(CLXX) Anganika Bhaøradvaøja (Thera. 29)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh gaàn nuùi Hy-maõ-laïp-sôn, trong thaønh phoá Ukkattha, trong gia ñình moät Baø-la-moân phuù cöôøng vaø ñöôïc ñaët teân laø Anganika Bhaøradvaøja. Khi ngaøi ñöôïc hoïc xong giaùo ñieån vaø ngheä thuaät Veä-ñaø, ngaøi höôùng veà giaûi thoaùt. Trong khi boä haønh choã naøy choã khaùc, ngaøi gaëp baäc Ñaïo Sö khi baäc Ñaïo Sö ñang du haønh ôû vuøng queâ, vaø vôùi taâm töï tín thaønh, ngaøi nghe baäc Ñaïo Sö thuyeát giaûng. Töø boû taø khoå haïnh, ngaøi xuaát gia, tu taäp thieàn quaùn, vaø sau moät thôøi gian chöùng ñöôïc saùu thaéng trí.

Sau khi soáng taän höôûng vò ngoït giaûi thoaùt, ngaøi vôùi loøng thöông ñoái vôùi baø con, ñeán thaêm vaø daïy hoï veà quy y vaø giôùi luaät. Roài töø giaõ caùc baø con, ngaøi soáng trong moät ngoâi röøng gaàn laøng Kundiya cuûa daân toäc Kuru. Khi coù vieäc ñi ñeán Uggaøyaøman, moät soá Baø-la-moân quen bieát ñeán hoûi: 'Thöa Toân giaû Bhaøradvaøja, do ngaøi thaáy gì maø ngaøi töø boû giaùo hoäi Baø-la-moân, vaø chaáp nhaän giaùo hoäi naøy?' Ngaøi neâu roõ, ngoaøi giaùo hoäi ñöùc Phaät, khoâng coù giôùi thanh tònh, ngaøi noùi:

219. Trong röøng ta thôø löûa,
Truyeàn thoáng khoâng chôn chaùnh,
Khoâng bieát ñöôøng thanh tònh,
Theo khoå haïnh baát töû.

220. Vôùi laïc, ta ñöôïc laïc,
Haõy xem phaùp, tuøy phaùp,
Ba minh chöùng ñaït ñöôïc,
Lôøi Phaät daïy, laøm xong.

221. Tröôùc baø con Phaïm chí,
Nay ta chính Phaïm chí,
Ba minh, ta quaùn ñaûnh,
An oån ta ñaït ñöôïc,
Thoâng hieåu ñuùng Chaùnh phaùp,
Thuaàn thuïc lôøi Phaät daïy.

(CLXXI) Paccaya (Thera. 29)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû thaønh Rohi trong moät gia ñình hoaøng toäc, vaø ñöôïc ñaët teân laø Paccaya. Thoï höôûng gia taøi khi phuï thaân meänh chung, ngaøi tuyeân boá toå chöùc moät ñaøn boá thí raát lôùn vaø moät soá ñoâng ngöôøi tuï hoïp. Trong cuoäc tuï hoïp naøy, baäc Ñaïo Sö ngoài treân moät ngai vaøng trong moät ngoâi nhaø trang hoaøng chaâu baùu. Ñöùc Phaät thuyeát phaùp, trong khi moïi ngöôøi ngaém, chieâm ngöôõng ngaøi. Phaàn lôùn daân chuùng hieåu lôøi ñöùc Boån Sö daïy, nhöng ngaøi Paccaya ñi xa hôn. Thuùc ñaåy bôûi nghieäp duyeân ñôøi tröôùc, ngaøi töø boû taøi saûn vaø xuaát gia nhö tröôùc kia ngaøi ñaõ phaùt nguyeän döôùi thôøi ñöùc Phaät Kassapa, nay ngaøi ñaõ phaùt nguyeän, khi ñaõ vaøo am tranh tu haønh, neáu chöa giaûi thoaùt thôøi khoâng ra khoûi am naøy vaø cuoái cuøng thieàn quaùn ñöôïc phaùt trieån, trí tueä ñöôïc thuaàn thuïc, ngaøi chöùng quaû A-la-haùn. Ñeå kyû nieäm thaønh quaû naøy, ngaøi noùi leân quaû chöùng cuûa ngaøi, ngang qua nhöõng baøi keä nhö sau:

222. Naêm ngaøy ta xuaát gia,
Höõu hoïc, yù chöa ñaït,
Ta truù haïnh vieãn ly,
Taâm phaùt nguyeän nhö sau:

223. Ta seõ khoâng aên uoáng,
Khoâng ra ngoaøi tinh xaù,
Ta seõ khoâng naèm xuoáng,
Khoâng naèm moät beân hoâng,
Neáu muõi teân tham aùi,
Chöa ruùt nhoå leân ñöôïc.

224. Haïnh ta soáng nhö vaäy,
Haõy nhìn ta tinh caàn,
Ba minh ta ñaït ñöôïc,
Lôøi Phaät daïy laøm xong.

(CLXXII) Baøkula (Thera. 29)

Ngaøi sanh ôû Kosambi, trong moät gia ñình coù chöùc vuï, tröôùc khi baäc Ñaïo Sö sanh ra, vaø ngaøi ñöôïc ñem ñi taém ôû soâng Yamunaø ñeå ñöôïc söùc khoûe, vaø moät con caù nuoát ngaøi trong tay ngöôøi vuù. Con caù bò ngöôøi caâu caù baét ñöôïc vaø ñem baùn cho vôï moät vò chöùc saéc khaùc ôû Ba-la-naïi. Khi con caù bò moå ra, ñöùa con nít nhôø phöôùc nghieäp ñôøi tröôùc, neân coøn soáng khoâng bò thöông tích. Vôï vò chöùc saéc thöông ngaøi nhö con ñeû, vaø khi baø nghe ñöôïc caâu chuyeän cuûa ngaøi, vaø hoûi veà cha meï. Vua trong nöôùc quyeát ñònh cho ngaøi thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa hai gia ñình, vaø do vaäy ngaøi ñöôïc teân laø Baøkula (hai gia ñình).

Sau moät ñôøi soáng giaøu sang, ngaøi nghe ñöùc Boån Sö thuyeát phaùp, xuaát gia khi taùm möôi tuoåi. Trong baûy ngaøy, ngaøi chöa ñöôïc giaùc ngoä, nhöng ngaøy thöù taùm, ngaøi chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn, thoâng hieåu nghóa, thoâng hieåu phaùp.

Moät hoâm, khi aán chöùng vò trí tu haønh cho caùc vò ñeä töû, baäc Ñaïo Sö aán chöùng cho ngaøi laø vò ñeä töû coù söùc khoûe ñeä nhaát. Veà sau, khi saép söûa meänh chung ngaøi noùi leân chaùnh trí cuûa ngaøi giöõa hoäi chuùng Tyû-kheo nhö sau:

225. Vôùi ai nhöõng coâng vieäc
Caàn phaûi laøm töø tröôùc,
Veà sau, vò aáy môùi
Coù yù ñònh muoán laøm.
Vò aáy töï phaù hoaïi
Caên cöù ñòa an laïc,
Veà sau, chòu khoå ñau
Trong nung naáu hoái tieác.

226. Haõy noùi ñieàu coù laøm,
Khoâng noùi ñieàu khoâng laøm,
Baäc Hieàn trí roõ bieát,
Ngöôøi chæ noùi, khoâng laøm.

227. Nieát-baøn nhieäm maøu laïc,
Baäc Chaùnh Giaùc thuyeát giaûng,
Khoâng saàu muoän laø tham,
Thaät söï laø an oån,
Taïi ñaáy, söï ñau khoå,
Ñöôïc ñoaïn dieät hoaøn toaøn.

(CLXXIII) Dhaniya (Thera. 29)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû Raøjagaha (Vöông Xaù) trong moät gia ñình thôï laøm ñoà goám, ñöôïc ñaët teân laø Dhaniya, vaø tieáp tuïc laøm ngheà cuûa oâng cha. Chính trong nhaø cuûa ngaøi, baäc Ñaïo Sö giaûng cho Pakkusati kinh Dhaøtuvibhangasutta. Dhaniya nghe tin Pukkasati (ñaõ thaønh baäc A-la-haùn) meänh chung ñeâm aáy. Ngaøi nghó: 'Lôøi Phaät daïy thaät laø söùc maïnh laõnh ñaïo, chæ coù moät ñeâm ñaõ ñuû giaûi thoaùt moät ngöôøi khoûi söï ñau khoå taùi sanh'. Roài ngaøi xuaát gia. Tuy vaäy ngaøi vaãn tieáp tuïc ngheà laøm ngoùi lôïp nhaø. Bò ñöùc Phaät quôû vì ñaõ laø am tranh baèng gaïch, ngaøi quyeát ñònh soáng giöõa caùc Tyû-kheo, vaø taïi ñaáy chöùng quaû A-la-haùn.

Veà sau, nhaân dòp giaùo giôùi caùc Tyû-kheo tu taäp khoå haïnh vaø xem haïnh mình cao hôn caùc ngöôøi khaùc, ngaøi tuyeân boá chaùnh trí ngaøi nhö sau:

228. Neáu muoán mong ñôïi laïc
Trong ñôøi soáng Sa-moân,
Chôù khinh y chuùng Taêng,
Chôù khinh Taêng aåm thöïc.
Neáu muoán mong ñôïi laïc
Trong ñôøi soáng Sa-moân,
Haõy söû duïng truù xöù,
Nhö raén vaø nhö chuoät.

229. Neáu muoán mong ñôïi laïc
Trong ñôøi soáng Sa-moân,
Haõy bieát töï baèng loøng
Vôùi baát cöù vieäc gì,
Vaø haõy cöông quyeát tu,
Tu taäp haïnh nhaát phaùp.

(CLXXIV) Con Cuûa Maøtanga (Thera. 30)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû Kosala, con moät ñieàn chuû teân Maøtanga, vaø ñöôïc goïi laø con cuûa Maøtanga. Ngaøi lôùn leân trong bieáng nhaùc, vaø khi ngaøi bò quaàn chuùng la raày, ngaøi laøm quen vôùi caùc Tyû-kheo, nhaän thaáy caùc Tyû-kheo soáng thaät haïnh phuùc. Nhöng khi nghe baäc Ñaïo Sö thuyeát phaùp, ngaøi khôûi loøng tin vaø xin xuaát gia. Thaáy caùc Tyû-kheo söû duïng thaàn thoâng, ngaøi muoán chöùng ñaït thaàn thoâng. Vaø thöïc haønh caùc thieàn quaùn, ngaøi chöùng ñöôïc saùu thaéng trí.

Töø ñaáy, ngaøi chæ trích bieáng nhaùc, taùn thaønh söï tinh caàn cuûa ngaøi vôùi nhöõng baøi keä nhö sau:

230. OÂi quaù laïnh, quaù noùng!
OÂi, ñaõ quaù treã roài!
Ñaây laø lôøi keâu than,
Nhö vaäy boû vieäc laøm,
Thôøi saùt-na quyù baùu
Laëng leõ vöôït troâi qua.

231. Ai nghó ñeán laïnh noùng,
Khoâng hôn loaøi coû raùc,
Laøm boån phaän con ngöôøi,
Khoâng haïi ñeán an laïc.

232. Coû dabba, ku-sa,
Loaïi coû gai ñaâm ngöïc,
Ta duøng ngöïc ñaåy chuùng,
Soáng taêng tröôûng vieãn ly.

(CLXXV) Khujja Sobhita (Thera. 30)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû Paøtaliputta trong moät gia ñình Baø-la-moân vaø ñöôïc goïi laø Sobhita. Vì ngaøi hôi coøm, ngaøi ñöôïc goïi laø Khujja Sobhita (coøm löng). Khi ñeán tuoåi tröôûng thaønh, ñöùc Boån Sö vöøa dieät ñoä, ngaøi ñöôïc Toân giaû Ananda ñoä cho xuaát gia vaø chöùng ñöôïc saùu thaéng trí.

Trong kyø kieát taäp thöù nhaát, ngaøi ñöôïc baûo môøi Toân giaû Ananda ñeán döï ñaïi hoäi. Luùc aáy, caùc thieân nhaân cöû moät thieân nhaân ñöùng ôû cöûa hang ñeå chaän ñöùng caùc haønh vi thuø nghòch cuûa AÙc ma, vaø khuyeân Sobhita tuyeân boá söï coù maët cuûa mình cho thieân nhaân aáy, vôùi nhöõng baøi keä nhö sau:

233. Giöõa caùc vò Sa-moân,
Soáng Paøtaliputta,
Nhöõng vò luaän thuyeát gioûi,
Nhöõng vò coù nghe nhieàu,
Coù moät vò tuoåi lôùn
Ñöùng ôû taïi cöûa vaøo,
Teân laø Sobhita,
Coù taät, bò coøm löng.

234. Giöõa caùc vò Sa-moân,
Soáng Pataliputta,
Nhöõng vò luaän thuyeát gioûi,
Nhöõng vò coù nghe nhieàu,
Coù moät vò tuoåi lôùn,
Ñöùng ôû taïi cöûa vaøo,
Vò aáy ñaõ ñeán ñaây,
Theo ngoïn gioù ñöa ñeán.

235. Vò aáy kheùo chieán ñaáu,
Vò aáy kheùo teá töï,
Treân chieán tröôøng chieán ñaáu,
Vò aáy ñaõ chieán thaéng,
Vôùi Phaïm haïnh tích luõy,
Vò aáy ñaït an laïc.

(CLXXVI) Vaørana (Thera. 30)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû Kosala, trong gia ñình Baø-la-moân, ñöôïc ñaët teân laø Vaørana. Khi ñeán tuoåi tröôûng thaønh, vò aáy nghe moät vò Tröôûng laõo thuyeát phaùp trong moät ngoâi röøng, vaø vôùi loøng tin, xuaát gia. Moät ngaøy kia ñi ñeán haàu haï ñöùc Phaät, ngaøi chöùng kieán moät cuoäc aáu ñaû trong gia ñình vaø coù nhieàu ngöôøi bò gieát. Hoát hoaûng, bò dao ñoäng, ngaøi ñi gaáp ñeán Theá Toân vaø töôøng thuaät söï vieäc. Theá Toân thaáy söï tieán boä trong taâm tö cuûa ngaøi, neân noùi leân baøi keä khích leä ngaøi:

236. Ai ôû ñôøi, giöõa ngöôøi,
Laøm haïi chuùng sanh khaùc,
Vò aáy töï haïi mình
Ñôøi naøy vaø ñôøi sau.

237. Ai vôùi taâm töø bi,
Thöông töôûng moïi höõu tình,
Moät ngöôøi laøm nhö vaäy,
Gaët phöôùc ñöùc thaät nhieàu.

238. Haõy hoïc taäp kheùo noùi,
Haõy haàu haï Sa-moân,
Soáng moät mình kín ñaùo,
Vôùi taâm tö tònh chæ.

(CLXXVII) Passsika (Thera. 30)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh trong moät gia ñình Baø-la-moân ôû Kosala, thaáy Theá Toân thöïc hieän thaàn thoâng song haønh, khôûi loøng tin, xuaát gia. Ngaøi bò beänh trong khi hoïc taäp ñôøi soáng moät aån só, baø con saên soùc cho ngaøi vaø chöõa ngaøi laønh beänh, khi ñöôïc laønh beänh, ngaøi phaán khôûi neân tu hoïc sieâng naêng hôn vaø chöùng ñöôïc saùu thaéng trí. Ngaøi bay treân hö khoâng, ñeán thaêm baø con vaø quy y, thoï giôùi cho hoï. Moät soá baø con nhôø ngaøi quy y vaø thoï giôùi, khi maïng chung vaø ñöôïc sanh leân caùc coõi trôøi. Khi Passika haàu haï baäc Ñaïo Sö, baäc Ñaïo Sö hoûi veà söùc khoûe baø con cuûa ngaøi, Passika traû lôøi nhö sau:

239. Ñaàu chæ moät mình ta,
Coù loøng tin, saùng suoát,
Giöõa caùc baø con ta,
Nhöõng ngöôøi khoâng loøng tin,
Thoâng hieåu ñöôïc Chaùnh phaùp,
Ñaày ñuû nhöõng giôùi ñöùc,
Vì lôïi ích haïnh phuùc,
Cho caùc baø con ta.

240. Nhöõng baø con bò ta,
Vì thöông hoï traùch moùc,
Do baø con aùi moä,
Laøm toát ñoái Tyû-kheo.

241. Khi hoï bò meänh chung,
Hoï ñöôïc laïc chö Thieân,
Caùc anh vaø meï ta,
Hoan hyû ñieàu hoï muoán.

(CLXXVIII) Yasoja (Thera. 30)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh taïi cöûa thaønh ôû Saøvatthi, trong moät laøng ngöôøi ñaùnh caù, con vò chuû hoä naêm traêm gia ñình ñaùnh caù vaø ñöôïc goïi laø Yasoja. Ñeán tuoåi tröôûng thaønh, moät hoâm ngaøi ñaùnh caù vôùi nhöõng ngöôøi con caùc ngöôøi ñaùnh caù treân soâng Aciravati, quaêng löôùi, ngaøi baét ñöôïc con caù lôùn coù maøu saéc vaøng. Hoï daâng con caù leân vua Pasenadi vaø vua noùi chæ coù ñöùc Phaät môùi bieát nguyeân nhaân, maøu saéc cuûa con caù. Ñöùc Phaät daïy, tieàn thaân con caù laø moät aùc Tyû-kheo trong thôøi ñöùc Phaät Ca-dieáp, nay vaãn ñang soáng trong coõi ñòa nguïc. Caùc chò cuûa noù vaãn soáng trong ñòa nguïc, Chæ coù anh noù laø vò Tröôûng laõo, soáng ñôøi soáng toát ñeïp, vaø Theá Toân thuyeát phaùp veà kinh Kapila. Nghe xong, Yasoja caûm thaáy xuùc ñoäng vaø xin xuaát gia, vaø caùc baïn cuõng xin xuaát gia theo; hoï ñi ñeán tinh xaù Jetavana (Kyø Vieân) ñeå yeát kieán ñöùc Phaät, nhöng khi ñeán hoï laøm quaù oàn aøo neân bò Theá Toân ñuoåi ñi. Bò ñuoåi, vaø soáng treân soâng Vaggumudaø, Yasoja nhö con ngöôøi thuaàn thuïc, quyeát taâm quyeát chí tu trì, khoâng bao laâu chöùng ñöôïc saùu thaéng trí. Roài Theá Toân cho goïi Yasoja, vaø ngaøi vì tu khoå haïnh ñaëc bieät, neân oám yeáu, xaáu xí. Theá Toân taùn thaùn haïnh tu khaéc khoå cuûa ngaøi vôùi nhöõng baøi keä nhö sau:

242. Moät ngöôøi ñen, gaày moøn,
Yeáu oám ñaày ñöôøng gaân,
Tieát ñoä trong aên uoáng,
Taâm tö khoâng öu naõo.

243. Trong röøng nuùi roäng lôùn,
Bò muoãi ruoài ñoát caén,
Nhö con voi laâm traän,
Ta chaùnh nieäm chòu ñöïng.

244. Soáng moät, nhö Phaïm thieân,
Soáng hai, nhö chö Thieân,
Soáng ba, nhö laøng maïc,
Nhieàu hôn, nhö ôû chôï.

(CLXXIX) Satimattya (Thera. 31)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû nöôùc Magadha (Ma-kieät-ñaø) laøm con moät Baø-la-moân, ngaøi hoäi ñuû nhöõng ñieàu kieän nhaân duyeân, xuaát gia, soáng vôùi caùc Tyû-kheo ôû röøng, vaø traûi qua hoïc hoûi tu haønh, chöùng ñöôïc saùu thaéng trí. Roài ngaøi giaûng daïy caùc Tyû-kheo, thuyeát phaùp cho nhieàu tín ñoà veà quy y vaø caùc giôùi ñieàu. Coù moät gia ñình, ñaëc bieät ngaøi giaùo hoùa vaø nuoâi döôõng loøng tin. Trong gia ñình naøy, ngaøi ñaëc bieät ñöôïc chaøo ñoùn, ngöôøi con gaùi nhaø naøy ñeïp, vaø thöôøng cung kính cuùng döôøng ngaøi aên uoáng.

Moät hoâm, Maøra muoán phaù ngaøi vaø laøm ngaøi maát uy tín, giaû daïng ngaøi vaø ñi ñeán naém tay coâ con gaùi, nhöng coâ con gaùi bieát laø khoâng phaûi naém tay cuûa loaøi Ngöôøi, lieàn boû tay ra. Nhöng ngöôøi nhaø thaáy ñöôïc vaø khoâng coøn tin töôûng ôû ngaøi. Ngaøi khoâng bieát gì, caûm thaáy coù söï ñoåi khaùc trong thaùi ñoä cuûa gia ñình aáy. Bieát raèng Maøra ñaõ aùm haïi, ngaøi nguyeän seõ laøm toû roõ söï tình, ngöôøi gia chuû nghe ngaøi giaûi thích lieàn xin loãi ngaøi vaø töï mình xin phuïc vuï cho ngaøi. Ngaøi noùi leân söï vieäc, trong nhöõng baøi keä sau ñaây:

245. Loøng tin tröôùc oâng coù,
Nay khoâng coøn nôi oâng,
Cuûa oâng vaãn cuûa oâng,
Ta khoâng coù aùc haïnh.

246. Voâ thöôøng vaø dao ñoäng,
Laø loøng tin cuûa oâng,
Söï thaáy laø nhö vaäy,
Laø söï thaáy cuûa ta,
Coù khi oâng thöông meán,
Roài oâng laïi khoâng öa,
Vì sao baäc aån só,
Chòu heùo moøn ôû ñaây?

247. Côm naáu cho aån só,
Ít ít töøng gia ñình,
Ta seõ ñi khaát thöïc,
OÁng chaân ta coøn maïnh.

(CLXXX) Upaøli (Thera. 31)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi ñöôïc sanh trong gia ñình moät ngöôøi caïo toùc teân laø Upaøli. Khi ñeán tuoåi tröôûng thaøh, ngaøi xuaát gia, theo göông cuûa Anuruddha vaø naêm vò con chaùu hoaøng toäc, khi ñöùc Phaät ôû taïi röøng Anupiyaø. Khi ngaøi nhaän moät ñeà taøi ñeå thieàn quaùn, ngaøi yeâu caàu ñöùc Phaät ñöøng ñöa ngaøi ñi soáng ra ngoaøi khu röøng. Ñöùc Phaät daïy: ' Neáu Thaày soáng trong röøng, Thaày chæ phaùt trieån ñöôïc moät vaán ñeà, nhöng neáu Thaày soáng vôùi Ta, Thaày seõ trôû thaønh thuaàn thuïc caû veà kinh hoïc vaø thieàn quaùn'. Ngaøi vaâng theo lôøi baäc Ñaïo Sö khuyeân tu thieàn quaùn vaø sau moät thôøi gian chöùng quaû A-la-haùn.

Tuy vaäy, baäc Ñaïo Sö daïy cho ngaøi caû Luaät taïng. Veà sau, khi Upaøli ñöôïc Theá Toân khen vì Upaøli ñaõ phaùn quyeát trong ba tröôøng hôïp veà Ajjuka, veà Tyû-kheo Kurukacchaka vaø Kumaøra-Kacapa, ngaøi ñöôïc xem laø vò hieåu bieát Luaät taïng.

Trong moät ngaøy trai giôùi, khi ngaøi ñang ñoïc giôùi boån Paøtimokkha, ngaøi giaùo giôùi caùc Tyû-kheo nhö sau:

248. Vì loøng tin ra ñi,
Môùi xuaát gia, taân hoïc,
Haõy soáng vôùi baïn laønh,
Maïng thanh tònh, khoâng nhaùc.

249. Vì loøng tin, ra ñi,
Môùi xuaát gia, taân hoïc,
Tyû-kheo truù giöõa chuùng,
Saùng suoát, hoïc Luaät taïng.

250. Vì loøng tin, ra ñi,
Môùi xuaát gia, taân hoïc,
Kheùo bieát vieäc neân laøm,
Vaø vieäc khoâng neân laøm,
Haõy ñeå vò aáy soáng,
Khoâng ñeå cao toân xöng.

(CLXXXI) Uttarapaøla (Thera. 31)

Sanh trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ôû Saøvatthi, trong moät gia ñình Baø-la-moân, ngaøi ñöôïc ñaët teân laø Uttarapaøla. Ngaøi thaáy Theá Toân thöïc hieän thaàn thoâng song haønh, khôûi loøng tin, xuaát gia vaø chaêm lo tu hoïc. Moät hoâm, do nhôù nghó chuyeän naøy chuyeän khaùc, duïc voïng taán coâng ngaøi, vaø sau moät thôøi chieán ñaáu tö töôûng maõnh lieät, ngaøi chaän ñöùng caùc phieàn naõo, vaø trieån khai thieàn quaùn, ngaøi chöùng ñöôïc quaû A-la-haùn.

Suy tö ñeán chieán thaéng, ngaøi roáng leân tieáng roáng con sö töû:

251. Ta thaät laø hieàn thieän,
Suy tö muïc ñích toát,
Boû naêm duïc tröôûng döôõng,
Laø theá giôùi si meâ.

252. Sanh trong giôùi vöùc ma,
Bò teân maïnh xung kích,
Nhöng ta giaûi thoaùt ñöôïc,
Caïm baãy cuûa Ma vöông.

253. Moïi duïc, ta ñoaïn taän,
Moïi sanh höõu, huûy hoaïi,
Ñöôøng sanh töû chaám döùt,
Nay khoâng coøn taùi sanh.

(CLXXXII) Abhibhuøta (Thera. 31)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh trong moät gia ñình Baø-la-moân ôû Vetthapura, ñaët teân laø Abhibhuøta, vaø khi phuï thaân maát, ngaøi thöøa höôûng taøi saûn ñaát ñai. Khi ñöùc Phaät ñeán taïi thaønh phoá, trong dòp Theá Toân du haønh, Abhibhuøta ñeán nghe Theá Toân thuyeát phaùp, vaø mai saùng môøi Theá Toân ñeán nhaø. Theá Toân caûm ôn vaø daïy cho ngaøi Chaùnh phaùp vôùi nhieàu chi tieát. Ngaøi khôûi loøng tin, töø boû gia saûn, xuaát gia vaø chöùng quaû A-la-haùn.

Trong khi thoï höôûng vò ngoït giaûi thoaùt, caùc baø con, thaân tín, quen bieát ñeán than van vôùi ngaøi vaø ngaøi ñaõ töø boû hoï, khoâng ñeå laïi moät vò laõnh ñaïo. Vaø ngaøi thuyeát phaùp cho hoï noùi leân lyù do xuaát gia cuûa ngaøi:

254. Haõy nghe moïi baø con,
Nhöõng ai ñaõ ñeán ñaây,
Ta thuyeát phaùp cho oâng,
Taùi sanh laø ñau khoå.

255. Haõy tinh caàn, ra ñi,
Chuù taâm lôøi Phaät daïy,
Ñaùnh baïi quaân löïc ma,
Nhö voi, nhaø coû lau.

256. Ai trong Phaùp Luaät naøy,
Seõ soáng khoâng phoùng daät,
Töø boû doøng taùi sanh,
Seõ chaám döùt khoå ñau.

(CLXXXIII) Gotama (Thera. 32)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh trong doøng hoï Thích-ca vaø chæ ñöôïc bieát teân laø Gotama, ngaøi khôûi loøng tin khi ñöùc Phaät thaêm vieáng baø con, xuaát gia, tu hoïc thieàn quaùn vaø chöùng ñöôïc saùu thaéng trí. Khi ngaøi ñang höôûng laïc giaûi thoaùt, baø con ngaøi hoûi ngaøi vì sao laïi töø boû baø con ñi xuaát gia, ngaøi lieàn giaûi thích nhöõng khoå ñau, ngaøi gaëp khi phaûi sanh töû lieân tuïc vaø haïnh phuùc Nieát-baøn ngaøi ñaõ chöùng ñöôïc . Ngaøi noùi:

257. Ta taùi sanh ñòa nguïc,
Lieân tuïc deán ngaï quyû,
Ta soáng traûi nhieàu ngaøy,
Trong ñau khoå baøng sanh.

258. Vaø soáng vui laøm Ngöôøi,
Thænh thoaûng sanh coõi Trôøi,
Truù Giôùi saéc, Voâ saéc,
Phi töôûng, Phi phi töôûng.

259. Ta kheùo bieát sanh höõu,
Khoâng coát tuûy, duyeân thaønh,
Dao ñoäng thöôøng bieán chuyeån,
Taùc thaønh töï ngaõ ta,
Ta ñaït ñöôïc tònh tòch,
Chaùnh nieäm taâm an truù.

(CLXXXIV) Harita (Thera. 32)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi sanh ôû Saøvatthi, trong moät gia ñình Baø-la-moân. Vì töï kieâu sanh trong giai caáp cao, ngaøi quen goïi caùc ngöôøi khaùc laø haï sanh. Khi khôûi loøng tin xuaát gia, vì thoùi quen, ngaøi vaãn giöõ taät xaáu aáy. Nhöng moät ngaøy kia, sau khi nghe baäc Ñaïo Sö thuyeát giaûng, ngaøi oân laïi taâm tö cuûa mình vaø ngaøi thaáy lo ngaïi vì loøng töï kieâu cuûa mình. Ñoaïn taän kieâu maïn aáy, ngaøi phaùt trieån thieàn quaùn vaø chöùng quaû A-la-haùn. Sau ñoù soáng trong an laïc giaûi thoaùt, ngaøi chöùng minh chaùnh trí cuûa mình trong nhöõng baøi keä giaûng daïy caùc Tyû-kheo:

260. Vôùi ai, nhöõng coâng vieäc,
Caàn phaûi laøm töø tröôùc,
Veà sau, vò aáy môùi
Coù yù ñònh muoán laøm.
Vò aáy, töï phaù hoaïi,
Caên cöù ñòa an laïc,
Veà sau chòu khoå ñau
Trong nung naáu hoái tieác.
 

261. Haõy noùi ñieàu coù laøm,
Khoâng noùi ñieàu khoâng laøm,
Baäc Hieàn trí roõ bieát,
Ngöôøi chæ noùi, khoâng laøm.

262. Nieát-baøn kheùo an laïc,
Baäc Chaùnh giaùc thuyeát giaûng,
Khoâng saàu muoän, ly tham,
Thaät söï, laø an oån,
Taïi ñaáy, noãi ñau khoå,
Ñöôïc ñoaïn dieät hoaøn toaøn.

(CLXXXV) Vimala (Thera. 32)

Trong thôøi ñöùc Phaät hieän taïi, ngaøi ñöôïc sanh ôû Ba-la-naïi trong moät gia ñình Baø-la-moân. Ngaøi xuaát gia döôùi söï höôùng daãn cuûa Tröôûng laõo Amitta, vaø nhôø söï höôùng daãn naøy, ngaøi phaùt trieån thieàn quaùn vaø chöùng quaû A-la-haùn. Roài ngaøi giaûng daïy cho moät Tyû-kheo laø baïn cuûa ngaøi nhö sau:

263. Haõy traùnh xa baïn aùc,
Giao thieäp baäc thöôïng nhaân,
Vaâng theo lôøi khuyeán giaùo,
Höôùng ñeán laïc baát ñoäng.

264. Nhö leo treân vaùn nhoû,
Giöõa bieån lôùn bò chìm,
(Xem keä 147 - 148)

265. Cuõng vaäy ñeán keû nhaùc,
Ngöôøi haïnh toát cuõng chìm,
Do vaäy, haõy boû noù,
Keû laøm bieáng, laøm nhaùc.

266. Haõy soáng gaàn baäc Thaùnh,
Baäc vieãn ly tinh caàn,
Thieàn ñònh, thöôøng tinh taán,
Baäc Hieàn trí saùng suoát.