71.- Nhöng do ai, thaàn thoâng naøy ñöôïc thöïc hieän ngaøy xöa? Chính do Ñöùc Theá toân. Vì khi ñöùc Theá Toân ñöôïc Cuøla-Subhaddaø thænh vaø ñang du haønh moät cuoäc haønh trình daøi baûy daëm giöõa Savatthi vaø Saøketa vôùi naêm traêm caùi caùng. Ñeá Thích sai Vissa-Kamma kieán truùc sö cuûa oâng ta laøm ra. Ngaøi quyeát ñònh laøm cho daân chuùng Saøketa thaáy ñöôïc daân ôû thaønh Xaù-Veä, vaø daân thaønh Xaù-Veä thaáy ñöôïc daân ôû Saøketa. Khi Ngaøi ñaõ ñaäu xuoáng trung taâm ñoâ thò, Ngaøi laøm ñaát nöùt ra laøm hai vaø hieån baøy ñòa nguïc A tyø, roài laøm cho trôøi reõ ñoâi ñeå baøy coõi Phaïm thieân. 

72.- Vaø yù nghóa naøy cuõng caàn ñöôïc giaûi thích baèng cuoäc Giaùng haï cuûa chö thieân. Khi Ñöùc Theá Toân ñaõ laøm hai thaàn bieán vaø ñaõ giaûi thoaùt taùm vaïn boán ngaøn chuùng sinh ra khoûi troùi buoäc. Ngaøi töï hoûi: "ÔÛ ñaâu nhöõng vò chaùnh ñaúng giaùc trong quaù khöù ñaõ ñi ñeán, sau khi laøm hai pheùp thaàn bieán? Ngaøi thaáy raèng chö Phaät quaù khöù ñaõ leân coõi tam thaäp tam thieân. Khi aáy Ngaøi beøn ñöùng moät chaân treân maët ñaát, vaø ñaët chaân thöù hai leân treân choùt nuùi Yugandhara. Roài Ngaøi nhaác chaân tröôùc ñaët treân ñænh nuùi Tu di. Ngaøi an cö ba thaùng möa ôû ñaáy treân khoaûng saân ñaù ñoû, vaø baét ñaàu giaûng Taïng A-tyø-ñaøm, khôûi töø ñaàu, cho chö thieân ôû möôøi ngaøn theá giôùi heä nghe. Vaøo luùc caàn ñi khaát thöïc, Ngaøi taïo ra moät ñöùc Hoùa Phaät ñeå giaûng phaùp. 

73.- Trong khi ñoù, chính Ñöùc Theá Toân thì ñang xæa raêng, vôùi caây taêm baèng goã naøgalaøtaø, vaø röûa mieäng ôû hoà Anotatta. Roài sau khi khaát thöïc giöõa daân chuùng Uttarakuraøs Ngaøi ngoài duøng böõa treân bôø hoà aáy. Moãi ngaøy, toâm giaû Xaù-Lôïi-Phaát ñi ñeán ñaûnh leã Ngaøi. Ngaøi daïy toân giaû: "Hoâm nay ta giaûng phaùp baáy nhieâu ñoù", vaø daïy cho toân giaû phöông phaùp giaûng. Vôùi kieåu ñoù, Ngaøi daïy Luaän taïng khoâng giaùn ñoaïn trong ba thaùng. Taùm möôi trieäu chö thieân thaâm nhaäp phaùp sau khi nghe. 

74.- Vaøo thôøi gian hai thaàn bieán xaûy ra, moät chuùng hoäi tuï taäp roäng möôøi hai lyù. Chuùng noùi: "Chuùng ta seõ giaûi taùn khi naøo troâng thaáy ñöôïc Ñöùc Theá toân". Vaø hoï caém traïi ñôïi ôû ñaáy. Vò Caáp-Coâ-Ñoäc em (em trai cuûa tröôûng giaû) cung caáp taát caû nhu yeáu phaåm cho hoï. Moïi ngöôøi xin tröôûng laõo A-Na-Luaät tìm xem Ñöùc Theá toân ñang ôû ñaâu. 

Vò tröôûng laõo khai trieån aùnh saùng, vaø vôùi thieân nhaõn, Ngaøi troâng thaáy nôi Ñöùc Theá toân ñang an cö ba thaùng muøa möa, vaø thoâng baùo vieäc aáy cho quaàn chuùng. 

75.- Chuùng yeâu caàu toân giaû Muïc Kieàn Lieân ñi vieáng thaêm Ñöùc Theá toân. ÔÛ giöõa chuùng hoäi, toân giaû bieán maát xuoáng döôùi maët ñaát. R?i laøm neû ñoâi nuùi Tu di, Toân giaû troài leân, ñeán döôùi chaân Ñöùc Theá toân, ñaûnh leã chaân Theá toân. Ngaøi baïch Ñöùc Theá toân nhö sau: "Baïch Theá toân, daân chuùng Dieâm phuø ñeán ñeå ñaûnh leã chaân ñöùc Theá toân, vaø chuùng noùi: - Chuùng ta seõ giaûi taùn khi naøo thaáy ñöôïc Ñöùc Theá toân". Ñöùc Theá toân hoûi: "Nhöng naøy Moggallaøna, sö huynh ngöôi ôû ñaâu, vò töôùng quaân Chaùnh phaùp ñoù?" - "Baïch Theá toân ôû ñoâ thò Sankassa" - "Naøy Moggallaøna, nhöõng ai muoán troâng thaáy ta thì ngaøy mai, haõy ñi ñeán ñoâ thò Sankassa. Mai laø Boá taùt ngaøy raèm, ta seõ xuoáng ñoâ thò Sankassa ñeå laøm leã Töï-töù". 

76.- Toân giaû: "Thöa vaâng, baïch theá toân", ñaûnh leã Ñaáng Thaäp löïc, roài ñi xuoáng theo con ñöôøng Ngaøi ñaõ leân, ñeán choã laân caän vôùi loaøi ngöôøi. Vaøo luùc Ngaøi ñi vaø veà, toân giaû quyeát ñònh raèng moïi ngöôøi phaûi thaáy ñieàu ñoù. Ñaây laø thaàn thoâng hieän roõ maø toân giaû ñaõ laøm. Sau khi trôû veà, toân giaû keå laïi nhöõng gì xaûy ra vaø noùi: "Haõy ñeán sau khi ñieåm taâm, vaø ñöøng ngaïi ñöôøng xaù xa xoâi gì caû "(vaø Ngaøi höùa raèng, duø xa caùch maáy, hoï cuõng coù theå troâng thaáy Ñöùc Theá toân). 

77.- Ñöùc Theá toân thoâng baùo cho Ñeá Thích, vua caùc coõi trôøi raèng: "Ngaøy mai ta seõ veà Nhaân giôùi". Trôøi Ñeá Thích ra leänh cho Vissakamma:"Hieàn giaû, Ñöùc Theá toân muoán veà Nhaân giôùi ngaøy mai. Haõy xaây caát ba caàu thang moät baèng vaøng, moät baèng baïc vaø moät baèng thuûy tinh". OÂng ta laøm theo lôøi. 

78.- Ngaøy hoâm sau Ñöùc Theá toân ñöùng treân ñænh nuùi Tu-di vaø quan saùt theá giôùi phöông Ñoâng. Nhieàu ngaøn theá giôùi heä hieän roõ döôùi maét Ngaøi nhö chæ moät ñoàng baèng. Cuõng nhö vaäy, Ngaøi quan saùt khaép theá giôùi phöông taây, phöông baéc, phöông nam, taát caû ñeàu hieän roõ. Vaø Ngaøi nhìn suoát ñeán ñòa nguïc A-Tyø, leân ñeán nhöõng taàng trôøi cao nhaát. Ngaøy ñoù ñöôïc goïi laø ngaøy hieån loä caùc theá giôùi heä. Ngöôøi troâng thaáy chö thieân vaø chö thieân troâng thaáy loaøi ngöôøi. Vaø trong khi thaáy nhö vaäy, ngöôøi khoâng caàn phaûi ngöôùc leân, maø chö thieân cuõng khoûi caàn ngoù xuoáng. Taát caû ñeàu troâng thaáy nhau, maët ñoái maët. 

79.- Ñöùc Theá toân giaùng haï baèng caàu thang baäc trung, laøm baèng pha leâ, chö thieân thuoäc saùu coõi trôøi Duïc giôùi thì xuoáng caàu thang beân traùi laøm baèng vaøng; chö thieân trôøi Tònh cö, Ñaïi phaïm xuoáng caàu thang beân phaûi laøm baèng baïc. Trôøi Ñeá Thích caàm y vaø baùt (cuûa Phaät). Vò trôøi Ñaïi Phaïm thì caàm moät caùi loïng traéng roäng ba lyù, Suyaøma (Daï ma thieân vöông) caàm moät caùi quaït baèng loâng ñuoâi ngöu vöông. Con trai cuûa nhaïc thaàn Gandhabba, coù naêm caùi moàng, xuoáng traàn cöû nhaïc taùn thaùn Ñöùc Theá toân vôùi caây ñaøn baèng goã bilva roäng ba phaàn tö lyù. Vaøo ngaøy hoâm aáy, khoâng moät chuùng sinh naøo hieän dieän troâng thaáy Ñöùc Theá Toân maø khoâng khaùt khao giaùc ngoä. Ñaây laø thaàn thoâng baèng "hieän roõ" do Ñöùc Phaät ñaõ laøm. 

80.- Laïi nöõa, taïi ñaûo Tambapanni (Tích lan) trong khi tröôûng laõo Dhammadinna, ngöôøi ôû Talangara, ñang ngoài giöõa saân chaùnh ñieän cuûa ngoâi ñaïi töï Tissa giaûng kinh Apanaka: "Naøy caùc tyø kheo, khi moät tyø kheo coù ba phaùp naøy, vò aáy ñi vaøo ñaïo loä voâ ueá" (A.i,113), Ngaøi boãng laät uùp maët caùi quaït xuoáng ñaát vaø moät caùi cöûa môû thaúng xuoáng ñòa nguïc A-tyø xuaát hieän. Ngaøi ngöûa caùi quaït leân thì hieän ra cöûa vaøo coõi Phaïm thieân. Sau khi ñaõ khôi daäy noãi khuûng khieáp ñòa nguïc, vaø khao khaùt phuùc laïc coõi trôøi, vò tröôûng laõo baét ñaàu giaûng phaùp, moät soá chöùng quaû Döï löu, moät soá chöùng Nhaát lai, moät soá chöùng Baát hoaøn, moät soá chöùng quaû A-la-haùn. 

81.- Nhöng moät ngöôøi muoán gaây ra moät söï bieán maát, thì khieán cho aùnh saùng trôû thaønh boùng toái, hoaëc giaáu maát caùi ñang hieän roõ, hoaëc laøm cho caùi ñang ôû trong nhaõn giôùi khoâng coøn ôû trong nhaõn giôùi. Baèng caùch naøo? Neáu vò aáy muoán laøm cho töï mình hay moät ngöôøi khaùc trôû thaønh khoâng ai thaáy ñöôïc maëc duø vaãn ôû ñaáy, thì vò aáy chæ vieäc xuaát khoûi thieàn caên baûn vaø taùc yù nhö sau: "AÙnh saùng naøy haõy trôû thaønh boùng toái" hoaëc "vaät naøy khoâng bò che khuaát haõy bò che khuaát" hoaëc "caùi naøy ñaõ ñi vaøo nhaõn giôùi haõy heát ñi vaøo nhaõn giôùi". Roài vò aáy laøm coâng vieäc chuaån bò vaø quyeát ñònh theo caùch ñaõ moâ taû. Söï vieäc trôû thaønh nhö vò aáy ñaõ quyeát ñònh, ñoàng thôøi vôùi söï quyeát ñònh, nhöõng ngöôøi khaùc khoâng troâng thaáy duø ñöùng gaàn, maø chính vò aáy cuõng khoâng thaáy, neáu khoâng muoán thaáy. 

82.- Nhöng do ai maø thaàn thoâng naøy ñöôïc thöïc hieän ngaøy xöa? Do Ñöùc Theá Toân ñaõ laøm cho thieän nam töû Yasa ñang ngoài beân caïnh ngaøi maø thaân phuï cuûa Yasa khoâng thaáy (Vin.i,16). Cuõng vaäy sau khi du haønh hai ngaøn lyù ñeå gaëp vua Maøha-Cappina vaø an laäp oâng vaøo quaû Baát hoaøn, moät ngaøn ñình thaàn chöùng quaû Döï löu. Ngaøi laøm cho hoaøng haäu Anojaø, ngöôøi ñi theo vua cuøng moät ngaøn tuøy tuøng theå nöõ maëc daàu ngoài gaàn, cuõng khoâng thaáy ñöôïc vua vaø ñình thaàn. Hoaøng haäu hoûi: "Baïch Theá Toân, Ngaøi coù thaáy vua ñaâu khoâng?" Phaät daïy: "Ngöôi neân tìm vua, hay tìm chính ngöôøi" (Vin. i,23) baø ñaùp: "Baïch, tìm chính con". Roài Phaät giaûng phaùp cho baø trong luùc baø ngoài ñoù, khieán cho baø cuøng vôùi tuøy tuøng ñeàu chöùng quaû Döï löu, coøn ñình thaàn chöùng Baát hoaøn, vua chöùng A-la-haùn quaû. (AA. i,322; DhA. ii,124) 

83.- Laïi nöõa thaàn thoâng naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi ñaïi ñöùc Mahinda luùc Ngaøi môùi ñeán ñaûo Tích lan, laøm cho vua khoâng troâng thaáy nhöõng ngöôøi ñi theo Ngaøi. 

84.- Laïi nöõa, taát caû thaàn thoâng laøm cho hieän roõ thì goïi laø hieän, laøm cho khoâng roõ thì goïi laø bieán. ÔÛ ñaây trong "thaàn thoâng hieän", thì ngöôøi coù thaàn thoâng vaø thaàn thoâng ñeàu ñöôïc baøy roõ. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc chöùng minh baèng hai pheùp laï; vì trong ñoù caû hai (ngöôøi vaø pheùp laï cuûa ngöôøi) ñeàu ñöôïc trình baøy, nhö sau: "ÔÛ ñaây, Ñöùc Theá Toân laøm hai pheùp laï, maø chö thaùnh ñeä töû khoâng laøm ñöôïc. Ngaøi phaùt sinh moät ñoáng löûa treân phaàn treân thaân vaø phun nöôùc ôû phaàn döôùi thaân..." (Ps. i, 125) Trong thaàn thoâng laøm cho bieán maát, thì chæ coù thaàn thoâng ñöôïc baøy ra, khoâng thaáy ngöôøi laøm pheùp thaàn thoâng. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc daãn chöùng baèng Kinh Mahaka (S. iv, 200) vaø kinh Brahmanimantanika (M. i, 330), Vì ôû trong ñoù chæ coù thaàn thoâng (cuûa ñaïi ñöùc Mahaka vaø cuûa ñöùc Theá toân) ñöôïc hieån baøy, khoâng thaáy ngöôøi laøm thaàn thoâng, nhö kinh noùi. 

85.- Ngoài xuoáng moät beân, gia chuû Citta baïch ñaïi ñöùc Mahaka "Baïch ñaïi ñöùc, laønh thay neáu ñaïi ñöùc cho con troâng thaáy moät thaàn thoâng thuoäc thöôïng nhaân phaùp" - Vaäy naøy gia chuû haõy traûi thöôïng y cuûa ngöôi treân saân, vaø raéc leân ñaáy moät boù coû khoâ." - "Thöa vaâng, toân giaû ",Gia chuû vaâng ñaùp toân giaû Mahaka, vaø traûi thöôïng y treân saân vaø raûi coû leân ñaáy. Khi aáy toân giaû ñi vaøo truù xöù cuûa oâng, caøi then laïi, vaø thöïc hieän moät pheùp thaàn thoâng laøm cho löûa tuoân ra töø loã khoùa vaø caùc khe hôû nôi then cöûa, ñoát chaùy coû khoâ maø khoâng chaùy thöôïng y. (S. iv, 290) 

86.- Laïi noùi, khi aáy naøy caùc tyø kheo, ta hieän thaàn bieán laøm cho phaïm thieân, tuøy tuøng cuøng quyeán thuoäc coù theå nghe tieáng Ta maø khoâng troâng thaáy Ta, vaø sau khi bieán maát nhö vaäy Ta noùi baøi keä naøy: 

"Ta thaáy söï khuûng khieáp trong taát caû loaïi höõu 
"Keå caû loaïi höõu ñang tìm ñeán phi höõu 
"Ta khoâng taùn thaùn moät loaïi höõu naøo 
"Ta khoâng chaáp thuû moät laïc thuù naøo trong ñoù." (M. i, 330)

88.- Moät ngöôøi muoán ñi kieåu ñoù caàn phaûi ñaéc thieàn veà bieán xöù hö khoâng vaø xuaát thieàn, roài laøm coâng vieäc chuaån bò baèng caùch taùc yù ñeán böùc vaùch hay töôøng hay moät ngoïn nuùi naøo ñoù nhö Tu di vaø vò aáy neân quyeát ñònh: "Haõy hieän ra hö khoâng". Noù trôû thaønh hö khoâng: Noù roãng ra cho vò aáy neáu muoán ñi xuoáng hay ñi leân, noù nöùt ra neáu vò aáy muoán ñi vaøo trong ñoù. Vò aáy ñi qua noù vaø khoâng bò trôû ngaïi. 

89.- Nhöng ôû ñaây, tröôûng laõo Cuøla-Abhaya noùi: "Chö hieàn, caàn gì phaûi ñaét kasina hö khoâng? Moät ngöôøi muoán taïo ra voi, ngöaï v.v... coù ñaéc thieàn veà voi hay ngöïa khoâng? Ñöông nhieân tieâu chuaån duy nhaát laø naém vöõng taùm thieàn chöùng, vaø sau khi laøm coâng vieäc chuaån bò vôùi baát kyø kasina naøo, vò aáy coù theå bieán ra baát cöù gì vò aáy muoán". Caùc tyø kheo baïch: "Baïch ñaïi ñöùc trong kinh chæ noùi ñeán bieán xöù hö khoâng, bôûi vaäy caàn phaûi noùi bieán xöù hö khoâng". 

90.- Baûn kinh nhö sau: "Vò aáy thoâng thöôøng laø moät ngöôøi ñaõ ñaït thieàn veà bieán xöù hö khoâng. Vò aáy taùc yù: -qua vaùch, qua töôøng, qua nuùi- Sau khi taùc yù vò aáy quyeát ñònh vôùi trí: "Haõy coù hö khoâng" - Roài boãng coù khoaûng khoâng. Vò aáy ñi khoâng chöôùng ngaïi qua vaùch qua töôøng, qua nuùi. Gioáng nhö ngöôøi khoâng coù thaàn thoâng ñi khoâng chöôùng ngaïi taïi nôi naøo khoâng coù vaät chöôùng ngaïi hay töôøng vaùch. Cuõng vaäy, ngöôøi coù thaàn thoâng naøy do ñaït ñöôïc taâm töï taïi, ñi khoâng bò trôû ngaïi qua vaùch, qua töôøng, qua nuùi nhö ñi giöõa khoaûng khoâng. 

91.- Nhöng neáu sau khi quyeát ñònh, vò aáy ñang ñi giöõa khoaûng troáng nhö vaäy maø gaëp phaûi moät ngoïn nuùi hay caây döïng leân chaén ñöôøng thì laøm sau? Vò aáy coù caàn phaûi nhaäp thieàn vaø laøm quyeát ñònh trôû laïi chaêng? - Khoâng coù haïi gì trong vieäc aáy. Vì nhaäp thieàn vaø quyeát ñònh trôû laïi thì cuõng gioáng nhö nhaän söï haàu haï tröôùc maët y chæ sö (Vin. i, 58; Vin. ii, 274) Vaø bôûi vì vò tyø kheo naøy ñaõ laøm quyeát ñònh: "Haõy coù khoaûng troáng" neân chæ coù khoaûng troáng taïi ñaáy, vaø do naêng löïc cuûa quyeát ñònh ñaàu tieân cuûa oâng ta, khoâng theå naøo coù nuùi hay caây voït leân, do thôøi tieát, trong luùc aáy. Tuy nhieân neáu nuùi hay caây ñoù ñaõ do moät vò coù thaàn thoâng taïo ra, maø taïo tröôùc, thì thaàn thoâng naøy seõ ñöôïc öu theá, ngöôøi taïo thaàn thoâng sau phaûi ñi phía treân hay phía döôùi caùi nuùi aáy. 

92.- Vò aáy ñoän thoå roài troài leân khoûi maët ñaát: 

Moät ngöôøi muoán laøm pheùp naøy thì phaûi ñaéc thieàn veà bieán xöù nöôùc vaø xuaát khoûi thieàn aáy, roài vò aáy neân laøm coâng vieäc chuaån bò, quyeát ñònh raèng: "Ñaát taïi vuøng naøy haõy bieán thaønh nöôùc". Vaø vò aáy neân quyeát ñònh theo caùch ñaõ noùi. Ñoàng thôøi vôùi quyeát ñònh, bao nhieâu dieän tích ñaát nhö ñaõ ñònh ñeàu hoùa thaønh nöôùc, vaø chính taïi choã aáy maø vò aáy laën xuoáng vaø troài leân. 

93.- Sau ñaây laø baûn kinh vaên: "Vò aáy bình thöôøng ñaõ ñaéc thieàn veà bieán xöù nöôùc. Vò aáy taùc yù ñeán ñaát. Sau khi taùc yù vò aáy quyeát ñònh vôùi trí: "Haõy coù nöôùc". Roài coù nöôùc. Vò aáy laën xuoáng troài leân treân maët ñaát. Cuõng nhö ngöôøi thöôøng khoâng coù thaàn thoâng laën xuoáng troài leân treân nöôùc, vò coù thaàn thoâng naøy cuõng vaäy, nhôø ñaït ñöôïc taâm töï taïi, coù theå laën xuoáng troài leân khoûi maët ñaát nhö ôû trong nöôùc (Ps. ii, 208) 

94.- Vaø vò aáy khoâng nhöõng laën xuoáng troài leân, maø coøn laøm baát cöù gì tuøy thích, nhö taém, uoáng nöôùc, röûa mieäng, röûa duïng cuï tuøy thaân v.v... Vaø khoâng nhöõng nöôùc maø baát cöù gì vò aáy muoán thuoäc veà chaát loûng nhö bô, daàu, maät hay nöôùc ngoït v.v... ñeàu coù theå bieán ra ñöôïc. Khi vò aáy laøm coâng vieäc chuaån bò, sau khi taùc yù, "Haõy coù bao nhieâu thöù naøy, thöù naøy", vaø quyeát ñònh noù lieàn coù ra nhö vò aáy ñaõ ñònh. Neáu vò aáy laáy nhöõng thöù aáy boû ñaày dóa, thì bô vaãn laø bô, daàu, v.v... chæ laø daàu, nöôùc chæ laø nöôùc. Neáu vò aáy muoán bò thaám öôùt bôûi thöù nöôùc aáy, thì vò aáy bò öôùt, neáu khoâng muoán, thì khoâng bò öôùt. Vaø chæ ñoái vôùi vò aáy maø ñaát bieán thaønh nöôùc, khoâng phaûi vôùi ngöôøi naøo khaùc. Moïi ngöôøi khaùc vaãn ñi boä vaø chaïy honda v.v... treân ñoù v.v... vaø ngöôøi ta caøy böøa treân ñoù. Nhöng neáu vò aáy muoán: "Haõy laø nöôùc ñoái vôøi chuùng luoân ñi". Noù lieàn bieán thaønh nöôùc ñoái vôùi moïi ngöôøi nöõa. Khi thôøi gian aán ñònh ñaõ qua, thì taát caû choã ñaát ñaõ bieán, ngoaïi tröø nhöõng vuõng nöôùc,ao v.v... coù saün, ñeàu trôû laïi thaønh ñaát nhö cuõ. 

95.- Treân nöôùc khoâng bò vôõ ra: choã nöôùc ngöôøi ta laën xuoáng baây giôø bò daãm leân maø khoâng luùn thì goïi laø khoâng vôõ ra. Moät ngöôøi muoán ñi treân nöôùc kieåu ñoù thì phaûi ñaéc thieàn veà bieán xöù ñaát vaø xuaát thieàn. Roài, vò aáy haõy laøm coâng vieäc chuaån bò, quyeát ñònh "Nöôùc ôû trong caùc choã aáy haõy bieán thaønh ñaát", vaø vò aáy phaûi laøm quyeát ñònh theo caùch moâ taû. Ñoàng thôøi vôùi quyeát ñònh, nöôùc bieán thaønh ñaát. Vò aáy ñi leân treân ñoù. 

96.- Kinh vaên nhö sau: "Vò aáy bình thöôøng laø ngöôøi ñaõ ñaéc thieàn veà bieán xöù ñaát. Vò aáy taùc yù nöôùc, sau khi taùc yù, vò aáy quyeát ñònh vôùi trí: "Haõy coù ñaát ". Theá laø lieàn coù ñaát. Vò aáy ñi treân nöôùc khoâng bò vôõ ra. Gioáng nhö ngöôøi thöôøng khoâng coù thaàn thoâng ñi treân ñaát khoâng bò vôõ ra, ngöôøi coù thaàn thoâng naøy cuõng vaäy, do ñaït ñeán taâm töï taïi, coù theå ñi treân nöôùc khoâng bò vôõ ra nhö ôû treân ñaát". (Ps. ii, 208) 

97.- Vaø vò aáy khoâng nhöõng chæ ñi maø thoâi, coøn laøm baát cöù uy nghi naøo vò aáy muoán. Vaø khoâng chæ ñaát maø thoâi, vò aáy coù theå bieán ra baát cöù chaát cöùng naøo vò aáy muoán, nhö ngoïc, vaøng, ñaù, caây v.v..., vò aáy taùc yù ñeán noù vaø quyeát ñònh, töùc thì noù trôû neân nhö vò aáy muoán. Vaø nöôùc aáy bieán thaønh ñaát duy chæ cho moät mình vò aáy; noù vaãn laø nöôùc ñoái vôùi ngöôøi khaùc. Vaø caù, ruøa, le le, cöù vieäc bôi loäi ôû ñoù tha hoà. Nhöng neáu vò aáy muoán laøm cho noù bieán thaønh ñaát ñoái vôùi ngöôøi khaùc nöõa, thì vò aáy coù theå laøm nhö vaäy. Khi thôøi gian aán ñònh ñaõ troâi qua, thì noù trôû laïi thaønh nöôùc nhö cuõ. 

98.- Ngoài kieát giaø vò aáy du haønh: "Vò aáy ñi baèng caùch ngoài kieát giaø. Nhö con chim coù caùnh: nhö con chim ñöôïc trang bò ñoâi caùnh. Moät ngöôøi muoán laøm pheùp naøy thì phaûi ñaéc thieàn veà bieán xöù ñaát vaø xuaát thieàn. Roài neáu vò aáy muoán ñi baèng caùch ngoài xeáp baèng, vò aáy phaûi laøm coâng vieäc chuaån bò vaø quyeát ñònh moät khoaûnh dieän tích baèng moät choã ngoài, ñeå ngoài xeáp baèng leân ñoù, vaø vò aáy phaûi laøm quyeát ñònh nhö ñaõ moâ taû. Neáu vò aáy muoán ñi baèng caùch naèm, thì haõy ñònh moät vuøng ñaát côõ baèng caùi giöôøng. Neáu muoán ñi boä thì vò aáy ñònh moät khoaûnh ñaát vöøa moät con ñöôøng vaø quyeát ñònh theo caùch ñaõ moâ taû: "Haõy coù ñaát". Ñoàng thôøi vôùi quyeát ñònh, noù bieán thaønh ñaát. 

99. Sau ñaây laø kinh vaên: "Ngoài kieát giaø, vò aáy du haønh trong hö khoâng nhö con chim". Bình thöôøng, vò aáy laø ngöôøi ñaéc thieàn veà bieán xöù ñaát. Vò aáy taùc yù hö khoâng. Sau khi taùc yù vò aáy quyeát ñònh vôùi trí: "Haõy coù ñaát". Beøn laø coù ñaát. Vò aáy du haønh (ñi boä), ñöùng, ngoài, naèm trong hö khoâng, giöõa trôøi. Cuõng nhö keû bình thöôøng khoâng coù thaàn thoâng ñi ñöùng, ngoài, naèm ôû treân ñaát, ngöôøi coù thaàn thoâng naøy cuõng vaäy, nhôø ñaït ñöôïc taâm töï taïi, ñi ñöùng, ngoài n?m, giöõa hö khoâng, giöõa trôøi". (Ps .ii, 208) 

100. Vaø moät tyû kheo muoán du haønh trong khoâng, phaûi laø ngöôøi ñaõ ñaéc thieân nhaõn. Taïi sao? Taïi vì treân ñöôøng coù theå coù nuùi, caây, v.v... do thôøi tieát sinh, hoaëc do caùc loaøi roàng, Supannas, v.v... ganh gheùt taïo ra. Vò aáy caàn phaûi thaáy ñöôïc nhöõng vaät naøy. Nhöng khi thaáy chuùng thì phaûi laøm sao? Vò aáy phaûi nhaäp thieàn caên baûn vaø xuaát, vaø laøm vieäc chuaån bò nhö "Haõy coù hö khoâng", roài quyeát ñònh. 

101. Nhöng tröôûng laõo Cula-Abhaya noùi: "Chö hieàn, coù caàn gì phaûi ñaéc thieàn? Haù taâm vò aáy khoâng ñònh tónh saün hay sao? Do ñoù, baát cöù khoaûnh naøo vò aáy ñaõ quyeát ñònh 'Haõy coù khoaûng troáng' thì beøn coù khoaûng troáng. Maëc duø tröôûng laõo noùi vaäy, vaán ñeà naøy vaãn phaûi ñöôïc ñeà caäp nhö ñaõ moâ taû döôùi thaàn thoâng ñi khoâng trôû ngaïi xuyeân qua vaùch, qua töôøng. Hôn nöõa vò aáy coøn phaûi laø moät ngöôøi ñaõ ñaéc thieân nhaõn vì muïc ñích ñaùp xuoáng taïi moät choã vaéng. Vì neáu vò aáy ñaùp xuoáng moät choã coâng coäng, nhö ôû hoà taém hay moät coång laøng, thì vò aáy bò moät ñaùm ñoâng troâng thaáy. Bôûi vaäy khi nhìn thaáy baèng thieân nhaõn, vò aáy neân traùnh moät nôi khoâng coù khoaûng troáng, neân ñaùp xuoáng moät khoaûng troáng. 

102. "Vôùi baøn tay, vò aáy sôø chaïm maët traêng, maët trôøi, nhöõng vaät coù ñaïi uy löïc, ñaïi uy thaàn nhö theá", ôû ñaây "uy löïc" cuûa maët traêng, maët trôøi caàn ñöôïc hieåu laø ôû söï kieän chuùng du haønh treân moät ñoä cao boán möôi hai ngaøn daëm, vaø "uy thaàn" cuûa chuùng laø ñoàng thôøi chieáu saùng ba (trong boán) luïc ñòa. hoaëc chuùng coù uy löïc uy thaàn laø vì du haønh treân ñaàu vaø chieáu saùng nhö chuùng thöôøng laøm. Vò aáy chaïm, naém laáy hay ñuïng phaûi, taïi moät choã. Sôø: laø vuoát khaép maët, nhö vôùi moät caùi göông soi. 

103. Thaàn thoâng naøy chæ thaønh coâng nhôø thieàn laøm caên baûn cho thaéng trí; ôû ñaây khoâng coù söï ñaéc thieàn vôùi moät bieán xöù naøo ñaëc bieät. Vì Patisabhidaø noùi: "Vôùi baøn tay... coù ñaïi uy thaàn." ÔÛ ñaây ngöôøi ñaéc thaàn thoâng naøy ñaõ ñaït ñeán taâm töï taïi: taùc yù ñeán maët trôøi, maët traêng. Sau khi taùc yù, vò aáy quyeát ñònh vôùi trí: "Noù haõy ôû trong taàm tay ta". Vaø noù ôû trong taàm tay. Hoaëc ñang ngoài hay naèm, vò aáy aáy laáy tay chaïm sôø maët traêng, maët trôøi. Nhö ngöôøi khoâng coù thaàn thoâng chaïm, sôø moät vaät gì ôû trong taàm tay, ngöôøi coù thaàn thoâng naøy cuõng vaäy, nhôø ñaït ñeán taâm töï chuû, khi mgoài hay naèm, vôùi baøn tay vò aáy chaïm, sôø maët trôøi maët traêng. (Ps. ii, 208) 

104. Neáu vò aáy muoán ñi maø sôø chuùng, vò aáy coù theå ñi vaø sôø. Nhöng neáu vò aáy muoán sôø chuùng trong khi ngoài hay naèm, vò aáy quyeát ñònh: "Chuùng haõy ôû trong taàm tay." Roài hoaëc vò aáy sôø chuùng khi chuùng ruïng trong taàm tay sau khi ñaõ ñeán do maõnh löïc cuûa söï quyeát ñònh, nhö nhöõng traùi döøa rôi khoûi cuoáng, hoaëc vò aáy sôø baèng caùch nôùi roäng tay ra. Nhöng khi vò aáy n?i roäng tay, thì nôùi roäng caùi bò chaáp thuû hay caùi khoâng bò chaáp thuû? Vò aáy nôùi roäng caùi khoâng bò chaáp thuû ñöôïc hoã trôï bôûi caùi bò chaáp thuû. 

105. ÔÛ ñaây tröôûng laõo Tam Taïng Cuøla-Naøga noùi: "Naøy chö hieàn, nhöng taïi sao caùi bò chaáp thuû khoâng trôû neân nhoû laïi, hoaëc lôùn ra ñöôïc? Khi moät tyû kheo ñi ra qua moät loã khoùa, thì coù phaûi caùi bò chaáp thuû bieán thaønh nhoû laïi khoâng? Vaø khi vò aáy bieán hình lôùn ra, thì coù phaûi noù lôùn ra nhö trong tröôøng hôïp tröôûng laõo Maøha- Moggallaøna? 

106. Vaøo thôøi aáy khi gia chuû Anaøthapindika (Caáp Coâ Ñoäc) ñaõ nghe ñöùc Theá Toân thuyeát phaùp, oâng ta thænh Ngaøi: "Baïch Theá Toân, xin môøi Theá Toân ñeán duøng côm taïi nhaø con cuøng vôùi 500 tyû kheo." Roài ra veà. Ñöùc Theá Toân nhaän lôøi. Khi ñeâm ñaõ gaàn maõn, Ngaøi quaùn saùt möôøi phöông theá giôùi vaøo luùc bình minh.Khi aáy Longvöông Nandopananda hieän ra trong taàm trí giaùc cuûa Ngaøi. 

107. Ñöùc Theá Toân quaùn saùt Long vöông, nghó: "Long vöông naøy ñaõ hieän ñeán trong taàm trí giaùc cuûa ta, y coù khaû naêng tu taäp khoâng nhæ?". Roài Ngaøi thaáy raèng Long vöông aáy coù taø kieán, khoâng tin tam baûo. Ngaøi quaùn saùt theâm: "Ai coù theå chöõa trò cho y thoaùt ra khoûi ta økieán". Vaø thaáy raèng tröôûng laõo Muïc Kieàn Lieân coù theå laøm vieäc aáy. Roài sau khi ñeâm ñaõ gaàn saùng, sau khi laøm veä sinh, Ngaøi baûo toân giaû A Nan: "Naøy A Nan, haõy baùo cho 500 tyû kheo bieát ta saép ñi thaêm chö thieân". 

108. Vaøo hoâm aáy chö thieân coù moät cuoäc tieäc tuøng daønh cho Long vöông Nandopananda. Long vöông ñang ngoài treân moät thieân toøa ñöôïc che loïng traéng, ñöôïc vaây quanh bôûi ba loaïi nhaïc coâng vaø moät ñoaøn long tuøy tuøng haàu tieáp Long vöông ñuû thöù aåm thöïc ñöïng trong cheùn baùt chö thieân. Khi aáy, ñöùc Theá Toân laøm cho Long vöông troâng thaáy Ngaøi, trong luùc Ngaøi du haønh ngay phía treân caùi taøng loïng cuûa Long vöông ñeå tieán veà coõi trôøi thöù 33, coù 500 tyû kheo theo haàu. 

109. Luùc aáy taø kieán naøy khôûi leân nôi Long vöông: "A caùi boïn thaày tu troïc ñaàu kia ñang ñi vaøo ñi ra cung ñieän coõi trôøi 33 ngay treân ñaàu chuùng ta. Ta nhaát ñònh khoâng ñeå cho chuùng tung buïi baëm töø chaân chuùng leân ñaàu chuùng ta". Noùi roài Long vöông ñöùng daäy ñi ñeán chaân nuùi Tu di, bieán mình naèm khoanh baûy voøng quanh nuùi. Y döông caùi moàng ra che treân coõi trôøi Tam thaäp tam thieân vaø laøm cho moïi söï ôû ñaây trôû thaønh khoâng troâng thaáy ñöôïc. 

110. Ñaïi ñöùc Ratthapaøla baïch ñöùc Theá Toân: "Baïch Theá Toân, khi ñöùng choã naøy, tröôùc ñaây con thöôøng troâng thaáy nuùi Sumeru vaø nhöõng thaønh luõy bao quanh, vaø coõi trôøi 33, vaø laâu ñaøi Vejayanta, vaø caùi côø treân laâu ñaøi aáy. Baây giôø, baïch ñöùc Theá Toân, vì nhaân gì, duyeân gì, con laïi khoâng thaáy nuùi Sumeru, cuõng khoâng thaáy... caùi côø treân laâu ñaøi aáy?" - "Long vöông teân Nandopananda ñang töùc giaän chuùng ta ñaáy, Ratthapaøla. Noù ñaõ cuoän mình quanh nuùi Sumeru baûy voøng vôùi thaân hình cuûa noù, vaø ñöùng ñaáy che khuaát chuùng ta vôùi caùi moàng cuûa noù, laøm cho moïi söï toái ñen." - "Baïch Theá Toân, con seõ trò noù". Nhöng ñöùc Theá Toân khoâng cho pheùp. 

111.Cuoái cuøng, toân giaû Moggallaøna noùi: "Baïch Theá Toân, con seõ trò noù". Ñöùc Theá Toân cho pheùp, daïy: "Ñöôïc, trò noù ñi Moggallaøna." Toân giaû boû hình aáy vaø bieán thaønh moät Long vöông khoång loà, vaây quanh nuùi Tu di 14 voøng vaø ñöa caùi moàng leân treân caùi moàng cuûa Long vöông kia, eùp saùt Long vöông aáy vaøo nuùi Tu di. Long vöông tung khoùi, tröôûng laõo noùi: "Khoâng chæ coù thaân ngöôi môùi coù khoùi, maø thaân ta cuõng coù". Vaø Toân giaû phun khoùi. Khoùi Long vöông phun ra, khoâng laøm cho toân giaû phieàn haø nhöng khoùi cuûa toân giaû laøm cho Long vöông raát böïc. Roài Long vöông phun löûa. Löûa cuûa Long vöông khoâng laøm phieàn toân giaû, nhöng löûa toân giaû laøm cho Long vöông buoàn böïc. 

112. Long vöông nghó: "Haén ñaõ eùp saùt ta vaøo nuùi Sumeru vaø phun caû khoùi laãn löûa". roài oâng ta hoûi: "thöa Ngaøi, Ngaøi laø ai?" - "Ta laø Moggallaøma, hôõi Nanda".- "Baïch Ñaïi ñöùc, xin Ngaøi haõy trôû laïi hình daïng tyû kheo cuûa Ngaøi nhö cuõ ñi." Toân giaû boû hình daïng aáy, ñi vaøo loã tai phaûi cuûa Long vöông vaø ñi ra loã tai traùi, roài vaøo loã tai traùi, ra loã tai phaûi; cuõng vaäy toân giaû ñi vaøo loã muõi phaûi cuûa Long vöông roài ñi ra loã muõi traùi, vaøo loã muõi traùi ra loã muõi phaûi. Roài khi Long vöông môû mieäng, toân giaû chui vaøo trong mieäng aáy, vaø ñi baùch boä leân xuoáng, qua laïi trong buïng noù. 

113. Ñöùc Theá Toân daïy: "Moggallaøna, Moggallaøna, haõy coi chöøng, con ñoäc long naøy gheâ gôùm laém" Tröôûng laõo noùi: "Baïch Theá Toân, boán ñaïo loä ñöa ñeán thaàn thoâng ñaõ ñöôïc con tu taäp, laøm cho sung maõn, laøm thaønh coã xe, laøm thaønh caên cöù ñòa, ñöôïc an laäp, ñöôïc cuûng coá, kheùo haønh trì. Con coù the åtrò khoâng nhöõng moät Nandopananda, baïch Theá Toân, maø moät traêm, moät ngaøn, moät traêm ngaøn Long vöông nhö Nandopananda. " 

114. Long vöông nghó: "Khi haén vaøo choã ñaàu tieân, ta khoâng troâng thaáy. Nhöng baây giôø chôø luùc haén ra, ta seõ toùm haén giöõa maáy caùi raêng nanh cuûa ta maø nhai tuoát". Roài y noùi: "Ñaïi ñöùc ôi, naøo ñi ra ñi. Ñöøng coù tieáp tuïc quaáy nhieãu toâi baèng caùi cuoäc ñi leân ñi xuoáng kinh haønh trong buïng toâi nhö vaäy". Vò tröôûng laõo ñi ra vaø ñöùng ngoaøi. Long vöông nhaän ra ngaøi, vaø thoåi moät traän cuoàng phong töø loã muõi phaø ra. Vò tröôûng laõo beøn nhaäp töù thieàn, vaø traän cuoàng phong khoâng theå laøm lay ñoäng duø chæ moät sôïi loâng trong thaân ngaøi. Caùc tyû kheo khaùc cuõng coù theå laøm caùc thaàn thoâng töø tröôùc cho ñeán luùc baáy giôø, nhöng ôû ñieåm naøy, hoï khoâng theå naøo nhaäp ñònh vôùi moät phaûn öùng quaù mau leï nhö theá, do ñoù maø ñöùc Theá Toân ñaõ khoâng cho pheùp hoï trò Long vöông. 

115. Long vöông nghó: "Ta ñaõ khoâng theå lay ñoäng duø chæ moät sôïi loâng treân thaân vò tyø kheo naøy, vôùi traän cuoàng phong töø loã muõi ta. Vò aáy laø moät tyû kheo coù uy löïc lôùn". Vò tröôûng laõo töø boû hình daïng aáy, vaø sau khi caûi daïng thaønh moät Supanna, Ngaøi ñu?i theo Long vöông, bieåu dieãn ngoïn cuoàng phong cuûa Supanna. Long vöông bieán hình thaønh moät Baø-la-moân treû, noùi: "Baïch Ñaïi ñöùc, con xin quy y Ngaøi", vaø ñaûnh leã döôùi chaân toân giaû. Toân giaû noùi: "Naøy Nanda, ñöùc ñaïo sö ñaõ ñeán, chuùng ta haõy ñeán nôi Ngaøi." Nhö vaäy, sau khi haøng phuïc ñöôïc Long vöông vaø töôùc heát noïc ñoäc cuûa noù, toân giaû ñöa noù ñeán tröôùc maët Ñöùc Theá Toân. 

116. Long vöông ñaûnh leã Ñöùc Theá toân vaø noùi: "Baïch Theá toân con xin quy y Ngaøi". Ñöùc Theá toân daïy: "Mong ngöôi ñöôïc an laïc hôõi Long vöông". Roài Ngaøi ñi v?i chuùng tyû kheo tuøy tuøng, ñeán nhaø Anaøthapindika (Caáp Coâ Ñoäc) hoûi: "Baïch Theá toân, sao Ngaøi ñeán muoän theá". - "Coù moät traän ñaáu giöõa Moggallaøna vaø Nandopananda" - "Baïch Theá toân, ai thaéng, ai baïi?" - "Moggallaøna thaéng, Nanda bò baïi". Caáp Coâ Ñoäc noùi: "Baïch Theá toân, xin Theá toân chaáp thuaän cho con ñöôïc cuùng döôøng baûy ngaøy lieân tieáp, cho con ñöôïc möøng tröôûng laõo suoát baûy ngaøy". Roài trong baûy ngaøy lieân tieáp, tröôûng giaû tieáp ñaõi troïng theå naêm traêm tyû kheo vôùi Theá toân daãn ñaàu. 

117. Vaäy, chính aùm chæ ñeán chuyeän naøy (nôùi roäng hình daïng) trong luùc haøng phuïc Long vöông maø treân kia coù noùi "Khi vò aáy laøm cho thaân lôùn, thì coù phaûi noù lieàn lôùn ra nhö tröôøng hôïp tröôûng laõo Muïc Kieàn Lieân?" Maëc duø ñieàu naøy ñöôïc noùi ñeán, caùc tyû kheo vaãn nhaän xeùt: "Vò aáy chæ nôùi roäng caùi khoâng bò chaáp thuû" Vaø chæ coù ñieàu naøy laø ñuùng ôû ñaây. 

118. Vaø khi vò aáy ñaõ laøm ñieàu naøy, thì khoâng nhöõng vò aáy chæ coù chaïm sôø maët traêng, maët trôøi, maø neáu muoán vò aáy coù theå bieán chuùng thaønh caùi ñeå chaân, vaø gaùc chaân leân chuùng, hay laøm thaønh caùi gheá ñeå ngoài leân, laøm thaønh caùi giöôøng ñeå naèm leân, laøm thaønh taám vaùn ñeå töïa ngöôøi leân ñaáy. Vaø nhö moät ngöôøi laøm nhöõng ngöôøi khaùc cuõng laøm nhö theá. Vì duø cho coù nhieàu traêm ngaøn tyû kheo laøm nhö vaäy vaø ñeàu thaønh coâng caû, thì nhöõng vaän haønh cuûa vöøng nhöït nguyeät vaãn nhö cuõ, cuøng vôùi aùnh saùng cuûa chuùng. Vì cuõng nhö khi moät ngaøn caùi chaûo ñaày nöôùc, vaø maët traêng hieän ra treân caû ngaøn caùi chaûo, thì vaän haønh cuûa maët traêng vaãn bình thöôøng, vaø aùnh saùng cuûa noù cuõng vaäy. Thaàn thoâng naøy cuõng theá. 

119. Xa cho ñeán taän Phaïm thieân giôùi: laáy Phaïm thieân giôùi laøm giôùi haïn. Vò aáy thöïc hieän söï laøm chuû thaân xaùc: ôû ñaây, vò aáy töï chuû trong Phaïm thieân giôùi vôùi phöông tieän thaân xaùc. Y Ù nghóa ñieàu naøy caàn ñöôïc hieåu theo kinh vaên nhö sau: 

"Vò aáy laøm chuû thaân xaùc xa cho ñeán Phaïm thieân giôùi, neáu ngöôøi coù thaàn thoâng naøy, sau khi ñaõ ñaït ñeán taâm töï taïi (laøm chuû taâm), muoán ñi ñeán Phaïm thieân giôùi, maëc duø xa, vò aáy quyeát ñònh veà tính caùch gaàn, "noù haõy gaàn", vaø noù gaàn thaät. Maëc duø gaàn vò aáy quyeát ñònh laø xa "Noù haõy xa". Maëc duø nhieàu, vò aáy quyeát ñònh laø ít, "Haõy coù ít", beøn coù ít. Maëc duø ít, vò aáy quyeát ñònh laø nhieàu "Haõy coù nhieàu". Vaø beøn coù nhieàu. Vôùi thieân nhaõn, vò aáy troâng thaáy hình daùng (thuoäc saéc giôùi) cuûa Phaïm thieân. Vôùi thieân nhó, vò aáy nghe tieáng noùi cuûa Phaïm thieân aáy. Vôùi tha taâm trí, vò aáy bieát taâm cuûa Phaïm thieân aáy. Neáu ngöôøi coù thaàn thoâng naøy, sau khi ñaõ ñaït ñeán taâm töï taïi, muoán ñi ñeán Phaïm thieân giôùi vôùi moät caùi thaân coù theå thaáy ñöôïc, vò aáy ñaït ñeán töôûng "laïc" töôûng "nheï" (deã vaø mau) vaø ñi ñeán Phaïm thieân giôùi vôùi moät thaân thaáy ñöôïc. Neáu ngöôøi coù thaàn thoâng aáy, sau khi ñaõ ñaït ñöôïc taâm töï taïi, muoán ñi ñeán Phaïm thieân giôùi vôùi moät thaân voâ hình (khoâng thaáyñöôïc) thì vò aáy chuyeån thaân cho phuø hôïp vôùi yù mình. Sau khi ñaõ chuyeån thaân cho phuø hôïp vôùi yù, vò aáy ñaït ñeán töôûng laïc vaø töôûng nheï, vaø ñi ñeán Phaïm thieân giôùi vôùi moät thaân voâ hình. Vò aáy taïo ra moät saéc theå thuoäc saéc giôùi ôû tröôùc vò Phaïm thieân aáy, do yù sanh, vôùi taát caû chaân tay, khoâng thieáu moät caên naøo. Neáu ngöôøi coù thaàn thoâng aáy ñöùng...ngoài...naèm, hoùa nhaân cuõng ñöùng, ngoài, naèm. Neáu ngöôøi coù thaàn thoâng aáy phun khoùi löûa, giaûng noùi phaùp, neâu moät caâu hoûi, ñöôïc hoûi moät caâu hoûi, traû lôøi... thì hoùa thaân cuõng phun khoùi... traû lôøi caâu hoûi. Neáu ngöôøi coù thaàn thoâng ñöùng vôùi Phaïm thieân aáy, noùi chuyeän ñaøm thoaïi vôùi Phaïm thieân aáy, hoùa thaân cuõng ñöùng noùi chuyeän, ñaøm thoaïi vôùi Phaïm thieân. Baát cöù gì ngöôøi coù thaàn thoâng laøm, hoùa nhaân aáy cuõng laøm y heät. (Ps.ii, 809) 

120. ÔÛ ñaây, "Maëc duø xa, vò aáy quyeát ñònh laïi gaàn", sau khi xuaát khoûi thieàn caên baûn, vò aáy taùc yù ñeán moät coõi Phaïm thieân hay coõi chö thieân raát xa, vaø nghó "Noù haõy gaàn". Sau khi taùc yù vaø laøm vieäc chuaån bò, vò aáy laïi nhaäp ñònh vaø quyeát ñònh baèng trí "Noù haõy gaàn laïi". Noù trôû neân gaàn. Cuõng moät phöông phaùp giaûi thích aáy aùp duïng cho nhöõng meänh ñeà khaùc nöõa. 

121. ÔÛ ñaây, ai ñaõ laøm cho moät caùi gì xa trôû thaønh gaàn? Chính ñöùc Theá toân. Vì khi ñöùc Theá toân ñi ñeán theá giôùi chö thieân sau khi laøm hai pheùp laï, Ngaøi ñaõ laøm cho Yugandhara vaø Simeru gaàn laïi, vaø töø maët ñaát Ngaøi ñaët moät chaân leân Yugandhara vaø chaân kia leân Sumeru. 

122. Vaø coøn ai khaùc nöõa ñaõ laøm ñöôïc vieäc aáy? Toân giaû Muïc Kieàn Lieân. Vì khi toân giaû ñang rôøi Xaù veä sau khi duøng ngoï xong Ngaøi ñaõ ruùt ngaén ñaùm ñoâng daøi 12 lyù vaø con ñöôøng ba möôi lyù daãn ñeán ñoâ thò Sankassa, vaø Ngaøi ñeán nôi cuøng luùc aáy. 

123. Laïi nöõa Tröôûng laõo Cuøla- Samudda cuõng laøm nhö vaäy treân ñaûo Tích lan, vaøo moät thôøi ñoùi keùm, moät buoåi saùng noï coù 700 tyû kheo ñeán vieáng Tröôûng laõo. Tröôûng laõo suy nghó nhö sau: "ÔÛ ñaâu moät ñoaøn tyû kheo ñoâng nhieàu coù theå ñi khaát thöïc?" Ngaøi thaáy khoâng moät nôi naøo treân ñaûo Tích-lan coù theå khaát thöïc nhöng coù theå coù moät nôi ôû beân kia bôø, taïi Paøtaliputta (Patna) Ngaøi baûo caùc tyû kheo laáy y baùt vaø noùi: "Laïi ñaây, chö hieàn, chuùng ta haõy ñi khaát thöïc". Roài Ngaøi ruùt ngaén ñaát laïi vaø ñi ñeán Paøtaliputta. Caùc tyû kheo hoûi: "Ñoâ thò naøy teân laø gì, baïch ñaïi ñöùc?". - "Chö hieàn, noù teân Paøtaliputta". "Paøtaliputta thì xa laém, baïch ñaïi ñöùc?". "Chö hieàn, caùc vò tröôûng laõo kinh nghieäm laøm cho caùi gì xa thaønh gaàn". "Vaäy thì bieån ôû ñaâu ñaïi ñöùc?" - "Chö hieàn, haù caùc ngöôi ñaõ khoâng ñi qua moät doøng nöôùc xanh hay sao?" - "Baïch ñaïi ñöùc, coù, nhöng bieån thì roäng lôùn chöù?" - "Chö hieàn, nhöõng vò tröôûng laõo coù kinh nghieäm coù theå laøm cho caùi gì roäng lôùn trôû thaønh nhoû heïp". 

124. Vaø tröôûng laõo Tissadatta cuõng laøm nhö vaäy, khi oâng ñaõ ñaép thöôïng y sau khi taém röûa vaøo buoåi chieàu vaø yù nghó ñi chieâm baùi caây Giaùc ngoä khôûi leân nôi oâng. 

125. Ai ñaõ laøm cho caùi gì gaàn trôû thaønh xa? Ñöùc Theá toân. Vì maëc duø Angulimaøla ñang gaàn beân caïnh Theá toân, Ngaøi laøm cho oâng ta caùch raát xa (xem M. ii, 99). 

126. Ai ñaõ laøm cho nhieàu thaønh ít? Tröôûng laõo Maha-Kassapa. Vaøo ngaøy leã ôû Vöông xaù, coù 500 thieáu nöõ ñang treân ñöôøng ñi d? hoäi, vaø ñem theo baùnh "maët traêng" (baùnh ña). Chuùng troâng thaáy ñöùc Theá toân maø khoâng cho Ngaøi gì caû. Nhöng treân ñöôøng veà, chuùng gaëp tröôûng laõo. Nghó raèng "Ngaøi laø vò tröôûng laõo cuûa chuùng ta" chuùng moãi ngöôøi laáy moät caùi baùnh ñem bieáu tröôûng laõo. Tröôûng laõo môû baùt ra vaø hoùa pheùp laøm cho chuùng vaøo taát caû ôû trong ñoù. Ñöùc Theá toân ñaõ ngoài xuoáng tröôùc vaø ñang ñôïi tröôûng laõo. Tröôûng laõo ñem chuùng ñeán tröôùc maët Theá toân. 

127. Trong caâu chuyeän veà tröôûng giaû Illisa (Jaø. i, 348), thì tröôûng laõo Maha-Moggallaøna laøm cho ít thaønh nhieàu. Vaø trong caâu chuyeän Kaøkavaliya Ñöùc Theá toân cuõng laøm vaäy. Tröôûng laõo Maha-Kassapa, sau baûy ngaøy nhaäp ñònh, ñeán ñöùng tröôùc cöûa nhaø moät ngöôøi ngheøo teân Kaøkavaliya ñeå chöùng toû loøng chieáu coá ñeán ngöôøi ngheøo. Vôï oâng ta troâng thaáy tröôûng laõo, vaø ñoå vaøo baùt ngaøi thöùc chaùo chua khoâng muoái maø baø ñaõ laøm saün daønh cho ngöôøi choàng. Tröôûng laõo nhaän laáy vaø ñaët trong tay ñöùc Theá toân, ñöùc Theá toân quyeát ñònh laøm cho chaùo aáy ñuû cho ñoaøn theå taêng chuùng duøng. Nhöõng gì ñöôïc mang ñeán trong moät caùi baùt trôû thaønh ñuû duøng cho taát caû moïi ngöôøi. Vaø vaøo ngaøy thöù baûy, Kaøkaliya trôû thaønh moät trieäu phuù. 

128. Vaø khoâng nhöõng vôùi tröôøng hôïp bieán ít thaønh nhieàu, maø baát cöù ñieàu gì ngöôøi coù thaàn thoâng mong muoán, nhö laøm cho ngoït thaønh khoâng ngoït, khoâng ngoït thaønh ngoït v.v... vò aáy ñeàu coù theå thaønh coâng. Vì söï vieäc ñaõ xaûy ra nhö vaäy khi tröôûng laõo Maha-Amula thaáy nhieàu tyû kheo ngoài ôû beân bôø soâng Haèng (ôû Tích lan) ñang aên côm traéng, vaät duy nhaát hoï ñaõ coù ñöôïc sau khi ñi khaát thöïc, Ngaøi beøn quyeát ñònh "Nöôùc soâng Haèng haõy trôû thaønh bô". Vaø Ngaøi ra daáu cho caùc chuù tieåu ñeán laáy nöôùc soâng Haèng ñeå vaøo bình baùt, vaø ñem ñeán cho chuùng tyû kheo. Taát caû chuùng tyû kheo aên côm aáy vôùi bô ngoït. 

129. Vôùi thieân nhaõn: vaãn ôû ñaây maø ñuoåi aùnh saùng ra, vò aáy troâng thaáy saéc töôùng cuûa Phaïm thieân. Vaø vaãn ôû ñaây, vò aáy cuõng nghe ñöôïc aâm thanh cuûa Phaïm thieân, vaø hieåu yù oâng ta. 

130. Vò aáy chuyeån taâm mình theo thaân mình: vò aáy chuyeån taâm cho phuø hôïp vôùi thaân xaùc: laáy taâm cuûa thieàn caên baûn, ñeå taâm aáy leân thaân xaùc mình, vò aáy laøm cho söï vaän haønh cuûa noù chaäm laïi cho phuø hôïp vôùi vaän haønh cuûa thaân xaùc, vì caùi kieåu cuûa thaân xaùc vaän haønh, thì chaäm chaïp. 

131. Vò aáy ñaït ñeán töôûng laïc vaø töôûng nheï: vò aáy ñi ñeán, nhaäp, tieáp xuùc vôùi töôûng veà laïc vaø töôûng veà nheï phuø hôïp vôùi taâm maø ñoái töôïng laø thieàn caên baûn. Vaø chính töôûng lieân heä ñeán xaû ñöôïc goïi laø "laïc töôûng": vì xaû ñöôïc goïi laø laïc bôûi noù an laïc. Vaø chính töôûng aáy caàn hieåu cuõng ñöôïc goïi laø "töôûng nheï", vì noù ñaõ ñöôïc giaûi toûa khoûi nhöõng trieàn caùi vaø caùc phaùp ñoái laäp vôùi noù khôûi ñaàu baèng tham. Nhöng khi vò aáy ñaït ñeán traïng thaùi naøy, thì caû ñeán thaân xaùc vò aáy cuõng trôû neân nheï nhö boâng. Nhö vaäy, vò aáy ñi ñeán Phaïm thieân giôùi vôùi moät thaân xaùc höõu hình nheï nhö moät naém boâng goøn bay theo gioù. 

132. Khi ñang ñi nhö vaäy, neáu muoán, vò aáy seõ taïo ra moät con ñöôøng giöõa hö khoâng nhôø bieán xöù ñaát, vaø ñi boä treân ñoù. Neáu muoán, vò aáy quyeát ñònh vôùi bieán xöù hö khoâng raèng "coù hö khoâng" vaø vò aáy ñi qua hö khoâng nhö moät naém boâng goøn. Hôn nöõa, öôùc muoán ñi laø thöôùc ño ôû ñaây. Khi coù moät öôùc muoán ñi, moät ngöôøi ñaõ laøm quyeát ñònh aáy trong taâm coù theå ñi hieän hình thaáy roõ, ñöôïc mang ñi bôûi maõnh löïc cuûa quyeát taâm gioáng nhö moät muûi teân do nhaø thieän xaï baén ra. 

133. "Vò aáy chuyeån thaân mình cho phuø hôïp vôùi taâm cuûa mình" vò aáy ñem thaân xaùc ñaët treân taâm. Vò aáy laøm cho noù ñi nhanh cho phuø hôïp vôùi vaän haønh cuûa taâm, vì caùi kieåu vaän haønh cuûa taâm laø nhanh. 

Vò aáy ñaït ñeán töôûng veà laïc vaø töôûng veà nheï: vò aáy ñaït ñeán töôûng laïc vaø töôûng nheï phuø hôïp vôùi taâm thaàn thoâng maø ñoái töôïng cuûa noù laø caùi thaân xaùc. Nhöõng gì coøn laïi caàn ñöôïc hieåu theo caùch ñaõ moâ taû. Nhöng ôû ñaây chæ coù söï ñi cuûa taâm. 

134. Khi ñöôïc hoûi: "Khi vò aáy ñi vôùi moät thaân xaùc voâ hình (khoâng theå thaáy) nhö vaäy, thì vò aáy ñi vaøo luùc taâm quyeát ñònh khôûi leân, hay vaøo luùc noù truù, hay vaøo luùc noù dieät?" - Moät vò tröôûng laõo ñaùp: "Vò aáy ñi vaøo caû ba thôøi" - "Nhöng chính baûn thaân vò aáy ñi, hay gôûi moät hoùa thaân do vò aáy taïo?" - "Vò aáy muoán laøm theá naøo cuõng ñöôïc caû." Nhöng ôû ñaây, chæ coù söï ñi cuûa chính vò aáy laø ñöôïc noùi trong baûn kinh vaên. 

135. Do yù sanh: do yù (taâm) sanh, bôûi vì noù ñöôïc taïo bôûi taâm yù trong söï quyeát ñònh. Khoâng thieáu caên naøo: ñaây laø noùi ñeán hình daùng, loã maét, loã tai v.v... nhöng khoâng coù caûm tính trong moät saéc phaùp ñöôïc taïo taùc maø thaønh. "Ñieàu naøy neân hieåu laø haøm yù raèng, cuõng khoâng coù nam nöõ caên hay maïng caên nöõa" (Pm. 398) Neáu ngöôøi coù thaàn thoâng ñi lui ñi tôùi, hoùa nhaân do ngöôøi aáy taïo cuõng ñi lui ñi tôùi v.v... taát caû ñieàu naøy chæ cho nhöõng gì moät vò ñeä töû Phaät taïo ra, nhöng nhöõng gì ñöùc Theá toân bieán hoùa, thì laøm theo nhöõng gì Ngaøi laøm, maø cuõng laøm nhöõng vieäc khaùc nöõa tuøy yù thích cuûa Theá toân. 

136. Khi ngöôøi coù thaàn thoâng naøy, trong luùc ôû ñaây, thaáy ñöôïc moät saéc phaùp baèng thieân nhaõn, nghe moät aâm thanh vôùi thieân nhó, bieát ñöôïc taâm (ngöôøi khaùc) vôùi tha taâm trí, thì vò aáy khoâng vaän naêng löïc thaân xaùc trong khi laøm nhö vaäy. Vaø khi vò aáy trong luùc vaãn ôû nguyeân choã naøy, ñöùng vôùi Phaïm thieân noùi chuyeän, ñaøm thoaïi vôùi Phaïm thieân, thì vò aáy khoâng vaän naêng löïc thaân xaùc trong luùc laøm nhö vaäy. Vaø khi vò aáy laøm quyeát ñònh ñöôïc moâ taû "maëc duø ôû xa vò aáy quyeát ñònh laïi gaàn", thì vò aáy cuõng khoâng vaän naêng löïc thaân xaùc trong khi laøm nhö vaäy. Vaø khi ñi ñeán Phaïm thieân giôùi vôùi moät caùi thaân xaùc coù theå thaáy ñöôïc hay khoâng theå thaáy ñöôïc, vò aáy khoâng caàn vaän naêng löïc thaân xaùc khi laøm nhö vaäy. Nhöng khi vò aáy böôùc vaøo quaù trình khôûi ñaàu laø "Vò aáy taïo ra moät saéc thaân tröôùc Phaïm thieân aáy: do yù sanh", thì vò aáy vaän duïng naêng löïc thaân xaùc khi laøm nhö vaäy. Nhöõng gì coøn laïi ñöôïc noùi ôû ñaây, laø vôùi muïc ñích neâu roõ giai ñoaïn ñi tröôùc giai ñoaïn vaän duïng thaân xaùc. Tröôùc heát ñoù laø (i) thaønh coâng do quyeát ñònh (ñ.45) 

137. Söï khaùc nhau giöõa (ii) thaønh coâng keå nhö bieán hình vaø (iii) thaønh coâng keå nhö thaân do yù sanh laø nhö sau: (xem ñ.22 vaø 45-6). 

(ii) Moät ngöôøi thöïc hieän moät cuoäc bieán hình, caàn phaûi quyeát ñònh veà baát cöù gì vò aáy muoán, trong soá nhöõng vaät khôûi ñaàu laø söï xuaát hieän (töôùng) moät ñöùa beù trai, moâ taû nhö sau: "Vò aáy töø boû hình daùng bình thöôøng cuûa mình vaø hieän hình moät caäu beù hay moät Long vöông (raén), hay moät quyû Supanna (loaøi da xoa coù caùnh), hay moät a-tu-la, hay Ñeá thích, hay hieän hình moät vò thieân thuoäc Duïc giôùi, hay hình Phaïm thieân, hay hieän hình bieån, hình moät taûng ñaù, moät con sö töû, moät con coïp, moät con baùo, hay vò aáy baøy ra moät con voi, moät con ngöïa, moät coã xe, hay vò aáy hieän hình moät ngöôøi lính ñi boä, hay hieän ra moät cuoäc baøy binh boá traän". (Ps. ii, 210) 

138. Vaø khi vò aáy quyeát ñònh, vò aáy neân xuaát ñònh töø thieàn caên baûn cuûa thaéng trí vaø coù moät trong nhöõng vaät khôûi ñaàu laø bieán xöù ñaát laøm ñoái töôïng, vaø vò aáy neân taùc yù ñeán töôùng cuûa mình nhö laø moät caäu beù. Sau khi taùc yù vaø laøm coâng vieäc chuaån bò xong, vò aáy neân nhaäp ñònh trôû laïi roài xuaát ñònh, vaø neân quyeát ñònh raèng: "Ta haõy thaønh moät caäu beù thuoäc maãu ngöôøi nhö vaäy nhö vaäy". Ñoàng thôøi vôùi taâm quyeát ñònh, vò aáy bieán thaønh caäu beù, nhö Devadatta ñaõ laøm (Vin. ii, 185). Ñaây laø phöông phaùp trong taát caû tröôøng hôïp. Nhöng "vò aáy baøy ra moät con voi" v.v... ñöôïc noùi ôû ñaây coù nghia laø baøy ra moät con voi, v.v... ôû beân ngoaøi. ÔÛ ñaây, thay vì quyeát ñònh "Ta haõy bieán thaønh moät con voi", vò aáy quyeát ñònh: Haõy coù moät con voi! Cuõng töông töï nhö theá trong tröôøng hôïp con ngöïa vaø nhöõng gì coøn laïi. 

Ñaây laø thaønh coâng keå nhö söï bieán hoùa. 

139. (iii) Moät ngöôøi muoán taïo thaân yù sanh caàn phaûi xuaát khoûi ñònh caên baûn vaø tröôùc heát taùc yù ñeán thaân xaùc theo caùch ñaõ moâ taû roài quyeát ñònh "Noù haõy roãng ". Noù trôû thaønh roãng. Roài vò aáy taùc yù ñeán moät thaân xaùc ôû beân trong thaân aáy, vaø sau khi laøm vieäc chuaån bò theo caùch ñaõ noùi, vò aáy quyeát ñònh, "Haõy coù moät thaân khaùc beân trong thaân naøy ". Roài vò aáy keùo caùi thaân aáy ra nhö keùo moät caây lau ra khoûi voû noù, nhö ruùt moät caây göôm ra khoûi voû, nhö moät con raén loät xaùc ra khoûi voû. Do ñoù maø noùi: "ÔÛ ñaây, moät tyû kheo taïo ra töø thaân naøy moät thaân khaùc coù hình saéc, do yù sanh, vôùi ñaày ñuû töù chi, khoâng thieáu caên naøo. Gioáng nhö theá moät ngöôøi ngöôøi keùo moät caây lau ra khoûi voû noù, vaø nghó nhö sau: "Ñaây laø caùi voû, ñaây laø caây lau, caùi voû khaùc,caây lau khaùc; chính töø caùi voû maø caây lau ñöôïc ruùt ra". (Ps. ii, 210) v.v... Vaø ôû ñaây cuõng nhö caây lau, v.v... laø gioáng vôùi caùi voû, cuõng vaäy saéc thaân do yù sanh cuøng gioáng vôùi ngöôøi coù thaàn thoâng, vaø ví duï naøy ñöôïc noùi leân ñeå chöùng minh ñieàu aáy. Ñaây laø thaàn thoâng keå nhö thaân yù sanh. 

Chöông möôøi hai naøy, goïi laø "Moâ taû veà thaéng trí", trong Thanh Tònh Ñaïo, ñöôïc soaïn thaûo vì muïc ñích laøm cho nhöõng ngöôøi laønh ñöôïc hoan hæ.