VIII.
Phaåm Ngaøn
1.
Teân Ñao Phuû
Duø
noùi naêng ngaøn lôøi ...
Theá
Toân ñaõ daïy caâu treân taïi
Truùc Laâm, veà chuyeän teân ñao
phuû raêng ñoàng.
Moät
boïn boán traêm chín möôi chín
teân cöôùp soáng baèng ngheà
cöôùp boùc caùc thoân laøng
vaø nhöõng ngheà baïo ñoäng
khaùc. Baáy giôø, coù moät gaõ
raêng maøu ñoàng, da ngaâm ñen,
mình ñaày seïo, ñeán xin nhaäp
boïn vôùi chuùng. Chuùa ñaûng
nhìn gaõ thaáy taùnh tình taøn
baïo quaù ñoãi, coù theå aên
thòt meï vaø uoáng maùu cha, neân
töø choái. Duø theá gaõ vaãn
tìm caùch nònh ñeå mua chuoäc caûm
tình moät laâu la haàu caän, keát
quaû gaõ ñöôïc thaâu nhaän.
Ñeán
moät luùc naøo ñoù heát thôøi,
boïn cöôùp bò daân chuùng hôïp
löïc vôùi lính nhaø vua baét
ñöôïc, ñöa heát ra toøa.
Quan toøa ra leänh chaët ñaàu boïn
chuùng baèng rìu. Daân chuùng boái
roái khoâng tìm ra ngöôøi baèng
loøng laøm ñao phuû. Cuoái cuøng
hoï baûo teân chuùa ñaûng neáu
chòu gieát heát boïn seõ ñöôïc
tha maïng vaø coøn ñöôïc thöôûng
nhieàu. Nhöng ñaõ töøng chung soáng
vôùi nhau, haén cuõng khoâng nôõ.
Hoï hoûi ñeán teân raêng ñoàng,
da ngaâm ñen, mình seïo noï, gaõ ñoàng
yù. Roài gaõ gieát heát caû boïn,
ñöôïc tha maïng vaø laõnh thöôûng.
Cuõng
theá hoï ñem naêm traêm teân cöôùp
trong xöù töø phía nam ñeán
xeùt xöû, vaø keát aùn töû
hình. Khoâng tìm ñöôïc ñao
phuû, hoï nhôù ñeán gaõ, tìm
ñeán, gaõ baèng loøng. Hoï cho
gaõ laø ngöôøi xuaát saéc
vaø phong laøm ñao phuû thöôøng
tröïc. Sau ñoù hoï ñem naêm traêm
keû cöôùp töø phöông taây,
roài töø phöông baéc ñeán,
vaø gaõ gieát heát toång coäng hai
ngaøn ngöôøi töø boán höôùng.
Töø ñoù moãi ngaøy gaõ gieát
moät hay hai ngöôøi. Trong suoát naêm
möôi laêm naêm, gaõ haønh ngheà
ñao phuû coâng coäng.
Veà
giaø, gaõ khoâng theå chaët ñaàu
ngöôøi moät nhaùt, maø phaûi
hai ñeán ba nhaùt, gaây theâm ñau
ñôùn voâ ích cho naïn nhaân;
vì theá daân chuùng muoán kieám
ngöôøi khaùc vaø cho gaõ nghæ
vieäc, töùc veà sau gaõ seõ maát
boán boång loäc laø quaàn aùo cuõ,
chaùo söõa naáu töø bô töôi,
hoa nhaøi vaø daàu thôm ñeå trang
ñieåm. Do ñoù ngaøy bò baõi
chöùc, gaõ ra leänh naáu chaùo söõa
saün, roài ra bôø soâng taém. Xong,
gaõ maëc quaàn aùo cuõ, ñeo voøng
hoa nhaøi, xöùc daàu thôm vaøo tay
chaân, veà nhaø ngoài xuoáng thì
chaùo söõa ñaët tröôùc
maët vôùi nöôùc röûa tay.
Vaøo
luùc ñoù Tröôûng laõo Xaù-lôïi-phaát
xaû thieàn, nhìn tröôùc loái
seõ ñi khaát thöïc, thaáy chaùo
söõa trong nhaø teân ñao phuû cuõ,
Ngaøi bieát raèng ngöôøi ñaëc
bieät naøy seõ ñoái xöû töû
teá, do ñoù oâng seõ ñöôïc
phöôùc baùo lôùn. Thaáy Tröôûng
laõo khoaùt y oâm baùt ñöùng
tröôùc cöûa nhaø, oâng sanh taâm
hoan hyû, vaø nghó ñeán bieát
bao maïng ngöôøi cheát döôùi
löôõi ñao cuûa mình, oâng phaùt
taâm cuùng döôøng. OÂng caát
toâ chaùo ñaët tröôùc maët
mình, böôùc ra ñaûnh leã vaø
môøi Tröôûng laõo vaøo nhaø
ngoài, truùt chaùo vaøo bình baùt,
röôùi maät töôi leân, vaø
ñöùng quaït moät beân. Ñaõ
laâu khoâng neám chaùo söõa, oâng
theøm gheâ gôùm. Tröôûng laõo
ñoïc ñöôïc yù oâng beøn
baûo oâng haõy aên ñi. OÂng ñöa
quaït cho ngöôøi khaùc quaït Tröôûng
laõo, coøn oâng thì aên chaùo.
Tröôûng laõo baûo ngöôøi
quaït haõy qua quaït cho oâng ñao phuû
cuõ. Theá laø coù ngöôøi
quaït haàu, oâng aên moät böõa
chaùo no buïng roài laáy quaït laïi,
quaït cho Tröôûng laõo. Ngaøi thoï
thöïc xong, oâng ñôõ laáy bình
baùt, vaø Tröôûng laõo baét
ñaàu hoài höôùng coâng ñöùc.
Nhöng oâng chaúng theå ñeå taâm
nghe ñöôïc, vì laâu nay laøm
vieäc taøn baïo gieát haïi nhieàu ngöôøi,
giôø ñaây nhôù laïi taâm
trí quaù roái loaïn, oâng khoâng
chuù taâm ñöôïc. Do ñoù
Tröôûng laõo tìm lôøi kheùo
ñeå giuùp oâng:
-
OÂng laøm vieäc töï yù mình hay
theo leänh ngöôøi khaùc?
-
Vua sai con laøm, baïch Toân giaû.
-
Neáu theá, oâng ñaâu coù loãi
gì, cö só.
OÂng
hoang mang, vì theo lôøi Tröôûng laõo
oâng khoâng coù loãi gì. OÂng xin
Tröôûng laõo noùi tieáp baøi
hoài höôùng. Taâm oâng trôû
neân tónh laëng, nhaãn löïc ñöôïc
khai môû oâng tieán ñeán quaû
Döï löu.
Tröôûng
laõo ra veà, oàng tieãn Ngaøi moät
ñoaïn ñöôøng. Treân ñöôøng
veà oâng bò quyû Daï-xoa döôùi
loát con boø caùi huùc cheát. OÂng
taùi sanh vaøo coõi trôøi Ñaâu
Suaát.
Caùc
Tyø-kheo baøn taùn trong Phaùp ñöôøng
veà teân ñao phuû, vaø thaéc maéc
khoâng bieát oâng ta sanh veà ñaâu.
Phaät ñeán, nghe thaáy lieàn daïy:
-
Caùc Tyø-kheo! OÂng ta sanh leân coõi
trôøi Ñaâu Suaát. OÂng ta ñaõ
ñöôïc ñaïi thieän tri thöùc
thuyeát phaùp cho, nhôø ñoù oâng
môû mang tri kieán, neân ñöôïc
sanh thieân.
Xong,
Phaät noùi keä:
Ngöôøi
ñao phuû trong thaønh,
Nghe
nhöõng lôøi kheùo noùi,
Ñöôïc
nhaãn vaø sau ñoù,
Leân
coõi trôøi höôûng vui.
Caùc
Tyø-kheo vaãn coøn ngaïc nhieân, hoûi
tieáp:
-
Baïch Theá Toân, trong lôøi hoài
höôùng thaät ra ñaâu coù naêng
löïc gì gheâ gôùm. Vaû laïi,
ngöôøi naøy ñaõ laàm loãi
raát nhieàu, laøm sao oâng ta chöùng
ñaït vôùi ít lôøi nhö
theá?
Theá
Toân ñaùp:
-
Caùc Tyø-kheo, ñöøng ño löôøng
giaùo phaùp cuûa Ta nhieàu hay ít lôøi.
Moät caâu ñaày ñuû ñaïo
lyù vaãn coù coâng ñöùc sieâu
vieät.
Vaø
Ngaøi noùi Phaùp Cuù:
(100)
Daàu noùi naêng ngaøn lôøi,
Nhöng
khoâng gì lôïi ích
Toát
hôn moät caâu nghóa
Nghe
xong, ñöôïc tònh laïc.
2.
Söï Chuyeån Hoùa Cuûa Baøhiya
Daørucìriya
Daàu
noùi ngaøn caâu keä ...
Caâu
naøy Theá Toân ñaõ daïy khi nguï
taïi Kyø Vieân, lieân quan ñeán Tröôûng
laõo Baøhiya Daørucìriya.
Moät
nhoùm ngöôøi ra bieån, khoâng may
thuyeàn bò thuûng. Ai cuõng laøm moài
cho caù, tröø moät ngöôøi vôù
ñöôïc mieáng vaùn, coá heát
söùc loäi vaøo bôø, gaàn caûng Suppaøraka.
Maát heát y phuïc, oâng quaán voû
caây quanh mình, luoân caû nhaùnh non,
vaø ñöôïc moät gia chuû cho moät
maûnh saønh, oâng ñeán caûng Suppaøraka.
Ngöôøi ta cho oâng suùp, chaùo vaø
caùc moùn aên khaùc. Hoï toân kính
oâng, cho ñoù laø moät vò A-la-haùn.
Neáu maëc vaûi toát chaéc khoâng
ñöôïc danh lôïi nhö theá,
neân oâng vaãn che thaân vôùi voû
caây. Nhieàu ngöôøi thöôøng
chaøo möøng goïi oâng laø A-la-haùn,
neân oâng nghó coù leõ mình thaät
laø moät trong nhöõng A-la-haùn treân
theá gian naøy, hay ít ra cuõng ñang
thuù höôùng ñeán quaû vò
A-la-haùn. OÂng ñaõ laøm ñoäng
taâm moät vò trôøi thôøi xöa
laø thaân toäc cuûa oâng.
2A.
Ngoaøi Ñeà - Chuyeän Quaù Khöù
Thaân
toäc naøy, töùc laø ngöôøi
ñaõ haønh thieàn vôùi oâng
trong kieáp tröôùc. Vaøo thôøi
Phaät Ca-dieáp luùc ñaïo phaùp suy
vi, coù baûy Tyø-kheo buoàn tieác veà
ñöùc haïnh lui suït cuûa caùc
taân Tyø-kheo, Sa-di vaø nhöõng ngöôøi
khaùc, baûo nhau:
-
Trong
luùc giaùo phaùp coøn, chuùng ta haõy
töï ñoä mình thaät chaéc chaén.
Roài
sau khi leã ñeàn vaøng, hoï vaøo
röøng, gaëp ngoïn nuùi, hoï tuyeân
boá ai coøn ñaém tröôùc ñôøi
soáng theá gian haõy trôû laïi, ai
heát raøng buoäc haõy leân nuùi.
Hoï ñaët thang vaø moïi ngöôøi
ñeàu leân nuùi, xong hoï ñaù
cho thang ngaõ xuoáng, vaø doác söùc
thieàn ñònh. Chæ sau moät ñeâm
thoâi, Tröôûng laõo daãn ñaàu
chöùng A-la-haùn.
Ñaïi
Tröôûng laõo naøy nhai moät cuoáng
traàu ôû hoà A-naäu-ñaït, suùc
mieäng vaø ñem thöùc aên laáy
töø Baéc Caâu Loâ Chaâu ñeán
noùi vôùi caùc Tyø-kheo kia:
-
Chö huynh ñeä! Haõy nhai cuoáng traàu
naøy, suùc mieäng vaø duøng thöùc
aên naøy.
Nhöng
hoï töø choái, vieän lyù do chæ
duøng thöùc aên do chính mình mang
veà sau khi ñaõ chöùng A-la-haùn
nhö Ñaïi Tröôûng laõo. Vaøo
ngaøy thöù hai, Ñeä nhò Tröôûng
laõo chöùng Tam quaû, vaø cuõng
ñem thöùc aên ñeán môøi,
nhöng hoï töø choái, vì khoâng
leõ ñaõ khöôùc töø thöùc
aên cuûa Ñaïi Tröôûng laõo
maø baây giôø nhaän thöùc aên
cuûa Ñeä nhò Tröôûng laõo.
Sau
ñoù, Ñaïi Tröôûng laõo
nhaäp Nieát-baøn, Ñeä nhò Tröôûng
laõo sanh veà coõi Phaïm thieân, coøn
naêm vò kia khoâng khai môû ñöôïc
Minh-saùt-tueä, heùo moøn daàn, qua ñôøi
vaøo ngaøy thöù baûy vaø ñöôïc
sanh thieân. Ñeán thôøi Phaät hieän
ñôøi, hoï sanh vaøo nhöõng
gia ñình khaùc nhau. Moät ngöôøi
laø vua Pukkusaøtì,
ngöôøi laø Kumaøra
Kassapa, ngöôøi laø Daørucìriya,
ngöôøi khaùc laø Dabba
Malla, vaø moät ngöôøi laø
Tyø-kheo Sabhiya.
"Vò thaân quyeán tröôùc ñaây"
aùm chæ vò Tyø-kheo ñaõ sanh vaøo
coõi Phaïm thieân.
2B.
Ñoaïn Keát Söï Chuyeån Hoùa Cuûa Baøhiya
Daørucìraya
Vò
Phaïm thieân thaáy baïn mình laø Baøhiya ñang
theo taø kieán, coù theå bò traàm
luaân raát nguy hieåm, neân tìm caùch
kích ñoäng oâng ta:
-
Naøy Baøhiya,
anh khoâng phaûi laø A-la-haùn, cuõng
chöa thuù höôùng ñeán quaû
vò A-la-haùn, vaø con ñöôøng
anh ñang theo cuõng khoâng ñöa ñeán
quaû vò A-la-haùn.
Baøhiya
raát hoang mang khoâng bieát mình ra sao, lieàn
hoûi:
-
Thieân nhaân! Coù leõ coù A-la-haùn
hay nhöõng vò thuù höôùng A-la-haùn
treân theá gian hieän nay?
- Baøhiya,
höôùng baéc coù moät thaønh
teân Xaù-veä, coù ñöùc Theá
Toân, baäc A-la-haùn cuûa nhöõng A-la-haùn,
baäc Chaùnh Ñaúng Giaùc ñang thuyeát
phaùp ñöa ñeán quaû vò A-la-haùn.
Luùc
ñoù ñang ñeâm, taâm tö Baøhiya
xao ñoäng maõnh lieät, oâng töùc
toác rôøiSuppaøraka
leân ñöôøng ñi Xaù-veä
suoát ñeâm, nuoát heát moät traêm
hai möôi daëm, nhôø thaàn löïc
cuûa vò phaïm thieân (coù choã baûo
cuûa Phaät). Baøhiya ñeán
nôi thì Phaät ñaõ vaøo thaønh
khaát thöïc. Thoï thöïc xong, oâng
thaáy caùc Tyø-kheo ñi kinh thaønh ngoaøi
trôøi lieàn hoûi thaêm Theá Toân.
Bieát oâng ñeán töø raát
xa, caùc Tyø-kheo khuyeân oâng ngoài xuoáng
röûa chaân, xöùc daàu vaø nghæ
ngôi, khi Theá Toân trôû veà oâng
seõ gaëp Ngaøi. OÂng khoâng theå chôø
ñôïi, toaøn thaân run leân, oâng
baûo caùc Tyø-kheo:
-
Baïch Toân giaû! Toâi khoâng bieát
khi naøo Theá Toân coù theå qua ñôøi,
hay toâi seõ qua ñôøi. Toâi vöøa
vöôït qua moät ñoaïn ñöôøng
daøi moät traêm hai möôi daëm chæ
trong moät ñeâm, khoâng döøng laïi
cuõng khoâng daùm ngoài xuoáng nghæ
baát kyø ôû ñaâu. Ngay khi gaëp
Theá Toân toâi seõ nghæ ngôi.
OÂng
vaøo Xaù-veä gaëp Theá Toân ñang
khaát thöïc, daùng daáp voâ cuøng
trang nghieâm cuûa moät vò Phaät. Bao laâu
nay, baây giôø oâng môùi gaëp
ñöôïc Ngaøi Coà-ñaøm,
ñaáng Toaøn Giaùc. Vaø taïi choã
oâng vöøa môùi thaáy Phaät,
oâng cung kính cuùi mình tieán ñeán
gaàn Phaät vaø ñaûnh leã Ngaøi
ôû giöõa ñöôøng, oâm
maét caù chaân Ngaøi vaø thöa:
-
Xin ñöùc Theá Toân thuyeát phaùp
cho con, ñaáng An Laïc haõy thuyeát phaùp
cho con, ñeå con ñöôïc lôïi
laïc laâu daøi vaø ñöôïc
giaûi thoaùt an laïc.
Phaät
ñuoåi oâng ñi baûo:
-
OÂng ñeán phi thôøi, Baøhiya!
Ta ñang vaøo nhaø ngöôøi khaát
thöïc.
Baøhiya
loøng vaãn noân noùng thöa tieáp:
-
Baïch Theá Toân, tröôùc ñaây
con ñaõ khoâng chòu nhaän thöùc
aên vaät chaát, vaø con ñaõ maõi
troâi laên maõi trong voøng luaân hoài.
Con khoâng bieát khi naøo Theá Toân hay
con seõ qua ñôøi, xin thuyeát phaùp
cho con.
Laàn
thöù hai, Theá Toân töø choái.
(Thaáy ñöôïc Phaät oâng quaù
vui möøng, vaø taâm coøn kích ñoäng,
ngoaøi ra thaân cuõng coøn meät, do ñoù
neáu coù giaûng phaùp, Phaät chaéc
oâng seõ khoù lónh hoäi). Laàn thöù
ba, Theá Toân vaãn ñöùng ôû
giöõa ñöôøng, daïy:
-
Vaäy thì, Baøhiya,
oâng phaûi hoïc theá naøy: "Trong caùi
thaáy chæ coù caùi bò thaáy, trong
caùi nghe chæ coù caùi bò nghe, trong
caùi nghó chæ coù caùi bò nghó,
trong caùi hieåu chæ coù caùi bò
hieåu"; do ñoù, naøy Baøhiya,
oâng khoâng ôû ñaây. Naøy Baøhiya,
vì oâng khoâng ôû ñaây, do
ñoù oâng khoâng ôû ñôøi
naøy, cuõng chaúng ôû ñôøi
sau, khoâng ôû caû hai ñôøi.
Chæ coù theá môùi chaám döùt
ñau khoå.
Ngay
khi Baøhiya
nghe xong baøi phaùp, oâng döùt tröø
laäu hoaëc, chöùng A-la-haùn cuøng
caùc thaàn thoâng. Lieàn ñoù oâng
xin Phaät ñöôïc nhaän vaøo Taêng
ñoaøn. Phaät hoûi oâng coù y baùt
chöa, oâng ñaùp chöa coù. Phaät
baûo haõy töï tìm laáy, roài
Ngaøi quay ñi.
Trong
hai möôi ngaøn naêm haønh thieàn, Baøhiya
chöa heà cuùng döôøng y baùt
cho moät Tyø-kheo naøo, traùi laïi oâng
thöôøng noùi moät Tyø-kheo phaûi
töï lo laáy vaät duïng cho mình, keå
caû thöùc aên, khoâng neân nhôø
ai khaùc. Theá Toân bieát theá, vaø
cuõng bieát vì theá oâng seõ khoâng
nhaän ñöôïc y baùt töø thaàn
löïc, do ñoù Ngaøi khoâng nhaän
oâng vaøo Taêng ñoaøn vôùi
caâu: "Haõy ñeán, Tyø-kheo" nhö
thöôøng leä.
Baøhiya
ñang ñi tìm y baùt thì quyû Daï-xoa
döôùi loát con boø caùi ñeán
huùc oâng cheát. Khaát thöïc xong,
Theá Toân vôùi chuùng Taêng ñeán
nôi thaáy xaùc oâng naèm soùng
soaøi treân ñoáng raùc. Ngaøi
lieàn baûo caùc Tyø-kheo laáy caùng
ñang döïng taïi cöûa nhaø noï,
khieâng xaùc ra khoûi thaønh, thieâu vaø
ñaép ñaát choân. Laøm xong hoï
veà tinh xaù thöa laïi vôùi Phaät
vaø hoûi veà ñôøi sau cuûa
oâng. Phaät cho bieát oâng ñaõ nhaäp
Nieát-baøn, vaø trong caùc ñeä
töû cö só vaø xuaát gia, Baøhiya
laø ñeä nhaát veà hoïc taäp
Phaät phaùp mau choùng. Caùc Tyø-kheo
hoûi tieáp:
-
Baïch Theá Toân, Baøhiya
ñaõ chöùng A-la-haùn khi naøo?
-
Caùc Tyø-kheo, chính laø vaøo luùc
nghe Ta thuyeát phaùp.
-
Nhöng baïch Theá Toân, Ngaøi thuyeát
phaùp cho oâng ta luùc naøo?
-
Khi Ta ñang ñi khaát thöï, ñöùng
ôû giöõa ñöôøng.
-
Moät baøi phaùp quaù ngaén ôû
giöõa ñöôøng nhö theá,
Baïch Theá Toân, oâng ta khai môû ñöôïc
Minh saùt tueä vôùi ít lôøi
nhö theá sao?
-
Caùc Tyø-kheo! Chôù ño löôøng
phaùp cuûa ta laø ít laø nhieàu.
Noùi ngaøn caâu keä khoâng hieäu quaû,
cuõng khoâng baèng chæ moät caâu ñaày
ñuû ñaïo lyù.
Vaø
Phaät ñoïc Phaùp Cuù:
(101)
Daàu noùi ngaøn caâu keä,
Nhöng
khoâng gì lôïi ích,
Toát
hôn noùi moät caâu,
Nghe
xong, ñöôïc tònh laïc.
3.
Coâ Gaùi Laáy Teân Cöôùp
Daàu
noùi traêm caâu keä ...
Phaät
daïy caâu naøy taïi Kyø Vieân, lieân
quan ñeán Kundalakesì
Moät
thöông gia giaøu coù taïi Vöông
Xaù, coù duy nhaát moät coâ con gaùi
möôøi saùu tuoåi tuyeät ñeïp
vaø khaû aùi. Cha meï cho coâ ôû
treân taàng choùt toøa laâu ñaøi
baûy taàng, trong moät phoøng loäng laãy,
vôùi moät naøng haàu.
Moät
hoâm, moät chaøng trai gia theá bò baét
vì toäi troäm. Ngöôøi ta troùi
keù tay anh ra sau löng, daãn ra phaùp tröôøng,
vaø taïi ngaõ tö hoï haønh haï
anh vôùi bieát bao lôøi maéng nhieác.
Con gaùi thöông gia nghe ñaùm ñoâng
la heùt, chaïy ra ngoaøi nhìn xuoáng thaáy
teân troäm boãng ñem loøng yeâu thöông,
töông tö ñeán noãi boû aên
naèm lieät giöôøng. Meï coâ hoûi
thaêm, bieát chuyeän neân khuyeân con gaùi
ñöøng daïi doät nhö theá, baø
seõ tìm ngöôøi moân ñaêng
hoä ñoái gaû choàng cho coâ. Nhöng
coâ khoâng chòu, theà cheát neáu
khoâng laáy ñöôïc teân troäm
naøy. Baø beøn keå cho choàng nghe, nhöng
oâng cha cuõng khoâng doã daønh con gaùi
ñöôïc, tuùng theá ñem moät
ngaøn ñoàng tôùi quan lo loùt
ñeå chuoäc maïng teân troäm. Quan nhaän
tieàn thaû haén ra, gieát ngöôøi
khaùc roài taâu leân vua teân troäm
ñaõ bò xöû töû.
Thöông
gia gaû con gaùi cho teân troäm. Coâ daâu
môùi muoán chieám troïn veïn tình
caûm cuûa ñöùc lang quaân neân
chìu chuoäng heát söùc, trang ñieåm
ñeïp ñeõ, naáu nöôùng
ngon laønh. Tuy theá teân troäm vaãn nuoâi
yù ñoà baát löông: gieát
vôï laáy chaâu baùu, vaøo quaùn
nhaäu. Anh cho ñoù laø dieäu keá
duy nhaát, neân leân giöôøng boû
aên. Coâ vôï hoát hoaûng hoûi
thaêm choàng:
-
Anh ñau laøm sao?
-
Khoâng sao, em aï.
-
Hay cha meï laøm anh phieàn?
-
Khoâng ñaâu, em aï.
-
Vaäy thì chuyeän gì?
-
Em aï! Ngaøy toâi bò troùi daãn
ñi toâi ñaõ nguyeän daâng moät
phaåm vaät leân vò thaàn ôû
treân "Bôø Vöïc Cuûa Keû Troäm"
xin cöùu maïng. Vaø nhôø thaàn
löïc cuûa Ngaøi maø toâi ñöôïc
cöôùi em laøm vôï. Toâi boái
roái khoâng bieát laøm sao giöõ
troïn lôøi theà naøy.
-
Xin anh ñöøng lo. Em seõ lo phaåm vaät,
anh caàn gì?
-
Chaùo ngon, neâm vôùi maät, vaø naêm
loaïi hoa trong ñoù phaûi coù hoa laøja.
-
Vaâng, em seõ lo ñuû.
Roài
ñeå thaân quyeán ôû nhaø,
hai vôï choàng cuøng ñaùm gia nhaân
leân ñöôøng vui veû, töôi
cöôøi vôùi caû gia taøi quí
baùu treân mình coâ vôï, ñuùng
nhö yù oâng choàng. Ñeán chaân
nuùi teân troäm cho ñaùm tuøy tuøng
ôû laïi, baûo vôï mang phaåm vaät,
roài anh naém tay treøo leân ñænh
nuùi "Vöïc Keû Troäm" (beân naøy
coù theå treøo leân nhöng beân kia
laø vaùch ñaù doác ngöôïc,
boïn troäm töø ñænh bò xoâ
xuoáng vöïc naùt thaây tröôùc
khi ñeán ñaùy, neân coù teân
nhö theá).
Ñöùng
treân ñænh nuùi, coâ baûo choàng
daâng leã vaät. Teân troäm laëng thinh.
Coâ laïi hoûi taïi sao haén khoâng noùi.
Cuoái cuøng haén phaûi thuù thaät
laø gaït coâ leân ñaây ñeå
gieát coâ laáy chaâu baùu. Khuûng
khieáp vì sôï cheát, coâ naên
næ haén tha maïng:
-
Caû chaâu baùu vaø thaân em ñaây
ñeàu khoâng thuoäc anh hay sao? Anh ñöôïc
lôïi gì maø phaûi gieát em? Haõy
tha cheát cho em. Keå töø ñaây xin
coi em nhö meï cuûa anh, hay cho em laøm keû
haàu haï cuõng ñöôïc.
Roài
coâ ñoïc baøi keä:
Haõy
laáy voøng vaøng naøy,
Ñöôïc
gaén nhöõng ngoïc quí.
Laáy
heát vaø töï nhieân,
Xem toâi
nhö tyø nöõ.
Teân
troäm vaãn khoâng chòu, vì sôï
coâ ta veà seõ keå laïi heát vôùi
cha meï. Haén cuõng ñaùp baèng
keä:
Ñöøng
than vaõn quaù nhieàu,
Goûi
cuûa caûi mau leân!
Mi khoâng
coøn soáng theâm,
Cuûa
caûi mi ta laáy!
Coâ
thaáy roõ haén taøn baïo quaù möùc,
nghó raèng trí tueä khoâng phaûi
duøng ñeå naáu leân aên, maø
ñeå giuùp ngöôøi ta coù theå
tính toaùn tröôùc haønh ñoäng
cuûa mình. Vi vaäy coâ tìm caùch
ñoái phoù vôùi haén. Coâ
baûo nhôø coâ maø haén ñöôïc
cöùu maïng, neân xin haén cho coâ laø
aân nhaân cuûa haén, ñöôïc
ñaûnh leã haén. Roài coâ ñi
nhieãu quanh haén ba voøng, roài ñeå
haén ñöùng ôû vò trí
beân phaûi cuûa coâ, ñaûnh leã
haén boán phía, xong keå leå:
-
Ñaây
laø laàn cuoái cuøng em troâng thaáy
anh, vaø töø ñaây anh cuõng khoâng
coøn thaáy em nöõa!
Coâ
oâm hoân haén tröôùc maët roài
oâm töø sau löng, vaø töø phía
sau nhaém luùc haén queân ñeà
phoøng ñöùng ngay mieäng vöïc,
moät tay coâ ñaåy treân vai haén,
tay kia ñaåy ngang thaét löng, coâ xoâ
haén xuoáng vöïc, tan xöông naùt
thòt tröôùc khi tôùi ñaùy.
Vò thaàn taïi ñoù hoan hoâ coâ
vôùi baøi keä:
Trí
tueä khoâng phaûi luoân luoân,
Chæ
daønh cho boïn ñaøn oâng.
Ñaøn
baø ñoâi khi cuõng vaäy,
Toû
ra khoân kheùo voâ cuøng.
Neáu
veà nhaø, cha meï hoûi, chaúng leõ
khoâng khai thaät, mieäng löôõi hai ngöôøi
chaéc chaén khoâng tha ta: "Ñaõ toán
moät ngaøn ñoàng chuoäc maïng teân
voâ laïi, sao mi laïi gieát haén?". Vaø
neáu ta noùi thaät lyù do vì haén
muoán gieát ta tröôùc, chöa chaéc
hai ngöôøi ñaõ tin. Gia ñình
oâi sao chaùn quaù!" Nghó nhö theá
coâ neùm heát chaâu baùu, vaøo
röøng ñeán choã aån daät cuûa
caùc nöõ tu, chaøo cung kính xin ñöôïc
vaøo Ni chuùng.
Thaønh
ni coâ, vaø sau khi ñöôïc giaûi
thích hai loái tu: thieàn quaùn treân
möôøi ñeà muïc hoaëc tuïng
nieäm moät ngaøn tín phaùp, coâ choïn
caùch thöù hai. Thaáy coâ thuaàn
thuïc, chö ni baûo coâ ñi khaép vuøng
Dieâm Phuø Ñeà tìm thieän höõu
tri thöùc coù theå ñoái phaùp
ñöôïc vôùi coâ. Ñaët
moät nhaùnh ñaøo trong tay coâ, hoï
daën doø:
-
Ñi ñi, ñaïo höõu! Gaëp cö
só ñoái ñaùp ñöôïc
chi haõy xin haàu haï; gaëp Tyø-kheo ñoái
ñaùp ñöôïc, chò haõy
xin gia nhaäp Taêng ñoaøn.
Mang
teân ni coâ Hoàng Taùo, coâ du haønh
moïi nôi, ñaët caâu hoûi vôùi
baát cöù ai gaëp ñöôïc,
khoâng ai ñoái ñaùp laïi. Coâ
noåi danh ñeán noãi nghe tin coâ ñeán,
ngöôøi ta boû chaïy heát. Tröôùc
khi vaøo thaønh hay vaøo laøng khaát
thöïc, coâ gom moät ñoáng caùt
tröôùc coång chaùnh, troàng nhaùnh
ñaøo leân vaø thaùch thöùc
ai ñoái ñaùp ñöôïc haõy
giaãm leân nhaùnh ñaøo naøy. Khoâng
ai daùm qua choã aáy, nhaùnh caây naøy
heùo, coâ tìm nhaùnh khaùc töôi
hôn, cöù du haønh nhö theá, coâ
ñeán Xaù-veä. Treû con xuùm quanh
nhaùnh caây coâ ñaõ troàng nhö
thöôøng leä xem vieäc gì ñaõ
xaûy ra, vöøa ñuùng luùc Tröôûng
laõo Xaù-lôïi-phaát thoï thöïc
xong böôùc ra khoûi thaønh. Ngaøi
ngaïc nhieân hoûi luõ treû, bieát
chuyeän, Ngaøi baûo chuùng haõy giaãm
leân nhaùnh caây. Ban ñaàu chuùng
sôï khoâng daùm; nhöng ñöôïc
Tröôûng laõo baûo ñaûm seõ
traû lôøi caâu hoûi, chuùng nhaøo
leân nhaùnh caây hoø heùt, ñaù
suïp ñoáng caùt.
Ñi
khaát thöïc xong trôû veà, thaáy
theá coâ traùch maéng luõ treû:
-
Ta khoâng ñònh ñoái ñaùp
vôùi chuùng maøy, sao chuùng maøy
phaù phaùch nhö theá?
Chuùng
ñaùp laø laøm theo lôøi Tröôûng
laõo. Ñöôïc Ngaøi xaùc nhaän,
coâ xin vaán ñaùp vaø cuõng ñöôïc
Ngaøi nhaän lôøi.
Chieàu
xuoáng, coâ ñeán choã Tröôûng
laõo ñaët caâu hoûi. Caû thaønh
xoân xao muoán ñi nghe. Hoï cuøng ñi
vôùi coâ, cuùi chaøo Tröôûng
laõo vaø cung kính ngoài moät beân.
Coâ hoûi Ngaøi moät ngaøn ñeà
muïc veà tín phaùp, Ngaøi traû lôøi
ñuùng heát. Vaø Ngaøi hoûi laïi:
-
Coâ chæ hoûi coù baáy nhieâu thoâi
aø? Coøn caâu naøo khaùc khoâng?
-
Daï ñaõ heát, thöa Toân giaû!
-
Coâ ñaõ hoûi toâi nhieàu caâu,
baây giôø toâi hoûi laïi coâ
moät caâu thoâi!
-
Xin toân giaû cöù hoûi.
-
Caùi gì laø Moät?
Coâ
raát muoán traû lôøi nhöng khoâng
traû lôøi ñöôïc, beøn
hoûi laïi Toân giaû. Ngaøi ñaùp:
-
Ñoù laø caâu hoûi cuûa Phaät.
-
Vaäy xin noùi cho con bieát, thöa Toân giaû.
-
Neáu coâ vaøo Taêng ñoaøn, ta seõ
cho bieát caâu traû lôøi.
Coâ
baèng loøng xin nhaäp vaøo Taêng ñoaøn,
Tröôûng laõo nhaén ni chuùng lo moïi
vieäc. Sau khi laøm ñaày ñuû boån
phaän, coâ ñöôïc ñaët teân
laø Kundalakesì,
vaø chæ vaøi ngaøy chöùng A-la-haùn
cuøng caùc thaàn thoâng.
Trong
Phaùp ñöôøng caùc Tyø-kheo
baøn taùn veà chuyeän cuûa coâ, cho
raèng coâ chæ nghe chuùt ít phaùp
roài ñöôïc nhaän vaøo Taêng
ñoaøn, hôn nöõa coâ ñaõ
ñeán ñaây sau khi chieán ñaáu
döõ doäi vôùi moät teân troäm
vaø ñaùnh baïi haén. Phaät ñi
ñeán nghe ñöôïc, beøn baûo:
-
Caùc Tyø-kheo, ñöøng ño löôøng
giaùo phaùp ta noùi laø ít hay nhieàu.
Vôùi moät traêm caâu voâ nghóa
thì chaúng coù coâng ñöùc
gì so vôùi moät caâu coù ñaïo
lyù. Chieán thaéng nhieàu teân troäm
chaúng ñaùng gì so vôùi chieán
thaéng teân troäm Duïc laïc cuûa chính
mình. Ñoù môùi thöïc söï
laø chieán thaéng.
Vaø
Phaät ñoïc Phaùp Cuù:
(102)
Daàu noùi traêm caâu keä,
Nhöng
khoâng gì lôïi ích.
Toát
hôn moät caâu phaùp,
Nghe
xong, ñöôïc tònh laïc.
(103)
Daàu taïi baõi chieán tröôøng,
Thaéng
ngaøn ngaøn quaân dòch,
Töï
thaéng mình toát hôn,
Thaät
chieán thaéng toái thöôïng.
4.
Ñöôïc Vaø Maát
Töï
thaéng toát ñeïp hôn ...
Caâu
naøy Phaät daïy khi nguï taïi Kyø Vieân,
lieân quan ñeán moät Baø-la-moân
ñaõ hoûi veà ñöôïc vaø
maát. Moät Baø-la-moân, thaéc maéc
chaéc laø Theá Toân chæ bieát coù
ñöôïc chöù khoâng bieát
maát. Vaø oâng ta ñi hoûi Phaät,
ñöôïc Phaät traû lôøi:
-
Baø-la-moân! Ta bieát caû hai ñöôïc
vaø maát.
-
Vaäy thì xin Ngaøi noùi cho con veà maát.
Phaät
noùi keä sau:
Nhöõng
thöù khoâng ích lôïi
Goàm:
thöù nhaát, nguû muoän,
Bieáng
löôøi chieám thöù hai,
Thöù
ba, aùnh traêng soi,
Thöù
tö giaøu sang maõi,
Thöù
naêm, hay ñi laïi,
Saùu,
vuïng troäm vôï ngöôøi.
Chaïy
theo nhöõng vieäc aáy,
Hôõi
naøy, Baø-la-moân,
Ngöôi
seõ ñöôïc nhöõng thöù,
Khoâng
ích lôïi cho mình.
Baø-la-moân
nghe xong ca ngôïi Theá Toân:
-
Hay thay! hay thay! Ñaáng Ñaïo sö cuûa
moïi ngöôøi! Baäc laõnh ñaïo
cuûa moïi ngöôøi! Ngaøi thaät
bieát caû hai ñöôïc vaø maát.
-
Thaät theá Baø-la-moân! Khoâng ai bieát
raønh hôn ta veà maát.
Roài
Theá Toân xeùt xem laøm caùch naøo
chuyeån hoùa ñöôïc oâng Baø-la-moân,
Ngaøi hoûi:
-
Baø-la-moân, oâng soáng baèng ngheà
gì?
-
Baèng ngheà côø baïc, ngaøi Coà-ñaøm
aï.
-
Theá ai ñöôïc, oâng hay ngöôøi
kia?
-
Khi thì con, khi thì ngöôøi kia.
-
Baø-la-moân, chieán thaéng keû khaùc
laø moät vieäc taàm thöôøng,
chieán thaéng nhö theá ñaâu coù
lôïi laïc gì. Nhöng ngöôøi
naøo thaéng löôùt Duïc laïc vaø
töï thaéng mình, thì chieán thaéng
nhö theá lôïi laïc hôn, khoâng
ai coù theå ñaùnh baïi mình.
Vaø
Phaät ñoïc Phaùp Cuù:
(104)
Töï thaéng, toát ñeïp hôn,
Hôn
chieán thaéng ngöôøi khaùc.
Ngöôøi
kheùo ñieàu phuïc mình,
Thöôøng
soáng töï cheá ngöï.
(105)
Daàu thieân thaàn, Thaùt baø,
Daàu
Ma vöông, Phaïm thieân,
Khoâng
ai chieán thaéng noåi,
Ngöôøi
töï thaéng nhö vaäy.
5.
Chuù Cuûa Xaù Lôïi Phaát
Thaùng
thaùng boû ngaøn vaøng ...
Theá
Toân daïy caâu naøy khi nguï taïi Truùc
Laâm, lieân quan ñeán chuù cuûa
Xaù-lôïi-phaát.
Moät
hoâm Tröôûng laõo Xaù-lôïi-phaát
ñeán thaêm chuù, Ngaøi hoûi:
-
Baø-la-moân, oâng coù bao giôø laøm
vieäc thieän chöa?
OÂng
chuù ñaùp:
-
Daï coù, thöa Toân giaû! Moãi thaùng
toâi cuùng moät ngaøn ñoàng.
-
Cho ai vaäy?
-
Caùc ñaïo só loõa theå, thöa
Toân giaû.
-
Ñeå mong ñöôïc gì?
-
Ñeå leân coõi Phaïm thieân.
-
Ai baûo oâng theá?
-
Caùc ñaïo só, caùc thaày toâi.
-
Naøy Baø-la-moân, caû oâng vaø thaày
oâng ñeàu khoâng bieát con ñöôøng
ñöa ñeán coõi Phaïm thieân.
Chæ coù Phaät môùi bieát con ñöôøng
ñoù. Haõy ñi vôùi toâi,
toâi seõ thænh Phaät chæ cho oâng.
Vaø
Tröôûng laõo daãn chuù ñeán
gaëp Phaät. Thöa thænh xong ñöôïc
Phaät daïy:
-
Baø-la-moân, duø oâng boá thí nhö
theá naøy trong moät traêm naêm cuõng
khoâng baèng phöôùc baùo cuûa
moät ngöôøi coù loøng tin, duø
trong giaây laùt bieát toân troïng ñeä
töû cuûa Ta, hay cuùng döôøng
ñeä töû Ta duø chæ moät muoãng
côm.
Vaø
Phaät noùi Phaùp Cuù:
(106)
Thaùng thaùng boû ngaøn vaøng,
Teá
töï caû traêm naêm,
Chaúng
baèng trong giaây laùt,
Cuùng
döôøng baäc töï tu.
Cuùng
döôøng vaäy toát hôn,
Caû
traêm naêm teá töï.
6.
Chaùu Cuûa Xaù Lôïi Phaát
Daàu
traûi moät traêm naêm ...
Khi
nguï taïi Truùc Laâm, Phaät ñaõ
daïy caâu treân vì chuyeän chaùu cuûa
Tröôûng laõo Xaù-lôïi-phaát.
Tröôûng
laõo cuõng ñeán ngöôøi chaùu
hoûi thaêm coù töøng laøm vieäc
thieän khoâng. Haèng thaùng anh ta gieát
moät con thuù ñeå teá löûa,
vì tin raèng seõ ñöôïc leân
coõi Phaïm thieân nhö thaày anh ta baûo.
Tröôûng laõo cuõng khuyeân anh ñeán
gaëp vaø thænh Phaät daïy cho. Phaät thuyeát
nhö sau:
-
Baø-la-moân, duø oâng thôø löûa
moät traêm naêm nhö theá, coâng ñöùc
cuõng chöa baèng giaù trò leã kính
ñeä töû Ta trong moät khoaûnh khaéc.
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(107)
Daàu traûi moät traêm naêm,
Thôø
löûa taïi röøng saâu,
Chaúng
baèng trong giaây laùt,
Cuùng
döôøng baäc töï tu.
Cuùng
döôøng vaäy toát hôn,
Hôn
traêm naêm teá töï.
7.
Baïn Cuûa Xaù Lôïi Phaát
Suoát
naêm, cuùng teá vaät ...
Ñoù
laø caâu Phaät daïy taïi Truùc Laâm,
lieân quan ñeán baïn cuûa Tröôûng
laõo Xaù-lôïi-phaát.
Tröôûng
laõo cuõng ñeán hoûi baïn mình
nhö ñoái vôùi chuù vaø chaùu
cuûa mình tröôùc ñaây. Vieäc
thieän cuûa anh baïn töøng laøm laø
moå vaät teá leã ñeå ñöôïc
sanh thieân. Ngaøi cuõng khuyeân vaø daãn
baïn ñeán gaëp Phaät, thöa thænh
vaø ñöôïc chæ daïy nhö sau:
-
Baø-la-moân, duø oâng coù daâng
teá vaät moät naêm, cuõng khoâng coâng
ñöùc baèng moät phaàn tö coâng
ñöùc cuûa moät thieän tín boá
thí cho daân chuùng, hay ngöôøi bieát
toân kính ñeä töû Ta.
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(108)
Suoát naêm cuùng teá vaät,
Ñeå
caàu phöôùc ôû ñôøi,
Khoâng
baèng moät phaàn tö,
Kính
leã baäc chaùnh tröïc.
8.
Chaøng Trai Taêng Tuoåi Thoï
Thöôøng
toân troïng, kính leã...
Phaät
daïy caâu naøy khi nguï taïi Arannakutikaø
gaàn Dìghalambika,
lieân quan ñeán chaøng trai Dighaøyu.
Coù
hai Baø-la-moân soáng ôû thaønh Dìghalambika,
tu theo ngoaïi ñaïo vaø khoå haïnh suoát
boán möôi taùm naêm. Moät ngöôøi
sôï gioøng gioáng bò dieät vong neân
hoaøn tuïc. OÂng baùn coâng ñöùc
cuûa mình cho ngöôøi khaùc, vaø
vôùi moät traêm traâu boø, moät
traêm ñoàng, cöôùi vôï
soáng ñôøi gia chuû. Chaúng bao
laâu oâng ñöôïc muïn con trai.
Tu só kia, baïn cuõ cuûa oâng, ñi
nôi khaùc, moät hoâm trôû veà
thaêm. Hoï chaøo möøng laãn nhau.
Tu só chuùc caû hai vôï choàng soáng
laâu, nhöng khi ñöùa beù ñöôïc
trình dieän thì tu só laëng thinh. OÂng
cha thaéc maéc vaø ñöôïc tu
só giaûi thích coù moät tai hoïa ñang
chôø ñöùa beù, vaø noù
seõ cheát trong baûy ngaøy. Caû hai oâng
baø hoaûng hoát khoâng bieát tính
sao. Tu só khuyeân neân ñeán caàu
cöùu vôùi Sa-moân Coà-ñaøm.
Hoï ngaàn ngöø vì sôï mang tieáng
boû nhöõng aån só cuûa mình,
nhöng loøng thöông con maõnh lieät khieán
hoï roài cuõng ñeán Theá Toân.
Hoï ñeán chaøo Theá Toân, ñöôïc
Phaät chuùc soáng laâu, nhöng ñeán
phieân ñöùa beù Phaät cuõng
laëng thinh, cuøng lyù do nhö tu só ñaõ
noùi. OÂng cha thænh caàu Phaät ngaên
ñöøng cho tai hoïa cöôùp maát
ñöùa beù. Phaät daïy:
-
Neáu oâng döïng tröôùc cöûa
nhaø moät caùi leàu, ñaët moät
gheá ôû giöõa, saép taùm hay
möôøi saùu choã ngoài voøng
quanh cho ñeä töû cuûa Ta; vaø neáu
oâng cho tuïng nhöõng baøi kinh caàu
an vaø ngaên ngöøa tai hoïa suoát
baûy ngaøy lieân tuïc, thì con oâng
seõ traùnh ñöôïc hieåm hoïa.
Baø-la-moân
laøm ñuùng theo lôøi Phaät, vaø
caùc Tyø-kheo ñaõ ñoïc tuïng
ñuùng baûy ngaøy ñeâm lieân
tieáp. Ñeán ngaøy thöù baûy
Theá Toân ñeán, chö thieân caùc
coõi cuõng tuï hoäi. Coù moät quyû
Daï-xoa phuïng söï cho Vessavana
teân laø Avarudhaka suoát
möôøi hai naêm, ñöôïc aân
hueä laø baûy ngaøy nöõa seõ
nhaän ñöôïc ñöùa beù,
ñi ñeán ñöùng ñôïi.
Nhöng coù maët Theá Toân vaø thieân
thaàn ñaày quyeàn löïc, caùc
vò khaùc yeáu hôn ñeàu phaûi
thoái lui möôøi hai daëm nhöôøng
choã, caû Avarudhaka cuõng
theá.
Phaät
ñoïc kinh caàu an suoát ñeâm, keát
quaû sau baûy ngaøy Daï-xoa khoâng baét
ñöôïc ñöùa beù. Bình
minh ngaøy thöù taùm, ñöùa
beù ñöôïc ñaët tröôùc
Theá Toân vaø ñöôïc chuùc
soáng laâu, ñeán moät traêm hai möôi
tuoåi theo lôøi Phaät, do ñoù coù
teân laø "Chaøng trai taêng tuoåi thoï" Ayuvaddhana.
Lôùn leân chuù coù naêm traêm
ñeä töû cö só ñi theo.
Moät
hoâm caùc Tyø-kheo thaûo luaän trong Phaùp
ñöôøng veà Ayuvaddhana,
vaø khoâng hieåu taïi sao maïng soáng
cuûa chuùng sanh ñöôïc gia taêng
ôû theá gian naøy. Phaät nghe ñöôïc
lieàn baûo:
-
Caùc Tyø-kheo! Khoâng phaûi chæ coù
tuoåi thoï maø thoâi. ÔÛ theá
gian naøy chuùng sanh bieát toân kính
vaø leã troïng nhöõng vò ñaïo
ñöùc, seõ ñöôïc taêng
tröôûng boán phaùp, thoaùt khoûi
nguy hieåm vaø soáng an toaøn suoát ñôøi.
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(109)
Thöôøng toân troïng, kính leã,
Baäc
kyø laõo tröôûng thöôïng,
Boán
phaùp ñöôïc taêng tröôûng,
Thoï,
saéc, laïc, söùc maïnh.
9.
Sa-Di Samkicca
Daàu
soáng moät traêm naêm....
Do
chuyeän Sa-di Samkicca,
Theá Toân ñaõ daïy caâu treân
khi nguï taïi Kyø Vieân.
Coù
ba möôi vò voïng toäc soáng ôû
Xaù-veä nghe Phaät thuyeát phaùp, quy phuïc
vaø ñi tu. Sau naêm naêm laøm troøn
boån phaän, hoï ñeán gaëp Phaät
nghe daïy veà phaùp hoïc vaø phaùp
thieàn. Vì lôùn tuoåi môùi
xuaát gia, hoï khoâng theå theo noåi phaùp
hoïc, maø muoán tu taäp thieàn quaùn,
vaø ñöôïc Phaät giao ñeà
muïc thieàn quaùn höôùng ñeán
quaû vò A-la-haùn, hoï xin vaøo röøng
aån tu. Phaät bieát tröôùc hoï
seõ bò nguy hieåm vì moät ngöôøi
aên thòt vuïng, nhöng neáu coù Sa-di Samkicca ñi
theo thì seõ ñöôïc an oån, vaø
ñaït ñeán cöùu caùnh cuûa
ñôøi tu.
Samkicca laø
Sa-di cuûa Tröôûng laõo Xaù-lôïi-phaát
chæ môùi baûy tuoåi. Meï chuù
thuoäc gia ñình giaøu coù ôû
Xaù-veä. Khi mang thai chuù, baø laâm beänh
cheát ñoät ngoät. Töø giaøn
hoûa toaøn thaân baø chaùy heát,
coøn ñöùa beù chöa sinh khoâng
chaùy. Nhöng khi duøng caây khieâng ñöùa
beù ra khoûi giaøn hoûa, chuù beù
bò caùc caây ñoù ñaâm vaøo
thòt hai ba choã, moät muõi ñaâm
truùng vaøo con ngöôi chuù, roài
chuù laïi bò neùm vaøo ñoáng
than, thòt chuù chaùy heát. Nhöng treân
ñoáng than ñoù laïi xuaát hieän
moät chuù beù nhö moät töôïng
vaøng ñang ngoài treân ñaøi sen.
Ñaây laø kieáp cuoái cuûa chuù
tröôùc khi chöùng Nieát-baøn,
vaø vì chöa thaønh töïu quaû
vò A-la-haùn neân khoâng gì coù
theå hoaïi dieät chuù, ngay caû nuùi
Tu Di rôi xuoáng.
Ngaøy
keá, hoï ñeán daäp taét löûa,
ngaïc nhieân thaáy chuù coøn soáng.
Hoï ñem chuù veà laøng thænh yù
thaày boùi; vaø bieát ñöôïc
neáu chuù soáng ñôøi gia chuû,
thaân quyeán seõ khoâng ngheøo suoát
baûy ñôøi, neáu ñi tu seõ
coù naêm traêm ngöôøi tuøy
tuøng. Vì maét bò gaäy (Samku) ñaâm,
hoï ñaët teân chuù laø Samkicca.
Leân
baûy tuoåi, chuù nghe beø baïn noùi
veà thaân theá cuûa mình, hoûi laïi
baø con quaû ñuùng nhö theá, chuù
quyeát ñònh ñi tu. Baø con cuõng
ñaõ coù yù ñoù khi nghe lôøi
thaày boùi, neân hoan hyû daãn chuù
ñeán giao cho Tröôûng laõo Xaù-lôïi-phaát
xin nhaän chuù vaøo Taêng ñoaøn.
Tröôûng laõo öng thuaän vaø daïy
chuù thieàn quaùn treân naêm yeáu
toá ñaàu tieân cuûa thaân. Ngay
luùc dao caïo vöøa chaïm toùc, chuù
chöùng A-la-haùn. Ñoù laø chuyeän
Sa-di Samkicca.
Do
ñoù khi ba möôi vò voïng toäc
xin vaøo röøng, Phaät baûo haõy ñeán
gaëp Tröôûng laõo Xaù-lôïi-phaát.
Suy xeùt söï vieäc. Ngaøi hieåu yù
Phaät neân baûo hoï ñeå Sa-di Samkicca ñi
theo. Ban ñaàu hoï töø choái vì
nghó raèng khoâng caàn ñeán ñöùa
beù baûy tuoåi, nhöng ñöôïc
Tröôûng laõo giaûi thích chính
hoï môùi laø chöôùng ngaïi
cuûa Sa-di vaø ñoù laø yù cuûa
Phaät, hoï baèng loøng.
Ba
möôi moát ngöôøi töø giaõ
Tröôûng laõo rôøi tinh xaù.
Hoï du haønh töø nôi naøy ñeán
nôi khaùc vaø sau moät traêm hai möôi
daëm ñöôøng hoï ñeán moät
laøng coù ngaøn gia ñình cö truù.
Daân cö thaáy hoï hoan hyû, heát loøng
phuïc vuï nhöõng thöù caàn duøng.
Ñöôïc bieát hoï ñi tìm
nôi thích hôïp ñeå tu, daân
chuùng quyø laïy döôùi chaân
xin hoï ôû laïi ñaây heát muøa
möa, hoï seõ giöõ naêm giôùi
vaø laøm troøn boån phaän ngaøy
chay. Ñöôïc nhaän lôøi, daân
chuùng söûa soaïn choã ôû ban
ngaøy vaø ban ñeâm, loái ñi coù
maùi che vaø leàu coû. Hoï chia boån
phaän haøng ngaøy cho nhieàu nhoùm. Ai
cuõng laøm phaàn mình khoâng quaù
söùc, taän tình phuïc vuï nhöõng
thöù caàn duøng.
Ñaàu
muøa möa caùc Tröôûng laõo thoûa
thuaän nhö sau:
-
Chö huynh ñeä! Chuùng ta ñaõ nhaän
ñeà muïc thieàn quaù töø Ñöùc
Phaät vaø muoán nhaän ñöôïc
aân hueä cuûa chö Phaät khoâng laøm
gì khaùc hôn laø tinh taán tu taäp.
Cöûa khoå naõo vaãn ñang môû
roäng tröôùc maët; do ñoù chæ
tröø saùng sôùm ñi khaát
thöïc, buoåi toái haàu haï Ñaïi
Tröôûng laõo, caùc giôø khaùc
khoâng ñöôïc tuï hoïp töø
hai ngöôøi trôû leân. Ai coù
ñau oám, haõy ñaùnh chuoâng, chuùng
ta seõ ñeán lo thuoác men. Töø
baây giôø trôû ñi baát luaän
ngaøy ñeâm, chuùng ta haõy chuù
taâm chuyeân caàn vaøo ñeà muïc
thieàn quaùn.
Roài
moïi ngöôøi trôû veà choã
cuûa mình.
Luùc
ñoù coù moät ngöôøi ngheøo
soáng nhôø vaøo ñöùa chaùu
gaùi, nhöng noù haát huûi neân oâng
phaûi ñi tìm ñöùa chaùu khaùc
nöông naùu. OÂng ñeán choã
caùc Tyø-kheo ñang ngoài treân baõi
caùt thoï thöïc sau khi khaát thöïc
trong laøng veà vaø kính caån ñöùng
moät beân. Caùc Tyø-kheo hoûi thaêm,
thöông haïi oâng vaø chia phaàn côm
troän vôùi xuùp vaø caø ri treân
moät chieác laù. (Ñuùng theo luaät
laø khi coù ngöôøi ñeán vaøo
giôø côm, neáu khoâng coù moùn
ngon nhaát thì chia moùn ñang aên duø
ít nhieàu cuõng ñöôïc). AÊn
xong oâng hoûi thaêm vaø khi bieát caùc
Tyø-kheo khoâng nhaän lôøi môøi
aên cuûa ai caû maø ñi khaát thöïc
haøng ngaøy trong khi oâng phaûi laøm
quaàn quaät caû ngaøy maø chöa bao
giôø ñöôïc aên nhö theá,
do ñoù oâng coù yù ñònh
ñi theo caùc Tyø-kheo haàu haï.
Hai
thaùng troâi qua, vì taän tuïy laøm
vieäc, oâng ñöôïc caûm tình
cuûa caùc Tyø-kheo. Muoán thaêm chaùu,
nhöng sôï caùc Tyø-kheo khoâng cho,
oâng boû troán.
OÂng
ñeán moät khu röøng coù naêm
traêm teân cöôùp ñaõ soáng
ôû ñoù. Chuùng caàu nguyeän
vôùi thaàn soáng ôû ñoù,
neáu coù ai vaøo trong röøng seõ
gieát ñeå teá thaàn. Vaø chuùng
gaëp ngay oâng laõo, vaây baét, troùi
laïi thaät chaët roài chaát cuûi, ñoát
löûa, voùt coïc goã nhoïn. OÂng
laõo ngaïc nhieân hoûi, hoùa ra chuùng
chuaån bò laøm thòt oâng ñeå
teá thaàn. Sôï cheát khuûng khieáp,
oâng queân heát loøng toát cuûa
caùc Tyø-kheo ñoái vôùi oâng
maø chæ laøm moïi caùch ñeå
cöùu maïng mình. Do ñoù oâng
chæ cho boïn cöôùp choã ôû
cuûa ba möôi moát Tyø-kheo ñeå
chuùng baét laøm vaät teá thaàn,
chaéc chaén thaàn seõ vui möøng
hôn. Coøn oâng thì giaø caû, chæ
aên ñoà thöøa. Boïn cöôùp
nghe oâng noùi coù lyù, beøn baûo
oâng daãn ñöôøng ñeán
tinh xaù. Ñeán nôi chaúng thaáy
ai, oâng laõo baûo thuû laõnh ñaùnh
chuoâng, theá laø caùc Tyø-kheo tuï
ñeán vaø ngoài xuoáng gheá ñaù
thaúng haøng ñaët saün ôû ñoù.
Ñaïi Tröôûng laõo cuûa hoäi
chuùng thaáy boïn cöôùp lieàn
hoûi ai ñaùnh chuoâng vaø lyù do
gì. Chuùng baûo caàn moät Tyø-kheo
ñeå teá thaàn. Ñaïi Tröôûng
laõo laáy quyeàn huynh tröôûng quyeát
ñònh raèng oâng seõ ñi naïp
maïng, ñöøng ñeå soá phaän
cuûa taát caû phaûi cheát, haõy
ôû laïi tu taäp. Nhöng Ñeä nhò
Tröôûng laõo cuõng leân tieáng.
Boån phaän cuûa huynh tröôûng ngöôøi
thöù hai phaûi gaùnh laáy, töùc
laø toâi seõ ra ñi, nhöõng ngöôøi
ôû laïi phaûi chuyeân taâm chaùnh
nieäm.
Cöù
theá caû ba möôi Tyø-kheo xeáp haøng
ñoøi ñi, duø khoâng cuøng cha
cuøng meï nhöng ñaõ thoaùt khoûi
moïi troùi buoäc neân ai cuõng muoán
hy sinh mình vì ngöôøi khaùc.
Sa-di Samkiccanghe
caùc Tyø-kheo noùi nhö theá cuõng
quyeát ñònh xin ñi, nhöng caùc
Tyø-kheo khoâng cho vì sôï Tröôûng
laõo Xaù-lôïi-phaát traùch cöù
sao nôõ giao ñeä töû cuûa Ngaøi
cho boïn cöôùp. Tuy theá Sa-di vaãn
nhaát quyeát baûo raèng chính vì
lyù do naøy maø Tröôûng laõo
thaày mình baûo ñi theo caùc Tyø-kheo,
vaø chuù coøn xin ñöôïc tha
thöù neáu coù laàm loãi ñieàu
chi. Roài chuù Sa-di ra ñi, caùc Tyø-kheo
maét ñaãm leä, loøng xoán xang.
Ñaïi Tröôûng laõo baûo boïn
cöôùp khi söûa soaïn löûa,
coïc nhoïn, traûi laù, ñöøng
ñeå cho chuù thaáy keûo sôï.
Boïn chuùng mang chuù Sa-di ñi, ñeán
choã haønh leã. Khi moïi vieäc ñaõ
xong chuù ngoài xuoáng, nhaäp ñònh.
Teân thuû laõnh vung kieám cheùm xuoáng
vai chuù. Nhöng löôõi kieám cong laøm
hai, löôõi chaïm löôõi. Teân
cöôùp uoán thaúng löôõi
kieám cheùm nhaùt nöõa. Laàn naøy
löôõi kieám bò meû nöùt
töø caùn ñeán muõi nhö moät
laù coû.
Teân
thuû laõnh giaät mình thaáy söï
kyø dieäu. "Thanh kieám naøy tröôùc
ñaây cheùm truï ñaù hay goác
keo nhö cheùm choài non, nay bò cong vaø
nöùt. Moät vaät voâ hình nhö thanh
kieám maø coøn bieát ñöùc
haïnh cuûa thieáu nieân naøy, huoáng
hoà moät ngöôøi coù lyù trí
laø ta". Nghó theá neân haén quaêng
kieám, phuû phuïc xuoáng chaân Sa-di thöa:
-
Toân giaû! Chuùng toâi ñaõ ôû
trong röøng naøy, duø caû ngaøn
ngöôøi maø thaáy chuùng toâi
töø xa, ai cuõng ñeàu run raåy,
coøn hai hay ba ngöôøi thì chaúng
daùm thoát moät lôøi. Nhöng Ngaì
chaúng maûy may run sôï. Khuoân maët
Ngaøi raïng ngôøi nhö vaøng roøng
trong loø hay ñoùa hoa Kanikaøra nôû
to, vì sao theá?
Vaø
haén laëp laïi caâu hoûi baèng baøi
keä:
Ngaøi
khoâng run, khoâng sôï.
Hôn
nöõa, thaät an tónh.
Taïi
sao Ngaøi khoâng khoùc,
Luùc
khuûng khieáp nhö vaäy?
Sa-di
xuaát ñònh, thuyeát phaùp cho boïn
cöôùp:
-
Naøy thuû laõnh! Ngöôøi naøo
thoaùt khoûi duïc laäu thì xem cuoäc
ñôøi nhö gaùnh naëng treân ñaàu,
vaø neáu bò hoaïi dieät, chæ coù
vui chöù khoâng sôï.
Vaø
chuù noùi keä tieáp:
Naøy
thuû laõnh!
Ngöôøi
thoaùt khoûi tham duïc
Seõ
khoâng coøn khoå nöõa.
Naøy,
ngöôøi chöùng kieán!
Keû
ñaõ thoaùt buoäc raøng,
Seõ
chaúng coøn sôï chi.
Nhaân
luaân hoài töû sanh,
Neáu
ñôøi naøy dieät ñöôïc,
Cheát
khoâng coøn ñaùng sôï,
Nhö
gaùnh naëng quaúng ñi.
Teân
thuû laõnh laéng nghe Sa-di xong, nhìn naêm
traêm teân cöôùp hoûi chuùng
coù yù ñònh gì. Chuùng hoûi
laïi haén, haén ñaùp:
-
Ta quaù ngaïc nhieân veà söï kyø
dieäu naøy, vaø giôø ñaây
khoâng coøn muoán soáng ñôøi
gia ñình nöõa. Ta seõ ñi tu vôùi
Sa-di.
Caû
boïn nhao nhao leân ñoøi ñi tu theo, vaø
chuùng cuùi mình tröôùc Sa-di xin
gia nhaäp Taêng ñoaøn. Duøng göôm,
teân, chuùng caïo ñaàu, caét vaït
aùo, vaø nhuoäm vôùi ñaát
naâu. Sa-di baûo chuùng khoaùc y vaøng
vaø truyeàn möôøi giôùi cho.
Roài thaày troø ra ñi ñeán caùc
Tröôûng laõo ñeå caùc Ngaøi
yeân taâm haønh thieàn. Quaû theá,
troâng thaáy chuù, caùc Ngaøi nheï
nhoõm chaøo möøng. Chuù xin pheùp
daãn caùc taân tu só ñeán gaëp
Phaät vaø thaày cuûa chuù. Tröôûng
laõo Xaù-lôïi-phaát vaø caû
Phaät ñeàu hoûi thaêm naêm traêm
ñeä töû cuûa Sa-di. Vaø Phaät
baûo hoï:
-
Naøy caùc Tyø-kheo, duø chæ soáng
moät ngaøy an truï trong ñöùc haïnh
nhö caùc oâng ñang soáng, coøn hôn
soáng traêm naêm ñaém saâu trong
toäi aùc cöôùp boùc.
Xong,
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(110)
Daàu soáng moät traêm naêm,
AÙc
giôùi, khoâng thieàn ñònh,
Toát
hôn soáng moät ngaøy,
Trì
giôùi, tu thieàn ñònh.
Sau
thôøi gian laøm troøn boån phaän,
Sa-di Samkicca thaønh
Tyø-kheo. Ñöôïc möôøi naêm,
chuù ñoä con cuûa ngöôøi chò
laøm Sa-di teân Atimuttaka.
Ñeán ñuùng tuoåi chuù Sa-di ñöôïc
Tröôûng laõo Samkicca
gôûi veà nhaø hoûi laïi cha meï
tuoåi chính xaùc. Treân ñöôøng
ñi chuù bò naêm traêm teân cöôùp
baét ñònh teá thaàn. Chuù thuyeát
phaùp caûi hoùa chuùng, vaø ñöôïc
chuùng thaû ra vôùi ñieàu kieän
khoâng ñöôïc noùi vôùi
ai veà söï coù maët cuûa chuùng.
Sa-di giöõ lôøi höùa, neân khi
thaáy cha meï ñi ngöôïc chieàu
veà phía boïn cöôùp chuù vaãn
nín thinh. Cha meï chuù bò ngöôïc
ñaõi trong tay boïn cöôùp, khoùc
loùc traùch moùc chuù ñaõ thoâng
ñoàng vôùi boïn cöôùp,
neân khoâng thoâng tin cho bieát tröôùc.
Boïn cöôùp nghe ñöôïc lôøi
traùch moùc, bieát chuù beù ñaõ
giöõ lôøi höùa, neân phaùt
loøng tin, xin ñöôïc gia nhaäp Taêng
ñoaøn. Gioáng nhö thaày cuûa chuù
tröôùc kia, chuù thu nhaän heát vaø
daãn ñeán Tröôûng laõo Samkicca
roài ñeán gaëp Theá Toân. Phaät
nghe chuyeän beøn daïy caâu Phaùp Cuù
nhö treân (110).
10.
Tyø Kheo Vaø Keû Cöôùp
Ai
soáng moät traêm naêm ...
Phaät
ñaõ daïy caâu treân taïi Kyø
Vieân, lieân quan ñeán Tröôûng
laõo Khaønu Kondanna.
Tröôûng
laõo naøy nhaän ñeà muïc thieàn
quaùn töø Theá Toân, vaøo röøng
aån tu vaø chöùng A-la-haùn. Muoán
trình vôùi Phaät sôû chöùng
cuûa mình, Ngaøi rôøi röøng
trôû veà. Ñöôøng daøi
meät moûi, Ngaøi ngoài treân moät taûng
ñaù nhaäp ñònh. Baáy giôø
moät boïn cöôùp naêm traêm teân
ñang ñaùnh phaù moät ngoâi laøng.
Chieán lôïi phaåm ñöôïc
goùi trong nhieàu bao tuøy theo söùc moãi
ngöôøi. Vaø chuùng ñoäi leân
ñaàu ñi xa. Meät quaù chuùng ñeán
nghæ taïi moät moûm ñaù. Laàm
töôûng Tröôûng laõo laø
coäi caây, chuùng ñaët caùc bao quanh
Ngaøi, coù moät bao keâ ngay ñænh
ñaàu, roài laên xuoáng nguû.
Höøng
ñoâng chuùng thöùc daäy oâm
bao bò leân, thaáy Tröôûng laõo
töôûng laø aùc thaàn neân vuït
boû chaïy. Tröôûng laõo voäi keâu
hoï laïi:
-
Cö só, ñöøng sôï. Toâi
laø Sa-moân.
Hoï
ñoàng thanh thöa:
-
Xin tha loãi cho chuùng con, Toân giaû. Chuùng
con laàm Ngaøi vôùi moät goác caây.
Rieâng
teân chuùa ñaûng leân tieáng ñi
tu theo Tröôûng laõo. Vaø caû boïn
ñeàu ñoàng loøng, y nhö chuyeän
Sa-di Samkicca. Tröôûng
laõo chaáp thuaän, vaø töø ñoù
ngöôøi ta goïi Ngaøi laø kondanna
Goác Caây, Khaønu
Kondanna.
Ngaøi
daãn hoï ñeán Theá Toân, vaø
ñöôïc Phaät daïy:
-
Caùc Tyø-kheo, duø chæ soáng moät
ngaøy coù tu taäp trí quaùn coøn
hôn soáng traêm naêm taïo nghieäp ñieân
cuoàng nhö theá.
Xong
Phaät ñoïc Phaùp Cuù:
(111)
Ai soáng moät traêm naêm,
AÙc
tueä, khoâng thieàn ñònh,
Toát
hôn soáng moät ngaøy,
Coù
tueä, tu thieàn ñònh.
11.
Löôõi Dao Caïo
Ai
soáng moät traêm naêm ...
Taïi
Kyø Vieân, Phaät ñaõ daïy nhö
theá, lieân quan ñeán Tröôûng
laõo Sappadaøsa.
Taïi
Xaù-veä, moät chaøng trai gia theá nghe
Phaät thuyeát phaùp, ñi tu vaø ñöôïc
nhaän vaøo Taêng ñoaøn. Sau moät thôøi
gian baát maõn, chaøng tìm caùch töï
saùt vì nghó raèng thaø cheát
hôn laøm moät tu só.
Moät
hoâm, saùng sôùm, caùc Tyø-kheo
ñeán tinh xaù sau khi thoï thöïc, thaáy
moät con raén trong Phaùp ñöôøng,
naèm ôû loø söôûi, lieàn
boû vaøo bình, ñaäy laïi mang ra ngoaøi
tinh xaù. Tyø-kheo baát maõn thaáy theá
lieàn giaønh mang neùm bình ñöïng
raén, coát cho raén caén ñeå cheát.
OÂng ñeán moät choã vaéng ngoài
xuoáng, thoïc tay vaøo bình quaäy tôùi
quaäy lui nhöng noù khoâng caén. Thaäm
chí oâng môû mieäng raén, choït
ngoùn tay vaøo noù cuõng khoâng caén,
oâng neùm noù ñi cho ñoù laø
raén hieàn, khoâng phaûi laø raén
ñoäc. Vaø oâng keå laïi cho caùc
Tyø-kheo ôû nhaø y nhö theá. Hoï
khoâng chòu laø raén hieàn vì
noù phuøng mang, rít leân, baét noù
phaùt meät. Nhöng khi oâng ta baûo laø
noù khoâng chòu caén duø laøm
moïi caùch, hoï im luoân.
Tyø-kheo
baát maõn voán laø ngöôøi
hôùt toùc cho caû tinh xaù. Moät
hoâm oâng ñeán tinh xaù caàm theo
hai, ba dao caïo. Moät ñeå treân saøn,
moät caïo toùc. Laàn ñoù oâng
nghó seõ laáy dao caét ñöùt
hoïng töï töû. Roài oâng töïa
coå leân moät caønh caây, dí löôõi
dao vaøo khí quaûn. Trong tö theá ñoù,
oâng phaûn quaùn veà thaùi ñoä
cö xöû cuûa mình trong thôøi
gian laøm boån phaän cuûa moät Sa-di, vaø
nhaän raèng haïnh kieåm cuûa mình toát
ñeïp nhö maët traêng saùng trong hay
chaâu ngoïc chieáu saùng. OÂng vui möøng
khaép toaøn thaân. Neùn vui, oâng khai
trieån Minh-saùt-tueä vaø chöùng A-la-haùn
cuøng caùc thaàn thoâng. OÂng buoâng
dao caïo vaø trôû vaøo tinh xaù.
Gaëp caùc Tyø-kheo khaùc hoûi chuyeän,
oâng thöa thaät, vaø keát luaän thay
vì cöùa coå vôùi dao caïo, oâng
ñaõ cöùa boû tham duïc vôùi
dao trí tueä. Caùc Tyø-kheo khoâng tin,
thöa chuyeän vôùi Theá Toân. Phaät
nghe keå, baûo:
-
Caùc Tyø-kheo! Ngöôøi ñaõ
thoaùt khoûi tham duïc thì khoâng theå
döùt maïng soáng cuûa chính mình.
Hoï
hoûi Phaät tieáp:
-
Baïch Theá Toân! Ngaøi baûo ngöôøi
naøy ñaõ tröø heát tham duïc,
taïi sao ñaõ coù khaû naêng chöùng
A-la-haùn maø coøn baát maõn? Sao oâng
coù ñuû khaû naêng chöùng quaû?
Sao oâng khoâng bò raén caén?
-
Caùc Tyø-kheo! Chuyeän ñôn giaûn
laø con raén ñoù laø noâ leä
cuûa oâng ta ôû kieáp tröôùc,
neân khoâng daùm caén chuû.
Vaø
Ngaøi keå laïi vaén taét nguyeân
nhaân. Do ñoù Tyø-kheo naøy coù
teân laø Sappadaøsa (Ngöôøi
coù raén laøm noâ leä).
Chuyeän
quaù khöù
11A.
Baát Maõn Vaø Tham Ñaém
Vaøo
thôøi Phaät Ca-dieáp, moät chaøng
trai theá phieät nghe Phaät thuyeát phaùp
ñi tu. Heát thôøi gian laøm troøn
boån phaän, oâng baát maõn. Tyø-kheo
baïn khuyeân baûo vaø keå ñôøi
soáng gia ñình baát lôïi nhö
theá naøo. OÂng nghe theo vaø tieáp tuïc
tu.
Moät
hoâm, ngoài treân bôø hoà röûa
phaùp cuï buïi baùm suoát thôøi
gian oâng baát maõn, oâng noùi vôùi
Tyø-kheo baïn ñònh seõ cho phaùp
cuï khi coù yù ñònh hoaøn tuïc.
OÂng kia nghe theá noåi loøng tham neân
giôû gioïng ta thaùn ñôøi soáng
xuaát gia: "Soáng laøm chi maø caàm
bình baùt aên maøy töø nhaø
naøy sang nhaø khaùc, coøn bò caám
chuyeän troø vôùi vôï con! Vaû
laïi neáu anh baïn coù ôû laïi
hay ra khoûi Taêng ñoaøn thì cuõng
chaúng heà haán ai!" Theá roài oâng
naøy ca tuïng theâm ñôøi soáng
gia ñình. Tyø-kheo tröôùc ñaây
baát maõn baây giôø trôû laïi
baát maõn. Nhöng chôït nghó taïi
sao oâng baïn mình tröôùc ñaây
ta thaùn ñôøi soáng gia ñình,
baây giôø laïi ca tuïng. Vaø oâng
cuõng chôït hieåu laø oâng baïn
theøm muoán phaùp cuï cuûa mình.
(Heát
Chuyeän Quaù Khöù)
-
Nhö theá, naøy caùc Tyø-kheo! Moät
Tyø-kheo vì ñaõ baát maõn thôøi
Phaät Ca-dieáp neân baát maõn thôøi
hieän taïi, vaø vì thieàn ñònh
suoát hai möôi ngaøn naêm neân baây
giôø ñuû duyeân laønh chöùng
A-la-haùn.
Caùc
Tyø-kheo nghe xong, hoûi Phaät tieáp moät
caâu nöõa:
-
Baïch Theá Toân, Tyø-kheo naøy baûo
ñaõ chöùng A-la-haùn ngay khi löôõi
dao chaïm coå hoïng. Coù theå naøo
chöùng quaû thôøi gian ngaén nhö
theá khoâng?
Phaät
baûo:
-
Ñuùng vaäy, caùc Tyø-kheo. Moät Tyø-kheo
phaán ñaáu heát söùc mình
coù theå chöùng quaû khi nhaác chaân
leân, khi ñaët chaân xuoáng ñaát,
hoaëc caû ngay khi baøn chaân chaïm ñaát.
Vì moät ngöôøi phaán ñaáu
heát söùc mình duø chæ moät
khaéc coøn hôn laø soáng löôøi
bieáng caû traêm naêm.
Vaø
Phaät ñoïc Phaùp Cuù:
(112)
Ai soáng moät traêm naêm,
Löôøi
nhaùc, khoâng tinh taán,
Toát
hôn soáng moät ngaøy,
Tinh
taán taän söùc mình.
12. Pataøcaøraø Bò
Maát Caû Gia Ñình
Ai
soáng moät traêm naêm ...
Phaät
daïy nhö theá taïi Kyø Vieân, do chuyeän
Tyø-kheo-ni Pataøcaøraø.
Baø
laø con gaùi moät gia ñình giaøu
coù ôû Xaù-veä, gia saûn leân
ñeán boán traêm trieäu. Nhan saéc
baø tuyeät ñeïp, möôøi saùu
tuoåi ñöôïc cha meï cho ôû
taàng choùt toøa nhaø baûy taàng,
canh gaùc caån thaän. Tuy vaäy baø vaãn
thoâng gian vôùi gia ñoàng cuûa
mình. Cha meï ñaõ höùa gaû
cho moät chaøng trai ñoàng giai caáp vaø
ngaøy cöôùi gaàn keà, baø
baûo teân gia ñoàng raèng haén
seõ khoâng bao giôø coù ñöôïc
quaø caùp ñeå ñeán thaêm
baø ôû beân choàng, do ñoù
haén haõy tìm caùch mang baø ñi
khoûi nôi naøy, neáu thaät söï
thöông yeâu baø. Vaø hoï ñoàng
yù troán ñi. Ñeán ngaøy heïn,
baø daäy sôùm, aên maëc dô baån,
toùc tai roái buø, coøn beát theâm
buïi ñoû vaøo mình, caàm bình
ñöïng nöôùc, giaû boä ra
ngoaøi kieám nöôùc ñeå ñeán
choã heïn. Roài caû hai ñi thaät xa
ñeán moät laøng noï sinh soáng. Choàng
troàng troït gom cuûi vaø laù trong röøng.
Vôï xaùch nöôùc, giaõ gaïo,
naáu aên, laøm vieäc noäi trôï.
Baø laõnh quaû baùo cuûa toäi loãi
mình.
Khi
coù mang, baø muoán veà nhaø cha meï
sinh nôû ñeå ñöôïc giuùp
ñôõ nhöng anh choàng khoâng chòu,
sôï hoï baét toäi vaø haønh haï
mình. Baø ñoøi nhieàu laàn vaãn
khoâng ñöôïc, neân khi choàng
vaøo röøng baø gôûi nhaø cho
haøng xoùm roài veà nhaø cha meï.
Anh choàng trôû veà hay ñöôïc,
röôït theo baét baø trôû laïi.
Nhöng ñeán moät nôi baø chuyeån
buïng sinh ñöôïc moät beù trai.
Caû hai laïi trôû veà nhaø. Laàn
sau coù mang, baø cuõng boû veà nhaø
cha meï nhö tröôùc. Anh choàng tìm
theo cuõng baét baø trôû laïi. Vaø
treân ñöôøng veà baát ngôø
moät côn baõo lôùn thoåi tôùi.
Möa nhö truùt, saám seùt khoâng ngöøng.
Ñuùng luùc ñoù baø chuyeån
buïng. Anh choàng caàm rìu tìm caùch
che choøi cho baø laâm boàn. Thaáy buïi
caây treân uï moái, anh ta vöøa chaët
xuoáng thì raén ñoäc tröôøn
ra caén cheát, thaân noùng nhö löûa,
thòt tím ngaét.
Pataøcaøraø
ñau buïng döõ doäi, chôø hoaøi
khoâng thaáy choàng trôû laïi. Roài
baø sanh ñöùa thöù hai. Caû
hai ñöùa khoâng chòu noåi gioù
möa, khoùc theùt leân. Baø chæ coù
caùch aùp chuùng vaøo ngöïc, uùp
mình xuoáng chòu traän nhö theá suoát
ñeâm. Toaøn thaân nhö khoâng coøn
chuùt maùu, thòt nhö chieác laù
vaøng uùa.
Höøng
ñoâng hoâm sau, baø leân ñöôøng,
tay oâm ñöùa môùi sinh ñoû
hoûn trong loøng, tay kia ñöa cho ñöùa
lôùn naém. Ba meï con thaát theåu
ñi theo ñöôøng anh choàng ñaõ
ñi, vaø thaáy anh naèm cheát gaàn
uï moái. Baø than khoùc ai oaùn roài
ñi tieáp. Ñeán bôø soâng Aciravatì
nöôùc daâng cao, nhieàu choã ñeán
thaét löng. Baø quaù yeáu khoâng
theå loäi qua vôùi hai ñöùa
con. Ñeå ñöùa lôùn beân
naøy, baø ñem ñöùa nhoû qua
soâng, beû moät nhaùnh caây traûi ñaët
noù leân, roài quay trôû laïi. Vöøa
bôi vöøa nhìn ngoaùi laïi, ñeán
giöõa doøng thaáy moät con dieàu
haâu saø xuoáng quaép ñöùa
beù. Baø hoát hoaûng xua tay heùt leân:
"Bay ñi, bay ñi!". Nhöng noù khoâng nghe
vì quaù xa, vaø choäp ñöùa
beù bay maát. Beân naøy ñöùa
con lôùn thaáy meï quô tay töôûng
goïi mình, cuõng boø xuoáng soâng,
bò nöôùc cuoán maát. Choàng
bò cheát, con ñöùa thì bò
chim tha, ñöùa thì nöôùc cuoán,
baø reân ræ nhö theá vaø ñi
tieáp ñeán Xaù-veä. Gaëp moät
ngöôøi töø trong thaønh ñi
ra, baø hoûi thaêm veà gia ñình
mình. OÂng kia bieát nhöng hình nhö
khoâng muoán noùi ñeán. Baø cöù
hoûi rieát buoäc oâng phaûi noùi söï
thaät laø gia ñình ñoù caû
nhaø bò saäp ñeø cheát heát.
Haøng xoùm vaø thaân nhaân vöøa
thieâu hoï xong, khoùi coøn boác leân
treân giaøn hoûa töø xa vaãn troâng
thaáy. Baø nghe xong noåi ñieân ngay,
y phuïc tuoät heát maø khoâng hay bieát.
Baø traàn truoàng nhö thuôû môùi
sinh, lang thang khoùc loùc thôû than:
Hai
con ta ñaõ cheát,
Choàng
ta cheát giöõa ñöôøng.
Cha meï
vaø anh cuõng,
Ñöôïc
thieâu treân löûa höøng.
Ai
thaáy baø cuõng ñeàu la leân:
"Ñoà ñieân, ñoà ñieân!"
Keû neùm raùc, keû tung buïi vaøo
baø.
Luùc
aáy Theá Toân nguï ôû tinh xaù
Kyø Vieân, ñang thuyeát phaùp giöõa
haøng moân ñeä. Ngaøi troâng thaáy
baø töø xa vaø bieát baø ñaõ
vieân maõn moät traêm ngaøn kieáp,
troøn lôøi nguyeän vaø ñaït
ñeán cöùu caùnh.
(Thôøi
Phaät Padumuttara,
baø ñaõ thaáy moät Tyø-kheo-ni
ñöôïc tuyeân boá laø ñeä
nhaát thoâng hieåu giaùo phaùp, ñöôïc
Phaät môû cöûa trôøi Ñeá
Thích cho vaøo Laïc Vieân. Vì theá
baø phaùt nguyeän xin ñöôïc moät
vò Phaät coâng nhaän laø Tyø-kheo
Ni ñeä nhaát thoâng hieåu giaùo phaùp.
Phaät Padumuttara
nhìn töông lai bieát baø seõ ñöôïc
nhö nguyeän, neân thoï kyù vaøo thôøi
Phaät Coà-ñaøm baø teân laø Pataøcaøraø
seõ ñöôïc ñuùng nhö lôøi
nguyeän).
Do
ñoù Theá Toân khieán baø ñeán
tinh xaù. Caùc Tyø-kheo la leân baûo nhau
ñöøng ñeå baø ñieân
vaøo. Nhöng Phaät baûo cöù ñeå
baø ñeán, roài noùi vôùi
baø:
-
Naøy chò, haõy tænh trí!
Nhôø
thaàn löïc cuûa Phaät, baø laäp
töùc khoâi phuïc taâm trí. Ngay ñoù
baø nhaän ra y phuïc maát heát, caûm
thaáy xaáu hoå vaø sôï toäi,
baø voäi uùp mình xuoáng ñaát.
Moät ngöôøi neùm cho baø y khoaùc.
Maëc xong, baø phuû phuïc döôùi
chaân Phaät thöa:
-
Baïch Theá Toân, con xin quy y Ngaøi, nöông
töïa Ngaøi. Con coù moät ñöùa
con bò dieàu tha, moät ñöùa bò
nöôùc cuoán. Choàng con cheát, cha
meï anh em cuõng cheát.
Phaät
baûo:
- Pataøcaøraø,
ñöøng phieàn muoän. Ngöôi ñaõ
ñeán vôùi ngöôøi coù
theå laø nôi aån truù, nôi che chôû,
nôi nöông töïa cho ngöôi. Nhöõng
ñieàu ngöôi keå ñeàu ñuùng
caû. Cho ñeán ngaøy nay, qua bieát bao
nhieâu voøng luaân hoài, ngöôi ñaõ
khoùc vì maát con, maát ngöôøi
thaân, nöôùc maét rôi nhieàu
hôn nöôùc boán bieån.
Vaø
Ngaøi noùi keä sau:
Nöôùc
boán bieån ít hôn
So vôùi
leä nöôùc ñoå
Vì
sôï vaø quaån trí,
Taïi
sao coøn phoùng daät?
Theá
Toân giaûng veà luaân hoài töø
voâ thuûy. Ngaøi noùi tôùi ñaâu
ñau buoàn cuûa baø giaûm tôùi
ñoù. Ngaøi noùi tieáp:
- Pataøcaøraø,
ñoái vôùi moät ngöôøi
treân ñöôøng qua beân kia theá
giôùi thì khoâng coù con caùi,
baïn beø hay thaân quyeán naøo laøm
nôi truù aån hay nöông töïa. Ngöôi
coù theå troâng ñôïi hoï ñöôïc
bao laâu trong cuoäc ñôøi naøy? Ngöôøi
trí phaûi bieát thanh loïc ñaïo haïnh
cuûa mình, vaø nhö theá seõ thanh
loïc con ñöôøng daãn ñeán
Nieát-baøn.
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(288)
Moät khi töû thaàn ñeán,
Khoâng
coù con che chôû,
Khoâng
cha, khoâng baø con,
Khoâng
thaân thích che chôû.
(289)
Bieát roõ yù nghóa naøy,
Baäc
trí lo trì giôùi,
Mau
leï laøm thanh tònh,
Con
ñöôøng ñeán Nieát-baøn.
Cuoái
baøi keä Pataøcaøraø
chöùng quaû Döï löu, vaø tham duïc
trong taâm nhieàu nhö buïi ñaïi ñòa,
chaùy tieâu heát. Nhieàu ngöôøi
khaùc cuõng chöùng quaû Tö-ñaø-haøm
vaø A-na-haøm. Baø xin Phaät gia nhaäp Taêng
ñoaøn, ñöôïc nhaän vaø
gôûi tôùi Ni chuùng. Baø ñaõ
laøm troøn boån phaän, vaø vì taùnh
tình vui veû neân ñöôïc teân
laø Pataøcaøraø.
Moät
hoâm, baø muùc nöôùc ñaày
bình vaø xoái röûa chaân. Nöôùc
chaûy ra ñaát thaám xuoáng heát.
Laàn thöù hai nöôùc chaûy xa
hôn roài cuõng thaám heát. Laàn
thöù ba xa hôn nöõa roài cuõng
thaám heát. Baø laáy ñoù laøm
ñeà muïc thieàn quaùn. Töùc
laø nöôùc ñoå laàn ñaàu
gioáng nhö chuùng sanh qua ñôøi
luùc tuoåi nhoû. Laàn thöù hai khi
tuoåi thanh xuaân, vaø laàn thöù
ba luùc ñaõ giaø.
Theá
Toân ngoài trong höông thaát, phoùng
quang aûnh ñeán tröôùc maët
baø baûo:
- Pataøcaøraø,
soáng moät ngaøy hay trong choác laùt
maø thaáy ñöôïc söï sanh
dieät cuûa nguõ uaån coøn hôn laø
soáng traêm naêm chaúng thaáy gì
heát.
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(113)
Ai soáng moät traêm naêm,
Khoâng
thaáy phaùp sanh dieät,
Toát
hôn soáng moät ngaøy,
Thaáy
ñöôïc phaùp sanh dieät.
Cuoái
baøi keä, baø chöùng A-la-haùn cuøng
caùc thaàn thoâng.
13. Kisaø
Gotamì - Haït Caûi Trò Beänh
Cho Ñöùa Con Ñaõ Cheát.
Ai
soáng moät traêm naêm ...
Theá
Toân ñaõ daïy caâu treân taïi
Kyø Vieân, lieân quan ñeán baø Kisaø
Gotamì.
13A. Kisaø
Gotamì Keát Hoân Vôùi
Con Moät Thöông Gia Giaøu Coù
Coù
moät thöông gia taøi saûn leân ñeán
boán traêm trieäu soáng ôû Xaù-veä.
Thình lình cuûa caûi bieán heát
thaønh than. OÂng quaù ñau khoå, boû
aên, naèm lieät giöôøng. Moät
ngöôøi baïn ñeán thaêm hoûi
chuyeän khuyeân oâng ñöøng buoàn,
maø haõy traûi chieáu trong cöûa
haøng, chaát than leân vaø ngoài ñoù
baùn. OÂng baïn noùi tieáp:
-
Seõ coù ngöôøi ñeán noùi:
"Haàu heát nhaø buoân thì baùn
quaàn aùo, vaûi voùc, daàu, maät
mía; coøn oâng ngoài ñaây baùn
than". OÂng seõ ñaùp: "Neáu toâi
khoâng baùn thöù gì thuoäc veà
toâi, thì toâi laøm gì chöù?".
Nhöng roài laïi coù ngöôøi noùi:
"Haàu heát nhaø buoân thì baùn
quaàn aùo, vaûi voùc, daàu, maät,
maät mía, coøn oâng thì ngoài ñaây
baùn vaøng". OÂng seõ hoûi: "Vaøng
ñaâu?". Ngöôøi ñoù ñaùp:
"Kìa!". OÂng baûo: "Laáy toâi xem!". Ngöôøi
ñoù seõ ñöa cho oâng moät naém
than, oâng neân caàm laáy, buïm kín
trong hai tay, roài uùm ba la! Noù seõ bieán
thaønh vaøng. Neáu ñoù laø moät
coâ gaùi thì cöôùi cho con trai oâng,
neáu laø chaøng trai thì gaû con gaùi
cho haén. Roài oâng giao boán traêm trieäu
cho coâ daâu hay chaøng reå ñoù,
hoï seõ nuoâi soáng oâng.
Thöông
gia thaáy yù kieán hay neân nghe theo. Moïi
vieäc xaûy ra ñuùng nhö lôøi
oâng baïn ñaõ noùi. Vaø ñoù
laø moät coâ gaùi con nhaø ngheøo
teân laø Gotamì,
nhöng vì quaù oám neân thöôøng
goïi laø KisaøGotamì.
Coâ laøm daâu nhaø thöông gia, möôøi
thaùng sau sanh moät beù trai, nhöng ñöùa
beù qua ñôøi khi môùi bieát
ñi.
13B. Kisaø
Gotamì Tìm Haït Caûi Trò
Beänh Cho Ñöùa Con Ñaõ Cheát.
Kisaø
Gotamì chöa
bao giôø thaáy caùi cheát. Do ñoù
khi ngöôøi ta mang ñöùa beù
ñi thieâu, baø ngaên caûn khoâng
cho, vaø beá con treân hoâng ñi töø
nhaø naøy ñeán nhaø khaùc kieám
thuoác cöùu con. Ngöôøi ta baûo
laø baø ñieân roà vì khoâng
ai ñi tìm thuoác cöùu chöõa
cho ñöùa beù ñaõ cheát.
Nhöng baø vaãn ñi vì nghó raèng
theá naøo cuõng tìm ñöôïc
thuoác chöõa cho con baø.
Moät
baäc trí giaû thaáy baø vaø hieåu
hoaøn caûnh, baûo baø ñeán gaëp
Phaät. Baø ñaûnh leã Theá Toân,
ñöùng moät beân vaø thöa hoûi:
-
Baïch Theá Toân, coù thaät nhö ngöôøi
ta ñaõ noùi, Ngaøi bieát thuoác
chöõa cho con cuûa con khoâng?
Phaät
ñaùp:
-
Phaûi, ta bieát.
-
Con phaûi kieám nhöõng gì?
-
Moät nhoùm haït caûi traéng.
-
Con seõ ñi tìm, nhöng bieát nhaø
ai coù?
-
Nhaø naøo khoâng coù con trai, con gaùi
hay baát cöù ai cheát.
-
Xin vaâng, baïch Theá Toân!
Baø
beá con vaøo laøng, ñeán töøng
nhaø hoûi xin haït caûi. Hoï ñöa
cho baø, nhöng khi hoûi nhaø coù ai cheát
khoâng, thì ñöôïc bieát ngöôøi
soáng thì ít, ngöôøi cheát
thì nhieàu, baø ñaønh traû haït
caûi. Ñi ñeán chieàu cuõng khoâng
nhaø naøo coù haït caûi ñuùng
theo yù Phaät. Baø chôït hieåu khoâng
phaûi chæ mình baø maát con, maø
trong laøng naøy ngöôøi cheát nhieàu
hôn ngöôøi soáng. Loøng baø
tröôùc ñaây yeáu meàm vì
tình meï, nay cöùng coûi haún leân.
Baø mang ñöùa beù vaøo röøng,
ñaët xuoáng ñaát roài ñi
gaëp Theá Toân, ñaûnh leã Ngaøi
vaø ñöùng moät beân.
Theá
Toân hoûi:
-
Ngöôi coù ñöôïc haït caûi
khoâng?
Baø
ñaùp:
-
Thöa khoâng, baïch Theá Toân! Laøng
naøo ngöôøi cheát cuõng nhieàu
hôn ngöôøi soáng.
-
Thaät haõo huyeàn neáu ngöôi nghó
raèng chæ mình ngöôi maát con. Ai
cuõng chòu ñònh luaät baát hieáu,
ñoù laø: "Thaàn cheát, nhö moät
doøng nöôùc luõ, queùt saïch
moïi chuùng sanh ra bieån hoaïi dieät, trong
khi loøng tham ñaém cuûa hoï chöa
thoûa".
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(287)
Ngöôøi taâm yù ñaém say,
Con
caùi vaø suùc vaät,
Töû
thaàn baét ngöôøi aáy,
Nhö
luït troâi laøng nguû.
Cuoái
baøi keä, Kisaø
Gotamì chöùng quaû Döï löu.
Nhieàu ngöôøi khaùc cuõng chöùng
quaû Dö Löu, Nhò vaø Tam quaû. Baø
xin gia nhaäp Taêng ñoaøn, ñöôïc
Theá Toân thuaän vaø giao cho Ni chuùng.
Sau thôøi gian laøm troøn boån phaän,
baø ñöôïc teân laø ni coâ Kisaø
Gotamì.
Moät
hoâm thaép ñeøn trong giaûng ñöôøng
boá-taùt, baø chaêm chuù nhìn
ngoïn löûa. Vaøi ngoïn loùe saùng,
vaøi ngoïn chaäp chôøn taét. Baø
laáy ñoù laøm ñeà muïc thieàn
quaùn: Chuùng sanh treân theá gian cuõng
nhö ngoïn ñeøn, chôït saùng chôït
taét, chæ khi ñaït Nieát-baøn môùi
chaám döùt.
Theá
Toân ngoài trong höông phaát phoùng
quang aûnh ñeán tröôùc maët
baø daïy:
-
Chuùng sanh nhö ngoïn löûa, chôït
saùng chôït taét. Ngöôøi naøo
ñeán Nieát-baøn môùi chaám
döùt. Do ñoù duø chæ soáng
trong khoaûnh khaéc maø chöùng Nieát-baøn,
coøn hôn soáng traêm naêm khoâng
thaáy bieát Nieát-baøn.
Vaø
Phaät ñoïc Phaùp Cuù:
(114)
Ai soáng moät traêm naêm,
Khoâng
thaáy caâu baát töû,
Toát
hôn soáng moät ngaøy,
Thaáy
ñöôïc caâu baát töû.
Cuoái
baøi keä, Kisaø
Gotamì chöùng A-la-haùn cuøng
caùc thaàn thoâng.
14.
Goùa Phuï BahuputtikaøVaø
Nhöõng Ñöùa Con Baát Hieáu.
Ai
soáng moät traêm naêm...
Taïi
Kyø Vieân, do Bahuputtikaø,
Theá Toân ñaõ daïy caâu treân.
Moät
gia chuû Xaù-veä coù baûy con trai vaø
baûy con gaùi, taát caû ñeàu laäp
gia ñình vaø ñöôïc haïnh
phuùc. Veà sau ngöôøi cha cheát,
baø meï laø moät cö só noåi tieáng
tieáp tuïc troâng nom taøi saûn choàng.
Caùc con trai baø muoán thöøa höôûng
gia taøi, neân baûo vôùi meï laø
khoâng leõ hoï khoâng nuoâi baø noåi
sao maø caàn phaûi oâm giöõ cuûa
caûi? Hoï noùi nhieàu laàn, baø
nghe cuõng coù lyù neân chia gia taøi
ra laøm hai vaø cho heát caùc con.
Vaøi
ngaøy sau, coâ daâu tröôûng noùi
vôùi meï choàng:
-
Roõ raøng laø chæ coù nhaø naøy
laø meï tuyeät vôøi cuûa chuùng
con thaêm vieáng. Laøm nhö con tröôûng
ñöôïc thöøa höôûng
ñeán hai phaàn gia taøi khoâng baèng!
Maáy
coâ daâu khaùc cuõng huøa nhau noùi
xæa noùi xoùi nhö theá. Roài ñeán
con gaùi, töø ñöùa lôùn
ñeán ñöùa uùt cuõng y khuoân.
Bò ñoái xöû taøn teä nhö
theá, baø khoâng muoán soáng vôùi
caùc con nöõa, maø ñònh xuaát
gia. Baø ñeán ni vieän xin ñöôïc
gia nhaäp Taêng ñoaøn. Sau thôøi
gian laøm troøn boån phaän, baø ñöôïc
ñaët teân laø ni coâ Bahuputtikaø.
Trong
luùc laøm vieäc lôùn nhoû do caùc
Tyø-kheo giao phoù, baø thöôøng
töï nhaéc mình laø ñi tu khi ñaõ
lôùn tuoåi, do ñoù, phaûi tinh taán,
chaùnh nieäm, ngoài thieàn suoát ñeâm.
Döôùi neàn ñaát thaáp, baø
vòn tay vaøo coät laàn böôùc
vaø thieàn quaùn. Khi ñi kinh haønh
sôï ñeâm toái ñuïng ñaàu
vaøo goác caây hay caùc vaät khaùc,
baø vòn caây böôùc ñi vaø
thieàn quaùn, quyeát taâm tuaân theo phaùp
Phaät daïy, tö vaø tu.
Phaät
ngoài trong höông thaát, phoùng quang aûnh
ñeán tröôùc maët baø, noùi:
- Bahuputtikaø,
duø soáng traêm naêm khoâng nghe phaùp
Ta daïy vaø thieàn quaùn, cuõng khoâng
baèng soáng moät ngaøy thaáy ñöôïc
phaùp toái thöôïng.
Vaø
Ngaøi ñoïc Phaùp Cuù:
(115)
Ai soáng moät traêm naêm,
Khoâng
thaáy phaùp toái thöôïng,
Toát
hôn soáng moät ngaøy,
Thaáy
ñöôïc phaùp toái thöôïng.
--ooOoo--
Ñaàu
trang | Muïc luïc | 01a
| 01b | 01c | 01d
| 02a | 02b | 03
| 04a | 04b | 05a
| 05b | 06 | 07
| 08 | 09 |
10
| 11 | 12 | 13
| 14 | 15 | 16
| 17 | 18 | 19
| 20 | 21 | 22
| 23 | 24 | 25
| 26a | 26b | 26c