc Phaät laø baäc thöôïng thuû: 'Baïch Theá Toân, suoát nöûa thaùng naøy xin ñöøng ñi nôi naøo khaùc, maø chæ nhaän leã cuùng döôøng taïi ñaây'.

Khi nhaän ñöôïc söï ñoàng yù cuûa baäc Ñaïo Sö, naøng noùi:

- Töø nay cho ñeán Ñaïi leã Töï Töù (Mahaøpavaøranaø), ta seõ coù theå haàu caän baäc Ñaïo Sö vaø nghe phaùp.

Vôùi loøng haân hoan veà vieäc aáy, naøng ñi quanh saép ñaët moïi söï caàn laøm trong nhaø beáp, baûo: 'Haõy naáu chaùo caùch naøy, laøm baùnh caùch noï'.

Baáy giôø choàng naøng suy nghó: 'Ngaøy mai laø Ñaïi leã Töï Töù, vöøa ñöùng ôû cöûa soå nhìn ra nhaø beáp vöøa töï hoûi: 'Baây giôø khoâng bieát con beù ngoác ngheách naøy ñang baän laøm gì?' Chaøng thaáy naøng ñang ñi quanh, thaân öôùt ñaãm moà hoâi, dính ñaày tro buïi, laám lem caû than laãn boà hoùng do moïi vieäc chuaån bò, lieàn noùi:

- Con beù ngoác ngheách naøy khoâng thuï höôûng xa hoa laïc thuù trong moät nôi nhö theá naøy. Noù cöù ñi quanh quaån vôùi loøng haân hoan chæ vì öôùc muoán haàu haï ñaùm Tyû-kheo troïc ñaàu.

Roài chaøng cöôøi to vaø boû ñi. Khi chaøng boû ñi, Sirimaø ñang ñöùng caïnh chaøng vaø töï nhuû: 'Nay chaøng thaáy gì khieán chaøng cöôøi to vaäy?' Roài nhìn ra cöûa soå aáy, naøng thaáy Uttaraø vaø suy nghó: 'Chaøng nhìn vôï vaø cöôøi to, chaéc coù söï maät thieát giöõa hai ngöôøi'.

Baáy giôø chuyeän keå raèng, maëc duø kieàu nöõ naøy ñaõ laøm khaùch môøi suoát nöûa thaùng trong nhaø naøy, tuy theá, vì naøng ñang höôûng thuï xa hoa laïc thuù, naøng queân nghó ñeán ñòa vò khaùch môøi cuûa mình, laïi coù yù töôûng: 'Ta laø chuû nhaø naøy'.

Naøng ñem loøng caêm haän Uttaraø vaø töï nhuû: 'Ta seõ phaù noù', lieàn ñi xuoáng töø thöôïng laàu, vaøo nhaø beáp vaø ñeán nôi ngöôøi ta ñang laøm baùnh, laáy caùi muoãng lôùn muùc moät ít daàu bô noùng soâi, ñi veà phía Uttaraø.

Uttaraø thaáy naøng ñi ñeán, suy nghó: 'Baïn ta ñaõ laøm ôn cho ta. Chu vi quaû ñaát naøy quaù heïp, Phaïm Thieân giôùi quaù thaáp, song ñöùc ñoä cuûa baïn ta thaät vó ñaïi vì nhôø naøng, ta môùi coù theå cuùng döôøng vaø nghe phaùp. Neáu ta töùc giaän naøng, thì daàu bô naøy seõ laøm boûng ta, neáu khoâng, noù seõ khoâng laøm boûng ta'.

Daàu bô aáy, duø ñöôïc töôùi treân ñænh ñaàu naøng, vaãn gioáng nhö nöôùc laïnh vì toaøn thaân naøng ñöôïc thaám nhuaàn töø taâm. Roài khi caùc noâ tyø cuûa Uttaraø thaáy Sirimaø tieán ñeán phía hoï sau khi ñaõ muùc ñaày moät muoãng bô khaùc vaø suy nghó: 'Bô naøy cuõng seõ nguoäi laïnh sao?', hoï ñe doïa naøng:

- Ô kìa, aùc nöõ nhaân kia! Sao ngöôi daùm töôùi daàu soâi treân ñaàu baø chuû ta?

Roài töø moïi nôi trong nhaø beáp, hoï xoâng tôùi laáy tay chaân ñaám ñaù naøng vaø xoâ xuoáng ñaát. Duø Uttaraø muoán ngaên caûn hoï, naøng cuõng khoâng theå chaän hoï ñöôïc.

Sau ñoù Uttaraø ñöùng beân Sirimaø, xua caùc noâ tyø lui ra, vaø noùi vôùi Sirimaø baèng gioïng traùch moùc:

- Taïi sao coâ laïi laøm moät vieäc tai haïi nhö vaäy?

Roài naøng laáy nöôùc aám taém cho kieàu nöõ vaø xoa ñaàu naøng aáy vôùi loaïi daàu ñaõ ñöôïc loïc kyõ caû traêm laàn.

Ngay luùc aáy, Sirimaø nhaän ra söï thöïc naøng chæ laø khaùch môøi, beøn suy nghó: 'Ta ñaõ laøm moät vieäc tai haïi khi raéc daàu soâi leân ñaàu naøng. Thaäm chí naøng cuõng khoâng ra leänh cho ñaùm noâ tyø: 'Giöõ laáy noù!', naøng laïi coøn xua hoï ñi ra khi hoï ñaû thöông ta vaø laøm cho ta nhöõng vieäc ñaùng laøm. Neáu ta khoâng xin naøng thöù loãi, ñaàu ta seõ bò vôõ ra baûy maûnh'.

Naøng lieàn quyø xuoáng chaân Uttaraø vaø noùi:

- Xin baø tha thöù cho toâi.

Uttaraø ñaùp:

- Ta laø coâ con gaùi coøn coù cha. Neáu cha ta tha thöù, ta seõ tha thöù naøng.

- Thöa baø, toâi seõ xin loãi caû thaân phuï baø laø Ñaïi phuù gia Punna nöõa.

- Thaân phuï Punna laø ngöôøi cha ñaõ sinh ra ta trong voøng luaân hoài sinh töû (samsaøra). Song neáu vò thaân phuï ñaõ sinh ra ta trong voøng khoâng luaân hoài (Nibbaøna) tha thöù naøng thì ta seõ tha thöù.

- Theá ai laø vò thaân phuï sinh ra baø trong voøng khoâng luaân hoài?

- Ñöùc Phaät Chaùnh Ñaúng Giaùc.

- Toâi khoâng quen bieát Ngaøi. Laøm sao baây giôø?

- Baäc Ñaïo Sö seõ ñeán ñaây vaøo ngaøy mai vôùi Taêng chuùng cuûa Ngaøi. Naøng haõy ñem baát cöù leã vaät cuùng döôøng naøo naøng saém ñöôïc vaø ñeán ñaây xin Ngaøi tha thöù.

- Thöa baø, ñöôïc laém.

Sirimaø noùi xong, ñöùng daäy veà nhaø naøng, ra leänh cho naêm traêm nöõ tyø chuaån bò nhieàu loaïi moùn aên cöùng vaø meàm, vaø ngaøy hoâm sau, naøng ñem moïi leã vaät thieát ñaõi aáy ñi ñeán nhaø Uttaraø roài ngoài ñôïi, chöù khoâng daùm ñaët thöù gì vaøo bình baùt cuûa Taêng chuùng vôùi ñöùc Phaät laø vò thöôïng thuû. Chính Uttaraø nhaän laáy moïi leã vaät vaø saép ñaët moïi vieäc caû. Coøn Sirimaø vaø ñoaøn tuøy tuøng cuûa naøng ñôïi khi buoåi thoï thöïc hoaøn taát, lieàn quyø döôùi chaân baäc Ñaïo Sö, luùc aáy baäc Ñaïo Sö hoûi naøng:

- Coâ coù loãi gì?

- Baïch Theá Toân, hoâm qua con ñaõ laøm nhö vaäy nhö vaäy, song baïn con ñaõ chaän ñaùm noâ tyø aáy ñang ñaû thöông con. Thay vaøo ñoù naøng ñaõ laøm ôn cho con. Con nhaän thaáy ñöùc haïnh cuûa naøng, beøn xin naøng tha loãi, song naøng baûo vôùi con raèng khi naøo con ñöôïc Theá Toân tha loãi thì 'Ta seõ tha loãi'.

- Coù ñuùng nhö coâ aáy noùi khoâng, Uttaraø?

- Thöa vaâng, baïch Theá Toân. Baïn con ñaõ ñoå daàu soâi leân ñaàu con.

- Theá luùc aáy con nghó gì?

- Con nghó: 'Chu vi quaû ñaát quaù heïp, Phaïm Thieân giôùi quaù thaáp, song ñöùc haïnh cuûa baïn con thaät vó ñaïi, bôûi vì nhôø naøng giuùp ñôõ, con môùi coù theå cuùng döôøng leã vaät vaø nghe phaùp. Neáu con töùc giaän naøng thì daàu aáy cöù laøm boûng con; coøn neáu khoâng thì noù khoâng laøm boûng con. Nghó nhö vaäy, con ñaõ laøm cho naøng ñöôïc thaám nhuaàn töø taâm toûa roäng.

Baäc Ñaïo Sö baûo:

- Laønh thay, laønh thay. Uttaraø, ta caàn phaûi nhieáp phuïc haän saân nhö vaäy.

Vaø ñeå laøm saùng toû yù nghóa naøy: 'Ta phaûi laáy voâ saân nhieáp phuïc ngöôøi saân haän, nhieáp phuïc ngöôøi phæ baùng baèng caùch khoâng phæ baùng; nhieáp phuïc ngöôøi maï lò baèng caùch khoâng maï lò; nhieáp phuïc ngöôøi keo kieät baèng caùch ñem cho taøi vaät cuûa mình; vaø nhieáp phuïc ngöôøi noùi doái baèng lôøi chaân thaät', Ngaøi ngaâm vaàn keä:

Ta laáy voâ saân thaéng haän saân,
Laáy hieàn löông nhieáp phuïc taø gian,
Laáy haøo phoùng thaéng ngöôøi keo kieät,
Laáy thaät chaân thaéng keû voïng ngoân.

Khi Toân giaû Mahaø-Moggallaøna du haønh leân thieân giôùi nhö ñaõ taû ôû treân, thaáy Thieân nöõ Uttaraø, beøn ñaët caâu hoûi naøng qua vaàn keä baét ñaàu vôùi: 

1. Naøng Thieân nöõ saéc ñeïp sieâu phaøm
Ñang chieáu möôøi phöông vôùi aùnh quang,
Naøng ñöùng, toaøn thaân ñeàu toûa saùng
Nhö vì sao cöùu hoä traàn gian.

2. Vì sao naøng ñöôïc saéc nhö vaày,
Vì côù gì naøng vinh hieån ñaây,
Nhöõng laïc thuù naøo naøng meán chuoäng
Trong taâm, ñeàu xuaát hieän ra ngay?

3. Hôõi naøng Thieân nöõ ñaïi oai thaàn,
Naøng taïo ñöùc giöõa theá nhaân,
Thaàn löïc naøng vì sao röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông?'

4. Naøng Thieân nöõ aáy hyû taâm traøn,
Ñöôïc Muïc-lieân Toân giaû hoûi han,
Naøng gæaûi ñaùp ngay phaàn haïnh nghieäp,
Vaø ñaây laø keát quaû cho naøng:

5. Tính con khoâng taät ñoù, ghen hôøn,
Keo kieät, khi ñang soáng vôùi choàng,
Tuaân phuïc choàng, khoâng heà giaän doãi,
Giöõ ngaøy trai giôùi thaät tinh caàn.

6. Vaøo ngaøy möôøi boán vôùi möôøi laêm,
Moàng taùm, nhöõng ngaøy coù saùng traêng,
Ñaëc bieät laø ngaøy trong nöûa thaùng
Lieân quan Boá-taùt giôùi tu thaân.

7. Con haønh trì giôùi Baùt quan trai,
Ñöùc haïnh baûn thaân giöõ suoát ñôøi, 
Nhö vaäy trong Laâu ñaøi laïc truù,
Ñieàu thaân tieát ñoä, cuùng döôøng hoaøi.

8. Haïi maïng saùt sanh, con traùnh xa,
Giöõ mình khoâng doái traù sai ngoa,
Cuõng khoâng laáy vaät gì phi phaùp,
Traùnh röôïu noàng say, caùc duïc taø.

9. Haân hoan giöõ Nguõ giôùi tu haønh,
Thaùnh Ñeá con nghieân cöùu thaät tinh,
Ñeä töû ñöùc Coà-ñaøm Chaùnh Giaùc,
Nhaõn quan thaáu suoát, ñaïi uy danh.

10. Baûn thaân giöõ ñaïo ñöùc nghieâm trang,
Ñaït ñöôïc thanh danh thaät veû vang,
Nay thoï höôûng coâng mình ñaõ taïo,
Con thöôøng haïnh phuùc laãn khang an.

11. Vì vaäy saéc con ñeïp theá naøy,
Vaø con vinh hieån ôû nôi ñaây,
Baát kyø laïc thuù naøo trong daï
Yeâu chuoäng, töùc thì xuaát hieän ngay.

12. Xin trình Toân giaû ñaïi oai thaàn
Coâng ñöùc con laøm giöõa theá nhaân,
Nhôø ñaáy oai nghi con röïc rôõ,
Dung quang toûa saùng khaép möôøi phöông.

Veà sau ñöùc Theá Toân ñaõ tuyeân boá quaû Baát Lai cho naøng.
 
 

16. Chuyeän thöù möôøi saùu - Laâu Ñaøi Cuûa Sirimaø (Sirimaø-Vimaøna)

Baáy giôø, ñöùc Theá Toân ñang truù taïi Raøjagaha (Vöông Xaù) ôû choã nuoâi soùc trong Truùc Laâm. Thôøi aáy Sirimaø, kyø nöõ sang troïng ñaõ ñöôïc noùi ñeán trong chuyeän tröôùc, cuõng töø giaõ ngheà nghieäp oâ ueá cuûa naøng, vì naøng ñaõ ñaéc quaû Döï Löu vaø baét ñaàu cuùng döôøng thöïc phaåm haèng ngaøy cho taùm vò trong Taêng chuùng ñöôïc choïn theo phieáu.

Töø buoåi ñaàu, taùm Tyû-kheo ñaõ ñeán nhaø naøng haèng ngaøy. Naøng thöôøng muùc ñaày caùc bình baùt vaø noùi: 'Xin haõy duøng moät ít bô, haõy duøng moät ít söõa...' Phaàn aên moãi ngöôøi nhaän ñöôïc ñuû cho ba boán ngöôøi. Moãi ngaøy soá thöïc phaåm cuùng döôøng coù giaù trò baèng möôøi saùu kahaøpana (giaù hai con boø söõa).

Moät hoâm, moät Tyû-kheo ñaõ thoï höôûng buoåi ngoï trai daønh cho taùm vò xong, beøn ñi ñeán moät tinh xaù caùch ñoù ba do-tuaàn (khoaûng 20 km).

Baáy giôø, veà buoåi chieàu, trong luùc vò aáy ngoài haàu caän chö Tröôûng laõo, chö vò hoûi:

- Naøy Hieàn höõu, Hieàn höõu ñaõ thoï thöïc taïi ñaâu ngay tröôùc khi ñeán ñaây?

- Tieåu ñeä ñaõ döï buoåi ngoï trai daønh cho taùm vò taïi nhaø coâ Sirimaø.

- Theá coâ Sirimaø ñem cuùng döôøng thöïc phaåm maø coâ aáy ñaõ laøm cho ngon laønh chaêng?

- Tieåu ñeä khoâng theå naøo taû heát buoåi ngoï trai kia. Coâ aáy cuùng döôøng thöïc phaåm ñaõ chuaån bò raát thònh soaïn. Chæ moät phaàn aên moät ngöôøi nhaän ñöôïc cuõng ñuû cho ba boán ngöôøi. Song coøn ñaëc bieät thuø thaéng hôn caû leã vaät ñöôïc boá thí laø dung saéc cuûa coâ aáy, vì coâ aáy coù dung saéc tuyeät myõ theá naøy theá naøy...' Roài vò aáy keå laïi moïi veû ñeïp haáp daãn cuûa naøng.

Baáy giôø, moät Tyû-kheo ñaõ nghe lôøi töôøng thuaät moïi veû dieãm leä cuûa naøng, maëc duø chöa thaáy naøng, chæ môùi nghe keå veà naøng, vò aáy ñaõ ñaâm ra si tình naøng vaø nghó thaàm: 'Ta muoán ñi nhìn naøng'. 

Vò aáy beøn noùi veà soá haï laïp (muøa an cö ñaõ traûi qua) vaø hoûi moät Tyû-kheo veà vò trí cuûa mình trong Giaùo ñoaøn. Khi nghe vò kia baûo:

- Naøy Hieàn höõu, ngaøy mai Hieàn höõu seõ laø vò Tyû-kheo tröôûng thöôïng, Hieàn höõu seõ ñöôïc döï moät buoåi ngoï trai daønh cho taùm vò.

Vò aáy lieàn caàm y baùt ngay luùc aáy, vaø khôûi haønh töø luùc raïng ñoâng, vò aáy vaøo phoøng phaùt phieáu vaø ñaõ laøm vò Tyû-kheo tröôûng thöôïng, vò aáy ñi thoï duïng moät buoåi ngoï trai daønh cho taùm vò.

Song ngay ñuùng luùc vò Tyû-kheo ñaõ thoï trai ngaøy hoâm tröôùc vöøa ra ñi, thì moät caên beänh phaùt ra trong thaân theå Sirimaø. Vì theá naøng côûi heát tö trang vaø ñi naèm.

Luùc aáy ñaùm gia nhaân cuûa naøng thaáy caùc Tyû-kheo ñaõ ñeán ñeå thoï buoåi ngoï trai daønh cho taùm vò, lieàn baùo tin cho naøng. Vì khoâng theå chính tay caàm caùc bình baùt hoaëc môøi chö Taêng an toïa, naøng ra leänh cho caùc nöõ tyø:

- Naøy caùc chò, haõy caàm laáy bình baùt, môøi chö Tröôûng laõo an toïa, daâng chö vò nöôùc chaùo ñeå uoáng, roài doïn caùc thöùc aên cöùng (baùnh traùi), vaø khi ñeán giôø ngoï trai (buoåi côm chính tröôùc ngoï), haõy muùc ñaày caùc bình baùt vaø daâng chö vò.

Hoï laøm theo leänh aáy, Naøng laïi baûo:

- Haõy quaøng tay qua ngöôøi toâi vaø ñöa toâi vaøo. Toâi muoán ñaûnh leã chö vò Toân giaû.

Roài nhôø hoï dìu daét, naøng ñöôïc ñöa vaøo tieáp kieán caùc Tyû-kheo vaø ñaûnh leã chö vò vôùi thaân hình run raåy. Khi vò Tyû-kheo (ñaõ si tình naøng) thaáy naøng, vò aáy suy nghó: 'Daàu ñang beänh, nöõ nhaân naøy vaãn coù dung saéc myõ leä saùng töôi, vaäy thì luùc naøng khoûe maïnh, toâ ñieåm moïi thöù nöõ trang, naøng coøn ñeïp ñeán döôøng naøo?' vaø caùc laäu hoaëc chaát chöùa töø voâ löôïng kieáp noåi daäy taán coâng vò aáy. Vò aáy trôû neân thaãn thôø, khoâng theå aên côm ñöôïc nöõa, beøn caàm baùt trôû veà tinh xaù, ñaäy bình baùt laïi, ñeå sang moät beân, vaø traûi moät goùc chieác y roài naèm xuoáng. Sau ñoù duø moät baïn ñoàng tu ñeán van naøi, vò aáy cuõng khoâng theå aên gì ñöôïc. Vò aáy cöù theá nhòn aên.

Ngay toái hoâm aáy, Sirimaø töø traàn. Nhaø vua göûi lôøi nhaén vôùi baäc Ñaïo Sö: 'Baïch Theá Toân, Sirimaø, em uùt cuûa y só Jìvaka ñaõ töø traàn'. Khi baäc Ñaïo Sö nghe tin aáy, Ngaøi göûi lôøi nhaén vôùi nhaø vua: 'Khoâng neân hoûa thieâu thi haøi Sirimaø. Haõy ñöa thi haøi aáy xuoáng ñaët ôû choã caùc xaùc cheát chöa thieâu vaø canh giöõ ñeå caùc loaøi dieàu quaï ñöøng aên thòt noù'.

Nhaø vua laøm theo nhö vaäy.

Ba ngaøy lieân tieáp troâi qua, vaøo ngaøy thöù tö xaùc baét ñaàu sình leân. Doøi boï baét ñaàu boø ra töø chín loã. Toaøn thaân chaúng khaùc naøo moät thuøng gaïo thoái. Nhaø vua truyeàn leänh khaép kinh thaønh:

- Ngoaïi tröø treû con phaûi giöõ trong nhaø, taát caû moïi ngöôøi naøo khoâng ñi vieáng Sirimaø ñeàu phaûi noäp phaït taùm kahaøpana (giaù tieàn moät con boø söõa).

Roài nhaø vua göûi lôøi nhaén vôùi baäc Ñaïo Sö: 'Xin chö Taêng cuøng vôùi ñöùc Phaät laø vò thöôïng thuû haõy ñeán vieáng Sirimaø'.

Baäc Ñaïo Sö thoâng baùo vôùi caùc Tyû-kheo:

- Chuùng ta seõ ñi vieáng Sirimaø.

Vò Tyû-kheo treû ñaõ naèm daøi suoát boán ngaøy khoâng ñeå yù gì lôøi ai noùi, cuõng khoâng aên uoáng gì. Thaäm chí thöùc aên trong bình baùt ñaõ hoâi thoái, vò aáy cuõng khoâng nhaác chaân leân. Nay moät vò ñoàng tu ñi ñeán baûo:

- Naøy Hieàn höõu, baäc Ñaïo Sö saép ñi vieáng Sirimaø ñaáy.

Chæ môùi nghe nhaéc ñeán teân Sirimaø, vò Tyû-kheo treû, duø ñang ñoùi laû ngöôøi, cuõng vuøng daäy. Vò ñoàng baïn hoûi:

- Baäc Ñaïo Sö saép ñi vieáng Sirimaø, theá Hieàn höõu coù ñi khoâng?

- Toâi seõ ñi. 

Vò aáy ñaùp roài vöøa ñoå côm ra, vò aáy vöøa röûa bình baùt vaø cuøng ñi vôùi Taêng chuùng.

Baäc Ñaïo Sö ñöôïc chuùng Tyû-kheo vaây quanh ñöùng thaønh moät nhoùm. Hoäi chuùng Tyû-kheo-ni, ñaùm trieàu thaàn vaø thieän nam tín nöõ ñöùng rieâng thaønh töøng nhoùm. Baäc Ñaïo Sö hoûi nhaø vua:

- Thöa Ñaïi vöông, coâ aáy laø ai theá?

- Baïch Theá Toân, ñaây laø em gaùi cuûa Jìvaka, teân laø Sirimaø.

- Ñaây laø Sirimaø ö?

- Chính theá, baïch Theá Toân.

- Theá thì haõy ñaùnh troáng truyeàn leänh khaép kinh thaønh raèng baát kyø ai muoán ñeàu coù theå chieám ñöôïc Sirimaø vôùi giaù moät ngaøn kahaøpana.

Nhaø vua truyeàn laøm nhö vaäy.

Chaúng coù ai buoàn noùi 'coù' hay 'khoâng' tröôùc lôøi ñeà nghò aáy caû. Nhaø vua noùi vôùi baäc Ñaïo Sö:

- Baïch Theá Toân, khoâng ai nhaän lôøi caû.

- Thöa Ñaïi vöông, theá thì haï giaù xuoáng.

Nhaø vua laïi baûo truyeàn leänh baèng troáng.

- Haõy laáy naøng vôùi giaù naêm traêm kahaøpana.

Khi khoâng thaáy ai nhaän, nhaø vua laïi truyeàn troáng leänh:

- Haõy laáy Sirimaø vôùi giaù hai traêm röôõi!

- Vôùi giaù hai traêm.

- Vôùi giaù moät traêm.

- Vôùi giaù naêm chuïc.

- Vôùi giaù hai möôi laêm kahaøpana.

- Vôùi giaù möôøi kahaøpana.

- Vôùi giaù naêm kahaøpana.

- Vôùi giaù moät kahaøpana.

- Vôùi giaù moät nöûa kahaøpana.

- Vôùi giaù moät phaàn tö kahaøpana.

- Vôùi giaù moät maøsaka (= 1/10 kahaøpana).

- Vôùi giaù moät kaøkanikaø (1/10 maøsaka).

Vaø cuoái cuøng nhaø vua truyeàn troáng leänh:

- Haõy nhaän laáy khoâng toán tieàn!

Song cuõng chaúng coù ai noùi 'coù' hay 'khoâng' tröôùc lôøi ñeà nghò treân caû. Nhaø vua noùi:

- Baïch Theá Toân, khoâng ai muoán nhaän naøng duø chaúng toán tieàn.

Baäc Ñaïo Sö baûo:

- Naøy caùc Tyû-kheo, haõy xem ñaây, moät nöõ nhaân ñöôïc caû theá giôùi aùi moä ngay trong kinh thaønh naøy, ngaøy tröôùc, hoï ñöa moät ngaøn kahaøpana ñeå höôûng moät ngaøy beân coâ aáy, theá maø baây giôø khoâng ai muoán nhaän laáy duø chaúng toán gì caû. Ñaáy saéc thaân laø nhö vaäy, ñaày maàm thoái naùt huûy hoaïi, chæ ñöôïc toâ ñieåm ngoïc vaøng ñeå laøm cho haáp daãn, thaät ra ñoù laø moät ñoáng thòt ñaày thöông tích vì coù chín loã chaûy chaát oâ ueá, ñöôïc keát hôïp laïi nhôø ba traêm caùi xöông, luoân luoân ñau nhöùc, ñaõ laøm chuû ñeà cho bieát bao tö töôûng vì theá giôùi ngu si naøy cöù chieâm ngöôõng noù, moät taám thaân khoâng chuùt beàn vöõng.

Vaø Ngaøi ngaâm keä ñeå thuyeát giaûng ñieàu naøy:

Haõy ngaém hình nhaân ñöôïc veõ maøu,

Keát thaønh moät ñoáng veát thöông ñau,

Chuû ñeà cuûa bieát bao tö töôûng,

Nhöùc nhoái, khoâng beàn vöõng chuùt naøo. 

Khi keát thuùc baøi giaûng, vò Tyû-kheo si tình naøng Sirimaø ñaõ xaû ly moïi noãi tham ñaém duïc voïng, vò aáy phaùt trieån thieàn quaùn vaø thaønh töïu quaû A-la-haùn. Taùm möôi boán ngaøn ngöôøi khaùc ñaéc Phaùp nhaõn.

Vaø thôøi aáy Thieân nöõ Sirimaø, sau khi ñaõ chieâm ngöôõng caûnh vinh quang thaønh ñaït cuûa naøng, laïi chieâm ngöôõng nôi naøng ñaõ giaõ töø vaø thaáy ñöùc Theá Toân ñöôïc hoäi chuùng Tyû-kheo vaây quanh cuøng ñaùm daân chuùng ñang tu taäp quanh thi theå naøng.

Roài ñöôïc naêm traêm tieân nöõ cuûa naøng hoä toáng cuøng naêm traêm coã xe, naøng xuaát hæeän nguyeân hình, böôùc xuoáng khoûi coã xe, ñaûnh leã ñöùc Theá Toân cuøng vôùi ñoaøn tuøy tuøng cuûa naøng roài naøng ñöùng yeân trong daùng ñieäu suøng kính.

Luùc aáy Toân giaû Vangìsa ñöùng gaàn ñöùc Theá Toân, lieàn thöa vôùi Ngaøi:

- Baïch Theá Toân, con xin pheùp hoûi moät caâu.

- Naøy Vangìsa, haõy hoûi ñi. Ñöùc Theá Toân ñaùp.

Toân giaû Vangìsa lieàn hoûi Thieân nöõ Sirimaø caâu naøy:

1. Ñaøn ngöïa thaéng cöông kheùo ñieåm trang,
Löïc thaàn thaúng tieán xuoáng traàn gian,
Naêm traêm xa maõ theo haàu caän,
Ñöôïc ñaùm quaûn xa giuïc böôùc ñöôøng.

2. Ñöùng trong xa maõ ñaïi huy hoaøng,
Toûa saùng, dung quang thaät veïn toaøn,
Röïc rôõ nhö ngaøn sao chieáu roïi,
Hôõi naøng Thieân nöõ saéc vinh quang,
Töø loaøi sanh chuùng naøo ñi ñeán
Ñaûnh leã döôùi chaân Phaät Thöôïng nhaân?

3. Ngöôøi baûo, toái cao giöõa höõu tình
Laø nôi Thieân chuùng thích thay hình,
Töø sanh loaïi aáy, naøng Thieân nöõ
Bieán hoùa hình dung thoûa yù mình,
Con ñaõ ñeán ñaây xin ñaûnh leã
Phaät-ñaø toái thöôïng giöõa quaàn sanh.

4. Thuôû tröôùc naøng theo thieän haïnh naøo,
Vinh quang voâ löôïng aáy nhôø ñaâu,
Phi haønh ñaïi löïc, ñaày an laïc,
Toûa saùng möôøi phöông saéc nhieäm maàu.

5. Thieân chuùng vaây quanh, ñaày meán thöông,
Töø ñaâu taän soá, ñeán Thieân ñöôøng,
Naøng vaâng lôøi daïy ngöôøi naøo ñoù,
Coù phaûi moân ñoà Phaät Theá Toân?

6. ÔÛ kinh thaønh kheùo döïng huy hoaøng,
Haàu haï quaân vöông thaät veû vang,
Con ñöôïc luyeän chuyeân veà muùa haùt,
Si-ri-maø, chuùng goïi teân con.

7. Giaùc giaû toái ca, Phaät Theá Toân
Daïy con Khoå, Taäp, aáy voâ thöôøng,
Nieát-baøn, Khoå dieät, laø tröôøng cöûu,
Ñaây Ñaïo thaúng ngay, Ñaïo caùt töôøng.

8. Khi nghe Baát töû, voâ duyeân sanh,
Toái thöôïng Nhö Lai Ñaïo phaùp laønh,
Con cheá ngöï cao theo giôùi luaät,
Truù an trong Phaät Phaùp quang vinh.

9. Khi hieåu Nieát-baøn chaúng nhieãm oâ,
Nhö Lai toái thöôïng thuyeát minh cho,
Chính con ñaït ñònh taâm an tònh,
Tònh tín toái cao quaû thaät laø.

10. Khi ñaéc Phaùp kia chaúng dieät vong,
Laøm con xuaát chuùng, vöõng an loøng,
Noåi danh thieàn quaùn, khoâng nghi hoaëc,
Con ñaõ ñöôïc daân chuùng kính nhöôøng,
Con thoï höôûng bao nieàm laïc thuù,
Haân hoan taâm trí thaät voâ löôøng.

11. Thieân nöõ laø con thaáy Phaùp Ngaøi,
Moân ñoà ñöùc toái thöôïng Nhö Lai,
Vì con thaáy Phaùp, taâm an truù
Sô quaû Döï Löu, chaúng ñoïa roài.

12. Cung kính Phaùp Vöông saùng tuyeät traàn,
Ñeán gaàn ñaûnh leã ñaáng Sieâu nhaân,
Vaø con ñaûnh leã toaøn Taêng chuùng
Thích thuù thieän haønh, taïo phöôùc aân.

13. Möøng vui, phaán khôûi ôû trong taâm,
Khi thaáy Nhö Lai, Ñaïi trí nhaân,
Laø baäc vinh quang treân theá giôùi,
Ngaøi ñieàu ngöï nhöõng keû nhu nhuaàn
Ngaøi tröø dieät heát loøng tham aùi,
Thích thuù thieän löông, vò tröôûng ñoaøn,
Con kính leã chaân Ngaøi toái thöôïng,
Töø bi, laân maãn coõi phaøm traàn'.

Ñöùc Theá Toân laáy vieäc naøng töø thieân giôùi xuoáng traàn laøm cô hoäi thuyeát giaûng phaùp thoaïi. Khi chaám döùt phaùp thoaïi, vò Tyû-kheo ñaõ töøng mô töôûng Sirimaø chöùng ñaéc quaû A-la-haùn, vaø phaùp thoaïi cuõng raát lôïi ích ñoái vôùi toaøn theå hoäi chuùng aáy.
 
 

17. Chuyeän thöù möôøi baûy - Laâu Ñaøi Cuûa Kesakaøri (Kesakaøri-Vimaøna)

Baáy giôø ñöùc Theá Toân truù taïi Ba-la-naïi trong vöôøn Nai ôû Truù xöù chö Tieân (Isipataøna). Buoåi saùng caùc Tyû-kheo ñaép y, caàm y baùt vaø ñi vaøo Ba-la-naïi. Chö vò ñeán gaàn cöûa nhaø moät Baø-la-moân.

Trong nhaø aáy, coù con gaùi vò Baø-la-moân, teân Kesakaøri ñang baét chaáy treân ñaàu meï naøng gaàn cöûa, thaáy caùc Tyû-kheo ñi ngang qua, beøn hoûi meï:

- Meï ôi, caùc vò naøy töø giaõ ñôøi theá tuïc hình nhö coøn ôû ñoä tuoåi xuaân xanh, thanh lòch, ñeïp trai, daùng öa nhìn, khoâng gaëp tai hoïa khoå ñau naøo caû. Theá taïi sao chö vò xuaát gia ôû tuoåi naøy?

Meï naøng ñaùp:

- Naøy con, coù vò Thích töû xuaát gia töø doøng hoï Thích-ca ñaõ hieän ra ôû ñôøi laøm baäc Ñaïo Sö ñöôïc goïi laø ñöùc Phaät. Ngaøi thuyeát phaùp, hoaøn thieän ôû phaàn ñaàu, phaàn giöõa, vaø phaàn cuoái caû veà yù nghóa laãn ngoân töø. Ngaøi tuyeân boá ñôøi Phaïm haïnh hoaøn toaøn ñaày ñuû vaø thanh tònh. Chö vò naøy ñaõ xuaát gia vì nghe phaùp aáy.

Baáy giôø coù moät cö só taïi gia ñaõ ñaéc Sô quaû vaø hieåu phaùp, nghe ñöôïc caâu chuyeän khi ñi ngang qua ñöôøng aáy vaø ñeán gaàn hai meï con. Vò nöõ nhaân Baø-la-moân hoûi vò aáy:

- Naøy cö só, nhieàu thieän nam töû töø boû taøi saûn quyù giaù vaø ñaïi gia toäc thaân quyeán ñeå xuaát gia trong doøng hoï Thích-ca. Vì côù gì hoï xuaát gia nhö vaäy?

Vò cö só nghe baø noùi, lieàn ñaùp:

- Vì thaáy söï nguy hieåm trong duïc laïc vaø lôïi ích cuûa xuaát gia.

Vò aáy giaûi thích ñaày ñuû chi tieát veà ñoäng löïc aáy theo khaû naêng hieåu bieát cao nhaát cuûa mình, vöøa neâu roõ caùc ñöùc tính cuûa Tam Baûo vöøa thuyeát giaûng söï höõu ích tieän lôïi cuûa Nguõ giôùi lieân heä ñeán ñôøi nay vaø ñôøi sau.

Sau ñoù, thieáu nöõ Baø-la-moân hoûi vò aáy:

- Theá chuùng toâi coù theå höôûng phaàn höõu ích tieän lôïi maø Toân giaû vöøa noùi, qua söï quy y Tam Baûo vaø giöõ Nguõ giôùi chaêng?

Vò aáy ñaùp:

- Taïi sao laïi khoâng? Nhöõng ñieàu ñöôïc ñöùc Theá Toân thuyeát giaûng caàn ñöôïc moïi loaøi höôûng phaàn ñeàu nhau.

Roài vò aáy cho naøng thoï Tam quy vaø Nguõ giôùi. Khi naøng ñaõ chaáp nhaän Tam quy vaø haønh trì Nguõ giôùi, naøng hoûi:

- Theá coøn phaûi laøm gì nöõa ngoaøi vieäc naøy?

Thaáy naøng coù trí thoâng tueä, ngöôøi aáy nghó thaàm: 'Chaéc haún naøng laø moät trong soá ngöôøi hoäi ñuû khaû naêng ñieàu kieän'. Vaø khi giaûng giaûi baûn chaát cuûa thaân theå, vò aáy noùi ñeán ñoái töôïng cuûa thieàn quaùn laø ba möôi hai phaàn cuûa thaân, vò aáy gôïi leân cho naøng söï nhaøm chaùn saéc thaân vaø ngoaøi ra, sau khi laøm cho naøng xuùc ñoäng vôùi moät baøi phaùp thoaïi lieân heä ñeán Voâ thöôøng, Khoå, Voâ ngaõ, vò aáy chæ con ñöôøng ñöa ñeán tueä quaùn vaø töø giaõ naøng.

Naøng ghi nhôù moïi söï vò aáy noùi vaø vôùi nieàm suy tö do nhaän thöùc söï baát tònh cuûa thaân, naøng phaùt trieån tueä quaùn vaø chaúng bao laâu chöùng ñaéc Sô quaû Döï Löu vì naøng thaønh töïu ñuû moïi ñieàu kieän.

Veà sau naøng töø traàn vaø ñöôïc taùi sanh laøm Thieân nöõ haàu caän Sakka Thieân chuû. Ñoaøn tuøy tuøng cuûa naøng goàm moät traêm ngaøn tieân nöõ. Khi Sakka Thieân chuû thaáy naøng, ngaøi kinh ngaïc vaø aùi moä naøng, beøn hoûi caùc coâng ñöùc naøng ñaõ laøm tröôùc kia:

1. Cung ñieän naøy, nôi ta truù an,
Truï baèng ngoïc bích, saùng huy hoaøng,
Kheùo xaây döïng ñeå tröôøng toàn maõi,
Moïi phía caây vaøng toûa boùng raâm,
Ñaõ ñöôïc taïo neân do keát quaû
Cuûa coâng ñöùc thieän nghieäp ta laøm.

2. Ai ñaõ töøng sanh tröôûng ôû ñaây,
Ñeàu laø ngoïc nöõ coõi trôøi naøy,
Moät traêm ngaøn chaün ñoaøn tieân nöõ;
Vì thieän nghieäp naøng ñaõ ñeán ñaây,
Naøng thaät vinh quang ñaày aùnh saùng,
Ñöùng kia Thieân nöõ veû vang thay.

3. Nhö vaàng traêng, chuùa teå muoân sao,
Chieáu saùng hôn tinh tuù bieát bao,
Cuõng vaäy, naøng saùng ngôøi röïc rôõ,
Giöõa ñoaøn tieân nöõ ñeïp döôøng naøo.

4. Naøng ñaõ töø ñaâu xuaát hieän ñaây,
Hôõi naøng tuyeät saéc ñeán trôøi naøy?
Ind-ra Thieân chuû cuøng Thieân chuùng
Tam thaäp tam Thieân giôùi hieän nay
Ngöôõng moä Phaïm Thieân vaø bôûi theá
Chaúng ai nhaøm chaùn ngaém naøng vaày.

5. Ñeá Thích aân caàn ñaõ hoûi han:
'Naøng töø ñaâu ñeán, choán töø traàn?'
Xöa kia thaønh phoá Kaø-si aáy
Teân goïi Ba-la-naïi laãy löøng,
Taïi ñoù, ngay trong thaønh phoá noï,
Ke-sa-kaø aáy chính tieàn thaân.

6. Con coù loøng thaønh tín Phaät-ñaø, 
Chuyeân taâm quy ngöôõng Phaùp, Taêng-giaø,
Ñoaïn nghi, troïn veïn con trì giôùi,
Ñaït thaønh caùc quaû vò vöøa qua,
Giaùo phaùp vöõng tin, ñöôøng Giaùc ngoä,
Thaân thöôøng khoâng taät beänh chi maø.

7. Chuùng ta hoan hyû ñoùn möøng naøng,
Nhôø Giaùo phaùp, naøng chieáu aùnh quang,
Tònh tín, naøng hoaøn toaøn kính ngöôõng
Phaät-ñaø, Giaùo phaùp, vôùi chö Taêng,
Ñoaïn nghi, troïn veïn tu trì giôùi,
Ñaït ñeán caùc thaønh quaû veû vang,
Giaùo phaùp vöõng tin, ñöôøng Giaùc ngoä,
Thaân thöôøng voâ beänh, ñöôïc khang an.

- Naêm toïa saøng (boán toïa saøng vaø moät con voi), ba chieác thuyeàn, moät ngoïn ñeøn, moät naém meø.

- Hai baø vôï, hai naøng daâu, Uttaraø, Sirimaø Kesakarikaø.

Phaåm naøy ñöôïc bieát qua caùc chuyeän treân.