[IV-b]
8.
Ñaùm Cöôùi Baø Tyø Xaù
Khö.
Nhö
töø moät ñoáng hoa...
Khi
nguï taïi Pubbaøraøma,
gaàn Xaù-veä, Theá Toân daïy caâu
treân lieân quan ñeán baø Tyø-xaù-khö (Visaøkhaø).
Tyø-xaù-khö
sinh ra trong thaønh Bhaddiya,
thuoäc vöông quoác Anga.
Cha laø chöôûng khoá Dhananjaya,
con cuûa chöôûng khoá Ram,
vaø meï laø Sumanaa Devii chaùnh thaát.
Naêm baø leân baûy tuoåi, Theá Toân
thaáy ngöôøi Baø-la-moân Sela vaø
tín höõu cuûa oâng ñuû duyeân
laønh nhaäp ñaïo neân ñeán
thaønh naøy cuøng vôùi ñoâng
ñaûo Taêng chuùng. Luùc baáy giôø
chöôûng khoá Ram ñang
giöõ chöùc chöôûng khoá
cuûa thaønh naøy, laø ngöôøi
ñöùng ñaàu naêm nhaân vaät
coù phöôùc ñöùc lôùn.
(Ñoù laø chöôûng khoá Ram,
baø Candapadumaøchaùnh
thaát cuûa oâng, tröôûng nam Dhananajayavaø
vôï laø Sumanaø
Devì, vaø gia nhaân cuûa chöôûng
khoá Ram laøPunna.
Khoâng rieâng gì chöôûng khoá Ram coù
gia saûn keát xuø maø taïi vöông
quoác cuûa vua Bình-sa vöông cuõng
coù naêm ngöôøi laø Jotiya,
Hatila, Ram, Punnaka, vaø Kaøkavaliya).
Chöôûng
khoá Ram nghe
tin ñaáng Thaäp löïc ñeán lieàn
baûo Tyø-xaù-khö:
-
Hoâm nay laø ngaøy haïnh phuùc cuûa
oâng vaø cuõng laø haïnh phuùc cho
con. Haõy daãn naêm traêm trinh nöõ
gia nhaân cuûa con cöôõi naêm traêm
xe cuøng naêm traêm noâ leä nöõ
ñi khoaûng xa ñoùn ñaáng Thaäp
löïc.
Tyø-xaù-khö
lieàn vaâng lôøi oâng noäi.
Coâ
bieát roõ ñieàu gì neân laøm,
ñieàu gì khoâng neân laøm, vì
theá coâ cho xe ñi heát khoaûng ñöôøng
xe coù theå ñi ñöôïc, roài
xuoáng xe ñi boä ñeán Theá Toân,
ñaûnh leã Ngaøi vaø ñöùng
qua moät beân. Hoan hæ vì cung caùch tieáp
röôùc cuûa coâ beù, Theá Toân
thuyeát phaùp cho coâ, cuoái baøi phaùp
coâ vôùi naêm traêm gia nhaân cuøng
chöùng quaû Döï löu.
Chöôûng
khoá Ram cuõng
ñeán choã Theá Toân nghe phaùp
vaø cuõng chöùng Sô quaû. Sau ñoù
oâng thænh Theá Toân vôùi Taêng
ñoaøn ñeán nhaø thoï thöïc,
vaø oâng daâng cuùng thöïc phaåm
choïn loïc, cöùng laãn meàm, suoát
hai tuaàn thaät doài daøo. Sau nöûa
thaùng ôû laïi trong nieàm hoan hyû,
Theá Toân rôøi thaønh Bhadiya.
Thuôû
ñoù vua Bình-sa vöông vaø vua Ba-tö-naëc
nöôùc Kosala laø
anh em reå, vua naøy cöôùi em cuûa
vua kia. Vua Kosala
thaáy trong nöôùc mình khoâng coù
ngöôøi naøo giaøu coù voâ
taän nhö naêm nhaân vaät theá phieät
cuûa Bình Sa Vöông, neân ñeán
xin moät nhaân vaät veà xöù mình.
Vua Bình-sa vöông töø choái, vua Kosala quyeát
chí xin cho ñöôïc, neáu khoâng
seõ khoâng veà xöù. Tuùng theá
Bình-sa vöông hoïp baøn vôùi
caùc quan roài höùa seõ cöû
chöôûng khoá Dhananjaya.
Ñuùng
heïn, chöôûng khoá Dhananjaya
ñi theo vua Ba-tö-naëc rôøi Xaù-veä
veà Kosala, chæ
maát moät ñeâm. Döøng tröôùc
moät caûnh ñeïp, vaø khi ñöôïc
bieát nôi ñoù chæ caùch Xaù-veä
baûy daëm vaø laø xöù sôû
cuûa vua Ba-tö-naëc, chöôûng khoá
xin vua ôû laïi ñaây. Vua chuaån y,
döïng thaønh quaùch taïi ñaây
cho oâng, ñaët teân thaønh laø Saøketa,
coù nghóa laø thaønh coù ngöôøi
ñaàu tieân ôû vaøo chieàu
toái.
Luùc
ñoù ôû Xaù-veä Chöôûng
khoá Migaøra ñöôïc
moät muïn trai teân Punnavaddhana ñeán
tuoåi tröôûng thaønh. Hai oâng baø
baûo con neân laäp gia ñình, ban ñaàu
anh thoaùi thaùc, sau ñaët ñieàu
kieän vò hoân theâ phaûi hoäi ñuû
naêm veû ñeïp veà toùc, thòt,
xöông, da, vaø tuoåi treû. (Phuï nöõ
ñeïp con nhaø traâm anh toùc phaûi
gioáng nhö ñuoâi coâng loøa xoøa
ñeán vieàn vaùy vaø cuoán cong.
Ñoù laø veû ñeïp cuûa toùc.
Moâi coù maøu ñoû töôi nhö
maøu bí vaø phaûi troøn ñaày
meàm maïi, ñoù laø veû ñeïp
cuûa thòt. Raêng phaûi traéng, ñeàu
khoâng keõ hôû, saùng boùng nhö
kim cöông hay voû oác xaø cöø,
ñoù laø veû ñeïp cuûa xöông.
Laøn da khoâng xoâng öôùp vôùi
goã ñaøn höông, phaán hoàng
hay baát cöù myõ phaåm naøo, vaãn
mòn maøng nhö voøng hoa hueä vaø
traéng muoát nhö hoa Canikaøra,
ñoù laø veû ñeïp cuûa da.
Duø coù sinh ñeû möôøi laàn
ñi nöõa coâ ta troâng nhö gaùi
moät con, ñoù laø veû ñeïp
cuûa tuoåi treû.)
Hai
oâng baø môøi taùm Baø-la-moân
ñeán nhaø duøng böõa, ñeå
nhôø hoï tìm moät naøng daâu
nhö theá. Hoï höùa vaø ñi tìm
vôùi tieàn trôï caáp ñaùng
keå, vaø moät voøng hoa baèng vaøng
trò giaù moät traêm ngaøn ñoàng
tieàn ñeå ñeo vaøo coå coâ
daâu. Hoï soát saéng tìm kieám nhöng
hoaøi coâng, ñaønh trôû veà,
truùng ngay ngaøy leã hoäi haèng naêm.
Ngaøy ñoù caùc gia ñình ngaøy
thöôøng ít khi ra ngoaøi seõ daãn
gia nhaân, ngöôøi haàu ñi boä
ñeán taän bôø soâng. Nhöõng
caäu trai gia theá, coù ñòa vò
vaø giaøu coù thuoäc giai caáp chieán
só, seõ ñöùng doïc ñöôùng,
vaø khi coâ gaùi ñeïp naøo loït
vaø maét xanh vaø cuøng giai caáp, hoï
seõ neùm voøng hoa leân ñaàu naøng.
Caùc oâng Baø-la-moân cuõng ñeán
ñoù chôø ñôïi trong moät
gian nhaø. Luùc ñoù Tyø-xaù-khö
ñoä möôøi laêm möôøi
saùu tuoåi, trang söùc ñaày mình
vôùi naêm traêm tyø nöõ hoä
toáng, ñeán bôø soâng ñònh
xuoáng taém. Baát ngôø cuoàng
phong noåi leân vaø trôøi möa. Naêm
traêm tyø nöõ chaïy nhanh ñeán
truù trong gian nhaø, coøn tyø-xaù-khö
vaãn böôùc ñi nhö bình thöôøng.
Vaøo ñeán gian nhaø ñoà trang
söùc vaø quaàn aùo naøng öôùt
suõng.
Caùc
oâng Baø-la-moân thaáy naøng hoäi
ñuû boán veû ñeïp. Hoï tìm
caùch ñeå xem xeùt haøm raêng cuûa
naøng. Vì theá hoï khaùo chuyeän
vôùi nhau:
-
Con gaùi toâi thaät laø ñoaûng! Choàng
noù chæ höôûng ñöôïc
coù thöù chaùo chua, khoâng bieát
toâi noùi coù ngoa khoâng!
Tyø-xaù-khö
leân tieáng:
-
Caùc oâng ñang baøn vieäc gì theá?
-
Noùi veà coâ ñaáy.
-
Veà ñieåm gì?
-
Tyø nöõ cuûa coâ chaïy nhanh neân
khoâng bò öôùt,coøn coâ vaãn
chaäm böôùc neân öôùt heát.
-
Toâi khoûe hôn hoï, vaû laïi toâi
coù lyù do ñeå chaäm böôùc.
-
Lyù do gì?
-
Coù boán haïng ngöôøi khoâng
theå chaïy böøa vì baát lôïi
cho hoï.
-
Laø ngöôøi naøo?
Moät
vò vua vöøa ñöôïc xöùc
daàu, trang söùc ñaày mình maø
chaïy trong saân hoaøng cung seõ baát lôïi
vì bò thieân haï cheá gieãu "Vua
chuùa gì maø chaïy lung tung nhö thöôøng
daân". Laïi nöõa con voi nghi leã cuûa
vua seõ raát khoù coi neáu chaïy nhaûy,
nhöng neáu ñi ñöùng oai veä
moät caùch töï nhieân thì thaáy
ñaøng hoaøng. Moät Tyø-kheo seõ
maát oai nghi neáu chaïy hoaëc ñi nhanh
vaø seõ bò pheâ phaùn. "Tyø-kheo
gì maø chaïy ñi chaúng khaùc gì
keû phaøm tuïc". Moät phuï nöõ
neáu chaïy ñi thì cuõng seõ bò
cheâ bai "Nöõ nhi maø chaïy baêng baêng
y nhö ñaøn oâng". Ñoù laø
boán haïng ngöôøi khoâng neân
chaïy böøa vì seõ baát lôïi
cho hoï.
-
Coøn lyù do naøo khaùc khoâng thöa
coâ?
-
Thöa quyù oâng, caùc baäc cha meï nuoâi
naáng con gaùi ñeàu coá gìn giöõ
nguyeân veïn tay chaân. Chuùng toâi nhö
cuûa quyù ñeå gaû baùn. Neáu
chuùng toâi chaïy nhaûy vaáp taø
aùo hay va ñaát ñaù bò teù
coù theå gaõy tay chaân, luùc ñoù
seõ laø gaùnh naëng cho gia ñình.
Coøn baây giôø neáu aùo quaàn
öôùt thì seõ khoâ thoâi. Vì
nghó nhö theá neân toâi khoâng daùm
chaïy.
Trong
luùc Tyø-xaù-khö noùi chuyeän, caùc
oâng Baø-la-moân quan saùt haøm raêng
cuûa naøng, quaû nhieân tuyeät ñeïp
chöa heà coù. Hoï ca tuïng naøng:
-
Thöa coâ, chæ coù coâ môùi xöùng
ñaùng nhaän laõnh taëng phaåm naøy.
Roài
hoï ñeo vaøo coå naøng chieác voøng
vaøng. Coâ nhaän lôøi xin cöôùi
cuûa hoï vì ñöôïc hoï cho
bieát con cuûa chöôûng khoá Migaøra
laø Punnavaddhana Cumaøra ñoàng
giai caáp vôùi coâ. Duø ñaõ
ñi boä ñeán ñaây, nhöng töø
khi coâ nhaän chieác voøng vaøng roài
thì ñi boä khoâng coøn thích hôïp
nöõa. Coâ nhaén cha gôûi cho coâ
chieác xe, nhöng oâng cha laïi cho naêm traêm
xe ñeán, roài coâ leân xe cuøng
vôùi ñoaøn tuøy tuøng. Caùc
oâng Baø-la-moân ñi theo. Veà nhaø
hai beân baøn baïc vôùi nhau. Gia saûn
beân Migaøra
khoaûng boán möôi trieäu, khoâng ñaùng
chi so vôùi nhaø Tyø-xaù-khö. Nhöng
nghó ñeán ñöôïc moät ngöôøi
baûo hoä con gaùi mình, cha naøng baèng
loøng gaû naøng. Vaø oâng tieáp
ñaõi caùc oâng Baø-la-moân thaät
chu ñaùo vaø thònh soaïn trong hai ngaøy.
Chöôûng
khoá Migaøra nghe
caùc oâng Baø-la-moân trôû veà
thuaät laïi ñaàu ñuoâi caâu
chuyeän, oâng raát haøi loøng vaø
cuõng muoán röôùc daâu nhanh choùng.
OÂng baùo tin cho sui gia bieát laø seõ
ñeán vôùi vua Kosala vaø
ñoâng ñaûo tuøy tuøng. Chöôûng
khoá Dhananjayanhaén
ngöôøi traû lôøi: "Chuùng toâi
xin haân haïnh tieáp ñoùn ngay caû
möôøi vò vua cuõng ñöôïc".
Theá laø Migaøra
ñem taát caû daân chuùng trong thaønh
ñi, tröø moät soá phaûi ôû
laïi giöõ nhaø. Hoï döøng laïi
caùch Saøketa
nöûa daëm, göûi tin ñeán Dhananjaya.
OÂng laäp töùc göûi quaø quí
giaù ñeán cho hoï. Roài oâng hoûi
yù kieán con gaùi laø Tyø-xaù-khö:
-
Cha choàng con ñaõ ñeán röôùc
daâu cuøng vôùi vua ôû Kosala,
nhaø naøo daønh ñeå ñoùn
oâng, nhaø naøo cho vua ôû, vaø
nhaø naøo tieáp caùc vöông toân?
(Tyø-xaù-khö
raát thoâng minh, taøi trí saéc beùn
nhö goùc caïnh vieân kim cöông laø
do coâ ñaõ phaùt lôøi theä
nguyeän cuõng nhö do boån nguyeän coâ
haèng oâm aáp trong moät traêm ngaøn
kieáp).
Coâ
saép ñaët moïi vieäc thaät thoûa
ñaùng, töø söûa soaïn nhöõng
caên nhaø cho cha choàng, vua, vöông toân
vaø ñoaøn tuøy tuøng truù nguï,
chí ñeán phaân coâng taùc cho ñaùm
gia nhaân phuïc vuï khoâng nhöõng quan
khaùch maø caû chuoàng ngöïa, voi,...
Ñeå moïi ngöôøi ñeàu
ñöôïc haøi loøng vui veû. Rieâng
phaàn mình, coâ ñöôïc cha xuaát
kho caû ngaøn mieáng vaøng roøng, roài
baïc, ngoïc ru-bi, ngoïc trai, san hoâ vaø
kim cöông, ñeå ñaët laøm cho
coâ moät moùn trang söùc thaät vó
ñaïi vaø loäng laãy.
Vaøi
ngaøy sau, vua Kosala
hoûi thaêm chöøng naøo röôùc
daâu, cöù theá, ba thaùng troâi qua
maø moùn trang söùc cho coâ daâu
vaãn chöa laøm xong, beân ñaøng
gaùi traû lôøi laø muøa möa
ñeán, vua khoâng theå ñi ñaâu
ñöôïc trong voøng boán thaùng
vaø boån phaän cuûa hoï laø saün
saøng phuïc vuï nhöõng gì vua vaø
quaân lính duøng. Töø ñoù,
thaønh Saøketa
nhö ñang trong moät kyø leã hoäi daøi.
Töø vua cho ñeán ngöôøi thaáp
keùm nhaát, ai cuõng ñöôïc
trang söùc höông hoa loäng laãy. Tuy
nhieân beân ñaøng gaùi gaëp khoù
khaên vì thieáu cuûi ñoát. Hoï
phaûi haï chuoàng voi vaø nhöõng caên
nhaø xieâu veïo trong thaønh ñeå
laáy goã laøm cuûi. Nhöng roài cuõng
khoâng ñuû, vaø ñang trong muøa
möa neân caøng khoù kieám cuûi, hoï
phaûi môû cöûa kho, laáy vaûi
thoâ laøm thaønh daây baác nhuùng
vaøo daàu ñeå naáu nöôùng.
Boán
thaùng troâi qua, moùn trang söùc môùi
xong. Ñaõ chi heát boán bình kim cöông
(moät bình chöøng nöûa lít),
möôøi moät bình ngoïc trai, hai möôi
bình san hoâ, ba möôi ba bình ru-bi, vaø
nhieàu loaïi ñaù quyù khaùc. Hoï
ñaõ duøng baïc laøm daây xaâu
thay cho chæ. Moùn nöõ trang ñöôïc
keát töø ñaàu ruû xuoáng
chaân. Nhöõng moùc vaøng, daây baïc
ñöôïc gaén, thaét vaøo nhöõng
choã khaùc nhau ñeå giöõ moùn
trang söùc dính chaéc vaø thaúng
ñöùng, moät treân choùp moãi
tai, moät ngang giöõa coå, moät ôû
moät ñaàu goái, moät ôû moãi
khuyûu tay, moät ôû roán, vaø moät
ôû thaét löng. Treân neàn moùn
trang söùc naøy, thôï chaïm moät
con coâng. Hai caùnh cuûa coâng moãi beân
goàm naêm traêm sôïi loâng baèng
vaøng roøng. Moû coâng baèng san hoâ,
hai maét baèng ngoïc, coå vaø loâng
ñuoâi cuõng baèng ngoïc. Gaân noåi
treân loâng coâng baèng ñaù quyù
vaø chaân cuõng vaäy. Khi noù ñöôïc
gaén leân ñænh ñaàu cuûa
Tyø-xaù-khö, troâng nhö moät con chim
coâng ñang ñöùng treân ñænh
nuùi xoøe caùnh muùa; vaø tieáng
cuûa nhöõng gaân cuûa ngaøn loâng
rung leân nghe nhö nhaïc trôøi hôïp
xöôùng, hoaëc nhö baøi hôïp
taáu cuûa naêm loaïi nhaïc khí. Chæ
khi naøo ñöùng thaät gaàn môùi
bieát ñoù khoâng phaûi con coâng
thaät. Trò giaù moùn trang söùc naøy
leân ñeán chín möôi trieäu ñoàng
vaø tieàn coâng heát caû traêm ngaøn
ñoàng.
(Vaøo
thôøi Phaät Ca-dieáp, Tyø-xaù-khö
ñaõ cuùng döôøng cho hai möôi
ngaøn Tyø-kheo y vaø baùt, caû kim chæ
vaø thuoác nhuoäm, do phöôùc baùo
ñoù, ngaøy nay coâ ñöôïc
moùn trang söùc vó ñaïi naøy,
töùc phaàn thöôûng cho tín nöõ.
Ñoái vôùi thieän nam neáu cuùng
y seõ ñöôïc y baùt taïo baèng
thaàn thoâng).
Ngoaøi
ra Tyø-xaø-khö coøn ñöôïc
cuûa hoài moân goàm naêm traêm xe
chaát ñaày tieàn, naêm traêm xe
ñaày huõ vaøng, naêm traêm xe ñaày
huõ baïc, naêm traêm xe ñaày huõ
ñoàng, naêm traêm xe vaûi voùc tô
luïa, naêm traêm xe bô, naêm traêm xe
gaïo traéng saïch vaø naêm traêm chieác
xe chôû ñaày naøo caøy, caøo
vaø caùc thöù noâng cuï khaùc.
Chöa keå moät ngaøn naêm traêm tyø
nöõ trang söùc sang troïng ñeå
taém, giaët, naáu aên vaø maëc ñoà
cho coâ, taát caû ñeàu ngoài treân
naêm traêm chieác xe. Chöôûng khoá
muoán raèng con mình khoâng thieáu moät
thöù gì khi veà nhaø choàng.
Chöa
vöøa yù, oâng coøn cho theâm gia
suùc. OÂng ra leänh:
-
Caùc ngöôi haõy ñeán baõi
gia suùc nhoû, môû coång ra. Xong, haõy
ñöùng hai beân laøm thaønh moät
ñöôøng daøi ba phaàn tö daëm
vaø roäng taùm saøo (boán möôi
meùt). Cöù caùch moät phaàn tö
daëm ñöôøng, ñeå moät caùi
troáng. Ñöøng cho traâu boø ñöùng
ra khoûi giôùi haïn naøy. Khi caùc
ngöôi ñeán ñöùng ñuùng
vò trí, haõy ñaùnh troáng leân.
Hoï
laøm theo leänh. Rôøi khoûi baõi
gia suùc, hoï tieán ñeán moät phaàn
tö daëm lieàn ñaùnh troáng, roài
nöõa daëm laïi ñaùnh troáng,
roài ñeán ba phaàn tö daëm laïi
ñaùnh troáng. Vaø hoï ñöùng
gaùc nhöõng loái ra hai beân. Khi hoï
xong thì traâu boø ñaõ ñöùng
chen vai nhau treân khoaûng ñaát daøi
ba phaàn tö daëm vaø ngang taùm saøo.
Luùc ñoù, chöôûng khoá ra
leänh ñoùng cöûa chuoàng traâu
boø. Tuy nhieân coâ khoâng chæ höôûng
soá gia suùc ñoù maø coøn theâm
saùu möôi ngaøn boø ñöïc
maïnh khoûe, saùu möôi ngaøn boø
söõa caùi vôùi boø con theo sau,
ñaõ soång chuoàng chaïy theo.
(Kieáp
tröôùc, vaøo thôøi Phaät Ca-dieáp,
Tyø-xaù-khö laø Sanghadaøsì,
coâng chuùa uùt trong baûy coâng chuùa
con vua Kiki, cuùng
döôøng naêm phaåm vaät töø
boø cho hai möôi ngaøn Tyø-kheo vaø
Sa-di. Duø hoï ñaõ laáy tay che baùt,
coâ vaãn sôùt theâm, baûo raèng
thöùc aên naøy vöøa ngon mieäng
vöøa maùt loøng. Do quaû baùo naøy
coâ nhaän theâm soá boø soång chuoàng.)
Tuy
nhieân nhö theá baø vôï oâng
coøn nhaéc theâm sao oâng khoâng cho gia
nhaân theo ñeå coâ sai baûo. Thaät
ra oâng khoâng queân, chæ vì oâng
muoán khi coâ leân xe roài, oâng seõ
cho nhöõng ngöôøi töï nguyeän
ñi theo, chôù khoâng muoán eùp
buoäc hoï. Vaøo ngaøy tröôùc
khi ñöa daâu, oâng daïy coâ möôøi
ñieàu neân nhôù veà nhaø
choàng:
1)
Löûa trong nhaø khoâng neân mang ra ngoaøi.
2) Löûa
beân ngoaøi khoâng neân mang vaøo nhaø.
3) Chæ
cho ngöôøi naøo neân cho.
4) Khoâng
cho ngöôøi naøo khoâng neân cho.
5) Cho caû
ngöôøi ñaùng cho vaø khoâng
ñaùng cho.
6) Ngoài
moät caùch vui veû.
7) AÊn
moät caùch vui veû.
8) Nguû
moät caùch vui veû.
9) Giöõ
gìn löûa.
10) Thôø
phuïng thaàn thaùnh.
Möôøi
ñieàu naøy cuõng loït vaøo tai
cha choàng coâ, luùc ñoù ñang
ôû phoøng beân caïnh.
Ñeán
ngaøy ñöa daâu, Chöôûng khoá Dhananjaya taäp
trung caùc phöôøng hoäi thuû coâng,
vaø giöõa ñoaøn ngöôøi
cuûa nhaø vua oâng chæ ñònh taùm
gia chuû giaùm hoä coâ daâu, neáu
naøng coù bò buoäc toäi gì xin hoï
laøm saùng toû söï vieäc.
Roài
coâ daâu khoaùc leân moùn trang söùc
trò giaù chín möôi trieäu ñoàng,
coøn nhaän theâm naêm traêm boán möôi
trieäu ñeå saém höông phaàn
taém mình. Roài chöôûng khoá
ñôõ con gaùi leân xe hoa. OÂng hoä
toáng coâ qua möôøi boán laøng
quanh Saøketa,
nhöõng laøng chö haàu noäp leã
coáng cho oâng, cho ñeán taän Anuraødhapura.
Doïc ñöôøng, oâng cho rao lôùn
raèng: "Ai muoán ñi theo con ta thì ñi."
Daân möôøi boán ngoâi laøng
ñeàu ñi theo, mang theo heát khoâng coøn
moät thöù gì ñeå laïi. Dhananjaya cuõng
tieãn ñöa moät ñoaïn ñöôøng,
chaøo töø giaõ vaø phoù thaùc
con gaùi cho Migaøra
vaø vua. Migaøra
thaáy ñaùm ngöôøi theo haàu
quaù ñoâng nhö moät ñoaøn quaân,
sôï khoâng nuoâi noåi lieàn neùm
ñaát vaø vung gaäy goäc ñuoåi
veà bôùt, maëc lôøi phaûn ñoái
cuûa coâ daâu Tyø-xaù-khö.
Coâ
vaøo coång thaønh Xaù-veä, ñöùng
treân xe hoa ñeå daân chuùng chieâm
ngöôõng moùn trang söùc. Moïi
ngöôøi taám taéc khen ngôïi
veû loäng laãy röïc rôõ, neùt
ñaøi caùc phong löu cuûa naøng.
Ngay hoâm aáy, daân chuùng gôûi möøng
nhieàu quaø taëng, naøng taëng laïi
heát cho caùc gia ñình trong thaønh
vôùi lôøi leõ dòu daøng
eâm aùi, thích hôïp vôùi löùa
tuoåi vaø hoaøn caûnh töøng ngöôøi,xem
hoï nhö laø thaân quyeán cuûa mình.
Moät laàn giöõa ñeâm, naøng
ñeán thaêm con ngöïa môùi ñeû,
coù ngöôøi haàu nam nöõ caàm
ñuoác theo, ñeå coi soùc cho ngöïa
meï ñöôïc taém nöôùc
noùng vaø xöùc daàu.
Chöôûng
khoá Migaøra,
ñeå möøng ngaøy cöôùi
vôï cho con, ñaõ môøi naêm
traêm aån só loõa theå ñeán
cuùng döôøng, oâng hoaøn toaøn
khoâng bieát gì veà Theá Toân luùc
ñoù ñang nguï trong tinh xaù gaàn
ñaây. Chaùo ngon haûo haïng ñöôïc
naáu trong nhöõng ñoà duøng nhaø
beáp môùi toanh. OÂng goïi coâ daâu
ñeán chaøo caùc aån só maø
oâng goïi laø nhöõng vò A-la-haùn.
Tyø-xaù-khö luùc baáy giôø
ñaõ chöùng quaû Döï löu
vaø laø Thaùnh ñeä töû cuûa
Phaät, nghe ñeán danh hieäu A-la-haùn, naøng
voâ cuøng hoan hyû. Nhöng böôùc
vaøo phoøng ñaõi aên caùc aån
só vaø nhìn hoï, naøng baûo hoï
thieáu tính khieâm cung vaø khoâng bieát
sôï troïng toäi, khoâng xöùng vôùi
danh xöng A-la-haùn. Naøng leân tieáng
traùch cha choàng vaø trôû veà
phoøng. Trong khi caùc aån só cuõng traùch Migaøra
sao khoâng tìm moät naøng daâu khaùc,
maø laïi choïn moät ñeä töû
cö só cuûa oâng Coà-ñaøm.
Nhaän coâ ta vaøo nhaø chaúng khaùc
naøo nhaän ñoà xuùi quaûy. Hoï
coøn ñoøi oâng toáng khöù
coâ ta ñi. OÂng khoâng baèng loøng,
traû lôøi vôùi hoï laø "Ñaøn
baø hoï öng chi laøm naáy, xin caùc
oâng boû qua cho." Roài oâng tieãn hoï
ra veà, vaø ngoài xuoáng treân moät
chieác gheá sang troïng, aên chaùo thöôïng
vò vôùi maät trong dóa vaøng.
Luùc
ñoù coù moät Tyø-kheo vaøo nhaø
khaát thöïc. Tyø-xaù-khö ñang
quaït haàu cha choàng, nghó raèng mình
khoâng neân baùo cho cha bieát coù vò
Tyø-kheo khaát thöïc, voäi ñöùng
leân moät beân cho oâng troâng thaáy
Tröôûng laõo, nhöng oâng quaù
ngu si coù thaáy nhöng laøm nhö khoâng
thaáy, vaãn caém cuùi aên. Tyø-xaù-khö
baûo Tröôûng laõo xin cöù ñi
vì cha choàng ñang aên chaùo thiu. Migaara
tuy baát bình caùc aån só, nhöng
nghe naøng daâu noùi theá, oâng noåi
giaän baûo deïp dóa chaùo vaø ra leänh
ñuoåi Tyø-xaù-khö ra khoûi nhaø.
Vì gia nhaân vaø tyø nöõ ñeàu
thuoäc veà naøng neân khoâng ai daùm
heù moâi. Rieâng coâ thì traû lôøi
cha choàng nhö sau:
-
Thöa cha, lyù do ñoù khoâng ñaùng
ñeå con phaûi bò ñuoåi ñi.
Con khoâng phaûi laø coâ gaùi taàm
thöôøng ngoaøi ñöôøng,
ôû moät choã taém naøo ñoù
treân bôø soâng, ñöôïc
cha löôïm veà. Con gaùi nhaø gia giaùo,
coù cha meï ñaøng hoaøng, khoâng
theå rôøi nhaø choàng bôûi
lyù do ñoù. Ngoaøi ra cha con coù giao
con cho taùm gia chuû baûo hoä, vaø khi
coù loãi laàm hoï seõ chòu traùch
nhieäm laøm saùng toû vaán ñeà.
Xin cha cho môøi taùm gia chuû ñeán
phaân xöû.
Hoï
ñöôïc môøi ñeán vaø
cuoäc ñoái thoaïi ñeå xeùt
xöû Tyø-xaù-khö baét ñaàu
giöõa hoï vôùi cha choàng cuûa
coâ.
Migaøra baûo:
-
Ngaøy ñaïi leã nhö theá, ñòa
vò cuûa toâi nhö vaày, maø coâ
ta laïi baûo toâi aên chaùo. Caùc
oâng haõy buoäc toäi coâ ta vaø ñuoåi
ñi khoûi nhaø naøy.
Caùc
gia chuû hoûi:
-
Coù phaûi theá khoâng, thöa coâ?
-
Lôøi toâi noùi khoâng ñuùng
haún nhö theá. Soá laø coù moät
Tyø-kheo ñi khaát thöïc döøng
chaân tröôùc cöûa nhaø. Cha choàng
toâi ñang duøng chaùo ngon vôùi
maät, hoaøn toaøn khoâng thaáy Tröôûng
laõo. Toâi thieát nghó oâng khoâng
taïo ñöôïc coâng ñöùc
môùi hieän ñôøi maø chæ
höôûng phöôùc ñöùc
cuõ cuûa ñôøi tröôùc.
Do ñoù toâi ñaõ noùi vôùi
Tyø-kheo laø oâng ñang aên ñoà
cuõ. Vaäy toâi coù loãi gì?
Tyø-xaù-khö
ñaõ traû lôøi nhö treân. Caùc
gia chuû ñeàu ñoàng yù laø
naøng noùi ñuùng, roài hoï hoûi
laïi Migaøra:
-
Taïi sao oâng laïi giaän naøng?
OÂng
ñaùp:
-
Toâi cuõng ñoàng yù laø coâ
ta khoâng coù loãi trong vieäc naøy, nhöng
taïi sao nöûa ñeâm coâ ta ñi
ra sau nhaø coù tôù trai, tôù gaùi
theo sau?
Tyø-xaù-khö
giaûi thích laø vì con ngöïa gioáng
ñeû, coâ khoâng yeân taâm neáu
ngoài nhaø, neân ñaõ ra chuoàng
ngöïa xem noù ñöôïc saên
soùc ra sao. Laàn naøy naøng cuõng khoâng
coù loãi gì. Cha choàng laïi buoäc
toäi laø ngaøy xuaát giaù cha naøng
ñaõ daïy baûo Möôøi ñieàu
coù nhieàu aån yù, tyû nhö ñieàu
moät laø "khoâng cho ñem löûa trong
nhaø ra ngoaøi", neáu vaäy ñoái
vôùi laùng gieàng hai beân xin löûa
thì sao? Coâ cuõng giaûi thích raønh
reõ yù cuûa cha naøng daïy laø khoâng
neân ñem vieäc trong nhaø noùi ra beân
ngoaøi. Roài coâ töø töø giaûi
trình ñieàu hai laø "khoâng ñem
löûa ôû ngoaøi vaøo trong nhaø"
coù nghóa laùng gieàng neáu noùi
xaáu nhaø choàng cuõng khoâng neân
veà nhaø hoïc laïi. Coøn ñieàu
"Chæ cho ngöôøi naøo neân cho" nghóa
laø chæ cho vay nhöõng ai traû laïi.
"Khoâng cho ngöôøi naøo khoâng neân
cho" nghóa laø khoâng cho vay nhöõng ai
khoâng traû. "Cho caû ngöôøi ñaùng
cho" nghóa laø ñoái vôùi baø
con thaân höõu caàn giuùp ñôõ,
duø hoï coù ñeàn ñaùp hay
khoâng thì vaãn cho. "Ngoài moät caùch
vui veû" nghóa laø khi cha, meï choàng
hoaëc choàng ngoài thì phaûi ñöùng
daäy, khoâng ñöôïc ngoài. "AÊn
moät caùch vui veû" töùc laø ngöôøi
vôï khoâng ñöôïc aên khi
cha, meï choàng hoaëc choàng chöa aên
xong, phaûi haàu haï côm böng nöôùc
roùt xong xuoâi môùi ñöôïc
aên. "Nguû moät caùch vui veû" töùc
laø ngöôøi vôï khoâng ñöôïc
ñi nguû tröôùc cha, meï choàng
hoaëc choàng, phaûi laøm heát boån
phaän lôùn vaø nhoû cuûa mình
ñoái vôùi hoï roài môùi
ñöôïc ñi nguû. "Giöõ gìn
löûa" töùc laø cung kính ñoái
vôùi löûa saùng hoaëc xaø vöông.
"Thôø phuïng thaàn thaùnh trong nhaø"
töùc laø thôø phuïng hoï nhö
thaàn thaùnh.
Khi
daâu cuûa mình laø Tyø-xaø-khö
boäc baïch yù nghóa Möôøi ñieàu
daïy baûo, Chöôûng khoá Migaøra
chæ bieát ngoài ñoù cuùi ñaàu,
khoâng noùi neân lôøi. Caùc gia
chuû beøn hoûi oâng:
-
Thöa chöôûng khoá, daâu cuûa oâng
coù phaïm loãi gì khoâng?
OÂng
ñaùp:
-
Thöa caùc Ngaøi, khoâng.
-
Taïi sao coâ khoâng coù loãi maø
oâng tìm caùch ñuoåi coâ ta ra khoûi
nhaø?
Tyø-xaù-khö
ngaét lôøi:
-
Thöa caùc oâng, ban ñaàu thaät khoâng
ñuùng phaùp neáu toâi ra khoûi
nhaø theo leänh cuûa cha choàng toâi, bôûi
vì khi toâi ñi xa, cha toâi ñaõ
phoù thaùc toâi cho caùc oâng chòu
traùch nhieäm xem xeùt toâi coù toäi
hay voâ toäi. Nhöng giôø ñaây
caùc oâng ñaõ chöùng minh toâi
voâ toäi, thì thaät ñuùng phaùp
ñeå toâi ra ñi.
Roài
Tyø-xaù-khö truyeàn leänh cho gia nhaân,
tyø nöõ chuaån bò xe coä ñeå
leân ñöôøng. Chöôûng khoá Migaøra
caàm caùc gia chuû ôû laïi vaø
baûo naøng:
-
Con daâu yeâu quyù, ta ñaõ xöû
söï moät caùch ngu si, con haõy tha thöù
cho ta.
Naøng
ñaùp:
-
Kính thöa cha, con tha thöù heát saïch
cho cha. Nhöng con laø con trong moät gia ñình
coù nieàm tin kieân coá vaøo ñaïo
Phaät, vaø chuùng con khoâng theå soáng
maø khoâng coù Taêng ñoaøn. Neáu
con ñöôïc pheùp chaêm lo cho chuùng
Taêng theo sôû nguyeän, con seõ ôû
laïi.
-
Con yeâu quyù, con coù theå chaêm lo cho
chuùng Taêng theo yù con muoán.
 Tyø-xaù-khö
chuyeån lôøi thænh môøi ñaáng
Thaäp löïc ñeán nhaø cuùng döôøng
vaøo ngaøy hoâm sau. Caùc aån só
ngoaïi ñaïo nghe tin cuõng ñeán vaø
ngoài thaønh voøng troøn quanh nhaø.
Trong luùc naøng daâng nöôùc cho
Nhö Lai, naøng nhaén tin cho cha choàng ñeán
ñích thaân phuïc vuï. OÂng cuõng
muoán ñi nhöng bò caùc aån só
ngaên caûn, neân phaûi traû lôøi
raèng coâ cöù phuïc vuï Nhö Lai.
Trong khi naøng daâng thöùc aên vaø
ñöùc Phaät cuøng Taêng chuùng
duøng xong, naøng laïi nhaén tin laàn
hai môøi cha choàng ñeán nghe phaùp.
OÂng thaàm nghó neáu laàn naøy
maø khoâng ñi thì thaät laø khoâng
ñuùng pheùp, nhöng caùc aån só
vaãn caûn trôû, vaø laàn naøy
baûo oâng neáu muoán ñeán nghe
Coà-ñaøm noùi phaùp thì phaûi
ngoài ôû ngoaøi maøn. Roài hoï
ñi tröôùc, keùo moät taám maøn
chung quanh.
Khi
aáy, Theá Toân baûo:
-
Duø oâng coù ngoài beân kia taám
maøn, hay beân kia böùc töôøng,
hay beân kia quaû nuùi, hay beân kia caû
raëng nuùi bao quanh heát quaû ñaát,
Ta laø Phaät vaø Phaät aâm seõ ñeán
tai oâng.
Vaø
Theá Toân thuyeát phaùp tuaàn töï
töø thaáp leân cao, caát tieáng
nhö maây möa, nhö theå rung chuyeån nhöõng
caây taùo hoàng coå thuï, nhö möa
trôøi rôi xuoáng. Duø ai ñöùng
tröôùc, ñöùng sau hay ôû
caùch xa taän caû naêm Cakkavaølas,
ngaøn Cakkavaølas,
hoaëc taän ñænh taàng trôøi
cao nhaát ñeàu caûm thaáy nhö Ngaøi
chæ nhìn thaáy mình, chæ thuyeát
cho moãi mình nghe. Chö Phaät gioáng nhö
maët traêng ñoái vôùi chuùng
sanh, ai cuõng thaáy ngay treân ñaàu
mình. Ñoù laø quaû baùo do söï
ñaïi boá thí cuûa Ngaøi khi chaët
ñaàu, moùc maét, loùc thòt moi
tim. Ngaøi boá thí caû con trai laø Jaøli,
con gaùi laø Kanhaøjinaø,
vôï laø Maddì laøm
toâi tôù cho ngöôøi.
Chöôûng
khoá Migaøra ngoài
beân ngoaøi maøn suy tö veà lôøi
phaùp cuûa Nhö Lai, vaø chöùng quaû
Döï löu, phaùt loøng tin kieân coá
vaøo Tam Baûo. OÂng naâng maøn, tieán
tôùi coâ daâu, cuùi ñaàu
tröôùc naøng, nhaän naøng laøm
meï, töø ñoù naøng coù teân
laø Meï cuûa Migaøra.
Sau naøy coù con naøng ñaët teân
laø Migaøra.
Khi aáy, tröôûng giaû phuû phuïc
xuoáng chaân Theá Toân, hoân chaân
Ngaøi vaø ba laàn ñoïc leân teân
mình, roài thöa:
-
Baïch Theá Toân, töø tröôùc
ñeán giôø con chöa heà hieåu
phöôùc baùo to lôùn trong söï
cuùng döôøng Ngaøi, nhöng giôø
ñaây, nhôø con daâu môùi ñöôïc
hieåu vaø ñaõ thoaùt heát ñau
khoå, phieàn naõo. Khi con daâu con vaøo
nhaø con laø noù mang haïnh phuùc ñeán,
vaø ñaõ teá ñoä con. Roài
oâng noùi keä:
Roõ
raøng hoâm nay môùi thaáy
Phöôùc
baùo voâ bieân theá aáy
Coù
töø nhaân bieát cuùng döôøng
Quaû
naøng daâu thaûo ñaõ mang
Haïnh
phuùc cho nhaø toâi vaäy.
Tyø-xaù-khö
laïi thænh Theá Toân ñeán ngaøy
hoâm sau, vaø meï choàng naøng nhôø
theá chöùng quaû Döï löu. Töø
ñoù nhaø choàng naøng roäng môû
theo ñaïo Phaät.
Muoán
ñeàn ñaùp coâng lao naøng, cha
choàng naøng ñònh taëng naøng moät
moùn trang khaùc nheï hôn ñeå naøng
coù theå ñeo caû ngaøy caû ñeâm,
trong boán oai nghi ñeàu thoaûi maùi,
vì moùn ñoà trang söùc khoång
loà tröôùc ñaây quaù naëng
neà. Hoaøn thaønh xong moùn nöõ
trang trò giaù traêm ngaøn tieàn, oâng
thænh Theá Toân cuøng Taêng chuùng
ñeán môû tieäc cuùng döôøng.
OÂng baûo naøng phaûi taém trong möôøi
saùu chaäu nöôùc hoa vaø khoaùc
moùn trang söùc môùi ñeán
ñaûnh leã Theá Toân. Xong, Phaät
hoài höôùng coâng ñöùc
vaø trôû veà tinh xaù.
Töø
ñoù naøng thöôøng cuùng döôøng,
laøm nhieàu coâng ñöùc khaùc
vaø ñöôïc Taùm thaùnh aân
cuûa Phaät. Nhö maët traêng löôõi
lieàm troøn daàn treân trôøi, naøng
cuõng lôùn daàn vôùi möôøi
ñöùa con trai, möôøi ñöùa
con gaùi, vaø moãi ñöùa laïi
sanh möôøi trai möôøi gaùi,
cöù theá con, chaùu, chaét doøng
hoï naøng... leân ñeán taùm ngaøn
boán traêm hai möôi ngöôøi. Naøng
thoï ñöôïc moät traêm hai möôi
tuoåi, khoâng coù moät sôïi toùc
baïc treân ñaàu, luùc naøo cuõng
troâng nhö möôøi saùu tuoåi.
Thaáy naøng treân ñöôøng ñi
ñeán tinh-xaù vôùi baày con chaùu,
khoâng theå bieát ai laø Tyø-xaù-khö.
Ai cuõng muoán ngaém nhìn naøng thaät
laâu khi ñi, ñöùng, naèm, ngoài,
vì trong boán oai nghi daùng daáp naøng
ñeàu trang nghieâm, ñeïp ñeõ.
Ngoaøi
nhöõng ñöùc tính treân, naøng
coøn coù söùc maïnh baèng naêm
con voi. Vua bieát ñöôïc ñònh
thöû naøng. Sau khi nghe phaùp xong, treân
ñöôøng naøng veà töø
tinh xaù vua thaû moät con voi röôït
baét naøng. Naêm traêm tyø nöõ
theo haàu naøng, moät soá quaù khieáp
ñaûm ñaõ chaïy maát, soá
coøn laïi oâm quanh naøng. Coâ suy nghó:
Neáu baét voi laïi moät caùch maïnh
baïo, noù seõ cheát. Do ñoù naøng
duøng hai ngoùn tay tuùm laáy voøi baét
noù trôû lui. Voi khoâng theå cöï
laïi söùc maïnh cuûa naøng vaø
cuõng khoâng theå ñöùng vöõng,
teù ngaõ ngöûa treân saân hoaøng
cung. Daân chuùng hoan hoâ naøng, vaø
naøng veà nhaø an oån vôùi ñoaøn
tuyø tuøng.
Tyø-xaù-khö,
meï tinh thaàn cuûa chöôûng khoá Migaøra,
cuøng ñaùm con chaùu chaét chaúng
heà ñau oám, chaúng ai cheát yeåu.
Ngöôøi ta cho raèng naøng laø ngöôøi
mang phuùc laønh ñeán. Yeán tieäc
leã loäc gì, daân trong thaønh Xaù-veä
ñeàu vinh haïnh thænh môøi naøng
tröôùc tieân.
Trong
moät ngaøy leã, nhö moïi ngöôøi,
naøng phuïc söùc sang troïng vôùi
moùn ñoà trang söùc vó ñaïi
cuûa cha ruoät taëng ñeán döï tieäc
taïi moät nhaø noï, xong ñeán tinh-xaù
nghe phaùp. Döøng laïi tröôùc
cöûa tinh xaù, naøng côûi moùn
trang söùc khoång loà ñöa nöõ
tyø caát vaø ñeo vaøo moùn trang
söùc nhoû cuûa cha choàng ñeán
ñaûnh leã Theá Toân nghe phaùp.
Cuoái baøi phaùp, naøng ñöùng
daäy chaøo Phaät. Tyø nöõ boû
queân moùn trang söùc laïi, theo naøng
ra ngoaøi.
Nhö
thöôøng leä, Tröôûng laõo
A-nan sau buoåi giaûng nhìn tröôùc
ngoù sau xem coù vaät gì boû queân
ñeå caát roài môùi ñi khoûi.
Thaáy moùn ñoà trang söùc cuûa
Tyø-xaù-khö boû queân, Tröôûng
laõo trình vôùi Phaät vaø nghe theo
lôøi Phaät ngaøi treo noù caïnh caàu
thang. Tyø-xaù-khö vôùi Suppiyaø
ñi voøng tinh xaù hoûi thaêm xem caùc
Tyø-kheo coù caàn thuoác men hay thöù
gì khaùc. Ngöôøi caàn maät
mía, maät ong, keû thì caàn daàu.
Hoï thöôøng caàm baùt ñeán
gaëp hai tín nöõ, vaø hoâm nay cuõng
theá. Suppiyaø
thaáy moät Tyø-kheo bò beänh, ñeán
hoûi thaêm vaø oâng cho bieát laø
caàn nöôùc xuùp thòt. Ngaøy
hoâm sau khoâng tìm ra thòt, Suppiyaø
caét thòt ñuøi cuûa mình daâng
cuùng. Do loøng tin Phaät, thaân naøng
lieàn laønh laën nhö cuõ.
Sau
khi chaêm soùc caùc Tyø-kheo beänh, caùc
taân Tyø-kheo vaø Sa-di, Tyø-xaù-khö
ra veà baèng moät cöûa khaùc. Naøng
baûo tyø nöõ ñöa moùn trang
söùc. Tyø nöõ söïc nhôù
ñaõ ñeå queân beøn trôû
laïi choã cuõ tìm. Naøng daën coâ
ta neáu Tröôûng laõo A-nan ñaõ
caát thì ñöøng laáy laïi,
cöù xem nhö ñaõ cuùng döôøng
cho Tröôûng laõo. Nhöng nghó raèng
ngaøi A-nan seõ khoâng bieát laøm gì
vôùi moùn ñoà aáy, naøng
laïi baûo tyø nöõ trôû laïi
laáy mang veà ñeå baùn laáy tieàn
cuùng döôøng phaûi hôn. Moùn
ñoà ñöôïc ñeå leân
xe ñöa tôùi thôï kim hoaøn ñònh
giaù laø chín möôi trieäu moät
traêm ngaøn tieàn, nhöng khoâng ai mua noåi.
(Caû theá giôùi chæ coù ba ngöôøi
ñaøn baø maëc moùn ñoà trang
söùc ñaét giaù nhö theá, laø
nöõ cö só loãi laïc Tyø-xaù-khö,
vôï vua Bandhula xöù Mallas,
vaø Mallika con
gaùi chöôûng khoá Ba-la-naïi).
Naøng
beøn mua laïi moùn trang söùc, chôû
soá tieàn to lôùn ñeán tinh xaù
daâng leân Phaät, vaø thöa hoûi trong
töù söï cuùng döôøng Phaät
caàn loaïi gì. Phaät
baûo caàn xaây moät taêng ñöôøng
taïi coång phía ñoâng tinh xaù. Naøng
mua ñaát vôùi chín möôi trieäu
cuûa moùn trang söùc vaø boû theâm
chín möôi trieäu ñeå xaây nhaø.
Moät
hoâm Theá Toân quan saùt theá gian saùng
sôùm, thaáy chaøng Bhaddiya,
con cuûa moät chöôûng khoá ôû
thaønh Bhaddiya,
ñaõ ñöôïc taùi sinh töø
coõi trôøi, ñuû duyeân laønh
nhaäp ñaïo. Ngaøi duøng ñieåm
taâm taïi nhaø oâng Caáp Coâ Ñoäc
roài ñi veà höôùng coång baéc.
Thoâng thöôøng, sau khi ñoä ngoï
taïi nhaø Tyø-xaù-khö , Ngaøi ñi
veà baèng coång nam vaø ngöï veà
Kyø Vieân; khi ñoä ngoï taïi nhaø
Caáp Coâ Ñoäc, Ngaøi ñi ra baèng
coång ñoâng vaø ngöï veà Pubbaaraama.
Do ñoù khi daân chuùng thaáy Theá
Toân ñi ra coång baéc, bieát raèng
Ngaøi saép du haønh.
Nghe
tin Theá Toân leân ñöôøng,
Tyø-xaù-khö ñeán ñaûnh leã
Ngaøi vaø thænh caàu ôû laïi
vì naøng cho xaây nhaø ôû cuùng
döôøng Phaät vaø chö Taêng vôùi
toån phí baèng soá chaâu baùu kia.
Nhöng Theá Toân khoâng theå ôû
laïi, vaø theo lôøi yeâu caàu cuûa
naøng, Ngaøi cho naøng choïn moät Tyø-kheo
ôû laïi thay maët theo doõi vieäc xaây
caát. Maëc duø naøng raát kính
meán Tröôûng laõo A-nan, nhöng naøng
choïn Toân giaø Muïc-kieàn-lieân vì
nghó raèng Toân giaû coù thaàn
thoâng seõ giuùp ñôõ nhieàu
trong coâng vieäc. Phaät truyeàn Toân giaû
ôû laïi vôùi naêm traêm Tyø-kheo.
Toân giaû coù thaàn thoâng neân chæ
trong ngaøy ngöôøi ta coù theå ñem
veà goã vaø ñaù caùch ñoù
khoaûng naêm möôi, saùu möôii
daëm, khoâng caàn phaûi naëng hoûng.
Chæ trong thôøi gian ngaén ngöôøi
ta ñaõ döïng leân moät taêng ñöôøng
hai taàng, vôùi naêm traêm phoøng
treân laàu. Theá Toân du thuyeát maát
chín thaùng, vaø khi trôû veà Xaù-veä,
coâng trình cuûa Tyø-xaù-khö ñaõ
hoaøn taát keå caû chieác thaùp
baèng vaøng roøng ñeå chöùa
saùu möôi chaäu nöôùc. Nghe tin
Theá Toân treân ñöôøng veà
Kyø Vieân, naøng ñeán gaëp Ngaøi
vaø thænh môøi ñeán thaêm
taêng ñöôøng môùi xaây.
Sau ñoù, naøng thöa:
-
Baïch Theá Toân, xin ngöôøi ñöa
chö Taêng ñeán ñaây an cö trong
boán thaùng tôùi. Con seõ cho hoaøn
taát xong xuoâi khu nhaø ôû cuûa
chö Taêng.
Theá
Toân hoaøn hyû chaáp nhaän. Töø
ñoù, Ngaøi cuøng Taêng chuùng
ñöôïc naøng cuùng döôøng
taïi ñoù.
Moät
ngöôøi baïn cuûa Tyø-xaù-khö
muoán cuùng döôøng moät taám
vaûi trò giaù moät traêm ngaøn tieàn
laøm thaûm loùt cho taêng ñöôøng.
Naøng chæ cho coâ ta thaáy caû hai taàng
nhaø goàm moät ngaøn phoøng ñeàu
traûi thaûm heát, khoâng coù taám
naøo xaáu keùm hôn taám cuûa coâ
ta. Buoàn baõ vì thaáy mình khoâng
ñöôïc coâng ñöùc gì
trong taêng ñöôøng, coâ ñi
ra, döøng laïi moät nôi, oøa khoùc.
Tröôûng
laõo A-nan thaáy theá hoûi thaêm, vaø
chæ cho coâ choã thích hôïp nhaát
ñeå traûi thaûm laø chaân caàu
thang, nôi caùc Tyø-kheo röûa chaân
xong seõ chuøi leân ñoù tröôùc
khi böôùc vaøo tinh xaù. Coâ seõ
ñöôïc nhieàu phöôùc ñöùc.
Hình nhö Tyø-xaù-khö ñaõ boû
qua choã naøy.
Ngaøy
cuoái, say boán thaùng cuùng döôøng
Taêng ñoaøn, Tyø-xaù-khö cuùng
vaûi may y ñeán Taêng ñoaøn. Moãi
sa-di nhaän vaûi y trò giaù moät ngaøn
tieàn moãi caùi. Cuoái cuøng coâ
cuùng thuoác men cho chö Taêng, sôùt
ñaày baùt cho moãi vò. Neáu tính
theâm chín möôi trieäu mua ñaát
vaø chín möôi trieäu xaây caát
taêng ñöôøng, coäng chung laø
hai traêm baûy möôi trieäu. Khoâng moät
phuï nöõ naøo treân theá gian ñaõ
cuùng döôøng nhieàu nhö theá,
nhaát laø ñoái vôùi moät
ngöôøi ñang soáng trong moät gia ñình
ngoaïi ñaïo.
Ngaøy
leã khaùnh thaønh tinh xaù, khi boùng
chieàu ngaû daøi, Tyø-xaù-khö ñi
voøng quanh toøa nhaø cuøng vôùi
con, chaùu vaø chaét. Thaáy öôùc
nguyeän thôøi xa xöa nay ñaõ thaønh
töïu, naøng caát cao tieáng thanh cao ngaâm
naêm caâu keä:
Khi
naøo ta daâng cuùng
Ngoâi
nhaø ôû tieän nghi
Treùt
toâ hoà, vöõa thì
AÁy
laø luùc vieân maõn
Lôøi
ta theä nguyeän xöa
Khi
naøo ta daâng cuùng
Moïi
thieát bò, tieän nghi
Gheá,
giöôøng, thaûm vaø goái
Luùc
ñoù loøng ta môùi
Vui vì
thoûa nguyeän xöa
Khi
naøo ta daâng cuùng
Vaät
thöïc theo phieáu phaân
Neâm
neám ngon boäi phaàn
Baèng
xuùp thòt tinh khieát
AÁy
laø luùc ta bieát
Ñaõ
toaïi lôøi nguyeän daâng
Khi
naøo ta daâng cuùng
Vaûi
y Ba-la-naïi
Vaûi
mòn, vaûi sôïi boâng
Öôùc
nguyeän haèng bao kieáp
Khi
naøo ta daâng cuùng
Ñoà
boå döôõng, thuoác men
Bô
loûng, bô ñaëc, maät
Daàu
aên cuøng ñöôøng thoâ
Theá
laø ta hoaøn taát
Vieân
maõn lôøi nguyeän xöa.
Caùc
Tyø-kheo nghe ñöôïc cho raèng hoaëc
maät naøng roái loaïn, hoaëc loaïn trí,
neân thöa vôùi Phaät. Theá Toân
ñaùp:
-
Naøy caùc Tyø-kheo! Ñeä töû
Ta khoâng phaûi ñang haùt. Vì öôùc
nguyeän ñöôïc thaønh töïu,
loøng naøng vui möøng môùi caát
tieáng nhö theá ñeå long troïng noùi
lôøi theä nguyeän.
Caùc
Tyø-kheo hoûi tieáp:
-
Naøng ñaõ öôùc nguyeän luùc
naøo, thöa Theá Toân?
Vaø
Theá Toân keå:
Chuyeän
quaù khöù
8A.
Lôøi Nguyeän Cuûa Tyø-Xaù-Khö
Caùc
Tyø-kheo, caùch ñaây moät traêm ngaøn
kieáp quaù khöù, Phaät Padumuttara xuaát
hieän ôû theá gian, thoï maïng cuûa
Ngaøi laø moät traêm ngaøn naêm,
coù moät traêm ngaøn A-la-haùn ñeä
töû. Thaønh cuûa Phaät laø Hamsavatì,
cha laø Sunanda,
meï laø Sujaøtaø
Devì. Ñeä töû nöõ
cö só laø ñaïi thí chuû. Nöõ
cö só ñoù ñöôïc Taùm
thaùnh aân töø Ngaøi, vaø nhö
moät ngöôøi meï, lo cho Phaät töù
söï cuùng döôøng, phuïc vuï
töø saùng ñeán chieàu. Nöõ
cö só ñöôïc chuyeän troø
thaân maät vôùi Phaät vaø ñöôïc
Phaät quyù troïng, moät hoâm ñaùnh
baïo hoûi Theá Toân:
-
Baïch Theá Toân, coâ baïn toâi ñoái
vôùi Ngaøi laø gì?
Phaät
ñaùp:
-
Laø ñaïi thí chuû cuûa Ta.
-
Baèng caùch naøo coâ ta ñöôïc
nhö vaäy?
-
Do lôøi nguyeän tröôùc ñaây
traêm ngaøn kieáp.
-
Baïch Theá Toân, moät ngöôøi coù
theå ñöôïc ñòa vò aáy
khoâng, neáu phaùt nguyeän baây giôø?
-
Coù theå ñöôïc.
-
Vaäy thì, baïch Theá Toân, xin nhaän
cho con cuùng döôøng Ngaøi vôùi
traêm ngaøn Tyø-kheo trong baûy ngaøy.
Phaät
chaáp thuaän.
Ñeán
ngaøy cuoái tuaàn cuùng döôøng,
coâ ta ñôõ laáy y baùt cuûa
Theá Toân, ñaûnh leã vaø quyø
döôùi chaân Ngaøi phaùt nguyeän:
-
Baïch Theá Toân, con khoâng tìm caàu
cho mình moät vöông quyeàn naøo ôû
coõi trôøi, maø chæ xin ñöôïc
Taùm thaùnh aân cuûa Phaät, xin ñöôïc
nhö moät ngöôøi meï hôn giôø
heát lo töù söï cuùng döôøng
cho Ngaøi.
Theá
Toân muoán bieát xem haïnh nguyeän cuûa
coâ ta coù ñöôïc vieân maõn
hay khoâng, neân duøng Thieân nhaõn nhìn
veà töông lai suoát moät traêm ngaøn
kieáp vaø baûo:
-
Moät traêm ngaøn kieáp sau, moät ñöùc
Phaät teân Coà-ñaøm seõ xuaát
hieän ôû theá gian. Luùc ñoù
ngöôi laø ñeä töû nöõ
cö só teân Tyø-xaù-khö, seõ
ñöôïc Taùm thaùnh aân töø
Phaät, seõ ñöôïc nhö moät
ngöôøi meï ñoái vôùi
Phaät, vaø seõ laø cö só nöõ
xuaát saéc nhaát trong vieäc lo töù
söï cuùng döôøng cho Ngaøi.
Nhö
theá laø chaéc chaén trong töông
lai, coâ ta seõ ñaït ñöôïc
nhöõng ñieàu naøy. Coâ ta ñaõ
laøm vieäc phöôùc thieän trong suoát
quaõng ñôøi coøn laïi cuûa
kieáp aáy vaø taùi sinh treân coõi
trôøi. Sau khi qua laïi coõi trôøi
vaø coõi ngöôøi, naøng taùi
sanh trong thôøi Phaät Ca-dieáp, laø con
gaùi uùt cuûa vuaKiki
xöù Kaøsi.
Coâ laäp gia ñình, soáng beân nhaø
choàng, suoát thôøi gian raát laâu
cuùng döôøng vaø laøm nhieàu
vieäc coâng ñöùc khaùc cuøng
vôùi caùc chò.
Moät
hoâm coâ ta quyø döôùi chaân
Phaät Ca-dieáp vaø phaùt lôøi nguyeàn
gioáng nhö tröôùc ñaây. Roài
coâ ta cuõng luaân hoài töø coõi
trôøi qua coõi ngöôøi, vaø
trong kieáp naøy taùi sanh laøm con chöôûng
khoá Dhananjaya,
chaùu noäi cuûa chöôûng khoá Ram.
Vaø trong kieáp naøy, coâ ñaõ
taïo ñöôïc nhieàu ñöùc
qua caùc thieän söï cho giaùo ñoaøn
cuûa Ta.
(Heát
Chuyeän Quaù Khöù)
Vaø
Theá Toân giaûng phaùp cho caùc Tyø-kheo:
-
Naøy caùc Tyø-kheo, gioáng nhö töø
moät ñoáng hoa ñuû loaïi, ngöôøi
kheùo leùo seõ keát nhieàu kieåu
voøng hoa, cuõng nhö theá, taâm Tyø-xaù-khö
höôùng ñeán laøm caùc vieäc
coâng ñöùc baèng nhieàu caùch.
Vaø
Ngaøi noùi Phaùp Cuù:
(53)
Nhö töø moät ñoáng hoa
Nhieàu
traøng hoa ñöôïc laøm
Cuõng
vaäy, thaân sanh töû,
Laøm
ñöôïc nhieàu thieän söï.
9.
Caâu Hoûi Cuûa Tröôûng Laõo A
Nan
Höông
caùc loaøi hoa thôm...
Taïi
Xaù Veä Theá Toân ñaõ daïy
caâu Phaùp Cuù treân khi traû lôøi
caâu hoûi cuûa Tröôûng laõo A-nan.
Moät
buoåi chieàu, trong khi ñang ngoài tö duy
quaùn töôûng, Tröôûng laõo
A-nan chôït coù nghó Theá Toân hoäi
ñuû ba loaïi höông raát öu vieät
laø höông goã chieân ñaøn,
höông reã caây vaø höông hoa.
Caû ba thöù höông ñeàu bay theo
chieàu gioù. Khoâng bieát coù thöù
höông naøo coù theå bay ngöôïc
gioù, hoaëc vöøa bay thuaän vöøa
bay nghòch gioù? Toân giaû khoâng muoán
moät mình moi oùc tìm hieåu, neân
ñeán hoûi Theá Toân, vaø sau ñoù
Ngaøi ñöôïc traû lôøi:
-
Naøy A-nan! Coù thöù höông bay theo
chieàu gioù vaø cuõng coù thöù
höông bay nghòch gioù. Naøy A-nan! Taïi
baát cöù laøng maïc, phoá thò
naøo treân theá gian naøy, ai cuõng vaäy,
ñaøn oâng hay ñaøn baø, quy y
Tam baûo, giöõ giôùi khoâng saùt
sanh, khoâng laáy cuûa khoâng cho, khoâng
taø daâm, khoâng noùi doái, khoâng
uoáng röôïu vaø caùc chaát
say, neáu ngöôøi ñoù ñöùc
haïnh, soáng ñôøi taïi gia ñoan
chaùnh, taâm khoâng tham nhieãm, ngöôøi
ñoù vò tha, roäng löôïng, hoan
hyû trong haïnh boá thí, bieát laéng
nghe lôøi caàu xin, hoan hyû trong haïnh
cuùng döôøng, thì moïi Tyø-kheo
vaø ñaïo só Baø-la-moân khaép
nôi seõ taùn thaùn, moïi thieân thaàn,
thaùnh thaàn seõ taùn thaùn. Vaø
nhö theá, naøy A-nan, ñoù laø thöù
höông bay thuaän vaø nghòch gioù.
Theá
Toân noùi Phaùp Cuù:
(54)
Höông caùc loaøi hoa thôm,
Khoâng
ngöôïc bay chieàu gioù.
Nhöng
höông ngöôøi ñöùc haïnh,
Ngöôïc
gioù khaép tung bay.
Chæ
coù baäc chaân nhaân,
Toûa
khaép moïi phöông trôøi.
(55)
Hoa chieân-ñaøn, giaø-la,
Hoa
sen, hoa vuõ quyù,
Giöõa
nhöõng höông hoa aáy,
Giôùi
höông laø voâ thöôïng.
10.
Ñeá Thích Cuùng Döôøng Ñaïi
Ca-Dieáp
Ít
giaù trò höông naøy...
Theá
Toân daïy caâu treân khi nguï taïi Veluvana,
lieân quan ñeán söï cuùng döôøng
Tröôûng laõo Ñaïi Ca-dieáp.
Moät hoâm Tröôûng laõo Ñaïi
Ca-dieáp xuaát ñònh sau baûy ngaøy
nhaäp Dieät taän ñònh, ñi ra ngoaøi
vôùi yù ñònh khaát thöïc
tuaàn töï nhaø naøy qua nhaø khaùc
trong thaønh Vöông-xaù. Luùc ñoù
naêm traêm thieân nöõ goùt son, vôï
cuûa vua trôøi Ñeá Thích vöøa
thöùc daäy vaø chuaån bò naêm
traêm phaàn cuùng döôøng heát
caû cho Tröôûng laõo. Phaåm vaät
treân tay, hoï chaën Tröôûng laõo
giöõa ñöôøng, xin:
-
Thöa Toân giaû, xin Ngaøi nhaän cuùng
döôøng cho chuùng con aân trieâm coâng
ñöùc.
Tröôûng
laõo:
-
Taát caû chö vò haõy ñi ñi!
Toâi ñònh ban aân hueä cho ngöôøi
ngheøo.
-
Baïch Toân giaû, xin ñöøng haïi
chuùng con, haõy ban phöôùc cho chuùng
con!
Nhöng
Tröôûng laõo bieát hoï neân vaãn
töø choái, vaø khi thaáy hoï khoâng
chòu ñi maø coøn muoán tieáp
tuïc caàu xin nöõa, Ngaøi baûo:
-
Caùc ngöôi khoâng bieát choã cuûa
mình. Haõy ñi ñi!
Roài
Ngaøi buùng tay vaøo hoï.
Nghe
Tröôûng laõo buùng tay, caùc thieân
nöõ maát bình tónh khoâng daùm
ôû laïi, phaûi bay veà coõi trôøi.
Hoï keå laïi töï söï cho Ñeá
Thích nghe. OÂng hoûi:
-
Caùc ngöôi ñi trong hình daïng ra
sao?
-
Daï, nhö theá naøy, caùc ngöôi
laøm sao cuùng döôøng Tröôûng
laõo ñöôïc!
Chính
Ñeá Thích cuõng muoán cuùng döôøng
Tröôûng laõo. OÂng bieán thaønh
moät ngöôøi thôï deät giaø
luïm khuïm, raêng long, toùc baïc, löng
coøng, thaân theå tieàu tuïy. OÂng
bieán thieân nöõ Thieän Sanh thaønh
moät baø giaø. Roài oâng duøng thaàn
löïc taïo moät ngoõ heûm thôï
deät, vaø ngoài quay sôïi. Luùc aáy,
Tröôûng laõo ñang ñi vaøo
thaønh, vaãn taâm nieäm daønh phöôùc
cho ngöôøi ngheøo. Thaáy con heûm
ôû ngoaïi thaønh, Ngaøi nhìn quanh
roài chuù yù ñeán hai oâng baø
giaø. OÂng giaø Ñeá Thích ñang
keùo chæ vaø Thieän Sanh quaán chæ
vaøo thoi. Tröôûng laõo nghó raèng
giaø caû luïm cuïm theá ñoù
maø phaûi laøm vieäc tay chaân thì
chaéc khoâng ai trong thaønh naøy ngheøo
hôn hoï, chæ caàn moät vaù côm
sôùt cho Ngaøi laø Ngaøi coù theå
ban phöôùc cho hoï. Do ñoù Tröôûng
laõo tieán ñeán.
Thaáy
boùng Tröôûng laõo, Ñeá Thích
daën Thieän Sanh laøm nhö khoâng troâng
thaáy, cöù ngoài ñoù im laëng,
roài seõ noùi gaït ñeå cuùng
döôøng oâng. Tröôûng laõo
döøng tröôùc cöûa nhaø,
hoï giaû vôø khoâng thaáy, cöù
tieáp tuïc laøm vieäc. Moät laùt, Ñeá
Thích boãng ngaång leân baûo vôï:
-
Hình nhö coù Tröôûng laõo ñang
ñöùng tröôùc cöûa. Baø
ra xem!
Thieän
Sanh khoâng chòu, baûo oâng ra. Gaëp Tröôûng
laõo teân gì vì maét oâng keøm
nheøm troâng khoâng roõ. Xong laáy tay
che traùn, oâng nhìn chaêm chuù vaø
laøm nhö ngaïc nhieân, la leân:
-
Chao oâi! Chao oâi! Tröôûng laõo Ñaïi
Ca-dieáp! Laâu ngaøy quaù xaù Ngaøi
môùi ñeán leàu raùch cuûa
chuùng toâi. Baø noù ôi, coøn gì
trong nhaø khoâng?
Thieän
Sanh toû veû nhö ñang boái roái,
nhöng cuõng voäi ñaùp:
-
AØ, aø. Vaâng, cuõng coù ñaáy,
oâng aø!
Ñeá
Thích ñôõ laáy baùt cuûa
Tröôûng laõo thöa:
-
Baïch Toân giaû, xin ñöøng ñeå
yù ñeán thöùc aên ngon hay dôû,
maø cho chuùng con ñöôïc aân
phöôùc.
Tröôûng
laõo ñöa baùt thaàm nghó, duø
hoï cho ta moät coïng rau hay moät naém caùm
vuïn, ta vaãn nhaän vaø ban phöôùc
cho hoï. Ñeá Thích vaøo nhaø sôùt
côm ñaày baùt vaø mang ra ñaët
vaøo tay Ngaøi.
Laäp
töùc, phaàn cuùng döôøng ñoù,
ñöôïc gia ñuû loaïi nöôùc
soát vaø caø ri, toûa muøi thôm
ngaùt caû thaønh Vöông-xaù. Tröôûng
laõo thaéc maéc sao troâng oâng laõo
naøy yeáu ñuoái thieáu thoán
maø thöùc aên laïi doài daøo
nhö cuûa Ñeá Thích. Nhìn ra quaû
laø trôøi Ñeá Thích, Ngaøi
baûo:
-
OÂng ñaõ laøm moät vieäc sai laàm
nghieâm troïng khi cöôùp ñoaït
cuûa ngöôøi ngheøo cô hoäi taïo
coâng ñöùc. Vì boá thí cho
ta hoâm nay, baát cöù ngöôøi
ngheøo naøo cuõng seõ ñöôïc
ñòa vò toång tö leänh hay chöôûng
khoá.
Ñeá
Thích hoûi:
-
Baïch Toân Gæa, coù ngöôøi naøo
ngheøo hôn con chaêng ?
-
Sao oâng laïi ngheøo, khi ñang höôûng
phuù quí treân cung trôøi?
-
Baïch Toân giaû, lyù do nhö sau. Tröôùc
khi Phaät xuaát hieän ôû theá gian
con ñaõ taïo nhieàu coâng ñöùc.
Khi Phaät xuaát hieän ôû theá gian
, coù ba vò trôøi cuøng ñaúng
caáp vôùi con, vì taïo nhieàu coâng
ñöùc neân ñöôïc nhieàu
oai löïc hôn con. Khi coù maët con ñoù,
ba vò caàn môû hoäi vui chôi laø
hoï cöù ñem caùc tyø nöõ
xuoáng ñöôøng, coøn con thì
phaûi quay goùt vaøo nhaø. Oai löïc
cuûa hoï saùng maïnh hôn con. Vaäy, baïch
Toân giaû, ai ngheøo hôn con?
-
Neáu ñuùng nhö theá thì töø
ñaây ñöøng ñaùnh löøa
ta ñeå cuùng döôøng nöõa.
-
Con coù ñöôïc coâng ñöùc
hay khoâng neáu löøa doái ñeå
cuùng döôøng?
-
Coù, ñaïo höõu aï.
-
Neáu ñuùng theá, baïch Toân giaû,
con coù boån phaän phaûi taïo nhieàu
coâng ñöùc.
Noùi
xong Ñeá Thích chaøo Tröôûng
laõo, ñi nhieãu quanh Tröôûng laõo
vôùi Thieän Sanh theo sau, roài hoï bay leân
khoâng, noùi leân caâu keä:
OÂi
cuùng döôøng, cuùng döôøng
Ba-la-maät,
Ñaõ
kheùo daâng ngaøi Ca-dieáp ñöôïc
roài!
Trong
kinh Udaøna
cuõng coù keå caâu chuyeän töông
töï.
Ñeán
ñoaïn Ñeá Thích bay leân khoâng
vaø ngaâm caâu keä, trong Udaøna
ghi tieáp:
"Theá
Toân ñöùng trong tinh xaù, nghe tieáng
Ñeá Thích. OÂng ta lieàn baûo ñeä
töû:
-
Caùc Tyø-kheo, haõy xem vua trôøi Ñeá
Thích. OÂng ta vöøa ngaâm caâu keä,
vaø ñang bay trong hö khoâng.
-
Baïch Theá Toân, oâng aáy ñaõ
laøm chi?
-
OÂng ta ñaõ ñaùnh löøa ñöôïc
Ca-dieáp con ta ñeå cuùng döôøng.
Xong vieäc roài neân oâng ta ñang bay treân
trôøi vaø ngaâm nga moät baøi keä.
-
Baïch Theá Toân, sao oâng aáy bieát
neân cuùng döôøng Tröôûng
laõo?
-
Caùc Tyø-kheo, caû trôøi vaø ngöôøi
ñeàu meán ngöôøi boá thí
nhö con ta.
Noùi
xong, chính Theá Toân cuõng ngaâm caâu
keä aáy."
Ngoaøi
ra, ñoaïn vaên sau cuõng ñöôïc
ghi trong kinh:
Vôùi
thieân nhaõn thanh tònh sieâu vöôït
loaøi ngöôøi, Theá Toân nghe vua
trôøi Ñeá Thích, trong khi bay treân
khoâng, ñaõ ba laàn ngaâm caâu keä
naøy treân trôøi:
OÂi
cuùng döôøng, cuùng döôøng
Ba-la-maät,
Ñaõ
kheùo daâng ngaøi Ca-dieáp ñöôïc
roài!
Khi
aáy, Theá Toân thaáy theá lieàn
noùi keä:
Tyø-kheo
soáng baèng khaát thöïc
Töï
mình nöông töïa chính mình
Tòch
laëng, chuù taâm, haèng giaùc
Chö
thieân toân kính hoan nghinh.
Noùi
keä xong, Theá Toân daïy:
-
Caùc Tyø-kheo, vua trôøi Ñeá Thích
qua höông ñöùc haïnh ñaõ
ñeán vôùi con ta ñeå cuùng
döôøng.
Vaø
Ngaøi noùi Phaùp Cuù:
(56)
Ít giaù trò höông naøy,
Höông
giaø-la, chieân-ñaøn,
Chæ
höông ngöôøi ñöùc haïnh,
Toái
thöôïng toûa thieân giôùi.
11. Godhica
Chöùng Nieát Baøn
Giöõa
ai coù giôùi haïnh...
Caâu
naøy Phaät daïy khi nguï taïi Truùc Laâm
gaàn Vöông-xaù, lieân quan ñeán
Tröôûng laõo Godhika
chöùng Nieát-baøn.
Trong
khi Tröôûng laõo naøy nguï taïi
Haéc Thaïch treân ñænh nuùi Isigili,
chaùnh nieäm, tinh taán, kieán quyeát,
vaø ñaõ ñöôïc taâm giaûi
thoaùt do haønh thieàn, thì ngaøi bò
ngaõ beänh vì tinh caàn thaùi quaù
vaø khoâng theå truï taâm vaøo ñeà
muïc thieàn ñöôïc laâu. Laàn
thöù hai, laàn thöù ba, vaø ñeán
saùu laàn, ngaøi vaøo thieàn ñònh
vaø laïi bò traïo hoái quaáy nhieãu.
Laàn thöù baûy, ngaøi truï taâm
ñöôïc roài lieàn töï nghò:
"Saùu laàn ta ñaõ bò beänh laøm
cho taùn taâm. Moät ngöôøi bò
taùn taâm thì ñôøi sau thaät
khoâng bieát ra sao. Ñaõ ñeán
luùc phaûi duøng ñeán löôõi
dao caïo."
Roài
oâng laáy dao caïo ñaàu, xong naèm
treân giöôøng ñònh caét ñöùt
coå hoïng. Ma vöông bieát yù ñònh
cuûa Ngaøi, nghó raèng neáu Ngaøi
ñaït ñöôïc Minh saùt tueä,
seõ chöùng A-la-haùn, neân muoán
caûn Ngaøi. Töï thaáy lôøi mình
khoù thuyeát phuïc Ngaøi, Ma vöông
muoán caàu cöùu vôùi Theá
Toân, neân bieán mình thaønh moät
ngöôøi taàm thöôøng ñeán
gaëp Phaät vaø noùi:
Hôõi
ñaáng Ñaïi Huøng, baäc Ñaïi
Trí Tueä!
Röïc
rôõ thaàn löïc, röïc haøo
quang,
Ngöôøi
vöôït thaéng haän thuø, sôï
haõi.
Xin ñaûnh
leã beân chaân Ngaøi, hôõi ñaáng
Chaùnh Bieán Tri!
Ñaáng
Ñaïi Huøng! Ñeä töû Ngaøi
ñaõ khaéc phuïc sanh töû
Laïi
höôùng veà caùi cheát, ñang
raép taâm.
Haõy
caûn ngaên, haõy thuyeát giaûng ñaïo
thaâm
Haõy
thöông xoùt, hôõi ngöôøi
ban aùnh saùng!
Ñöùc
Theá Toân, löøng laãy tieáng taêm
trong nhaân loaïi!
Moân
ñeä Ngaøi, ñang an vui trong giaùo phaùp,
Sao giôø
laïi muoán keát thuùc ñôøi,
Chöa
troøn yù nguyeän, chöa thuaàn thuïc?
Ngay
luùc ñoù Tröôûng laõo ñöa
löôõi dao leân. Ñoàng thôøi
Theá Toân cuõng nhaän ra Ma vöông,
beøn noùi keä:
Ngöôøi
vôùi taâm kieân ñònh, heát
coøn khao khaùt soáng.
Godhika
dieät danh ñöôïc duïc tham, ñaõ
chöùng ñaït Nieát-baøn.
Vaø
Theá Toân daãn moät soá ñoâng
Tyø-kheo vaøo taän nôi Tröôûng
laõo ñang naèm, tay ñaõ buoâng
dao. Trong khi ñoù aùc ma gioáng nhö moät
coät khoùi hay moät khoái ñen, chaïy
khaép phöông höôùng tìm thaàn
thöùc cuûa Tröôûng laõo. AÙc
ma cöù thaéc maéc khoâng bieát thaàn
thöùc cuûa Tröôûng laõo tuï
taïi ñaâu. Theá Toân chæ cho caùc
Tyø-kheo coät khoùi vaø khoái ñen,
baûo:
-
Naøy caùc Tyø-kheo, ñoù laø aùc
ma ñang ñi tìm thaàn thöùc ngöôøi
thanh nieân hieàn thieän, vì khoâng bieát
noù an truï taïi ñaâu. Nhöng naøy
caùc Tyø-kheo, thaàn thöùc cuûa Godhika
khoâng tuï. Bôûi vì, naøy caùc
Tyø-kheo, ngöôøi thanh nieân hieàn
thieän Godhika ñaõ nhaäp Nieát-baøn.
Ma
vöông khoâng theå tìm thaàn thöùc
cuûa Tröôûng laõo, beøn giaû
trang thaønh moät oâng hoaøng, tay caàm
caây ñaøn baèng goã Vilva maøu
vaøng nhaït, ñeán gaëp Theá Toân
vaø hoûi:
Boán
phöông taùm höôùng toâi tìm
kieám,
Chaúng
thaáy Godhika, ngaøi ôû ñaâu?
Theá
Toân ñaùp:
Ngöôøi
vôùi taâm kieân ñònh
Quyeát
chí, chuyeân thieàn ñònh
Thieàn
duyeät baïn haèng vui
Ngaøy
ñeâm ñeàu tinh taán
Ñaâu
coøn loøng khaùt soáng
Deïp
thaéng heát ma quaân
Chaúng
coøn nôï taùi sanh
Heát
moái manh tham aùi
Godhika,
Tyø-kheo aáy
Ñaõ
chöùng ñaït Nieát-baøn.
Theá
Toân noùi xong, Ma vöông beøn ñaùp
laïi baèng caâu keä:
Traøn
ngaäp thaát voïng
Quyû
buoâng ñai ñaøn
Loøng
buoàn tróu naëng
Haén
lieàn bieán tan.
Vaø
Theá Toân baûo tieáp:
-
AÙc ma, ngöôi coù yù ñoà
gì maø tìm choã tuï cuûa thaàn
thöùc ngöôøi thanh nieân hieàn
thieän? Moät traêm hay moät ngaøn ngöôi
cuõng khoâng bao giôø tìm ñöôïc
choã ñoù.
Xong
Ngaøi noùi Phaùp Cuù:
(57)
Giöõa ai coù giôùi haïnh,
An
truù khoâng phoùng daät,
Chaùnh
trí, chaân giaûi thoaùt,
AÙc
ma khoâng thaáy ñöôøng.
14.
Sirigutta Vaø Garahadinna
Nhö
giöõa ñoáng raùc nhôùp...
Phaät
daïy caâu naøy lieân quan ñeán Garahadinna,
luùc nguï taïi Kyø Vieân.
ÔÛ
Xaù Veä coù hai ngöôøi baïn, Sirigutta ñeä
töû cö só cuûa ñöùc Phaät
vaø Garahadinna
moân ñoà cuûa aån só loõa
theå Ni-kieàn-töû. Caùc aån só
naøy thöôøng naøy thöôøng
baûo Garahadinna ñeán
gaëp Siriguttahoûi
nhöõng caâu nhö:
-
Taïi sao baïn ñeán thaêm Sa-moân Coà-ñaøm?
-
Baïn troâng mong gì nôi oâng ta?
Vaø
hoï coøn baûo Garahadinna ñeán
khuyeân Sirigutta theá
naøy theá noï, ñeå oâng ta ñeán
thaêm vaø cuùng döôøng caùc
aån só?
Garahadinna vaâng
lôøi, vaø baát kyø gaëp Sirigutta ôû
ñaâu, duø ñang ñöùng hoaëc
ngoài, ñeàu hoûi nhö theá. Sirigutta,
vaãn coá gaéng giöõ im laëng nhieàu
ngaøy lieân tieáp. Moät hoâm heát
kieân nhaãn, oâng ñaùp lôøi:
-
Naøy baïn, moãi laàn gaëp toâi laø
baïn cöù hoûi nhö theá... Vaäy
thì baïn haõy traû lôøi cho toâi
bieát caùc vò thaày cao quyù cuûa
baïn bieát ñöôïc nhöõng
gì?
-
OÀ, baïn aø. Khoâng coù ñieàu
gì maø caùc thaày toâi khoâng bieát.
Caùc thaày toâi bieát heát töø
quaù khöù, hieän taïi ñeán vò
lai. Bieát caû yù, lôøi vaø haønh
ñoäng cuûa moïi ngöôøi. Bieát
heát nhöõng chuyeän seõ xaûy ra vaø
nhöõng chuyeän khoâng xaûy ra.
-
Baïn khoâng coù yù noùi theá chöù?
-
Toâi noùi ñuùng theá.
-
Neáu quaû ñuùng nhö theá, baïn
ñaõ phaïm moät loãi lôùn, laø
ñaõ khoâng cho toâi bieát töø
tröôùc caùc vò thaày cao quyù
cuûa baïn coù thaàn thoâng thaàn
trí nhö vaäy. Haõy môøi caùc
vò aáy ñeán, nhaân danh toâi.
Garahadinna ñeán
caùc thaày aån só, ñaûnh leã
vaø chuyeån lôøi môøi, hoï
vui möøng baûo nhau:
-
Vieäc chuùng ta ñaõ xong. Moät khi Sirigutta ñaët
nieàm tin nôùi chuùng ta thì lôïi
laïc khoûi cheâ.
 Khu
nhaø ôû cuûa Siragutta raát
roäng vaø giöõa hai caên nhaø coù
moät khoaûng ñaát troáng daøi. Anh
ta cho ñaøo hoá nôi ñoù vaø
ñoå ñaày phaân vaø buøn.
ÔÛ hai
ñaàu hoá, anh ta choân coïc
xuoáng ñaát vaø laáy daây thöøng
coät vaøo coïc. Roài anh ta ñaët gheá
ngoài vôùi hai chaân tröôùc
treân maët ñaát vaø hai chaân sau
treân daây thöøng. Ngay khi caùc aån
só ngoaïi ñaïo ngoài xuoáng seõ
baät ngöûa ra sau, loän ñaàu xuoáng
hoá. Moät khaên traûi giöôøng
ñöôïc phuû leân choã ngoài
ñeå che mieäng hoá. Nhieàu chaäu baèng
ñaát nung thaät to ñöôïc röûa
saïch, mieäng chaäu phuû laù vaø khaên.
Nhöõng chaäu khoâng ñoù ñöôïc
ñaët phía sau nhaø, beân ngoaøi
boâi leân naøo laø chaùo, côm cuïc,
maät, ñöôøng thoâ vaø baùnh
vuïn.
Garahadinna ñeán
ngay nhaø baïn, hoûi thaêm thöùc aên
ñaõ naáu xong chöa, choã ngoài
ñaõ chuaån bò roài chöa. Ñöôïc
baïn chæ cho thaáy caùc chaäu to ñaày
traøn caø ra ngoaøi, naøo chaùo, côm,
maät, ñöôøng thoâ vaø baùnh
cuøng nhöõng choã ngoài töôm
taát, anh yeân taâm ra veà.
Garahadinna vöøa
ñi khoûi thì naêm traêm aån só
loõa theå ñeán. Sirigutta ra
khoûi nhaø ñoùn, vaø naêm voùc
gieo xuoáng ñaûnh leã hoï, roái
ñöùng tröôùc maët chaép
hai tay ñöa cao toû daáu chaøo kính.
Vaø anh ta noùi thaàm trong ñaàu vôùi
caùc aån só raèng neáu hoï thoâng
suoát heát quaù khöù, hieän taïi,
vò lai thì xin ñöøng vaøo nhaø
anh, vì anh khoâng naáu nöôùng chuaån
bò gì ñaõi hoï caû. Coøn
neáu hoï chaúng heà thoâng suoát
gì caû maø cöù ñi vaøo nhaø
anh thì seõ bò anh cho suïp hoá phaân
roài cho hoï aên gaäy. Noùi thaàm
vaäy xong, anh daën gia nhaân khi khaùch saép
ngoài xuoáng gheá thì keùo taám
phuû ra khoûi dính baån.
Sirigutta môøi
caùc aån só böôùc vaøo nhaø.
Hoï ñònh ngoài xuoáng gheá thì
ñaùm gia nhaân baûo haõy khoan, moãi
ngöôøi phaûi tìm ñuùng teân
mình vaø ñöùng ngay taïi ñoù,
xong xuoâi taát caû haõy ngoài moät
löôït. Sôû dó phaûi laøm
nhö theá ñeå khoâng ngöôøi
naøo bò teù xuoáng hoá tröôùc
moät mình, vaø coù theå baùo ñoäng
cho ngöôøi ñaõ oån ñònh
ñuùng choã ngoài, ñaùm gia nhaân
ñoàng thanh hoâ to:
-
Môøi caùc Ngaøi ngoài xuoáng moät
löôït nhanh leân!
Thaáy
hoï saép ngoài, ñaùm gia nhaân keùo
maïnh taám phuû, cuøng moät luùc caùc
aån só ngoài xuoáng moät löôït.
Chaân gheá ñaët treân daây thöøng
lieàn cheäch ra ngoaøi, vaø hoï baät
ngöûa ra sau ñoù, loän ñaàu
xuoáng hoá buøn. Sirigutta
ñoùng cöûa laïi. Hoï vöøa
ngoi leân khoûi ñaùm buøn lieàn
laõnh gaäy goäc tôùi taáp xuoáng
löng, keøm theo tieáng la heùt:
-
Neø, maáy oâng bieát heát quaù
khöù, hieän taïi, vò lai!
Thaáy
traän ñoøn ñuû cho caùc vò
aån só baøi hoïc, Sirigutta truyeàn
môû cöûa cho hoï ra veà. Hoï aøo
aït phoùng chaïy, nhöng khoå thay ñöôøng
trôn trôït vì Sirigutta
ñaõ cho pheát nöôùc voâi,
neân hoï teù laên boø caøng. Laïi
theâm traän ñoøn gaäy goäc thöù
hai. Hoï vöøa leát vöøa than vaõn:
- Siriguttañaõ
haïi chuùng ta!
Cuoái
cuøng hoï cuõng ñeán ñöôïc
nhaø ngöôøi uûng hoä hoï laø Garahadinna.
Thaáy hoaøn caûnh bi ñaùt cuûa
caùc aån só, anh ta noåi giaän nghó
raèng baïn mình ñaõ haïi mình;
duø caùc vò thaày cuûa mình ñaõ
ñöa tay leân vaø laïy anh ta, hoï cuõng
höùng gaäy goäc tôi bôøi. Anh
ta ñaõ laøm nhuïc caùc thaày cao
quyù cuûa mình, phöôùc ñieàn
cuûa mình, nhöõng vò coù theå
tuøy thích ban phöôùc cho caû saùu
coõi thieân giôùi. Anh öùc loøng
ñi ñeán vua thöa baïn mình, ñoøi
boài thöôøng moät moùn tieàn
laø moät ngaøn ñoàng. Vua cho traùt
ñoøi Sirigutta,
anh ñeán chaàu, xin vua cho ñieàu tra
tröôùc khi xöû phaït. Vua baèng
loøng, vaø Sirigutta
keå laïi töø ñaàu ñeán
ñuoâi. Vua hoûi laïi Garahadinnacoù
phaûi ñuùng theá khoâng, anh xaùc
nhaän ñuùng. Vua buoäc toäi veà phía Garahadinna
vì ñaõ choïn ngöôøi quaù
keùm coûi laøm thaày, maø coøn
khoe vôùi ñeä töû cuûa Theá
Toân laø bieát taát caû. Vua coøn
phaït ñoøn caùc aån só vaø
truïc xuaát hoï.
Caêm
haän chöa nguoâi, hai tuaàn lieân tieáp Garahadinna khoâng
noùi chuyeän vôùi Sirigutta.
Anh ta cuõng nghó caùch ñeå laøm
nhuïc laïi caùc Tyø-kheo thöôøng
lui tôùi nhaø baïn mình. Anh laøm
hoøa tröôùc vôùi baïn vaø
hai ngöôøi trôû laïi ñöùng
chung, ngoài chung nhö tröôùc.
Moät
hoâm Sirigutta gôïi
yù cho Garahadinnathænh
Phaät vaø caùc Tyø-kheo ñeán nhaø
cuùng döôøng. Ñuùng laø dòp
anh chôø ñôïi töø laâu,
nhö theå Sirigutta gaõi
ñuùng choã ngöùa. Anh hoûi Theá
Toân hieåu bieát ñeán ñaâu. Sirigutta
ñaùp laø khoâng coù ñieàu
gì ngoaøi taàm hieåu bieát cuûa
Theá Toân, töø quaù khöù, hieän
taïi ñeán vò lai, Ngaøi ñoïc
ñöôïc taâm yù cuûa chuùng
sanh duø kieåu naøo ñi nöõa. Theá
laø anh baèng loøng nhôø Sirigutta
môøi thænh Theá Toân cuøng naêm
traêm Taêng chuùng ñeán nhaø cuùng
döôøng.
Ñeán
choã Theá Toân vaø ñaûnh leã
Ngaøi xong, Sirigutta trình
baøy chuyeän xaûy ra caùch ñaây baûy
ngaøy veà caùc aån só thöôøng
lui tôùi nhaø baïn mình, nhôn ñoù
khoâng ñoan chaéc laø baïn mình
coù yù ñònh traû thuø hay khoâng,
cuõng nhö lôøi môøi thænh Theá
Toân khoâng bieát coù phaûi thuaàn
laø cuùng döôøng hay khoâng. Neáu
thaáy yù ñoà toát, xin Theá Toân
nhaän lôøi, neáu khoâng xin töø
choái. Theá Toân thaáy roõ möu ñònh
cuûa Garahadinna vaø
haäu quaû ra sao, vaø cuõng thaáy boån
phaän phaûi teá ñoä chaøng treû
tuoåi hieàn thieän naøy, neân Ngaøi
nhaän lôøi.
Ñöôïc
tin Phaät nhaän lôøi, Garahadinna tieán
haønh ngay cho ñaøo moät caùi haàm
to lôùn giöõa hai caên nhaø. Taùm
chuïc xe chaát ñaày caây keo ñöôïc
chôû veà vaø ñoå xuoáng ñaày
haàm, sau ñoù ñoát thaønh than,
coù caû oáng beå thoåi gioù vaøo
cho löûa chaùy suoát ñeâm, ñeán
khi ñoáng caây keo bieán thaønh moät
khoái than noùng röïc. Treân mieäng
haàm anh ta thaû nhöõng khuùc goã
chöa ñeõo vaø ñaäy laïi vôùi
moät taám thaûm pheát phaân boø.
Moät beân mieäng haàm ñöôïc
chöøa laøm loái ñi, coù nhöõng
caây nhoû raát mong manh baéc qua laïi.
Anh ta thaàm nghó hoï maø böôùc
leân loái ñi, khung caây yeáu ôùt
naøy seõ gaõy suïp, vaø chaéc meõm
laø seõ teù nhaøo xuoáng haàm
than. Chaäu ñöïng thöùc aên cuõng
nhö choã ngoài cuõng ñöôïc
soaïn saün nhö Sirigutta
ñaõ laøm tröôùc ñaây.
Saùng
sôùm Sirigutta cuõng
ñeán nhaø baïn mình xem xeùt, vaø
nhaän thaáy raèng moïi söï ñeàu
toát. Khi ngoaïi ñaïo thænh Phaät, ngöôøi
ta tuï taäp raát ñoâng. Nhoùm taø
kieán seõ baûo:
-
Ta seõ chöùng kieán söï thaát
baïi cuûa ñaïo só Coà-ñaøm.
Phaùi
chaùnh kieán laïi noùi:
-
Hoâm nay ñaáng Ñaïo sö seõ
thuyeát phaùp raát huøng hoàn, vaø
chuùng ta seõ thaáy oai löïc cuõng
nhö aân hueä cuûa Phaät.
Ngaøy
hoâm sau, Theá Toân ñeán cuøng
naêm traêm Taêng chuùng, Garahadinna
cuõng tieáp ñoùn y nhö Sirigutta ñaõ
tieáp ñoùn caùc aån só luùc
tröôùc. Sau khi noùi thaàm trong ñaàu
nhöõng lôøi nhö Sirigutta ñaõ
noùi thaàm vôùi caùc aån só,
anh ta ñôõ bình baùt cuûa Theá
Toân vaø thænh Ngaøi vaøo nhaø,
khoâng queân daën Theá Toân vaøo tröôùc
moät mình, khi naøo Ngaøi ngoài xuoáng
roài nhöõng vò khaùc môùi
vaøo sau. Anh ta coøn nghó theâm neáu
nhöõng vò sau thaáy Theá Toân vaøo
tröôùc vaø rôùt xuoáng haàm
than, chaéc seõ khoâng daùm tôùi
gaàn, nhö vaäy chæ moät mình Ngaøi
bò beõ maët vì teù xuoáng haàm.
Anh ta tieán ñeán taän haàm than roài
böôùc luøi phía sau moät böôùc,
vaø döøng laïi caùch moät khoaûng,
baûo Theá Toân:
-
Xin môøi Ngaøi tieán böôùc,
baïch Theá Toân!
Theá
Toân böôùc ñi, ñaët chaân
ngay treân haàm than. Ngay luùc aáy taám
thaûm bieán maát, vaø nhöõng ñoùa
hoa sen to baèng baùnh xe moïc leân taùch
haàm than ra laøm hai. Theá Toân ñaët
chaân leân ñaøi sen, tieán thaúng
tôùi vaø ngoài xuoáng Phaät toøa
ñaõ saép saün do thaàn löïc.
Caùc Tyø-kheo cuõng ñi theo vaø ngoài
xuoáng. Loøng noân noùng nhö bò
löûa thieâu ñoát Garahadinna
tieán ñeán Theá Toân caàu xin:
-
Baïch Theá Toân, cho con quy ngöôõng.
Phaät
hoûi:
-
Nghóa laø sao?
-
Khoâng coù chaùo, khoâng coù côm
hay thöùc aên naøo trong nhaø cho naêm
traêm Tyø-kheo. Con khoâng bieát phaûi
laøm sao?
-
Nhöng ngöôi ñaõ laøm gì?
Anh
ta keå laïi möu ñoà laøm haïi
Theá Toân. Phaät hoûi tieáp:
-
Ngöôi vöøa môùi chæ cho Ta ñaây
laø chaäu ñöïng chaùo, roài
côm vaø caùc thöù, khoâng phaûi
theá sao?
-
Con ñaõ noùi doái, thöa Ngaøi toaøn
laø chaäu khoâng.
-
Khoâng sao, haõy ñeán nhìn, ñaày
chaùo vaø thöùc aên khaùc trong
chaäu.
Kim
khaåu Theá Toân vöøa thoát "chaùo"
thì töùc khaéc chaoù ñaøy
chaäu, caùc thöùc aên khaùc cuõng
theá.
Thaáy
ñöôïc söï maàu nhieäm, loøng Garahadinna
traøn ngaäp vui söôùng vaø phaùt
khôûi tín taâm. Trong nieàm toân
kính voâ cuøng, anh ta heát loøng phuïc
vuï Taêng chuùng do Phaät laõnh ñaïo.
Thoï thöïc xong, anh ta ñôõ laáy
baùt cuûa Phaät vaø mong muoán ngaøi
hoài höôùng coâng ñöùc.
Phaät thuaän tình vaø noùi raèng:
-
Nhöõng chuùng sanh naøy, vì khoâng
ñöôïc tueä nhaõn neân khoâng
bieát coâng ñöùc cuûa Ta, cuûa
caùc ñeä töû vaø Giaùo ñoaøn
Ta. Bôûi vì khoâng ñöôïc
tueä nhanoõ neân hoï muø. Chæ coù
ngöôøi trí môùi coù maét.
Vaø
Ngaøi noùi Phaùp Cuù:
(58)
Nhö giöõa ñoáng raùc nhôùp,
Quaêng
boû treân ñöôøng lôùn,
Choå
aùy hoa sen nôû,
Thôm
saïch ñeïp yù ngöôøi.
(59)
Cuõng vaây giöõa quaàn sanh,
Ueá
nhieãm muø, phaøm tuïc,
Ñeä
töû, baäc Chaùnh Giaùc,
Saùng
ngôøi vôùi tueä trí.
Cuoái
caâu keä, taùm möôi ngaøn ngöôøi
ñöôïc Phaùp nhaõn thanh tònh.
Caû Garahadinna vaøSirigutta ñeàu
chöùng quaû Tu-ñaø-hoaøn, vaø
cuùng heát söï saûn cho Giaùo ñoaøn
cuûa Phaät.
Ñöùc
Phaät rôøi toøa trôû veà tinh
xaù. Chieàu ñeán caùc Tyø-kheo
baøn taùn trong Phaùp ñöôøng:
-
Kyø dieäu thay coâng haïnh cuûa chö Phaät!
Nhöõng ñoùa sen maø coù theå
moïc voït khoûi ñoáng than caây keo
noùng boûng!
Theá
Toân ñeán, hoûi chuyeän vaø cho caùc
Tyø-kheo bieát:
-
Naøy caùc Tyø-kheo! Khoâng phaûi baây
giôø Ta laø Phaät môùi coù
söï kyø dieäu hoa sen nôû töø
ñaùm than hoàng. Khi söï giaùc ngoä
cuûa ta chöa vieân maõn, Ta chæ laø
Phaät vò lai, cuõng ñaõ coù söï
maàu nhieäm nhö theá.
Chö
Tyø-kheo muoán bieát söï maàu nhieäm
nhö theá naøo neân thænh Phaät noùi.
Ngaøi keå chuyeän quaù khöù:
Toâi
seõ vui loøng vaøo ñòa nguïc
Vôùi
chaân treân, vaø ñaàu vuïc xuoáng
hoá saâu
Toâi
seõ khoâng laøm ñieàu baát chính
naøo
Ñoà
tín cuùng ñaây, Ngaøi nhaän!
Vaø
Ñaïo sö keå laïi chi tieát Boån
sanh Khadirangara.
--ooOoo--
Ñaàu
trang | Muïc luïc | 01a
| 01b | 01c | 01d
| 02a | 02b | 03
| 04a | 04b | 05a |
05b
| 06 | 07 | 08
| 09 |
10
| 11 | 12 | 13
| 14 | 15 | 16
| 17 | 18 | 19
| 20 | 21 | 22
| 23 | 24 | 25
| 26a | 26b | 26c