|
Chöông Boán
- Phaåm Taùm
(I) Kinh veà Duïc (Sn 151)
766. Ai ao öôùc ñöôïc
duïc,
Neáu duïc ñöôïc thaønh
töïu,
Chaéc taâm yù hoan hyû,
Ñöôïc ñieàu con ngöôøi
muoán.
767. Neáu ngöôøi coù duïc
aáy,
Öôùc muoán ñöôïc
sanh khôûi,
Caùc duïc aáy bò
dieät,
Bò khoå nhö teân ñaâm.
768. Ai traùnh neù caùc
duïc
Nhö chaân traùnh ñaàu
raén,
Chaùnh nieäm vöôït thoaùt
ñöôïc,
AÙi trieàn naøy ôû ñôøi.
769. Ngöôøi naøo tham ñaém
duïc,
Ruoäng ñaát, vaøng,
boø, ngöïa,
Ngöôøi noâ tyø, phuïc
vuï,
Nöõ nhaân vaø baø con.
770. Nhö ngöôøi khoâng
söùc löïc,
Bò caùc duïc chinh phuïc,
Tai hoïa daãm ñaïp noù,
Khoå ñau böôùc theo noù,
Nhö nöôùc uøa traøn
vaøo,
Chieác thuyeàn bò vôõ naùt.
771. Do vaäy ngöôøi thöôøng
nieäm,
Töø boû caùc loaøi
duïc,
Boû duïc, vöôït boäc
löu,
Taùt thuyeàn ñeán bôø kia.
(II) Kinh Hang Ñoäng taùm keä
(Sn 151)
772. Chuùng sanh vaøo
trong hang,
Chaáp chaët bò bao truøm,
Ngöôøi coù thaùi ñoä
vaäy,
Chìm saâu trong si meâ.
Haïnh vieãn ly vôùi noù,
Nhö vaäy thaät xa vôøi,
Caùc duïc ôû trong ñôøi,
Khoâng deã gì ñoaïn
taän.
773. Duïc caàu laøm nhaân
duyeân,
Bò laïc höõu troùi
buoäc,
Hoï raát khoù giaûi thoaùt,
Khoâng theå coù ngöôøi
khaùc,
Ñeán giaûi thoaùt cho mình,
Hoï caàu vieäc ñaõ qua,
Hoï mong vieäc chöa laïi;
Hoï tham ñaém caùc duïc,
Nhöõng duïc naøy hieän taïi,
Vaø nhöõng duïc quaù
khöù.
774. Ai tham ñaém caùc duïc,
Bò trí buoäc si meâ,
Hoï xan tham keo kieát.
An truù treân baát chaùnh,
Khi rôi vaøo ñau khoå,
Hoï saàu muoän than khoùc,
ÔÛ ñaây sau khi cheát,
Töông lai seõ theá naøo?
775. Do vaäy ôû taïi ñaây,
Con ngöôøi caàn hoïc taäp,
Nhöõng gì mình bieát ñöôïc,
Laø baát chaùnh ôû
ñôøi.
Do nhaân duyeân nhö vaäy,
Maø soáng khoâng baát
chaùnh,
Vì raèng baäc Thaùnh
noùi:
Ngaén thay, sanh maïng naøy.
776. Ta thaáy ôû treân ñôøi,
Loaøi Ngöôøi run, sôï haõi,
Ñi ñeán khaùt aùi
naøy,
Trong nhöõng loaïi sanh höõu.
Phaøm nhöõng ngöôøi thaáp
keùm,
Than van tröôùc mieäng cheát,
Chöa vieãn ly khaùt aùi,
Ñoái vôùi höõu, phi
höõu.
777. Haõy nhìn nhöõng ngöôøi
aáy,
Run sôï trong töï ngaõ,
Nhö caù choã ít nöôùc,
Trong doøng soâng khoâ caïn,
Thaáy ñöôïc söï
kieän naøy,
Haõy soáng khoâng cuûa
ta,
Khoâng laøm söï vieäc gì,
Khieán tham ñaém caùc höõu.
778. Haõy nhieáp phuïc öôùc
muoán,
Ñoái vôùi hai cöïc
ñoan,
Nhôø lieãu tri caùc xuùc,
Khoâng coøn coù tham ñaém,
Caùi gì töï ngaõ
traùch,
Caùi aáy khoâng coù
laøm,
Baäc trí khoâng bò
nhôùp,
Bôûi nhöõng gì thaáy
nghe.
779. Do lieãu tri caùc töôûng,
Vöôït qua khoûi boäc löu,
Baäc Maâu-ni khoâng nhieãm,
Ñoái vôùi moïi chaáp
thuû,
Vôùi muõi teân ruùt ra,
Sôû haønh khoâng phoùng
daät,
Khoâng caàu mong ñôøi
naøy,
Khoâng mong öôùc ñôøi
sau.
(III) Kinh Saân Haän taùm keä
(Sn 153)
780. Thaät coù moät
soá ngöôøi
Noùi leân vôùi aùc yù,
Vaø thaät cuõng coù
ngöôøi,
Noùi leân yù chaân thaät.
Daàu coù lôøi noùi
gì,
aån só khoâng lieân heä,
Do vaäy baäc Maâu-ni,
Khoâng choã naøo hoang vu.
781. Ngöôøi öôùc muoán
daét daãn,
Thieân truù ñieàu sôû
thích,
Laøm sao töø boû ñöôïc,
Ñieàu taø kieán cuûa mình,
Khi töï mình taùc thaønh,
Quan ñieåm rieâng cuûa mình,
Nhö ñieàu noï ñöôïc
bieát,
Haõy ñeå noù noùi
vaäy.
782. Ngöôøi khoâng coù
ai hoûi,
Laïi noùi cho ngöôøi
khaùc,
Bieát ñeán nhöõng giôùi caám,
Cuûa töï caù nhaân
mình.
Baäc thieän xaûo noùi raèng,
Nhö vaäy khoâng Thaùnh
phaùp,
Neáu ai töï noùi leân
Lôøi taùn thaùn töï
ngaõ.
783. Vò Tyû-kheo an tònh,
Soáng heát söùc tòch tònh,
Khi taùn thaùn giôùi ñöùc,
Khoâng noùi "Toâi laø
vaäy".
Baäc thieän xaûo noùi raèng
Nhö vaäy laø Thaùnh
phaùp
Vôùi vò aáy ñeà cao,
ÔÛ ñôøi, khoâng khôûi
leân.
784. Vôùi nhöõng ai caùc phaùp,
Ñöôïc söûa soaïn
taùc thaønh,
Ñöôïc ñaët ra phía
tröôùc,
Khoâng phaûi khoâng tranh luaän,
Khi ñaõ thaáy lôïi
ích,
Treân töï thaân cuûa
mình,
Y ñaát, duyeân dao ñoäng,
Ñaït ñöôïc söï
tòch tònh.
785. Ñoái vôùi caùc
thieân kieán,
Khoâng deã gì vöôït
qua,
Thaåm saùt caùc phaùp
xong,
Môùi taùc thaønh chaáp
tröôùc.
Do vaäy laø con ngöôøi,
Ñoái vôùi truù xöù
aáy,
Coù khi quyeát töø boû,
Coù khi chaáp nhaän Phaùp.
786. Vò taåy saïch loaïi
boû,
Khoâng tìm ñöôïc
ôû ñôøi,
Caùc kieán ñöôïc söûa
soaïn,
Ñoái vôùi höõu, phi
höõu.
Boû man traù, kieâu maïn,
Vò taåy saïch loaïi boû,
Vò aáy ñi vôùi gì,
Vò aáy khoâng chaáp
thuû.
787. Vôùi ai coù chaáp thuû,
Bò chæ trích trong Phaùp,
Vôùi ai khoâng chaáp thuû,
Laáy gì coù theå noùi?
Chính ñoái vôùi vò
aáy,
Ngaõ, phi ngaõ ñeàu khoâng,
Vò aáy ñaõ taåy
saïch,
Moïi taø kieán ôû ñôøi.
(V) Kinh Thanh Tònh taùm keä (Sn 154)
788. Ta thaáy vò thanh
tònh,
Vò toái thöôïng, khoâng
beänh,
Söï thanh tònh con ngöôøi,
Vôùi tri kieán, ñaït ñöôïc.
Naém giöõ quan ñieåm naøy.
Xem ñaáy laø toái
thöôïng,
Vò naøy seõ xem trí,
Laø tuøy quaùn thanh tònh.
789. Neáu thanh tònh con ngöôøi,
Do tri kieán ñaït ñöôïc,
Hay vôùi trí vò aáy,
Töø boû söï ñau
khoå
Vò aáy coù sanh y,
Ngoaøi Thaùnh ñaïo
ñöôïc tònh,
Vò aáy noùi nhö vaäy,
Do tri kieán caù nhaân.
790. Baø-la-moân khoâng noùi,
Ngoaøi Thaùnh ñaïo
ñöôïc tònh,
Vôùi ñieàu ñöôïc
thaáy nghe,
Giôùi ñöùc, ñöôïc
thoï töôûng;
Vôùi coâng ñöùc, aùc
ñöùc,
Vò aáy khoâng nhieãm
tröôùc,
Töø boû moïi chaáp ngaõ,
Khoâng laøm gì ôû ñôøi.
791. Töø boû tri kieán cuõ,
Y chæ tri kieán môùi,
Ñi ñeán söï tham ñaém,
Khoâng vöôït qua aùi duïc;
Hoï naém giöõ chaáp tröôùc,
Hoï töø boû xa laùnh,
Nhö khæ thaû caønh
naøy,
Roài laïi naém caønh
khaùc,
792. Ngöôøi töï mình
chaáp nhaän,
Caùc chuûng loaïi giôùi
caám,
Ñi choã cao choã thaáp,
Soáng bò töôûng chi
phoái;
Ngöôøi coù trí roäng
lôùn,
Nhôø trí tueä, quaùn phaùp,
Coù trí, khoâng ñi
ñeán
Caùc phaùp cao vaø thaáp.
793. Vò aáy ñaït thuø
thaéng,
Trong taát caû caùc phaùp,
Phaøm coù ñieàu thaáy,
nghe,
Hay caûm thoï, töôûng ñeán;
Vôùi vò tri kieán vaäy,
Soáng ñôøi soáng roäng
môû,
Khoâng bò ai ôû ñôøi,
Coù theå chi phoái ñöôïc.
794. Hoï khoâng taùc thaønh
gì,
Hoï khoâng ñeà cao gì,
Hoï khoâng coù noùi leân,
Ñaây toái thaéng thanh
tònh,
Khoâng dính líu tham ñaém,
Moïi chaáp tröôùc trieàn phöôïc,
Hoï khoâng taïo tham voïng,
Baát cöù ñaâu ôû
ñôøi.
795. Vôùi vò Baø-la-moân
Ñaõ vöôït khoûi
bieân giôùi,
Sau khi bieát vaø thaáy,
Khoâng coù kieán chaáp tröôùc.
Tham aùi khoâng chi phoái,
Cuõng khoâng tham, ly tham,
Vò aáy ôû ñôøi
naøy,
Khoâng chaáp thuû gì
khaùc.
(V) Kinh Toái Thaéng taùm keä
(Sn 156)
796. Ai thieân truù trong
kieán,
Xem kieán aáy toái thaéng,
ÔÛ ñôøi ñaët kieán aáy,
Vaøo ñòa vò toái
thöôïng.
Ngöôøi aáy noùi taát
caû,
Ngöôøi khaùc laø haï
lieät,
Do vaäy khoâng vöôït khoûi,
Söï tranh luaän ôû ñôøi.
797. Khi noù thaáy lôïi ích,
Ñeán vôùi töï ngaõ
noù,
Ñoái vôùi vaät thaáy
nghe,
Giôùi ñöùc hay thoï töôûng;
Vò aáy ôû taïi ñaáy,
Lieàn chaáp tröôùc naém
giöõ,
Noù thaáy moïi ngöôøi
khaùc,
Laø haï lieät thaáp keùm.
798. Ngöôøi y chæ kieán aáy,
Thaáy ngöôøi khaùc haï
lieät,
Baäc thieän noùi nhö vaäy,
Ñaáy laø söï troùi
buoäc;
Do vaäy ñoái thaáy
nghe,
Thoï, töôûng hay giôùi caám,
Baäc Tyû-kheo khoâng coù
Y chæ, nöông töïa
vaøo.
799. Chôù coù taùc thaønh
ra
Tri kieán ôû treân ñôøi,
Töø ôû nôi chaùnh trí,
Hay töø nôi giôùi ñöùc,
Khoâng baän taâm so saùnh,
Töï ngaõ baèng ngöôøi
khaùc,
Khoâng coù suy nghó ñeán,
Ñaây "lieät " hay ñaây
"thaéng".
800. Ñoaïn taän, töø
boû ngaõ,
Khoâng chaáp thuû söï
gì,
Khoâng taùc thaønh, döïng
neân,
Nöông töïa ôû nôi
trí,
Chaân thaät giöõa tranh chaáp
Khoâng theo phe phaùi naøo,
Vò aáy khoâng ñi
theo
Moät loaïi tri kieán naøo.
801. Vôùi ai, hay cöïc ñoan,
Khoâng coù höôùng nguyeän
gì,
Vôùi höõu vaø phi höõu,
Hay ñôøi naøy ñôøi
sau,
Vò aáy khoâng an truù,
Taïi moät truù xöù naøo,
Töø boû moïi chaáp thuû,
Ñoái vôùi taát caû
phaùp.
802. Ñoái vò aáy
ôû ñaây,
Nhöõng gì ñöôïc
thaáy nghe,
Ñöôïc caûm thoï töôûng
ñeán,
Chuùt suy töôûng cuõng
khoâng;
Vò Baø-la-moân aáy
Khoâng chaáp thuû tri kieán,
Khoâng ai ôû ñôøi naøy
Coù theå chi phoái ñöôïc.
803. Hoï khoâng taùc thaønh
gì,
Hoï khoâng ñeà cao gì,
Caùc phaùp khoâng ñöôïc
hoï,
Chaáp tröôùc naém giöõ
gì
Khoâng moät Phaïm chí
naøo,
Bò giôùi caám daét daãn,
Ñi ñeán bôø beân kia,
Vò aáy khoâng trôû lui.
(VI) Kinh Giaø (Sn 158)
804. Sinh maïng naøy ngaén
thay,
Trong traêm naêm, roài cheát,
Neáu ai soáng hôn nöõa,
Roài cuõng cheát vì giaø.
805. Loaøi Ngöôøi saàu
vì ngaõ,
Moïi chaáp thuû voâ thöôøng,
Troáng khoâng laø ñôøi
naøy,
Thaáy vaäy soáng khoâng
nhaø.
806. Vì loaøi Ngöôøi
nghó raèng
Caùi naøy laø cuûa
toâi,
Caùi aáy bò söï cheát,
Laøm hoaïi dieät hö taøn.
Bieát vaäy, baäc Hieàn trí,
Khoâng goïi, khoâng höôùng
ñeán,
Caùi naøy ngaõ cuûa
ta,
Caùi naøy laø cuûa
ta.
807. Nhö nhöõng gì hieän leân,
Trong giaác nguû moäng mò,
Con ngöôøi khi tænh daäy,
Khoâng coøn thaáy ñöôïc
gì.
Cuõng vaäy ôû ñôøi
naøy,
Ngöôøi ñöôïc öa,
aùi luyeán,
Roài seõ cheát maát ñi,
Khoâng ai coøn thaáy ñöôïc.
808. Caùc loaïi haïng ngöôøi
aáy
Ñöôïc thaáy vaø
ñöôïc nghe,
Neân hoï ñöôïc goïi teân,
Teân naøy hay teân khaùc.
Vôùi ngöôøi ñaõ
cheát ñi,
Chæ ñöôïc goïi teân
khoâng,
Vì chæ coù teân
suoâng,
Seõ ñöôïc coøn toàn
taïi.
809. Tham ñaém caùi cuûa
ta,
Hoï khoâng coù töø boû,
Saàu khoå vaø than van,
Cuøng xan tham keo kieát.
Do vaäy baäc aån só,
Sau khi boû chaáp thuû,
Ñaõ soáng moät ñôøi
soáng,
Thaáy ñöôïc söï
an oån.
810. Ñoái vôùi vò Tyû-kheo
Soáng thanh vaéng moät mình,
Soáng tu taäp taâm yù,
Höôùng ñeán haïnh vieãn
ly,
Neáp soáng vaäy ñöôïc
noùi,
Hoøa hôïp vôùi vò aáy,
Vaø khoâng neâu töï
ngaõ,
Trong hieän höõu cuûa mình.
811. Vò aån só khoâng
töïa,
Khoâng y chæ moät ai,
Khoâng laøm thaønh thöông
yeâu,
Khoâng taùc thaønh gheùt
boû.
Do vaäy trong saàu than,
Trong xan tham keo kieát,
Nhö nöôùc treân laù
caây,
Khoâng dính öôùt laøm
nhô.
812. Gioáng nhö moät gioït nöôùc,
Khoâng dính öôùt hoa
sen,
Nhö nöôùc treân boâng
sen,
Khoân dính öôùt laøm
nhô.
Ñoái vôùi vaät thaáy
nghe,
Ñöôïc caûm thoï töôûng
ñeán,
Cuõng vaäy baäc aån só
Khoâng dính öôùt tham
ñaém.
813. Do vaäy baäc taåy saïch,
Khoâng coù suy tö ñeán,
Ñieàu ñöôïc thaáy
ñöôïc nghe,
Ñöôïc caûm thoï töôûng
ñeán.
Vò aáy muoán thanh tònh,
Khoâng coù döïa gì
khaùc,
Vò aáy khoâng tham ñaém,
Cuõng khoâng coù ly tham.
(VII) Kinh Tissametteyya (Sn 160)
814. Tissa Metteyya,
Toân giaû noùi nhö sau:
Theá Toân haõy noùi leân,
Söï tai haïi cuûa ngöôøi,
Ñaém say veà daâm duïc,
Sau khi nghe, chuùng con
Seõ hoïc taäp lôøi Ngaøi,
Lôøi daïy veà vieãn ly.
815. Theá Toân noùi nhö sau:
Hôõi naøy Metteyya,
Ai ñaém say daâm duïc,
Queân maát lôøi giaûng
daïy,
Rôi vaøo ñöôøng
taø vaïy,
Neáp soáng aáy khoâng thaùnh.
816. Ai tröôùc soáng moät
mình,
Nay rôi vaøo daâm duïc,
Nhö xe bò nghieâng ngaõ,
Ngöôøi aáy ôû trong ñôøi,
Ñöôïc goïi laø phaøm
phu,
Ñöôïc goïi laø haï
lieät.
817. Tieáng toát coù töø
tröôùc,
Ngöôøi aáy bò toån
giaûm,
Thaáy vaäy haõy hoïc taäp,
Töø boû söï daâm duïc.
818. Chi phoái bôûi suy tö,
Traàm ngaâm nhö keû
ngheøo,
Nghe tieáng traùch ngöôøi khaùc,
Nhö keû bò thaát voïng.
819. Bò ngöôøi khaùc
buoäc toäi,
Noù laøm caùc ñao
kieám,
Trôû thaønh ngöôøi tham
lôùn,
Chaáp thuû ñieàu voïng ngoân.
820. Ñöôïc danh laø Hieàn
trí,
An truù soáng moät mình,
Neáu rôi vaøo daâm duïc,
Saàu naõo nhö keû
ngu.
821. Thaáy nguy haïi nhö vaäy,
Baäc aån só tröôùc
sau,
Kieân trì soáng coâ
ñoäc,
Khoâng thöïc haønh daâm
duïc.
822. Haõy hoïc taäp vieãn
ly,
Ñaây haïnh thaùnh
toái thöôïng,
Khoâng nghó mình toái
thaéng,
Daàu gaàn ñöôïc
Nieát-baøn.
823. Sôû haønh baäc aån
só,
Troáng khoâng, khoâng mong
duïc,
Baäc vöôït khoûi boäc
löu,
Ñöôïc caùc ngöôøi
ôû ñôøi,
Bò tham duïc troùi buoäc,
Ganh tò vaø theøm muoán.
(VIII) Kinh Pasuøra (Sn 161)
824. ÔÛ ñaây chính
thanh tònh,
Hoï thuyeát giaûng nhö vaäy,
Hoï noùi trong phaùp khaùc,
Khoâng coù söï thanh tònh,
Hoï noùi choã y chæ,
ÔÛ ñaây laø thanh tònh,
Hoï roäng raõi an truù,
Trong söï thaät cuûa mình.
825. Nhöõng ai muoán tranh luaän,
Sau khi vaøo hoäi chuùng,
Hoï coâng kích laãn nhau,
Hoï goïi nhau laø ngu,
Hoï ñi ñeán ngöôøi khaùc,
Vaø khôûi leân tranh luaän,
Hoï muoán ñöôïc taùn
thaùn,
Hoï goïi chuùng thieän xaûo.
826. Ham meâ thích tranh luaän,
ÔÛ giöõa caùc hoäi chuùng,
Öôùc muoán ñöôïc
taùn thaùn,
Hoï sôï haõi thaát baïi,
Khi bò ñaùnh thaát
baïi,
Hoï trôû thaønh ruûn chí,
Bò cheâ, hoï noåi giaän,
Keû tìm loãi ngöôøi
khaùc.
827. Khi caùc nhaø thaåm saùt,
Pheâ bình caùc caâu
hoûi,
Tuyeân boá cuoäc tranh luaän,
Ñi ñeán choã thaát baïi,
Keû noùi lôøi haï lieät,
Than khoùc vaø saàu naõo,
Hoï reân ræ than van,
Noù ñaõ ñaùnh
baïi ta.
828. Giöõa caùc vò Sa-moân,
Caùc tranh luaän khôûi leân,
Trong caùc tranh luaän naøy,
Coù chieán thaéng chieán baïi.
Do thaáy roõ nhö vaäy,
Khoâng vui thích tranh luaän
Daàu coù ñöôïc
taùn thaùn,
Cuõng khoâng lôïi ích
gì.
829. Hay trong tranh luaän naøy,
Noù ñöôïc lôøi taùn
thaùn,
Sau khi ñaõ noùi leân,
Chính giöõa caùc hoäi
chuùng.
Do vaäy noù vui cöôøi,
Noù töï haøo kieâu
haõnh,
Ñaït ñöôïc muïc
ñích aáy,
Nhö taâm yù noùi leân.
830. Caùi laøm noù coáng
cao,
Cuõng laø ñaát haïi
noù,
Tuy vaäy noù vaãn noùi,
Lôøi coáng cao kieâu maïn,
Khi thaáy ñöôïc nhö
vaäy,
Haõy ñöøng coù tranh
luaän,
Baäc thieän xaûo noùi raèng,
Thanh tònh khoâng do vaäy.
831. Cuõng nhö baäc anh huøng,
Nuoâi döôõng ñoà
aên vua,
La heùt muoán tìm caàu,
Moät ñòch thuû anh
huøng,
OÂi anh huøng haõy traùnh,
Choã naøo coù vò aáy,
Töø tröôùc ñaõ
khoâng coù,
Söï ñaáu tranh nhö
vaäy.
832. Nhöõng ai chaáp tri kieán,
Tranh luaän veà kieán aáy,
Tuyeân boá thuyeát giaûng raèng:
Chæ ñaây laø söï
thaät,
OÂng haõy noùi vôùi
hoï,
ÔÛ ñaây khoâng tranh luaän,
OÂng haõy noùi theâm
raèng
ÔÛ ñaây khoâng ñòch
thuû.
833. Cuoäc chieán ñaáu ñaõ
taøn,
Nhöõng ai soáng nhö vaäy,
Khoâng coù söï va chaïm,
Giöõa kieán naøy kieán khaùc,
Hôõi naøy Pasuøra!
OÂng ñöôïc gì
nôi hoï,
Vôùi ngöôøi khoâng chaáp
thuû,
Moät söï gì toái thöôïng?
834. Vaäy OÂng haõy ñi
ñeán,
Suy tö ngaãm nghó kyõ,
Vôùi taâm yù suy tö,
Treân nhöõng loaïi tri kieán,
Haõy hoaø ñoàng
chung hôïp,
Vôùi baäc ñaõ taåy
saïch,
OÂng khoâng coù theå khoâng
Cuøng vò aáy tieán böôùc.
(IX) Kinh Maøgandiya (SN 163)
Theá Toân:
835. Sau khi thaáy khaùt
aùi,
Baát laïc vaø tham ñaém,
Khoâng theå coù öa muoán,
Ñoái vôùi söï daâm
duïc.
Sao, vôùi bao ñaày traøn,
Nöôùc tieåu, phaân ueá naøy,
Ta khoâng coù öôùc muoán,
Vôùi chaân ñoäng chaïm
noù.
Maøgandiya:
836. Neáu Ngaøi khoâng
öôùc muoán:
Ngoïc baùu nhö theá naøy,
Nöõ nhaân ñöôïc
mong caàu,
Bôûi raát nhieàu ñeá vöông,
Haõy noùi nhö theá naøo,
Laø tri kieán cuûa Ngaøi,
Giôùi caám vaø sinh maïng,
Cuøng söï höõu phaùt
sanh.
Theá Toân:
837. Theá Toân lieàn traû
lôøi,
Cho Maøgandiya,
Vôùi Ta khoâng coù noùi,
Ta noùi nhö theá naøy,
Sau khi quaùn saùt kyõ
Söï chaáp thuû trong phaùp,
Trong taát caû tri kieán,
Ta khoâng coù chaáp tröôùc,
Ta thaáy söï caát chöùa,
Tòch tònh trong noäi taâm.
Maøgandiya:
838. Maøgandiya noùi:
Caùc lyù thuyeát quyeát ñònh,
Ngaøi noùi vò aån só,
Khoâng naém giöõ thuyeát naøo.
Coøn veà yù nghóa naøy,
Cuûa hai chöõ noäi tònh,
Theá naøo laø baäc Hieàn trí,
Hieåu bieát hai chöõ aáy?
Theá Toân:
839. Theá Toân noùi nhö
sau:
Naøy Maøgandiya,
Khoâng phaûi töø tri kieán,
Töø truyeàn thoáng, töø
trí,
Khoâng phaûi töø giôùi
caám,
Thanh tònh ñöôïc ñem
ñeán.
Ngöôøi ta noùi nhö vaäy,
Nhöng cuõng khoâng phaûi
laø
Khoâng kieán, khoâng truyeàn thoáng,
Khoâng trí, khoâng giôùi
caám,
Töø boû taát caû chuùng,
Khoâng chaáp thuû söï
gì,
Baäc thieän khoâng y chæ,
Khoâng öôùc muoán sanh
höõu.
Maøgandiya:
840. Maøgandiya noùi:
Neáu khoâng töø tri kieán,
Töø truyeàn thoáng, töø
trí,
Khoâng phaûi töø giôùi
caám,
Thanh tònh ñöôïc ñöa
ñeán.
Ngöôøi ta noùi nhö vaäy,
Cuõng khoâng phaûi khoâng
kieán,
Khoâng truyeàn thoáng, khoâng
trí,
Khoâng giôùi luaät giôùi
caám,
Thanh tònh ñöôïc ñem
ñeán
Con nghó raèng phaùp vaäy,
Laø phaùp keû ngu si,
Vì raèng thaät coù
ngöôøi,
Nhôø kieán ñeán thanh tònh.
Theá Toân:
841. Theá Toân noùi nhö
sau:
Naøy Maøgandiya,
Neáu y vaãn tri kieán,
OÂng coøn tieáp tuïc hoûi,
Chính do nhöõng chaáp thuû,
Ñi ñeán söï ngu si,
Töø ñoù, OÂng khoâng
thaáy,
Moät chuùt gì veà töôûng,
Do vaäy, OÂng chôù thaáy,
Taát caû laø ngu si.
842. Baèng ta thaéng hôn ta,
Hay thaáp keùm hôn ta,
Ai suy nghó nhö vaäy,
Do vaäy ñaáu tranh khôûi,
Ai khoâng bò dao ñoäng
Bôûi ba vaán ñeà aáy,
Nhö vaäy, ñoái vò
aáy,
Khoâng baèng, khoâng thuø
thaéng.
843. Sao Baø-la-moân aáy
Laïi noùi: "Ñaây söï
thaät ",
Ñaây chính laø noùi
laùo,
Ñeå gaây neân tranh luaän,
Vôùi ai khoâng heà coù,
Baèng nhau, khoâng baèng nhau.
Do ñaâu noù coù theå,
Maéc vaøo tranh luaän ñöôïc.
844. Ñoaïn taän moïi nhaø
cöûa,
Soáng laø keû khoâng
nhaø,
aå só khoâng thaân thieát,
Vôùi moät ai ôû laøng,
Troáng khoâng caùc duïc
voïng,
Khoâng xem troïng söï gì,
Khoâng noùi chuyeän tranh luaän,
Vôùi moät ai ôû ñôøi.
845. Vò aáy soáng vieãn
ly,
Moïi söï vieäc ôû ñôøi,
Baäc Long töôïng khoâng
chaáp,
Vaø khoâng noùi ñeán
hoï.
Nhö hoa sen coù gai,
Sanh ra ôû trong nöôùc,
Khoâng bò nöôùc vaø
buøn,
Maéc dính vaø thaám
öôùt.
Nhö vaäy baäc aån só,
Noùi an tònh, khoâng tham,
Khoâng bò duïc vaø
ñôøi,
Maéc dính vaø thaám
öôùt.
846. Baäc trí, khoâng do
kieán,
Cuõng khoâng do thoï töôûng,
Ñi ñeán söï kieâu
maïn,
Khoâng coù tham döï vaøo,
Khoâng ñeå cho haønh ñoäng,
Cho truyeàn thoáng daét daãn,
Khoâng ñeå bò chi phoái,
Trong truù xöù cuûa yù.
847. Ngöôøi khoâng öa thích
töôûng,
Khoâng coù bò troùi
buoäc,
Vò ñöôïc tueä giaûi
thoaùt,
Khoâng coù söï si meâ,
Vaø nhöõng ai chaáp thuû,
Tö töôûng vaø tri kieán,
Ngöôøi aáy soáng xung
ñoät,
Vôùi moïi ngöôøi ôû ñôøi.
(X) Kinh Tröôùc khi bò huûy
hoaïi (Sn 166)
Ngöôøi hoûi:
848. Ngöôøi soáng
ñôøi an tònh,
Kieán vaø giôùi theá naøo?
Con hoûi Gotama,
Laø baäc ngöôøi toái
thöôïng.
Theá Toân:
849. Theá Toân ñaùp
nhö sau:
Ly aùi tröôùc thaân hoaïi,
Khoâng y chæ ban ñaàu,
Khoâng y chæ cuoái cuøng,
Khoâng keå ñeán vaät giöõa,
Khoâng coù öa thích
naøo.
850. Khoâng phaãn noä, khoâng
sôï,
Khoâng khoa ñaïi, khoâng
hoái,
Noùi hoøa nhaõ, khoâng
ñoäng,
Baäc aån só thaän ngoân.
Khoâng öôùc voïng töông
lai,
Khoâng saàu muoän quaù
khöù,
Thaáy vieãn ly giöõa xuùc,
Khoâng ñeå kieán daét daãn.
852. Soáng rieâng, khoâng
man traù,
Khoâng thích, khoâng xan
tham,
Khoâng xoâng xaùo nhaøm
chaùn,
Khoâng ñi ñeán hai löôõi.
853. Khoâng meâ vaät khaû
aùi,
Cuõng khoâng coù quaù
maïn,
Nhu hoøa, nhöng öùng bieän,
Khoâng voïng tín, khoâng
tham.
854. Khoâng tu taäp vì lôïi,
Khoâng ñöôïc lôïi,
khoâng saân,
Khoâng bò aùi kích
thích,
Khoâng ñam meâ caùc
vò.
855. Thöôøng truù xaû,
chaùnh nieäm,
ÔÛ ñôøi, khoâng nghó
mình,
Baèng hôn hay thua ngöôøi,
Vò aáy, khoâng boàng
boät.
856. Khoâng y chæ moät ai,
Bieát phaùp, khoâng y chæ,
Vò aáy khoâng coù
aùi,
Ñoái vôùi höõu, phi
höõu.
857. Ta goïi vò an tònh,
Khoâng mong caàu caùc duïc,
Vò aáy khoâng trieàn phöôïc,
Vöôït khoûi caùc tham
tröôùc.
858. Vò aáy khoâng con caùi,
Thuù vaät, ruoäng, ñaát
ñai,
Khoâng coù gì naém
laáy,
Laø ta, laø khoâng ta.
859. Phaøm phu coù buoäc toäi,
Hoaëc Sa-moân, Phaïm chí,
Vò aáy khoâng quan taâm,
Trong lôøi noùi khoâng ñoäng,
860. Khoâng tham, khoâng xan laãn,
aå só khoâng noùi cao,
Khoâng noùi baèng, noùi
thaáp,
Khoâng ñi ñeán thôøi
kieáp,
Vì vò aáy vöôït
khoûi,
Söï chi phoái thôøi kieáp.
861. Ai khoâng coù vaät gì,
Khoâng coù, khoâng saàu
muoän,
Khoâng ñi ñeán caùc
phaùp,
Vò aáy goïi an tònh.
(XI) Kinh Tranh luaän (Sn 168)
Ngöôøi hoûi:
862. Töø ñaâu ñöôïc
khôûi leân,
Caùc tranh luaän, ñaáu
tranh,
Than van vaø saàu muoän,
Cuøng vôùi taùnh xan tham,
Maïn vaø taêng thöôïng
maïn,
Keå caû vôùi hai löôõi,
Töø ñaâu chuùng sanh
nhieàu,
Mong Ngaøi haõy noùi leân.
Theá Toân:
863. Töø aùi sanh khôûi
nhieàu,
Caùc tranh luaän, ñaáu
tranh
Than van vaø saàu muoän,
Cuøng vôùi taùnh xan tham,
Maïn vaø taêng thöôïng
maïn,
Keå caû vôùi hai löôõi,
Caùc tranh luaän, ñaáu
tranh,
Ñeàu lieân heä xan tham,
Nhöõng lôøi noùi hai löôõi,
Khôûi leân töø tranh luaän.
Ngöôøi hoûi:
864. Do nhöõng nhaân duyeân
naøo,
Khaû aùi sanh ôû ñôøi?
Hay nhöõng tham lam naøo,
Ñöôïc löu haønh
ôû ñôøi?
Öôùc voïng vaø thaønh
ñaït,
Laø do nhôn duyeân naøo?
Khieán loaøi Ngöôøi ñöôïc
sanh,
Trong thôøi gian töông lai?
Theá Toân:
865. Do öôùc muoán
laø nhaân,
Khaû aùi sanh ôû ñôøi,
Hay vôùi nhöõng tham lam,
Ñöôïc löu haønh
ôû ñôøi,
Öôùc voïng vaø thaønh
ñaït,
Do öôùc muoán laøm nhaân,
Khieán loaøi Ngöôøi ñöôïc
sanh,
Trong thôøi gian töông lai.
Ngöôøi hoûi:
866. Öôùc muoán sanh
ôû ñôøi
Laø do nhaân duyeân naøo?
Hay caû nhöõng quyeát ñònh,
Do nhaân naøo ñöôïc
sanh?
Phaãn noä vaø voïng ngöõ,
Cuøng vôùi caû nghi hoaëc,
Hoaëc laø nhöõng phaùp
naøo,
Ñöôïc Sa-moân noùi
ñeán?
Theá Toân:
867. Khaû yù, baát khaû
yù,
Ñöôïc goïi vaäy ôû
ñôøi,
Do y chæ nôi chuùng,
Öôùc muoán ñöôïc
sanh khôûi.
Sau khi thaáy trong saéc,
Caû höõu vaø phi höõu,
Chuùng sanh môùi laøm ñöôïc,
Nhöõng quyeát ñònh ôû
ñôøi.
868. Phaãn noä vaø voïng ngöõ,
Cuøng vôùi caû nghi hoaëc,
Nhöõng phaùp naøy löu
haønh,
Khi phaùp ñoâi coù
maët,
Keû nghi haõy hoïc taäp,
Treân con ñöôøng chaùnh
trí,
Sau khi bieát caùc phaùp,
Do Sa-moân thuyeát giaûng.
Ngöôøi hoûi:
869. Khaû yù, baát khaû
yù,
Laø do nhaân duyeân naøo,
Do caùi gì khoâng coù,
Hoï khoâng coù hieän höõu.
Coøn veà yù nghóa naøy,
Veà phi höõu vaø höõu,
Haõy noùi cho chuùng con,
Nguyeân nhaân gì chuùng
sanh?
Theá Toân:
870. Do nhaân duyeân caûm
xuùc,
Khaû yù, baát khaû yù,
Neáu khoâng coù caûm xuùc,
Hoï cuõng khoâng hieän höõu,
Coøn veà yù nghóa naøy,
Veà phi höõu vaø höõu,
Ta noùi cho OÂng roõ,
Nguyeân nhaân naøy, chuùng
sanh.
Ngöôøi hoûi:
871. Coøn caûm xuùc
ôû ñôøi,
Do nhaân gì sanh khôûi,
Hay caùc loaïi chaáp thuû,
Do töø ñaâu sanh nhieàu,
Do caùi gì khoâng coù,
Ngaõ sôû höõu khoâng
coù,
Caùi gì khoâng hieän höõu,
Khieán khoâng coù caûm xuùc?
Theá Toân:
872. Do duyeân danh vaø
saéc,
Neân coù caùc caûm xuùc,
Do nhaân caùc öôùc muoán,
Neân coù nhöõng chaáp
thuû,
Neáu öôùc muoán khoâng
coù,
Ngaõ sôû höõu cuõng khoâng,
Do saéc khoâng hieän höõu,
Khieán khoâng coù caûm xuùc.
Ngöôøi hoûi:
873. Sôû haønh nhö
theá naøo,
Saéc phaùp khoâng hieän höõu,
An laïc vaø khoå ñau,
Theá naøo khoâng coù maët,
Haõy noùi leân cho con,
Khoâng coù nhö theá naøo,
Chuùng con muoán ñöôïc
bieát,
Taâm yù con noùi vaäy.
Theá Toân:
874. Khoâng coù töôûng
caùc töôûng,
Khoâng coù töôûng voâ
töôûng,
Phi töôûng cuõng khoâng
coù,
Voâ höõu töôûng cuõng
khoâng.
Do sôû haønh nhö vaäy,
Saéc phaùp khoâng hieän höõu,
Do nhaân duyeân caùc töôûng,
Hyù luaän ñöôïc hình
thaønh.
Ngöôøi hoûi:
875. Ngaøi ñaõ
noùi chuùng con,
Nhöõng ñieàu chuùng con
hoûi,
Coù ñieàu nöõa hoûi
Ngaøi,
Mong Ngaøi traû lôøi cho,
Baäc Hieàn trí noùi raèng,
Nhö theá naøy toái thöôïng,
Nghóa laø ôû ñôøi
naøy,
Söï thanh tònh Daï-xoa
Hay laø chuùng muoán noùi,
Coù ñieàu gì khaùc
nöõa?
Theá Toân:
876. Baäc Hieàn trí noùi
raèng,
Nhö theá laø toái thöôïng,
Nghóa laø ôû ñôøi
naøy,
Söï thanh tònh Daï-xoa,
Nhö coù ngöôøi noùi
raèng,
Chính laø söï hoaïi
dieät,
Laïi moät soá thieän nhaân,
Noùi raèng: "Khoâng dö
y".
877. Bieát ñöôïc nhöõng
phaùp aáy,
Ñeàu nöông töïa y chæ,
Bieát vaäy baäc aån só,
Suy tö treân y chæ,
Bieát ñöôïc, neân giaûi
thoaùt,
Khoâng ñi ñeán tranh luaän,
Baäc Hieàn khoâng tìm ñeán,
Caû höõu vaø phi höõu.
(XII) Nhöõng vaán ñeà nhoû
beù (Sn 171)
Ngöôøi hoûi:
878. Moãi ngöôøi töï
thieân chaáp,
Veà tri kieán cuûa mình,
Do chaáp thuû sai bieät,
Baäc thieän xaûo noùi leân,
Ai bieát nhö theá naøy,
Vò aáy bieát ñöôïc
phaùp,
Ai chæ trích ñieåm naøy,
Vò aáy khoâng hoaøn
toaøn.
879. Do chaáp thuû nhö vaäy,
Hoï tranh luaän vôùi nhau,
Hoï noùi keû khaùc ngu.
Khoâng coù kheùo thieän xaûo.
Trong nhöõng lôøi noùi naøy,
Lôøi noùi ai chaân thaät,
Hay taát caû vò naøy,
Laø nhöõng baäc kheùo
noùi?
Theá Toân:
880. Neáu khoâng coù chaáp
thuaän,
Phaùp cuûa caùc ngöôøi
khaùc,
Noùi keû khaùc laø
ngu,
Tueä nhö vaäy thaáp keùm.
Taát caû laø ngu si,
Coù tueä thaät thaáp keùm.
Taát caû tri kieán naøy.
Ñeàu chæ laø thieân
chaáp.
881. Neáu caùc cuoäc tranh luaän,
Ñöôïc tri kieán gaïn loïc,
Trí tueä ñöôïc thanh
tònh,
Thieän xaûo trí saùng suoát,
Hoï khoâng coù moät ai,
Laø trí tueä haï lieät,
Vaø tri kieán cuûa hoï,
Ñöôïc hoaøn toaøn
vieân maõn.
882. Ta khoâng coù noùi raèng:
"Ñaây chính laø
söï thaät".
Caùc ngöôøi ngu vôùi nhau,
Cuøng nhau noùi nhö vaäy,
Vôùi tri kieán töï mình,
Hoï noùi laø chaân thaät,
Do vaäy caùc ngöôøi khaùc,
Ñöôïc hoï xem laø ngu.
Ngöôøi hoûi:
883. Moät soá ngöôøi
noùi raèng:
"Ñaây môùi laø söï
thaät"
Hoï noùi caùc ngöôøi
khaùc,
Laø troáng khoâng, giaû
doái,
Do chaáp thuû nhö vaäy,
Hoï tranh luaän ñaáu tranh,
Vì sao baäc Sa-moân,
Khoâng cuøng noùi moät
lôøi?
Theá Toân:
884. Söï thaät chæ
coù moät,
Khoâng söï thaät thöù
hai,
Ngöôøi hieåu bieát tranh luaän,
Vôùi ngöôøi coù hieåu bieát,
Nhöng chaân thaät hoï khen,
Chæ söï thaät cuûa
hoï,
Do vaäy baäc Sa-moân,
Khoâng cuøng noùi moät
lôøi.
Ngöôøi hoûi:
885. Vì sao hoï noùi
leân,
Nhöõng chaân thaät sai khaùc,
Vì sao baäc thieän xaûo,
Laïi noùi lôøi tranh luaän,
Neáu caùc söï thaät aáy,
Laø nhieàu vaø sai bieät,
Hay hoï chæ nhôù ñeán,
Nhöõng suy luaän cuûa hoï.
Theá Toân:
886. Thaät söï caùc
söï thaät,
Khoâng coù nhieàu sai bieät,
Töø caùc luoàng tö
töôûng,
Veà thöôøng coøn ôû ñôøi,
Do hoï suy nghó ñeán,
Tö töôûng caùc tri kieán,
Hoï noùi coù hai phaùp,
Söï thaät vaø giaû doái.
887. Caùc phaùp ñöôïc
thaáy nghe,
Ñöôïc giöõ giôùi,
thoï töôûng,
Hoï y cöù phaùp naøy,
Hoï suy tö, nhìn thaáy,
An truù caùc quyeát ñònh,
Hoï cheâ cöôøi ngöôøi
khaùc,
Hoï noùi caùc ngöôøi
khaùc,
Laø ngu si baát thieän.
888. Vì raèng ñoái
ngöôøi khaùc,
Noù xem laø ngu si,
Töï mình goïi chính mình,
Laø thieän xaûo toát ñeïp,
Do chính mình khen mình,
Vò aáy goïi thieän xaûo,
Khinh thöôøng caùc ngöôøi
khaùc,
Lôøi ngöôøi aáy laø
vaäy.
889. Vò aáy quaù say meâ,
Vôùi tri kieán cuûa mình,
Neân trôû thaønh kieâu
maïn,
Vieân maõn töï yù mình,
Töï mình vôùi taâm
yù,
Laøm leã quaùn ñaûnh
mình,
Do vaäy, bò say meâ,
Trong tri kieán cuûa mình.
890. Neáu ngöôøi khaùc noùi
raèng:
Noù laø haïng haï lieät.
Nhö vaäy ñoái töï
mình,
Keû kia cuõng lieät tueä,
Neáu töï noù saùng suoát,
Baäc Hieàn trí hieåu bieát,
Khoâng coù ai ngu si,
Giöõa caùc baäc Sa-moân.
891. Nhöõng ai tuyeân boá
phaùp,
Sai khaùc vôùi phaùp naøy,
Ñi ngöôïc laïi thanh
tònh,
Khoâng laø ngöôøi hoaøn
toaøn,
Nhö vaäy caùc ngoaïi
ñaïo,
Tuyeân boá thaät roäng
raõi,
Do loøng tham tri kieán,
Hoï quaù söùc ñam meâ.
892. Nhöõng ai tuyeân boá
raèng,
Chính ñaây laø thanh
tònh,
Hoï noùi khoâng thanh tònh,
Trong caùc phaùp sai khaùc.
Nhö vaäy caùc ngoaïi
ñaïo,
An truù thaät roäng raõi,
Hoï kieân trì tuyeân boá,
Con ñöôøng rieâng cuûa
mình.
893. Ai kieân trì tuyeân
boá,
Con ñöôøng rieâng cuûa
mình,
Sao ôû ñaây coù theå,
Noùi ngöôøi khaùc laø
ngu?
Vò aáy töï cheâ mình,
Ñem laïi tieáng lieät tueä,
Ngöôøi khaùc noùi noùi
ngu,
Khoâng ñöôïc phaùp
thanh tònh.
894. An truù treân quyeát ñònh,
Töï mình löôïng söùc
ngöôøi
Vò aáy ôû treân ñôøi,
Chæ taêng theâm tranh luaän,
Ai töø boû taát caû,
Moïi quyeát ñònh, chuû tröông,
Khoâng bò ngöôøi ôû
ñôøi,
Cheâ laø keû lieät tueä.
(XIII) Nhöõng vaán ñeà to lôùn
(Sn 174)
Ngöôøi hoûi:
895. Vôùi nhöõng ai thieân
vò,
Ñoái vôùi nhöõng tri
kieán naøy,
Chæ ñaây laø söï
thaät,
Hoï caõi coï tranh luaän,
Taát caû nhöõng ngöôøi
aáy,
Ñem laïi söï chæ
trích,
Hay chính taïi ôû ñaây,
Hoï ñöôïc lôøi taùn
thaùn?
Theá Toân:
896. Ñaây chæ
laø nhoû beù,
Khoâng ñuû ñem an
tònh,
Ta noùi veà hai quaû
Cuûa caùc loaïi ñaáu
tranh.
Sau khi thaáy nhö vaäy,
Chôù coù neân tranh luaän,
Neân thaáy raèng an oån,
Khoâng phaûi ñaát tranh
luaän.
897. Phaøm nhöõng theá tuïc
naøy,
Ñöôïc sanh giöõa phaøm
phu,
Baäc trí khoâng döïa
vaøo,
Taát caû theá tuïc naøy,
Ñaõ khoâng coù quan
taâm,
Sao nay tìm quan taâm,
Sao coù theå kham nhaãn,
Vôùi vaät ñöôïc thaáy
nghe.
898. Baäc xem giôùi toái thöôïng,
Noùi tònh nhôø cheá ngöï,
Chaáp thuû giôùi caám
xong,
Hoï an truù nhö vaäy.
ÔÛ ñaây hoï tu taäp,
Do ñaây ñöôïc
thanh tònh,
Hoï chæ kheùo noùi naêng,
Hoï bò höõu daét daãn.
899. Neáu coù ai vi phaïm,
Giôùi haïnh vaø giôùi
caám,
Ngöôøi aáy seõ run sôï,
Vì sôû haønh khieám khuyeát.
ÔÛ ñaây ngöôøi aáy
than,
Coá gaéng ñöôïc
thanh tònh,
Nhö löõ haønh laïc ñoaøn,
Nhö keû boû gia ñình.
900. Ñoái vôùi giôùi
caám thuû,
Sau khi ñoaïn taát caû,
Cuøng vôùi caùc sôû haønh,
Coù toäi,khoâng coù
toäi,
Khoâng coøn coù coá
gaéng,
Thanh tònh, khoâng thanh tònh,
Haõy soáng haïnh vieãn
ly,
Khoâng chaáp thuû an tònh.
901. Ngöôøi y chæ khoå
haïnh,
Ngöôøi y chæ nhaøm
chaùn,
Keû döïa vaøo nghe thaáy,
Hay döïa vaøo thoï töôûng,
Hoï laø haïng noùi lôùn,
Taùn thaùn söï thanh tònh,
Chöa ñoaïn ñöôïc
tham aùi,
Ñoái vôùi höõu, phi
höõu.
902. Vôùi ai coù noã löïc,
Caàu mong vaø ham muoán,
Hoï môùi phaûi run sôï,
Vôùi nhöõng kieán cuûa mình,
Vôùi nhöõng ai ôû ñôøi,
Khoâng coù sanh vaø cheát,
Do gì, khieán hoï sôï,
Hoï tham voïng caùi gì?
Ngöôøi hoûi:
903. Coù nhöõng ngöôøi
tuyeân boá,
Phaùp naøy laø toái
thöôïng,
Nhöng ngöôøi khaùc laïi
noùi,
Phaùp aáy laø haï
lieät.
Ai noùi lôøi chaân thaät,
Giöõa hai haïng ngöôøi
naøy,
Hay taát caû haïng naøy,
Ñeàu laø haïng kheùo
noùi?
904. Vôùi phaùp töï cuûa
mình,
Noùi phaùp naøy vieân
maõn
Chæ trích phaùp ngöôøi
khaùc,
Laø thaáp keùm haï
lieät,
Do chaáp thuû nhö vaäy,
Hoï luaän tranh ñaáu tranh,
Moïi theá tuïc töï mình,
Hoï noùi laø chaân thaät.
Theá Toân:
905. Neáu coù bò ngöôøi
khaùc,
Khinh reû laø haï lieät,
Nhö vaäy giöõa caùc
phaùp,
Khoâng gì thuø thaéng
sao?
Keû phaøm phu noùi raèng
Phaùp ngöôøi khaùc haï
lieät,
Cöông quyeát töï ñeà
cao,
Phaùp mình khoâng haï
lieät.
906. Nhö moïi ngöôøi toân
thôø,
Chaùnh phaùp cuûa töï
mình,
Gioáng nhö hoï taùn thaùn,
Moïi sôû haønh baûn thaân,
Taát caû nhöõng lôøi noùi
Trôû thaønh lôøi chaân
thaät,
Söï thanh tònh ñoái
hoï,
Töï moãi ngöôøi taùc
thaønh.
907. Vôùi ngöôøi Baø-la-moân,
Khoâng ngöôøi khaùc laõnh
ñaïo,
Sau khi ñaõ nghieân cöùu,
Chaáp thuû trong caùc phaùp,
Do vaäy neân vò aáy
Vöôït khoûi caùc tranh
luaän,
Khoâng thaáy phaùp ngöôøi
khaùc,
Coù theå thuø thaéng hôn.
908. Hoï noùi: "Toâi thaáy,
bieát,
Caùi naøy laø nhö
vaäy".
Hoï ñi ñeán quan ñieåm,
Thanh tònh nhôø tri kieán,
Vò aáy ñaõ thaáy
vaäy,
Caàn gì kieán ngöôøi
khaùc,
Vöôït qua ñöôïc quan
ñieåm,
Thanh tònh nhôø phaùp khaùc.
909. Ngöôøi coù maét thaáy
ñöôïc,
Caû danh vaø caû saéc,
Sau khi thaáy ñöôïc
hoï,
Seõ bieát hoï laø vaäy,
Haõy ñeå hoï ñöôïc
thaáy,
Caùc duïc nhieàu hay ít,
Baäc thieän xaûo khoâng noùi,
Thanh tònh laø nhôø duïc.
910. Ngöôøi ñaõ goïi
cuoàng tín,
Khoâng ñöa ñeán thanh
tònh,
Vì ñaõ coù thieân
vò,
Vôùi tri kieán taùc thaønh,
Y chæ nôi caùi gì,
Nôi ñaáy laø tinh
saïch,
Ngöôøi tuyeân boá thanh
tònh,
Thaáy ôû ñaáy nhö
vaäy.
911. Phaïm chí khoâng rôi
vaøo,
Thôøi gian vaø öôùc löôïng,
Khoâng theo caùc tri kieán,
Khoâng baø con vôùi trí,
Bieát ñöôïc caùc theá
tuïc,
Do phaøm phu chaáp thuû,
Caùc ngöôøi khaùc hoïc
hoûi,
Vò aáy soáng hyû xaû.
912. Khoâng chaáp thuû trieàn
phöôïc,
aån só soáng ôû ñôøi,
Giöõa tranh luaän khôûi leân,
Khoâng theo phe phaùi naøo,
Soáng an tònh, hyû xaû,
Giöõa nhöõng ngöôøi khoâng
tònh,
Caùc ngöôøi khaùc hoïc
hoûi,
Vò aáy soáng khoâng
hoïc.
913. Töø boû laäu hoaëc
cuõ,
Khoâng taïo laäu hoaëc
môùi,
Khoâng ñi ñeán öôùc
muoán,
Khoâng cuoàng tín chaáp
thuû,
Vò Hieàn trí nhö vaäy,
Thoaùt khoûi caùc taø
kieán,
Khoâng tham dính ôû ñôøi,
Khoâng bò ngaõ chæ
trích.
914. Khoâng coù söï thuø
haèn
Ñoái vôùi taát caû
phaùp,
Phaøm coù thaáy nghe gì,
Cuøng vôùi töôûng vaø
thoï,
aån só khoâng heä luïy,
Ñaõ ñaët gaùnh
naëng xuoáng
Khoâng lieân heä thôøi gian,
Khoâng chaám döùt, khoâng
caàu,
Theá Toân noùi nhö vaäy.
(XIV) Kinh Tuvataka (Con ñöôøng
mau choùng) (Sn 179)
Ngöôøi hoûi:
915. Con hoûi baäc Ñaïi
tieân,
Baäc baø con maët trôøi,
Con ñöôøng ñeán vieãn
ly,
Con ñöôøng ñeán an
tònh,
Tyû-kheo sau khi thaáy,
Laøm theá naøo maùt laïnh,
Khoâng coù söï chaáp
thuû,
Moät vaät gì ôû ñôøi?
Theá Toân:
916. Theá Toân ñaùp
nhö sau:
Haõy chaët ñöùt hoaøn
toaøn,
Goác reã caùc hyù luaän,
Moïi tö töôûng "toâi laø
",
Taát caû phaûi chaám
döùt,
Phaøm coù noäi aùi
naøo,
Sau khi nhieáp phuïc chuùng,
Thöôøng chaùnh nieäm hoïc taäp.
917. Phaøm coù loaïi phaùp
gì,
Ñöôïc thaéng tri hoaøn
toaøn,
Hoaëc thuoäc veà noäi phaùp,
Hay thuoäc veà ngoaïi phaùp,
Chôù coù laøm kieân
trì,
Baát cöù moät phaùp
naøo,
Traïng thaùi aáy khoâng
goïi,
Söï maùt laïnh cuûa
tònh.
918. Chôù coù nghó nhö
sau:
Caùi kia laø toát hôn,
Ñaây laø haï lieät
hôn,
Hay ñaây laø ngang baèng,
Do phaûi bò xuùc chaïm,
Vôùi caùc saéc sai bieät,
Haõy chôù ñeå töï mình,
An truù treân voïng töôûng.
919. Haõy giöõ ñöôïc
an tònh,
Veà phía töï noäi taâm,
Tyû-kheo khoâng caàu tìm,
An tònh töø choã khaùc,
Vôùi ngöôøi ñöôïc
an tònh,
Töø phía töï noäi
taâm,
Ñaõ khoâng coù töï
ngaõ,
Töø ñaâu coù voâ
ngaõ.
920. Nhö chính giöõa trung
öông,
Cuûa bieån caû ñaïi döông,
Soùng bieån khoâng coù sanh,
Bieån hoaøn toaøn ñöùng
laëng,
Cuõng vaäy, naøy Tyû-kheo
Haõy ñöùng laëng khoâng
ñoäng,
Khoâng taïo neân boàng
boät,
Ñoái söï gì ôû
ñôøi.
Ngöôøi hoûi:
921. Vò coù maét
roäng môû
Ñaõ tuyeân boá roõ
raøng,
Phaùp coù theå cheá ngöï,
Moïi nguy hieåm khoù khaên,
Baäc Hieàn thieän mong Ngaøi,
Tuyeân boá roõ con ñöôøng,
Hay veà bieät giaûi thoaùt,
Hoaëc veà phaùp thieàn ñònh?
Theá Toân:
922. Chôù coù nhöõng
con maét,
Ñaày daãy nhöõng tham
ñaém!
Haõy chaän ñöùng
loã tai,
Nghe caâu chuyeän cuûa laøng.
Laïi chôù neân ñaém
say,
Caùc muøi vò ngon laønh,
Chôù xem laø cuûa ta,
Moïi söï vaät ôû ñôøi!
923. Trong khi ñöôïc caûm
giaùc,
Vôùi caùc loaïi caûm xuùc,
Tyû-kheo khoâng than van,
Baát cöù moät ñieàu
gì.
Vò aáy khoâng caàu
mong,
Daàu laïi sanh höõu naøo,
Vaø khoâng coù run sôï,
Rôi vaøo caùc kinh hoaøng.
924. Caùc ñoà aên
thaâu ñöôïc,
Cuøng vôiuø caùc ñoà
uoáng,
Caùc moùn aên nhai ñöôïc,
Caùc ñoà vaûi maëc
ñöôïc,
Chôù coù caát chöùa
chuùng,
Nhöõng ñoà vaät nhaän
ñöôïc,
Chôù coù quaù lo aâu,
Neáu khoâng thaâu ñöôïc
chuùng.
925. Haõy tu taäp thieàn ñònh
Chôù laøm keû lang thang,
Chôù öa thích traïo
cöû,
Ñöøng rôi vaøo phoùng
daät,
Ñoái vôùi caùc choã
ngoài,
Cuøng vôùi caùc choã naèm,
Tyû-kheo haõy an truù,
Nhöõng choã khoâng tieáng ñoäng.
926. Nguû nghæ coù chöøng
möïc,
Chôù coù nguû quaù nhieàu,
Haõy luoân luoân tænh
thöùc,
Noã löïc vaø nhieät taâm,
Haõy töø boû bieáng nhaùc,
Man traù, cöôøi, chôi
ñuøa,
Haõy töø boû daâm
duïc,
Boû öa thích trang ñieåm.
927. Chôù coù duøng buøa
chuù,
A-thar-va Veä-ñaø,
Chôù toå chöùc ñoaùn
moäng,
Coi töôùng vaø xem sao,
Mong raèng ñeä töû Ta,
Khoâng ñoaùn tieáng thuù
keâu,
Khoâng chöõa beänh khoâng sanh,
Khoâng haønh ngheà lang baêm.
928. Tyû-kheo khoâng run sôï,
Khi bò ngöôøi chæ trích,
Cuõng khoâng coù coáng
cao,
Khi ñöôïc khen taùn
thaùn,
Haõy töø boû tham aùi,
Cuøng vôùi taùnh xan tham,
Keå luoân caû phaãn noä,
Cuøng vôùi noùi hai löôõi.
929. Tyû-kheo khoâng an truù,
Trong ngheà nghieäp baùn buoân,
Laïi khoâng coù chæ
trích,
Baát cöù taïi choã naøo,
Khi ôû taïi thoân laøng,
Khoâng töùc giaän moät
ai,
Chôù coù vì lôïi döôõng,
Noùi chuyeän vôùi quaàn chuùng.
930. Tyû-kheo khoâng neân noùi,
Khoa tröông quaù möùc
ñoä,
Vaø cuõng khoâng noùi
lôøi
Coù duïng yù lôïi döôõng.
Chôù coù hoïc taäp theo,
Loái soå saøng traân
traùo,
Chôù coù thoát ra lôøi
Khieâu khích xung ñoät
ai!
931. Chôù coù bò daét
daãn,
Rôi vaøo lôøi noùi laùo,
Khoâng coá yù laøm neân,
Ñieàu man traù giaû doái,
Chôù coù khinh ngöôøi
khaùc,
Veà vaán ñeà sinh maïng,
Veà vaán ñeà trí tueä,
Vaø vaán ñeà giôùi
haïnh.
932. Sau khi phaãn uaát nghe
Nhieàu ngoân töø lôøi leõ
Cuûa caùc vò Sa-moân,
Hay nhöõng keû phaøm phu,
Chôù coù phaûn öùng hoï,
Vôùi nhöõng lôøi thoâ aùc,
Baäc hieàn laønh an tònh,
Khoâng phaûn phaùo moät
ai.
933. Sau khi roõ bieát ñöôïc
Phaùp naøy laø nhö
vaäy,
Tyû-kheo haõy hoïc taäp,
Saùng suoát vaø chaùnh
nieäm,
Roõ bieát söï maùt laïnh,
Ñöôïc goïi baäc "an tònh
",
Chôù coù soáng phoùng
daät,
Trong lôøi daïy Cuø-ñaøm.
934. Baäc ñaõ ñöôïc
chieán thaéng,
Khoâng ai chieán thaéng noåi
Töï mình thaáy ñöôïc
phaùp,
Khoâng nghe theo tin ñoàn,
Do vaäy haõy hoïc taäp
Luoân luoân khoâng phoùng
daät,
Vôùi taâm tö cung kính,
Lôøi daïy ñöùc Theá
Toân,
Theá Toân noùi nhö vaäy.
(XV) Kinh Chaáp tröôïng (Sn 182)
Theá Toân:
935. Töø ngöôøi caàm
caùc tröôïng,
Sôï haõi ñöôïc sanh
ra,
Haõy xem caùc loaøi ngöôøi,
Trong khi ñaáu tranh nhau,
Ta seõ noùi sôï haõi,
Nhö Ta ñaõ ñöôïc
bieát.
936. Thaáy loaøi, ngöôøi
vuøng vaãy,
Nhö caù trong nöôùc caïn,
Thaáy hoï choáng ñoái
nhau,
Ta rôi vaøo sôï haõi.
937. Ñôøi toaøn khoâng
loõi caây,
Moïi phöông ñeàu dao ñoäng
Muoán cho mình ngoâi nhaø,
Ta khoâng thaáy nhaø ôû.
938. Cuoái cuøng laø xung
ñoät,
Thaáy vaäy Ta chaùn ngaét,
Ñaây Ta thaáy muõi
teân,
Khoù thaáy, gaén vaøo
tim.
939. Ai bò muõi teân ñaâm,
Chaïy khaép moïi phöông
höôùng,
Ai ruùt muõi teân ra,
Khoâng chaïy, lieàn ngoài
xuoáng.
940. ÔÛ ñaây söï hoïc taäp,
Ñaõ ñöôïc noùi
roõ leân,
Phaøm trieàn phöôïc ôû ñôøi,
Chôù lieân heä vôùi chuùng,
Ñaâm thuûng duïc hoaøn
toaøn,
Töï hoïc taäp Nieát-baøn.
941. Chaân thaät khoâng xoâng
xaùo,
Khoâng man traù, hai löôõi,
Khoâng phaãn noä, aån só,
Vöôït tham aùc, xan tham.
942. Ngöôøi nghó ñeán
Nieát-baøn,
Boû nguû, nhaùc, thuïy
mieân,
Khoâng soáng vôùi phoùng
daät,
Khoâng an truù, quaù maïn.
943. Khoâng rôi vaøo noùi
laùo,
Khoâng tham aùi caùc saéc,
Caàn lieãu tri quaù maïn,
Soáng töø boû baïo
aùc.
944. Khoâng hoan hyû vieäc cuõ,
Khoâng nhaãn chòu söï
môùi,
Trong toån giaûm khoâng saàu,
Khoâng lieân heä tham aùi,
945. AÙi, Ta goïi boäc löu,
Mong caàu goïi boït nöôùc,
Sôû duyeân goïi bieán keå,
Buøn duïc khoù vöôït
qua.
946. aån só khoâng rôøi
chaân,
Phaïm chí truù ñaát
lieàn,
Vò töø boû taát caû,
Thaät ñöôïc goïi an tònh.
947. Bieát vaäy, goïi ngöôøi bieát,
Bieát roài khoâng y phaùp,
Chôn chaùnh soáng ôû
ñôøi,
Khoâng tham aùi moät ai.
948. Ai ôû ñaây vöôït
duïc,
AÙi khoù vöôït ôû
ñôøi,
Khoâng saàu, khoâng tham
muoán,
Caét doøng khoâng troùi
buoäc.
949. Tröôùc OÂng laøm
khoâ caïn
Sau OÂng khoâng vaät gì,
ÔÛ giöõa khoâng naém giöõ,
OÂng seõ soáng an tònh.
950. Toaøn dieän ñoái danh
saéc,
Khoâng gì nghó "cuûa
ta"
Khoâng coù gì khoâng
saàu,
Khoâng coù giaø ôû ñôøi.
951. Khoâng nghó "ñaây
cuûa toâi ",
Khoâng nghó "ñaây cuûa
ngöôøi ",
Ngöôøi khoâng coù töï
ngaõ,
Khoâng saàu vì khoâng
ngaõ.
952. Khoâng taøn baïo, khoâng
tham,
Khoâng duïc, thöôøng
ñoàng ñaúng,
Ñöôïc hoûi Ta noùi
leân,
Lôïi ích baäc baát ñoäng.
953. Baäc ly duïc roõ bieát,
Vò aáy khoâng sôû haønh,
Thoaùt ly, khoâng tinh caàn,
Thaáy an oån khaép nôi.
954. Baäc aån só, khoâng
noùi,
Baèng nhau, thua, hôn nhau,
An tònh, ly xan tham,
Khoâng nhaän, khoâng baùc
boû.
Theá Toân giaûng nhö vaäy.
(XVI) Kinh Saøriputta (Xaù-lôïi-phaát)
(Sn 185)
Saøriputta:
955. Tröôùc con chöa
töøng thaáy,
Chöa ai töøng ñöôïc
nghe,
Tieáng noùi thaät ngoït ngaøo,
Nhö tieáng baäc Ñaïo
Sö,
Töø coõi Ñaâu-suaát
ñeán,
Xaù-lôïi-phaát noùi
vaäy.
956. Baäc coù maét xuaát
hieän,
Ñôøi naøy vaø thieân
giôùi,
Queùt saïch moïi u aùm,
Ñoäc cö, chöùng an
laïc.
957. Baäc Giaùc ngoä, ñoäc
laäp,
Nhö thaät, khoâng man traù,
Ngaøi ñeán ôû ñôøi
naøy,
Laõnh ñaïo caùc ñoà
chuùng,
Töø nhieàu ngöôøi troùi
buoäc,
Con ñeán vôùi caâu hoûi.
958. Vò Tyû kheo nhaøm chaùn,
Soáng an toïa, troáng khoâng,
Taïi goác caây, nghóa
ñòa,
Hay nuùi röøng hang saâu.
959. Taïi choã cao thaáp aáy,
Coù bao nhieâu sôï haõi,
Khieán Tyû kheo khoâng run,
Taïi truù xöù vaéng
laëng?
960. Bao nguy hieåm ôû ñôøi,
Tyû Kheo caàn chinh phuïc,
Trong höôùng ñi baát
töû,
Taïi truù xöù xa vaéng?
961. Ngoân ngöõ vaø haønh
xöù
Cuûa vò aáy laø gì?
Coù bao nhieâu giôùi caám,
Tyû Kheo caàn tinh taán?
962. Chaáp nhaän hoïc taäp
gì,
Vò Tyû Kheo nhaát taâm,
Thoâng minh, giöõ chaùnh
nieäm,
Taåy saïch caùc caáu
ueá,
Treân töï ngaõ cuûa
mình,
Nhö thôï loïc vaøng baïc?
Theá Toân:
963. Naøy Saøriputta,
Theá Toân beøn traû lôøi:
Vôùi ngöôøi bieát nhaøm
chaùn,
Coù gì laø khoan khoaùi!
Khi söû duïng saøng toïa,
Taïi choã tònh troáng khoâng,
Vôùi ai muoán giaùc ngoä,
Soáng ñuùng vôùi tuøy
phaùp,
Ta seõ noùi ngöôøi aáy,
Nhö Ta ñaõ quaùn
tri.
964. Vò Tyû kheo coù trí,
Chaùnh nieäm soáng bieân
ñòa,
Khoâng coù sôï naêm ñieàu,
Ñaùng sôï haõi ôû
ñôøi.
Caùc loaïi ruoài, moái
bay
Cuøng caùc loaøi boø
saùt,
Xuùc chaïm cuûa loaøi
ngöôøi,
Cuøng caùc loaïi boán
chaân.
965. Vò aáy khoâng neân
sôï,
Tri kieán cuûa ngöôøi khaùc,
Khi ñaõ ñöôïc
thaáy bieát,
Nhieàu sôï haõi cuûa chuùng,
Baäc tìm ñeán chí
thieän,
Thaáy ñöôïc caùc
nguy hieåm
Caàn phaûi lo khaéc phuïc
Taát caû nguy hieåm khaùc.
966. Khi thoï laõnh beänh hoaïn,
Khi caûm xuùc ñoùi
khoå,
Vôùi laïnh vaø cöïc
noùng,
Caàn phaûi nhieáp phuïc chuùng,
Bò chuùng caûm xuùc
nhieàu,
Keû khoâng boû nhaø
cöûa
Caàn tinh taán caàn maãn,
Loøng heát söùc kieân trì.
967. Chôù aên troäm, aên
caép,
Chôù noùi lôøi noùi laùo,
Haõy caûm xuùc töø
taâm,
Ñoái keû yeáu, keû
maïnh,
Khi roõ bieát taâm tö,
Trong tình traïng dao ñoäng,
Haõy goät saïch, taåy
saïch,
Phaàn haéc aùm ñen
toái.
968. Chôù ñeå bò chi phoái,
Bôûi phaãn noä, quaù maïn,
Haõy ñaøo chuùng
taän goác,
Vaø an truù nhö vaäy,
Ñoái nhöõng gì khaû
aùi,
Hay ñoái khoâng khaû
aùi,
Haõy hoaøn toaøn nhieáp
phuïc,
Chôù ñeå bò chi phoái.
969. Thieân troïng veà trí tueä,
Hoan hyû trong chí thieän,
Haõy chaän ñöùng
loaïi boû,
Nguy hieåm aùch naïn aáy,
Haõy khaéc phuïc baát
laïc,
Ñoái truù xöù vaéng
laëng,
Haõy khaéc phuïc boán
phaùp,
Khieán saàu muoän khoùc than.
970. Ta seõ aên nhöõng gì,
Vaø ñöôïc aên taïi
ñaâu.
Thaät khoù khaên ta nguû,
Nay ta nguû taïi ñaâu?
Vôùi nhöõng tö töôûng
aáy,
Vò aáy coù theå than,
Baäc höõu hoïc, khoâng nhaø,
Haõy nhieáp phuïc tröø chuùng.
971. Vôùi ñoà aên, vaûi
maëc,
Ñuùng thôøi, thaâu
hoaïch ñöôïc,
Caàn öôùc löôïng vöøa
ñuû,
Vôùi muïc ñích thoûa
maõn,
Cheá ngöï ñoái vôùi
chuùng,
Soáng nhieáp phuïc trong loøng,
Daàu phaãn uaát, khoâng
noùi,
Nhöõng lôøi ñoäc thoâ
aùc.
972. Vôùi maét cuùi nhìn
xuoáng,
Chaân khoâng ñi lang thang,
Chuù taâm vaøo thieàn ñònh,
Vôùi raát nhieàu tænh giaùc,
Coá gaéng tu taäp xaû,
Töï ngaõ kheùo ñònh
tónh,
Haõy caét ñöùt tröø
khöû,
Caùc nghi ngôø hoái tieác.
973. Bò buoäc, toäi baèng
lôøi,
Chaùnh nieäm, taâm hoan hæ,
Phaù hoaïi söï cöùng
raén,
Giöõa caùc ñoàng
Phaïm haïnh,
Noùi leân nhöõng lôøi
noùi,
Hieàn thieän vaø ñuùng thôøi,
Khoâng ñeå taâm suy tö,
Caùc chuû thuyeát ngöôøi
khaùc.
974. Laïi nöõa, naêm loaïi
vua,
Hieän coù ôû treân ñôøi,
Haõy hoïc nhieáp phuïc chuùng.
Luoân luoân giöõ chaùnh
nieäm.
Ñoái vôùi saéc vaø
tieáng,
Ñoái vôùi vò vaø
höông,
Cuøng ñoái caùc
caûm xuùc,
Haõy cheá ngöï tham aùi.
975. Haõy cheá ngöï öôùc
muoán,
Ñoái vôùi nhöõng phaùp
aáy,
Vò Tyû kheo chaùnh nieäm,
Taâm tö kheùo giaûi thoaùt,
Roài ñuùng thôøi vò
aáy,
Chôn chaùnh suy tö phaùp,
Vôùi chuyeân taâm nhaát
trí,
Haõy ñoaïn taän haéc
aùm.
Theá Toân noùi nhö vaäy.
[Giôùi thieäu][1][2][3][4][5][
^ ]
|