Taäp Sutta Nipataø laø kinh thöù 5, trong 15 kinh thuoäc Boä Khuddaka Nipaøta töùc laø Tieåu Boä Kinh. Boä Tieåu Boä Kinh goàm coù 15 kinh: 

Khuddakapaøtha (Tieåu Tuïng Kinh), 
Dhammapada (Phaùp Cuù), 
Udaøna (Phaät Töï Thuyeát Kinh, Caûm Höùng Ngöõ), 
Itivuttaka (Nhö Thò Ngöõ Kinh, Phaät Thuyeát Nhö Vaäy), 
Vimaønavatthu (Thieân Cung Söï Kinh), 
Petavatthu (Ngaï Quyû Söï Kinh), 
Theragaøthaø (Tröôûng Laõo Taêng Keä), 
Therigaøthaø (Tröôûng Laõo Ni Keä), 
Jaøtaka (Boån Sanh), 
Mahaøniddesa (Ñaïi Nghóa Tích), 
Cuølaniddesa (Tieåu Nghóa Tích), 
Patisambhidaømagga (Voâ Ngaïi Giaûi Ñaïo), 
Apadaøna (Thí Duï Kinh), 
Buddhavamsa (Phaät Söû) vaø 
Cariyaøpitaka (Tieåu Nghóa Kinh, Sôû Haïnh Taïng). 

Kinh Taäp naøy goàm coù 5 Chöông: 

Chöông I, Phaåm Raén (Uragavagga) goàm coù 12 kinh; 
Chöông II, Tieåu Phaåm goàm coù 14 kinh. 
Chöông III, Ñaïi Phaåm goàm coù 12 kinh; 
Chöông IV, Phaåm Taùm goàm coù 16 kinh; vaø
Chöông V,  PhaåmTreân Con Ñöôøng Ñeán Bôø Beân Kia, goàm coù 17 kinh taát caû. 

Ñaëc bieät cuûa taäp naøy goàm nhöõng kinh coù theå ñöôïc xem laø nhöõng kinh xöa nhaát, coå nhaát, nghóa laø gaàn vôùi thôøi ñöùc Phaät nhaát. Chuùng toâi döïa treân moät soá yeáu toá ñeå xaùc nhaän taùnh chaát thaät söï nguyeân thuûy cuûa Boä Suttaønipaøta naøy, veà caû hai maët Vaên cuù vaø Noäi dung.

Tröôùc heát, Taäp Suttanipaøta vieát baèng moät theå vaên Paøli xöa nhaát vaø coå kính nhaát, so saùnh vôùi caùc theå vaên chuùng ta thöôøng ñöôïc gaëp trong caùc Boä Dìgha Nikaøya (Tröôøng Boä), Majjhima Nikaøya (Trung Boä), Samyutta Nikaøya (Töông Öng Boä), Anguttara Nikaøya (Taêng Chi Boä). Nhieàu theå vaên gaàn vôùi vaên Vedaø (Veä Ñaø) ñöôïc tìm thaáy raát nhieàu trong taäp naøy, nhöng khoâng tìm thaáy trong caùc taäp khaùc, nhö caùc danh töø vaø ñoäng töø soá nhieàu: sitaøse, upatthitaøse, caramaøse. Caùc hình thöùc chuû caùch soá nhieàu vaø söû duïng caùch soá ít cuûa moät soá danh töø nhö: vinicchayaø theá cho vinicchayaøni, lakkhanaø theá cho lakkhanaøni, mantaø theá cho mantaøya. Ngoaøi ra, chuùng ta thöôøng gaëp caùc nguyeân maãu Vedaø nhö vippahaøtane, sampayaøtave, unnametave raát ít khi ñöôïc tìm thaáy trong caùc taäp kinh khaùc. Nhieàu khi chuùng ta thaáy moät soá danh töø ñaëc bieät nhö chöõ datthu theá cho disvaø, atisìtvaø theá cho atikkamivaø, maga theá cho miga, tumo theá cho so v.v... Nhöõng danh töø naøy raát gaàn vôùi tieáng Veä ñaø khoâng tìm thaáy ôû caùc boä kinh khaùc. Nhö vaäy, chöùng toû Taäp Suttanipaøta ñöôïc vieát trong thôøi kyø xöa nhaát cuûa ngoân ngöõ Paøli, chöa ñöôïc trau chuoát löu loaùt, nhieàu aâm ñieäu nhö ngoân ngöõ Paøli sau naøy. Giaù trò coå kính cuûa ngoân ngöõ Paøli trong taäp naøy ñaùnh giaù taùnh chaát nguyeân thuûy cuûa taäp Suttanipaøta.

Moät yeáu toá nöõa giuùp chuùng ta bieát giaù trò coå kính cuûa taäp naøy laø moät soá kinh cuûa taäp naøy ñöôïc tìm thaáy trong caùc boä kinh khaùc, vaø chöùng toû caùc kinh khaùc ñaõ söu taàm moät soá kinh hieän coù trong boä Suttanipaøta. Ví duï kinh Seta (Sn. 548-573) ñöôïc tìm thaáy trong Majjhima Nikaøya M.i. 146; kinh Vaøsettha (Sn. 594-656) ñöôïc tìm thaáy cuõng trong Majjhima Nikaøya M.ii. 196.

Ngoaøi ra, taäp Suttanipaøta coù ghi cheùp laïi moät vaøi giai ñoaïn trong ñôøi soáng tìm ñaïo vaø hoïc ñaïo cuûa Thaùi töû, nhöõng maãu chuyeän naøy raát giaûn dò vaø moäc maïc, khoâng coù xen laãn thaàn thoâng phuø pheùp vôùi nhöõng hình aûnh thaät ñôn sô vaø töôi ñeïp.

Kinh Xuaát gia (Sn. 405-424) dieãn taû cuoäc gaëp gôõ giöõa Thaùi töû vôùi Vua Bimbisaøra, khi Thaùi töû vöøa môùi xuaát gia. Vua Bimbisaøra ñöùng treân laàu nhìn xuoáng thaáy Thaùi töû ñang ñi khaát thöïc.

"Bình Sa Vöông thaáy Ngaøi,
Ñöùng treân saân laàu thöôïng
Thaáy ñaày ñuû töôùng toát,
Beøn noùi leân lôøi naøy." (409)

"Ngaøi thanh nieân tuoåi treû,
Ngaây thô, böôùc vaøo ñôøi,
Cao ñeïp ñöôïc vieân maõn,
Thieän sanh gioøng Saùt lî...
Taøi saûn ta cho ngöôi.
Haõy höôûng vaø traû lôøi." (420-421)

"Gioøng hoï thuoäc maët trôøi
Sanh toäc laø Thích Ca,
Töø boû gia toäc aáy,
Thöa vua Ta xuaát gia.
Ta khoâng coù thieát tha,
Ñoái vôùi caùc loaïi duïc,
Thaáy nguy hieåm trong duïc,
Boû chuùng, laø an oån;
Ta seõ ñi, tinh taán,
Y Ù Ta ñöôïc hoan hyû." (423-424)

"Ngöôi oám, khoâng dung saéc
Nhaø ngöôi gaàn cheát roài,
Caû ngaøn phaàn, ngöôi cheát;
Chæ moät phaàn coøn soáng.
Haõy soáng, soáng toát hôn,
Seõ laøm caùc coâng ñöùc." (426-427)

"Baø con aùc phoùng daät,
Ngöôi ñeán ñaây laøm gì?
Vôùi coâng ñöùc nhoû beù,
Ta ñaâu coù caàn ñeán!
Ñaây coù tín, tinh taán,
Vaø Ta coù trí tueä,
Nhö vaäy Ta tinh taán
Sao ngöôi hoûi Ta soáng." (431-432)

"OÂi naøy Ma Nu Ci!
Ñaây laø quaân ñoäi ngöôi,
Ñaây quaân ñoäi chieán traän
Cuûa gioøng hoï Kanhaø,
Keû nhaùt, khoâng thaéng ngöôi
Ai thaéng ngöôi ñöôïc laïc.
Ta mang coû Munja
Vöõng thay, ñaùng ñôøi soáng
Thaø Ta cheát chieán traän
Toát hôn soáng thaát baïi." (439-440)

"Baûy naêm ta böôùc theo
Chaân theo chaân Theá Toân,
Khoâng tìm ñöôïc loãi laàm
Noùi Theá Toân chaùnh nieäm,
Nhö quaï bay xung quanh,
Hoøn ñaù nhö ñoáng môõ."
"Coù theå coù gì meàm?
Coù theå coù gì ngoït?
Khoâng tìm ñöôïc vò ngoït
Quaï töø ñoù bay ñi!
Nhö quaï moå hoøn ñaù
Ta boû Gotama." (446-448)

"Taïi xöù Laâm tì ni
Trong laøng caùc Thích Ca,
Coù sanh vò Boà taùt
Baùu toái thaéng, voâ tyû.
Ngaøi sanh, ñem an laïc
Haïnh phuùc cho loaøi ngöôøi,
Do vaäy chuùng toâi möøng
Taâm voâ cuøng hoan hyû.
Ngaøi, chuùng sanh toái thöôïng
Ngaøi, loaøi ngöôøi toái thaéng,
Baäc Ngöu Vöông loaøi ngöôøi
Thöôïng Thuû moïi sanh loaïi.
Ngaøi seõ chuyeån Phaùp luaân,
Trong khu röøng aån só,
Roáng tieáng roáng sö töû,
Huøng maïnh, nhieáp loaøi thuù." (683-684)

"Sau khi thaáy Thaùi töû,
Choùi saùng nhö löûa ngoïn,
Thanh tònh nhö Sao ngöu
Vaän haønh giöõa hö khoâng
Saùng chieáu nhö maët trôøi
Giöõa trôøi thu maây tònh
AÅn só taâm hoan hyû
Ñöôïc hyû laïc roäng lôùn." (687)

"Khi vò aáy nghó ñeán
Soá meänh cuûa töï mình,
Soá meänh khoâng toát ñeïp,
Vò aáy rôi nöôùc maét"... (691)

"Thaáy hoï Thích lo laéng
Vò aån só traû lôøi:
Ta khoâng thaáy baát haïnh
Xaûy ñeán cho Thaùi töû
Ñoái vôùi (Thaùi töû) aáy,
Chöôùng ngaïi seõ khoâng coù.
Vò naøy khoâng haï lieät,
Chôù coù lo laéng gì.
Thaùi töû naøy seõ chöùng
Toái thöôïng quaû Boà ñeà,
Seõ chuyeån baùnh xe Phaùp
Thaáy thanh tònh toái thaéng
Vì loøng töø thöông xoùt,
Vì haïnh phuùc nhieàu ngöôøi,
Vaø ñôøi soáng Phaïm haïnh
Ñöôïc truyeàn baù roäng raõi
Thoï maïng ta ôû ñôøi
Coøn laïi khoâng bao nhieâu
Ñeán giöõa ñôøi soáng Ngaøi,
Ta seõ bò meänh chung.
Ta seõ khoâng nghe Phaùp
Baäc tinh caàn voâ tyû
Do vaäy ta saàu naõo,
Baát haïnh vaø khoå ñau." (692-694)

Bieån lôùn thì im laëng. Khe nöôùc thôøi chaûy oàn. Caùi gì troáng keâu to. Caùi gì ñaày thì yeân laëng. Nhöõng ví duï naøy cho chuùng ta thaáy nhöõng keû ít hieåu bieát thì hay noùi nhieàu, nhöõng keû hieåu bieát nhieàu thôøi thöôøng im laëng nhö 2 caâu keä sau ñaây :

"Haõy hoïc caùc gioøng nöôùc,
Töø khe nuùi vöïc saâu
Nöôùc khe nuùi chaûy oàn
Bieån lôùn ñaày im laëng." (720)

"Caùi gì troáng keâu to,
Caùi gì ñaày, im laëng,
Ngu nhö gheø vôi nöôùc
Baäc Trí nhö ao ñaày." (721)

"Phaøm con ngöôøi ñaõ sanh,
Sanh vôùi buùa trong mieäng,
Keû ngu khi noùi baäy,
Töï chaët ñöùt laáy mình." (657)

"Nhö quaï bay xung quanh
Hoøn ñaù nhö ñoáng môõ.
"Coù theå coù gì meàm?"
"Coù theå coù gì ngoït?" (447)

"Khoâng tìm ñöôïc gì ngoït
Quaï töø ñoù bay ñi
Nhö quaï moå hoøn ñaù
Ta boû Gotama." (448)

"Nhö chính giöõa trung öông
Cuûa bieån caû ñaïi döông,
Soùng bieån khoâng coù sanh,
Bieån hoaøn toaøn ñöùng laëng
Cuõng vaäy, vò tyû kheo,
Ñöùng laëng khoâng giao ñoäng
Khoâng coù söï boàng boät
Naùo nöùc ôû giöõa ñôøi." (920)

"Do thaân caän giao thieäp
Thaân aùi töø ñaáy sanh,
Tuøy thuaän theo thaân aùi,
Khoå naøy coù theå sanh.
Nhìn thaáy nhöõng nguy haïi,
Do thaân aùi sanh khôûi,
Haõy soáng rieâng moät mình
Nhö teâ ngöu moät söøng". (36)

"Nhö nai trong nuùi röøng
Khoâng gì bò troùi buoäc,
Töï ñi choã noù muoán
Ñeå tìm kieám thöùc aên,
Nhö caùc baäc hieàn trí
Thaáy töï do giaûi thoaùt,
Haõy soáng rieâng moät mình
Nhö teâ ngöu moät söøng." (37)

Tröôùc heát, ñöùc Phaät khoâng chaáp nhaän ñôøi soáng ngöôøi tu haønh maø coøn ñoaùn soá, ñoaùn moäng, boùi toaùn, aên caùc ñoà aên do keä tuïng ñem laïi :

"Ta khoâng coù thoï duïng
Ñoà aên töø keä tuïng,
Hôõi naøy Baø la moân,
Ñaây khoâng phaûi laø phaùp,
Cuûa nhöõng ngöôøi coù trí.
Chö Phaät ñeàu töø boû,
Ca haùt caùc baøi keä." (480)

"Chôù coù duøng buøa chuù,
Anthava Vedaø,
Chôù toå chöùc ñoaùn moäng,
Coi töôùng vaø xem sao,
Mong raèng ñeä töû Ta,
Khoâng ñoaùn tieáng thuù keâu
Khoâng chöõa beänh khoâng sanh,
Khoâng haønh ngheà lang baêm." (927)

"Khoâng thaân caän keû ngu
Nhö gaàn guõi baäc trí,
Ñaûnh leã ngöôøi ñaùng leã
Laø ñieàm laønh toái thöôïng." (259)

"Hoïc nhieàu ngheà nghieäp gioûi,
Kheùo huaán luyeän, hoïc taäp
Noùi nhöõng lôøi kheùo noùi.
Laø ñieàm laønh toái thöôïng." (261)

"Hieáu döôõng meï vaø cha
Nuoâi döôõng vôï vaø con
Laøm ngheà khoâng raéc roái,
Laø ñieàm laønh toái thöôïng." (262)

"Boá thí, haønh ñuùng phaùp,
Saên soùc caùc baø con,
Laøm nghieäp, khoâng loãi laàm,
Laø ñieàm laønh toái thöôïng." (263)

"Chaám döùt, töø boû aùc,
Cheá ngöï ñam meâ röôïu,
Trong phaùp khoâng phoùng daät,
Laø ñieàm laønh toái thöôïng." (264)

"Kính leã vaø haï mình
Bieát ñuû vaø bieát ôn
Ñuùng thôøi, nghe chaùnh phaùp
Laø ñieàm laønh toái thöôïng." (265)

Theâm moät böôùc nöõa, ñöùc Phaät khoâng chaáp nhaän quan ñieåm cuûa caùc Baø la moân, tin töôûng ôû thuyeát thoï sanh töû cho mình laø giai caáp ñaùng toân troïng nhaát, chæ vì sanh ra töø mieäng Phaïm thieân vaø do vaäy caùc giai caáp Saùt ñeá lî, Pheä xaù vaø Thuû ñaø phaûi toân troïng phuïc vuï giai caáp Baø la moân. Ñöùc Phaät choáng laïi quan ñieåm thoï sanh naøy vaø tuyeân boá raèng chæ do haønh ñoäng môùi ñaùnh giaù giaù trò con ngöôøi, xem con ngöôøi coù ñaùng toân troïng hay khoâng.

"Baàn tieän khoâng vì sanh.
Phaïm chí khoâng vì sanh,
Do haønh, thaønh baàn tieän,
Do haønh thaønh Phaïm chí." (136)

"Khoâng phaûi do thoï sanh (*)
Ñöôïc goïi Baø la moân!
Khoâng phaûi do thoï sanh,
Goïi phi Baø la moân
Chính do söï haønh ñoäng,
Ñöôïc goïi Baø la moân
Chính do söï haønh ñoäng
Goïi phi Baø la moân." (Trung Boä Kinh)

(*) thoï sanh: ñeû

"Caùc Sa moân tranh luaän,
Coù ñeán 63 thuyeát,
Caùc ngoân thuyeát vaên töï
Y ñaây, caùc töôûng khôûi." (538)

"Ai thieân truù trong kieán,
Xem kieán aáy toái thaéng
ÔÛ ñôøi ñaët kieán aáy
Vaøo ñòa vò toái thöôïng,
Ngöôøi aáy noùi taát caû,
Ngöôøi khaùc laø haï lieät,
Do vaäy khoâng vöôït khoûi
Söï tranh luaän ôû ñôøi." (796)

"Nhöõng ai muoán tranh luaän
Sau khi vaøo hoäi chuùng,
Chuùng coâng kích laãn nhau,
Chuùng goïi nhau laø ngu
Caùi laøm noù coáng cao
Cuõng laø ñaát haïi noù,
Tuy vaäy noù vaãn noùi
Lôøi coáng cao kieâu maïn." (830)

"Khoâng phaûi töø tri kieán
Töø truyeát thoáng, töø trí
Khoâng phaûi töø giôùi caám,
Thanh tònh ñöôïc ñem ñeán." (839)

"Ngöôi ñaõ coù cuoàng tín,
Khoâng ñöa ñeán thanh tònh
Vì ñaõ coù thieân vò,
Vôùi tri kieán taùc thaønh." (910)

Tröôùc heát, Ngaøi laø baäc coù maét, cakkhumantu, coù phaùp nhaõn thaáy roõ taát caû :

"Ñöùc Phaät thaät coù maét
Ñoái vôùi taát caû phaùp. (161)

"Baäc coù maét xuaát hieän
Ñôøi naøy vaø thieân giôùi
Queùt saïch moïi u aùm,
Ñoäc cö, chöùng an laïc." (956)

"Vò aáy Chaùnh ñaúng giaùc
Hôõi naøy Baø la moân,
Baäc coù maét thaáy ñöôïc
Trong taát caû caùc phaùp." (992)

"Vôùi Ta khoâng coù noùi!
Ta noùi nhö theá naøy,
Sau khi quan saùt kyõ
Söï chaáp thuû trong phaùp
Trong taát caû tri kieán.
Ta khoâng coù chaáp tröôùc,
Ta thaáy söï caát chöùa
Tòch tònh trong noäi taâm." (837)

"Ai ñaõ chaët sanh höõu,
Khoâng coøn gieo gioáng theâm,
Sanh höõu ñaõ ñoaïn taän,
Khoâng coøn muoán thoï sanh,
Ñöôïc goïi laø aån só
Moät mình ñi im laëng,
Baäc aån só ñaõ thaáy
Con ñöôøng tòch tònh aáy." (208)

"Thaân maät, sinh sôï haõi,
Truù xöù sanh buïi baäm
Khoâng truù xöù, khoâng thaân
Hình aûnh baäc aån só." (207)

"Vò aáy soáng vieãn ly
Moïi söï vieäc ôû ñôøi...
Nhö hoa sen coù gai,
Sinh ra ôû trong nöôùc,
Khoâng bò nöôùc vaø buøn
Maéc dính vaø thaân öôùt,
Nhö vaäy baäc aån só
Noùi an tònh, khoâng tham,
Khoâng bò duïc vaø ñôøi,
Maéc dính vaø thaám öôùt." (845)

"Chính ñoái vôùi vò aáy,
Ngaõ, phi ngaõ ñeàu khoâng
Vò aáy ñaõ taåy saïch,
Moïi taø kieán ôû ñôøi." (787)

"Moät soá ngöôøi noùi raèng
Ñaây môùi laø söï thaät,
Chöùng noùi caùc ngöôøi khaùc,
Laø troáng khoâng giaû doái.
Do chaáp thuû nhö vaäy,
Chuùng tranh luaän ñaáu tranh,
Vì sao baäc Sa moân.
Khoâng cuøng noùi moät lôøi." (88)

"Thöôøng truù xaû, chaùnh nieäm, 
Khoâng nghó mình baèng ngöôøi.
Hôn ngöôøi thua keùm ngöôøi
Vò aáy khoâng boàng boät." (855)

"Vò aáy khoâng con caùi,
Thuù vaät, ruoäng, taøi saûn,
Khoâng coù gì naém laáy,
Laø ta, laø khoâng ta." (858)

"Ai khoâng coù vaät gì,
Khoâng coù, khoâng saàu muoän,
Khoâng ñi ñeán caùc phaùp
Vò aáy goïi an tònh." (861)

"Khoâng nghó: "ñaây cuûa toâi"
Khoâng nghó: "ñaây cuûa ngöôøi"
Ngöôøi khoâng coù töï ngaõ
Khoâng saàu gì khoâng ngaõ." (951)

"Haõy giöõ ñöôïc an tònh
Veà phía töø noäi taâm, 
Ñaõ khoâng coù töï ngaõ,
Töø ñaâu coù voâ ngaõ!" (919)

"Töø boû loøng tham duïc,
Ñaây tyû kheo coù tueä,
Chöùng baát töû tòch tònh,
Nieát baøn giôùi, thöôøng truù!" (204)